Tổ chức hoạt động phục vụ thiếu nhi ở thư viện thiếu nhi thành phố bắc ninh
- 48 trang
- file .doc
PhÇn I: PhÇn më ®Çu
I. Lý do chän ®Ò tµi
Trong thùc tiÔn x· héi ®ang ph¸t triÓn tõng ngµy, tõng
giê vµ nh chóng ta ®Òu thÊy ë mét x· héi phån vinh kh«ng
thÓ thiÕu c«ng cuéc c¸ch m¹ng t tëng v¨n hãa, kh«ng thÓ
kh«ng nãi ®Õn mét thÓ chÕ v¨n hãa quan träng - Sù
nghiÖp th viÖn - bëi sù ph¸t triÓn cña th viÖn lµ thíc ®o
cña sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, v¨n hãa cña ®Êt níc,
®ång thêi nã còng lµ c«ng cô s¾c bÐn ®Ó ta truyÒn b¸
nh÷ng t tëng tiÕn bé ®èi víi quÇn chóng nh©n d©n.
Th viÖn lµ n¬i tËp hîp kho tµng kinh nghiÖm cña loµi
ngêi vÓ ®ñ c¸c ngµnh tri thøc. Nã ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu
cÇu tin cña ngêi dïng tin. Trong ®ã th viÖn thiÕu nhi lµ mét
lo¹i th viÖn ®Æc biÖt, qu¸ tr×nh c«ng t¸c cña nã mang mét
néi dung vµ tÝnh chÊt gi¸o dôc s©u s¾c: Båi dìng thÕ hÖ
c¸ch m¹ng cho ®êi sau lµ sù nghiÖp träng ®¹i cña §¶ng,
Nhµ níc vµ nh©n d©n ta. Ngay tõ ®Çu thµnh lËp níc ViÖt
Nam D©n chñ céng hßa, B¸c Hå ®· tõng nãi: "Non s«ng
ViÖt Nam cã trë nªn vÎ vang hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam
cã ®îc vÎ vang s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u hay
kh«ng chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c
ch¸u".
Ngµnh gi¸o dôc ®· ®ãng vai trß to lín trong viÖc ®µo
t¹o hµng triÖu thanh thiÕu nªn cã tr×nh ®é v¨n hãa, khoa
häc kü thuËt cã lý tëng céng s¶n chñ nghÜa, biÕt sèng vµ
1
chiÕn ®Êu v× lý tëng vÜ ®¹i cña B¸c Hå: "Kh«ng cã g× quý
h¬n ®éc lËp, tù do". ThÕ hÖ thanh niªn dòng c¶m vµ th«ng
minh Êy kh«ng chØ lµ kÕt qu¶ gi¸o dôc cña gia ®×nh, nhµ
trêng, ®oµn thÓ mµ cßn lµ kÕt qu¶ gi¸o dôc cña x· héi,
trong ®ã cã th viÖn.
Qua qu¸ tr×nh häc tËp vµ lÜnh héi, dÇn dÇn c¸c m«n
häc, høng thó vµ nhu cÇu ®äc cña c¸c em ®îc ph¸t triÓn vµ
më réng. Sù quan t©m ®èi víi s¸ch, ®èi víi th viÖn ngµy
cµng t¨ng lªn. C¸c th viÖn thiÕu nhi víi ho¹t ®éng s¸ch b¸o
mu«n mµu mu«n vÎ sÏ thu hót c¸c em ngoµi giê häc, tháa
m·n lßng ham häc, ham ®äc cña c¸c løa tuæi, nhÊt lµ trong
c¸c dÞp nghØ hÌ ë kh¾p c¸c thµnh phè, thÞ trÊn, c¸c
huyÖn vµ x·, chÝnh n¬i ®©y, c¸c mÇm non tµi n¨ng khoa
häc kü thuËt nghÖ thuËt vµ nh÷ng n¨ng lùc ho¹t ®éng thùc
tiÔn ®îc båi dìng, vun trång hµng ngµy qua tõng trang s¸ch.
HiÖn nay, níc ta ®· cã trªn 20 th viÖn thiÕu nhi ®éc
lËp trong c¸c thµnh phè, thÞ x· víi vèn s¸ch 187.288 b¶n vµ
cã 11.817 b¹n ®äc ®¨ng ký. Ngoµi ra, trong hÇu hÕt th
viÖn huyÖn vµ x· thuéc hÖ thèng th viÖn c«ng céng Nhµ níc
cña Bé v¨n hãa th«ng tin (250 th viÖn huyÖn vµ 899 th
viÖn x·) ®Òu cã bé phËn phôc vô thiÕu nhi riªng hoÆc phôc
vô c¸c em cïng víi ngêi lín. §ã lµ cha kÓ c¸c th viÖn trong
c¸c cung thiÕu nhi, nhµ v¨n hãa, c©u l¹c bé... Ngoµi ra cßn
cã th viÖn trêng häc thuéc hÖ thèng cña Bé Gi¸o dôc - mét
2
m¹ng líi thèng nhÊt phôc vô häc sinh c¸c trêng phæ th«ng
cÊp 1, cÊp 2 vµ cÊp 3.
Trong ®ã th viªn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh ®· thu
hót ®«ng ®¶o c¸c em thiÕu nhi vµ phong trµo ®äc s¸ch,
më réng diÖn phôc vô, tiÕn hµnh biÖn ph¸p tæ chøc quÇn
chóng ®a d¹ng, sinh ®éng, cã hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao. §Ó
n©ng cao chÊt lîng phôc vô thiÕu nhi, c«ng t¸c tæ chøc ho¹t
®éng thiÕu nhi rÊt quan träng. C«ng t¸c nµy gióp c¸c em
biÕt c¸ch ®äc tµi liÖu vµ ®äc cã hiÖu qu¶. V× vËy t«i ®·
m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: "Tæ chøc ho¹t ®éng phôc vô
thiÕu nhi ë th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh". §Ò
tµi nghiªn cøu khoa häc nµy kh¸ phong phó song v× kh¶
n¨ng nghiªn cøu vµ t×m hiÓu thùc tÕ cña b¶n th©n cã giíi
h¹n nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai xãt. T«i rÊt mong
nhËn ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy, c¸c c«, c¸c b¹n sinh viªn
vµ c¸c em thiÕu nhi ®Ó ®Ò tµi ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
II. Môc tiªu nghiªn cøu ®Ò tµi
Trªn c¬ së kh¶o s¸t t×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc
ho¹t ®éng phôc vô thiÕu nhi cña th viÖn thiÕu nhi thµnh
phè B¾c Ninh, ®Ó ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao ho¹t
3
®éng tæ chøc phôc vô thiÕu nhi cña th viªn thiÕu nhi thµnh
phè B¾c Ninh.
III. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi
1. §èi tîng: C¸c em thiÕu nhi ë thµnh phè B¾c Ninh
2. Ph¹m vi: Th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
IV. NhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi
1. Chøc n¨ng, nhiÖm vô
2. Kho s¸ch th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
3. Híng dÉn thiÕu nhi ®äc s¸ch
4. Ho¹t ®éng quÇn chóng cña th viÖn thiÕu nhi thµnh phè
B¾c Ninh
5. KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p cho viÖc tæ chøc ho¹t ®éng phôc
vô thiÕu nhi ë th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
V. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ò tµi
- Ph¬ng ph¸p quan s¸t
- Ph¬ng ph¸p thèng kª
- Ph¬ng ph¸p pháng vÊn
- Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch
VI. KÕ ho¹ch nghiªn cøu cña ®Ò tµi
Tõ ngµy 25/2/2008--->10/3/2008: Thu nhËp tµi liÖu
cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu
Tõ 11/3/2008--->17/3/2008: Kh¶o s¸t vèn tµi liÖu cña
th viÖn vµ thùc tr¹ng tæ chøc phôc vô thiÕu nhi ë th viÖn
thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
Tõ 18/3/2008--->28/3/2008: Tæng hîp sè liÖu tham
kh¶o cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi
Tõ 29/3/2008--->3/4/2008: ViÕt b¸o c¸o nghiªn cøu
4
PhÇn II: Néi dung
I. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña th viÖn
S¸ch cã t¸c dông lín trong viÖc gi¸o dôc thiÕu niªn vµ
nhi ®ång. S¸ch gióp c¸c em më mang kiÕn thøc, hiÓu biÕt
vÒ thÕ giíi tù nhiªn vµ x· héi, båi dìng vµ n©ng cao lý tëng
t×nh c¶m vµ hµnh ®éng tèt ®Ñp. Grup-Xkai-a ®· viÕt:
"VÊn ®Ò ®äc s¸ch cña trÎ em lµ mét trong c¸c vÊn ®Ò
quan träng. §äc s¸ch ®ãng vai trß lín trong cuéc sèng cña
c¸c em. Nh÷ng s¸ch ®îc ®äc trong thêi niªn thiÕu kh«ng
nh÷ng cã thÓ lu l¹i trong trÝ nhí c¸c em suèt ®êi mµ cßn cã
¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn t¬ng lai cña c¸c em n÷a..."
Th viÖn thiÕu nhi tæ chøc phôc s¸ch b¸o chung cho tÊt
c¶ c¸c em ë thµnh phè B¾c Ninh. NhiÖm vô cña c¸c th
viÖn nµy ngoµi viÖc gióp ®ì c¸c em n¾m ®îc c¸c nguyªn lý
khoa häc nãi chung cßn cã nhiÖm vô lín lao h¬n lµ tháa m·n
nh÷ng nhu cÇu vµ høng thó ®äc toµn diÖn cña c¸c em, trªn
c¬ së mét kho s¸ch, b¸o tæng hîp.
Ph¬ng thøc ho¹t ®éng cña th viÖn dùa trªn nguyªn
t¾c phôc vô theo tõng løa tuæi, víi c¸c h×nh thøc phôc vô
theo tõng løa tuæi, víi c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng quÇn chóng
mu«n mµu mu«n vÎ.
§èi tîng cña c¸c th viÖn nµy mang tÝnh chÊt réng r·i
h¬n: Tõ løa tuæi vì lßng biÕt ®äc ®Õn c¸c häc sinh líp 9,
c¸c gi¸o viªn, c¸n bé phô tr¸ch. §éi thiÕu niªn vµ c¶ phô
huynh häc sinh - nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm híng dÉn ®äc
5
s¸ch cho c¸c em ë trêng häc, th viÖn vµ gia ®×nh l«i cuèn
sù tham gia cña c¸c ®èi tîng nµy vµo c¸c ho¹t ®éng kh¸c
nhau cña th viÖn thiÕu nhi, lµ mét nh©n tè ®îc sö dông
tÝch cùc vµ réng r·i.
Nh vËy, nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu cña th viÖn thiÕu
nhi lµ:
- Cïng víi nhµ trêng vµ c¸c c¬ quan ®oµn thÓ cã tr¸ch
nhiÖm gi¸o dôc cho c¸c em ®¹o ®øc, lý tëng céng s¶n chñ
nghÜa, thùc hiÖn tèt 5 ®iÒu B¸c Hå d¹y, båi dìng cho c¸c
em trë thµnh nh÷ng c«ng d©n ph¸t triÓn toµn diÖn vÓ thÓ
lùc, t tëng, trÝ tuÖ vµ thÈm mü.
- Híng dÉn ®äc vµ g©y thãi quen ®äc s¸ch cho c¸c em, thu
hót toµn thÓ häc sinh ë khu vùc th viÖn phô tr¸ch, ®Õn th
viÖn ®äc s¸ch cã hÖ thèng
- Tuyªn truyÒn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ th viÖn - th môc
+ Yªu cÇu ®èi víi c¸n bé th viÖn thiÕu nhi
Ngêi c¸n bé th viÖn thiÕu nhi kh«ng ph¶i lµ ngêi cho
mîn vµ nhËn s¸ch tr¶ vÒ mét c¸ch thô ®éng. Yªu cÇu ho¹t
®éng ®ßi hái th viÖn ph¶i trë thµnh mét c¬ quan gi¸o dôc
vµ ngêi c¸n bé th viÖn ph¶i lµ mét nhµ s ph¹m trong lÜnh
vùc hìng dÉn ®äc s¸ch cho thiÕu nhi. Ngêi c¸n bé th viÖn
ph¶i n¾m ®îc toµn bé nh÷ng g× cã liªn quan ®Õn tõng
b¹n ®äc cña m×nh, biÕt søc häc cña tõng em, c«ng viÖc ë
nhµ thËm chÝ tÝnh t×nh cña tõng em ®Ó híng em ®ã ®äc
nh÷ng g× cÇn thiÕt nhÊt, bæ Ých nhÊt.
6
C¸n bé th viÖn thiÕu nhi cÇn ph¶i hiÓu râ néi dung c¸c
lo¹i s¸ch b¸o thiÕu nhi tríc khi giíi thiÖu mét cuèn s¸ch nµo
®ã cho c¸c em, c¸n bé th viÖn cÇn ph¶i hiÓu râ néi dung vµ
gi¸ trÞ cña nã. §Ó ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu ®ã c¸n bé
th viÖn cÇn cã tr×nh ®é kiÕn thøc tæng hîp vÒ c¸c ngµnh
®ång thêi hiÓu râ nhiÒm vô gi¸o dôc x· héi chñ nghÜa cho
thiÕu nhi, n¾m ®îc ho¹t ®éng gi¶ng d¹y vµ häc tËp cña tr-
êng häc, ho¹t ®éng cña §éi thiÕu niªn vµ ph¬ng ph¸p híng
dÉn ®äc cho c¸c em.
Ngoµi ra, c¸n bé th viÖn cÇn biÕt lµm c«ng t¸c quÇn
chóng trong thiÕu nhi, cã uy tÝn ®èi víi c¸c em, ®îc c¸c em
tin yªu. Chóng ta kh«ng thÓ b¾t buéc cho mét em nµo ®ã
ph¶i ®äc mét cuèn s¸ch nhÊt ®Þnh, dï cuèn s¸ch ®ã tèt
hay hÊp dÉn ®Õn mÊy. C¸c em chØ ®äc khi cã høng thó.
NhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé th viÖn thiÕu nhi lµ
ph¶i t¹o nªn høng thó ®ã, ngoµi ra ph¶i cè g¾ng biÕn nhu
cÇu ®äc thµnh høng thó ®äc cña c¸c em. §ã lµ mét qu¸
tr×nh l©u dµi, phøc t¹p, khã kh¨n mµ c¸n bé thiÕu nhi ph¶i
thùc hiÖn.
Trong ho¹t ®éng th viÖn thiÕu nhi cÇn quan hÖ chÆt
chÏ víi c¸c trêng häc, bëi v× c¸n bé th viÖn thiÕu nhi kh«ng
trùc tiÕp phô tr¸ch c¸c em mµ lµ c¸c thÇy c« gi¸o ë trêng.
MÆt kh¸c, nhµ trêng cÇn biÕt kÕt qu¶ ®äc s¸ch cña c¸c em
ë th viÖn thiÕu nhi ra sao. C¸n bé th viÖn thiÕu nhi lµ ngêi
hç trî ®¾c lùc cho ch¬ng tr×nh häc tËp cña c¸c trêng häc.
7
Ngîc l¹i, c¸c thÇy c« gi¸o còng gióp th viÖn trong viÖc bæ
sung vèn s¸ch thiÕu nhi s¸t hîp, lo¹i bá nh÷ng s¸ch kh«ng
cßn gi¸ trÞ vÒ t tëng vµ khoa häc ®ång thêi gióp ®ì thªm
c¸n bé th viÖn hiÓu s©u h¬n vÒ tõng em. NhiÒu thÇy c«
kÌm cÆp toµn bé häc sinh cña m×nh ®äc s¸ch t¹i th viÖn
thiÕu nhi, tiÕn hµnh ®iÓm s¸ch míi, trao ®æi víi th viÖn
ch¬ng tr×nh häc tËp ngoai khãa cho c¸c em.
C¸c phô huynh häc sinh còng cã tr¸ch nhiÖm lín trong
viÖc hìng dÉn ®äc s¸ch cho con em m×nh.
C¸c ®oµn viªn thanh niªn, c¸c §éi trëng thiÕu niªn
tiÒn phong còng lµ ngêi b¹n cña th viÖn. Hä gióp vµo viÖc
vËn ®éng c¸c em ®äc s¸ch, tæ chøc triÓn l·m s¸ch nh©n
dÞp c¸c ngµy kû niÖm hoÆc tæ chøc "TuÇn s¸ch thiÕu nhi".
C¸n bé vÒ hu còng lµ nh÷ng ngêi céng t¸c ®¾c lùc cña th
viÖn thiÕu nhi.
NhiÖm vô cña c¸n bé th viÖn lµ l«i cuèn c¸c tæ chøc,
c¸c nghµnh, c¸c giíi trong x· héi tham gia c«ng t¸c s¸ch
thiÕu nhi. VÒ phÇn m×nh, c¸n bé th viÖn cÇn giíi thiÖu cã
hÖ thèng s¸ch thiÕu nhi cho hä, gióp hä ph¬ng ph¸p híng
dÉn ®äc s¸ch cho c¸c em.
8
II. Kho s¸ch th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
1. Vèn tµi liÖu
Tµi liÖu lµ ph¬ng tiÖn quan träng gãp phÇn kh«ng nhá
vµo viÖc quyÕt ®Þnh chÊt lîng vµ kÕt qu¶ häc tËp gi¶i trÝ
cña c¸c em thiÕu nhi. NÕu c¸c em thiÕu nhi häc chØ nghe
gi¶ng kh«ng th× cha ®ñ mµ cÇn ph¶i ®äc thªm s¸ch, tµi
liÖu nhiÒu ®Ó bæ sung thªm tri thøc, ®Ó tù rÌn luyÖn
phÈm chÊt ®¹o ®øc, gi¶i quyÕt ®óng, nhanh, s¸ng t¹o c¸c
vÊn ®Ò cña ®êi sèng vµ x· héi. V× vËy cÇn ph¶i x©y dùng
thËt tèt kho s¸ch cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ nhu cÇu ®äc
cña c¸c em.
ë níc ta, §¶ng vµ Nhµ níc ta hÕt søc quan t©m tíi viÖc
xuÊt b¶n s¸ch cho thiÕu nhi. Ngoµi nhµ xuÊt b¶n Kim §ång
cã nhiÖm vu cung cÊp c¸c lo¹i xuÊt b¶n phÈm cã tÝnh t tëng
vµ tÝnh nghÖ thuËt cao cho c¸c em thuéc løa tuæi kh¸c
nhau, nhiÒu nhµ xuÊt b¶n kh¸c nh: Gi¸o dôc, thanh niªn,
chÝnh trÞ quèc gia, v¨n hãa...còng ph¸t hµnh nhiÒu tµi liÖu
quý phï hîp víi nhu cÇu ®äc cña thiÕu nhi.
Th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh vèn s¸ch cã
5000 b¶n trong ®ã cã 3000 tªn s¸ch vµ 15 ®Çu b¸o, t¹p
chÝ. Vèn tµi liÖu cña th viÖn thiÕu nhi chñ yÕu lµ nh÷ng t¸c
phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt ®Æc biÖt lµ truyÖn thiÕu nhi,
9
truyÖn cæ tÝch, cã t¸c ®éng lín ®Õn t tëng, t×nh c¶m cña
c¸c em vµ ®íc c¸c em c¶m thô nhanh chãng.
C¸c s¸ch chÝnh trÞ - x· hé còng chiÕm tû lÖ lín trong
kho s¸ch thiÕu nhi. §ã lµ mét sè t¸c phÈm cña c¸c nhµ s¸ng
lËp chñ nghÜa Mac - Lenin, c¸c tµi liÖu vÒ tiÓu sö ho¹t
®éng cña Mac, Anghen, Lª Nin, Hå ChÝ Minh.
C¸c tµi liÖu nãi vÒ §ßan, §éi...s¸ch vÒ nh÷ng anh
hïng, chiÕn sü vµ ®oµn viªn thanh niªn céng s¶n vµ §éi
thiÕu niªn tiÒn phong. S¸ch vÒ khoa häc tù nhiªn gióp hç trî
cho c¸c em häc tËp vµ më réng kiÕn thøc vÒ nh÷ng
m«n häc ë trêng: S¸ch VËt lý, To¸n, hãa häc, sinh vËt häc,
gi¶i phÉu vµ sinh lý häc vÒ c¬ thÓ ngêi.
C¸c lo¹i s¸ch vÒ lÞch sö cña ®Êt níc ta vµ cña níc
ngoµi ®· ®îc dÞch ra tiÕng viÖt gióp c¸c em hiÓu ®îc quy
luËt ph¸t triÓn cña x· héi.
Ngoµi ra cßn cã tµi liÖu khoa häc thëng thøc. B¸o, t¹p
chÝ còng lµ ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng rÊt tèt víi thiÕu
nhi. V× vËy th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh cã 15
®Çu b¸o vµ t¹p chÝ. Chñ yÕu gåm c¸c lo¹i: B¸o nhi ®ång,
tuæi trÎ, thiÕu niªn tiÒn phong...
Ngoµi s¸ch dµnh cho c¸c em, th viÖn thiÕu nhi thµnh
phè B¾c Ninh cßn thu thËp nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o cho
c¸n bé th viÖn, c¸c gi¸o viªn vµ phô huynh häc sinh c¸c lo¹i
s¸ch vÒ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch vµ c¸c tµi liÖu nghiªn cøu
10
vÒ v¨n häc thiÕu nhi, s¸ch vÒ t©m lý gi¸o dôc häc, t©m lý
trÎ em...
Nh×n chung, th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh cã
kh¸ ®Çy ®ñ vèn tµi liÖu: c¸c t¸c phÈm kinh ®iÓn, c¸c tµi
liÖu khoa häc phæ th«ng, s¸ch gi¸o khoa vµ c¸c s¸ch hç trî
cho häc tËp, c¸c Ên phÈm ®Þnh kú, b¶n ®å, tranh vÏ...
2. C«ng t¸c bæ sung vèn tµi liÖu cña th viÖn thiÕu nhi
thanh phè B¾c Ninh
Vèn tµi liÖu lµ mét bé su tËp theo nh÷ng chñ ®Ò vµ
néi dung nhÊt ®Þnh ®îc xö lý theo quy tr×nh khoa häc cña
nghiÖp vô th viÖn nh»m phôc vô ngêi dïng tin. X©y dùng
vèn s¸ch cã nghÜa lµ lùa chän vµ thu thËp ®Ó ®a ra sö
dông mét c¸ch cã môc ®Ých, cã kÕ ho¹ch...nh÷ng Ên phÈm
mµ néi dung, gi¸ trÞ t tëng, khoa häc ®¸p øng ®îc nhu cÇu
cña gi¸o dôc, nh÷ng Ên phÈm lùa chän ph¶i phï hîp víi ®Æc
®iÓm cña th viÖn.
Th viÖn ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc nªn vèn
tµi liÖu lu«n ë tr¹ng th¸i ®éng, diÔn biÕn qua c¸c thêi kú
lÞch sö. Do vËy c«ng t¸c bæ sung vèn tµi liÖu thêng xuyªn
lµ rÊt quan träng. C«ng t¸c nµy ®ßi hái ngêi c¸n bé ngoµi
nghiÖp vô chuyªn m«n giái cÇn ph¶i cã kü n¨ng giao tiÕp
tèt ®Ó n¾m ®îc yªu cÇu cÇn thiÕt cña ngêi dïng tin tõ ®ã
®Þnh híng nªn bæ sung nh÷ng tµi liÖu g×. §ång thêi cÇn
ph¶i tham kh¶o ý kiÕn cña ®éc gi¶, c¸n bé nghiªn cøu khoa
häc ®Ó cã nguån tµi liÖu ®óng.
11
Th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh c¨n cø vµo
nhiÖm vô gi¸o dôc, thµnh phÇn løa tuæi, høng thó cña c¸c
em vµ vèn s¸ch hiÖn cã cña th viÖn ®Ó bæ sung kho s¸ch
th viÖn thiÕu nhi thµnh phè. Qu¸ tr×nh bæ sung kho s¸ch
t¹o c¬ së cho viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸o dôc t tëng,
ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ l·nh ®¹o ®äc cho c¸c em.
Bæ sung kho s¸ch ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c chñ
®¹o nh: TÝnh §¶ng céng s¶n, tÝnh kÕ ho¹ch, tÝnh hÖ thèng
vµ tÝnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm th viÖn vµ nhu cÇu høng thó
cña c¸c em.
Ph¬ng ph¸p bæ sung tèt nhÊt lµ ®Õn hiÖu s¸ch ®Ó
chän. Nh vËy c¸n bé th viÖn cã ®iÒu kiÖn n¾m ®îc néi
dung vµ gi¸ trÞ cña s¸ch võa ®Æt mua sè b¶n thÝch hîp.
3. Tæ chøc kho
Ph¬ng thøc phôc vô cña th viÖn thiÕu nhi thµnh phè
B¾c Ninh lµ kho më cho c¸c em tù do chän s¸ch trªn gi¸.
Kho më cã t¸c dông lín trong viÖc rÌn luyÖn tÝnh ®éc lËp,
s¸ng t¹o cña c¸c em, gi¸o dôc nh÷ng kiÕn thøc vÒ th viÖn,
th môc, më réng høng thó ®äc ®ång thêi cßn tuyªn truyÒn
trùc quan nh÷ng s¸ch tèt cho c¸c em.
4. C¸ch tæ chøc qu¶n lý vèn tµi liÖu vµ phôc vô nhu
cÇu tin cña th viÖn ®èi víi c¸c em th viÖn thiÕu nhi
thµnh phè B¾c Ninh
§Ó c¸c em thiÕu nhi ®îc sö dông triÖt ®Ó kho s¸ch,
môc ®Ých chñ yÕu cña th viÖn hiÖn ®¹i lµ phôc vô mét
12
c¸ch tèi ®a nhu cÇu tin cña b¹n ®äc. C«ng t¸c th viÖn tõ
kh©u nhËp s¸ch vµo kho ®Õn khi s¸ch tíi tay b¹n ®äc ®·
vµ ®ang ®îc thùc hiÖn. Vµ vÊn ®Ò nµy th viÖn thiÕu nhi
thµnh phè B¾c Ninh ®· tæ chøc ®îc.
Ngêi c¸n bé th viÖn ®îc vÝ nh lµ "Linh hån cña th viÖn"
cÇn ph¶i n¾m ®îc yªu cÇu, tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña th
viÖn ®Ó cã ®Þnh híng phôc vô tèt nhu cÇu tin cña b¹n ®äc.
CÇn x¸c ®Þnh ®îc h×nh thøc phôc vô thÝch hîp, cã 2 h×nh
thøc phôc vô chÝnh: cho c¸c em mîn vÒ nhµ vµ cho mîn t¹i
chç.
Th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh cã phßng ®äc
tho¸ng m¸t s¹ch sÏ, ®ñ ¸nh s¸ng, yªn tÜnh, c¸ch tæ chøc
s¾p xÕp s¸ch, th môc, b¶ng ph©n lo¹i thuËn tiÖn cho c¸c
em ®Õn ®äc s¸ch. Ngoµi ra hµng n¨m th viÖn ®· tæ chøc
trng cÇu ý kiÕn cña c¸c em. Hµng th¸ng thèng kª kÕt qu¶
vÒ t×nh h×nh mîn s¸ch cña c¸c em thiÕu nhi.
Ngoµi vÊn ®Ò phôc vô b¹n ®äc th× qu¶n lý vèn tµi
liÖu cña th viÖn lµ mét viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. Nã ¶nh hëng
trùc tiÕp ®Õn viÖc sö dông s¸ch cña th viÖn. Tr¸ch nhiÖm
cña th viÖn lµ b¶o qu¶n vèn tµi liÖu vµ phôc vô tèt nhu cÇu
tin cho b¹n ®äc. B¶o qu¶n tèt lµ tiÒn ®Ò c¬ së vËt chÊt
cho viÖc sö dông ®îc tèt h¬n, h¹n chÕ ®éc h¹i. Cßn b¶o
qu¶n kh«ng tèt sÏ dÔ mÊt m¸t h háng ®Æc biÖt lµ tµi liÖu
quý. TÊt nhiªn sÏ ¶nh hëng ®Õn nhu cÇu b¹n ®äc, b¶o
qu¶n tèt cßn cã ý nghÜa vÒ mÆt khoa häc, vËt chÊt.
13
III. Híng dÉn thiÕu nhi ®äc s¸ch
Chóng ta ®Òu biÕt lµ c¸c em rÊt ham ®äc s¸ch thËm
chÝ cã em mª s¸ch ®Õn nçi quªn ¨n, quªn ngñ nhng kh«ng
ph¶i em nµo còng biÕt nªn ®äc s¸ch g× vµ ®äc nh thÕ nµo
cho bæ Ých vµ hiÖu qu¶. Cã em khi ®äc mét cuèn s¸ch hay
th× ®äc mét m¹ch cho ®Õn hÕt. Cã em lóc ®äc s¸ch chØ
chó ý ®Õn mét sè t×nh tiÕt cña c©u chuyÖn, gië s¸ch lung
tung theo ý thÝch thËm chÝ bá nhiÒu ch¬ng s¸ch kh«ng
®äc. Cã em chØ chó ý ®Õn tranh minh häa vµ c¸c h×nh vÏ
mµ kh«ng ®Ó ý g× ®Õn néi dung. Cã em lít qua vµi trang,
xem môc lôc råi cho la s¸ch kh«ng hÊp dÉn, nh¶y qua cuèn
kh¸c. Mét sè em ®äc c¸c truyÖn kiÕm hiÖp, truyÖn chëng,
s¸ch hoang ®êng, ph¶n khoa häc.
Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c¸n bé
th viÖn, thÇy gi¸o, c¸n bé phô tr¸ch §éi thiÕu niªn vµ c¸c
bËc cha mÑ häc sinh cha quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn viÖc ®äc
s¸ch cña c¸c em vµ cha híng dÉn c¸c em ®äc s¸ch ®Õn n¬i
®Õn chèn.
1. §Æc ®iÓm vÒ nhu cÇu ®äc cña c¸c løa tuæi
HiÓu ®îc ®Æc ®iÓm cña trÎ em ë c¸c løa tuæi vÒ nhu
cÇu ®äc sÏ gióp chóng ta trong c«ng t¸c híng dÉn ®äc s¸ch
cho c¸c em. Nhu cÇu lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña con ngêi
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nh»m duy tr× sù sèng
vµ ph¸t triÓn cña con ngêi.
14
Nhu cÇu ®äc lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña con ngêi ®èi
víi viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông tµi liÖu nh»m duy tr× vµ ph¸t
triÓn ho¹t ®éng sèng con ngêi ai còng muèn v¬n lªn, ai
còng muèn hiÓu biÕt. Chóng ta tiÕp nhËn sù hiÓu biÕt qua
lao ®éng, qua häc tËp mµ ®· lµ häc th× ®Òu ph¶i ®äc
s¸ch, ®äc tµi liÖu. Nhu cÇu ®äc ®îc ph¸t triÓn cïng víi kü
x¶o ®äc. Ban ®Çu lµ nhu cÇu ®äc nãi chung, sau ®ã c¸c
em cã nhu cÇu ®äc truyÖn cæ tÝch, truyÖn viÔn tëng víi
nhiÒu t×nh tiÕt ly kú phiªu lu, c¸c em tëng tîng c¸c nh©n
vËt, c¸c sù kiÖn theo suy nghÜ cña riªng m×nh. Thùc tiÔn
th viÖn häc thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh ë mçi løa tuæi, trÎ em
cã nhu cÇu, quy luËt ®äc kh¸c nhau.
ë løa tuæi mÉu gi¸o, c¸c em cßn ngì ngµng tríc cuéc
sèng. Mäi thø xung quanh c¸c em ®Òu lµ nh÷ng ®iÒu bÝ
Èn cÇn ph¶i kh¸m ph¸: Con ngêi x· héi vµ thÕ giíi tù nhiªn.
C¸c em thÝch nghe kÓ chuyÖn, thÝch xem c¸c truyÖn tranh
ch÷ to, mµu s¾c ®Ñp, nh÷ng tranh minh häa ®¬n gi¶n,
ngé nghÜnh lµm c¸c em nhËn thøc ®îc mäi vËt xung quanh.
Do c¸c em cha biÕt ch÷ nªn c¶m thô chñ yÕu qua lêi kÓ cña
ngêi lín vµ qua h×nh ¶nh trùc quan. V× thÕ nh÷ng tranh vÏ
cÇn ph¶n ¸nh c¶ n«ng th«n, thµnh phè ®Ó më réng tÇm
hiÓu biÕt cho c¸c em. Vµ ®èi víi c¸c em nh÷ng h×nh ¶nh
®ã còng kh«ng kÐm phÇn høng thó so víi c¸c lo¹i truyÖn
thÇn tho¹i vµ c¸c nµng tiªn c¸... v× vËy chän nh÷ng cuèn
s¸ch cã h×nh ¶nh ®Ñp, ng«n ng÷ trong s¸ng cho løa tuæi
15
nµy lµ mét yªu cÇu quan träng tõ chç quen nghe kÓ, bíc
®Çu xem s¸ch tranh, truyÖn cæ minh häa, c¸c em sÏ quen
dÇn víi c¸ch lo¹i s¸ch khi bíc vµo líp 1 - thêi kú nµy t duy
cña c¸c em cßn non nít, cha h×nh thµnh høng thó râ rµng,
kü thuËt ®äc míi h×nh thµnh nªn cha hoµn thiÖn nhng c¸c
em rÊt ham ®äc s¸ch, cã kh¶ n¨ng lín trong viÖc c¶m thô
vµ hiÓu c¸c t¸c phÈm v¨n häc. Thêi kú nµy, trÎ em b¸t ®Çu
chuyÓn tõ nghe ®äc sang tù m×nh ®äc s¸ch. §©y lµ thêi
kú khã kh¨n vµ quan träng nhÊt trong viÖc h×nh thµnh ë trÎ
em høng thó vµ thãi quen ®äc s¸ch.
Häc sinh líp 3 - 4 yªu cÇu hiÓu biÕt cña c¸c em rÊt
réng nhng kh«ng æn ®Þnh. T duy cña c¸c em ®· ph¸t triÓn
kh¸, cã kh¶ n¨ng suy luËn, nhËn xÐt. Tuy nhiªn c¸c em vÉn
quan niÖm ®¬n gi¶n vµ ng©y th¬ vÒ c¸c quyÓn s¸ch ®·
®äc. Häc sinh líp 3 - rÊt thÝch ®äc s¸ch viÕt vÒ B¸c Hå,
thÝch ®äc truyÖn tranh, truyÖn c¸c thiÕu niªn anh hïng,
truyÖn lÞch sö, b¸o thiÕu niªn tiÒn phong. Tuy vËy häc sinh
líp 4 kh¸c nhiÒu so víi häc sinh líp 3, nhiÒu em b¾t ®Çu
quan t©m tíi qu¸ khø cña ®Êt níc, tiÓu sö c¸c nh©n vËt
næi tiÕng, mét sè béc lé ý muèn ®äc s¸ch vÒ kü thuËt bëi
v× c¸c m«n häc tù nhiªn vµ lÞch sö ë líp 4 ®· b¾t ®Çu cã
t¸c dông kh¬i gîi nh÷ng høng thó míi. C¸c em ®· h×nh
thµnh tÝnh tËp thÓ, dÔ dµng tiÕp xóc víi ngêi lín, muèn ®îc
mäi ngêi tin cËy vµ g¸nh v¸c nh÷ng tr¸ch nhiÖm chung.
16
C¸n bé th viÖn cã thÓ sö dông ®Æc ®iÓm ®ã ®Ó thu hót
c¸c em vµo c¸c ho¹t ®éng cña th viÖn.
Trong viÖc ®äc s¸ch, c¸c em ë løa tuæi nµy thêng béc
lé nh÷ng thiÕu xãt nhÊt ®Þnh. Cã em ®äc rÊt phiÕn diÖn,
chØ ®äc truyÖn phu lu m¹o hiÓm, hoÆc s¸ch vÒ chiÕn
®Êu. Cã em ®äc rÊt hêi hît, lít qua nh÷ng ®o¹n kh«ng
høng thó. Cã em chØ theo dâi cèt truyÖn v× vËy thêng
kh«ng hiÓu s©u néi dung t tëng còng nhu gi¸ trÞ nghÖ
thuËt cña s¸ch. C¸n bé th viÖn cÇn chó ý nh÷ng hiÖn tîng
nµy ®Ó gióp ®ì.
ë c¸c em líp 5 -6 b¾t ®Çu cã nh÷ng thay ®æi lín vÒ
mÆt ph¸t triÓn c¸ tÝnh vµ ho¹t ®éng t©m lý. C¸c em rÊt
quan t©m ®Õn nh©n c¸ch, cã xu híng béc lé phÈm chÊt vµ
hµnh ®éng, kh¸t khao t×m hiÓi ®êi sèng bªn ngoµi vµ ®·
h×nh thµnh th¸i ®é cña m×nh ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ
nh÷ng ngêi xung quanh. NhiÒu em ë løa tuæi nµy ®· cã
nh÷ng suy nghÜ ®éc lËp.
C¸c em chó ý tíi nh÷ng chiÕn c«ng cña c¸c nh©n vËt,
tÝnh chÊt l·ng m¹n cña nh÷ng cuéc phu lu kh¸m ph¸, ph¸t
minh, c¶i t¹o thiªn nhiªn, ®· b¾t ®Çu thÝch ®äc s¸ch khoa
häc kü thuËt phæ th«ng. c¸c em hiÓu nh÷ng g× ®· ®äc,
ng©y th¬ nhng thùc thÕ h¬n løa tuæi tríc ®ã, ®· biÕt phª
ph¸n. Giai ®o¹n nµy rÊt cÇn sù quan t©m, ®Þnh híng høng
thó ®äc lµnh m¹nh.
17
C¸c em líp 7->9 ®· cã nhiÒu høng thó ®èi víi khoa
häc, v¨n häc, kü thuËt hiÖn ®¹i. Cã em yªu to¸n häc, cã em
thÝch m«n ®Þa lý, cã em l¹i say sa víi v¨n häc. Së trêng vµ
n¨ng khiÕu cña c¸c em ®îc h×nh thµnh râ rÖt. C¸n bé th
viÖn ph¶i chinh phôc ®îc c¸c em. C¸c em b¾t ®Çu yªu cÇu
ngêi lín t«n träng m×nh, t«n träng ý kiÕn vµ quan ®iÓm
cña m×nh. C¸c em suy nghÜ nhiÒu h¬n vÒ t×nh b¹n, t×nh
®ång chÝ, vµ vÒ x©y dùng tÝnh c¸ch c¸ nh©n. c¸c em mª
say c¸c nh©n vËt trong c¸c truyÖn, c¸c em b¾t ®Çu ®ßi
hái ®äc nhiÒu lo¹i s¸ch kh¸c nhau, tuy nhiªn høng thó ®äc
cña c¸c em vÉn cßn tiÕp tôc biÕn ®æi do sù biÕn ®æi cña
tr¹ng th¸i t©m lý, hoµn c¶nh sèng vµ häc tËp.
KÕt qu¶ kh¶o s¸t viÖc ®äc cña thiÕu nhi ViÖt Nam
trªn ph¹m vi quèc tÕ (2002-2003) cña nhãm t¸c gi¶ ®Ò tµi
nghiªn cøu cÊp Bé th viÖn ViÖt Nam víi viÖc gi¸o dôc nh©n
c¸ch cho b¹n ®äc løa tuæi thiÕu nhi cho thÊy truyÖn vâ
hiÖp m¹ng tËm tÝnh b¹o lùc vÉn ®îc mét sè em yªu thÝch:
13,18 %. §Æc biÖt, løa tuæi nhi ®ång Ýt cã kh¶ n¨ng ph©n
biÖt tèt xÊu, dÔ bÞ ¶nh hëng cña nh÷ng t¸c ®éng bªn
ngoµi l¹i cã xu híng ham mª lo¹i truyÖn nµy h¬n løa tuæi
thiÕu niªn (nhi ®ång 18,08% , thiÕu niªn 13,6%)
2. Nghiªn cøu høng thó ®äc s¸ch cña thiÕu nhi
Môc ®Ých chÝnh cña viÖc nghiªn cøu b¹n ®äc lµ nh»m
t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p thiÕt thùc nhÊt ®Ó gióp c¸c em
th«ng qua viÖc ®äc s¸ch, x©y dùng con ngêi míi x· héi chñ
18
nghÜa. Høng thó ®äc cña c¸c em tríc hÕt lÖ thuéc vµo ®Æc
®iÓm cña løa tuæi vµ ®îc nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh phôc
vô s¸ch cho c¸c em h»ng ngµy.
Khi c¸c em ®Õn th viÖn buæi ®Çu tiªn, cÇn trß
chuyÖn ®Ó x¸c ®Þnh høng thó vµ th¸i ®é ®èi víi häc tËp
vµ ®äc s¸ch cña c¸c em. CÇn ph¶i biÕt râ em cã ®¨ng ký
®äc s¸ch ë th viÖn trêng häc kh«ng? ë nhµ cã tñ s¸ch
kh«ng? Em muèn ®äc lo¹i s¸ch g×? Häc tËp nh thÕ nµo?
NÕu lµ häc sinh líp 1 th× kiÓm tra xem em ®· biÕt ®äc ch-
a, ®äc nhanh hay ®äc chËm. CÇn ghi nh÷ng nhËn xÐt nµy
trªn phiÕu ®¨ng ký b¹n ®äc sau ®ã cÇn ph©n tÝch c¸ch
ghi chó nµy ®Ó theo dâi tiÕp viÖc ®äc cña tõng em. Nh vËy
lµ phiÕu ®¨ng ký b¹n ®äc cã ý nghÜa lín trong viÖc nghiªn
cøu høng thó ®äc s¸ch. Mçi cuèn s¸ch mµ c¸c em mîn ph¶n
¸nh sù biÕn ®æi høng thó, ®ång thêi nãi lªn vai trß híng
dÉn cña c¸n bé th viÖn ®· cã t¸c dông nh thÕ nµo trªn thùc
tÕ.
Chóng ta cã thÓ ph©n tÝch viÖc ®äc cña c¸c em thuéc
mét líp hay mét løa tuæi. Qua kÕt qu¶ nghiªn cøu b¹n ®äc
c¸n bé th viÖn cã thÓ ph©n thµnh 2 nhãm:
- Nhãm b¹n ®äc tÝch cùc, biÕt tù m×nh chän s¸ch ®äc
toµn diÖn vµ n¾m ®îc néi dung s¸ch.
- Nhãm Ýt ®äc, ®äc phiÕn diÖn vµ kh«ng cã yªu cÇu nhÊt
®Þnh
19
Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu x· héi häc gÇn ®©y cho
thÊy hÇu hÕt trÎ em ViÖt Nam ngµy nay ®Òu yªu thÝch
®äc s¸ch vµ cã kh¶ n¨ng lÜnh héi ®Çy ®ñ c¸c gi¸ trÞ trong
s¸ch. §a sè b¹n ®äc thiÕu nhi chØ ®¹t møc ®é trung b×nh
trong viÖc c¶m thô s¸ch: 70,94% nhí néi dung, tû lÖ c¸c em
®¹t tr×nh ®é cao trong c¶m thô s¸ch tøc lµ hiÓuvµ rung
®éng s©u s¾c víi t¸c phÈm vÉn cßn ë møc ®é khiªm tèn
29,87%. VÉn cßn mét sè lîng ®¸ng kÓ c¸c em cã kh¶ n¨ng
c¶m thô t¸c phÈm rÊt thÊp 17,21%. ë møc ®é c¶m thô
thÊp, c¸c em chØ nhí nh÷ng chi tiÕt g©y Ên tîng mµ kh«ng
n¾m ®îc toµn vÑn néi dung t¸c phÈm, cµng kh«ng hiÓu ®-
îc néi dung t tëng vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm.
3. NhiÖm vô híng dÉn thiÕu nhi ®äc s¸ch
Híng dÉn c¸c em ®äc s¸ch kh«ng ph¶i chØ ®Ó gióp
c¸c em n¾m ®îc kü n¨ng ®äc s¸ch ®¬n thuÇn mµ lµ
nh»m nh÷ng môc tiªu gi¸o dôc nhÊt ®Þnh. C¸n bé th viÖn
cÇn x¸c ®Þnh nhiÖm vô gi¸o dôc cô thÓ ®èi víi tõng løa
tuæi, tõng nhãm, thËm chÝ ®èi víi tõng em. TiÕp ®ã, v¹ch
ra biÖn ph¸p vµ h×nh thøc c«ng t¸c s¸ch b¸o cÇn thùc hiÖn
Nãi chung, b»ng ph¬ng tiÖn s¸ch b¸o "chóng ta ph¶i
gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ thµnh nh÷ng con ngêi ph¸t triÓn toµn
diÖn cã lý tëng vµ ®äc ®øc x· héi chñ nghÜa, cã hiÓu biÕt
vÒ khoa häc, cã kü n¨ng lao ®éng, cã ãc thÈm mü vµ cã
søc kháe, ®Ó tõ ®ã ®µo t¹o thµnh nh÷ng ngêi lao ®éng
tèt, nh÷ng chiÕn sü tèt, nh÷ng c«ng d©n tèt, nh÷ng c¸n bé
20
I. Lý do chän ®Ò tµi
Trong thùc tiÔn x· héi ®ang ph¸t triÓn tõng ngµy, tõng
giê vµ nh chóng ta ®Òu thÊy ë mét x· héi phån vinh kh«ng
thÓ thiÕu c«ng cuéc c¸ch m¹ng t tëng v¨n hãa, kh«ng thÓ
kh«ng nãi ®Õn mét thÓ chÕ v¨n hãa quan träng - Sù
nghiÖp th viÖn - bëi sù ph¸t triÓn cña th viÖn lµ thíc ®o
cña sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, v¨n hãa cña ®Êt níc,
®ång thêi nã còng lµ c«ng cô s¾c bÐn ®Ó ta truyÒn b¸
nh÷ng t tëng tiÕn bé ®èi víi quÇn chóng nh©n d©n.
Th viÖn lµ n¬i tËp hîp kho tµng kinh nghiÖm cña loµi
ngêi vÓ ®ñ c¸c ngµnh tri thøc. Nã ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu
cÇu tin cña ngêi dïng tin. Trong ®ã th viÖn thiÕu nhi lµ mét
lo¹i th viÖn ®Æc biÖt, qu¸ tr×nh c«ng t¸c cña nã mang mét
néi dung vµ tÝnh chÊt gi¸o dôc s©u s¾c: Båi dìng thÕ hÖ
c¸ch m¹ng cho ®êi sau lµ sù nghiÖp träng ®¹i cña §¶ng,
Nhµ níc vµ nh©n d©n ta. Ngay tõ ®Çu thµnh lËp níc ViÖt
Nam D©n chñ céng hßa, B¸c Hå ®· tõng nãi: "Non s«ng
ViÖt Nam cã trë nªn vÎ vang hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam
cã ®îc vÎ vang s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u hay
kh«ng chÝnh lµ nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c
ch¸u".
Ngµnh gi¸o dôc ®· ®ãng vai trß to lín trong viÖc ®µo
t¹o hµng triÖu thanh thiÕu nªn cã tr×nh ®é v¨n hãa, khoa
häc kü thuËt cã lý tëng céng s¶n chñ nghÜa, biÕt sèng vµ
1
chiÕn ®Êu v× lý tëng vÜ ®¹i cña B¸c Hå: "Kh«ng cã g× quý
h¬n ®éc lËp, tù do". ThÕ hÖ thanh niªn dòng c¶m vµ th«ng
minh Êy kh«ng chØ lµ kÕt qu¶ gi¸o dôc cña gia ®×nh, nhµ
trêng, ®oµn thÓ mµ cßn lµ kÕt qu¶ gi¸o dôc cña x· héi,
trong ®ã cã th viÖn.
Qua qu¸ tr×nh häc tËp vµ lÜnh héi, dÇn dÇn c¸c m«n
häc, høng thó vµ nhu cÇu ®äc cña c¸c em ®îc ph¸t triÓn vµ
më réng. Sù quan t©m ®èi víi s¸ch, ®èi víi th viÖn ngµy
cµng t¨ng lªn. C¸c th viÖn thiÕu nhi víi ho¹t ®éng s¸ch b¸o
mu«n mµu mu«n vÎ sÏ thu hót c¸c em ngoµi giê häc, tháa
m·n lßng ham häc, ham ®äc cña c¸c løa tuæi, nhÊt lµ trong
c¸c dÞp nghØ hÌ ë kh¾p c¸c thµnh phè, thÞ trÊn, c¸c
huyÖn vµ x·, chÝnh n¬i ®©y, c¸c mÇm non tµi n¨ng khoa
häc kü thuËt nghÖ thuËt vµ nh÷ng n¨ng lùc ho¹t ®éng thùc
tiÔn ®îc båi dìng, vun trång hµng ngµy qua tõng trang s¸ch.
HiÖn nay, níc ta ®· cã trªn 20 th viÖn thiÕu nhi ®éc
lËp trong c¸c thµnh phè, thÞ x· víi vèn s¸ch 187.288 b¶n vµ
cã 11.817 b¹n ®äc ®¨ng ký. Ngoµi ra, trong hÇu hÕt th
viÖn huyÖn vµ x· thuéc hÖ thèng th viÖn c«ng céng Nhµ níc
cña Bé v¨n hãa th«ng tin (250 th viÖn huyÖn vµ 899 th
viÖn x·) ®Òu cã bé phËn phôc vô thiÕu nhi riªng hoÆc phôc
vô c¸c em cïng víi ngêi lín. §ã lµ cha kÓ c¸c th viÖn trong
c¸c cung thiÕu nhi, nhµ v¨n hãa, c©u l¹c bé... Ngoµi ra cßn
cã th viÖn trêng häc thuéc hÖ thèng cña Bé Gi¸o dôc - mét
2
m¹ng líi thèng nhÊt phôc vô häc sinh c¸c trêng phæ th«ng
cÊp 1, cÊp 2 vµ cÊp 3.
Trong ®ã th viªn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh ®· thu
hót ®«ng ®¶o c¸c em thiÕu nhi vµ phong trµo ®äc s¸ch,
më réng diÖn phôc vô, tiÕn hµnh biÖn ph¸p tæ chøc quÇn
chóng ®a d¹ng, sinh ®éng, cã hiÖu qu¶ gi¸o dôc cao. §Ó
n©ng cao chÊt lîng phôc vô thiÕu nhi, c«ng t¸c tæ chøc ho¹t
®éng thiÕu nhi rÊt quan träng. C«ng t¸c nµy gióp c¸c em
biÕt c¸ch ®äc tµi liÖu vµ ®äc cã hiÖu qu¶. V× vËy t«i ®·
m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: "Tæ chøc ho¹t ®éng phôc vô
thiÕu nhi ë th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh". §Ò
tµi nghiªn cøu khoa häc nµy kh¸ phong phó song v× kh¶
n¨ng nghiªn cøu vµ t×m hiÓu thùc tÕ cña b¶n th©n cã giíi
h¹n nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai xãt. T«i rÊt mong
nhËn ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy, c¸c c«, c¸c b¹n sinh viªn
vµ c¸c em thiÕu nhi ®Ó ®Ò tµi ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
II. Môc tiªu nghiªn cøu ®Ò tµi
Trªn c¬ së kh¶o s¸t t×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc
ho¹t ®éng phôc vô thiÕu nhi cña th viÖn thiÕu nhi thµnh
phè B¾c Ninh, ®Ó ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao ho¹t
3
®éng tæ chøc phôc vô thiÕu nhi cña th viªn thiÕu nhi thµnh
phè B¾c Ninh.
III. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi
1. §èi tîng: C¸c em thiÕu nhi ë thµnh phè B¾c Ninh
2. Ph¹m vi: Th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
IV. NhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi
1. Chøc n¨ng, nhiÖm vô
2. Kho s¸ch th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
3. Híng dÉn thiÕu nhi ®äc s¸ch
4. Ho¹t ®éng quÇn chóng cña th viÖn thiÕu nhi thµnh phè
B¾c Ninh
5. KiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p cho viÖc tæ chøc ho¹t ®éng phôc
vô thiÕu nhi ë th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
V. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ò tµi
- Ph¬ng ph¸p quan s¸t
- Ph¬ng ph¸p thèng kª
- Ph¬ng ph¸p pháng vÊn
- Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch
VI. KÕ ho¹ch nghiªn cøu cña ®Ò tµi
Tõ ngµy 25/2/2008--->10/3/2008: Thu nhËp tµi liÖu
cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu
Tõ 11/3/2008--->17/3/2008: Kh¶o s¸t vèn tµi liÖu cña
th viÖn vµ thùc tr¹ng tæ chøc phôc vô thiÕu nhi ë th viÖn
thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
Tõ 18/3/2008--->28/3/2008: Tæng hîp sè liÖu tham
kh¶o cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi
Tõ 29/3/2008--->3/4/2008: ViÕt b¸o c¸o nghiªn cøu
4
PhÇn II: Néi dung
I. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña th viÖn
S¸ch cã t¸c dông lín trong viÖc gi¸o dôc thiÕu niªn vµ
nhi ®ång. S¸ch gióp c¸c em më mang kiÕn thøc, hiÓu biÕt
vÒ thÕ giíi tù nhiªn vµ x· héi, båi dìng vµ n©ng cao lý tëng
t×nh c¶m vµ hµnh ®éng tèt ®Ñp. Grup-Xkai-a ®· viÕt:
"VÊn ®Ò ®äc s¸ch cña trÎ em lµ mét trong c¸c vÊn ®Ò
quan träng. §äc s¸ch ®ãng vai trß lín trong cuéc sèng cña
c¸c em. Nh÷ng s¸ch ®îc ®äc trong thêi niªn thiÕu kh«ng
nh÷ng cã thÓ lu l¹i trong trÝ nhí c¸c em suèt ®êi mµ cßn cã
¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn t¬ng lai cña c¸c em n÷a..."
Th viÖn thiÕu nhi tæ chøc phôc s¸ch b¸o chung cho tÊt
c¶ c¸c em ë thµnh phè B¾c Ninh. NhiÖm vô cña c¸c th
viÖn nµy ngoµi viÖc gióp ®ì c¸c em n¾m ®îc c¸c nguyªn lý
khoa häc nãi chung cßn cã nhiÖm vô lín lao h¬n lµ tháa m·n
nh÷ng nhu cÇu vµ høng thó ®äc toµn diÖn cña c¸c em, trªn
c¬ së mét kho s¸ch, b¸o tæng hîp.
Ph¬ng thøc ho¹t ®éng cña th viÖn dùa trªn nguyªn
t¾c phôc vô theo tõng løa tuæi, víi c¸c h×nh thøc phôc vô
theo tõng løa tuæi, víi c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng quÇn chóng
mu«n mµu mu«n vÎ.
§èi tîng cña c¸c th viÖn nµy mang tÝnh chÊt réng r·i
h¬n: Tõ løa tuæi vì lßng biÕt ®äc ®Õn c¸c häc sinh líp 9,
c¸c gi¸o viªn, c¸n bé phô tr¸ch. §éi thiÕu niªn vµ c¶ phô
huynh häc sinh - nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm híng dÉn ®äc
5
s¸ch cho c¸c em ë trêng häc, th viÖn vµ gia ®×nh l«i cuèn
sù tham gia cña c¸c ®èi tîng nµy vµo c¸c ho¹t ®éng kh¸c
nhau cña th viÖn thiÕu nhi, lµ mét nh©n tè ®îc sö dông
tÝch cùc vµ réng r·i.
Nh vËy, nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu cña th viÖn thiÕu
nhi lµ:
- Cïng víi nhµ trêng vµ c¸c c¬ quan ®oµn thÓ cã tr¸ch
nhiÖm gi¸o dôc cho c¸c em ®¹o ®øc, lý tëng céng s¶n chñ
nghÜa, thùc hiÖn tèt 5 ®iÒu B¸c Hå d¹y, båi dìng cho c¸c
em trë thµnh nh÷ng c«ng d©n ph¸t triÓn toµn diÖn vÓ thÓ
lùc, t tëng, trÝ tuÖ vµ thÈm mü.
- Híng dÉn ®äc vµ g©y thãi quen ®äc s¸ch cho c¸c em, thu
hót toµn thÓ häc sinh ë khu vùc th viÖn phô tr¸ch, ®Õn th
viÖn ®äc s¸ch cã hÖ thèng
- Tuyªn truyÒn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ th viÖn - th môc
+ Yªu cÇu ®èi víi c¸n bé th viÖn thiÕu nhi
Ngêi c¸n bé th viÖn thiÕu nhi kh«ng ph¶i lµ ngêi cho
mîn vµ nhËn s¸ch tr¶ vÒ mét c¸ch thô ®éng. Yªu cÇu ho¹t
®éng ®ßi hái th viÖn ph¶i trë thµnh mét c¬ quan gi¸o dôc
vµ ngêi c¸n bé th viÖn ph¶i lµ mét nhµ s ph¹m trong lÜnh
vùc hìng dÉn ®äc s¸ch cho thiÕu nhi. Ngêi c¸n bé th viÖn
ph¶i n¾m ®îc toµn bé nh÷ng g× cã liªn quan ®Õn tõng
b¹n ®äc cña m×nh, biÕt søc häc cña tõng em, c«ng viÖc ë
nhµ thËm chÝ tÝnh t×nh cña tõng em ®Ó híng em ®ã ®äc
nh÷ng g× cÇn thiÕt nhÊt, bæ Ých nhÊt.
6
C¸n bé th viÖn thiÕu nhi cÇn ph¶i hiÓu râ néi dung c¸c
lo¹i s¸ch b¸o thiÕu nhi tríc khi giíi thiÖu mét cuèn s¸ch nµo
®ã cho c¸c em, c¸n bé th viÖn cÇn ph¶i hiÓu râ néi dung vµ
gi¸ trÞ cña nã. §Ó ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu ®ã c¸n bé
th viÖn cÇn cã tr×nh ®é kiÕn thøc tæng hîp vÒ c¸c ngµnh
®ång thêi hiÓu râ nhiÒm vô gi¸o dôc x· héi chñ nghÜa cho
thiÕu nhi, n¾m ®îc ho¹t ®éng gi¶ng d¹y vµ häc tËp cña tr-
êng häc, ho¹t ®éng cña §éi thiÕu niªn vµ ph¬ng ph¸p híng
dÉn ®äc cho c¸c em.
Ngoµi ra, c¸n bé th viÖn cÇn biÕt lµm c«ng t¸c quÇn
chóng trong thiÕu nhi, cã uy tÝn ®èi víi c¸c em, ®îc c¸c em
tin yªu. Chóng ta kh«ng thÓ b¾t buéc cho mét em nµo ®ã
ph¶i ®äc mét cuèn s¸ch nhÊt ®Þnh, dï cuèn s¸ch ®ã tèt
hay hÊp dÉn ®Õn mÊy. C¸c em chØ ®äc khi cã høng thó.
NhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé th viÖn thiÕu nhi lµ
ph¶i t¹o nªn høng thó ®ã, ngoµi ra ph¶i cè g¾ng biÕn nhu
cÇu ®äc thµnh høng thó ®äc cña c¸c em. §ã lµ mét qu¸
tr×nh l©u dµi, phøc t¹p, khã kh¨n mµ c¸n bé thiÕu nhi ph¶i
thùc hiÖn.
Trong ho¹t ®éng th viÖn thiÕu nhi cÇn quan hÖ chÆt
chÏ víi c¸c trêng häc, bëi v× c¸n bé th viÖn thiÕu nhi kh«ng
trùc tiÕp phô tr¸ch c¸c em mµ lµ c¸c thÇy c« gi¸o ë trêng.
MÆt kh¸c, nhµ trêng cÇn biÕt kÕt qu¶ ®äc s¸ch cña c¸c em
ë th viÖn thiÕu nhi ra sao. C¸n bé th viÖn thiÕu nhi lµ ngêi
hç trî ®¾c lùc cho ch¬ng tr×nh häc tËp cña c¸c trêng häc.
7
Ngîc l¹i, c¸c thÇy c« gi¸o còng gióp th viÖn trong viÖc bæ
sung vèn s¸ch thiÕu nhi s¸t hîp, lo¹i bá nh÷ng s¸ch kh«ng
cßn gi¸ trÞ vÒ t tëng vµ khoa häc ®ång thêi gióp ®ì thªm
c¸n bé th viÖn hiÓu s©u h¬n vÒ tõng em. NhiÒu thÇy c«
kÌm cÆp toµn bé häc sinh cña m×nh ®äc s¸ch t¹i th viÖn
thiÕu nhi, tiÕn hµnh ®iÓm s¸ch míi, trao ®æi víi th viÖn
ch¬ng tr×nh häc tËp ngoai khãa cho c¸c em.
C¸c phô huynh häc sinh còng cã tr¸ch nhiÖm lín trong
viÖc hìng dÉn ®äc s¸ch cho con em m×nh.
C¸c ®oµn viªn thanh niªn, c¸c §éi trëng thiÕu niªn
tiÒn phong còng lµ ngêi b¹n cña th viÖn. Hä gióp vµo viÖc
vËn ®éng c¸c em ®äc s¸ch, tæ chøc triÓn l·m s¸ch nh©n
dÞp c¸c ngµy kû niÖm hoÆc tæ chøc "TuÇn s¸ch thiÕu nhi".
C¸n bé vÒ hu còng lµ nh÷ng ngêi céng t¸c ®¾c lùc cña th
viÖn thiÕu nhi.
NhiÖm vô cña c¸n bé th viÖn lµ l«i cuèn c¸c tæ chøc,
c¸c nghµnh, c¸c giíi trong x· héi tham gia c«ng t¸c s¸ch
thiÕu nhi. VÒ phÇn m×nh, c¸n bé th viÖn cÇn giíi thiÖu cã
hÖ thèng s¸ch thiÕu nhi cho hä, gióp hä ph¬ng ph¸p híng
dÉn ®äc s¸ch cho c¸c em.
8
II. Kho s¸ch th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh
1. Vèn tµi liÖu
Tµi liÖu lµ ph¬ng tiÖn quan träng gãp phÇn kh«ng nhá
vµo viÖc quyÕt ®Þnh chÊt lîng vµ kÕt qu¶ häc tËp gi¶i trÝ
cña c¸c em thiÕu nhi. NÕu c¸c em thiÕu nhi häc chØ nghe
gi¶ng kh«ng th× cha ®ñ mµ cÇn ph¶i ®äc thªm s¸ch, tµi
liÖu nhiÒu ®Ó bæ sung thªm tri thøc, ®Ó tù rÌn luyÖn
phÈm chÊt ®¹o ®øc, gi¶i quyÕt ®óng, nhanh, s¸ng t¹o c¸c
vÊn ®Ò cña ®êi sèng vµ x· héi. V× vËy cÇn ph¶i x©y dùng
thËt tèt kho s¸ch cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ nhu cÇu ®äc
cña c¸c em.
ë níc ta, §¶ng vµ Nhµ níc ta hÕt søc quan t©m tíi viÖc
xuÊt b¶n s¸ch cho thiÕu nhi. Ngoµi nhµ xuÊt b¶n Kim §ång
cã nhiÖm vu cung cÊp c¸c lo¹i xuÊt b¶n phÈm cã tÝnh t tëng
vµ tÝnh nghÖ thuËt cao cho c¸c em thuéc løa tuæi kh¸c
nhau, nhiÒu nhµ xuÊt b¶n kh¸c nh: Gi¸o dôc, thanh niªn,
chÝnh trÞ quèc gia, v¨n hãa...còng ph¸t hµnh nhiÒu tµi liÖu
quý phï hîp víi nhu cÇu ®äc cña thiÕu nhi.
Th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh vèn s¸ch cã
5000 b¶n trong ®ã cã 3000 tªn s¸ch vµ 15 ®Çu b¸o, t¹p
chÝ. Vèn tµi liÖu cña th viÖn thiÕu nhi chñ yÕu lµ nh÷ng t¸c
phÈm v¨n häc, nghÖ thuËt ®Æc biÖt lµ truyÖn thiÕu nhi,
9
truyÖn cæ tÝch, cã t¸c ®éng lín ®Õn t tëng, t×nh c¶m cña
c¸c em vµ ®íc c¸c em c¶m thô nhanh chãng.
C¸c s¸ch chÝnh trÞ - x· hé còng chiÕm tû lÖ lín trong
kho s¸ch thiÕu nhi. §ã lµ mét sè t¸c phÈm cña c¸c nhµ s¸ng
lËp chñ nghÜa Mac - Lenin, c¸c tµi liÖu vÒ tiÓu sö ho¹t
®éng cña Mac, Anghen, Lª Nin, Hå ChÝ Minh.
C¸c tµi liÖu nãi vÒ §ßan, §éi...s¸ch vÒ nh÷ng anh
hïng, chiÕn sü vµ ®oµn viªn thanh niªn céng s¶n vµ §éi
thiÕu niªn tiÒn phong. S¸ch vÒ khoa häc tù nhiªn gióp hç trî
cho c¸c em häc tËp vµ më réng kiÕn thøc vÒ nh÷ng
m«n häc ë trêng: S¸ch VËt lý, To¸n, hãa häc, sinh vËt häc,
gi¶i phÉu vµ sinh lý häc vÒ c¬ thÓ ngêi.
C¸c lo¹i s¸ch vÒ lÞch sö cña ®Êt níc ta vµ cña níc
ngoµi ®· ®îc dÞch ra tiÕng viÖt gióp c¸c em hiÓu ®îc quy
luËt ph¸t triÓn cña x· héi.
Ngoµi ra cßn cã tµi liÖu khoa häc thëng thøc. B¸o, t¹p
chÝ còng lµ ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng rÊt tèt víi thiÕu
nhi. V× vËy th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh cã 15
®Çu b¸o vµ t¹p chÝ. Chñ yÕu gåm c¸c lo¹i: B¸o nhi ®ång,
tuæi trÎ, thiÕu niªn tiÒn phong...
Ngoµi s¸ch dµnh cho c¸c em, th viÖn thiÕu nhi thµnh
phè B¾c Ninh cßn thu thËp nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o cho
c¸n bé th viÖn, c¸c gi¸o viªn vµ phô huynh häc sinh c¸c lo¹i
s¸ch vÒ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch vµ c¸c tµi liÖu nghiªn cøu
10
vÒ v¨n häc thiÕu nhi, s¸ch vÒ t©m lý gi¸o dôc häc, t©m lý
trÎ em...
Nh×n chung, th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh cã
kh¸ ®Çy ®ñ vèn tµi liÖu: c¸c t¸c phÈm kinh ®iÓn, c¸c tµi
liÖu khoa häc phæ th«ng, s¸ch gi¸o khoa vµ c¸c s¸ch hç trî
cho häc tËp, c¸c Ên phÈm ®Þnh kú, b¶n ®å, tranh vÏ...
2. C«ng t¸c bæ sung vèn tµi liÖu cña th viÖn thiÕu nhi
thanh phè B¾c Ninh
Vèn tµi liÖu lµ mét bé su tËp theo nh÷ng chñ ®Ò vµ
néi dung nhÊt ®Þnh ®îc xö lý theo quy tr×nh khoa häc cña
nghiÖp vô th viÖn nh»m phôc vô ngêi dïng tin. X©y dùng
vèn s¸ch cã nghÜa lµ lùa chän vµ thu thËp ®Ó ®a ra sö
dông mét c¸ch cã môc ®Ých, cã kÕ ho¹ch...nh÷ng Ên phÈm
mµ néi dung, gi¸ trÞ t tëng, khoa häc ®¸p øng ®îc nhu cÇu
cña gi¸o dôc, nh÷ng Ên phÈm lùa chän ph¶i phï hîp víi ®Æc
®iÓm cña th viÖn.
Th viÖn ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc nªn vèn
tµi liÖu lu«n ë tr¹ng th¸i ®éng, diÔn biÕn qua c¸c thêi kú
lÞch sö. Do vËy c«ng t¸c bæ sung vèn tµi liÖu thêng xuyªn
lµ rÊt quan träng. C«ng t¸c nµy ®ßi hái ngêi c¸n bé ngoµi
nghiÖp vô chuyªn m«n giái cÇn ph¶i cã kü n¨ng giao tiÕp
tèt ®Ó n¾m ®îc yªu cÇu cÇn thiÕt cña ngêi dïng tin tõ ®ã
®Þnh híng nªn bæ sung nh÷ng tµi liÖu g×. §ång thêi cÇn
ph¶i tham kh¶o ý kiÕn cña ®éc gi¶, c¸n bé nghiªn cøu khoa
häc ®Ó cã nguån tµi liÖu ®óng.
11
Th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh c¨n cø vµo
nhiÖm vô gi¸o dôc, thµnh phÇn løa tuæi, høng thó cña c¸c
em vµ vèn s¸ch hiÖn cã cña th viÖn ®Ó bæ sung kho s¸ch
th viÖn thiÕu nhi thµnh phè. Qu¸ tr×nh bæ sung kho s¸ch
t¹o c¬ së cho viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸o dôc t tëng,
ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ l·nh ®¹o ®äc cho c¸c em.
Bæ sung kho s¸ch ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c chñ
®¹o nh: TÝnh §¶ng céng s¶n, tÝnh kÕ ho¹ch, tÝnh hÖ thèng
vµ tÝnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm th viÖn vµ nhu cÇu høng thó
cña c¸c em.
Ph¬ng ph¸p bæ sung tèt nhÊt lµ ®Õn hiÖu s¸ch ®Ó
chän. Nh vËy c¸n bé th viÖn cã ®iÒu kiÖn n¾m ®îc néi
dung vµ gi¸ trÞ cña s¸ch võa ®Æt mua sè b¶n thÝch hîp.
3. Tæ chøc kho
Ph¬ng thøc phôc vô cña th viÖn thiÕu nhi thµnh phè
B¾c Ninh lµ kho më cho c¸c em tù do chän s¸ch trªn gi¸.
Kho më cã t¸c dông lín trong viÖc rÌn luyÖn tÝnh ®éc lËp,
s¸ng t¹o cña c¸c em, gi¸o dôc nh÷ng kiÕn thøc vÒ th viÖn,
th môc, më réng høng thó ®äc ®ång thêi cßn tuyªn truyÒn
trùc quan nh÷ng s¸ch tèt cho c¸c em.
4. C¸ch tæ chøc qu¶n lý vèn tµi liÖu vµ phôc vô nhu
cÇu tin cña th viÖn ®èi víi c¸c em th viÖn thiÕu nhi
thµnh phè B¾c Ninh
§Ó c¸c em thiÕu nhi ®îc sö dông triÖt ®Ó kho s¸ch,
môc ®Ých chñ yÕu cña th viÖn hiÖn ®¹i lµ phôc vô mét
12
c¸ch tèi ®a nhu cÇu tin cña b¹n ®äc. C«ng t¸c th viÖn tõ
kh©u nhËp s¸ch vµo kho ®Õn khi s¸ch tíi tay b¹n ®äc ®·
vµ ®ang ®îc thùc hiÖn. Vµ vÊn ®Ò nµy th viÖn thiÕu nhi
thµnh phè B¾c Ninh ®· tæ chøc ®îc.
Ngêi c¸n bé th viÖn ®îc vÝ nh lµ "Linh hån cña th viÖn"
cÇn ph¶i n¾m ®îc yªu cÇu, tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña th
viÖn ®Ó cã ®Þnh híng phôc vô tèt nhu cÇu tin cña b¹n ®äc.
CÇn x¸c ®Þnh ®îc h×nh thøc phôc vô thÝch hîp, cã 2 h×nh
thøc phôc vô chÝnh: cho c¸c em mîn vÒ nhµ vµ cho mîn t¹i
chç.
Th viÖn thiÕu nhi thµnh phè B¾c Ninh cã phßng ®äc
tho¸ng m¸t s¹ch sÏ, ®ñ ¸nh s¸ng, yªn tÜnh, c¸ch tæ chøc
s¾p xÕp s¸ch, th môc, b¶ng ph©n lo¹i thuËn tiÖn cho c¸c
em ®Õn ®äc s¸ch. Ngoµi ra hµng n¨m th viÖn ®· tæ chøc
trng cÇu ý kiÕn cña c¸c em. Hµng th¸ng thèng kª kÕt qu¶
vÒ t×nh h×nh mîn s¸ch cña c¸c em thiÕu nhi.
Ngoµi vÊn ®Ò phôc vô b¹n ®äc th× qu¶n lý vèn tµi
liÖu cña th viÖn lµ mét viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt. Nã ¶nh hëng
trùc tiÕp ®Õn viÖc sö dông s¸ch cña th viÖn. Tr¸ch nhiÖm
cña th viÖn lµ b¶o qu¶n vèn tµi liÖu vµ phôc vô tèt nhu cÇu
tin cho b¹n ®äc. B¶o qu¶n tèt lµ tiÒn ®Ò c¬ së vËt chÊt
cho viÖc sö dông ®îc tèt h¬n, h¹n chÕ ®éc h¹i. Cßn b¶o
qu¶n kh«ng tèt sÏ dÔ mÊt m¸t h háng ®Æc biÖt lµ tµi liÖu
quý. TÊt nhiªn sÏ ¶nh hëng ®Õn nhu cÇu b¹n ®äc, b¶o
qu¶n tèt cßn cã ý nghÜa vÒ mÆt khoa häc, vËt chÊt.
13
III. Híng dÉn thiÕu nhi ®äc s¸ch
Chóng ta ®Òu biÕt lµ c¸c em rÊt ham ®äc s¸ch thËm
chÝ cã em mª s¸ch ®Õn nçi quªn ¨n, quªn ngñ nhng kh«ng
ph¶i em nµo còng biÕt nªn ®äc s¸ch g× vµ ®äc nh thÕ nµo
cho bæ Ých vµ hiÖu qu¶. Cã em khi ®äc mét cuèn s¸ch hay
th× ®äc mét m¹ch cho ®Õn hÕt. Cã em lóc ®äc s¸ch chØ
chó ý ®Õn mét sè t×nh tiÕt cña c©u chuyÖn, gië s¸ch lung
tung theo ý thÝch thËm chÝ bá nhiÒu ch¬ng s¸ch kh«ng
®äc. Cã em chØ chó ý ®Õn tranh minh häa vµ c¸c h×nh vÏ
mµ kh«ng ®Ó ý g× ®Õn néi dung. Cã em lít qua vµi trang,
xem môc lôc råi cho la s¸ch kh«ng hÊp dÉn, nh¶y qua cuèn
kh¸c. Mét sè em ®äc c¸c truyÖn kiÕm hiÖp, truyÖn chëng,
s¸ch hoang ®êng, ph¶n khoa häc.
Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c¸n bé
th viÖn, thÇy gi¸o, c¸n bé phô tr¸ch §éi thiÕu niªn vµ c¸c
bËc cha mÑ häc sinh cha quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn viÖc ®äc
s¸ch cña c¸c em vµ cha híng dÉn c¸c em ®äc s¸ch ®Õn n¬i
®Õn chèn.
1. §Æc ®iÓm vÒ nhu cÇu ®äc cña c¸c løa tuæi
HiÓu ®îc ®Æc ®iÓm cña trÎ em ë c¸c løa tuæi vÒ nhu
cÇu ®äc sÏ gióp chóng ta trong c«ng t¸c híng dÉn ®äc s¸ch
cho c¸c em. Nhu cÇu lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña con ngêi
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nh»m duy tr× sù sèng
vµ ph¸t triÓn cña con ngêi.
14
Nhu cÇu ®äc lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña con ngêi ®èi
víi viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông tµi liÖu nh»m duy tr× vµ ph¸t
triÓn ho¹t ®éng sèng con ngêi ai còng muèn v¬n lªn, ai
còng muèn hiÓu biÕt. Chóng ta tiÕp nhËn sù hiÓu biÕt qua
lao ®éng, qua häc tËp mµ ®· lµ häc th× ®Òu ph¶i ®äc
s¸ch, ®äc tµi liÖu. Nhu cÇu ®äc ®îc ph¸t triÓn cïng víi kü
x¶o ®äc. Ban ®Çu lµ nhu cÇu ®äc nãi chung, sau ®ã c¸c
em cã nhu cÇu ®äc truyÖn cæ tÝch, truyÖn viÔn tëng víi
nhiÒu t×nh tiÕt ly kú phiªu lu, c¸c em tëng tîng c¸c nh©n
vËt, c¸c sù kiÖn theo suy nghÜ cña riªng m×nh. Thùc tiÔn
th viÖn häc thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh ë mçi løa tuæi, trÎ em
cã nhu cÇu, quy luËt ®äc kh¸c nhau.
ë løa tuæi mÉu gi¸o, c¸c em cßn ngì ngµng tríc cuéc
sèng. Mäi thø xung quanh c¸c em ®Òu lµ nh÷ng ®iÒu bÝ
Èn cÇn ph¶i kh¸m ph¸: Con ngêi x· héi vµ thÕ giíi tù nhiªn.
C¸c em thÝch nghe kÓ chuyÖn, thÝch xem c¸c truyÖn tranh
ch÷ to, mµu s¾c ®Ñp, nh÷ng tranh minh häa ®¬n gi¶n,
ngé nghÜnh lµm c¸c em nhËn thøc ®îc mäi vËt xung quanh.
Do c¸c em cha biÕt ch÷ nªn c¶m thô chñ yÕu qua lêi kÓ cña
ngêi lín vµ qua h×nh ¶nh trùc quan. V× thÕ nh÷ng tranh vÏ
cÇn ph¶n ¸nh c¶ n«ng th«n, thµnh phè ®Ó më réng tÇm
hiÓu biÕt cho c¸c em. Vµ ®èi víi c¸c em nh÷ng h×nh ¶nh
®ã còng kh«ng kÐm phÇn høng thó so víi c¸c lo¹i truyÖn
thÇn tho¹i vµ c¸c nµng tiªn c¸... v× vËy chän nh÷ng cuèn
s¸ch cã h×nh ¶nh ®Ñp, ng«n ng÷ trong s¸ng cho løa tuæi
15
nµy lµ mét yªu cÇu quan träng tõ chç quen nghe kÓ, bíc
®Çu xem s¸ch tranh, truyÖn cæ minh häa, c¸c em sÏ quen
dÇn víi c¸ch lo¹i s¸ch khi bíc vµo líp 1 - thêi kú nµy t duy
cña c¸c em cßn non nít, cha h×nh thµnh høng thó râ rµng,
kü thuËt ®äc míi h×nh thµnh nªn cha hoµn thiÖn nhng c¸c
em rÊt ham ®äc s¸ch, cã kh¶ n¨ng lín trong viÖc c¶m thô
vµ hiÓu c¸c t¸c phÈm v¨n häc. Thêi kú nµy, trÎ em b¸t ®Çu
chuyÓn tõ nghe ®äc sang tù m×nh ®äc s¸ch. §©y lµ thêi
kú khã kh¨n vµ quan träng nhÊt trong viÖc h×nh thµnh ë trÎ
em høng thó vµ thãi quen ®äc s¸ch.
Häc sinh líp 3 - 4 yªu cÇu hiÓu biÕt cña c¸c em rÊt
réng nhng kh«ng æn ®Þnh. T duy cña c¸c em ®· ph¸t triÓn
kh¸, cã kh¶ n¨ng suy luËn, nhËn xÐt. Tuy nhiªn c¸c em vÉn
quan niÖm ®¬n gi¶n vµ ng©y th¬ vÒ c¸c quyÓn s¸ch ®·
®äc. Häc sinh líp 3 - rÊt thÝch ®äc s¸ch viÕt vÒ B¸c Hå,
thÝch ®äc truyÖn tranh, truyÖn c¸c thiÕu niªn anh hïng,
truyÖn lÞch sö, b¸o thiÕu niªn tiÒn phong. Tuy vËy häc sinh
líp 4 kh¸c nhiÒu so víi häc sinh líp 3, nhiÒu em b¾t ®Çu
quan t©m tíi qu¸ khø cña ®Êt níc, tiÓu sö c¸c nh©n vËt
næi tiÕng, mét sè béc lé ý muèn ®äc s¸ch vÒ kü thuËt bëi
v× c¸c m«n häc tù nhiªn vµ lÞch sö ë líp 4 ®· b¾t ®Çu cã
t¸c dông kh¬i gîi nh÷ng høng thó míi. C¸c em ®· h×nh
thµnh tÝnh tËp thÓ, dÔ dµng tiÕp xóc víi ngêi lín, muèn ®îc
mäi ngêi tin cËy vµ g¸nh v¸c nh÷ng tr¸ch nhiÖm chung.
16
C¸n bé th viÖn cã thÓ sö dông ®Æc ®iÓm ®ã ®Ó thu hót
c¸c em vµo c¸c ho¹t ®éng cña th viÖn.
Trong viÖc ®äc s¸ch, c¸c em ë løa tuæi nµy thêng béc
lé nh÷ng thiÕu xãt nhÊt ®Þnh. Cã em ®äc rÊt phiÕn diÖn,
chØ ®äc truyÖn phu lu m¹o hiÓm, hoÆc s¸ch vÒ chiÕn
®Êu. Cã em ®äc rÊt hêi hît, lít qua nh÷ng ®o¹n kh«ng
høng thó. Cã em chØ theo dâi cèt truyÖn v× vËy thêng
kh«ng hiÓu s©u néi dung t tëng còng nhu gi¸ trÞ nghÖ
thuËt cña s¸ch. C¸n bé th viÖn cÇn chó ý nh÷ng hiÖn tîng
nµy ®Ó gióp ®ì.
ë c¸c em líp 5 -6 b¾t ®Çu cã nh÷ng thay ®æi lín vÒ
mÆt ph¸t triÓn c¸ tÝnh vµ ho¹t ®éng t©m lý. C¸c em rÊt
quan t©m ®Õn nh©n c¸ch, cã xu híng béc lé phÈm chÊt vµ
hµnh ®éng, kh¸t khao t×m hiÓi ®êi sèng bªn ngoµi vµ ®·
h×nh thµnh th¸i ®é cña m×nh ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ
nh÷ng ngêi xung quanh. NhiÒu em ë løa tuæi nµy ®· cã
nh÷ng suy nghÜ ®éc lËp.
C¸c em chó ý tíi nh÷ng chiÕn c«ng cña c¸c nh©n vËt,
tÝnh chÊt l·ng m¹n cña nh÷ng cuéc phu lu kh¸m ph¸, ph¸t
minh, c¶i t¹o thiªn nhiªn, ®· b¾t ®Çu thÝch ®äc s¸ch khoa
häc kü thuËt phæ th«ng. c¸c em hiÓu nh÷ng g× ®· ®äc,
ng©y th¬ nhng thùc thÕ h¬n løa tuæi tríc ®ã, ®· biÕt phª
ph¸n. Giai ®o¹n nµy rÊt cÇn sù quan t©m, ®Þnh híng høng
thó ®äc lµnh m¹nh.
17
C¸c em líp 7->9 ®· cã nhiÒu høng thó ®èi víi khoa
häc, v¨n häc, kü thuËt hiÖn ®¹i. Cã em yªu to¸n häc, cã em
thÝch m«n ®Þa lý, cã em l¹i say sa víi v¨n häc. Së trêng vµ
n¨ng khiÕu cña c¸c em ®îc h×nh thµnh râ rÖt. C¸n bé th
viÖn ph¶i chinh phôc ®îc c¸c em. C¸c em b¾t ®Çu yªu cÇu
ngêi lín t«n träng m×nh, t«n träng ý kiÕn vµ quan ®iÓm
cña m×nh. C¸c em suy nghÜ nhiÒu h¬n vÒ t×nh b¹n, t×nh
®ång chÝ, vµ vÒ x©y dùng tÝnh c¸ch c¸ nh©n. c¸c em mª
say c¸c nh©n vËt trong c¸c truyÖn, c¸c em b¾t ®Çu ®ßi
hái ®äc nhiÒu lo¹i s¸ch kh¸c nhau, tuy nhiªn høng thó ®äc
cña c¸c em vÉn cßn tiÕp tôc biÕn ®æi do sù biÕn ®æi cña
tr¹ng th¸i t©m lý, hoµn c¶nh sèng vµ häc tËp.
KÕt qu¶ kh¶o s¸t viÖc ®äc cña thiÕu nhi ViÖt Nam
trªn ph¹m vi quèc tÕ (2002-2003) cña nhãm t¸c gi¶ ®Ò tµi
nghiªn cøu cÊp Bé th viÖn ViÖt Nam víi viÖc gi¸o dôc nh©n
c¸ch cho b¹n ®äc løa tuæi thiÕu nhi cho thÊy truyÖn vâ
hiÖp m¹ng tËm tÝnh b¹o lùc vÉn ®îc mét sè em yªu thÝch:
13,18 %. §Æc biÖt, løa tuæi nhi ®ång Ýt cã kh¶ n¨ng ph©n
biÖt tèt xÊu, dÔ bÞ ¶nh hëng cña nh÷ng t¸c ®éng bªn
ngoµi l¹i cã xu híng ham mª lo¹i truyÖn nµy h¬n løa tuæi
thiÕu niªn (nhi ®ång 18,08% , thiÕu niªn 13,6%)
2. Nghiªn cøu høng thó ®äc s¸ch cña thiÕu nhi
Môc ®Ých chÝnh cña viÖc nghiªn cøu b¹n ®äc lµ nh»m
t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p thiÕt thùc nhÊt ®Ó gióp c¸c em
th«ng qua viÖc ®äc s¸ch, x©y dùng con ngêi míi x· héi chñ
18
nghÜa. Høng thó ®äc cña c¸c em tríc hÕt lÖ thuéc vµo ®Æc
®iÓm cña løa tuæi vµ ®îc nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh phôc
vô s¸ch cho c¸c em h»ng ngµy.
Khi c¸c em ®Õn th viÖn buæi ®Çu tiªn, cÇn trß
chuyÖn ®Ó x¸c ®Þnh høng thó vµ th¸i ®é ®èi víi häc tËp
vµ ®äc s¸ch cña c¸c em. CÇn ph¶i biÕt râ em cã ®¨ng ký
®äc s¸ch ë th viÖn trêng häc kh«ng? ë nhµ cã tñ s¸ch
kh«ng? Em muèn ®äc lo¹i s¸ch g×? Häc tËp nh thÕ nµo?
NÕu lµ häc sinh líp 1 th× kiÓm tra xem em ®· biÕt ®äc ch-
a, ®äc nhanh hay ®äc chËm. CÇn ghi nh÷ng nhËn xÐt nµy
trªn phiÕu ®¨ng ký b¹n ®äc sau ®ã cÇn ph©n tÝch c¸ch
ghi chó nµy ®Ó theo dâi tiÕp viÖc ®äc cña tõng em. Nh vËy
lµ phiÕu ®¨ng ký b¹n ®äc cã ý nghÜa lín trong viÖc nghiªn
cøu høng thó ®äc s¸ch. Mçi cuèn s¸ch mµ c¸c em mîn ph¶n
¸nh sù biÕn ®æi høng thó, ®ång thêi nãi lªn vai trß híng
dÉn cña c¸n bé th viÖn ®· cã t¸c dông nh thÕ nµo trªn thùc
tÕ.
Chóng ta cã thÓ ph©n tÝch viÖc ®äc cña c¸c em thuéc
mét líp hay mét løa tuæi. Qua kÕt qu¶ nghiªn cøu b¹n ®äc
c¸n bé th viÖn cã thÓ ph©n thµnh 2 nhãm:
- Nhãm b¹n ®äc tÝch cùc, biÕt tù m×nh chän s¸ch ®äc
toµn diÖn vµ n¾m ®îc néi dung s¸ch.
- Nhãm Ýt ®äc, ®äc phiÕn diÖn vµ kh«ng cã yªu cÇu nhÊt
®Þnh
19
Mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu x· héi häc gÇn ®©y cho
thÊy hÇu hÕt trÎ em ViÖt Nam ngµy nay ®Òu yªu thÝch
®äc s¸ch vµ cã kh¶ n¨ng lÜnh héi ®Çy ®ñ c¸c gi¸ trÞ trong
s¸ch. §a sè b¹n ®äc thiÕu nhi chØ ®¹t møc ®é trung b×nh
trong viÖc c¶m thô s¸ch: 70,94% nhí néi dung, tû lÖ c¸c em
®¹t tr×nh ®é cao trong c¶m thô s¸ch tøc lµ hiÓuvµ rung
®éng s©u s¾c víi t¸c phÈm vÉn cßn ë møc ®é khiªm tèn
29,87%. VÉn cßn mét sè lîng ®¸ng kÓ c¸c em cã kh¶ n¨ng
c¶m thô t¸c phÈm rÊt thÊp 17,21%. ë møc ®é c¶m thô
thÊp, c¸c em chØ nhí nh÷ng chi tiÕt g©y Ên tîng mµ kh«ng
n¾m ®îc toµn vÑn néi dung t¸c phÈm, cµng kh«ng hiÓu ®-
îc néi dung t tëng vµ gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm.
3. NhiÖm vô híng dÉn thiÕu nhi ®äc s¸ch
Híng dÉn c¸c em ®äc s¸ch kh«ng ph¶i chØ ®Ó gióp
c¸c em n¾m ®îc kü n¨ng ®äc s¸ch ®¬n thuÇn mµ lµ
nh»m nh÷ng môc tiªu gi¸o dôc nhÊt ®Þnh. C¸n bé th viÖn
cÇn x¸c ®Þnh nhiÖm vô gi¸o dôc cô thÓ ®èi víi tõng løa
tuæi, tõng nhãm, thËm chÝ ®èi víi tõng em. TiÕp ®ã, v¹ch
ra biÖn ph¸p vµ h×nh thøc c«ng t¸c s¸ch b¸o cÇn thùc hiÖn
Nãi chung, b»ng ph¬ng tiÖn s¸ch b¸o "chóng ta ph¶i
gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ thµnh nh÷ng con ngêi ph¸t triÓn toµn
diÖn cã lý tëng vµ ®äc ®øc x· héi chñ nghÜa, cã hiÓu biÕt
vÒ khoa häc, cã kü n¨ng lao ®éng, cã ãc thÈm mü vµ cã
søc kháe, ®Ó tõ ®ã ®µo t¹o thµnh nh÷ng ngêi lao ®éng
tèt, nh÷ng chiÕn sü tèt, nh÷ng c«ng d©n tèt, nh÷ng c¸n bé
20