Thực trạng công tác hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty tnhh dệt may thái sơn hà nội
- 118 trang
- file .doc
Lêi nãi ®Çu
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng më
réng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng kÐo theo sù thay ®æi vÒ
ho¹t ®éng qu¶n lý vµ c¬ chÕ qu¶n lý kÕ to¸n lu«n lu«n tån
t¹i g¾n liÒn víi qu¶n lý. Do vËy ngµy cµng cã nhiÒu c¶i tiÕn
®æi míi vÒ mäi mÆt. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng
cao ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi.
Trong ®ã tiÒn l¬ng ®îc coi lµ hµng ®Çu cña chÝnh s¸ch
kinh tÕ x· héi. Nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn cuéc sèng lao
®éng. TiÒn l¬ng t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt kh«ng chØ tõ phÝa
søc lao ®éng mµ nã cßn chi phèi t×nh c¶m, sù nhiÖt t×nh cña
ngêi lao ®éng. ChÝnh v× vËy mµ c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l¬ng
trong c¸c doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng,
nã ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt hµi hoµ gi÷a 3 lo¹i lîi Ých sau.
Nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng nh»m t¹o ra
®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
Trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, tiÒn l¬ng lµ mét ®ßn bÈy quan
träng v× vËy cïng víi sù ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ hiÖn nay ®ßi
hái tiÒn l¬ng còng kh«ng ngõng ®æi míi sao cho phï hîp ®Ó
thùc sù lµ ®ßn bÈy kinh tÕ m¹nh mÏ trong c¸c doanh nghiÖp.
§æi míi c«ng t¸c tiÒn l¬ng kh«ng chØ lµ yªu cÇu ®èi víi c¬
quan cÊp trªn mµ cßn lµ yªu cÇu cña tõng c¬ së s¶n xuÊt, cña
tõng doanh nghiÖp. ViÖc chi tr¶ l¬ng hîp lý cho ngêi lao ®éng
sÏ kÝch thÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn s¶n xuÊt, t¹o
®iÒu kiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc
d©n. Tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng gióp cho
1
doanh nghiÖp qu¶n lý tèt quü l¬ng, b¶o ®¶m viÖc chi tr¶ l-
¬ng vµ trî cÊp b¶o hiÓm x· héi ®óng nguyªn t¾c, ®óng chÕ
®é.
V× vËy h¹ch to¸n kinh doanh trë thµnh mét vÊn ®Ò cÊp
thiÕt cã tÇm quan träng trong toµn bé nÒn s¶n xuÊt cña níc ta
hiÖn nay nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. ViÖc thanh
to¸n lÊy thu bï chi cã l·i võa lµ ®éng lùc võa lµ môc tiªu cña
c¸c nhµ s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i quan t©m tíi c¸c kh©u trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Æc biÖt ®èi víi chi phÝ lao ®éng ph¶i
®îc chó ý quan t©m nhiÒu nhÊt. Bëi v× nã lµ mét trong
nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm. ViÖc sö dông
lao ®éng hîp lý sÏ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ lao ®éng sèng, gãp
phÇn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng doanh thu cho doanh
nghiÖp, c¶i thiÖn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, cñng cè tinh
thÇn cho ngêi lao ®éng.
KÕt hîp gi÷a kiÕn thøc ®· häc ë nhµ trêng vµ qua thêi
gian thùc tËp, vµ cïng víi sù híng dÉn cña c¸n bé phßng kÕ
to¸n ë c«ng ty TNHH DÖt may Th¸i S¬n Hµ Néi em ®· m¹nh
d¹n chän chuyªn ®Ò: H¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi
lµm ®Ò tµi nghiªn cøu.
Néi dung chuyªn ®Ò gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: C¬ së lý luËn chung vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty TNHH dÖt may Th¸i
S¬n Hµ Néi.
2
Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i
C«ng ty TNHH dÖt may Th¸i S¬n Hµ Néi.
3
Ch¬ng I: C¬ së lý luËn chung vÒ tiÒn l¬ng c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng.
I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
l¬ng.
I.1. Kh¸i niÖm, vai trß vµ chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng.
I.1.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng.
Lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng ch©n tay vµ trÝ ãc cña con
ngêi nh»m biÕn ®æi t¸c ®éng mét c¸ch tù nhiªn thµnh
nh÷ng vËt phÈm ®¸p øng cho nhu cÇu sinh ho¹t cña con ngêi.
Trong mäi chÕ ®é x· héi, viÖc s¸ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt
®Òu g¾n liÒn víi lao ®éng. Do vËy lao ®éng lµ cÇn thiÕt cho
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, lµ yÕu tè c¬ b¶n
nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. S¶n xuÊt dï
díi h×nh thøc nµo th× ngêi lao ®éng, t liÖu s¶n xuÊt vµ ®èi t-
îng lao ®éng ®Òu lµ nh÷ng nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®Ó
®¶m b¶o tiÕn hµnh liªn tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi nãi
chung vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp nãi riªng th× mét vÊn ®Ò thiÕt yÕu lµ ph¶i t¸i s¶n
xuÊt søc lao ®éng. V× vËy khi hä tham gia lao ®éng s¶n xuÊt
ë c¸c doanh nghiÖp th× ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thï
lao cho hä. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× viÖc tr¶ thï lao
cho ngêi lao ®éng ®îc biÓu hiÖn b»ng thíc ®o gi¸ trÞ vµ ®îc
gäi lµ tiÒn l¬ng.
Nh vËy tiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao
®éng sèng cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp tr¶ cho ngêi lao ®éng
theo thêi gian, theo khèi lîng c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng ®·
cèng hiÕn cho doanh nghiÑp.
4
VÒ b¶n chÊt tiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ c¶
søc lao ®éng. MÆt kh¸c tiÒn l¬ng cßn lµ ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó
khuyÕn khÝch tinh thÇn lµm viÖc h¨ng h¸i cña ngêi lao ®éng,
kÝnh thÝch vµ t¹o mèi quan t©m cña ngêi lao ®éng ®Õn kÕt
qu¶ c«ng viÖc cña hä. Nãi c¸ch kh¸c tiÒn l¬ng lµ mét nh©n tè
thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
I.1.2. Vai trß vµ chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng.
TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, nã g¾n liÒn víi lao
®éng vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong ®iÒu kiÖ cßn tån t¹i
nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ thu tiÒn l¬ng cßn lµ mét
yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
TiÒn l¬ng lµ nguån thu nhËp chñ yÕu cña ngêi lao ®éng,
c¸c doanh nghiÖp thêng sö dông tiÒn l¬ng lµm ®ßn bÈy ®Ó
khuyÕ khÝch tinh thÇn tÝch cùc lao ®éng lµ nh©n tè thóc
®Èy ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. V× vËy tiÒn l¬ng cã c¸c
chøc n¨ng sau:
I.1.2.1 Chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng.
Cïng víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña c¶i v©t chÊt, søc lao
®éng còng cÇn ph¶i ®îc t¸i t¹o. Trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ
x· héi kh¸c nhau viÖc t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cã sù kh¸c
nhau. Sù kh¸c nhau nµy thÓ hiÖn bëi quan hÖ s¶n xuÊt thèng
trÞ. Song nh×n chung qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng
diÔn ra trong lÞch sö thÓ hiÖn râ sù tiÕn bé cña x· héi. Sù
tiÕn bé nµy g¾n liÒn víi sù t¸c ®éng m¹nh mÏ vµ s©u s¾c
cña nh÷ng thµnh tùu khoa häc - kü thuËt mµ nh©n lo¹i s¸ng
5
t¹o ra. ChÝnh nã ®· lµm cho søc lao ®éng ®îc t¸i s¶n xuÊt
ngµy cµng t¨ng c¶ vÒ sè lîng vµ c¶ vÒ chÊt lîng.
Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ®îc thùc hiÖn bëi
viÖc tr¶ c«ng cho ngêi lao ®éng th«ng qua tiÒn l¬ng.
Søc lao ®éng lµ s¶n phÈm chñ yÕu cña x· héi, nã lu«n
lu«n ®îc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nhê thêng xuyªn ®îc duy
tr× vµ kh«i phôc. Nh vËy b¶n chÊt cña t¸i s¶n xuÊt søc lao
®éng nghÜa lµ ®¶m b¶o cho ngêi lao ®éng cã mét sè lîng
tiÒn l¬ng sinh ho¹t nhÊt ®Þnh ®Ó hä cã thÓ:
- Duy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng cña chÝnh m×nh.
- S¶n xuÊt ra søc lao ®éng míi.
- TÝch lòy kinh nghiÖm, n©ng cao tr×nh ®é ®Ó h×nh
thµnh kü n¨ng lao ®éng, t¨ng cêng chÊt lîng lao ®éng.
I.1.2.2. Chøc n¨ng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ.
C¸c M¸c ®· viÕt: "Mét t tëng t¸ch rêi lîi Ých kinh tÕ th×
nhÊt ®Þnh sÏ lµm nhôc nã". Thùc tÕ cho thÊy r»ng khi ®îc tr¶
c«ng xøng ®¸ng th× ngêi lao ®éng sÏ lµm viÖc tÝch cùc, sÏ
kh«ng ngõng hoµn thiÖn m×nh h¬n n÷a vµ ngîc l¹i, nÕu ngêi
lao ®éng kh«ng ®îc tr¶ l¬ng xøng ®¸ng víi c«ng søc cña hä
bá ra th× sÏ cã nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc kh«ng thuËn lîi cho
lîi Ých cña doanh nghiÖp. ThËm chÝ nã sÏ cã nh÷ng cuéc
®×nh c«ng x¶y ra, b¹o lo¹n g©y nªn x¸o trén vÒ chÝnh trÞ,
mÊt æn ®Þnh x· héi.
ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh th× tiÒn l¬ng lµ mét b»ng
chøng thÓ hiÖn gi¸ trÞ, ®Þa vÞ vµ uy tÝn cña ngêi lao ®éng
trong gia ®×nh, t¹i doanh nghiÖp còng nh ngoµi x· héi. Do ®ã
cÇn thùc hiÖn ®¸nh gi¸ ®óng n¨ng lùc vµ c«ng lao ®éng cña
6
ngêi lao ®éng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, ®Ó
tÝnh tiÒn l¬ng trë thµnh c«ng cô qu¶n lý khuyÕn khÝch vËt
chÊt vµ lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
I.1.2.3. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt lao ®éng.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c©n ®èi
gi÷a c¸c ngµnh, nghÒ ë c¸c vïng trªn toµn quèc, nhµ níc th-
êng th«ng qua hÖt thèng thang b¶ng l¬ng, c¸c chÕ ®é phô
cÊp cho tõng ngµnh nghÒ, tõng vïng ®Ó lµm c«ng cô ®iÒu
tiÕt lao ®éng. Nhê ®ã tiÒn l¬ng ®· gãp phÇn t¹o ra mét c¬
cÊu hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn cña x· héi.
I.1.2.4. Chøc n¨ng thíc ®o hao phÝ lao ®éng x· héi.
Khi tiÒn l¬ng ®îc tr¶ cho ngêi lao ®éng ngang víi gi¸ trÞ
søc lao ®éng mµ hä bá ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng
viÖc th× x· héi cã thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c hao phÝ lao ®éng
cña toµn thÓ céng ®ång th«ng qua tæng quü l¬ng cho toµn
thÓ ngêi lao ®éng. §iÒu nµy cã nghÜa trong c«ng t¸c thèng
kª, gióp nhµ níc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh møc
l¬ng tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o hîp lý thùc tÕ lu«n phï hîp víi
chÝnh s¸ch cña nhµ níc.
I.1.2.5. Chøc n¨ng c«ng cô qu¶n lý nhµ níc.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngêi sö
dông lao ®éng ®øng tríc hai søc Ðp lµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ
kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Hä thêng t×m mäi c¸ch cã thÓ ®Ó lµm
gi¶m thiÓu chi phÝ trong ®ã cã tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao
®éng.
Bé luËt lao ®éng ra ®êi, trong ®ã cã chÕ ®é tiÒn l¬ng,
b¶o vÖ quyÒn lµm viÖc, lîi Ých vµ c¸c quyÒn kh¸c cña ngêi
7
lao ®éng ®ång thêi b¶o vÖ quyÒn lîi ngêi lao ®éng vµ lîi Ých
hîp ph¸p cña ngêi lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn cho mèi quan hÖ
lao ®éng ®îc hµi hoµ vµ æn ®Þnh gãp phÇn ph¸t huy trÝ
s¸ng t¹o vµ tµi n¨ng cña ngêi lao ®éng nh»m ®¹t n¨ng suÊt,
chÊt lîng vµ tiÕn bé x· héi trong lao ®éng, s¶n xuÊt, dÞch vô,
t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vµ qu¶n lý lao ®éng.
Víi c¸c chøc n¨ng trªn ta cã thÓ thÊy tiÒn l¬ng ®ãng mét
vai trß quan träng viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn ph¸t
huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng vµ t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
I.2. Môc ®Ých, nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
- Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh, tæng hîp c¸c sè liÖu vÒ sè
lîng lao ®éng, thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng. TÝnh l¬ng vµ
trÝch c¸c kho¶n theo l¬ng, ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng
®óng ®èi tîng sö dông lao ®éng.
- Híng dÉn, kiÓm tra c¸c nh©n viªn h¹ch to¸n ë c¸c bé
phËn s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c phßng ban thùc hiÖn ®Çy ®ñ
c¸c chøng tõ ghi chÐp ban ®Çu vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng, më
sæ cÇn thiÕt vµ h¹ch to¸n nghiÖp vô lao ®éng tiÒn l¬ng
®óng chÕ ®é, ®óng ph¬ng ph¸p.
- TÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c ®èi tîng chi phÝ tiÒn l-
¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh cña c¸c bé phËn, ®¬n vÞ sö dông lao ®éng.
- LËp c¸c b¸o c¸o vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng thuéc phÇn viÖc
do m×nh phô tr¸ch.
8
- §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö
dông thêi gian lao ®éng, chi phÝ nh©n c«ng, n¨ng suÊt lao
®éng, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p nh»m khai th¸c sö dông triÖt
®Ó, cã hiÖu qu¶ mäi tiÒm n¨ng lao ®éng s½n cã trong doanh
nghiÖp.
I.3. Ph©n lo¹i tiÒn l¬ng.
Do cã nhiÒu h×nh thøc tiÒn l¬ng víi tÝnh chÊt kh¸c nhau,
chi tr¶ cho c¸c ®èi tîng kh¸c nhau nªn cÇn ph©n lo¹i tiÒn l-
¬ng theo tiªu thøc phï hîp. Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch
ph©n lo¹i tiÒn l¬ng nh: Ph©n lo¹i tiÒn l¬ng theo c¸ch thøc
tr¶ l¬ng (l¬ng s¶n phÈm, l¬ng thêi gian), ph©n theo ®èi tîng
tr¶ l¬ng (l¬ng gi¸n tiÕp, l¬ng trùc tiÕp), ph©n lo¹i theo chøc
n¨ng lao ®éng tiÒn l¬ng (l¬ng s¶n xuÊt, l¬ng b¸n hµng, l¬ng
qu¶n lý)… Mçi mét c¸ch ph©n lo¹i ®Òu cã nh÷ng t¸c dông
nhÊt ®Þnh trong qu¶n lý. VÒ mÆt h¹ch to¸n tiÒn l¬ng ®îc
chia lµm hai lo¹i lµ: TiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô.
- TiÒn l¬ng chÝnh: Bé phËn tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao
®éng trong thêi gian thùc tÕ cã lµm viÖc, bao gåm c¶ tiÒn l-
¬ng cÊp bËc, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l-
¬ng.
TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ®îc h¹ch to¸n
trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm, cã quan hÖ trùc tiÕp
víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ g¾n víi n¨ng suÊt lao
®éng.
I.4. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n.
Trong chÕ ®é x· héi chñ nghÜa th× ph©n phèi theo lao
®éng lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt.
9
- Trong ®iÒu kiÖn nh nhau, lµm viÖc ngang nhau th× tr¶
c«ng ngang nhau, lao ®éng kh¸c nhau th× tr¶ c«ng còng kh¸c
nhau.
- Trong ®iÒu kiÖn kh¸c nhau. lao ®éng nh nhau cã thÓ
tr¶ c«ng kh¸c nhau, hoÆc lao ®éng kh¸c nhau cã thÓ tr¶
c«ng b»ng nhau.
HiÖn viÖc tÝnh to¸n vµ thanh to¸n tiÒn l¬ng tõ phÝa
doanh ghiÖp, cho ngêi lao ®éng chñ yÕu lµ ®a vµo c¸c nghÞ
®Þnh vµ c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu lÖ trong Bé luËt lao §éng cña
níc Céng Hoµ X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam ngµy 05/07/1994.
§iÒu 55 trong Bé luËt lao ®éng cã quy ®Þnh: "TiÒn l¬ng
cña ngêi lao ®éng do hai bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao
®éng vµ ®îc tr¶ theo n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng vµ hiÖu
qu¶ c«ng viÖc. Møc l¬ng cña ngêi lao ®ég kh«ng thÊp h¬n
møc l¬ng tèi thiÓu do nhµ níc quy ®Þnh".
§iÒu 8 cña NghÞ ®Þnh 26/CP ngµy 23/05/1993 cña chÝnh
phñ quy ®Þnh:
- Lµm c«ng viÖc g×, chøc vô g× hëng l¬ng theo c«ng viÖc
®ã th«ng qua hîp ®ång lao ®éng vµ tho¶ íc lao ®éng tËp
thÓ. §èi víi c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh, c¬
së ®Ó xÕp l¬ng lµ tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt, ®èi víi viªn
chøc tiªu chuÈn lµ nghiÖp vô chuyªn m«n, ®èi víi qu¶n lý
doanh nghiÖp lµ tiªu chuÈn xÕp h¹ng doanh nghiÖp theo ®é
phøc t¹p vÒ qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
- ViÖc tr¶ l¬ng ph¶i theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ
doanh nghiÖp ph¶i b¶o ®¶m c¸c nghÜa vô ®èi víi nhµ níc
10
kh«ng ®îc thÊp h¬n quy ®Þnh hiÖn hµnh, nhµ níc kh«ng hç
trî ng©n s¸ch ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l¬ng míi.
TÊt c¶ c¸c quy ®Þnh trªn ®iÒu phôc vô cho viÖc:
+ §¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ kh«ng ngõng
n©ng cao ®åi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho ngêi lao ®éng.
+ Lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng ®îc n©ng
cao.
+ §¶m b¶o tÝnh ®¬n gi¶n dÔ hiÓu.
XÐt trong mèi liªn hÖ víi gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÒn l¬ng lµ
mét bé phËn quan träng cña chi phÝ, v× vËy viÖc thanh to¸n,
ph©n bæ chÝnh x¸c tiÒn l¬ng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh
®óng, tÝnh ®ñ vµ thanh to¸n kÞp thêi tiÒn l¬ng cho ngêi lao
®éng sÏ gãp phÇn hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng tÝch luü vµ
c¶i thiÖn ®êi sèng ngêi lao ®éng.
Nh×n chung, ë c¸c doanh nghiÖp do tån t¹i trong nÒn
kinh tÕ thÞ trêng, lîi nhuËn ®îc coi lµ môc tiªu hµng ®Çu nªn
viÖc tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ tiÒn l¬ng lµ mét nhiÖm vô quan
träng. Trong ®ã c¸ch thøc tr¶ l¬ng ®îc lùa chän sau khi
nghiªn cøu thùc tÕ c¸c lo¹i c«ng viÖc trong doanh nghiÖp lµ
biÖn ph¸p c¬ b¶n nhÊt, cã hiÖu qu¶ cao ®Ó tiÕt kiÖm kho¶n
chi phÝ nµy. Th«ng thêng trong doanh nghiÖp th× c¸c phÇn
viÖc ph¸t sinh ®a d¹ng víi quy m« lín nhá kh¸c nhau. V× vËy
c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng hiÖn nay ®îc c¸c doanh nghiÖp ¸p
dông linh ho¹t, phï hîp víi mçi trêng hîp, hoµn c¶nh cô thÓ ®Ó
cã ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt.
11
I.5. H×nh thøc tr¶ l¬ng, néi dung quü tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
I.5.1. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng.
TiÒn l¬ng lµ thu nhËp chÝnh cña ngêi lao ®éng, do ®ã
ph¶i ®¶m b¶o bï ®¾p søc lao ®éng cña ngêi lao ®éng ®· bá
ra vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu thiÕt yÕu cña hä. Trong c¸c
doanh nghiÖp ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau cña nÒn
kinh tÕ thÞ trêng cã rÊt nhiÒ lo¹i lao ®éng kh¸c nhau, tÝnh
chÊt vai trß cña tõng lo¹i lao ®éng ®èi víi mçi qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh l¹i kh¸c nhau. V× thÕ mçi doanh nghiÖp ph¶i
lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng nµo cho ngêi lao ®éng sao cho
phï hîp víi ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ, víi tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n
lý cña m×nh. MÆt kh¸c viÖc lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng
®óng ®¾n cßn cã t¸c dông tho¶ m·n lîi Ých ngêi lao ®éng,
chÊp hµnh tèt kû luËt lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng
gióp doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ nh©n c«ng h¹ ®îc
gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Trong c¸c doanh nghiÖp ë níc ta hiÖn nay chñ yÕu ¸p
dông h×nh thøc tr¶ l¬ng sau:
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian.
- H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
- H×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n.
I.5.1.1. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian.
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian lµ thùc hiÖn viÖc tÝnh
tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ,
12
theo ngµnh nghÒ vµ tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô kü thuËt
chuyªn m«n cña ngêi lao ®éng.
Tuú theo tÝnh chÊt lao ®éng kh¸c nhau, mçi ngµnh nghÒ
cô thÓ cã mét th¸ng l¬ng riªng. Trong mçi th¸ng l¬ng l¹i tuú
theo tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô kü thuËt chuyªn m«n mµ
chi lµm nhiÒu bËc l¬ng, mçi bËc l¬ng cã mét møc tiÒn l¬ng
nhÊt ®Þnh.
TiÒn l¬ng theo thêi gian cã thÓ tÝnh theo: Th¸ng, tuÇn,
ngµy, giê.
a. L¬ng th¸ng.
TiÒn l¬ng th¸ng lµ tiÒn l¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng trªn
c¬ së hîp ®ång lao ®éng.
L¬ng th¸ng thêng ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho nh©n
viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ c¸c
nh©n viªn thuéc c¸c ngµnh ho¹t ®éng kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n
xuÊt.
b. L¬ng tuÇn:
TiÒn l¬ng tuÇn lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho 1 tuÇn lµm viÖc
TiÒn l¬ng tuÇn =
L¬ng tuÇn thêng ®îc ¸p dông tr¶ cho c¸c ®èi tîng lao
®éng cã thêi gian lao ®éng kh«ng æn ®Þnh mang vµ mang
tÝnh thêi vô.
c. L¬ng ngµy:
TiÒn l¬ng ngµy lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho mét ngµy lµm viÖc.
TiÒn l¬ng ngµy =
13
L¬ng ngµy thêng ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao
®éng trong nh÷ng ngµy héi häp, häc tËp vµ lµm c¸c nghÜa vô
kh¸c hoÆc cho ngêi lao ®éng ng¾n h¹n.
d. L¬ng giê:
TiÒn l¬ng giê lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho 1 giê lµm viÖc
TiÒn l¬ng giê =
L¬ng giê ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng trùc
tiÕp trong thêi gian lµm viÖc kh«ng hëng l¬ng theo s¶n phÈm.
I.5.1.2. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
H×nh thøc nµy thùc hiÖn viÖc tÝnh tr¶ l¬ng cho ngêi lao
®éng theo sè lîng chÊt lîng hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh.
Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn vµ t×nh h×nh cô thÓ ë tõng
doanh nghiÖp mµ viÖc tÝnh tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thÓ
tiÕn hµnh tr¶ l¬ng theo: S¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ,
cã h¹n chÕ, s¶n phÈm cã thëng vµ ph¹t, s¶n phÈm cã luü
tiÕn.
a. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ:
Víi c¸c thøc nµy th× tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc
tÝnh trùc tiÕp theo sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng quy
c¸ch phÈm chÊt vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng s¶n phÈm ®· quy
®Þnh, kh«ng cã bÊt cø mét h¹n chÕ nµo.
§©y lµ h×nh thøc phæ biÕn ®îc c¸c doanh nghiÖp sö
dông ®Ó tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp.
b. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp.
Theo c¸ch thøc nµy th× ®ã lµ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho bé
phËn lao ®éng tham gia mét c¸ch gi¸n tiÕp vµ qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
14
H×nh thøc nµy thêng ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao
®éng gi¸n tiÕp. Tuy lao ®éng cña hä kh«ng trùc tiÕp t¹o ra
s¶n phÈm nhng l¹i gi¸n tiÕp ¶nh hëng tíi n¨ng suÊt lao ®éng
trùc tiÕp vµ hä lµ nh÷ng ngêi lµm nhiÖm vô vËn chuyÓn
nguyªn vËt liÖu, thµnh ph¶m, b¶o dìng m¸y mãc tiÕt bÞ…
c. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thëng, ph¹t:
Theo h×nh thøc nµy ngoµi tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm trùc
tiÕp ngêi lao ®éng cßn ®îc thëng trong s¶n xuÊt nh thëng vÒ
chÊt lîng s¶n phÈm tèt, n¨ng suÊt lao ®éng cao, tiÕt kiÖm vËt
t. Trong trêng hîp ngêi lao ®éng lµm ra s¶n phÈm háng, vît
qu¸ vËt t trªn ®Þnh møc quy ®Þnh, kh«ng ®µm b¶o ®îc
ngµy c«ng quy ®Þnh th× cã thÓ ph¶i chi tiÒn ph¹t trõ vµo thu
nhËp cña hä.
H×nh thøc nµy ®îc sö dông ®Ó khuyÕn khÝch ngêi lao
®éng h¨ng say trong c«ng viÖc vµ cã ý thøc tr¸ch nhiÖm
trong s¶n xuÊt.
d. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn.
Theo h×nh thøc nµy ngoµi tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm trùc
tiÕp. Cßn c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vît ®Þnh møc lao
®éng, tÝnh thªm mét sè tiÒn l¬ng theo tû lÖ luü tiÕn. Nh÷ng
s¶n phÈm vît møc cµng cao th× suÊt luü tiÕn cµng lín.
H×nh thøc nµy chØ ®îc sö dông trong mét sè trêng hîp
cÇn thiÕt, nh khi cÇn hoµn thµnh gÊp mét ®¬n ®Æt hµng
hoÆc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng ë kh©u khã nhÊt, ®Ó ®Èy
nhanh tèc ®é s¶n xuÊt ®¶m b¶o cho thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc
®ång bé.
I.5.13. H×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n:
15
§Çy lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo khèi l-
îng vµ chÊt lîng c«ng viÖc mµ hä hoµn thµnh.
Cã hai lo¹i kho¸n: Kho¸n c«ng viªc vµ kho¸n quü l¬ng.
a. Kho¸n c«ng viÖc:
Doanh nghiÖp x¸c ®Þnh møc tiÒn l¬ng tr¶ theo tõng c«ng
viÖc mµ ngêi lao ®éng ph¶i hoµn thµnh.
H×nh thøc nµy ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng
gi¶n ®¬n, cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh bèc dì nguyªn vËt liÖu,
hµng ho¸, söa ch÷a, nhµ cöa…
b. H×nh thøc kho¸n quü l¬ng:
C¨n cø vµo khèi lîng tõng c«ng viÖc, khèi lîng s¶n phÈm
vµ thêi gian cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh mµ doanh nghiÖp tiÕn
hµnh kho¸n quü l¬ng.
Ngêi lao ®éng biÕt tríc sè tiÒn l¬ng mµ hä sÏ nhËn sa khi
hoµn thµnh c«ng viÖc trong thêi gian ®· ®îc quy ®Þnh.
H×nh thøc nµy ¸p dông, cho nh÷ng c«ng viÖc kh«ng thÓ
®Þnh møc cho tõng bé phËn c«ng viÖc hoÆc nh÷ng c«ng viÖc
mµ xÐt ra giao kho¸n tõng c«ng viÖc chi tiÕt th× sÏ kh«ng lîi
vÒ mÆt kinh tÕ. Th«ng thêng lµ nh÷ng c«ng viÖc cÇn hoµ
thµnh ®óng thêi h¹n.
I.5.2. Néi dung quü l¬ng.
Quü tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l¬ng
(kÓ c¶ c¸c kho¶n phô cÊp) mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho tÊt
c¶ c¸c lo¹i lao ®éng do doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông.
Thµnh phÇn quü tiÒn l¬ng bao gåm nhiÒu kho¶n nh: l¬ng
thêi gian, l¬ng s¶n phÈm, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn thëng
trong s¶n xuÊt. Ngoµi ra trong quü l¬ng kÕ ho¹ch cßn ®îc
16
tÝnh c¶ kho¶n tiÒn chi trî cÊp BHXH cho c«ng nh©n viªn trong
thêi gian nghØ æm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng.
Th«ng qua t×nh h×nh biÕn ®éng cña quü tiÒn l¬ng sÏ
cho phÐp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh sö dông lao
®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng, tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®éng viªn
c«ng nh©n viªn h¨ng h¸i lao ®éng nh»m n©ng cao n¨ng suÊt
lao ®éng.
I.5.3. Néi dung c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
I.5.3.1. Quü b¶o hiÓm x· héi.
Theo kh¸i niÖm cña tæ chøc lao ®éng Quèc tÕ (ILO-
International Labour Oganiztion): “ B¶o hiÓm x· héi ®îc hiÓu
lµ sù b¶o vÖ cña x· héi ®èi víi c¸c thµnh viªn cña m×nh th«ng
qua mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p c«ng céng ®Ó chèng l¹i t×nh
tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh do bÞ mÊt hoÆc gi¶m thu nhËp
g©y ra bëi: èm ®au, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, tuæi giµ, tµn
tËt… thªm vµo ®ã BHXH b¶o vÖ ch¨m sãc søc khoÎ, ch¨m sãc
y tÕ cho céng ®ång vµ trî cÊp cho c¸c gia ®×nh khã kh¨n.
Nh vËy ngoµi tiÒn l¬ng th× c«ng nh©n viªn cßn ®îc trî
cÊp x· héi. Kho¶n trî cÊp x· héi nµy chñ yÕu ®îc chi tõ quü
BHXH.
Quü BHXH ®îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ sù ®ãng gãp cña
ngêi sö dông lao ®éng, ngêi lao ®éng vµ m«t phÇn hç trî cña
nhµ níc.
Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, quü BHXH ®îc tÝnh theo tû lÖ
20% trªn tæng quü l¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp thêng
xuyªn cña ngêi lao ®éng thùc tÕ trong kú h¹ch to¸n. Trong
®ã ngêi sö dông lao ®éng ph¶i nép 15% vµ ®îc tÝnh vµo chi
17
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, cßn l¹i lµ ngêi lao ®ég nép 5% vµ
trõ vµo tiÒn l¬ng hµng th¸ng.
Nhµ níc quy ®Þnh chÝnh s¸ch vÒ BHXH, nh»m tõng bíc
më réng vµ n©ng cao viÖc b¶o ®¶m vËt chÊt. Gãp phÇn æn
®Þnh ®êi sèng cho ngêi lao ®éng vµ gia ®×nh cña hä trong
c¸c trêng hîp ngêi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, hÕt tuæi lao
®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, mÊt viÖc lµm, bÞ tai n¹n lao ®éng,
chÕt, gÆp rñi ro hoÆc c¸c khã kh¨n kh¸c.
ë ViÖt Nam hiÖn nay nh÷ng ngêi lao ®éng cã tham gia
®ãng BHXH, ®Òu cã quyÒn ®îc hëng BHXH. §ãng BHXH b¾t
buéc hay tù nguyÖn ®îc ¸p dông ®èi víi tõng lo¹i ®èi tîng vµ
tõng lo¹i doanh nghiÖp ®Ó b¶o ®¶m cho ngêi lao ®éng ®îc
hëng c¸c chÕ ®é BHXH thÝch hîp.
Quü BHXH ®îc qu¶n lý thèng nhÊt theo chÕ ®é tµi chÝnh
cña nhµ níc, h¹ch to¸n ®éc lËp vµ ®îc nhµ níc b¶o hé.
I.5.3.2. Quü B¶o hiÓm y tÕ.
Quü b¶o hiÓm y tÕ ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c
kho¶n tiÒn kh¸m, ch÷a bªnh, viÖn phÝ, thuèc thang… cho ng-
êi lao ®éng trong thêi gian èm ®au, thai s¶n…
Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc
hiÖn trÝch quü b¶o hiÓm y tÕ b»ng 3% trªn tæng sè thu nhËp
t¹m tÝnh cña ngêi lao ®éng. Trong ®ã doanh nghiÖp ph¶i
chÞu 2% kho¶n nµy tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh,
cßn l¹i 1% ngêi lao ®éng ph¶i nép, kho¶n nµy trõ vµo tiÒn l-
¬ng cña hä.
18
Quü BHYT do nhµ níc tæ chøc. Giao cho c¬ quan BHYT
thèng nhÊt qu¶n lý vµ chi tr¶ cho ngêi lao ®éng, th«ng qua
m¹ng líi y tÕ. Nh»m huy ®éng sù ®ãng gãp cña c¸ nh©n, tËp
thÓ, céng ®ång x· héi ®Ó t¨ng cêng chÊt lîng trong viÖc
kh¸m, ch÷a bÖnh. V× vËy khi tÝnh ®îc møc trÝch b¶o hiÓm y
tÕ c¸c doanh nghiÖp ph¶i nép toµn bé cho c¬ quan BHYT
I.5.3.3. Kinh phÝ c«ng ®oµn:
Kinh phÝ c«ng ®oµn lµ ngêi tµi trî cho ho¹t ®éng c«ng
®oµn ë c¸c cÊp. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, kinh phÝ c«ng
®oµn ®îc tÝnh theo tû lÖ 2% trªn tæng tiÒn l¬ng thùc tÕ
ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng, kÓ c¶ hîp ®ång lao ®éng cã thêi
h¹n. Kho¶n chi phÝ nµy ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp trong thêi kú h¹ch to¸n.
Th«ng thêng khi trÝch kinh phÝ c«ng ®oµn th× doanh
nghiÖp ph¶i nép mét nöa cßn mét nöa ®Ó l¹i chi tiªu cho ho¹t
®éng c«ng ®oµn t¹i ®¬n vÞ.
I.6. TiÒn thëng vµ vai trß cña tiÒn thëng.
TiÒn thëng lµ nh÷ng kho¶n phô cÊp thªm ngoµi l¬ng
dµnh cho nh÷ng ngêi cã c«ng, nh÷ng ngêi vît møc n¨ng suÊt,
c«ng viªc mµ c¬ quan dao phã.
TiÒn thëng cã c¸c vai trß sau:
- KhuyÕn khÝch ®éng viªn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn
cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc.
- T¹o cho mèi trêng lµm viªc trong doanh nghiÖp c¸ tÝnh
c¹nh tranh lÉn nhau, gi÷a c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong
cïng mét tæ, nhãm, gi÷a c¸c thµnh viªn cña tæ nµy vµ tæ
kh¸c.
19
- T¨ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- T¨ng thÕ m¹nh søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp m×nh
víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
II. C«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n chÝnh theo l-
¬ng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
II.1. Kh¸i niÖm vÒ nguyªn t¾c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
II.1.1. Kh¸i niÖm vÒ h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng.
H¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ viÖc
thu thËp chøng tõ cã liªn quan ®Ó tiÒn hµnh tÝnh to¸n vµ
ph©n bæ chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cho
c¸c ®èi tîng bé phËn sö dông søc lao ®éng.
II.1.2. NguyÒn t¾c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng.
TiÒn l¬ng cã mét vai trß rÊt quan träng trong viÖc h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Viªc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo kh«ng ®îc kÞp thêi vµ chÝnh x¸c sÏ lµm cho viÖc
tÝnh to¸n gi¸ thµnh cã phÇn kh«ng ®îc chÝnh x¸c.
Tríc tÇm quan träng ®ã viÖc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo nã ph¶i thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c sau.
- Ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c sè lîng, sè lîng thêi gian vµ
kÕt qu¶ lao ®éng.
- TÝnh to¸n vµ thanh to¸n ®óng ®¾n, kÞp thêi tiÒn l-
¬ng vµ c¸c kho¶n thanh to¸n víi ngêi lao ®éng. TÝnh ®óng
vµ kÞp thêi c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng mµ doanh nghiÖp ph¶i
tr¶ thay ngêi lao ®éng vµ ph©n bæ ®óng ®¾n chi phÝ nh©n
20
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng më
réng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng kÐo theo sù thay ®æi vÒ
ho¹t ®éng qu¶n lý vµ c¬ chÕ qu¶n lý kÕ to¸n lu«n lu«n tån
t¹i g¾n liÒn víi qu¶n lý. Do vËy ngµy cµng cã nhiÒu c¶i tiÕn
®æi míi vÒ mäi mÆt. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý ngµy cµng
cao ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi.
Trong ®ã tiÒn l¬ng ®îc coi lµ hµng ®Çu cña chÝnh s¸ch
kinh tÕ x· héi. Nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn cuéc sèng lao
®éng. TiÒn l¬ng t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt kh«ng chØ tõ phÝa
søc lao ®éng mµ nã cßn chi phèi t×nh c¶m, sù nhiÖt t×nh cña
ngêi lao ®éng. ChÝnh v× vËy mµ c«ng t¸c tæ chøc tiÒn l¬ng
trong c¸c doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng,
nã ®ßi hái ph¶i gi¶i quyÕt hµi hoµ gi÷a 3 lo¹i lîi Ých sau.
Nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng nh»m t¹o ra
®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
Trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, tiÒn l¬ng lµ mét ®ßn bÈy quan
träng v× vËy cïng víi sù ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ hiÖn nay ®ßi
hái tiÒn l¬ng còng kh«ng ngõng ®æi míi sao cho phï hîp ®Ó
thùc sù lµ ®ßn bÈy kinh tÕ m¹nh mÏ trong c¸c doanh nghiÖp.
§æi míi c«ng t¸c tiÒn l¬ng kh«ng chØ lµ yªu cÇu ®èi víi c¬
quan cÊp trªn mµ cßn lµ yªu cÇu cña tõng c¬ së s¶n xuÊt, cña
tõng doanh nghiÖp. ViÖc chi tr¶ l¬ng hîp lý cho ngêi lao ®éng
sÏ kÝch thÝch ngêi lao ®éng quan t©m ®Õn s¶n xuÊt, t¹o
®iÒu kiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña toµn bé nÒn kinh tÕ quèc
d©n. Tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng gióp cho
1
doanh nghiÖp qu¶n lý tèt quü l¬ng, b¶o ®¶m viÖc chi tr¶ l-
¬ng vµ trî cÊp b¶o hiÓm x· héi ®óng nguyªn t¾c, ®óng chÕ
®é.
V× vËy h¹ch to¸n kinh doanh trë thµnh mét vÊn ®Ò cÊp
thiÕt cã tÇm quan träng trong toµn bé nÒn s¶n xuÊt cña níc ta
hiÖn nay nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. ViÖc thanh
to¸n lÊy thu bï chi cã l·i võa lµ ®éng lùc võa lµ môc tiªu cña
c¸c nhµ s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i quan t©m tíi c¸c kh©u trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Æc biÖt ®èi víi chi phÝ lao ®éng ph¶i
®îc chó ý quan t©m nhiÒu nhÊt. Bëi v× nã lµ mét trong
nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm. ViÖc sö dông
lao ®éng hîp lý sÏ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ lao ®éng sèng, gãp
phÇn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng doanh thu cho doanh
nghiÖp, c¶i thiÖn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, cñng cè tinh
thÇn cho ngêi lao ®éng.
KÕt hîp gi÷a kiÕn thøc ®· häc ë nhµ trêng vµ qua thêi
gian thùc tËp, vµ cïng víi sù híng dÉn cña c¸n bé phßng kÕ
to¸n ë c«ng ty TNHH DÖt may Th¸i S¬n Hµ Néi em ®· m¹nh
d¹n chän chuyªn ®Ò: H¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi
lµm ®Ò tµi nghiªn cøu.
Néi dung chuyªn ®Ò gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: C¬ së lý luËn chung vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i C«ng ty TNHH dÖt may Th¸i
S¬n Hµ Néi.
2
Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i
C«ng ty TNHH dÖt may Th¸i S¬n Hµ Néi.
3
Ch¬ng I: C¬ së lý luËn chung vÒ tiÒn l¬ng c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng.
I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
l¬ng.
I.1. Kh¸i niÖm, vai trß vµ chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng.
I.1.1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng.
Lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng ch©n tay vµ trÝ ãc cña con
ngêi nh»m biÕn ®æi t¸c ®éng mét c¸ch tù nhiªn thµnh
nh÷ng vËt phÈm ®¸p øng cho nhu cÇu sinh ho¹t cña con ngêi.
Trong mäi chÕ ®é x· héi, viÖc s¸ng t¹o ra cña c¶i vËt chÊt
®Òu g¾n liÒn víi lao ®éng. Do vËy lao ®éng lµ cÇn thiÕt cho
sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, lµ yÕu tè c¬ b¶n
nhÊt, quyÕt ®Þnh nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. S¶n xuÊt dï
díi h×nh thøc nµo th× ngêi lao ®éng, t liÖu s¶n xuÊt vµ ®èi t-
îng lao ®éng ®Òu lµ nh÷ng nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®Ó
®¶m b¶o tiÕn hµnh liªn tôc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi nãi
chung vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp nãi riªng th× mét vÊn ®Ò thiÕt yÕu lµ ph¶i t¸i s¶n
xuÊt søc lao ®éng. V× vËy khi hä tham gia lao ®éng s¶n xuÊt
ë c¸c doanh nghiÖp th× ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thï
lao cho hä. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× viÖc tr¶ thï lao
cho ngêi lao ®éng ®îc biÓu hiÖn b»ng thíc ®o gi¸ trÞ vµ ®îc
gäi lµ tiÒn l¬ng.
Nh vËy tiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao
®éng sèng cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp tr¶ cho ngêi lao ®éng
theo thêi gian, theo khèi lîng c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng ®·
cèng hiÕn cho doanh nghiÑp.
4
VÒ b¶n chÊt tiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ c¶
søc lao ®éng. MÆt kh¸c tiÒn l¬ng cßn lµ ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó
khuyÕn khÝch tinh thÇn lµm viÖc h¨ng h¸i cña ngêi lao ®éng,
kÝnh thÝch vµ t¹o mèi quan t©m cña ngêi lao ®éng ®Õn kÕt
qu¶ c«ng viÖc cña hä. Nãi c¸ch kh¸c tiÒn l¬ng lµ mét nh©n tè
thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
I.1.2. Vai trß vµ chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng.
TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, nã g¾n liÒn víi lao
®éng vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong ®iÒu kiÖ cßn tån t¹i
nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ thu tiÒn l¬ng cßn lµ mét
yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
TiÒn l¬ng lµ nguån thu nhËp chñ yÕu cña ngêi lao ®éng,
c¸c doanh nghiÖp thêng sö dông tiÒn l¬ng lµm ®ßn bÈy ®Ó
khuyÕ khÝch tinh thÇn tÝch cùc lao ®éng lµ nh©n tè thóc
®Èy ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. V× vËy tiÒn l¬ng cã c¸c
chøc n¨ng sau:
I.1.2.1 Chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng.
Cïng víi qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña c¶i v©t chÊt, søc lao
®éng còng cÇn ph¶i ®îc t¸i t¹o. Trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ
x· héi kh¸c nhau viÖc t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cã sù kh¸c
nhau. Sù kh¸c nhau nµy thÓ hiÖn bëi quan hÖ s¶n xuÊt thèng
trÞ. Song nh×n chung qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng
diÔn ra trong lÞch sö thÓ hiÖn râ sù tiÕn bé cña x· héi. Sù
tiÕn bé nµy g¾n liÒn víi sù t¸c ®éng m¹nh mÏ vµ s©u s¾c
cña nh÷ng thµnh tùu khoa häc - kü thuËt mµ nh©n lo¹i s¸ng
5
t¹o ra. ChÝnh nã ®· lµm cho søc lao ®éng ®îc t¸i s¶n xuÊt
ngµy cµng t¨ng c¶ vÒ sè lîng vµ c¶ vÒ chÊt lîng.
Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ®îc thùc hiÖn bëi
viÖc tr¶ c«ng cho ngêi lao ®éng th«ng qua tiÒn l¬ng.
Søc lao ®éng lµ s¶n phÈm chñ yÕu cña x· héi, nã lu«n
lu«n ®îc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nhê thêng xuyªn ®îc duy
tr× vµ kh«i phôc. Nh vËy b¶n chÊt cña t¸i s¶n xuÊt søc lao
®éng nghÜa lµ ®¶m b¶o cho ngêi lao ®éng cã mét sè lîng
tiÒn l¬ng sinh ho¹t nhÊt ®Þnh ®Ó hä cã thÓ:
- Duy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng cña chÝnh m×nh.
- S¶n xuÊt ra søc lao ®éng míi.
- TÝch lòy kinh nghiÖm, n©ng cao tr×nh ®é ®Ó h×nh
thµnh kü n¨ng lao ®éng, t¨ng cêng chÊt lîng lao ®éng.
I.1.2.2. Chøc n¨ng lµ ®ßn bÈy kinh tÕ.
C¸c M¸c ®· viÕt: "Mét t tëng t¸ch rêi lîi Ých kinh tÕ th×
nhÊt ®Þnh sÏ lµm nhôc nã". Thùc tÕ cho thÊy r»ng khi ®îc tr¶
c«ng xøng ®¸ng th× ngêi lao ®éng sÏ lµm viÖc tÝch cùc, sÏ
kh«ng ngõng hoµn thiÖn m×nh h¬n n÷a vµ ngîc l¹i, nÕu ngêi
lao ®éng kh«ng ®îc tr¶ l¬ng xøng ®¸ng víi c«ng søc cña hä
bá ra th× sÏ cã nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc kh«ng thuËn lîi cho
lîi Ých cña doanh nghiÖp. ThËm chÝ nã sÏ cã nh÷ng cuéc
®×nh c«ng x¶y ra, b¹o lo¹n g©y nªn x¸o trén vÒ chÝnh trÞ,
mÊt æn ®Þnh x· héi.
ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh th× tiÒn l¬ng lµ mét b»ng
chøng thÓ hiÖn gi¸ trÞ, ®Þa vÞ vµ uy tÝn cña ngêi lao ®éng
trong gia ®×nh, t¹i doanh nghiÖp còng nh ngoµi x· héi. Do ®ã
cÇn thùc hiÖn ®¸nh gi¸ ®óng n¨ng lùc vµ c«ng lao ®éng cña
6
ngêi lao ®éng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, ®Ó
tÝnh tiÒn l¬ng trë thµnh c«ng cô qu¶n lý khuyÕn khÝch vËt
chÊt vµ lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
I.1.2.3. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt lao ®éng.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c©n ®èi
gi÷a c¸c ngµnh, nghÒ ë c¸c vïng trªn toµn quèc, nhµ níc th-
êng th«ng qua hÖt thèng thang b¶ng l¬ng, c¸c chÕ ®é phô
cÊp cho tõng ngµnh nghÒ, tõng vïng ®Ó lµm c«ng cô ®iÒu
tiÕt lao ®éng. Nhê ®ã tiÒn l¬ng ®· gãp phÇn t¹o ra mét c¬
cÊu hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn cña x· héi.
I.1.2.4. Chøc n¨ng thíc ®o hao phÝ lao ®éng x· héi.
Khi tiÒn l¬ng ®îc tr¶ cho ngêi lao ®éng ngang víi gi¸ trÞ
søc lao ®éng mµ hä bá ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng
viÖc th× x· héi cã thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c hao phÝ lao ®éng
cña toµn thÓ céng ®ång th«ng qua tæng quü l¬ng cho toµn
thÓ ngêi lao ®éng. §iÒu nµy cã nghÜa trong c«ng t¸c thèng
kª, gióp nhµ níc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh møc
l¬ng tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o hîp lý thùc tÕ lu«n phï hîp víi
chÝnh s¸ch cña nhµ níc.
I.1.2.5. Chøc n¨ng c«ng cô qu¶n lý nhµ níc.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngêi sö
dông lao ®éng ®øng tríc hai søc Ðp lµ chi phÝ s¶n xuÊt vµ
kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Hä thêng t×m mäi c¸ch cã thÓ ®Ó lµm
gi¶m thiÓu chi phÝ trong ®ã cã tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao
®éng.
Bé luËt lao ®éng ra ®êi, trong ®ã cã chÕ ®é tiÒn l¬ng,
b¶o vÖ quyÒn lµm viÖc, lîi Ých vµ c¸c quyÒn kh¸c cña ngêi
7
lao ®éng ®ång thêi b¶o vÖ quyÒn lîi ngêi lao ®éng vµ lîi Ých
hîp ph¸p cña ngêi lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn cho mèi quan hÖ
lao ®éng ®îc hµi hoµ vµ æn ®Þnh gãp phÇn ph¸t huy trÝ
s¸ng t¹o vµ tµi n¨ng cña ngêi lao ®éng nh»m ®¹t n¨ng suÊt,
chÊt lîng vµ tiÕn bé x· héi trong lao ®éng, s¶n xuÊt, dÞch vô,
t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vµ qu¶n lý lao ®éng.
Víi c¸c chøc n¨ng trªn ta cã thÓ thÊy tiÒn l¬ng ®ãng mét
vai trß quan träng viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn ph¸t
huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng vµ t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
I.2. Môc ®Ých, nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
- Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh, tæng hîp c¸c sè liÖu vÒ sè
lîng lao ®éng, thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng. TÝnh l¬ng vµ
trÝch c¸c kho¶n theo l¬ng, ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng
®óng ®èi tîng sö dông lao ®éng.
- Híng dÉn, kiÓm tra c¸c nh©n viªn h¹ch to¸n ë c¸c bé
phËn s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c phßng ban thùc hiÖn ®Çy ®ñ
c¸c chøng tõ ghi chÐp ban ®Çu vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng, më
sæ cÇn thiÕt vµ h¹ch to¸n nghiÖp vô lao ®éng tiÒn l¬ng
®óng chÕ ®é, ®óng ph¬ng ph¸p.
- TÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c ®èi tîng chi phÝ tiÒn l-
¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh cña c¸c bé phËn, ®¬n vÞ sö dông lao ®éng.
- LËp c¸c b¸o c¸o vÒ lao ®éng, tiÒn l¬ng thuéc phÇn viÖc
do m×nh phô tr¸ch.
8
- §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý, sö
dông thêi gian lao ®éng, chi phÝ nh©n c«ng, n¨ng suÊt lao
®éng, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p nh»m khai th¸c sö dông triÖt
®Ó, cã hiÖu qu¶ mäi tiÒm n¨ng lao ®éng s½n cã trong doanh
nghiÖp.
I.3. Ph©n lo¹i tiÒn l¬ng.
Do cã nhiÒu h×nh thøc tiÒn l¬ng víi tÝnh chÊt kh¸c nhau,
chi tr¶ cho c¸c ®èi tîng kh¸c nhau nªn cÇn ph©n lo¹i tiÒn l-
¬ng theo tiªu thøc phï hîp. Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch
ph©n lo¹i tiÒn l¬ng nh: Ph©n lo¹i tiÒn l¬ng theo c¸ch thøc
tr¶ l¬ng (l¬ng s¶n phÈm, l¬ng thêi gian), ph©n theo ®èi tîng
tr¶ l¬ng (l¬ng gi¸n tiÕp, l¬ng trùc tiÕp), ph©n lo¹i theo chøc
n¨ng lao ®éng tiÒn l¬ng (l¬ng s¶n xuÊt, l¬ng b¸n hµng, l¬ng
qu¶n lý)… Mçi mét c¸ch ph©n lo¹i ®Òu cã nh÷ng t¸c dông
nhÊt ®Þnh trong qu¶n lý. VÒ mÆt h¹ch to¸n tiÒn l¬ng ®îc
chia lµm hai lo¹i lµ: TiÒn l¬ng chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô.
- TiÒn l¬ng chÝnh: Bé phËn tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao
®éng trong thêi gian thùc tÕ cã lµm viÖc, bao gåm c¶ tiÒn l-
¬ng cÊp bËc, tiÒn thëng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l-
¬ng.
TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ®îc h¹ch to¸n
trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm, cã quan hÖ trùc tiÕp
víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ g¾n víi n¨ng suÊt lao
®éng.
I.4. Nguyªn t¾c h¹ch to¸n.
Trong chÕ ®é x· héi chñ nghÜa th× ph©n phèi theo lao
®éng lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n nhÊt.
9
- Trong ®iÒu kiÖn nh nhau, lµm viÖc ngang nhau th× tr¶
c«ng ngang nhau, lao ®éng kh¸c nhau th× tr¶ c«ng còng kh¸c
nhau.
- Trong ®iÒu kiÖn kh¸c nhau. lao ®éng nh nhau cã thÓ
tr¶ c«ng kh¸c nhau, hoÆc lao ®éng kh¸c nhau cã thÓ tr¶
c«ng b»ng nhau.
HiÖn viÖc tÝnh to¸n vµ thanh to¸n tiÒn l¬ng tõ phÝa
doanh ghiÖp, cho ngêi lao ®éng chñ yÕu lµ ®a vµo c¸c nghÞ
®Þnh vµ c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu lÖ trong Bé luËt lao §éng cña
níc Céng Hoµ X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam ngµy 05/07/1994.
§iÒu 55 trong Bé luËt lao ®éng cã quy ®Þnh: "TiÒn l¬ng
cña ngêi lao ®éng do hai bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång lao
®éng vµ ®îc tr¶ theo n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng vµ hiÖu
qu¶ c«ng viÖc. Møc l¬ng cña ngêi lao ®ég kh«ng thÊp h¬n
møc l¬ng tèi thiÓu do nhµ níc quy ®Þnh".
§iÒu 8 cña NghÞ ®Þnh 26/CP ngµy 23/05/1993 cña chÝnh
phñ quy ®Þnh:
- Lµm c«ng viÖc g×, chøc vô g× hëng l¬ng theo c«ng viÖc
®ã th«ng qua hîp ®ång lao ®éng vµ tho¶ íc lao ®éng tËp
thÓ. §èi víi c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh, c¬
së ®Ó xÕp l¬ng lµ tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt, ®èi víi viªn
chøc tiªu chuÈn lµ nghiÖp vô chuyªn m«n, ®èi víi qu¶n lý
doanh nghiÖp lµ tiªu chuÈn xÕp h¹ng doanh nghiÖp theo ®é
phøc t¹p vÒ qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
- ViÖc tr¶ l¬ng ph¶i theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ
doanh nghiÖp ph¶i b¶o ®¶m c¸c nghÜa vô ®èi víi nhµ níc
10
kh«ng ®îc thÊp h¬n quy ®Þnh hiÖn hµnh, nhµ níc kh«ng hç
trî ng©n s¸ch ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l¬ng míi.
TÊt c¶ c¸c quy ®Þnh trªn ®iÒu phôc vô cho viÖc:
+ §¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng vµ kh«ng ngõng
n©ng cao ®åi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho ngêi lao ®éng.
+ Lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng ®îc n©ng
cao.
+ §¶m b¶o tÝnh ®¬n gi¶n dÔ hiÓu.
XÐt trong mèi liªn hÖ víi gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÒn l¬ng lµ
mét bé phËn quan träng cña chi phÝ, v× vËy viÖc thanh to¸n,
ph©n bæ chÝnh x¸c tiÒn l¬ng vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, tÝnh
®óng, tÝnh ®ñ vµ thanh to¸n kÞp thêi tiÒn l¬ng cho ngêi lao
®éng sÏ gãp phÇn hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng tÝch luü vµ
c¶i thiÖn ®êi sèng ngêi lao ®éng.
Nh×n chung, ë c¸c doanh nghiÖp do tån t¹i trong nÒn
kinh tÕ thÞ trêng, lîi nhuËn ®îc coi lµ môc tiªu hµng ®Çu nªn
viÖc tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ tiÒn l¬ng lµ mét nhiÖm vô quan
träng. Trong ®ã c¸ch thøc tr¶ l¬ng ®îc lùa chän sau khi
nghiªn cøu thùc tÕ c¸c lo¹i c«ng viÖc trong doanh nghiÖp lµ
biÖn ph¸p c¬ b¶n nhÊt, cã hiÖu qu¶ cao ®Ó tiÕt kiÖm kho¶n
chi phÝ nµy. Th«ng thêng trong doanh nghiÖp th× c¸c phÇn
viÖc ph¸t sinh ®a d¹ng víi quy m« lín nhá kh¸c nhau. V× vËy
c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng hiÖn nay ®îc c¸c doanh nghiÖp ¸p
dông linh ho¹t, phï hîp víi mçi trêng hîp, hoµn c¶nh cô thÓ ®Ó
cã ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt.
11
I.5. H×nh thøc tr¶ l¬ng, néi dung quü tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
I.5.1. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng.
TiÒn l¬ng lµ thu nhËp chÝnh cña ngêi lao ®éng, do ®ã
ph¶i ®¶m b¶o bï ®¾p søc lao ®éng cña ngêi lao ®éng ®· bá
ra vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu thiÕt yÕu cña hä. Trong c¸c
doanh nghiÖp ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau cña nÒn
kinh tÕ thÞ trêng cã rÊt nhiÒ lo¹i lao ®éng kh¸c nhau, tÝnh
chÊt vai trß cña tõng lo¹i lao ®éng ®èi víi mçi qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh l¹i kh¸c nhau. V× thÕ mçi doanh nghiÖp ph¶i
lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng nµo cho ngêi lao ®éng sao cho
phï hîp víi ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ, víi tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n
lý cña m×nh. MÆt kh¸c viÖc lùa chän h×nh thøc tr¶ l¬ng
®óng ®¾n cßn cã t¸c dông tho¶ m·n lîi Ých ngêi lao ®éng,
chÊp hµnh tèt kû luËt lao ®éng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng
gióp doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ nh©n c«ng h¹ ®îc
gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Trong c¸c doanh nghiÖp ë níc ta hiÖn nay chñ yÕu ¸p
dông h×nh thøc tr¶ l¬ng sau:
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian.
- H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
- H×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n.
I.5.1.1. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian.
H×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian lµ thùc hiÖn viÖc tÝnh
tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ,
12
theo ngµnh nghÒ vµ tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô kü thuËt
chuyªn m«n cña ngêi lao ®éng.
Tuú theo tÝnh chÊt lao ®éng kh¸c nhau, mçi ngµnh nghÒ
cô thÓ cã mét th¸ng l¬ng riªng. Trong mçi th¸ng l¬ng l¹i tuú
theo tr×nh ®é thµnh th¹o nghiÖp vô kü thuËt chuyªn m«n mµ
chi lµm nhiÒu bËc l¬ng, mçi bËc l¬ng cã mét møc tiÒn l¬ng
nhÊt ®Þnh.
TiÒn l¬ng theo thêi gian cã thÓ tÝnh theo: Th¸ng, tuÇn,
ngµy, giê.
a. L¬ng th¸ng.
TiÒn l¬ng th¸ng lµ tiÒn l¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng trªn
c¬ së hîp ®ång lao ®éng.
L¬ng th¸ng thêng ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho nh©n
viªn lµm c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ c¸c
nh©n viªn thuéc c¸c ngµnh ho¹t ®éng kh«ng cã tÝnh chÊt s¶n
xuÊt.
b. L¬ng tuÇn:
TiÒn l¬ng tuÇn lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho 1 tuÇn lµm viÖc
TiÒn l¬ng tuÇn =
L¬ng tuÇn thêng ®îc ¸p dông tr¶ cho c¸c ®èi tîng lao
®éng cã thêi gian lao ®éng kh«ng æn ®Þnh mang vµ mang
tÝnh thêi vô.
c. L¬ng ngµy:
TiÒn l¬ng ngµy lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho mét ngµy lµm viÖc.
TiÒn l¬ng ngµy =
13
L¬ng ngµy thêng ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao
®éng trong nh÷ng ngµy héi häp, häc tËp vµ lµm c¸c nghÜa vô
kh¸c hoÆc cho ngêi lao ®éng ng¾n h¹n.
d. L¬ng giê:
TiÒn l¬ng giê lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho 1 giê lµm viÖc
TiÒn l¬ng giê =
L¬ng giê ®îc ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng trùc
tiÕp trong thêi gian lµm viÖc kh«ng hëng l¬ng theo s¶n phÈm.
I.5.1.2. H×nh thøc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm.
H×nh thøc nµy thùc hiÖn viÖc tÝnh tr¶ l¬ng cho ngêi lao
®éng theo sè lîng chÊt lîng hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh.
Tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn vµ t×nh h×nh cô thÓ ë tõng
doanh nghiÖp mµ viÖc tÝnh tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thÓ
tiÕn hµnh tr¶ l¬ng theo: S¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ,
cã h¹n chÕ, s¶n phÈm cã thëng vµ ph¹t, s¶n phÈm cã luü
tiÕn.
a. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng h¹n chÕ:
Víi c¸c thøc nµy th× tiÒn l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng ®îc
tÝnh trùc tiÕp theo sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ®óng quy
c¸ch phÈm chÊt vµ ®¬n gi¸ tiÒn l¬ng s¶n phÈm ®· quy
®Þnh, kh«ng cã bÊt cø mét h¹n chÕ nµo.
§©y lµ h×nh thøc phæ biÕn ®îc c¸c doanh nghiÖp sö
dông ®Ó tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp.
b. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp.
Theo c¸ch thøc nµy th× ®ã lµ tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho bé
phËn lao ®éng tham gia mét c¸ch gi¸n tiÕp vµ qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
14
H×nh thøc nµy thêng ¸p dông ®Ó tr¶ l¬ng cho ngêi lao
®éng gi¸n tiÕp. Tuy lao ®éng cña hä kh«ng trùc tiÕp t¹o ra
s¶n phÈm nhng l¹i gi¸n tiÕp ¶nh hëng tíi n¨ng suÊt lao ®éng
trùc tiÕp vµ hä lµ nh÷ng ngêi lµm nhiÖm vô vËn chuyÓn
nguyªn vËt liÖu, thµnh ph¶m, b¶o dìng m¸y mãc tiÕt bÞ…
c. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thëng, ph¹t:
Theo h×nh thøc nµy ngoµi tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm trùc
tiÕp ngêi lao ®éng cßn ®îc thëng trong s¶n xuÊt nh thëng vÒ
chÊt lîng s¶n phÈm tèt, n¨ng suÊt lao ®éng cao, tiÕt kiÖm vËt
t. Trong trêng hîp ngêi lao ®éng lµm ra s¶n phÈm háng, vît
qu¸ vËt t trªn ®Þnh møc quy ®Þnh, kh«ng ®µm b¶o ®îc
ngµy c«ng quy ®Þnh th× cã thÓ ph¶i chi tiÒn ph¹t trõ vµo thu
nhËp cña hä.
H×nh thøc nµy ®îc sö dông ®Ó khuyÕn khÝch ngêi lao
®éng h¨ng say trong c«ng viÖc vµ cã ý thøc tr¸ch nhiÖm
trong s¶n xuÊt.
d. Tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn.
Theo h×nh thøc nµy ngoµi tiÒn l¬ng theo s¶n phÈm trùc
tiÕp. Cßn c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh vît ®Þnh møc lao
®éng, tÝnh thªm mét sè tiÒn l¬ng theo tû lÖ luü tiÕn. Nh÷ng
s¶n phÈm vît møc cµng cao th× suÊt luü tiÕn cµng lín.
H×nh thøc nµy chØ ®îc sö dông trong mét sè trêng hîp
cÇn thiÕt, nh khi cÇn hoµn thµnh gÊp mét ®¬n ®Æt hµng
hoÆc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng ë kh©u khã nhÊt, ®Ó ®Èy
nhanh tèc ®é s¶n xuÊt ®¶m b¶o cho thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc
®ång bé.
I.5.13. H×nh thøc tr¶ l¬ng kho¸n:
15
§Çy lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo khèi l-
îng vµ chÊt lîng c«ng viÖc mµ hä hoµn thµnh.
Cã hai lo¹i kho¸n: Kho¸n c«ng viªc vµ kho¸n quü l¬ng.
a. Kho¸n c«ng viÖc:
Doanh nghiÖp x¸c ®Þnh møc tiÒn l¬ng tr¶ theo tõng c«ng
viÖc mµ ngêi lao ®éng ph¶i hoµn thµnh.
H×nh thøc nµy ¸p dông cho nh÷ng c«ng viÖc lao ®éng
gi¶n ®¬n, cã tÝnh chÊt ®ét xuÊt nh bèc dì nguyªn vËt liÖu,
hµng ho¸, söa ch÷a, nhµ cöa…
b. H×nh thøc kho¸n quü l¬ng:
C¨n cø vµo khèi lîng tõng c«ng viÖc, khèi lîng s¶n phÈm
vµ thêi gian cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh mµ doanh nghiÖp tiÕn
hµnh kho¸n quü l¬ng.
Ngêi lao ®éng biÕt tríc sè tiÒn l¬ng mµ hä sÏ nhËn sa khi
hoµn thµnh c«ng viÖc trong thêi gian ®· ®îc quy ®Þnh.
H×nh thøc nµy ¸p dông, cho nh÷ng c«ng viÖc kh«ng thÓ
®Þnh møc cho tõng bé phËn c«ng viÖc hoÆc nh÷ng c«ng viÖc
mµ xÐt ra giao kho¸n tõng c«ng viÖc chi tiÕt th× sÏ kh«ng lîi
vÒ mÆt kinh tÕ. Th«ng thêng lµ nh÷ng c«ng viÖc cÇn hoµ
thµnh ®óng thêi h¹n.
I.5.2. Néi dung quü l¬ng.
Quü tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l¬ng
(kÓ c¶ c¸c kho¶n phô cÊp) mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho tÊt
c¶ c¸c lo¹i lao ®éng do doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông.
Thµnh phÇn quü tiÒn l¬ng bao gåm nhiÒu kho¶n nh: l¬ng
thêi gian, l¬ng s¶n phÈm, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn thëng
trong s¶n xuÊt. Ngoµi ra trong quü l¬ng kÕ ho¹ch cßn ®îc
16
tÝnh c¶ kho¶n tiÒn chi trî cÊp BHXH cho c«ng nh©n viªn trong
thêi gian nghØ æm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng.
Th«ng qua t×nh h×nh biÕn ®éng cña quü tiÒn l¬ng sÏ
cho phÐp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh sö dông lao
®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng, tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®éng viªn
c«ng nh©n viªn h¨ng h¸i lao ®éng nh»m n©ng cao n¨ng suÊt
lao ®éng.
I.5.3. Néi dung c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
I.5.3.1. Quü b¶o hiÓm x· héi.
Theo kh¸i niÖm cña tæ chøc lao ®éng Quèc tÕ (ILO-
International Labour Oganiztion): “ B¶o hiÓm x· héi ®îc hiÓu
lµ sù b¶o vÖ cña x· héi ®èi víi c¸c thµnh viªn cña m×nh th«ng
qua mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p c«ng céng ®Ó chèng l¹i t×nh
tr¹ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh do bÞ mÊt hoÆc gi¶m thu nhËp
g©y ra bëi: èm ®au, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng, tuæi giµ, tµn
tËt… thªm vµo ®ã BHXH b¶o vÖ ch¨m sãc søc khoÎ, ch¨m sãc
y tÕ cho céng ®ång vµ trî cÊp cho c¸c gia ®×nh khã kh¨n.
Nh vËy ngoµi tiÒn l¬ng th× c«ng nh©n viªn cßn ®îc trî
cÊp x· héi. Kho¶n trî cÊp x· héi nµy chñ yÕu ®îc chi tõ quü
BHXH.
Quü BHXH ®îc h×nh thµnh chñ yÕu tõ sù ®ãng gãp cña
ngêi sö dông lao ®éng, ngêi lao ®éng vµ m«t phÇn hç trî cña
nhµ níc.
Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, quü BHXH ®îc tÝnh theo tû lÖ
20% trªn tæng quü l¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp thêng
xuyªn cña ngêi lao ®éng thùc tÕ trong kú h¹ch to¸n. Trong
®ã ngêi sö dông lao ®éng ph¶i nép 15% vµ ®îc tÝnh vµo chi
17
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, cßn l¹i lµ ngêi lao ®ég nép 5% vµ
trõ vµo tiÒn l¬ng hµng th¸ng.
Nhµ níc quy ®Þnh chÝnh s¸ch vÒ BHXH, nh»m tõng bíc
më réng vµ n©ng cao viÖc b¶o ®¶m vËt chÊt. Gãp phÇn æn
®Þnh ®êi sèng cho ngêi lao ®éng vµ gia ®×nh cña hä trong
c¸c trêng hîp ngêi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, hÕt tuæi lao
®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, mÊt viÖc lµm, bÞ tai n¹n lao ®éng,
chÕt, gÆp rñi ro hoÆc c¸c khã kh¨n kh¸c.
ë ViÖt Nam hiÖn nay nh÷ng ngêi lao ®éng cã tham gia
®ãng BHXH, ®Òu cã quyÒn ®îc hëng BHXH. §ãng BHXH b¾t
buéc hay tù nguyÖn ®îc ¸p dông ®èi víi tõng lo¹i ®èi tîng vµ
tõng lo¹i doanh nghiÖp ®Ó b¶o ®¶m cho ngêi lao ®éng ®îc
hëng c¸c chÕ ®é BHXH thÝch hîp.
Quü BHXH ®îc qu¶n lý thèng nhÊt theo chÕ ®é tµi chÝnh
cña nhµ níc, h¹ch to¸n ®éc lËp vµ ®îc nhµ níc b¶o hé.
I.5.3.2. Quü B¶o hiÓm y tÕ.
Quü b¶o hiÓm y tÕ ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c
kho¶n tiÒn kh¸m, ch÷a bªnh, viÖn phÝ, thuèc thang… cho ng-
êi lao ®éng trong thêi gian èm ®au, thai s¶n…
Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc
hiÖn trÝch quü b¶o hiÓm y tÕ b»ng 3% trªn tæng sè thu nhËp
t¹m tÝnh cña ngêi lao ®éng. Trong ®ã doanh nghiÖp ph¶i
chÞu 2% kho¶n nµy tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh,
cßn l¹i 1% ngêi lao ®éng ph¶i nép, kho¶n nµy trõ vµo tiÒn l-
¬ng cña hä.
18
Quü BHYT do nhµ níc tæ chøc. Giao cho c¬ quan BHYT
thèng nhÊt qu¶n lý vµ chi tr¶ cho ngêi lao ®éng, th«ng qua
m¹ng líi y tÕ. Nh»m huy ®éng sù ®ãng gãp cña c¸ nh©n, tËp
thÓ, céng ®ång x· héi ®Ó t¨ng cêng chÊt lîng trong viÖc
kh¸m, ch÷a bÖnh. V× vËy khi tÝnh ®îc møc trÝch b¶o hiÓm y
tÕ c¸c doanh nghiÖp ph¶i nép toµn bé cho c¬ quan BHYT
I.5.3.3. Kinh phÝ c«ng ®oµn:
Kinh phÝ c«ng ®oµn lµ ngêi tµi trî cho ho¹t ®éng c«ng
®oµn ë c¸c cÊp. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh, kinh phÝ c«ng
®oµn ®îc tÝnh theo tû lÖ 2% trªn tæng tiÒn l¬ng thùc tÕ
ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng, kÓ c¶ hîp ®ång lao ®éng cã thêi
h¹n. Kho¶n chi phÝ nµy ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp trong thêi kú h¹ch to¸n.
Th«ng thêng khi trÝch kinh phÝ c«ng ®oµn th× doanh
nghiÖp ph¶i nép mét nöa cßn mét nöa ®Ó l¹i chi tiªu cho ho¹t
®éng c«ng ®oµn t¹i ®¬n vÞ.
I.6. TiÒn thëng vµ vai trß cña tiÒn thëng.
TiÒn thëng lµ nh÷ng kho¶n phô cÊp thªm ngoµi l¬ng
dµnh cho nh÷ng ngêi cã c«ng, nh÷ng ngêi vît møc n¨ng suÊt,
c«ng viªc mµ c¬ quan dao phã.
TiÒn thëng cã c¸c vai trß sau:
- KhuyÕn khÝch ®éng viªn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn
cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc.
- T¹o cho mèi trêng lµm viªc trong doanh nghiÖp c¸ tÝnh
c¹nh tranh lÉn nhau, gi÷a c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn trong
cïng mét tæ, nhãm, gi÷a c¸c thµnh viªn cña tæ nµy vµ tæ
kh¸c.
19
- T¨ng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp.
- T¨ng thÕ m¹nh søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp m×nh
víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
II. C«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n chÝnh theo l-
¬ng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
II.1. Kh¸i niÖm vÒ nguyªn t¾c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng
vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
II.1.1. Kh¸i niÖm vÒ h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng.
H¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ viÖc
thu thËp chøng tõ cã liªn quan ®Ó tiÒn hµnh tÝnh to¸n vµ
ph©n bæ chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cho
c¸c ®èi tîng bé phËn sö dông søc lao ®éng.
II.1.2. NguyÒn t¾c h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l¬ng.
TiÒn l¬ng cã mét vai trß rÊt quan träng trong viÖc h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Viªc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo kh«ng ®îc kÞp thêi vµ chÝnh x¸c sÏ lµm cho viÖc
tÝnh to¸n gi¸ thµnh cã phÇn kh«ng ®îc chÝnh x¸c.
Tríc tÇm quan träng ®ã viÖc h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo nã ph¶i thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c sau.
- Ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c sè lîng, sè lîng thêi gian vµ
kÕt qu¶ lao ®éng.
- TÝnh to¸n vµ thanh to¸n ®óng ®¾n, kÞp thêi tiÒn l-
¬ng vµ c¸c kho¶n thanh to¸n víi ngêi lao ®éng. TÝnh ®óng
vµ kÞp thêi c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng mµ doanh nghiÖp ph¶i
tr¶ thay ngêi lao ®éng vµ ph©n bæ ®óng ®¾n chi phÝ nh©n
20