Xác lập mô hình dự toán và báo cáo dự toán ngân sách cho các loại hình doanh nghiệp trong khu công nghiệp biên hòa
- 126 trang
- file .pdf
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM
------------Y Z------------
NGUYỄN THÚY HẰNG
XÁC LẬP MÔ HÌNH DỰ TOÁN VÀ BÁO CÁO
DỰ TOÁN NGÂN SÁCH CHO CÁC LOẠI HÌNH
DOANH NGHIỆP TRONG KHU CÔNG NGHIỆP
BIÊN HÒA 2
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh - Năm 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM
Y Z
NGUYỄN THÚY HẰNG
XÁC LẬP MÔ HÌNH DỰ TOÁN VÀ BÁO CÁO
DỰ TOÁN NGÂN SÁCH CHO CÁC LOẠI HÌNH
DOANH NGHIỆP TRONG KHU CÔNG NGHIỆP
BIÊN HÒA 2
Chuyên ngành: Kế Toán – Kiểm Toán
Mã số: 60.34.30
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. PHẠM VĂN DƯỢC
TP. Hồ Chí Minh - Năm 2012
LỜI CAM ĐOAN
YWXZ
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân
tôi, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, khảo sát và dưới sự
hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Phạm Văn Dược.
Các số liệu và những kết quả trong luận văn là trung thực, chưa từng
được công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thúy Hằng
LỜI CẢM ƠN
YWXZ
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS.Phạm Văn Dược,
người hướng dẫn khoa học, đã tận tình hướng dẫn, góp ý, động viên và hỗ trợ tác
giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Chánh
văn phòng ban quản lý các Khu công nghiệp Đống Nai, đã tạo điều kiện thuận lợi
cho tác giả thực hiện khảo sát.
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến quý đồng nghiệp, bạn bè đã
chia sẻ, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thúy Hằng
LỜI CẢM ƠN
YWXZ
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS.Phạm Văn Dược,
người hướng dẫn khoa học, đã tận tình hướng dẫn, góp ý, động viên và hỗ trợ tác
giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Chánh
văn phòng ban quản lý các Khu công nghiệp Đồng Nai, đã tạo điều kiện thuận lợi
cho tác giả thực hiện khảo sát.
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến quý đồng nghiệp, bạn bè đã
chia sẻ, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thúy Hằng
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
YWXZ
BLĐ Ban lãnh đạo
CK Cuối kỳ
CP Chi phí
DN Doanh nghiệp
KCN Khu công nghiệp
NVL Nguyên vật liệu
SP Sản phẩm
SX Sản xuất
TSCĐ Tài sản cố định
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
YWXZ
BLĐ Ban lãnh đạo
CK Cuối kỳ
CP Chi phí
DN Doanh nghiệp
KCN Khu công nghiệp
NVL Nguyên vật liệu
SP Sản phẩm
SX Sản xuất
TSCĐ Tài sản cố định
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Loại hình hoạt động của các doanh nghiệp trong KCN Biên Hòa 2.
Bảng 2.2. Chức năng kinh doanh
Bảng 2.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp
Bảng 2.4 Quy mô hoạt động của các doanh nghiệp
Bảng 2.5. Kiểm định Cronbach Alpha
Bảng 2.6. Kiểm định KMO và Bartlett của biến độc lập
Bảng 2.7. Hệ số Eigenvalue và phương sai trích
Bảng 2.8. Ma trận xoay thành phần
Bảng 2.9. Kiểm định Cronbach Alpha của biến phụ thuộc
Bảng 2.10. Kiểm định KMO và Barlett của biến phụ thuộc
Bảng 2.11. Hệ số Eigenvalue và phương sai trích
Bảng 2.12. Hệ số tải nhân tố của biến phụ thuộc
Bảng 2.13. Ma trận hệ số tương quan
Bảng 2.14. Tóm tắt mẫu
Bảng 2.15. Anova
Bảng 2.16. Hệ số
Bảng 2.17. Tầm quan trọng của các biến độc lập tác động lên biến phụ thuộc
Bảng 2.18. Bảng thống kê số lượng DN không lập dự toán ngân sách
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ ĐỒ THỊ
YWXZ
• Danh mục các sơ đồ
Sơ đồ 1.1. Quy trình lập dự toán ngân sách của Stephen Brookson
Sơ đồ 1.2: Trình tự lập dự toán từ trên xuống
Sơ đồ 1.3. Mô hình thông tin phản hồi
Sơ đồ 1.4. Trình tự lập dự toán từ dưới lên
Sơ đồ 3.1. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp sản xuất
Sơ đồ 3.2. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp thương mại và dịch vụ
Sơ đồ 3.3. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp dịch vụ
• Danh mục các đồ thị
Đồ thị 2.1. Phân loại DN theo chức năng kinh doanh
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Loại hình hoạt động của các doanh nghiệp trong KCN Biên Hòa 2.
Bảng 2.2. Chức năng kinh doanh
Bảng 2.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp
Bảng 2.4 Quy mô hoạt động của các doanh nghiệp
Bảng 2.5. Kiểm định Cronbach Alpha
Bảng 2.6. Kiểm định KMO và Bartlett của biến độc lập
Bảng 2.7. Hệ số Eigenvalue và phương sai trích
Bảng 2.8. Ma trận xoay thành phần
Bảng 2.9. Kiểm định Cronbach Alpha của biến phụ thuộc
Bảng 2.10. Kiểm định KMO và Barlett của biến phụ thuộc
Bảng 2.11. Hệ số Eigenvalue và phương sai trích
Bảng 2.12. Hệ số tải nhân tố của biến phụ thuộc
Bảng 2.13. Ma trận hệ số tương quan
Bảng 2.14. Tóm tắt mẫu
Bảng 2.15. Anova
Bảng 2.16. Hệ số
Bảng 2.17. Tầm quan trọng của các biến độc lập tác động lên biến phụ thuộc
Bảng 2.18. Bảng thống kê số lượng DN không lập dự toán ngân sách
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ ĐỒ THỊ
YWXZ
• Danh mục các sơ đồ
Sơ đồ 1.1. Quy trình lập dự toán ngân sách của Stephen Brookson
Sơ đồ 1.2: Trình tự lập dự toán từ trên xuống
Sơ đồ 1.3. Mô hình thông tin phản hồi
Sơ đồ 1.4. Trình tự lập dự toán từ dưới lên
Sơ đồ 3.1. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp sản xuất
Sơ đồ 3.2. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp thương mại và dịch vụ
Sơ đồ 3.3. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp dịch vụ
• Danh mục các đồ thị
Đồ thị 2.1. Phân loại DN theo chức năng kinh doanh
MỤC LỤC
Lời mở đầu................................................................................................................ 1
Chương 1: Cơ sở lý luận về dự toán ngân sách..................................................... 3
1.1 Khái niệm và mục tiêu của dự toán ..................................................................... 3
1.1.1. Khái niệm dự toán ........................................................................................... 3
1.1.2. Mục đích, chức năng và lợi ích của dự toán ngân sách ............................... 5
1.1.2.1. Mục đích ................................................................................................. 5
1.1.2.2. Chức năng ............................................................................................... 5
1.1.2.3. Lợi ích của việc lập dự toán ngân sách ................................................ 7
1.2. Quy trình lập dự toán ngân sách ngắn hạn ......................................................... 9
1.2.1. Dự toán ngân sách ngắn hạn .......................................................................... 9
1.2.2. Quy trình lập dự toán ngân sách ngắn hạn ................................................. 11
1.2.2.1. Giai đoạn chuẩn bị ............................................................................... 12
1.2.2.2. Giai đoạn soạn thảo .............................................................................. 13
1.2.2.3. Giai đoạn kiểm soát.............................................................................. 13
1.3. Các mô hình dự toán ngân sách ......................................................................... 13
1.3.1. Mô hình ấn định thông tin từ trên xuống .................................................... 14
1.3.2. Mô hình thông tin phản hồi .......................................................................... 15
1.3.3. Mô hình thông tin từ dưới lên ...................................................................... 17
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến dự toán ngân sách ................................................ 18
1.4.1. Nguồn nhân lực ............................................................................................. 18
1.4.2. Cơ sở vật chất ................................................................................................ 20
1.4.3. Tổ chức công tác kế toán .............................................................................. 20
1.4.4. Quy trình dự toán .......................................................................................... 20
1.4.5. Chế độ chính sách nhà nước ........................................................................ 21
Kết luận chương 1 .................................................................................................. 22
Chương 2: Thực trạng công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong
Khu công nghiệp Biên Hòa 2..................................................................................23
2.1. Giới thiệu khái quát về Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ..................................... 23
2.1.1. Giới thiệu chung Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ......................................... 23
2.1.2. Đặc điểm chung ............................................................................................. 24
2.1.3. Vị trí giao thông............................................................................................. 25
2.1.4. Ngành nghề thu hút đầu tư tại Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ................... 26
2.1.5. Phân loại doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2 .................... 26
2.2. Thực trạng lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong Khu công
nghiệp Biên Hòa 2 ....................................................................................................... 27
2.2.1. Tổng quan về quá trình khảo sát .................................................................. 27
2.2.1.1. Mục tiêu khảo sát.................................................................................. 27
2.2.1.2. Nội dung khảo sát ................................................................................. 28
2.2.1.3. Đối tượng khảo sát và phạm vi khảo sát ............................................ 28
2.2.1.4. Phương pháp thiết kế bảng câu hỏi ..................................................... 29
2.2.1.5. Phương pháp phỏng vấn ...................................................................... 30
2.2.1.6. Phương pháp xử lý dữ liệu................................................................... 30
2.2.2. Thực trạng lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong Khu công
nghiệp Biên Hòa 2 ................................................................................................... 31
2.2.2.1. Loại hình hoạt động và chức năng kinh doanh của các doanh nghiệp
trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2. ................................................................... 32
2.2.2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh và quy mô của các doanh nghiệp
trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2. ................................................................... 33
2.2.2.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến dự toán ngân sách ................. 34
2.2.2.4. Phân tích thực trạng lập dự toán ngân sách tại các DN trong KCN
Biên Hòa 2 ............................................................................................................ 50
2.3. Đánh giá thực trạng lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong KCN
Biên Hòa 2 ................................................................................................................... 53
2.3.1. Ưu điểm .......................................................................................................... 53
2.3.2. Hạn chế .......................................................................................................... 54
2.3.3. Nguyên nhân .................................................................................................. 55
2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan .................................................................... 55
2.3.3.2. Nguyên nhân chủ quan ........................................................................ 55
Kết luận chương 2 .................................................................................................. 57
Chương 3: Xác lập mô hình dự toán và báo cáo dự toán ngân sách cho các loại
hình doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ..................................... 58
3.1. Quan điểm hoàn thiện ........................................................................................ 58
3.1.1. Phù hợp với môi trường hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN trong
KCN Biên Hòa 2...................................................................................................... 58
3.1.2. Phù hợp với đặc điểm và quy mô của các DN trong KCN Biên Hòa 2 ... 58
3.2. Mục tiêu và nguyên tắc hoàn thiện .................................................................. 59
3.2.1. Mục tiêu hoàn thiện ..................................................................................... 59
3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện ................................................................................. 59
3.3. Các giải pháp đề xuất.......................................................................................... 60
3.3.1. Hoàn thiện mô hình dự toán ......................................................................... 60
3.3.2. Hệ thống báo cáo dự toán áp dụng cho các loại hình doanh nghiệp trong
Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ................................................................................. 61
3.3.2.1. Doanh nghiệp sản xuất......................................................................... 62
3.3.2.2. Doanh nghiệp thương mại và dịch vụ ................................................ 62
3.3.2.3. Doanh nghiệp dịch vụ .......................................................................... 62
3.3.3. Quy trình dự toán áp dụng cho các loại hình doanh nghiệp trong Khu
công nghiệp Biên Hòa 2.......................................................................................... 63
3.3.3.1. Quy trình lập dự toán trong doanh nghiệp sản xuất (xem Phụ lục 6)..
................................................................................................................ 64
3.3.3.2. Quy trình lập dự toán trong doanh nghiệp thương mại và dịch vụ.. 73
3.3.3.3. Quy trình lập dự toán trong doanh nghiệp dịch vụ ........................... 74
3.4. Các giải pháp hoàn thiện khác ........................................................................... 74
3.4.1. Đối với nhà nước........................................................................................... 74
3.4.2. Đối với các tổ chức nghiên cứu, đào tạo, tư vấn kế toán........................... 75
3.4.3. Đối với các doanh nghiệp ............................................................................. 75
3.4.3.1. Tổ chức nhân sự lập dự toán ................................................................. 75
3.4.3.2. Đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác lập dự toán ............................. 76
Kết luận chương 3 ...................................................................................................77
KẾT LUẬN ..............................................................................................................78
Phụ lục
Lời mở đầu
Tính cấp thiết của đề tài
Kế toán quản trị đã xuất hiện từ rất lâu trong hệ thống kế toán doanh nghiệp
của các nước và ngày càng được phát triển ở các loại hình doanh nghiệp, giúp các
doanh nghiệp quản lý tốt hơn trong việc điều hành và ra quyết định. Trong đó, công
tác dự toán ngân sách là một nội dung quan trọng của kế toán quản trị, đóng vai trò
quan trọng trong công tác tài chính cũng như sử dụng nguồn lực của doanh nghiệp.
Nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn hiện nay đã có một bước tiến đáng kể.
Chính vì thế, để có thể đứng vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trong nền kinh
tế thị trường, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có kế hoạch sản xuất và kế hoạch chi
tiêu tài chính phù hợp. Dự toán ngân sách là công cụ quản lý khoa học nhằm hiểu rõ
ưu và nhược điểm, tăng năng suất, giảm chi phí, tận dụng triệt để và sử dụng hiệu
quả các nguồn lực sẵn có để nâng cao năng lực cạnh tranh là một yêu cầu cấp thiết.
Tuy nhiên, theo khảo sát hiện nay không phải doanh nghiệp nào trong Khu Công
nghiệp Biên Hòa II cũng sử dụng công cụ này một cách hiệu quả, các số liệu trình
bày trong bảng dự toán thường không phản ánh đúng tiềm năng thực tế của các
doanh nghiệp. Do đó, tác giả đã chọn đề tài “Xác lập mô hình dự toán và báo cáo
dự toán ngân sách cho các loại hình doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên
Hòa 2” với mong muốn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống dự toán
ngân sách để nó thực sự là công cụ hữu ích cho nhà quản trị, từ đó nâng cao hiệu
quả và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp.
Mục tiêu của đề tài
Đề tài thực hiện nhằm:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về dự toán ngân sách.
- Phân tích và đánh giá thực trạng công tác lập dự toán ngân sách tại các
doanh nghiệp trong Khu Công nghiệp Biên Hòa 2.
- Xác lập các mô hình và quy trình dự toán thích hợp giúp các doanh nghiệp
hoàn thiện mô hình các dự toán và sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn.
1
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu các vấn đề về dự toán ngân sách ngắn hạn
- Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp
trong KCN Biên Hòa 2
Phương pháp nghiên cứu
- Đề tài thực hiện dựa trên các phương pháp:
Phương pháp tiếp cận: phỏng vấn sơ bộ qua điện thoại hoặc gặp trực
tiếp làm cơ sở xây dựng thang đo khảo sát.
Phương pháp khảo sát: khảo sát các doanh nghiệp thông qua bảng câu
hỏi.
Phương pháp phân tích: thu thập và phân tích dữ liệu khảo sát.
Phương pháp tổng hợp: tổng hợp dữ liệu phân tích và đề xuất các giải
pháp.
Kết cấu
Gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về dự toán ngân sách
Chương 2: Thực trạng công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong
Khu Công nghiệp Biên Hòa 2.
Chương 3: Hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong
Khu Công nghiệp Biên Hòa 2.
2
Chương 1
Cơ sở lý luận về dự toán ngân sách
1.1 Khái niệm và mục tiêu của dự toán
1.1.1. Khái niệm dự toán
Dự toán là quá trình tính toán, dự kiến, phối hợp từ chi tiết đến toàn diện
nguồn lực, nhằm huy động và sử dụng nguồn lực để thực hiện một khối lượng công
việc trong một khoảng thời gian nhất định được biểu hiện bằng một hệ thống các
chỉ tiêu về số lượng và giá trị.
Theo khái niệm trên, dự toán bao gồm các thành phần chủ yếu là sự tính
toán, dự kiến; sự phối hợp chi tiết và toàn diện, các nguồn lực, thời gian thực hiện;
hệ thống các chỉ tiêu về lượng và giá trị.
a. Tính toán dự kiến hay kế hoạch: Thực chất đây là một sự ước tính hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong tương lai, chỉ rõ những khối
lượng, những công việc cần phải thực hiện. Sự ước tính này chịu sự tác động của
những nhân tố sau:
- Nhóm nhân tố khách quan, tác động từ bên ngoài và vượt khỏi phạm vi kiểm
soát của doanh nghiệp như điều kiện kinh doanh, chính sách, chế độ, thể lệ
của nhà nước, quy mô các thành phần dân cư, sự biến động của nền kinh
tế,…
- Nhóm nhân tố chủ quan thuộc phạm vi kiểm soát và tuỳ thuộc vào doanh
nghiệp như trình độ sử dụng lao động, trình độ sử dụng yếu tố vật chất của
quá trình sản xuất, trình độ nhận thức và vận dụng các nhân tố khách
quan,…
b. Dự toán ngân sách là một sự tính toán, dự kiến hoạt động của doanh nghiệp
trong sự tác động của hai nhóm nhân tố trên. Dự toán ngân sách không chỉ đề xuất
3
các công việc cần phải thực hiện mà còn chỉ rõ những ảnh hưởng của các nhân tố
khách quan và chủ quan đến thực hiện công việc đó.
c. Sự phối hợp chi tiết và toàn diện: Dự toán ngân sách phải được phối hợp
giữa các chi tiết một cách toàn diện, nghĩa là mọi hoạt động giao dịch của doanh
nghiệp cần phải được xem xét. Ngân sách được lập cho từng đơn vị, phòng ban
khác nhau trong doanh nghiệp phải nghiên cứu, căn cứ vào thực trạng của các bộ
phận và phải lập một cách hài hoà tương đối với nhau. Tổng hợp dự toán ngân sách
ở từng bộ phận sẽ hình thành dự toán ngân sách tổng thể cho toàn bộ hoạt động của
doanh nghiệp.
d. Các nguồn lực: Dự toán ngân sách phải chỉ rõ nguồn lực và cách thức huy
động các nguồn lực cho các hoạt động. Nghĩa là phải lập kế hoạch về các nguồn
lực, cách thức sử dụng các nguồn lực như: nguồn tài nguyên, nguồn vốn, nguồn
nhân lực, điều kiện môi trường để phục vụ cho các hoạt động của doanh nghiệp.
e. Thời hạn xác định trong tương lai: Dự toán ngân sách thường gắn liền với
một thời hạn cụ thể trong tương lai. Nếu không có yếu tố thời gian, dự toán ngân
sách sẽ trở thành vô nghĩa. Mỗi một thời điểm, thời kỳ khác nhau, sự tác động của
các nhân tố khách quan, chủ quan, nguồn lực đến hoạt động của doanh nghiệp sẽ
khác nhau, nên những phương án, những giải pháp, những dự tính của doanh nghiệp
cũng sẽ khác nhau.
f. Hệ thống các chỉ tiêu về số lượng và giá trị: Hệ thống các chỉ tiêu cho thấy
dự toán ngân sách phải theo một trình tự và đảm bảo tính logic. Các hoạt động và
giao dịch khác nhau được thể hiện bằng các đơn vị đo lường khác nhau, cụ thể như
số lượng nguyên vật liệu, số lượng sản phẩm sản xuất, số lượng lao động,… Bên
cạnh sử dụng chỉ tiêu về số lượng để đo lường các số tương đối cần gộp chúng vào
một kế hoạch tổng thể, nên phải sử dụng thước đo tiền tệ làm mẫu chung quy đổi
cho các đối tượng. Như vậy, dự toán ngân sách sẽ xác định một cách cụ thể các chỉ
tiêu về số lượng giá trị.
4
1.1.2. Mục đích, chức năng và lợi ích của dự toán ngân sách
1.1.2.1. Mục đích
Dự toán ngân sách rất quan trọng và cần thiết trong việc hỗ trợ các nhà quản
trị quản lý để điều hành các hoạt động trong doanh nghiệp. Dự toán là quá trình tính
toán chi tiết cho kỳ tới, nhằm huy động và sử dụng các nguồn lực theo các mục tiêu
kế hoạch đề ra trong từng thời kỳ cụ thể. Dự toán có năm mục đích chủ yếu:
- Lập kế hoạch: Dự toán cung cấp cho doanh nghiệp kế hoạch hoạt động
trong một khoảng thời gian nhất định và yêu cầu các hoạt động cần diễn
ra đúng kế hoạch, đem lại kết quả kinh doanh tốt nhất.
- Thuận tiện hóa quá trình truyền đạt và phối hợp hoạt động trong tổ
chức: Dự toán ngân sách giúp nhà quản trị cụ thể hoá các mục tiêu của
doanh nghiệp bằng số liệu.
- Phân bổ các nguồn lực: Dự toán ngân sách là căn cứ để khai thác, vận
dụng các khả năng tiềm tàng về nguồn lực nhằm nâng cao khả năng cạnh
tranh.
- Kiểm soát lợi nhuận và các mặt hoạt động: Dự toán ngân sách là căn cứ
để đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, tình hình thực hiện mục tiêu,
nhiệm vụ. Trên cơ sở đó đề ra các giải pháp để thực hiện mục tiêu, nhiệm
vụ theo đúng tiến độ.
- Đánh giá kết quả và khen thưởng: Dự toán ngân sách giúp nhà quản trị
kiểm soát quá trình hoạt động của doanh nghiệp và đánh giá trách nhiệm
quản lý của từng bộ phận, từng cá nhân trong tổ chức.
1.1.2.2. Chức năng
Dự toán ngân sách trong một tổ chức có nhiều chức năng, về cơ bản dự toán
có những chức năng sau:
a. Dự báo
Chức năng dự báo đề cập đến việc dự báo các tác động bên ngoài đến hoạt
động của doanh nghiệp. Một vài bộ phận của dự toán không khác hơn là dự báo vì
5
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM
------------Y Z------------
NGUYỄN THÚY HẰNG
XÁC LẬP MÔ HÌNH DỰ TOÁN VÀ BÁO CÁO
DỰ TOÁN NGÂN SÁCH CHO CÁC LOẠI HÌNH
DOANH NGHIỆP TRONG KHU CÔNG NGHIỆP
BIÊN HÒA 2
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh - Năm 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ Tp. HCM
Y Z
NGUYỄN THÚY HẰNG
XÁC LẬP MÔ HÌNH DỰ TOÁN VÀ BÁO CÁO
DỰ TOÁN NGÂN SÁCH CHO CÁC LOẠI HÌNH
DOANH NGHIỆP TRONG KHU CÔNG NGHIỆP
BIÊN HÒA 2
Chuyên ngành: Kế Toán – Kiểm Toán
Mã số: 60.34.30
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. PHẠM VĂN DƯỢC
TP. Hồ Chí Minh - Năm 2012
LỜI CAM ĐOAN
YWXZ
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân
tôi, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, khảo sát và dưới sự
hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Phạm Văn Dược.
Các số liệu và những kết quả trong luận văn là trung thực, chưa từng
được công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thúy Hằng
LỜI CẢM ƠN
YWXZ
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS.Phạm Văn Dược,
người hướng dẫn khoa học, đã tận tình hướng dẫn, góp ý, động viên và hỗ trợ tác
giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Chánh
văn phòng ban quản lý các Khu công nghiệp Đống Nai, đã tạo điều kiện thuận lợi
cho tác giả thực hiện khảo sát.
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến quý đồng nghiệp, bạn bè đã
chia sẻ, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thúy Hằng
LỜI CẢM ƠN
YWXZ
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS.Phạm Văn Dược,
người hướng dẫn khoa học, đã tận tình hướng dẫn, góp ý, động viên và hỗ trợ tác
giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến Ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Chánh
văn phòng ban quản lý các Khu công nghiệp Đồng Nai, đã tạo điều kiện thuận lợi
cho tác giả thực hiện khảo sát.
Tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến quý đồng nghiệp, bạn bè đã
chia sẻ, giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thúy Hằng
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
YWXZ
BLĐ Ban lãnh đạo
CK Cuối kỳ
CP Chi phí
DN Doanh nghiệp
KCN Khu công nghiệp
NVL Nguyên vật liệu
SP Sản phẩm
SX Sản xuất
TSCĐ Tài sản cố định
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
YWXZ
BLĐ Ban lãnh đạo
CK Cuối kỳ
CP Chi phí
DN Doanh nghiệp
KCN Khu công nghiệp
NVL Nguyên vật liệu
SP Sản phẩm
SX Sản xuất
TSCĐ Tài sản cố định
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Loại hình hoạt động của các doanh nghiệp trong KCN Biên Hòa 2.
Bảng 2.2. Chức năng kinh doanh
Bảng 2.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp
Bảng 2.4 Quy mô hoạt động của các doanh nghiệp
Bảng 2.5. Kiểm định Cronbach Alpha
Bảng 2.6. Kiểm định KMO và Bartlett của biến độc lập
Bảng 2.7. Hệ số Eigenvalue và phương sai trích
Bảng 2.8. Ma trận xoay thành phần
Bảng 2.9. Kiểm định Cronbach Alpha của biến phụ thuộc
Bảng 2.10. Kiểm định KMO và Barlett của biến phụ thuộc
Bảng 2.11. Hệ số Eigenvalue và phương sai trích
Bảng 2.12. Hệ số tải nhân tố của biến phụ thuộc
Bảng 2.13. Ma trận hệ số tương quan
Bảng 2.14. Tóm tắt mẫu
Bảng 2.15. Anova
Bảng 2.16. Hệ số
Bảng 2.17. Tầm quan trọng của các biến độc lập tác động lên biến phụ thuộc
Bảng 2.18. Bảng thống kê số lượng DN không lập dự toán ngân sách
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ ĐỒ THỊ
YWXZ
• Danh mục các sơ đồ
Sơ đồ 1.1. Quy trình lập dự toán ngân sách của Stephen Brookson
Sơ đồ 1.2: Trình tự lập dự toán từ trên xuống
Sơ đồ 1.3. Mô hình thông tin phản hồi
Sơ đồ 1.4. Trình tự lập dự toán từ dưới lên
Sơ đồ 3.1. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp sản xuất
Sơ đồ 3.2. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp thương mại và dịch vụ
Sơ đồ 3.3. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp dịch vụ
• Danh mục các đồ thị
Đồ thị 2.1. Phân loại DN theo chức năng kinh doanh
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Loại hình hoạt động của các doanh nghiệp trong KCN Biên Hòa 2.
Bảng 2.2. Chức năng kinh doanh
Bảng 2.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp
Bảng 2.4 Quy mô hoạt động của các doanh nghiệp
Bảng 2.5. Kiểm định Cronbach Alpha
Bảng 2.6. Kiểm định KMO và Bartlett của biến độc lập
Bảng 2.7. Hệ số Eigenvalue và phương sai trích
Bảng 2.8. Ma trận xoay thành phần
Bảng 2.9. Kiểm định Cronbach Alpha của biến phụ thuộc
Bảng 2.10. Kiểm định KMO và Barlett của biến phụ thuộc
Bảng 2.11. Hệ số Eigenvalue và phương sai trích
Bảng 2.12. Hệ số tải nhân tố của biến phụ thuộc
Bảng 2.13. Ma trận hệ số tương quan
Bảng 2.14. Tóm tắt mẫu
Bảng 2.15. Anova
Bảng 2.16. Hệ số
Bảng 2.17. Tầm quan trọng của các biến độc lập tác động lên biến phụ thuộc
Bảng 2.18. Bảng thống kê số lượng DN không lập dự toán ngân sách
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ ĐỒ THỊ
YWXZ
• Danh mục các sơ đồ
Sơ đồ 1.1. Quy trình lập dự toán ngân sách của Stephen Brookson
Sơ đồ 1.2: Trình tự lập dự toán từ trên xuống
Sơ đồ 1.3. Mô hình thông tin phản hồi
Sơ đồ 1.4. Trình tự lập dự toán từ dưới lên
Sơ đồ 3.1. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp sản xuất
Sơ đồ 3.2. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp thương mại và dịch vụ
Sơ đồ 3.3. Hệ thống dự toán trong doanh nghiệp dịch vụ
• Danh mục các đồ thị
Đồ thị 2.1. Phân loại DN theo chức năng kinh doanh
MỤC LỤC
Lời mở đầu................................................................................................................ 1
Chương 1: Cơ sở lý luận về dự toán ngân sách..................................................... 3
1.1 Khái niệm và mục tiêu của dự toán ..................................................................... 3
1.1.1. Khái niệm dự toán ........................................................................................... 3
1.1.2. Mục đích, chức năng và lợi ích của dự toán ngân sách ............................... 5
1.1.2.1. Mục đích ................................................................................................. 5
1.1.2.2. Chức năng ............................................................................................... 5
1.1.2.3. Lợi ích của việc lập dự toán ngân sách ................................................ 7
1.2. Quy trình lập dự toán ngân sách ngắn hạn ......................................................... 9
1.2.1. Dự toán ngân sách ngắn hạn .......................................................................... 9
1.2.2. Quy trình lập dự toán ngân sách ngắn hạn ................................................. 11
1.2.2.1. Giai đoạn chuẩn bị ............................................................................... 12
1.2.2.2. Giai đoạn soạn thảo .............................................................................. 13
1.2.2.3. Giai đoạn kiểm soát.............................................................................. 13
1.3. Các mô hình dự toán ngân sách ......................................................................... 13
1.3.1. Mô hình ấn định thông tin từ trên xuống .................................................... 14
1.3.2. Mô hình thông tin phản hồi .......................................................................... 15
1.3.3. Mô hình thông tin từ dưới lên ...................................................................... 17
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến dự toán ngân sách ................................................ 18
1.4.1. Nguồn nhân lực ............................................................................................. 18
1.4.2. Cơ sở vật chất ................................................................................................ 20
1.4.3. Tổ chức công tác kế toán .............................................................................. 20
1.4.4. Quy trình dự toán .......................................................................................... 20
1.4.5. Chế độ chính sách nhà nước ........................................................................ 21
Kết luận chương 1 .................................................................................................. 22
Chương 2: Thực trạng công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong
Khu công nghiệp Biên Hòa 2..................................................................................23
2.1. Giới thiệu khái quát về Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ..................................... 23
2.1.1. Giới thiệu chung Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ......................................... 23
2.1.2. Đặc điểm chung ............................................................................................. 24
2.1.3. Vị trí giao thông............................................................................................. 25
2.1.4. Ngành nghề thu hút đầu tư tại Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ................... 26
2.1.5. Phân loại doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2 .................... 26
2.2. Thực trạng lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong Khu công
nghiệp Biên Hòa 2 ....................................................................................................... 27
2.2.1. Tổng quan về quá trình khảo sát .................................................................. 27
2.2.1.1. Mục tiêu khảo sát.................................................................................. 27
2.2.1.2. Nội dung khảo sát ................................................................................. 28
2.2.1.3. Đối tượng khảo sát và phạm vi khảo sát ............................................ 28
2.2.1.4. Phương pháp thiết kế bảng câu hỏi ..................................................... 29
2.2.1.5. Phương pháp phỏng vấn ...................................................................... 30
2.2.1.6. Phương pháp xử lý dữ liệu................................................................... 30
2.2.2. Thực trạng lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong Khu công
nghiệp Biên Hòa 2 ................................................................................................... 31
2.2.2.1. Loại hình hoạt động và chức năng kinh doanh của các doanh nghiệp
trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2. ................................................................... 32
2.2.2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh và quy mô của các doanh nghiệp
trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2. ................................................................... 33
2.2.2.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến dự toán ngân sách ................. 34
2.2.2.4. Phân tích thực trạng lập dự toán ngân sách tại các DN trong KCN
Biên Hòa 2 ............................................................................................................ 50
2.3. Đánh giá thực trạng lập dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong KCN
Biên Hòa 2 ................................................................................................................... 53
2.3.1. Ưu điểm .......................................................................................................... 53
2.3.2. Hạn chế .......................................................................................................... 54
2.3.3. Nguyên nhân .................................................................................................. 55
2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan .................................................................... 55
2.3.3.2. Nguyên nhân chủ quan ........................................................................ 55
Kết luận chương 2 .................................................................................................. 57
Chương 3: Xác lập mô hình dự toán và báo cáo dự toán ngân sách cho các loại
hình doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ..................................... 58
3.1. Quan điểm hoàn thiện ........................................................................................ 58
3.1.1. Phù hợp với môi trường hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN trong
KCN Biên Hòa 2...................................................................................................... 58
3.1.2. Phù hợp với đặc điểm và quy mô của các DN trong KCN Biên Hòa 2 ... 58
3.2. Mục tiêu và nguyên tắc hoàn thiện .................................................................. 59
3.2.1. Mục tiêu hoàn thiện ..................................................................................... 59
3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện ................................................................................. 59
3.3. Các giải pháp đề xuất.......................................................................................... 60
3.3.1. Hoàn thiện mô hình dự toán ......................................................................... 60
3.3.2. Hệ thống báo cáo dự toán áp dụng cho các loại hình doanh nghiệp trong
Khu công nghiệp Biên Hòa 2 ................................................................................. 61
3.3.2.1. Doanh nghiệp sản xuất......................................................................... 62
3.3.2.2. Doanh nghiệp thương mại và dịch vụ ................................................ 62
3.3.2.3. Doanh nghiệp dịch vụ .......................................................................... 62
3.3.3. Quy trình dự toán áp dụng cho các loại hình doanh nghiệp trong Khu
công nghiệp Biên Hòa 2.......................................................................................... 63
3.3.3.1. Quy trình lập dự toán trong doanh nghiệp sản xuất (xem Phụ lục 6)..
................................................................................................................ 64
3.3.3.2. Quy trình lập dự toán trong doanh nghiệp thương mại và dịch vụ.. 73
3.3.3.3. Quy trình lập dự toán trong doanh nghiệp dịch vụ ........................... 74
3.4. Các giải pháp hoàn thiện khác ........................................................................... 74
3.4.1. Đối với nhà nước........................................................................................... 74
3.4.2. Đối với các tổ chức nghiên cứu, đào tạo, tư vấn kế toán........................... 75
3.4.3. Đối với các doanh nghiệp ............................................................................. 75
3.4.3.1. Tổ chức nhân sự lập dự toán ................................................................. 75
3.4.3.2. Đầu tư trang thiết bị phục vụ công tác lập dự toán ............................. 76
Kết luận chương 3 ...................................................................................................77
KẾT LUẬN ..............................................................................................................78
Phụ lục
Lời mở đầu
Tính cấp thiết của đề tài
Kế toán quản trị đã xuất hiện từ rất lâu trong hệ thống kế toán doanh nghiệp
của các nước và ngày càng được phát triển ở các loại hình doanh nghiệp, giúp các
doanh nghiệp quản lý tốt hơn trong việc điều hành và ra quyết định. Trong đó, công
tác dự toán ngân sách là một nội dung quan trọng của kế toán quản trị, đóng vai trò
quan trọng trong công tác tài chính cũng như sử dụng nguồn lực của doanh nghiệp.
Nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn hiện nay đã có một bước tiến đáng kể.
Chính vì thế, để có thể đứng vững và nâng cao năng lực cạnh tranh trong nền kinh
tế thị trường, đòi hỏi các doanh nghiệp phải có kế hoạch sản xuất và kế hoạch chi
tiêu tài chính phù hợp. Dự toán ngân sách là công cụ quản lý khoa học nhằm hiểu rõ
ưu và nhược điểm, tăng năng suất, giảm chi phí, tận dụng triệt để và sử dụng hiệu
quả các nguồn lực sẵn có để nâng cao năng lực cạnh tranh là một yêu cầu cấp thiết.
Tuy nhiên, theo khảo sát hiện nay không phải doanh nghiệp nào trong Khu Công
nghiệp Biên Hòa II cũng sử dụng công cụ này một cách hiệu quả, các số liệu trình
bày trong bảng dự toán thường không phản ánh đúng tiềm năng thực tế của các
doanh nghiệp. Do đó, tác giả đã chọn đề tài “Xác lập mô hình dự toán và báo cáo
dự toán ngân sách cho các loại hình doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Biên
Hòa 2” với mong muốn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống dự toán
ngân sách để nó thực sự là công cụ hữu ích cho nhà quản trị, từ đó nâng cao hiệu
quả và năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp.
Mục tiêu của đề tài
Đề tài thực hiện nhằm:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về dự toán ngân sách.
- Phân tích và đánh giá thực trạng công tác lập dự toán ngân sách tại các
doanh nghiệp trong Khu Công nghiệp Biên Hòa 2.
- Xác lập các mô hình và quy trình dự toán thích hợp giúp các doanh nghiệp
hoàn thiện mô hình các dự toán và sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn.
1
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu các vấn đề về dự toán ngân sách ngắn hạn
- Phạm vi nghiên cứu: nghiên cứu dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp
trong KCN Biên Hòa 2
Phương pháp nghiên cứu
- Đề tài thực hiện dựa trên các phương pháp:
Phương pháp tiếp cận: phỏng vấn sơ bộ qua điện thoại hoặc gặp trực
tiếp làm cơ sở xây dựng thang đo khảo sát.
Phương pháp khảo sát: khảo sát các doanh nghiệp thông qua bảng câu
hỏi.
Phương pháp phân tích: thu thập và phân tích dữ liệu khảo sát.
Phương pháp tổng hợp: tổng hợp dữ liệu phân tích và đề xuất các giải
pháp.
Kết cấu
Gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về dự toán ngân sách
Chương 2: Thực trạng công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong
Khu Công nghiệp Biên Hòa 2.
Chương 3: Hoàn thiện công tác dự toán ngân sách tại các doanh nghiệp trong
Khu Công nghiệp Biên Hòa 2.
2
Chương 1
Cơ sở lý luận về dự toán ngân sách
1.1 Khái niệm và mục tiêu của dự toán
1.1.1. Khái niệm dự toán
Dự toán là quá trình tính toán, dự kiến, phối hợp từ chi tiết đến toàn diện
nguồn lực, nhằm huy động và sử dụng nguồn lực để thực hiện một khối lượng công
việc trong một khoảng thời gian nhất định được biểu hiện bằng một hệ thống các
chỉ tiêu về số lượng và giá trị.
Theo khái niệm trên, dự toán bao gồm các thành phần chủ yếu là sự tính
toán, dự kiến; sự phối hợp chi tiết và toàn diện, các nguồn lực, thời gian thực hiện;
hệ thống các chỉ tiêu về lượng và giá trị.
a. Tính toán dự kiến hay kế hoạch: Thực chất đây là một sự ước tính hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong tương lai, chỉ rõ những khối
lượng, những công việc cần phải thực hiện. Sự ước tính này chịu sự tác động của
những nhân tố sau:
- Nhóm nhân tố khách quan, tác động từ bên ngoài và vượt khỏi phạm vi kiểm
soát của doanh nghiệp như điều kiện kinh doanh, chính sách, chế độ, thể lệ
của nhà nước, quy mô các thành phần dân cư, sự biến động của nền kinh
tế,…
- Nhóm nhân tố chủ quan thuộc phạm vi kiểm soát và tuỳ thuộc vào doanh
nghiệp như trình độ sử dụng lao động, trình độ sử dụng yếu tố vật chất của
quá trình sản xuất, trình độ nhận thức và vận dụng các nhân tố khách
quan,…
b. Dự toán ngân sách là một sự tính toán, dự kiến hoạt động của doanh nghiệp
trong sự tác động của hai nhóm nhân tố trên. Dự toán ngân sách không chỉ đề xuất
3
các công việc cần phải thực hiện mà còn chỉ rõ những ảnh hưởng của các nhân tố
khách quan và chủ quan đến thực hiện công việc đó.
c. Sự phối hợp chi tiết và toàn diện: Dự toán ngân sách phải được phối hợp
giữa các chi tiết một cách toàn diện, nghĩa là mọi hoạt động giao dịch của doanh
nghiệp cần phải được xem xét. Ngân sách được lập cho từng đơn vị, phòng ban
khác nhau trong doanh nghiệp phải nghiên cứu, căn cứ vào thực trạng của các bộ
phận và phải lập một cách hài hoà tương đối với nhau. Tổng hợp dự toán ngân sách
ở từng bộ phận sẽ hình thành dự toán ngân sách tổng thể cho toàn bộ hoạt động của
doanh nghiệp.
d. Các nguồn lực: Dự toán ngân sách phải chỉ rõ nguồn lực và cách thức huy
động các nguồn lực cho các hoạt động. Nghĩa là phải lập kế hoạch về các nguồn
lực, cách thức sử dụng các nguồn lực như: nguồn tài nguyên, nguồn vốn, nguồn
nhân lực, điều kiện môi trường để phục vụ cho các hoạt động của doanh nghiệp.
e. Thời hạn xác định trong tương lai: Dự toán ngân sách thường gắn liền với
một thời hạn cụ thể trong tương lai. Nếu không có yếu tố thời gian, dự toán ngân
sách sẽ trở thành vô nghĩa. Mỗi một thời điểm, thời kỳ khác nhau, sự tác động của
các nhân tố khách quan, chủ quan, nguồn lực đến hoạt động của doanh nghiệp sẽ
khác nhau, nên những phương án, những giải pháp, những dự tính của doanh nghiệp
cũng sẽ khác nhau.
f. Hệ thống các chỉ tiêu về số lượng và giá trị: Hệ thống các chỉ tiêu cho thấy
dự toán ngân sách phải theo một trình tự và đảm bảo tính logic. Các hoạt động và
giao dịch khác nhau được thể hiện bằng các đơn vị đo lường khác nhau, cụ thể như
số lượng nguyên vật liệu, số lượng sản phẩm sản xuất, số lượng lao động,… Bên
cạnh sử dụng chỉ tiêu về số lượng để đo lường các số tương đối cần gộp chúng vào
một kế hoạch tổng thể, nên phải sử dụng thước đo tiền tệ làm mẫu chung quy đổi
cho các đối tượng. Như vậy, dự toán ngân sách sẽ xác định một cách cụ thể các chỉ
tiêu về số lượng giá trị.
4
1.1.2. Mục đích, chức năng và lợi ích của dự toán ngân sách
1.1.2.1. Mục đích
Dự toán ngân sách rất quan trọng và cần thiết trong việc hỗ trợ các nhà quản
trị quản lý để điều hành các hoạt động trong doanh nghiệp. Dự toán là quá trình tính
toán chi tiết cho kỳ tới, nhằm huy động và sử dụng các nguồn lực theo các mục tiêu
kế hoạch đề ra trong từng thời kỳ cụ thể. Dự toán có năm mục đích chủ yếu:
- Lập kế hoạch: Dự toán cung cấp cho doanh nghiệp kế hoạch hoạt động
trong một khoảng thời gian nhất định và yêu cầu các hoạt động cần diễn
ra đúng kế hoạch, đem lại kết quả kinh doanh tốt nhất.
- Thuận tiện hóa quá trình truyền đạt và phối hợp hoạt động trong tổ
chức: Dự toán ngân sách giúp nhà quản trị cụ thể hoá các mục tiêu của
doanh nghiệp bằng số liệu.
- Phân bổ các nguồn lực: Dự toán ngân sách là căn cứ để khai thác, vận
dụng các khả năng tiềm tàng về nguồn lực nhằm nâng cao khả năng cạnh
tranh.
- Kiểm soát lợi nhuận và các mặt hoạt động: Dự toán ngân sách là căn cứ
để đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, tình hình thực hiện mục tiêu,
nhiệm vụ. Trên cơ sở đó đề ra các giải pháp để thực hiện mục tiêu, nhiệm
vụ theo đúng tiến độ.
- Đánh giá kết quả và khen thưởng: Dự toán ngân sách giúp nhà quản trị
kiểm soát quá trình hoạt động của doanh nghiệp và đánh giá trách nhiệm
quản lý của từng bộ phận, từng cá nhân trong tổ chức.
1.1.2.2. Chức năng
Dự toán ngân sách trong một tổ chức có nhiều chức năng, về cơ bản dự toán
có những chức năng sau:
a. Dự báo
Chức năng dự báo đề cập đến việc dự báo các tác động bên ngoài đến hoạt
động của doanh nghiệp. Một vài bộ phận của dự toán không khác hơn là dự báo vì
5