Thực trạng tiết kiệm vật tư trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
- 43 trang
- file .doc
Lêi nãi ®Çu
Trong thêi kú kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung viÖc s¶n xu©t
kinh doanh cña doanh nghiÖp chñ yÕu thùc hiÖn theo chØ
thÞ, kÕ ho¹ch cña nhµ níc. Nhµ níc chi vËt t ®Õn tËn xëng
®Ó c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt. Thêi ®ã cha cã
c¹nh tranh s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®îc nhµ níc ph©n phèi vµ
sö dông. Do ®ã yÕu tè tiÕt kiÖm vËt t cha ®îc c¸c doanh
nghiÖp chó träng nhiÒu. Tuy r»ng thêi ®ã chÝnh phñ ®·
®Æt ra mét sè møc, ®Þnh møc tiªu dïng vËt t nhng cha cã
h×nh thøc râ rµng ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp vµ
c«ng nh©n tiÕn hµnh s¶n xuÊt tiÕt kiÖm.
Khi mµ nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc ®· chuyÓn sang c¬ chÕ
thÞ trêng, yÕu tè c¹nh tranh ®îc ®Èy m¹nh vµ khèc liÖt
h¬n. Mçi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt muèn tån t¹i th× ngµy
cµng ph¶i ph¸t triÓn vµ ph¶i cã c¸ch thøc, kÕ ho¹ch, chiÕn
lù¬c râ rµng ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi c¸c doanh nghiÖp
kh¸c.
§Æc biÖt hiÖn nay ®Êt níc ®ang trong thêi kú héi nhËp
víi khu vùc vµ thÕ giíi. ThÞ trêng ®îc më réng h¬n ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp trong níc ®ång thêi thÞ trêng trong níc
còng ph¶i më réng ®Ó c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi vµo s¶n
xuÊt vµ kinh doanh. Khi ®ã c¸c doanh nghiÖp viÖt nam sÏ
ph¶i c¹nh tranh khèc liÖt h¬n ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
Trong ®iÒu kiÖn ®ã ®Ó tån t¹i vµ c¹ch tranh ®îc th× mçi
doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét chiÕn lîc, kÕ ho¹ch râ rµng
cho doanh nghiÖp m×nh. YÕu tè ¶nh hëng nhiÒu nhÊt ®Õn
c¹nh tranh lµ gi¸ vµ chÊt lîng cña hµng ho¸, c¸c dÞch vô ®i
1
kÌm… Trong c¸c yÕu tè ®ã th× gi¸ c¶ lµ cã ¶nh hëng rÊt lín
®Õn c¹nh tranh s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp.
Th«ng thêng trong gÝa trÞ cña s¶n phÈm th× gi¸ trÞ vËt t th-
êng chiÕm tõ 70%-80%. Do ®ã biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó gi¶m
gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ thùc hiÖn tiÕt kiÖm vËt t tõ ngay
kh©u ®Çu vµo cña s¶n xuÊt . TiÕt kiÖm vËt t lµ yªu cÇu cÇn
thiÕt vµ cÊp b¸ch ®èi víi mçi doanh nghiªp s¶n xuÊt trong
®iÒu kiÖn kinh doanh hiÖn nay, khi mµ nguyªn vËt liÖu…
®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm ngµy mét ®¾t vµ khan hiÕm, nh÷ng
nguyªn vËt liÖu quý hiÕm ngµy cµng c¹n kiÖt.
§ã còng lµ lý do chÝnh ®Ó em nghiªn cøu ®Ò tµi nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS. NguyÔn V¨n TuÊn ®· gióp
®ì em thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. Tuy nhiªn ®©y lµ mét ®Ò tµi
t¬ng ®èi réng nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. Em rÊt
mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c¸c c« nh»m
hoµn thiÖn vµ n©ng cao kiÕn thøc trong thêi gian tíi.
2
Ch¬ng I:
C¬ së lý luËn vÒ tiÕt kiÖm vËt t cña doanh
nghiÖp trong ho¹t ®éng kinh doanh
1. C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ vËt t vµ tiÕt kiÖm vËt t
1.1. VËt t
1.1.1. Kh¸i niÖm
VËt t lµ bé phËn c¬ b¶n trong toµn bé t liÖu s¶n xu¸t
cña x· héi,bao gåm nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng l-
îng vµ thiÕt bÞ m¸y mãc.
1.1.2. Ph©n lo¹i vËt t-kü thuËt
theo c«ng dông kinh tÕ cã:
3
+Nguyªn vËt liÖu: ®îc dïng mét lÇn trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ ®îc chuyÓn toµn bé vµo s¶n
phÈm.
+ ThiÕt bÞ m¸y mãc: ®îc sö dông nhiÒu lÇn trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ ®îc chuyÓn dÇn vµo s¶n
phÈm lµm ra
Theo sù ®ång nhÊt vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ lµ c¨n
cø vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm lµ
vËt t kü thuËt ®Ó ph©n thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau. Theo c¸ch
ph©n lo¹i nµy tÊt c¶ c¸c vËt t cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n
xu©t gièng nhau hoÆc gÇn nh gièng nhau ®îc xÕp cïng mét
lo¹i bÊt kÓ nã ®îc s¶n xuÊt ë ®©u vµ do ®¬n vÞ nµo s¶n
xuÊt.
Theo nguån cung øng lµ ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i dùa
vµo nguån vËt t kü thuËt ®Ó cung øng cho nÒ kinh tÕ quèc
d©n.
+VËt t kü thuËt s¶n xuÊt trong níc
+VËt t kü thuËt nhËp khÈu
Theo ®èi tîng cung øng
+ Cung øng cho s¶n xuÊt
+ Cung øng cho x©y dùng
Theo cÊp qu¶n lý lµ c¨n cø vµo chÕ ®é ph©n phèi vµ
c¸c cÊp qu¶n lý vËt t kü thuËt ®Ó ph©n lo¹i.
+ VËt t kü thuËt do nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lý.
+ VËt t kü thuËt kh«ng do nhµ níc thèng nhÊt qu¶n
lý.
4
1.2. §Þnh møc tiªu dïng vËt t lµ lîng vËt t hao phÝ lín nhÊt
cho phÐp ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm theo quy
c¸ch, kÕt cÊu, chÊt lîng, quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh,
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tæ chøc vµ kü thuËt nhÊt ®Þnh.
ViÖc x©y dùng ®Þnh møc tiªu dïng vËt t tiªn tiÕn vµ ®a
®Þnh møc ®ã vµo ¸p dông trong s¶n xuÊt lµ biÖn ph¸p quan
träng nh¸t ®Ó thùc hµnh tiÕt kiÖm vËt t cã c¬ së chÆt chÏ
viÖc sö dông vËt t. §Þch møc tiªu dïng vËt t cßn lµ c¨n cø ®Ó
tiÕn hµnh kÕ ho¹ch ho¸ cung øng vµ sö dông vËt t, t¹o tiÒn
®Ò cho viÖc h¹ch to¸n kinh tÕ vµ thóc ®Èy phong trµo thi
®ua lao ®éng s¶n xuÊt vµ thùc hµnh tiÕt kiÖm trong xÝ
nghiÖp, ph©n xëng.
1.3. TiÕt kiÖm vËt t cã nghÜa lµ sö dông hîp lý vËt t cã s½n,
tiªu dïng cã c¨n cø kinh tÕ ®Ó s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm
cã chÊt lîng tèt, lµ b¶o ®¶m s¶n xuÊt s¶n phÈm víi chi phÝ
vËt chÊt Ýt nhÊt mµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ nhiÒu nhÊt.
Trong s¶n xuÊt chi phÝ vËt t thêng chiÕm tíi 70% - 80%
gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp. Riªng c¸c xÝ nghiÖp c«ng
nghiÖp quèc doanh, nÕu sö dông tiÕt kiÖm vµ gi¶m 1% chi
phÝ vËt t, h»ng n¨m còng lµm lîi cho Nhµ níc hµng tr¨m triÖu
®ång, v× vËy sö dông tiÕt kiÖm vËt t lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n
®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝch luü x· héi chñ nghÜa.
H¬n n÷a, víi khèi lîng vËt t nh©t ®Þnh, phÊn ®Êu h¹ thÊp
®Þnh møc tiªu dïng vËt t cho ®¬n vÞ s¶n phÈm kh«ng
nh÷ng gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, mµ cßn b¶o ®¶m s¶n xuÊt
khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu h¬n, t¨ng thªm cña c¶i vËt chÊt
cho x· héi.
5
2. Vai trß cña tiÕt kiÖm vËt t trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2.1. Gi¶m chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm tõ ®ã
gi¶m chÝ phÝ trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, gi¶m gi¸ thµnh
s¶n phÈm tõ ®ã t¹o cho doanh nghiÖp nhiÒu lîi nhuËn h¬n
vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
§©y lµ mét trong nh÷ng vai trß v« cïng quan träng cña
viÖc tiÕt kiÖm vËt t.VËt t lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu
vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña mçi doanh nghiÖp. Trong
s¶n xuÊt gi¸ trÞ cña vËt t thêng chiÕm tõ 70%-80% gi¸ trÞ
cña s¶n phÈm, do ®ã khi ta tiÕt kiÖm ®îc dï chØ lµ mét lîng
rÊt nhá vËt t sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
th× tæng lîng vËt t ta tiÕt kiÖm ®îc rÊt lín, khi ®ã gi¸ c¶ cña
s¶n phÈm sÏ gi¶m ®i rÊt nhiÒu. §Êt níc ta míi tiÕn hµnh ®æi
míi c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ tõ tËp chung quan liªu (thêi kú mµ
hÇu hÕt vËt t sö dông ë c¸c doanh nghiÖp lµ do nhµ níc cÊp
ph¸t, nhµ níc bao tiªu s¶n phÈm ®Çu ra cho doanh nghiÖp).
Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chØ chó ý ®Õn sè lîng
s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cha chó ý ®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm
nhiÒu vµ søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng. Khi
®Êt níc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c thuËn lîi ®ã
cña doanh nghiÖp bÞ mÊt ®i, mçi doanh nghiÖp ph¶i t×m
cho m×nh mét híng ®i ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng.
Do míi chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ nªn mét trong c¸c ph¬ng
ph¸p ®Ó c¹nh tranh hiÖu qu¶ thùc hiÖn tiÕt kiÖm vËt t ngay
ë kh©u s¶n xuÊt s¶n phÈm.
2.2. Lµm t¨ng quy m« s¶n xuÊt tõ ®ã t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm
h¬n cho x· héi.
6
Thùc hiÖn tiÕt kiÖm vËt t tõ ®ã ta cã thÓ gi¶m chi phÝ
®Çu vµo, sö dông nh÷ng kho¶n ®· tiÕt kiÖm ®îc ®ã ®Ó
t¨ng thªm quü ®Çu t t¸i më réng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp
tõ ®ã t¹o nhiÒu s¶n phÈm h¬n cho doanh nghiÖp vµ x· héi.
2.3. Gãp phÇn n©ng cao c«ng xuÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ.
Trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh gay g¾t nh hiÖn nay mçi
doanh nghiÖp muèn tån t¹i ®ù¬c th× ph¶i lu«n chó t©m
®Õn thiÕt bÞ m¸y mãc, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng xuÊt
cña m¸y ®Ó tiÕt kiÖm vËt t, tËn dông tèi ®a kh¶ n¨ng khÊu
hao cña m¸y mãc, thiÕt bÞ.
2.4. Thóc ®Èy khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn, thóc ®Èy ¸p
dông khoa häc kü thuËt míi.
Muèn tiÕt kiÖm vËt t cã hiÖu qu¶ th× doanh nghiÖp
kh«ng chØ ®Æt ra c¸c ®Þnh møc vµ chØ tiªu tiªu dïng vËt t,
n©ng cao kh¶ n¨ng qu¶n lý cña tõng ph©n xëng tõng doanh
nghiÖp mµ cßn ph¶i kh«ng ngõng thóc ®Èy ¸p dông khoa
häc kü thuËt míi vµ s¶n xuÊt. Ngµy nay, khoa häc kü thuËt
kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ viÖc ¸p dông c¸c c«ng nghÖ míi
vµo trong s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ v« cïng quan träng vµ lµ yÕu
tè sèng cßn cña doanh nghiÖp. Sö dông c«ng nghÖ míi kh«ng
nh÷ng tiÕt kiÖm ®îc vËt t mµ cßn t¨ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt
s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, ®ång thêi n©ng cao chÊt lîng,
kiÓu d¸ng cña s¶n phÈm, t¹o sù ®a d¹ng trong s¶n phÈm.
2.5. T¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ë cÊp ®é s¶n phÈm, Doanh
nghiÖp, toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n.
TiÕt kiÖm vËt t sÏ lµm gi¶m chi phÝ trªn mét ®¬n vÞ s¶n
phÈm tõ ®ã gi¸ mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ
7
gi¶m nh vËy sÏ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm
trªn thÞ trêng.
3. Nh÷ng biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m sö dông hîp lý vµ
tiÕt kiÖm vËt t.
HiÖn nay ®Êt níc ta cßn nghÌo, nÒn c«ng nghiÖp nÆng ch-
a lín m¹nh, c¬ së nguyªn liÖu n«ng nghiÖp cha ph¸t triÓn
v÷ng ch¾c, nhiÒu lo¹i vËt t cßn ph¶i nhËp cña níc ngoµi; do
®ã, viÖc phÊn ®Êu sö dông tiÕt kiªm vËt t, tÝch cùc dïng
nguyªn vËt liÖu trong níc thay thÕ hµng nhËp, võa b¶o ®¶m
hiÖu qu¶ kinh tÕ nhiÒu mÆt, võ cã ý nghÜa chÝnh trÞ to lín.
Trong xÝ nghiÖp s¶n xuÊt, mäi ngêi lao ®éng ®Òu cã
tr¸ch nhiÖm sö dông tiÕt kiÖm vËt t, xÝ nghiÖp ph¶i triÖt
®Ó thùc hµnh tiÕt kiÖm trong mäi kh©u: dù tr÷, b¶o qu¶n,
sö dung vËt t. Trong ®ã, vÊn ®Ò quan träng nhÊt lµ kh«ng
ngõng phÊn ®Êu ®¹t vµ gi¶m møc tiªu dïng vËt t trong s¶n
xuÊt, sö dung tæng hîp nguyªn, vËt liÖu vµ tÝch cùc sö dông
nguyªn, vËt liÖu thay thÕ cho lo¹i vËt t khan hiÕm, nhËp cña
níc ngoµi.
3.1. H¹ thÊp träng lîng thùc cña s¶n phÈm, hay lµ n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông nguyªn, vËt liÖu chÝnh trªn c¬ së b¶o
®¶m tiªu chuÈn chÊt lîng s¶n phÈm
Do tÝnh chÊt c«ng nghÖ vµ tÝnh n¨ng sö dông vËt liÖu
cã kh¸c nhau, cho nªn biÖn ph¸p h¹ thÊp ®Þnh møc tiªu
dïng nguyªn, vËt liÖu ph¶i vËn dông cô thÓ, thÝch hîp víi
®iÒu kiÖn thùc tÕ.
§èi víi c¸c lo¹i vËt t cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm, t¹o
thµnh h×nh th¸i nhÊt ®Þnh ( nh m¸y mãc, chi tiÕt m¸y, ®å
8
dïng b»ng gç…) th× ph¶i coi träng gi¶m bít träng lîng thùc
cña s¶n phÈm, lµm cho s¶n phÈm cã khèi lîng nhÑ h¬n, gi¶m
bé phËn kh«ng cÇn thiÕt, h×nh d¹ng gän h¬n trªn c¬ së b¶o
®¶m tiªu chuÈn kü thuËt s¶n phÈm. Muèn vËy, cÇn nghiªn
cøu hoµn thiÖn thiÕt kÕ, thay ®æi kÕt cÇu s¶n phÈm hoÆc
c¶i tiÕn ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ.
§èi víi c¸c qu¸ tr×nh chÕ biÕn hãa thùc phÈm, vÊn ®Ò
quan träng lµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông nguyªn liÖu, tøc lµ t¨ng
lîng nguyªn liÖu cã Ých trong tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm. Trong
trêng hîp nµy muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguyªn liÖu
ph¶i coi träng thùc hiÖn tèt quy tr×nh c«ng nghÖ, b¶o ®¶m
chÊt lîng nguyªn liÖu ®a vµo chÕ biÕn vµ quy ®Þnh phèi
chÕ nguyªn liÖu, thùc hiÖn tèt quy ph¹m sö dông m¸y mãc,
thiÕt bÞ vµ hoµn thiÖn hÖ thèng m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n
xuÊt…
Kh«ng nh÷ng ®èi víi c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh
mµ ngay c¶ c¸c lo¹i vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, ®éng lùc, viÖc
¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p tæ chøc-kü thuËt trªn ®©y còng
cã t¸c dông lín b¶o ®¶m sö dông tiÕt kiÖm c¸c lo¹i vËt t ®ã.
3.2. Kh«ng ngõng gi¶m bít lîng phÕ liÖu sinh ra, tÝch cùc tËn
dông phÕ liÖu, sö dông tæng hîp nguyªn, vËt liÖu.
Trong qu¸ tr×nh sö dông vËt t, lîng phÕ liÖu sinh ra cµng
nhiÒu th× møc tiªu dïng vËt t cho ®¬n vÞ s¶n phÈm cµng
cao, l·ng phÝ vËt t cµng nhiÒu. Do ®ã, ph¶i phÊn ®Êu h¹n
chÕ tíi møc thÊp nhÊt lîng phÕ liÖu sinh ra, nhÊt lµ lîng phÕ
liÖu do c¸c nguyªn nh©n tæ chøc vµ qu¶n lý g©y ra. VÒ vÊn
®Ò nµy, ph¶i coi träng c¸c biÖn ph¸p nh thùc hiªn tèt quy
tr×nh c«ng nghÖ, ¸p dông thao t¸c tiªn tiÕn, b¶o ®¶m ®é
9
chÝnh x¸c cña m¸y mãc, cung øng c¸c lo¹i vËt t ®óng yªu
cÇu, gi¶m thÊp tû lÖ s¶n phÈm háng.
PhÕ liÖu sinh ra ®îc ph©n ra nhiÒu lo¹i, nãi chung ph¶i
tÝch cùc thu håi vµ tËn dông. PhÕ liÖu cßn sö dông ®îc, nh
dïng ®Ó chÕ t¹o ngay lo¹i s¶n phÈm ®ã (nh ph«i tiÖn, bµo
vËt gia c«ng kim lo¹i mµu, thu håi ®Ó ®óc c¸c ph«i phÈm
®ã); hoÆc dïng ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng kh¸c (nh v¶i
vôn ®Ó may quÇn ¸o trÎ em; s¾t vôn lµm b¶n lÒ, ®å ch¬i
trÎ em…)
Trong nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp cÇn nghiªn cøu tæng hîp
sö dông nguyªn, vËt liÖu, tøc lµ sö dông sè lîng chÊt cã Ých
kh¸c nhau cßn l¹i trong nguyªn, vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt ra
nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau. §ã lµ con ®êng sö dông
nguyªn, vËt liÖu hîp lý vµ tiÕt kiÖm nhÊt.
3.3. Sö dông vËt liÖu thay thÕ trªn c¬ së b¶o ®¶m chÊt lîng
s¶n phÈm víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
ViÖc sö dung vËt liÖu thay thÕ lµ mét híng quan träng ®Ó
sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm vËt t, gi¶i quyÕt ®îc khã kh¨n
trong nhiÒu trõ¬ng hîp thiÕu vËt t.
Trong thùc tÕ s¶n xuÊt chóng ta cã kh¶ n¨ng thay thÕ
lo¹i vËt liÖu ®ang dïng trong c¸c trêng hîp nh sau:
- Thay lo¹i vËt liÖu ph¶i nhËp cña níc ngoµi b»ng lo¹i s½n
cã trong níc.
- Thay lo¹i vËt liÖu hiÖn cã, ®¾t tiÒn b»ng lo¹i dÔ cã,
rÎ tiÒn.
10
- Thay lo¹i vËt liÖu cã chÊt lîng tèt b»ng lo¹i chÊt lîng
kÐm h¬n mµ vÉn b¶o ®¶m tiªu chuÈn chÊt lîng s¶n
phÈm.
- Thay lo¹i nguyªn, vËt liÖu vèn lµ l¬ng thùc b»ng lo¹i
kh«ng ph¶i lµ l¬ng thùc ®Ó dµnh nguyªn liªu ®ã cho
nhu cÇu cÇn h¬n.
- Thay lo¹i vËt liÖu tèt, nguyªn chÊt b»ng lo¹i phÕ liÖu
cña xÝ nghiÖp kh¸c th¶i bá, vv…
Trong vÊn ®Ò nµy cÇn n¾m v÷ng tÝnh n¨ng cña vËt
liÖu ®îc thay thÕ; nghiªn cøu viÖc thay thÕ vËt liÖu ngay
trong thiÕt kÕ s¶n phÈm vµ ®ång thêi ph¶i c¶i tiÕn quy
tr×nh c«ng nghÖ, c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ… cho phï hîp
®iÒu kiÖn míi.
3.4. T¨ng cêng c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý sö dông vËt t
§i ®«i víi c¸c biÖn ph¸p tæ chøc kü thuËt ph¶i rÊt coi
träng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tæ chøc vµ qu¶n lý, nh t¨ng c-
êng c«ng t¸c kiÓm tra vµ h¹ch to¸n vËt t, thùc hiÖn tèt c¸c
chÕ ®é qu¶n lý vËt t, chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vËt chÊt vµ
khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt…
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng tiÕt kiÖm vËt t trong ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp
A. Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña kinh tÕ ViÖt Nam trong
thêi kú héi nhËp.
1. ViÖt Nam vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
11
1.1. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam khi tham gia héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ
NÒn kinh tÕ cña níc ta lµ mét nÒn kinh tÕ më quy m«
nhá, do ®ã chÞu nhiÒu søc Ðp tõ bªn ngoµi. HiÖn nay viÖt
nam ®· tiÕn hµnh më réng vµ quan hÖ th¬ng m¹i víi c¸c níc.
§Õn naty, ViÖt Nam ®· ký kÕt trªn 70 hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i
song ph¬ng, trong ®o, ®¸ng chó ý lµ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i
ViÖt-Mü ký n¨m 2001. ViÖt Nam ®· lÇn lît tham gia vµo
nhiªu tæ chøc kinh tÕ, th¬ng m¹i quèc tÕ.
Bíc ph¸t triÓn cã Ýnh ®ét ph¸ cña qu¸ tr×nh nµy lµ ViÖt
Nam chÝnh thøc gia nhËp ASEAN ngµy 25/7/1995vµ tham gia
c¸c c¬ chÕ liªn kÕt ASEAN trong c¸c lÜnh vøc ®Çu t së h÷u
trÝ tuÖ, c«ng nghÖ th«ng tin…Th¸ng11/1998 ViÖt Nam trë
thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña diÕn ®µn Hîp t¸c kinh tÕ
ch©u A th¸i b×nh d¬ng (APEC), Khèi kinh tÕ khu vùc lín
nhÊt thÕ giíi, chiÕm h¬n 80% kim ng¹ch bu«n b¸n, gÇn 2/3
®Çu t vµ h¬n 50% viÖn trî níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Th¸ng
12/1994 ViÖt Nam göi ®¬n xin gia nhËp tæ chøc HiÖp ®Þnh
chung vÒ Th¬ng m¹i vµ ThuÕ quan(GATT). TiÒn th©n cña
Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ Giíi (WTO), mét tæ chøc th¬ng m¹i
toµn cÇu víi 145 thµnh viªn, hiÖn kiÓm so¸t trªn 90% tæng
gi¸ trÞ th¬ng m¹i giao dÞch thÕ giíi. Cho ®Õn nay ViÖt Nam
®· tiÕn hµnh chuÈn bÞ giai ®o¹n ®µm ph¸n thùc chÊt vÒ
më cöa thÞ trêng víi c¸c níc thµnh viªn WTO. §Çu n¨m 2002
ViÖt Nam cïng víi c¸c níc ASEAN tiÕn hµnh ®µm ph¸n víi
Trung Quèc vÒ thµnh lËp khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN-
Trung Quèc…
12
“§Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ
giíi” lµ mét chñ tr¬ng s¸ng suèt cña §¹i héi VIII §¶ng ta, thÓ
hiÖn tÇm nh×n chiÕn lîc, t duy khoa häc phï hîp víi nhu cÇu
cña ®Êt níc vµ thùc tiÔn cña thêi ®¹i.
Mäi ngêi ®Òu biÕt : NhiÒu thÕ kû tríc, nh÷ng tiÕn bé
trong kü thuËt hµng h¶i vµ c«ng nghÖ ®ãng tÇu, khai ph¸
®êng giao th«ng, nh÷ng bíc ph¸t triÓn cña thÞ trêng hµng
hãa ®· t¹o ®iÒu kiÖn më mang giao lu bu«n b¸n gi÷a c¸c
quèc gia. Tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi, quan hÖ
kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng trë nªn phæ biÕn, bao qu¸t nhiÒu
lÜnh vùc víi nhiÒu h×nh thøc. §Æc biÖt vµi chôc n¨m gÇn
®©y, xuÊt hiÖn nh÷ng nh©n tè kinh tÕ - kü thuËt rÊt míi
dÉn ®Õn bíc ph¸t triÓn nh¶y vät lµ toµn cÇu hãa c¸c quan
hÖ kinh tÕ. §ã lµ :
Lùc lîng s¶n xuÊt v¬n m¹nh ra ngoµi biªn giíi quèc gia
cïng nhiÒu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, nhÊt lµ cuéc c¸ch m¹ng
th«ng tin ®· t¹o nªn cuéc c¸ch m¹ng th«ng tin liªn hoµn toµn
cÇu; nh÷ng tiÕn bé míi trong giao th«ng vËn t¶i ®· rót ng¾n
thêi gian giao tiÕp gi÷a c¸c vïng l·nh thæ biªn giíi... Nhng
®iÒu kiÖn vËt chÊt cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®ã lµm cho c¸c
ho¹t ®éng kinh tÕ lan táa kh¾p toµn cÇu.
Sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ võa phæ cËp trªn diÖn
réng, võa ph¸t triÓn theo chiÒu s©u. C¸c quan hÖ th¬ng
m¹i, c¸c dßng vèn ®Çu t, c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ph¸t triÓn
réng kh¾p cha tõng cã gi÷a c¸c níc.
Møc ®é liªn kÕt thèng nhÊt cña thÞ têng thÕ giíi ®îc
t¨ng cêng : kh«ng cßn hiÖn tîng t¸ch rêi thÞ trêng XHCN
13
( khu vùc I) víi thÞ trêng TBCN ( khu vùc II) ; c¸c cêng quèc
c«ng nghiÖp kh«ng cßn ph©n chia thÞ trêng thÕ giíi thµnh
nh÷ng vïng ¶nh hëng râ rÖt cña riªng tõng níc ; c¸c c«ng ty
®a quèc gia ph¸t triÓn nhanh chong, trong cïng mét lóc,
thËm nhËp thÞ trêng nhiÒu níc; quy m« vµ tèc ®é chu
chuyÓn vèn, hµng hãa, dÞch vô, lao ®éng, c«ng nghÖ t¨ng
lªn rÊt nhanh, diÔn ra ®ång thêi trªn c¶ ba cÊp : quèc gia,
khu vùc, toµn cÇu.
§óng nh nhËn ®Þnh cña M¸c-¡nghen trong Tuyªn ng«n
cña §¶ng Céng S¶n: “§¹i c«ng nghiÖp t¹o ra thÞ trêng thÕ
giíi. Thay cho t×nh tr¹ng c« lËp tríc kia cña c¸c ®Þa ph¬ng
vµ d©n téc tù cung tù cÊp, ta thÊy ph¸t triÓn nh÷ng quan
hÖ phæ biÕn, sù phô thîc phæ biÕn gi÷a c¸c d©n téc”. HoÆc
nh mäi suy tëng kh¸c cña c¸c nhµ kinh ®iÓn cho r»ng: Gi¸ rÎ
cña s¶n phÈm lµ nh÷ng träng ph¸o b¾n thñng v¹n lý trêng
thµnh cña c¸c quèc gia.
1.2. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ cña ViÖt Nam
Bøc tranh toµn cÇu hãa vµ héi nhËp quèc tÕ cùc kú ®a
d¹ng vµ phøc t¹p. Do ®ã, hiÖn cã t×nh h×nh lµ trªn thÕ giíi
còng nh trong mét níc, thËm chÝ trong cïng mét trêng ®¹i
häc, mét c¬ quan nghiªn cøu lý luËn, ®ang cã nh÷ng quan
niÖm vµ nh×n nhËn kh¸c nhau, thËm chÝ ®èi lËp nhau vÒ
toµn cÇu hãa vµ héi nhËp quèc tÐ, thÓ hiÖn ë rÊt nhiÒu tµi
liÑu nghiªn cøu vµ s¸ch b¸o xuÊt b¶n, mÆc dÇu hÇu nh
kh«ng mét ai phñ nhËn trªn thùc tÕ cã sù t«ng t¹i cña xu thÕ
toµn cÇu hãa vµ ho¹t ®éng héi nhËp quèc tÕ.
14
Trong bèi c¶nh ®ã, ®èi víi níc ta, ®iÒu dÆc biÕt quan
träng lµ ph¶i xuÊt phÊt tõ lîi Ých vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña níc
ta, chñ ®éng xem xÐt nhËn biÕt xu thÕ diÔn biÕn cña kinh
tÕ thÕ giíi, tù m×nh nh×n nhËn nh÷ng g× lµ thêi c¬, lîi thÕ
cã thÓ vµ cÇn tranh thñ, nh÷ng g× lµ th¸ch thøc cÇn ®èi
phã, lµ tiªu cøc cÇn phßng hèn, ®Ó ®éc lËp x¸c ®Þnh th¸i
®é, chñ tr¬ng, ph¬ng ¸n héi nhËp mét c¸ch thÝch hîp, nh»n
môc tiªu: ®i ®«i víi khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng néi lùc,
cÇn ra søc tanh thñ c¸c nguån ngo¹i lùc nh lµ nh÷ng nguån
lùc bæ sung rÊt quan träng cho ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, t¹o
cho nÒn kinh tÕ níc ta vÞ thÕ cã lîi trong ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh
híng XHCN, b¶o ®¶m an ninh quèc gia vµ b¶n s¾c d©n téc.
NÕu chØ h¹n chÕ trong nguån lùc h¹n hÑp hiÖn cã th×
kh«ng thÓ ®Èy nhanh nhÞp ®ä phÊt triÓn kinh tª, khoong
thÓ gi¶i quyÕt sím nh÷ng vÊn ®Ò x· héi bøc xóc nhhuw viÖc
l¹m, xãa ®ãi gi¶m nghÌo... ThËm chÝ nguy c¬ tôt hËu xa
h¬n sÏ trë thµnh hiÖn thùc nghiÖt ng·, phÊt sinh nhiÒu vÊn
®Ò kinh tÕ x· héi rÊt phøc t¹p. Ai còng biÕt trªn thÞ trêng
thÕ giíi, rÊt dåi dµo thiÕt bÞ, bËt t vµ nhiÒu nguån vèn ®Çu
t. Nhng kh«ng héi nhËp quèc tÕ, ®øng ngoµi quan hÖn ®a
ph¬ng, song ph¬ng th× viÖc tËn dông c¸c nguån vËt chÊt
®ã nhÊt ®änh gÆp nhiÒu khã kh¨n, h¹n chÕm ph¶i tr¶ gi¸
cao h¬n: nî lÇn khã vay, khã tr¶, th¹m chã kh«ng tr¶ ®îc,
hËu häa sÏ rÊt lín.
§èi víi níc ta, xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô trung t©m lµ ®Èy
m¹nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa, héi nhËp quèc tÕ sÏ t¹o
®iÒu kiÖn thu hót nh÷ng nguån vËt chÊt nh vèn, thiÕt bÞ,
15
vËt liÖu mµ níc ta rÊt thiÕu vµ rÊt cÇn; nh÷ng tiÕn bé khoa
häc c«ng nghÖ, nh÷ng kiÕn thøc hiÖn ®¹i vÒ qu¶n lý kinh
tÕ cÇn n¾m b¾t vµ vËn dông ; nh÷ng thÞ trêng míi cÇn
th©m nhËp ®Ó t¨ng nhanh xuÊt khÈu, phôc vô môc tiªu
thay thÕ nhËp khÈu mét c¸c cã hiÖu qu¶ ; nh÷ng ®èi t¸c míi
cÇn thu hót nh»m thùc hiÖn tèt h¬n chñ tr¬ng ®a ph¬ng
hãa, chèng vÞ thÕ ®éc quyÒn cña bÊt kú ai trªn bÊt cø lÜnh
vùc nµo cña nÒn kinh tÕ níc ta.
Thùc tr¹ng kinh tÕ níc ta cho thÊy: tiÒm lùc kinh tÕ rÊt
lín, phong phó vµ ®a d¹ng, bao gåm nhiÒu lÜnh vùc, tr¶i
réng kh¾p c¸c vïng l·nh thæ. Nhng thùc tr¹ng tríc m¾t còng
cho thÊy: ®Ó khai th¸c nhanh nh÷ng tiÒm lùc ®ã, trong
kh«ng Ýt trêng hîp, rÊt c©n sù t¸c ®éng tÝch cùc, cã hiÖu
qu¶ cña c¸c nguån kinh tÕ bªn ngoµi nh lµ nh÷ng nh©n tè
kh«ng thÓ thiÕu ®Ó khai th¸c, ph¸t huy néi lùc. Nãi c¸ch
kh¸c, ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh, nhng ph¶i kÞp thêi tËn dông
c¸c ngo¹i lùc; kÕt hîp néi lùc víi ngo¹i lùc thµnh søc m¹nh
tæng hîp tiÕn qu©n m¹nh vµo c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i
hãa.
MÆt kh¸c, th¸ch thøc cÇn ®èi phã kh«ng ph¶i nhá: lµm
thÕ nµo gi÷ v÷ng ®îc chñ quyÒn quèc gia vµ ®Þnh híng
XHCN trong suèt qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ? Lµm thÕ nµo
kh«ng ®Ó xÈy ra thua thiÖt, th©m chÝ thÊt b¹i trªn th¬ng
trêng néi ®Þa vµ quèc tÕ do kh¶ n¨ng c¹nh tranh qu¸ yÕu;
kh«ng ®Ó xÈy ra s¬ hë, thua lý. Kh«ng bÞ ®éng tríc nh÷ng
biÕn ®éng lín xÈy ra l¬ lµ, mÊt c¶nh gi¸c tríc nh÷ng ©m m-
u, thñ ®o¹n cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch..
16
§Ó tËn dông cã hiÖu qu¶ mäi thêi c¬ thuËn lîi, ®ång
thêi ®èi phã thµnh c«ng víi c¸c lo¹i th¸ch thøc, b¶o ®¶m
nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, c¸c bªn cïng cã lîi, ®iÒu quyÕt
®Þnh lµ:
- Chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ b»ng mét ch¬ng tr×nh
tæng thÓ víi nh÷ng néi dung vµ lé tr×nh hîp lý; kh«ng bÞ
®éng, l«i cuèn ch¹y theo, nhng kh«ng do dù, bá lì thêi c¬,
thËm chÝ ph¶i biÕt sö dông héi nhËp quèc tÕ lµm ®éng lùc
thóc ®Èy sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña nÒn kinh tÕ. Thùc tÕ võ
qua cho thÊy : doanh nghiÖp nµo chÊp nhËn c¹ch tranh, kÓ
c¶ c¹nh tranh quèc tÕ, ra søc c¶i tiÕn qu¶n lý vµ c«ng nghÖ
th× kh«ng nh÷ng lµm chñ thÞ trêng néi ®Þa mµ cßn ®øng
v÷ng trªn th¬ng trêng quèc tÕ. Kh«ng Ýt tiÕn bé trong n«ng
nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô ®Òu lµ kÕt qu¶ cña sù kÕt hîp
nh©n tè bªn trong víi nh©n tè bªn ngoµi
Ch¬ng tr×nh héi nhËp ph¶i phï hîp víi chiÕn lîc, quy
ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi , ph¶i ®¸p øng yªu cÇu cña
nh÷ng ®Þnh chÕ kinh tÕ quèc tÕ mµ níc ta cam kÕt
- TÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng
nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa , hiÖn ®¹i hãa víi chÊt lîng vµ hiÖu
qu¶ ngµy cµng cao , nh»m khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng
cña ®Êt níc , t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn to lín vÒ c¬ cÊu lao
®éng, ngµnh nghÒ, vïng l·nh thæ, vÒ hiÖn ®¹i hãa tõng bíc
nÒn kinh tÕ quèc d©n theo híng kinh tÕ tri thøc, g¾n chÆt
thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng quèc tÕ, tham gia ngµy cµng
nhiÒu vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mét c¸ch cã lîi
nhÊt ...
17
- Kiªn tr× ®¬ng lèi ®ái míi , ®a ®æi míi lªn bíc ph¸t
triÓn cao h¬n lµ x©y dùng nhanh thÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng
®Þnh híng XHCN : cñng cè vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ
níc ®i ®«i víi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
kh¸c cïng ph¸t triÓn ; c¶i tiÕn chÕ ®é ph©n phèi , kÕt hîp
t¨ng trëng kinh tÕ víi gi¶i quyÕt c¸c nhu cÇu x· héi ; x©y
dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch kinh tÕ ; kÕt hîp “cung”; víi
“cÇu”, coi “cÇu” lµ ®iÓm xuÊt ph¸t , lµ ®èi tîng cña “cung”;
lÊy chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ lµm tiªu chuÈn hµng ®Çu ; kÞp thêi
®iÒu chØnh bæ sung c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i , tµi chÝnh,
ng©n hµng ; t¨ng cêng vµ ®æi míi chøc n¨ng qu¶n lý cña
Nhµ níc.
- N©ng cao kh«ng ngõng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn c¶
ba mÆt : s¶n phÈm hµng hãa ( chÊt lîng, gi¸ c¶) : doanh
nghiÖp (n¨ng lùc c«ng nghÖ , tr×nh ®é qu¶n lý , hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh ); tæng thÓ nÒn kinh tÕ ( kinh tÕ vÜ
m« æn ®Þnh, ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng ; hÖ thèng
ph¸p luËt, chÝnh s¸ch hoµn chØnh, th«ng tho¸ng, m«i trêng
hÊp dÉn, sù tÝn nhiÖm quèc tÕ ...).
- Ra søc x©y dùng doanh nghiÖp, c«ng ty, nhÊt lµ
doanh nghiÖp Nhµ níc thµnh nh÷ng ®¬n vÞ m¹nh vÒ c«ng
nghiÖp, giái vÒ qu¶n lý, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong lµm ¨n.
Muèn vËy, víi th¸i ®é nh×n th¼ng vµo sù thËt, cÇn kiªm
quyÕt, khÈn tr¬ng tiÕn hµnh c¶i c¸ch, ®æi míi hÖ thèng
doanh nghiÖp Nhµ níc dùa trªn t duy míi vÒ vai trß, vÞ trÝ vµ
tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp Nhµ níc, vÒ c¬ chÕ qu¶n lý ,
chø kh«ng chØ dõng l¹i ë s¾p xÕp gi¶n ®¬n, thuÇn tóy vÒ
sè lîng nhiÒu Ýt.
18
- GÊp rót ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé ngang tÇm
nhiÖm vô vÒ c¶ hai mÆt nghiÖp vô vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc.
Dùa trªn môc tiªu, chñ tr¬ng chung, kÕt hîp chÆt chÏ
víi ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh kinh tÕ víi c¸c ngµnh v¨n hãa,
an ninh, quèc phßng, h×nh thµnh søc m¹nh tæng hîp cña c¶
níc...
- KÕt hîp chÆt chÏ chÝnh trÞ ®èi ngo¹i víi kinh tÕ ®èi
ngo¹i, nh»m n©ng cao vÞ thÕ cña níc ta trªn chÝnh trêng
quèc tÕ, ®ång thêi t¹o thÕ ®øng v÷ng ch¾c, cã lîi thÕ kinh
tÕ níc ta trªn th¬ng trêng tßan cÇu vµ khu vùc.
Trªn thùc tÕ, nÒn kinh tÕ níc ta ®· héi nhËp quèc tÕ tõ
l©u, nÕu kÓ tõ khi níc ta tham gia Héi ®ång t¬ng trî kinh tÕ
cña c¸c níc XHCN (SEV) vµ nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc, ®a
d¹ng cña níc ta mÊy n¨m gÇn ®©y trªn lÜnh vùc quan träng
nµy.
Thùc tÕ còng cho thÊy nh÷ng g× níc ta thu nhËn ®îc
tõ héi nhËp quèc tÕ, ®· gãp phÇn xøng ®¸ng víi nh÷ng
thµnh tùu kinh tÕ to lín, cã ý nghÜa rÊt quan träng cña thêi
gian qua.
Nh÷ng g× ®· thùc hiÖn, ®· giµnh ®îc chøng minh
r»ng : §¶ng ta, Nhµ níc vµ nh©n d©n ta cã ®ñ b¶n lÜnh vµ
kh¶ n¨ng khai th¸c nh÷ng g× lîi thÕ cña héi nhËp quèc tÕ ,
®ång thêi ®èi phã thµnh c«ng víi nhiÒu lo¹i th¸ch thøc phøc
t¹p. Thùc tÕ võa qua vÒ c¶ hai mÆt “®îc” vµ “cha ®îc” ®Òu
lµ nh÷ng kinh nghiÖm, bµi häc bæ Ých gióp chóng ta m¹nh
d¹n chuyÓn qua bíc ph¸t triÓn míi cña héi nhËp quèc tÕ.
19
B. Nh÷ng lîi thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp trong c¹nh
tranh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp
Trong thêi kú héi nhËp cu¶ nÒn kinh tÕ, c¹nh tranh trªn
th¬ng trêng diÔn ra v« cïng gay g¾t vµ khèc liÖt, do ®ã
®Èy m¹nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong thêi
kú nµy lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt. §Æc biÖt trong
vÊn ®Ò c¹nh tranh vÒ s¶n phÈm khi ngêi tiªu dïng ®ang cã
xu thÕ tin tëng vµo nh·n hiÖu s¶n phÈm.
Khi héi nhËp nÒn kinh tÕ níc ta víi thÕ giíi thÞ trêng ®îc
më réng, c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi sÏ t¨ng cêng ®Çu t
c«ng nghÖ vµo ViÖt Nam h¬n n÷a do ®ã doanh nghiÖp sÏ cã
®iÒu kiÖn tiÕp sóc víi thÞ trêng réng lín trªn thÕ giíi vµ
n©ng cao kh¶ n¨ng c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña
m×nh. Héi nhËp còng ®ång nghÜa víi viÖc më réng thÞ trêng
trong níc cho c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi vµo ViÖt Nam s¶n
xuÊt vµ kinh doanh. Khi ®ã møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr-
êng sÏ cao h¬n rÊt nhiÒu, ngêi tiªu dïng trong n¬c do tiÕp
cËn víi nhiÒu s¶n phÈm víi mÉu m· kh¸c nhau do ®ã yªu cÇu
vÒ mÉu m· vµ chÊt lîng s¶n phÈm cña hä lµ cao h¬n. Khi ®ã
®Ó ®øng v÷ng trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ thÕ giíi doanh
nghiÖp kh«ng chØ kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng cña s¶n
phÈm, mµ cßn ph¶i cã c¸ch thøc s¶n xuÊt, qu¶n lý ®Ó gi¶m
gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, n©ng cao uy tÝn, tiÕng t¨m cña
doanh nghiÖp, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng
néi ®Þa vµ thÕ giíi.
C. TiÕt kiÖm ®Ó c¹nh tranh
20
Trong thêi kú kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung viÖc s¶n xu©t
kinh doanh cña doanh nghiÖp chñ yÕu thùc hiÖn theo chØ
thÞ, kÕ ho¹ch cña nhµ níc. Nhµ níc chi vËt t ®Õn tËn xëng
®Ó c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt. Thêi ®ã cha cã
c¹nh tranh s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®îc nhµ níc ph©n phèi vµ
sö dông. Do ®ã yÕu tè tiÕt kiÖm vËt t cha ®îc c¸c doanh
nghiÖp chó träng nhiÒu. Tuy r»ng thêi ®ã chÝnh phñ ®·
®Æt ra mét sè møc, ®Þnh møc tiªu dïng vËt t nhng cha cã
h×nh thøc râ rµng ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp vµ
c«ng nh©n tiÕn hµnh s¶n xuÊt tiÕt kiÖm.
Khi mµ nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc ®· chuyÓn sang c¬ chÕ
thÞ trêng, yÕu tè c¹nh tranh ®îc ®Èy m¹nh vµ khèc liÖt
h¬n. Mçi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt muèn tån t¹i th× ngµy
cµng ph¶i ph¸t triÓn vµ ph¶i cã c¸ch thøc, kÕ ho¹ch, chiÕn
lù¬c râ rµng ®Ó cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi c¸c doanh nghiÖp
kh¸c.
§Æc biÖt hiÖn nay ®Êt níc ®ang trong thêi kú héi nhËp
víi khu vùc vµ thÕ giíi. ThÞ trêng ®îc më réng h¬n ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp trong níc ®ång thêi thÞ trêng trong níc
còng ph¶i më réng ®Ó c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi vµo s¶n
xuÊt vµ kinh doanh. Khi ®ã c¸c doanh nghiÖp viÖt nam sÏ
ph¶i c¹nh tranh khèc liÖt h¬n ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
Trong ®iÒu kiÖn ®ã ®Ó tån t¹i vµ c¹ch tranh ®îc th× mçi
doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét chiÕn lîc, kÕ ho¹ch râ rµng
cho doanh nghiÖp m×nh. YÕu tè ¶nh hëng nhiÒu nhÊt ®Õn
c¹nh tranh lµ gi¸ vµ chÊt lîng cña hµng ho¸, c¸c dÞch vô ®i
1
kÌm… Trong c¸c yÕu tè ®ã th× gi¸ c¶ lµ cã ¶nh hëng rÊt lín
®Õn c¹nh tranh s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp.
Th«ng thêng trong gÝa trÞ cña s¶n phÈm th× gi¸ trÞ vËt t th-
êng chiÕm tõ 70%-80%. Do ®ã biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó gi¶m
gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ thùc hiÖn tiÕt kiÖm vËt t tõ ngay
kh©u ®Çu vµo cña s¶n xuÊt . TiÕt kiÖm vËt t lµ yªu cÇu cÇn
thiÕt vµ cÊp b¸ch ®èi víi mçi doanh nghiªp s¶n xuÊt trong
®iÒu kiÖn kinh doanh hiÖn nay, khi mµ nguyªn vËt liÖu…
®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm ngµy mét ®¾t vµ khan hiÕm, nh÷ng
nguyªn vËt liÖu quý hiÕm ngµy cµng c¹n kiÖt.
§ã còng lµ lý do chÝnh ®Ó em nghiªn cøu ®Ò tµi nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS. NguyÔn V¨n TuÊn ®· gióp
®ì em thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. Tuy nhiªn ®©y lµ mét ®Ò tµi
t¬ng ®èi réng nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ. Em rÊt
mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c¸c c« nh»m
hoµn thiÖn vµ n©ng cao kiÕn thøc trong thêi gian tíi.
2
Ch¬ng I:
C¬ së lý luËn vÒ tiÕt kiÖm vËt t cña doanh
nghiÖp trong ho¹t ®éng kinh doanh
1. C¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ vËt t vµ tiÕt kiÖm vËt t
1.1. VËt t
1.1.1. Kh¸i niÖm
VËt t lµ bé phËn c¬ b¶n trong toµn bé t liÖu s¶n xu¸t
cña x· héi,bao gåm nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng l-
îng vµ thiÕt bÞ m¸y mãc.
1.1.2. Ph©n lo¹i vËt t-kü thuËt
theo c«ng dông kinh tÕ cã:
3
+Nguyªn vËt liÖu: ®îc dïng mét lÇn trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ ®îc chuyÓn toµn bé vµo s¶n
phÈm.
+ ThiÕt bÞ m¸y mãc: ®îc sö dông nhiÒu lÇn trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ ®îc chuyÓn dÇn vµo s¶n
phÈm lµm ra
Theo sù ®ång nhÊt vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ lµ c¨n
cø vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm lµ
vËt t kü thuËt ®Ó ph©n thµnh c¸c lo¹i kh¸c nhau. Theo c¸ch
ph©n lo¹i nµy tÊt c¶ c¸c vËt t cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n
xu©t gièng nhau hoÆc gÇn nh gièng nhau ®îc xÕp cïng mét
lo¹i bÊt kÓ nã ®îc s¶n xuÊt ë ®©u vµ do ®¬n vÞ nµo s¶n
xuÊt.
Theo nguån cung øng lµ ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i dùa
vµo nguån vËt t kü thuËt ®Ó cung øng cho nÒ kinh tÕ quèc
d©n.
+VËt t kü thuËt s¶n xuÊt trong níc
+VËt t kü thuËt nhËp khÈu
Theo ®èi tîng cung øng
+ Cung øng cho s¶n xuÊt
+ Cung øng cho x©y dùng
Theo cÊp qu¶n lý lµ c¨n cø vµo chÕ ®é ph©n phèi vµ
c¸c cÊp qu¶n lý vËt t kü thuËt ®Ó ph©n lo¹i.
+ VËt t kü thuËt do nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lý.
+ VËt t kü thuËt kh«ng do nhµ níc thèng nhÊt qu¶n
lý.
4
1.2. §Þnh møc tiªu dïng vËt t lµ lîng vËt t hao phÝ lín nhÊt
cho phÐp ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm theo quy
c¸ch, kÕt cÊu, chÊt lîng, quy tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh,
trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tæ chøc vµ kü thuËt nhÊt ®Þnh.
ViÖc x©y dùng ®Þnh møc tiªu dïng vËt t tiªn tiÕn vµ ®a
®Þnh møc ®ã vµo ¸p dông trong s¶n xuÊt lµ biÖn ph¸p quan
träng nh¸t ®Ó thùc hµnh tiÕt kiÖm vËt t cã c¬ së chÆt chÏ
viÖc sö dông vËt t. §Þch møc tiªu dïng vËt t cßn lµ c¨n cø ®Ó
tiÕn hµnh kÕ ho¹ch ho¸ cung øng vµ sö dông vËt t, t¹o tiÒn
®Ò cho viÖc h¹ch to¸n kinh tÕ vµ thóc ®Èy phong trµo thi
®ua lao ®éng s¶n xuÊt vµ thùc hµnh tiÕt kiÖm trong xÝ
nghiÖp, ph©n xëng.
1.3. TiÕt kiÖm vËt t cã nghÜa lµ sö dông hîp lý vËt t cã s½n,
tiªu dïng cã c¨n cø kinh tÕ ®Ó s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm
cã chÊt lîng tèt, lµ b¶o ®¶m s¶n xuÊt s¶n phÈm víi chi phÝ
vËt chÊt Ýt nhÊt mµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ nhiÒu nhÊt.
Trong s¶n xuÊt chi phÝ vËt t thêng chiÕm tíi 70% - 80%
gi¸ thµnh s¶n phÈm c«ng nghiÖp. Riªng c¸c xÝ nghiÖp c«ng
nghiÖp quèc doanh, nÕu sö dông tiÕt kiÖm vµ gi¶m 1% chi
phÝ vËt t, h»ng n¨m còng lµm lîi cho Nhµ níc hµng tr¨m triÖu
®ång, v× vËy sö dông tiÕt kiÖm vËt t lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n
®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng tÝch luü x· héi chñ nghÜa.
H¬n n÷a, víi khèi lîng vËt t nh©t ®Þnh, phÊn ®Êu h¹ thÊp
®Þnh møc tiªu dïng vËt t cho ®¬n vÞ s¶n phÈm kh«ng
nh÷ng gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, mµ cßn b¶o ®¶m s¶n xuÊt
khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu h¬n, t¨ng thªm cña c¶i vËt chÊt
cho x· héi.
5
2. Vai trß cña tiÕt kiÖm vËt t trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
2.1. Gi¶m chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm tõ ®ã
gi¶m chÝ phÝ trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, gi¶m gi¸ thµnh
s¶n phÈm tõ ®ã t¹o cho doanh nghiÖp nhiÒu lîi nhuËn h¬n
vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp.
§©y lµ mét trong nh÷ng vai trß v« cïng quan träng cña
viÖc tiÕt kiÖm vËt t.VËt t lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu
vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña mçi doanh nghiÖp. Trong
s¶n xuÊt gi¸ trÞ cña vËt t thêng chiÕm tõ 70%-80% gi¸ trÞ
cña s¶n phÈm, do ®ã khi ta tiÕt kiÖm ®îc dï chØ lµ mét lîng
rÊt nhá vËt t sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
th× tæng lîng vËt t ta tiÕt kiÖm ®îc rÊt lín, khi ®ã gi¸ c¶ cña
s¶n phÈm sÏ gi¶m ®i rÊt nhiÒu. §Êt níc ta míi tiÕn hµnh ®æi
míi c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ tõ tËp chung quan liªu (thêi kú mµ
hÇu hÕt vËt t sö dông ë c¸c doanh nghiÖp lµ do nhµ níc cÊp
ph¸t, nhµ níc bao tiªu s¶n phÈm ®Çu ra cho doanh nghiÖp).
Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chØ chó ý ®Õn sè lîng
s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cha chó ý ®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm
nhiÒu vµ søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng. Khi
®Êt níc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c thuËn lîi ®ã
cña doanh nghiÖp bÞ mÊt ®i, mçi doanh nghiÖp ph¶i t×m
cho m×nh mét híng ®i ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng.
Do míi chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ nªn mét trong c¸c ph¬ng
ph¸p ®Ó c¹nh tranh hiÖu qu¶ thùc hiÖn tiÕt kiÖm vËt t ngay
ë kh©u s¶n xuÊt s¶n phÈm.
2.2. Lµm t¨ng quy m« s¶n xuÊt tõ ®ã t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm
h¬n cho x· héi.
6
Thùc hiÖn tiÕt kiÖm vËt t tõ ®ã ta cã thÓ gi¶m chi phÝ
®Çu vµo, sö dông nh÷ng kho¶n ®· tiÕt kiÖm ®îc ®ã ®Ó
t¨ng thªm quü ®Çu t t¸i më réng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp
tõ ®ã t¹o nhiÒu s¶n phÈm h¬n cho doanh nghiÖp vµ x· héi.
2.3. Gãp phÇn n©ng cao c«ng xuÊt cña m¸y mãc thiÕt bÞ.
Trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh gay g¾t nh hiÖn nay mçi
doanh nghiÖp muèn tån t¹i ®ù¬c th× ph¶i lu«n chó t©m
®Õn thiÕt bÞ m¸y mãc, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng xuÊt
cña m¸y ®Ó tiÕt kiÖm vËt t, tËn dông tèi ®a kh¶ n¨ng khÊu
hao cña m¸y mãc, thiÕt bÞ.
2.4. Thóc ®Èy khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn, thóc ®Èy ¸p
dông khoa häc kü thuËt míi.
Muèn tiÕt kiÖm vËt t cã hiÖu qu¶ th× doanh nghiÖp
kh«ng chØ ®Æt ra c¸c ®Þnh møc vµ chØ tiªu tiªu dïng vËt t,
n©ng cao kh¶ n¨ng qu¶n lý cña tõng ph©n xëng tõng doanh
nghiÖp mµ cßn ph¶i kh«ng ngõng thóc ®Èy ¸p dông khoa
häc kü thuËt míi vµ s¶n xuÊt. Ngµy nay, khoa häc kü thuËt
kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ viÖc ¸p dông c¸c c«ng nghÖ míi
vµo trong s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ v« cïng quan träng vµ lµ yÕu
tè sèng cßn cña doanh nghiÖp. Sö dông c«ng nghÖ míi kh«ng
nh÷ng tiÕt kiÖm ®îc vËt t mµ cßn t¨ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt
s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, ®ång thêi n©ng cao chÊt lîng,
kiÓu d¸ng cña s¶n phÈm, t¹o sù ®a d¹ng trong s¶n phÈm.
2.5. T¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ë cÊp ®é s¶n phÈm, Doanh
nghiÖp, toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n.
TiÕt kiÖm vËt t sÏ lµm gi¶m chi phÝ trªn mét ®¬n vÞ s¶n
phÈm tõ ®ã gi¸ mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm cña doanh nghiÖp sÏ
7
gi¶m nh vËy sÏ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm
trªn thÞ trêng.
3. Nh÷ng biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m sö dông hîp lý vµ
tiÕt kiÖm vËt t.
HiÖn nay ®Êt níc ta cßn nghÌo, nÒn c«ng nghiÖp nÆng ch-
a lín m¹nh, c¬ së nguyªn liÖu n«ng nghiÖp cha ph¸t triÓn
v÷ng ch¾c, nhiÒu lo¹i vËt t cßn ph¶i nhËp cña níc ngoµi; do
®ã, viÖc phÊn ®Êu sö dông tiÕt kiªm vËt t, tÝch cùc dïng
nguyªn vËt liÖu trong níc thay thÕ hµng nhËp, võa b¶o ®¶m
hiÖu qu¶ kinh tÕ nhiÒu mÆt, võ cã ý nghÜa chÝnh trÞ to lín.
Trong xÝ nghiÖp s¶n xuÊt, mäi ngêi lao ®éng ®Òu cã
tr¸ch nhiÖm sö dông tiÕt kiÖm vËt t, xÝ nghiÖp ph¶i triÖt
®Ó thùc hµnh tiÕt kiÖm trong mäi kh©u: dù tr÷, b¶o qu¶n,
sö dung vËt t. Trong ®ã, vÊn ®Ò quan träng nhÊt lµ kh«ng
ngõng phÊn ®Êu ®¹t vµ gi¶m møc tiªu dïng vËt t trong s¶n
xuÊt, sö dung tæng hîp nguyªn, vËt liÖu vµ tÝch cùc sö dông
nguyªn, vËt liÖu thay thÕ cho lo¹i vËt t khan hiÕm, nhËp cña
níc ngoµi.
3.1. H¹ thÊp träng lîng thùc cña s¶n phÈm, hay lµ n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông nguyªn, vËt liÖu chÝnh trªn c¬ së b¶o
®¶m tiªu chuÈn chÊt lîng s¶n phÈm
Do tÝnh chÊt c«ng nghÖ vµ tÝnh n¨ng sö dông vËt liÖu
cã kh¸c nhau, cho nªn biÖn ph¸p h¹ thÊp ®Þnh møc tiªu
dïng nguyªn, vËt liÖu ph¶i vËn dông cô thÓ, thÝch hîp víi
®iÒu kiÖn thùc tÕ.
§èi víi c¸c lo¹i vËt t cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm, t¹o
thµnh h×nh th¸i nhÊt ®Þnh ( nh m¸y mãc, chi tiÕt m¸y, ®å
8
dïng b»ng gç…) th× ph¶i coi träng gi¶m bít träng lîng thùc
cña s¶n phÈm, lµm cho s¶n phÈm cã khèi lîng nhÑ h¬n, gi¶m
bé phËn kh«ng cÇn thiÕt, h×nh d¹ng gän h¬n trªn c¬ së b¶o
®¶m tiªu chuÈn kü thuËt s¶n phÈm. Muèn vËy, cÇn nghiªn
cøu hoµn thiÖn thiÕt kÕ, thay ®æi kÕt cÇu s¶n phÈm hoÆc
c¶i tiÕn ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ.
§èi víi c¸c qu¸ tr×nh chÕ biÕn hãa thùc phÈm, vÊn ®Ò
quan träng lµ t¨ng hiÖu qu¶ sö dông nguyªn liÖu, tøc lµ t¨ng
lîng nguyªn liÖu cã Ých trong tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm. Trong
trêng hîp nµy muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguyªn liÖu
ph¶i coi träng thùc hiÖn tèt quy tr×nh c«ng nghÖ, b¶o ®¶m
chÊt lîng nguyªn liÖu ®a vµo chÕ biÕn vµ quy ®Þnh phèi
chÕ nguyªn liÖu, thùc hiÖn tèt quy ph¹m sö dông m¸y mãc,
thiÕt bÞ vµ hoµn thiÖn hÖ thèng m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n
xuÊt…
Kh«ng nh÷ng ®èi víi c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh
mµ ngay c¶ c¸c lo¹i vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, ®éng lùc, viÖc
¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p tæ chøc-kü thuËt trªn ®©y còng
cã t¸c dông lín b¶o ®¶m sö dông tiÕt kiÖm c¸c lo¹i vËt t ®ã.
3.2. Kh«ng ngõng gi¶m bít lîng phÕ liÖu sinh ra, tÝch cùc tËn
dông phÕ liÖu, sö dông tæng hîp nguyªn, vËt liÖu.
Trong qu¸ tr×nh sö dông vËt t, lîng phÕ liÖu sinh ra cµng
nhiÒu th× møc tiªu dïng vËt t cho ®¬n vÞ s¶n phÈm cµng
cao, l·ng phÝ vËt t cµng nhiÒu. Do ®ã, ph¶i phÊn ®Êu h¹n
chÕ tíi møc thÊp nhÊt lîng phÕ liÖu sinh ra, nhÊt lµ lîng phÕ
liÖu do c¸c nguyªn nh©n tæ chøc vµ qu¶n lý g©y ra. VÒ vÊn
®Ò nµy, ph¶i coi träng c¸c biÖn ph¸p nh thùc hiªn tèt quy
tr×nh c«ng nghÖ, ¸p dông thao t¸c tiªn tiÕn, b¶o ®¶m ®é
9
chÝnh x¸c cña m¸y mãc, cung øng c¸c lo¹i vËt t ®óng yªu
cÇu, gi¶m thÊp tû lÖ s¶n phÈm háng.
PhÕ liÖu sinh ra ®îc ph©n ra nhiÒu lo¹i, nãi chung ph¶i
tÝch cùc thu håi vµ tËn dông. PhÕ liÖu cßn sö dông ®îc, nh
dïng ®Ó chÕ t¹o ngay lo¹i s¶n phÈm ®ã (nh ph«i tiÖn, bµo
vËt gia c«ng kim lo¹i mµu, thu håi ®Ó ®óc c¸c ph«i phÈm
®ã); hoÆc dïng ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng kh¸c (nh v¶i
vôn ®Ó may quÇn ¸o trÎ em; s¾t vôn lµm b¶n lÒ, ®å ch¬i
trÎ em…)
Trong nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp cÇn nghiªn cøu tæng hîp
sö dông nguyªn, vËt liÖu, tøc lµ sö dông sè lîng chÊt cã Ých
kh¸c nhau cßn l¹i trong nguyªn, vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt ra
nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau. §ã lµ con ®êng sö dông
nguyªn, vËt liÖu hîp lý vµ tiÕt kiÖm nhÊt.
3.3. Sö dông vËt liÖu thay thÕ trªn c¬ së b¶o ®¶m chÊt lîng
s¶n phÈm víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
ViÖc sö dung vËt liÖu thay thÕ lµ mét híng quan träng ®Ó
sö dông hîp lý vµ tiÕt kiÖm vËt t, gi¶i quyÕt ®îc khã kh¨n
trong nhiÒu trõ¬ng hîp thiÕu vËt t.
Trong thùc tÕ s¶n xuÊt chóng ta cã kh¶ n¨ng thay thÕ
lo¹i vËt liÖu ®ang dïng trong c¸c trêng hîp nh sau:
- Thay lo¹i vËt liÖu ph¶i nhËp cña níc ngoµi b»ng lo¹i s½n
cã trong níc.
- Thay lo¹i vËt liÖu hiÖn cã, ®¾t tiÒn b»ng lo¹i dÔ cã,
rÎ tiÒn.
10
- Thay lo¹i vËt liÖu cã chÊt lîng tèt b»ng lo¹i chÊt lîng
kÐm h¬n mµ vÉn b¶o ®¶m tiªu chuÈn chÊt lîng s¶n
phÈm.
- Thay lo¹i nguyªn, vËt liÖu vèn lµ l¬ng thùc b»ng lo¹i
kh«ng ph¶i lµ l¬ng thùc ®Ó dµnh nguyªn liªu ®ã cho
nhu cÇu cÇn h¬n.
- Thay lo¹i vËt liÖu tèt, nguyªn chÊt b»ng lo¹i phÕ liÖu
cña xÝ nghiÖp kh¸c th¶i bá, vv…
Trong vÊn ®Ò nµy cÇn n¾m v÷ng tÝnh n¨ng cña vËt
liÖu ®îc thay thÕ; nghiªn cøu viÖc thay thÕ vËt liÖu ngay
trong thiÕt kÕ s¶n phÈm vµ ®ång thêi ph¶i c¶i tiÕn quy
tr×nh c«ng nghÖ, c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ… cho phï hîp
®iÒu kiÖn míi.
3.4. T¨ng cêng c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý sö dông vËt t
§i ®«i víi c¸c biÖn ph¸p tæ chøc kü thuËt ph¶i rÊt coi
träng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tæ chøc vµ qu¶n lý, nh t¨ng c-
êng c«ng t¸c kiÓm tra vµ h¹ch to¸n vËt t, thùc hiÖn tèt c¸c
chÕ ®é qu¶n lý vËt t, chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vËt chÊt vµ
khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt…
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng tiÕt kiÖm vËt t trong ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp
A. Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña kinh tÕ ViÖt Nam trong
thêi kú héi nhËp.
1. ViÖt Nam vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
11
1.1. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam khi tham gia héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ
NÒn kinh tÕ cña níc ta lµ mét nÒn kinh tÕ më quy m«
nhá, do ®ã chÞu nhiÒu søc Ðp tõ bªn ngoµi. HiÖn nay viÖt
nam ®· tiÕn hµnh më réng vµ quan hÖ th¬ng m¹i víi c¸c níc.
§Õn naty, ViÖt Nam ®· ký kÕt trªn 70 hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i
song ph¬ng, trong ®o, ®¸ng chó ý lµ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i
ViÖt-Mü ký n¨m 2001. ViÖt Nam ®· lÇn lît tham gia vµo
nhiªu tæ chøc kinh tÕ, th¬ng m¹i quèc tÕ.
Bíc ph¸t triÓn cã Ýnh ®ét ph¸ cña qu¸ tr×nh nµy lµ ViÖt
Nam chÝnh thøc gia nhËp ASEAN ngµy 25/7/1995vµ tham gia
c¸c c¬ chÕ liªn kÕt ASEAN trong c¸c lÜnh vøc ®Çu t së h÷u
trÝ tuÖ, c«ng nghÖ th«ng tin…Th¸ng11/1998 ViÖt Nam trë
thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña diÕn ®µn Hîp t¸c kinh tÕ
ch©u A th¸i b×nh d¬ng (APEC), Khèi kinh tÕ khu vùc lín
nhÊt thÕ giíi, chiÕm h¬n 80% kim ng¹ch bu«n b¸n, gÇn 2/3
®Çu t vµ h¬n 50% viÖn trî níc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Th¸ng
12/1994 ViÖt Nam göi ®¬n xin gia nhËp tæ chøc HiÖp ®Þnh
chung vÒ Th¬ng m¹i vµ ThuÕ quan(GATT). TiÒn th©n cña
Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ Giíi (WTO), mét tæ chøc th¬ng m¹i
toµn cÇu víi 145 thµnh viªn, hiÖn kiÓm so¸t trªn 90% tæng
gi¸ trÞ th¬ng m¹i giao dÞch thÕ giíi. Cho ®Õn nay ViÖt Nam
®· tiÕn hµnh chuÈn bÞ giai ®o¹n ®µm ph¸n thùc chÊt vÒ
më cöa thÞ trêng víi c¸c níc thµnh viªn WTO. §Çu n¨m 2002
ViÖt Nam cïng víi c¸c níc ASEAN tiÕn hµnh ®µm ph¸n víi
Trung Quèc vÒ thµnh lËp khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN-
Trung Quèc…
12
“§Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ
giíi” lµ mét chñ tr¬ng s¸ng suèt cña §¹i héi VIII §¶ng ta, thÓ
hiÖn tÇm nh×n chiÕn lîc, t duy khoa häc phï hîp víi nhu cÇu
cña ®Êt níc vµ thùc tiÔn cña thêi ®¹i.
Mäi ngêi ®Òu biÕt : NhiÒu thÕ kû tríc, nh÷ng tiÕn bé
trong kü thuËt hµng h¶i vµ c«ng nghÖ ®ãng tÇu, khai ph¸
®êng giao th«ng, nh÷ng bíc ph¸t triÓn cña thÞ trêng hµng
hãa ®· t¹o ®iÒu kiÖn më mang giao lu bu«n b¸n gi÷a c¸c
quèc gia. Tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi, quan hÖ
kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng trë nªn phæ biÕn, bao qu¸t nhiÒu
lÜnh vùc víi nhiÒu h×nh thøc. §Æc biÖt vµi chôc n¨m gÇn
®©y, xuÊt hiÖn nh÷ng nh©n tè kinh tÕ - kü thuËt rÊt míi
dÉn ®Õn bíc ph¸t triÓn nh¶y vät lµ toµn cÇu hãa c¸c quan
hÖ kinh tÕ. §ã lµ :
Lùc lîng s¶n xuÊt v¬n m¹nh ra ngoµi biªn giíi quèc gia
cïng nhiÒu c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, nhÊt lµ cuéc c¸ch m¹ng
th«ng tin ®· t¹o nªn cuéc c¸ch m¹ng th«ng tin liªn hoµn toµn
cÇu; nh÷ng tiÕn bé míi trong giao th«ng vËn t¶i ®· rót ng¾n
thêi gian giao tiÕp gi÷a c¸c vïng l·nh thæ biªn giíi... Nhng
®iÒu kiÖn vËt chÊt cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®ã lµm cho c¸c
ho¹t ®éng kinh tÕ lan táa kh¾p toµn cÇu.
Sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ võa phæ cËp trªn diÖn
réng, võa ph¸t triÓn theo chiÒu s©u. C¸c quan hÖ th¬ng
m¹i, c¸c dßng vèn ®Çu t, c¸c ho¹t ®éng dÞch vô ph¸t triÓn
réng kh¾p cha tõng cã gi÷a c¸c níc.
Møc ®é liªn kÕt thèng nhÊt cña thÞ têng thÕ giíi ®îc
t¨ng cêng : kh«ng cßn hiÖn tîng t¸ch rêi thÞ trêng XHCN
13
( khu vùc I) víi thÞ trêng TBCN ( khu vùc II) ; c¸c cêng quèc
c«ng nghiÖp kh«ng cßn ph©n chia thÞ trêng thÕ giíi thµnh
nh÷ng vïng ¶nh hëng râ rÖt cña riªng tõng níc ; c¸c c«ng ty
®a quèc gia ph¸t triÓn nhanh chong, trong cïng mét lóc,
thËm nhËp thÞ trêng nhiÒu níc; quy m« vµ tèc ®é chu
chuyÓn vèn, hµng hãa, dÞch vô, lao ®éng, c«ng nghÖ t¨ng
lªn rÊt nhanh, diÔn ra ®ång thêi trªn c¶ ba cÊp : quèc gia,
khu vùc, toµn cÇu.
§óng nh nhËn ®Þnh cña M¸c-¡nghen trong Tuyªn ng«n
cña §¶ng Céng S¶n: “§¹i c«ng nghiÖp t¹o ra thÞ trêng thÕ
giíi. Thay cho t×nh tr¹ng c« lËp tríc kia cña c¸c ®Þa ph¬ng
vµ d©n téc tù cung tù cÊp, ta thÊy ph¸t triÓn nh÷ng quan
hÖ phæ biÕn, sù phô thîc phæ biÕn gi÷a c¸c d©n téc”. HoÆc
nh mäi suy tëng kh¸c cña c¸c nhµ kinh ®iÓn cho r»ng: Gi¸ rÎ
cña s¶n phÈm lµ nh÷ng träng ph¸o b¾n thñng v¹n lý trêng
thµnh cña c¸c quèc gia.
1.2. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ
quèc tÕ cña ViÖt Nam
Bøc tranh toµn cÇu hãa vµ héi nhËp quèc tÕ cùc kú ®a
d¹ng vµ phøc t¹p. Do ®ã, hiÖn cã t×nh h×nh lµ trªn thÕ giíi
còng nh trong mét níc, thËm chÝ trong cïng mét trêng ®¹i
häc, mét c¬ quan nghiªn cøu lý luËn, ®ang cã nh÷ng quan
niÖm vµ nh×n nhËn kh¸c nhau, thËm chÝ ®èi lËp nhau vÒ
toµn cÇu hãa vµ héi nhËp quèc tÐ, thÓ hiÖn ë rÊt nhiÒu tµi
liÑu nghiªn cøu vµ s¸ch b¸o xuÊt b¶n, mÆc dÇu hÇu nh
kh«ng mét ai phñ nhËn trªn thùc tÕ cã sù t«ng t¹i cña xu thÕ
toµn cÇu hãa vµ ho¹t ®éng héi nhËp quèc tÕ.
14
Trong bèi c¶nh ®ã, ®èi víi níc ta, ®iÒu dÆc biÕt quan
träng lµ ph¶i xuÊt phÊt tõ lîi Ých vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña níc
ta, chñ ®éng xem xÐt nhËn biÕt xu thÕ diÔn biÕn cña kinh
tÕ thÕ giíi, tù m×nh nh×n nhËn nh÷ng g× lµ thêi c¬, lîi thÕ
cã thÓ vµ cÇn tranh thñ, nh÷ng g× lµ th¸ch thøc cÇn ®èi
phã, lµ tiªu cøc cÇn phßng hèn, ®Ó ®éc lËp x¸c ®Þnh th¸i
®é, chñ tr¬ng, ph¬ng ¸n héi nhËp mét c¸ch thÝch hîp, nh»n
môc tiªu: ®i ®«i víi khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng néi lùc,
cÇn ra søc tanh thñ c¸c nguån ngo¹i lùc nh lµ nh÷ng nguån
lùc bæ sung rÊt quan träng cho ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, t¹o
cho nÒn kinh tÕ níc ta vÞ thÕ cã lîi trong ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh
híng XHCN, b¶o ®¶m an ninh quèc gia vµ b¶n s¾c d©n téc.
NÕu chØ h¹n chÕ trong nguån lùc h¹n hÑp hiÖn cã th×
kh«ng thÓ ®Èy nhanh nhÞp ®ä phÊt triÓn kinh tª, khoong
thÓ gi¶i quyÕt sím nh÷ng vÊn ®Ò x· héi bøc xóc nhhuw viÖc
l¹m, xãa ®ãi gi¶m nghÌo... ThËm chÝ nguy c¬ tôt hËu xa
h¬n sÏ trë thµnh hiÖn thùc nghiÖt ng·, phÊt sinh nhiÒu vÊn
®Ò kinh tÕ x· héi rÊt phøc t¹p. Ai còng biÕt trªn thÞ trêng
thÕ giíi, rÊt dåi dµo thiÕt bÞ, bËt t vµ nhiÒu nguån vèn ®Çu
t. Nhng kh«ng héi nhËp quèc tÕ, ®øng ngoµi quan hÖn ®a
ph¬ng, song ph¬ng th× viÖc tËn dông c¸c nguån vËt chÊt
®ã nhÊt ®änh gÆp nhiÒu khã kh¨n, h¹n chÕm ph¶i tr¶ gi¸
cao h¬n: nî lÇn khã vay, khã tr¶, th¹m chã kh«ng tr¶ ®îc,
hËu häa sÏ rÊt lín.
§èi víi níc ta, xuÊt ph¸t tõ nhiÖm vô trung t©m lµ ®Èy
m¹nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa, héi nhËp quèc tÕ sÏ t¹o
®iÒu kiÖn thu hót nh÷ng nguån vËt chÊt nh vèn, thiÕt bÞ,
15
vËt liÖu mµ níc ta rÊt thiÕu vµ rÊt cÇn; nh÷ng tiÕn bé khoa
häc c«ng nghÖ, nh÷ng kiÕn thøc hiÖn ®¹i vÒ qu¶n lý kinh
tÕ cÇn n¾m b¾t vµ vËn dông ; nh÷ng thÞ trêng míi cÇn
th©m nhËp ®Ó t¨ng nhanh xuÊt khÈu, phôc vô môc tiªu
thay thÕ nhËp khÈu mét c¸c cã hiÖu qu¶ ; nh÷ng ®èi t¸c míi
cÇn thu hót nh»m thùc hiÖn tèt h¬n chñ tr¬ng ®a ph¬ng
hãa, chèng vÞ thÕ ®éc quyÒn cña bÊt kú ai trªn bÊt cø lÜnh
vùc nµo cña nÒn kinh tÕ níc ta.
Thùc tr¹ng kinh tÕ níc ta cho thÊy: tiÒm lùc kinh tÕ rÊt
lín, phong phó vµ ®a d¹ng, bao gåm nhiÒu lÜnh vùc, tr¶i
réng kh¾p c¸c vïng l·nh thæ. Nhng thùc tr¹ng tríc m¾t còng
cho thÊy: ®Ó khai th¸c nhanh nh÷ng tiÒm lùc ®ã, trong
kh«ng Ýt trêng hîp, rÊt c©n sù t¸c ®éng tÝch cùc, cã hiÖu
qu¶ cña c¸c nguån kinh tÕ bªn ngoµi nh lµ nh÷ng nh©n tè
kh«ng thÓ thiÕu ®Ó khai th¸c, ph¸t huy néi lùc. Nãi c¸ch
kh¸c, ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh, nhng ph¶i kÞp thêi tËn dông
c¸c ngo¹i lùc; kÕt hîp néi lùc víi ngo¹i lùc thµnh søc m¹nh
tæng hîp tiÕn qu©n m¹nh vµo c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i
hãa.
MÆt kh¸c, th¸ch thøc cÇn ®èi phã kh«ng ph¶i nhá: lµm
thÕ nµo gi÷ v÷ng ®îc chñ quyÒn quèc gia vµ ®Þnh híng
XHCN trong suèt qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ? Lµm thÕ nµo
kh«ng ®Ó xÈy ra thua thiÖt, th©m chÝ thÊt b¹i trªn th¬ng
trêng néi ®Þa vµ quèc tÕ do kh¶ n¨ng c¹nh tranh qu¸ yÕu;
kh«ng ®Ó xÈy ra s¬ hë, thua lý. Kh«ng bÞ ®éng tríc nh÷ng
biÕn ®éng lín xÈy ra l¬ lµ, mÊt c¶nh gi¸c tríc nh÷ng ©m m-
u, thñ ®o¹n cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch..
16
§Ó tËn dông cã hiÖu qu¶ mäi thêi c¬ thuËn lîi, ®ång
thêi ®èi phã thµnh c«ng víi c¸c lo¹i th¸ch thøc, b¶o ®¶m
nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, c¸c bªn cïng cã lîi, ®iÒu quyÕt
®Þnh lµ:
- Chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ b»ng mét ch¬ng tr×nh
tæng thÓ víi nh÷ng néi dung vµ lé tr×nh hîp lý; kh«ng bÞ
®éng, l«i cuèn ch¹y theo, nhng kh«ng do dù, bá lì thêi c¬,
thËm chÝ ph¶i biÕt sö dông héi nhËp quèc tÕ lµm ®éng lùc
thóc ®Èy sù ph¸t triÓn tiÕn bé cña nÒn kinh tÕ. Thùc tÕ võ
qua cho thÊy : doanh nghiÖp nµo chÊp nhËn c¹ch tranh, kÓ
c¶ c¹nh tranh quèc tÕ, ra søc c¶i tiÕn qu¶n lý vµ c«ng nghÖ
th× kh«ng nh÷ng lµm chñ thÞ trêng néi ®Þa mµ cßn ®øng
v÷ng trªn th¬ng trêng quèc tÕ. Kh«ng Ýt tiÕn bé trong n«ng
nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô ®Òu lµ kÕt qu¶ cña sù kÕt hîp
nh©n tè bªn trong víi nh©n tè bªn ngoµi
Ch¬ng tr×nh héi nhËp ph¶i phï hîp víi chiÕn lîc, quy
ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi , ph¶i ®¸p øng yªu cÇu cña
nh÷ng ®Þnh chÕ kinh tÕ quèc tÕ mµ níc ta cam kÕt
- TÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng
nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa , hiÖn ®¹i hãa víi chÊt lîng vµ hiÖu
qu¶ ngµy cµng cao , nh»m khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng
cña ®Êt níc , t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn to lín vÒ c¬ cÊu lao
®éng, ngµnh nghÒ, vïng l·nh thæ, vÒ hiÖn ®¹i hãa tõng bíc
nÒn kinh tÕ quèc d©n theo híng kinh tÕ tri thøc, g¾n chÆt
thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng quèc tÕ, tham gia ngµy cµng
nhiÒu vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mét c¸ch cã lîi
nhÊt ...
17
- Kiªn tr× ®¬ng lèi ®ái míi , ®a ®æi míi lªn bíc ph¸t
triÓn cao h¬n lµ x©y dùng nhanh thÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng
®Þnh híng XHCN : cñng cè vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ
níc ®i ®«i víi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
kh¸c cïng ph¸t triÓn ; c¶i tiÕn chÕ ®é ph©n phèi , kÕt hîp
t¨ng trëng kinh tÕ víi gi¶i quyÕt c¸c nhu cÇu x· héi ; x©y
dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch kinh tÕ ; kÕt hîp “cung”; víi
“cÇu”, coi “cÇu” lµ ®iÓm xuÊt ph¸t , lµ ®èi tîng cña “cung”;
lÊy chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ lµm tiªu chuÈn hµng ®Çu ; kÞp thêi
®iÒu chØnh bæ sung c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i , tµi chÝnh,
ng©n hµng ; t¨ng cêng vµ ®æi míi chøc n¨ng qu¶n lý cña
Nhµ níc.
- N©ng cao kh«ng ngõng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn c¶
ba mÆt : s¶n phÈm hµng hãa ( chÊt lîng, gi¸ c¶) : doanh
nghiÖp (n¨ng lùc c«ng nghÖ , tr×nh ®é qu¶n lý , hiÖu qu¶
s¶n xuÊt kinh doanh ); tæng thÓ nÒn kinh tÕ ( kinh tÕ vÜ
m« æn ®Þnh, ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng ; hÖ thèng
ph¸p luËt, chÝnh s¸ch hoµn chØnh, th«ng tho¸ng, m«i trêng
hÊp dÉn, sù tÝn nhiÖm quèc tÕ ...).
- Ra søc x©y dùng doanh nghiÖp, c«ng ty, nhÊt lµ
doanh nghiÖp Nhµ níc thµnh nh÷ng ®¬n vÞ m¹nh vÒ c«ng
nghiÖp, giái vÒ qu¶n lý, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o trong lµm ¨n.
Muèn vËy, víi th¸i ®é nh×n th¼ng vµo sù thËt, cÇn kiªm
quyÕt, khÈn tr¬ng tiÕn hµnh c¶i c¸ch, ®æi míi hÖ thèng
doanh nghiÖp Nhµ níc dùa trªn t duy míi vÒ vai trß, vÞ trÝ vµ
tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp Nhµ níc, vÒ c¬ chÕ qu¶n lý ,
chø kh«ng chØ dõng l¹i ë s¾p xÕp gi¶n ®¬n, thuÇn tóy vÒ
sè lîng nhiÒu Ýt.
18
- GÊp rót ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé ngang tÇm
nhiÖm vô vÒ c¶ hai mÆt nghiÖp vô vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc.
Dùa trªn môc tiªu, chñ tr¬ng chung, kÕt hîp chÆt chÏ
víi ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh kinh tÕ víi c¸c ngµnh v¨n hãa,
an ninh, quèc phßng, h×nh thµnh søc m¹nh tæng hîp cña c¶
níc...
- KÕt hîp chÆt chÏ chÝnh trÞ ®èi ngo¹i víi kinh tÕ ®èi
ngo¹i, nh»m n©ng cao vÞ thÕ cña níc ta trªn chÝnh trêng
quèc tÕ, ®ång thêi t¹o thÕ ®øng v÷ng ch¾c, cã lîi thÕ kinh
tÕ níc ta trªn th¬ng trêng tßan cÇu vµ khu vùc.
Trªn thùc tÕ, nÒn kinh tÕ níc ta ®· héi nhËp quèc tÕ tõ
l©u, nÕu kÓ tõ khi níc ta tham gia Héi ®ång t¬ng trî kinh tÕ
cña c¸c níc XHCN (SEV) vµ nh÷ng ho¹t ®éng tÝch cùc, ®a
d¹ng cña níc ta mÊy n¨m gÇn ®©y trªn lÜnh vùc quan träng
nµy.
Thùc tÕ còng cho thÊy nh÷ng g× níc ta thu nhËn ®îc
tõ héi nhËp quèc tÕ, ®· gãp phÇn xøng ®¸ng víi nh÷ng
thµnh tùu kinh tÕ to lín, cã ý nghÜa rÊt quan träng cña thêi
gian qua.
Nh÷ng g× ®· thùc hiÖn, ®· giµnh ®îc chøng minh
r»ng : §¶ng ta, Nhµ níc vµ nh©n d©n ta cã ®ñ b¶n lÜnh vµ
kh¶ n¨ng khai th¸c nh÷ng g× lîi thÕ cña héi nhËp quèc tÕ ,
®ång thêi ®èi phã thµnh c«ng víi nhiÒu lo¹i th¸ch thøc phøc
t¹p. Thùc tÕ võa qua vÒ c¶ hai mÆt “®îc” vµ “cha ®îc” ®Òu
lµ nh÷ng kinh nghiÖm, bµi häc bæ Ých gióp chóng ta m¹nh
d¹n chuyÓn qua bíc ph¸t triÓn míi cña héi nhËp quèc tÕ.
19
B. Nh÷ng lîi thÕ vµ bÊt lîi cña doanh nghiÖp trong c¹nh
tranh vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp
Trong thêi kú héi nhËp cu¶ nÒn kinh tÕ, c¹nh tranh trªn
th¬ng trêng diÔn ra v« cïng gay g¾t vµ khèc liÖt, do ®ã
®Èy m¹nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong thêi
kú nµy lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt. §Æc biÖt trong
vÊn ®Ò c¹nh tranh vÒ s¶n phÈm khi ngêi tiªu dïng ®ang cã
xu thÕ tin tëng vµo nh·n hiÖu s¶n phÈm.
Khi héi nhËp nÒn kinh tÕ níc ta víi thÕ giíi thÞ trêng ®îc
më réng, c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi sÏ t¨ng cêng ®Çu t
c«ng nghÖ vµo ViÖt Nam h¬n n÷a do ®ã doanh nghiÖp sÏ cã
®iÒu kiÖn tiÕp sóc víi thÞ trêng réng lín trªn thÕ giíi vµ
n©ng cao kh¶ n¨ng c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña
m×nh. Héi nhËp còng ®ång nghÜa víi viÖc më réng thÞ trêng
trong níc cho c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi vµo ViÖt Nam s¶n
xuÊt vµ kinh doanh. Khi ®ã møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr-
êng sÏ cao h¬n rÊt nhiÒu, ngêi tiªu dïng trong n¬c do tiÕp
cËn víi nhiÒu s¶n phÈm víi mÉu m· kh¸c nhau do ®ã yªu cÇu
vÒ mÉu m· vµ chÊt lîng s¶n phÈm cña hä lµ cao h¬n. Khi ®ã
®Ó ®øng v÷ng trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ thÕ giíi doanh
nghiÖp kh«ng chØ kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng cña s¶n
phÈm, mµ cßn ph¶i cã c¸ch thøc s¶n xuÊt, qu¶n lý ®Ó gi¶m
gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, n©ng cao uy tÝn, tiÕng t¨m cña
doanh nghiÖp, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng
néi ®Þa vµ thÕ giíi.
C. TiÕt kiÖm ®Ó c¹nh tranh
20