Tổ chức kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng ở công ty vật tư thiết bị toàn bộ matexim

lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp muèn tån
t¹i vµ ph¸t triÓn, nhÊt ®Þnh ph¶i cã ph¬ng ¸n kinh doanh ®¹t
hiÖu qu¶ kinh tÕ. §Ó ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu
kiÖn: cã sù c¹nh tranh gay g¾t, doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t
vµ ®¸p øng ®îc t©m lý, nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng víi s¶n
phÈm cã chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹, mÉu m· phong phó, ®a
d¹ng chñng lo¹i. Muèn vËy, c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¸m s¸t tÊt
c¶ c¸c quy tr×nh tõ kh©u mua hµng ®Õn kh©u tiªu thô hµng
ho¸ ®Ó ®¶m b¶o viÖc b¶o toµn vµ t¨ng nhanh tèc ®é lu©n
chuyÓn vèn, gi÷ uy tÝn víi b¹n hµng, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa
vô víi Nhµ níc, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c¸n
bé c«ng nh©n viªn, doanh nghiÖp ®¶m b¶o cã lîi nhuËn ®Ó
tÝch luü më réng ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh.
H¬n thÕ n÷a nhu cÇu tiªu dïng trªn thÞ trêng hiÖn nay
®ßi hái Doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra doanh thu cã lîi nhuËn.Muèn
vËy th× Doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt c¸i thÞ trêng cÇn chø
kh«ng ph¶i c¸i mµ doanh nghiÖp cã vµ tù ®Æt ra cho m×nh
nh÷ng c©u hái"S¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai, s¶n xuÊt nh
thÕ nµo vµ s¶n xuÊt bao nhiªu?
1
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu lîi nhuËn: §¹t lîi nhuËn cao vµ an
toµn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng ty ph¶i tiÕn
hµnh ®ång bé c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý , trong ®ã h¹ch to¸n kÕ
to¸n lµ c«ng cô quan träng, kh«ng thÓ thiÕu ®Ó tiÕn hµnh
qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, kiÓm tra viÖc sö dông, qu¶n lý
tµi s¶n, hµng ho¸ nh»m ®¶m b¶o tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o
vµ tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh
hiÖu qu¶ cña tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµm c¬ së
v¹ch ra chiÕn lîc kinh doanh.
C«ng ty cæ phÇn thuèc l¸ vµ chÕ biÕn thùc phÈm B¾c
Giang lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®ãng trªn ®Þa bµn tØnh
B¾c Giang, ngoµi viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm phôc vô nhu cÇu
tiªu dïng trong níc. Doanh nghiÖp cßn lµm nhiÖm vô xuÊt khÈu
nh»m gi¶i quyÕt mét phÇn viÖc lµm cho ngêi lao ®éng t¹i ®Þa
ph¬ng, t¨ng nguån thu ngo¹i tÖ, ®ång thêi ®em l¹i nguån lîi
nhuËn ®¸ng kÓ cho doanh nghiÖp.
Sau thêi gian t×m hiÓu thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh còng nh bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty, em nhËn thÊy
kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶
b¸n hµng cña c«ng ty nãi riªng lµ mét bé phËn quan träng
trong viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty,
nªn lu«n lu«n ®ßi hái ph¶i ®îc hoµn thiÖn. v× vËy em quyÕt
®Þnh ®i s©u nghiªn cøu c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty víi ®Ò
tµi “Tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n
hµng ë c«ng ty vËt t thiÕt bÞ toµn bé - MaTexim " ®Ó
viÕt chuyªn ®Ò b¸o c¸o cña m×nh.
2
Trong qu¸ tr×nh thùc tËp, em ®· ®îc sù chØ dÉn, gióp ®ì
cña c¸c thÇy, c« gi¸o bé m«n kÕ to¸n doanh nghiÖp s¶n xuÊt,
trùc tiÕp lµ thÇy gi¸o NguyÔn Vò ViÖt cïng c¸c b¸c, c¸c c« c¸n
bé kÕ to¸n c«ng ty cæ phÇn thuèc l¸ vµ chÕ biÕn thùc phÈm
B¾c Giang. Tuy nhiªn, ph¹m vi ®Ò tµi réng, thêi gian thùc tÕ
cha nhiÒu nªn khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong
nhËn ®îc sù chØ b¶o, gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¸c,
c¸c c« phßng kÕ to¸n c«ng ty ®Ó chuyªn ®Ò cña em ®îc hoµn
thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
B¸o c¸o gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c
®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong Doanh nghiÖp.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ë c«ng ty c«ng ty vËt t thiÕt
bÞ toµn bé - MaTexim
Ch¬ng 3: Mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn tæ chøc
c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ ë c«ng ty vËt t thiÕt bÞ toµn bé - MaTexim.
3
Ch¬ng 1
lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ b¸n hµng trong DNTM
1.1. Sù cÇn thiÕt tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt
qu¶ b¸n hµng trong Doanh nghiÖp.
1.1.1.Qu¸ tr×nh b¸n hµng, kÕt qu¶ b¸n hµng.
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ngêi lµ ho¹t ®éng tù gi¸c cã
ý thøc vµ cã môc ®Ých, ®îc lÆp ®i lÆp l¹i vµ kh«ng ngõng ®-
îc ®æi míi, h×nh thµnh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, gåm c¸c
giai ®o¹n: S¶n xuÊt - lu th«ng - ph©n phèi - tiªu dïng. C¸c giai
®o¹n nµy diÔn ra mét c¸ch tuÇn tù vµ tiªu thô lµ kh©u cuèi
cïng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét
Doanh nghiÖp.
S¶n phÈm cña doanh nghiÖp sau khi ®îc s¶n xuÊt xong
th× vÊn ®Ò hµng ®Çu mµ tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp quan t©m
tíi lµ vÊn ®Ò tiªu thô. Tiªu thô hay b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh
chuyÓn ho¸ vèn tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i gi¸ trÞ
"tiÒn tÖ" vµ h×nh thµnh kÕt qu¶ b¸n hµng. HoÆc nãi mét c¸ch
kh¸c b¸n hµng viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n phÈm hµng ho¸
g¾n víi phÇn lîi Ých hoÆc rñi ro cho kh¸ch hµng, ®ång thêi ®-
îc kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n.
4
Mèi quan hÖ trao ®æi gi÷a doanh nghiÖp víi ngêi mua lµ
quan hÖ "thuËn mua võa b¸n" Doanh nghiÖp víi t c¸ch lµ ngêi
b¸n ph¶i chuyÓn giao s¶n phÈm cho ngêi mua theo ®óng c¸c
®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong hîp ®ång kinh tÕ ®· ký gi÷a hai
bªn. qu¸ tr×nh b¸n hµng ®îc coi lµ kÕt thóc khi ®· hoµn tÊt
viÖc giao hµng vµ bªn mua ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh
to¸n cho sè s¶n phÈm hµng ho¸ ®ã. Khi qu¸ tr×nh b¸n hµng
chÊm døt doanh nghiÖp sÏ cã mét kho¶n doanh thu vÒ tiªu thô
s¶n phÈm, vËt t hµng ho¸ hay cßn gäi lµ doanh thu b¸n hµng.
Nh chóng ta ®· biÕt ho¹t ®éng b¸n hµng chØ lµ c¬ së
®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cña doanh nghiÖp, th«ng qua
ho¹t ®éng b¸n hµng doanh nghiÖp cã thÓ biÕt ®îc lîi nhuËn
cao hay thÊp? Tõ ®ã sÏ biÕt ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghÞªp m×nh nh thÕ nµo ®Ó cã ph¬ng híng
qu¶n lý tèt h¬n.
1.1.2.Yªu cÇu qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng, kÕt qu¶ b¸n
hµng.
Qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng lµ mét
yªu cÇu thùc tÕ, nã xuÊt ph¸t tõ môc tiªu cña doanh nghiÖp.
NÕu doanh nghiÖp qu¶n lý tèt kh©u b¸n hµng th× míi ®¶m
b¶o ®îc chØ tiªu hoµn thµnh kÕ ho¹ch tiªu thô vµ ®¸nh gi¸
chÝnh x¸c hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp
®ã. Do vËy vÊn ®Ò ®Æt ra cho mçi doanh nghiÖp lµ:
+ Qu¶n lý kÕ ho¹ch vµ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch
tiªu thô ®èi víi tõng thêi kú, tõng kh¸ch hµng, tõng ho¹t ®éng
kinh tÕ.
5
+ Qu¶n lý chÊt lîng, c¶i tiÕn mÉu m· vµ x©y dùng th¬ng
hiÖu s¶n phÈm lµ môc tiªu cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña
doanh nghiÖp.
+ Qu¶n lý theo dâi tõng ph¬ng thøc b¸n hµng, tõng kh¸ch
hµng, t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hµng, yªu cÇu thanh
to¸n ®óng h×nh thøc, ®óng h¹n ®Ó tr¸nh hiÖn tîng mÊt m¸t,
thÊt tho¸t, ø ®äng vèn. Doanh nghiÖp ph¶i lùa chän h×nh thøc
tiªu thô s¶n phÈm ®èi víi tõng ®¬n vÞ, tõng thÞ trêng, tõng
kh¸ch hµng nh»m thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tiªu thô ®ång
thêi ph¶i tiÕn hµnh th¨m dß, nghiªn cøu thÞ trêng, më réng
quan hÖ bu«n b¸n trong vµ ngoµi níc.
+ Qu¶n lý chÆt chÏ vèn cña thµnh phÈm ®em tiªu thô,
gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý
doanh nghiÖp, kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lý cña c¸c sè liÖu,
®ång thêi ph©n bæ cho hµng tiªu thô, ®¶m b¶o cho viÖc x¸c
®Þnh tiªu thô ®îc chÝnh x¸c, hîp lý.
+ §èi víi viÖc h¹ch to¸n tiªu thô ph¶i tæ chøc chÆt chÏ,
khoa häc ®¶m b¶o viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cuèi cïng cña qu¸
tr×nh tiªu thô, ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn
nghÜa vô ®èi víi Nhµ níc ®Çy ®ñ, kÞp thêi.
1.1.3.Vai trß, nhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng kÕt qu¶
b¸n hµng.
6
Nh×n trªn ph¹m vi Doanh nghiÖp tiªu thô thµnh phÈm
hay b¸n hµng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay
thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. Tiªu thô thÓ hiÖn søc c¹nh tranh vµ
uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. Nã lµ c¬ së ®Ó ®¸nh
gi¸ tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c nã còng gi¸n tiÕp ph¶n ¸nh
tr×nh ®é tæ chøc c¸c kh©u cung øng, s¶n xuÊt còng nh c«ng
t¸c dù tr÷. B¶o qu¶n thµnh phÈm.
Trªn ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ, b¸n hµng cã mét vai
trß ®Æc biÖt , nã võa lµ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt
x· héi võa lµ cÇu nèi gi÷a nhµ s¶n xuÊt víi ngêi tiªu dïng, ph¶n
¸nh sù gÆp nhau gi÷a cung vµ cÇu vÒ hµng ho¸, qua ®ã
®Þnh híng cho s¶n xuÊt, tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n.
Víi mét doanh nghiÖp viÖc t¨ng nhanh qu¸ tr×nh b¸n
hµng tøc lµ t¨ng vßng quay cña vèn, tiÕt kiÖm vèn vµ trùc tiÕp
lµm t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã sÏ n©ng cao ®êi
sèng, thu nhËp cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp
vµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô víi nhµ níc.
Trong doanh nghiÖp kÕ to¸n lµ c«ng cô quan träng ®Ó
qu¶n lý s¶n xuÊt vµ tiªu thô, th«ng qua sè liÖu cña kÕ to¸n nãi
chung, kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng nãi riªng gióp
cho doanh nghiÖp vµ cÊp cã thÈm quyÒn ®¸nh gi¸ ®îc møc
®é hoµn thµnh cña doanh nghiÖp vÒ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh, tiªu
thô vµ lîi nhuËn.
§Ó thùc sù lµ c«ng cô cho qu¸ tr×nh qu¶n lý, kÕ to¸n b¸n
hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i thùc hiÖn tèt, ®Çy ®ñ c¸c
nhiÖm vô sau:
7
*Tæ chøc theo dâi, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ, kÞp
thêi gi¸m s¸t chÆt chÏ t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng
cña tõng lo¹i s¶n phÈm.
*ph¶n ¸nh vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c
kho¶n doanh thu, c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu vµ chi phÝ cña
tõng ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp.
*Ph¶n ¸nh vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ cña tõng ho¹t
®éng, gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi nhµ níc.
*Cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n phôc vô cho viÖc lËp b¸o
c¸o tµi chÝnh vµ ®Þnh kú ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ liªn
quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng , x¸c ®Þnh vµ ph©n phèi kÕt
qu¶. NhiÖm vô kÕ to¸n b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i
lu«n g¾n liÒn víi nhau.
1.2. Lý luËn c¬ b¶n vÒ b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng:
1.2.1.Ph¬ng thøc b¸n hµng.
C«ng t¸c tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp cã thÓ ®îc
tiÕn hµnh theo nh÷ng ph¬ng thøc sau:
*Ph¬ng thøc b¸n bu«n:
B¸n bu«n lµ viÖc b¸n s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cho
c¸c doanh nghiÖp kh¸c, c¸c cöa hµng, ®¹i lý...Víi sè lîng lín
®Ó c¸c ®¬n vÞ tiÕp tôc b¸n cho c¸c tæ chøc kh¸c hay phôc vô
cho viÖc kh¸c nh»m ®¸p øng nhu cÇu kinh tÕ.
Cã 2 ph¬ng thøc b¸n bu«n.
+ B¸n bu«n qua kho.
+ B¸n bu«n kh«ng qua kho.
* Ph¬ng thøc b¸n lÎ:
8
B¸n lÎ lµ ph¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng
nh»m ®¸p øng nhu cÇu sinh ho¹t c¸ nh©n vµ bé phËn nhu cÇu
kinh tÕ tËp thÓ. Sè lÇn tiªu thô cña mçi lÇn b¸n thêng nhá, cã
nhiÒu ph¬ng thøc b¸n lÎ:
+ Ph¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn trùc tiÕp.
+ Ph¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý(ký göi).
+ Ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp, tr¶ chËm.
+ C¸c ph¬ng thøc b¸n hµng kh¸c.
1.2.2.Doanh thu b¸n hµng.
Theo chuÈn mùc sè 14 ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 149
ngµy 31/12/2001 cña Bé tµi chÝnh th×:
Doanh thu lµ tæng gi¸ trÞ c¸c lîi Ých kinh tÕ doanh
nghiÖp thu ®îc trong kú kÕ to¸n, ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh th«ng thêng cña doanh nghiÖp, gãp phÇn
lµm t¨ng nguån vèn chñ së h÷u.
Doanh thu ph¸t sinh tõ giao dÞch, sù kiÖn ®îc x¸c ®Þnh
bëi tho¶ thuËn gi÷a doanh nghiÖp víi bªn mua hoÆc bªn sö
dông tµi s¶n. Nã ®îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ hîp lý cña c¸c
kho¶n ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc sau khi trõ c¸c kho¶n chiÕt
khÊu th¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶
l¹i.
ChØ ghi nhËn Doanh thu trong kú kÕ to¸n khi tho¶ m·n
®ång thêi c¸c ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu b¸n hµng sau:
*Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých
g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng ho¸ cho ngêi
mua.
9
*Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng
ho¸ nh ngêi së h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng
ho¸.
*Doanh thu ®îc x¸c ®Þnh t¬ng ®èi ch¾c ch¾n.
*Doanh nghiÖp ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc lîi Ých kinh tÕ
tõ giao dÞch b¸n hµng.
Doanh thu b¸n Doanh thu b¸n C¸c kho¶n
hµng vµ cung = hµng theo ho¸ - gi¶m trõ doanh
cÊp dÞch vô ®¬n thu b¸n hµng
10
1.2.3.C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng.
C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh : ChiÕt khÊu th¬ng m¹i,
gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thô ®Æc
biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT nép theo ph¬ng ph¸p trùc
tiÕp, ®îc tÝnh gi¶m trõ vµo doanh thu ghi nhËn ban ®Çu ®Ó
x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn, lµm c¬ së ®Ó tÝnh kÕt qu¶ kinh
doanh trong kú kÕ to¸n.
*ChiÕt khÊu th¬ng m¹i:
lµ kho¶n tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· gi¶m trõ hoÆc ®·
thanh to¸n cho ngêi mua hµng do viÖc ngêi mua hµng ®· mua
hµng (s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô) víi lîng lín theo tho¶
thuËn vÒ chiÕt khÊu th¬ng m¹i ®· ghi trong hîp ®ång kinh tÕ
mua b¸n hoÆc c¸c cam kÕt mua, b¸n hµng.
*Gi¶m gi¸ hµng b¸n:
Lµ gi¶m trõ ®îc doanh nghiÖp (bªn b¸n) chÊp thuËn mét
c¸ch ®Æc biÖt trªn gi¸ ®· tho¶ thuËn trªn ho¸ ®¬n, v× lý do
hµng b¸n bÞ kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch, hoÆc
kh«ng ®óng thêi h¹n ghi trong hîp ®ång.
*Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i:
Lµ sè s¶n phÈm, hµng ho¸ doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh
tiªu thô, nhng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do vi ph¹m c¸c ®iÒu
kho¶n ®· cam kÕt trong hîp ®ång kinh tÕ. Nh hµng kÐm
phÈm chÊt, sai quy c¸ch, chñng lo¹i. Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¶i
cã v¨n b¶n ®Ò nghÞ cña ngêi mua ghi râ lý do tr¶ l¹i hµng , sè
lîng hµng bÞ tr¶ l¹i, gi¸ trÞ hµng bÞ tr¶ l¹i, ®Ýnh kÌm ho¸
®¬n(nÕu tr¶ l¹i toµn bé) hoÆc b¶n sao ho¸ ®¬n(nÕu tr¶ l¹i
mét phÇn).
11
*ThuÕ TT§B, thuÕ XK, thuÕ GTGT lµ kho¶n thuÕ gi¸n thu
tÝnh trªn doanh thu b¸n hµng, c¸c kho¶n thuÕ nµy tÝnh cho
c¸c ®èi tîng tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô ph¶i chÞu, c¸c c¬ së
s¶n xuÊt, kinh doanh chØ lµ ®¬n vÞ thu nép thuÕ thay cho ng-
êi tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô ®ã.
+ThuÕ TT§B:
Lµ kho¶n thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép trong trêng hîp
doanh nghiÖp tiªu thô nh÷ng hµng ho¸ ®Æc biÖt thuéc danh
môc vËt t, hµng ho¸ chÞu thuÕ TT§B.
+ThuÕ XK:
Lµ kho¶n thuÕ doanh nghiÖp ph¶i nép khi xuÊt khÈu hµng
ho¸ mµ hµng ho¸ ®ã ph¶i chÞu thuÕ xuÊt khÈu.
+ ThuÕ GTGT trong trêng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ
theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ.
ThuÕ GTGT ph¶i nép = ThuÕ GTGT ®Çu ra - thuÕ GTGT
®Çu vµo.
Trong ®ã:
ThuÕ Gi¸ tÝnh thuÕ cña
ThuÕ suÊt
GTGT = hµng ho¸ dÞch vô x
thuÕ GTGT(%)
®Çu ra b¸n ra
12
ThuÕ GTGT ®Çu vµo = tæng sè thuÕ GTGT ®· thanh to¸n
®îc ghi trªn ho¸ ®¬n GTGT mua hµng ho¸, dÞch vô hoÆc
hµng ho¸, dÞch vô nhËp khÈu.
Trong chØ tiªu doanh thu b¸n hµng cßn cã c¶ thuÕ ph¶i
nép vÒ hµng tiªu thô(tæng gi¸ thanh to¸n). Tæng sè doanh thu
b¸n hµng sau khi trõ c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu
cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ tiªu thu ®Æc biÖt, thuÕ XNK
®îc gäi lµ doanh thu thuÇn.
1.2.4. Gi¸ vèn hµng tiªu thô, gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n, chi
phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho hµng
tiªu thô.
* Gi¸ vèn hµng tiªu thô.
Lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n
hµng, bao gåm gi¸ trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®· b¸n, chi
phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho
hµng ®· b¸n trong kú.
TrÞ gi¸ vèn TrÞ gi¸ vèn cña CP BH, CPQLDN
cña hµng b¸n = hµng xuÊt ra ®· - ph©n bæ cho
ra b¸n hµng ®· b¸n
13
* TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n.
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n ®îc x¸c ®Þnh b»ng 1
trong 4 ph¬ng ph¸p vµ ®ång thêi phô thuéc vµo tõng lo¹i
h×nh doanh nghiÖp cô thÓ.
+ §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n hoÆc thµnh phÈm hoµn
thµnh kh«ng nhËp kho ®a b¸n ngay chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n
xuÊt thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho hoÆc gi¸ thµnh s¶n
xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh, cã 4 ph¬ng ph¸p tÝnh.
- Ph¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Theo ph¬ng
ph¸p nµy khi xuÊt kho thµnh phÈm th× c¨n cø vµo sè lîng xuÊt
kho thuéc l« nµo vµ gi¸ thµnh thùc tÕ nhËp kho cña l« ®ã ®Ó
tÝnh gi¸ trÞ xuÊt kho.
- Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc: víi gi¶ thiÕt thµnh
phÈm nµo nhËp kho tríc th× sÏ xuÊt tríc, thµnh phÈm nhËp kho
theo gi¸ nµo th× xuÊt kho theo gi¸ ®ã, sau ®ã c¨n cø vµo sè
lîng xuÊt kho ®Ó tÝnh thùc tÕ xuÊt kho. Nh vËy gi¸ vèn thùc
tÕ cña thµnh phÈm tån kho cuèi kú ®îc tÝnh theo gi¸ thµnh
thùc tÕ cña thµnh phÈm thuéc c¸c lÇn nhËp sau cïng.
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tríc: Víi gi¶ thiÕt thµnh
phÈm nµo nhËp kho sau th× xuÊt tríc, thµnh phÈm nhËp theo
gi¸ nµo th× xuÊt theo gi¸ ®ã, sau ®ã c¨n cø vµo sè lîng xuÊt
kho ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ xuÊt kho. Nh vËy gi¸ vèn thùc tÕ cña
thµnh phÈm tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh
phÈm thuéc c¸c lÇn nhËp ®Çu tiªn.
- Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: Theo ph¬ng ph¸p
nµy trÞ gi¸ vèn
14
cña thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n ®îc c¨n cø vµo sè lîng thµnh
phÈm xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn (gi¸ thµnh
s¶n xuÊt thùc tÕ ®¬n vÞ b×nh qu©n).
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt
tÕ cña thµnh phÈm tån
Gi¸ thµnh s¶n thùc tÕ cña thµnh +
kho trong kú
xuÊt phÈm tån kho ®Çu kú
=
®¬n vÞ b×nh
qu©n Sè lîng thµnh phÈm tån
Sè lîng thµnh phÈm tån +
kho trong kú
kho ®Çu kú
15
Gi¸ thµnh cña Gi¸ thµnh thùc tÕ
Sè lîng thµnh
thµnh phÈm xuÊt = - ®¬n vÞ b×nh
phÈm xuÊt kho
kho qu©n
16
Trªn ®©y lµ c¸ch tÝnh ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn cè
®Þnh cña toµn bé sè thµnh phÈm tån ®Çu kú vµ nhËp trong
kú. Ngoµi ra cã thÓ tÝnh theo ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn
liªn hoµn (®¬n gi¸ b×nh qu©n ®îc x¸c ®Þnh sau mçi lÇn
nhËp).
Mçi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm
xuÊt kho trªn ®Òu cã u ®iÓm, nhîc ®iÓm riªng. Lùa chän ph-
¬ng ph¸p phï hîp nhÊt th× doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo t×nh
h×nh thùc tÕ yªu cÇu h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp, ®ång thêi
®¶m b¶o nguyªn t¾c nhÊt qu¸n ®Ó c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cã
thÓ so s¸nh ®îc vµ ®¶m b¶o nguyªn t¾c c«ng khai. C¶ ba ph-
¬ng ph¸p ®Çu muèn ¸p dông ®îc ®Òu ph¶i cã ®¬n gi¸ thùc
tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp, trong khi hÇu hÕt c¸c doanh
nghiÖp ®Òu kh«ng thÓ lµm ®îc ®iÒu ®ã víi thµnh phÈm cho
nªn hÇu nh nã kh«ng ®îc sö dông trong thùc tÕ.
+ §èi víi doanh nghiÖp th¬ng m¹i:
- TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®· b¸n bao gåm: TrÞ gi¸
mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho ®· b¸n vµ chi phÝ mua hµng
ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n.
- TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho ®· b¸n ®îc x¸c
®Þnh theo mét trong 4 ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ t¬ng tù nh trªn.
- Chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n: Do chi
phÝ mua hµng liªn quan ®Õn nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸, liªn
quan c¶ ®Õn khèi lîng hµng ho¸ trong kú vµ hµng ho¸ ®Çu
kú, cho nªn cÇn ph©n bæ chi phÝ mua hµng cho hµng ®· b¸n
trong kú vµ hµng tån cuèi kú.
Tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ mua hµng ®îc lùa chän lµ:
- Sè lîng.
17
- Träng lîng .
- TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸.
Chi phÝ mua Chi phÝ mua
hµng cña hµng cña
hµng ho¸ tån + hµng ho¸
Chi phÝ kho ®Çu kú ph¸t sinh
trong kú Tiªu chuÈn
mua hµng
ph©n bæ cña
ph©n bæ  x hµng ho¸ ®·
cho hµng
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña xuÊt b¸n trong
ho¸ ®· b¸n
hµng ho¸ tån cuèi kú vµ hµng ho¸ kú
trong kú
®·
xuÊt b¸n trong kú
18
(Hµng ho¸ tån cuèi kú bao gåm:hµng ho¸ tån kho, hµng ho¸
®· mua nhng cßn ®ang ®i trªn ®êng vµ hµng ho¸ göi ®i b¸n
nhng cha ®îc chÊp nhËn)
*Chi phÝ b¸n hµng:
Lµ toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n s¶n
phÈm, hµng ho¸ vµ cung cÊp dÞch vô bao gåm:
+Chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng.
+chi phÝ vËt liÖu, bao b×.
+Chi phÝ dông cô ®å dïng.
+ Chi phÝ khÊu hao TSC§.
+ Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm.
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Chi phÝ b¸n hµng thùc tÕ ph¸t sinh trong kú cÇn ®îc
ph©n lo¹i râ rµng vµ tæng hîp theo ®óng néi dung quy ®Þnh.
Cuèi kú kÕ to¸n cÇn ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ b¸n
hµng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. ViÖc ph©n bæ vµ kÕt
chuyÓn chi phÝ nµy tuú vµo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ
®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh.
- §èi víi doanh nghiÖp trong kú kh«ng cã s¶n phÈm ,hµng
ho¸ tiªu thô th× toµn bé chi phÝ b¸n hµng ®îc kÕt chuyÓn
sang theo dâi ë "chi phÝ chê kÕt chuyÓn".
- §èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã chu kú s¶n xuÊt
kinh doanh dµi, trong kú cã s¶n phÈm tiªu thô Ýt hoÆc ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i kinh doanh hµng ho¸ cã dù tr÷ vµ
lu©n chuyÓn hµng ho¸ lín (tèn nhiÒu, xuÊt b¸n nhiÒu) th×
cuèi kú cÇn ph¶i ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng cho hµng tån kho
cuèi kú, tøc lµ chuyÓn mét phÇn chi phÝ b¸n hµng thµnh "chi
phÝ chê kÕt chuyÓn" vµ phÇn chi phÝ b¸n hµng cßn l¹i ph©n
bæ cho hµng ®· ®îc b¸n trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
19
Chi phÝ b¸n hµng ph©n bæ cho hµng cßn l¹i cuèi kú ®îc
x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ b¸n hµng
Chi phÝ
ph©n bæ cho cÇn ph©n bæ TrÞ gi¸
mua hµng +
hµng ph¸t hµng
ph©n bæ
= tån ®Çu kú sinh trong kú x mua
cho hµng
TrÞ gi¸ mua hµng cßn l¹i
cßn l¹i TrÞ gi¸ mua
+ xuÊt trong kú cuèi kú
cuèi kú cßn l¹i cuèi kú
20