Sự hình thành và phát triển của công ty tinh dầu và các sản phẩm tự nhiên
- 27 trang
- file .pdf
b¸o c¸o thùc tËp tæng hîp
I-/ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n
phÈm tù nhiªn
1-/ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty
Nh»m môc ®Ých ®Èy m¹nh h¬n n÷a kh¶ n¨ng øng dông khoa hoc kÜ thuËt vµ
th-c hiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, 28/11/1988 ViÖn khoa häc ViÖt Nam (nay lµ Trung
t©m khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia) quyÕt ®Þnh chuyÓn Trung t©m liªn kÕt khoa
häc s¶n xuÊt tinh dÇu vµ h-¬ng liÖu thµnh xÝ nghiÖp tinh dÇu ®Ó më réng ph¹m vi
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.
Tõ ngµy thµnh lËp ®Õn nay xÝ nghiªp ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn vÒ c¬ së vËt
chÊt kÜ thuËt vµ ngµy cµng më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu, më réng mÆt hµng s¶n
xuÊt kinh doanh. Tõ nguån vèn ban ®Çu rÊt khiªm tèn (vèn ng©n s¸ch cÊp
606.038.542 ®ång) xÝ nghiÖp ®· tù kh¼ng ®Þnh ®-îc m×nh vµ ph¸t huy hiÖu qu¶
nguån vèn. §Õn cuèi n¨m 1998 nguån vèn tù bæ sung lµ 3.560.000.000 ®ång,
cuèi n¨m 1997 nguån vèn ®· t¨ng lªn thµnh 3.590.000.000 ®ång.
§Ó ®¸p øng ®-îc sù ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp tinh dÇu, ngµy 28/11/1998 C«ng
ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn ®-îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 802/VKHI-
Q§ trªn c¬ së Trung t©m liªn kÕt khoa häc s¶n xuÊt tinh dÇu - h-¬ng liÖu - ViÖn
Khoa häc ViÖt Nam. Tªn quèc tÕ cña c«ng ty lµ Essential Oil Enterprise
(ENTEROIL). §Þa chØ cña c«ng ty : Trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ
quèc gia - ®-êng Hoµng Quèc ViÖt, quËn CÇu GiÊy, Hµ Néi.
2-/ Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c«ng ty.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn cã chøc n¨ng nhiÖm vô liªn kÕt
c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu, thùc nghiÖm, s¶n xuÊt kinh doanh nh»m khÐp kÝn qu¸
tr×nh nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ ®-a c¸c tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ vÒ
sinh häc, ho¸ häc c¸c lo¹i c©y tinh dÇu ®¹t ®-îc trong n-íc vµ trªn thÕ giíi vµo
s¶n xuÊt chÕ biÕn c¸c mÆt hµng tinh dÇu, h-¬ng liÖu, d-îc liÖu cã gi¸ trÞ cao
nh»m phôc vô nhu cÇu trong n-íc vµ xuÊt khÈu, t¹o nguån thu ngo¹i tÖ ®Ó ph¸t
triÓn nghiªn cøu, ®æi míi thiÕt bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, kh«ng ngõng
n©ng cao n¨ng lùc toµn diÖn cña c«ng ty, tù c©n ®èi, tù trang tr¶i vÒ tµi chÝnh,
t¨ng c-êng tÝch luü më réng qui m« s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
Bªn c¹nh ®ã, lµ mét ®¬n vÞ thuéc viÖn khoa häc ViÖt Nam, nay lµ trung
t©m khoa häc tù nhiªn vµ C«ng nghÖ quèc gia nh»m môc ®Ých ®Èy m¹nh h¬n n÷a
kh¶ n¨ng ¸p dông tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt c«ng nghÖ vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
C«ng ty cã chøc n¨ng nghiªn cøu triÓn khai s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ph¸t triÓn
1
khoa häc vµ c«ng nghÖ lÊy kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ n©ng cao
n¨ng suÊt chÊt l-îng vµ h-íng vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
NhiÖm vô quan träng cña trung t©m ®ång thêi còng lµ môc ®Ých cña viÖn
tr-ëng ViÖn khoa häc ViÖt Nam, lµ thµnh lËp m« h×nh khoa häc - s¶n xuÊt nh- "
Doanh nghiÖp - khoa häc - kinh tÕ " ®Ó s¶n xuÊt thö nghiÖm trùc tiÕp øng dông
c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c ®¬n vÞ trong viÖn vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æt
hµng cho c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu t¹o s¶n phÈm míi n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm
thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn ®· liªn kÕt ®-îc víi ViÖn ho¸
häc, ViÖn sinh häc, ViÖn sinh th¸i tµi nguyªn t¹o nh©n gièng c¸c c©y tinh dÇu cã
hµm l-îng tinh dÇu cao nh- s¶, h-¬ng nhu, b¹c hµ... cung cÊp gièng cho c¸c ®Þa
ph-¬ng thuéc c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång, miÒn nói vµ T©y Nguyªn, n«ng
tr-êng tæng ®éi thanh niªn xung phong...
Trong nh÷ng n¨m s¾p tíi, c«ng ty tinh dÇu sÏ ®-îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn
thµnh trung t©m khoa häc c«ng nghÖ s¶n xuÊt kinh doanh lín cã truyÒn thèng vÒ
tinh dÇu cña trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia.
II-/ c¬ cÊu tæ chøc vµ mét sè nh©n tè kinh tÕ kÜ thuËt cña c«ng
ty
1-/ C¬ cÊu tæ chøc vµ chøc n¨ng nhiÖm vô c¸c phßng ban
XÝ nghiÖp cã c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc sau:
- Phßng nghiªn cøu khoa häc ph¸t triÓn tinh dÇu, h-¬ng liÖu (goÞ t¾t lµ
phßng nghiªn cøu ph¸t triÓn)
- Phßng kiÓm tra chÊt l-îng
- Phßng kinh doanh
- Phßng qu¶n lý tæng hîp
- X-ëng s¶n xuÊt chÕ biÕn tinh dÇu (x-ëng t¸i chÕ)
C¬ cÊu tæ chøc cña bé m¸y qu¶n lý ®-¬c thÓ hiÖn b»ng s¬ ®å:
2
Gi¸m ®èc C«ng ty
Phßng qu¶n Phßng nghiªn Phßng kiÓm Phßng X-ëng t¸i
lý tæng hîp cøu ph¸t triÓn tra chÊt l-îng kinh doanh chÕ
Phßng qu¶n Phßng Phßng Phßng
lý hµnh chÝnh kÕ to¸n K.doanh I K.doanh II
Nh×n vµo s¬ ®å trªn ta cã thÓ thÊy râ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña c«ng ty bao gåm
bé phËn trùc tuyÕn vµ bé phËn chøc n¨ng:
Bé phËn trùc tuyÕn bao gåm: Gi¸m ®èc c«ng ty, phã gi¸m ®èc c«ng ty vµ
c¸c tr-ëng phßng, x-ëng tr-ëng, bé phËn nµy cã vai trß trùc tiÕp chØ ®¹o, ®iÒu
hµnh toµn bé c«ng ty.
Bé phËn chøc n¨ng bao gåm: C¸c tr-ëng phßng, x-ëng tr-ëng. Bé phËn nµy
thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý kh¸c nhau theo sù ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸
kh¸c nhau.
Gi¸m ®èc c«ng ty vÉn lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm toµn diÖn vÒ tÊt c¶ c¸c ho¹t
®éng cña c«ng ty, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn theo kªnh liªn hÖ ®-êng th¼ng
nghÜa lµ chØ cã c¸c tr-ëng phßng, x-ëng tr-ëng míi cã quyÒn ra lÖnh cho nh©n
viªn thõa hµnh trong ph¹m vi m×nh phô tr¸ch, cßn nh÷ng ng-êi kh¸c kh«ng cã
quyÒn ra lÖnh cho nh©n viªn kh«ng thuéc quyÒn qu¶n lý cña m×nh (tuy nhiªn,
®iÒu nµy chØ mang tÝnh chÊt t-¬ng ®èi)
Gi÷a c¸c bé phËn cã mèi quan hÖ ngang quyÒn kh«ng phô thuéc lÉn nhau
nh-ng l¹i hç trî, hiÖp t¸c c«ng viÖc víi nhau lµm cho bé m¸y cña c«ng ty ho¹t
®éng mét c¸ch nhÞp nhµng cã hiÖu qu¶.
Sau ®©y lµ chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cô thÓ cña c¸c bé phËn trong c«ng ty:
1. Gi¸m ®èc c«ng ty: Gi¸m ®èc c«ng ty do ViÖn tr-ëng viÖn khoa häc ViÖt
nam nay lµ trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ qu¶n lý c«ng nghÖ quèc gia võa ®¹i
diÖn cho c«ng nh©n viªn chøc qu¶n lý c«ng ty theo chÕ ®é mét thñ tr-ëng cã
quyÒn quyÕt ®Þnh c«ng ty ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c«ng ty theo ®óng chÝnh s¸ch
ph¸p luËt cña nhµ n-íc sù chØ ®¹o cña trung t©m khoa häc ph¸p luËt cña Nhµ
3
n-íc sù chØ ®¹o cña trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia vµ nghÞ
quyÕt cña ®¹i héi c«ng ty nh©n viªn chøc. §ång thêi gi¸m ®èc c«ng ty ph¶i chÞu
tr¸ch nhiÖm tr-íc Nhµ n-íc, tr-íc Trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ
quèc gia vµ tËp thÓ lao ®éng vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng
kh¸c cña c«ng ty, thùc hiÖn, hoµn thµnh tèt nh÷ng môc tiªu ®Ò ra.
§Ó thùc hiÖn chøc tr¸ch ®-îc giao, gi¸m ®èc c«ng ty cã nhiÖm vô vµ quyÒn
h¹n vÒ tæ chøc bé m¸y, tuyÓn chän lao ®éng, tr¶ l-¬ng theo hiÖu qu¶ cña s¶n
xuÊt kinh doanh vµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh.
2. Phã gi¸m ®èc vµ kÕ to¸n tr-ëng: cã nhiÖm vô gióp viÖc cho gi¸m ®èc do
gi¸m ®èc ®Ò nghÞ vµ gi¸m ®èc trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng ty c«ng nghÖ
quèc gia ra quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm phã gi¸m ®èc ®iÒu hµnh c«ng viÖc chÞu sù ph©n
c«ng cña Gi¸m ®èc theo tõng lÜnh vùc c«ng t¸c chÞu tr¸nh nhiÖm tr-íc Gi¸m ®èc
vÒ lÜnh vùc ®-îc ph©n c«ng.
3. Phßng nghiªn cøu khoa häc ph¸t triÓn tinh dÇu h-¬ng liÖu
- Nghiªn cøu øng dông vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ
cña ®Êt n-íc víi c¸c ®Ò tµi thuéc trung t©m qu¶n lý.
- Hîp t¸c víi c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan trong trung t©m ®Ó nghiªn cøu vµ ®-a
c¸c tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt ®¹t ®-îc trong lÜnh vùc sinh häc, ho¸ häc, tinh dÇu,
h-¬ng liÖu, t- ®éng hãa v.v...vµo ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña
C«ng ty.
- Tham gia vµo c«ng t¸c ®µo t¹o (®µo t¹o t¹i chç, tham gia gi¶ng d¹y ë c¸c
tr-êng ®¹i häc, h-íng dÉn nghiªn cøu sinh)
4. Phßng kiÓm tra chÊt l-îng
- KiÓm tra vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c lo¹i tinh dÇu, h-¬ng liÖu, ho¸ chÊt
nhËp vµo vµ xuÊt ra ë c«ng ty.
- KiÓm tra vµ cÊp chøng chØ chÊt l-îng c¸c lo¹i tinh dÇu h-¬ng liÖu cho c¸c
®¬n vÞ kinh doanh kh¸c khi cã yªu cÇu.
5. Phßng kinh doanh
Tr-íc n¨m 1999 c«ng ty chØ cã 1 phßng kinh doanh. Tõ n¨m 1999, do cã
nh÷ng thay ®æi lín tõ m«i tr-êng kinh doanh, ®Ó ®¸p øng ®-îc yªu cÇu ngµy
cµng lín cña c«ng viÖc phßng kinh doanh ®-îc t¸ch thµnh hai phßng: Phßng
kinh doanh I vµ phßng kinh doanh II, trong ®ã nßng cèt lµ phßng kinh doanh I.
4
* Phßng kinh doanh I
- T×m hiÓu thÞ tr-êng trong n-íc vµ ngoµi n-íc, t×m hiÓu nguån cung cÊp
(mua vµo) x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.
- Thu thËp vµ xö lý th«ng tin kinh tÕ kÜ thuËt còng nh- sù biÕn ®éng cña thÞ
tr-êng nãi chung vµ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp nãi riªng. N¾m v÷ng chÕ ®é chÝnh s¸ch ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt
kinh doanh ®óng ph¸p luËt vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao.
- X©y dùng c¸c hîp ®ång kinh tÕ, liªn doanh liªn kÕt dÞch vô lËp chøng tõ
giao nhËn vµ thanh to¸n.
- Thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, chµo hµng kÞp thêi.
* Phßng kinh doanh II
- Khai th¸c thÞ tr-êng tiªu thô néi ®Þa vµ cè g¾ng më réng thÞ tr-êng t¹o -u
thÕ c¹nh tranh víi nh÷ng ®èi thñ kinh doanh cïng mÆt hµng trong giai ®o¹n míi.
- Tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh trong lÜnh vùc míi lµ lÜnh vùc nhËp khÈu
(tõ n¨m 1999)
- Trong thêi gian tíi phßng kinh doanh I vµ phßng kinh doanh II cïng
phèi hîp ho¹t ®éng ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®a d¹ng ho¸ kinh doanh cña c«ng ty.
6. Phßng qu¶n lý tæng hîp:
a. Phßng tæ chøc hµnh chÝnh
- Tæ chøc thùc hiÖn c¸c chØ ®¹o cña gi¸m ®èc vÒ qu¶n lý nh©n sù
- Tæ chøc theo dâi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch cho c¸n bé c«ng nh©n viªn
chøc
- Gióp gi¸m ®èc kh©u tuyÓn dông, ®µo t¹o, s¾p xÕp, bè trÝ lao ®éng
- Gióp gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt phôc vô, ®iÖn
n-íc, vËn t¶i, ®êi sèng...
b. Phßng kÕ to¸n
- Thùc hiÖn c«ng t¸c thèng kª kÕ to¸n, gióp gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c qu¶n lý
tµi chÝnh, h¹ch to¸n c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty
- B¸o c¸o gi¸m ®èc vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty
- §¶m b¶o cung cÊp sè liÖu nhanh chãng, chÝnh x¸c kÞp thêi khi cã yªu cÇu
- Tæ chøc tèt viÖc thùc hiÖn huy ®éng c¸c nguån vèn kinh doanh
5
- Thùc hiÖn ®óng mäi yªu cÇu cña Nhµ n-íc còng nh- c¸c qui ®Þnh kh¸c vÒ
h¹ch to¸n kinh doanh.
7. X-ëng s¶n xuÊt chÕ biÕn tinh dÇu: X-ëng cã hai bé phËn :
- Mét bé phËn chuyªn chÕ biÕn c¸c lo¹i tinh dÇu tù nhiªn phèi hîp víi c¸c
bé phËn kh¸c trong c«ng ty. §©y lµ bé phËn quan träng nhÊt
- Mét bé phËn chuyªn chÕ biÕn, n©ng cÊp mét sè lo¹i tinh dÇu tù nhiªn
thµnh tinh dÇu chÊt l-îng cao t¸ch ®¬n h-¬ng tõ tinh dÇu.
2-/ Mét sè nh©n tè kinh tÕ kÜ thuËt
a, VÒ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt:
- DiÖn tÝch nhµ x-ëng, kho 1345 m2
Trong ®ã cã 1265 m2 nhµ kiªn cè, 80 m2 nhµ cÊp1, 1400 m2 s©n b·i vµ c¸c
thiÕt bÞ m¸y mãc vµ c¸c tµi s¶n cã gi¸ trÞ kh¸c.
b, Thùc tr¹ng lao ®éng:
PhÇn ®«ng c¸n bé c«ng nh©n viªn ph¶i kiªm nhiÖm nhiÒu viÖc thùc hiÖn
nhiÒu chøc n¨ng. Mét sè c¸n bé khoa häc võa nghiªn cøu thiÕt kÕ chÕ t¹o võa
lao ®éng s¶n xuÊt thùc hiÖn chøc n¨ng gi¶m bít sè l-îng c¸n bé trung cÊp, c«ng
nh©n kÜ thuËt.
C«ng ty hiÖn nay cã 63 c¸n bé trong ®ã:
- Trªn ®¹i häc 3
- §¹i häc cao ®¼ng 29
- Trung cÊp 3
- C«ng nh©n kÜ thuËt 10
- Lao ®éng trùc tiÕp 18
VÒ sè l-îng c¸n bé khoa häc qu¶n lý nghiÖp vô tuy Ýt nh-ng cã chÊt l-îng
®óng ngµnh nghÒ, ®-îc tuyÓn chän vµ sö dông hîp lý ph¸t huy tèi ®a n¨ng lùc lµm
viÖc cña mçi ng-êi. Ngoµi sè c¸n bé trong biªn chÕ, c«ng ty cßn m¹ng l-íi céng
t¸c viªn lµ nh÷ng c¸n bé khoa häc kÜ thuËt chuyªn ngµnh cã tr×nh ®é cao cña Trung
t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia vµ mét sè tr-¬ng ®¹i häc.
c, T×nh h×nh vÒ mÆt hµng s¶n xuÊt kinh doanh.
C«ng ty tinh dÇu ®-îc Liªn hiÖp quèc (UNDP) tµi trî c¸c trang thiÕt bÞ
nhËp tõ c¸c n-íc §øc, Ph¸p, NhËt. C¸c chuyªn viªn kÜ thuËt ®-îc ®µo t¹o tõ c¸c
6
n-íc vµ ®-îc chuyªn gia Liªn hiÖp quèc h-íng dÉn trùc tiÕp nªn vËn hµnh thµnh
th¹o c¸c trang thiÕt bÞ ch-ng cÊt, chÕ biÕn, n©ng cao chÊt l-îng c¸c lo¹i tinh dÇu,
®¬n h-¬ng vµ c¸c dÉn xuÊt ®¸p øng tiªu chuÈn quèc tÕ.
C«ng ty cã phßng kiÓm tra chÊt l-îng ®-îc Nhµ n-íc cho phÐp cÊp chøng
chØ chÊt l-îng tinh dÇu xuÊt khÈu. C¸c mÆt hµng kinh doanh chñ yÕu cña c«ng ty
bao gåm:
- Tinh dÇu quÕ
- Tinh dÇu s¶
- Tinh dÇu h-¬ng nhu
- Tinh dÇu hóng quÕ
- Tinh dÇu b¹c hµ
- Tinh dÇu håi
- Tinh dÇu trµm
- Tinh dÇu mµng tang
- Tinh dÇu p¬ mu
- Tinh dÇu s¶ hoa hång
- C¸c ®¬n h-¬ng
- Tinh dÇu x¸ xÞ
- DÇu thùc vËt (dÇu dõa, dÇu ®µo lén hét...)
- Hoa håi
- C¸nh kiÕn
HiÖn nay c«ng ty nghiªn cøu ®-a vµo s¶n xuÊt thö mét sè mÆt hµng tinh dÇu
míi cã gi¸ trÞ nh-: dÇu hoa håi, tinh dÇu x¸ xÞ Ên §é, n-íc géi ®Çu, chÊt tÈy röa
pha chÕ vµ t¹o ra mét sè ®¬n chÊt h-¬ng th¬m nh- h-¬ng chanh t¸o. N¨m 1999
c«ng ty ®· sö dông h-¬ng t¸o cho s¶n phÈm n-íc röa b¸t ®¹t chÊt l-îng cao, gi¸
thµnh h¹ so víi mua h-¬ng liÖu t¸o tõ nguån nhËp khÈu.
§Ó n©ng cao chÊt l-îng cña s¶n phÈm tinh dÇu xuÊt khÈu c«ng ty tiÕn hµnh
nghiªn cøu triÓn khai vµ tiÕn hµnh ¸p dông vµo s¶n xuÊt mét sè c«ng nghÖ chiÕt
suÊt b»ng ch-ng cÊt ph©n ®o¹n trong ch©n kh«ng vµ kÕt tinh cã ®iÒu khiÓn.
Ngoµi ra c«ng ty cßn tiÕn hµnh x©y dùng phßng thÝ nghiÖm kiÓm tra chÊt l-îng
7
¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¸ häc, ho¸ lý hiÖn ®¹i ®Ó ®¶m b¶o chÊt
l-îng c¸c lo¹i tinh dÇu ®ang s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
III-/ M«i tr-êng kinh doanh cña c«ng ty
1-/ M«i tr-êng bªn ngoµi
C¸c nhµ cung cÊp: Nguån cung cÊp hµng ho¸ cho c«ng ty rÊt réng cã thÓ
nãi lµ trªn toµn quèc. C¸c nhµ kinh tÕ thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ tõ doanh
nghiÖp nhµ n-íc ®Õn doanh nghiÖp t- nh©n, c¸c hîp t¸c x· vµ c¶ c¸c hé s¶n xuÊt
nhá. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng æn ®Þnh thÞ tr-êng ®Çu vµo lµ vÊn ®Ò rÊt quan
träng. C«ng ty ®· thiÕt lËp ®-îc mèi quan hÖ tèt víi c¸c nhµ cung cÊp. Do vËy,
c«ng ty ®· æn ®Þnh ®-îc nguån hµng ngay c¶ trong nh÷ng thêi ®iÓm thÞ tr-êng
cã nhu cÇu ®ét biÕn, gi¸ c¶ bÊp bªnh. §Ó cã ®-îc ®iÒu ®ã ph¶i nãi ®Õn mét sè
biÖn ph¸p h÷u hiÖu mµ c«ng ty ®· ¸p dông víi c¸c nhµ cung cÊp nh-: Cö c¸c c¸n
bé kÜ thuËt xuèng c¸c ®Þa ph-¬ng h-íng dÉn kÜ thuËt s¶n xuÊt, ch-ng cÊt cho hä,
chÕ t¹o thiÕt bÞ s¶n xuÊt b¸n cho hä víi gi¸ -u ®·i, cÊp giÊy phÐp cho c¸c nhµ
cung cÊp....
§èi thñ c¹nh tranh cña c«ng ty: Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, c«ng ty ®· vÊp ph¶i sù c¹nh tranh mua, c¹nh tranh b¸n vµ ®-¬ng nhiªn cã
c¶ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh lµm cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng
ty gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, víi -u thÕ lµ doanh nghiÖp ra ®êi
sím trong lÜnh vùc ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh cïng víi sù nç lùc kh«ng
ngõng n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, t¹o uy tÝn trªn th-¬ng tr-êng ®ång thêi
quan hÖ tèt víi b¹n hµng nªn c«ng ty vÉn gi÷ ®-îc tèc ®é ph¸t triÓn. HiÖn nay,
cã thÓ ®iÓm qua mét sè ®èi thñ c¹nh tranh trong n-íc nh-: XÝ nghiÖp xuÊt nhËp
khÈu d-îc Trung -¬ng, c«ng ty d-îc liÖu - ViÖn d-îc liÖu Trung -¬ng, c«ng ty
xuÊt khÈu tinh dÇu Hµ Néi, viÖn ho¸ c«ng nghiÖp CÇu DiÔn....
M«i tr-êng ph¸p luËt : Lµ mét doanh nghiÖp doanh thu chñ yÕu lµ nguån
thu tõ hµng ho¸ xuÊt khÈu nªn sù thay ®æi cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®ång ngo¹i tÖ, sù
khñng ho¶ng kinh tÕ cña c¸c n-íc trong khu vùc phÇn nµo ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t
®éng kinh doanh cu¶ xÝ nghiÖp. Sù thay ®æi chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ lµ mét
trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Tr-íc ®©y c«ng
ty ®-îc tham gia tr¶ nî Nga theo nghÞ ®Þnh th- nh-ng tõ khi cã chñ tr-¬ng ®Êu
thÇu mµ qui chÕ ®Êu thÇu l¹i kh«ng chÆt chÏ nªn c«ng ty kh«ng tróng thÇu. §©y
lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan lµm ¶nh h-ëng kh«ng nhá ®Õn ®Çu
ra vµ lîi nhuËn cña c«ng ty.
8
Trong thêi gian gÇn ®©y ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ®· gÆp
ph¶i mét sè nh÷ng trë ng¹i cã lóc lµm ch÷ng l¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,
do mét sè c¬ chÕ chÝnh s¸ch thay ®æi. VÝ dô nh- chÝnh s¸ch vÒ thuÕ, luËt b¶o vÖ
rõng cÊm khai th¸c tµi nguyªn.
Nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo chñ yÕu cña c«ng ty lµ c¸c lo¹i tinh dÇu th«
®-îc chÕ biÕn tõ c¸c lo¹i gèc rÔ cña mét sè c©y gç: dÎ, b¹ch ®µn, quÕ. Nh-ng
gÇn ®©y do t×nh h×nh khai th¸c tµi nguyªn rõng bõa b·i, ®Æc biÖt ë mét sè tØnh cã
gèc dÎ nhiÒu nh- Th¸i Nguyªn, Kh¸nh Hoµ. Nhµ n-íc ®· cã lÖnh cÊm khai th¸c.
N¨m 1999 chÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh cÊm xuÊt khÈu mÆt hµng tinh dÇu x¸ xØ.
X¸ xØ lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu chÝnh cña c«ng ty chiÕm tû träng lín trong kim
ng¹ch xuÊt khÈu. V× thÕ viÖc cÊm nµy g©y ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng
kinh doanh xuÊt khÈu cña c«ng ty vµ lµm gi¶m h¼n tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu
n¨m 1999.
ThÞ tr-êng cña c«ng ty : ThÞ tr-êng cña c«ng ty lµ ch©u ¢u, ch©u ¸ vµ
ch©u MÜ. C«ng ty ®ang cè g¾ng th©m nhËp thu tr-êng c¸c n-íc §«ng ¢u vµ thÞ
tr-êng MÜ. §©y lµ hai thÞ tr-êng rÊt khã kh¨n trong qu¸ tr×nh th©m nhËp song
còng rÊt hÊp dÉn ®èi víi ngµnh hµng tinh dÇu ViÖt Nam
2-/ M«i tr-êng bªn trong cña c«ng ty
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña c«ng ty lµ mét ®¬n vÞ thuéc trung t©m khoa häc tù
nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia víi ®éi ngò c¸n bé khoa häc kÜ thuËt vµ chuyªn gia
th-¬ng m¹i cã tr×nh ®é cao. Tõ khi ra ®êi ®Õn nay c«ng ty ®· ®Æt träng t©m ho¹t
®éng cña m×nh vµo c«ng t¸c nghiªn cøu triÎn khai c«ng nghÖ trªn c¸c h-íng.
- C¶i tiÕn c«ng nghÖ ®ang l-u hµnh bao gåm kh©u kÜ thuËt gièng, canh t¸c,
thu h¸i, chÕ biÕn thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ còng nh- tèi -u ho¸ c«ng nghÖ chiÕt
suÊt tinh dÇu ®èi víi c¸c c©y s¶, b¹c hµ, hóng quÕ, quÕ... c¸c kÕt qu¶ nµy ®· ®-îc
chuyÓn giao vµ triÓn khai t¹i nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt tinh dÇu ë ®Þa ph-¬ng trong c¶
n-íc gãp phÇn æn ®Þnh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt vµ
chÊt l-îng s¶n phÈm.
- Nghiªn cøu triÓn khai vµ tiÕn hµnh ¸p dông vµo s¶n xuÊt mét sè c«ng nghÖ
chÕ biÕn tinh dÇu nh»m n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña mét sè mÆt hµng tinh dÇu
truyÒn thèng. §Æc biÖt lµ c«ng nghÖ chiÕt t¸ch b»ng ch-ng cÊt ph©n ®o¹n trong
ch©n kh«ng vµ kÕt tinh cã ®iÒu kiÖn.
- X©y dùng phßng thÝ nghiÖm kiÓm tra chÊt l-îng, ¸p dông ph-¬ng ph¸p
ph©n tÝch ho¸ häc, ho¸ lý hiÖn ®¹i ®Ó ®¶m b¶o chÊt l-îng c¸c lo¹i tinh dÇu ®ang
s¶n xuÊt vµ kinhdoanh. Phßng kiÓm tra chÊt l-îng cña c«ng ty ®-îc ®Çu t- trang
9
thiÕt bÞ tèt vµ ho¹t ®éng ®Òu ®Æn nªn ®· ®-îc Uû ban khoa häc kÜ thuËt Nhµ n-íc
c«ng nhËn vµ cho phÐp cÊp chøng chØ chÊt l-îng xuÊt khÈu ®oãi víi c¸c mÆt
hµng tinh dÇu vµ h-¬ng liÖu. Hµng n¨m, c«ng ty thùc hiÖn ph©n tÝch hµng ngµn
mÉu s¶n phÈm bao gåm c¶ ho¹t ®éng dÞch vô ph©n tÝch, cÊp chøng chØ chÊt
l-îng cho c¸c c¬ së nghiªn cøu s¶n xuÊt tinh dÇu h-¬ng liÖu c¶ n-íc.
Nghiªn cøu ®-a vµo s¶n xuÊt mét sè tinh dÇu cã gi¸ trÞ cao nh- tinh dÇu hoa
håi, b¹c hµ cao s¶n Ên §é, tinh dÇu l¸ quÕ, tinh dÇu s¶....vµ ®ang tiÕn hµnh
nghiªn cøu thö nghiÖm chiÕt suÊt h-¬ng liÖu tõ hoa nhµi ViÖt Nam vµ kh¶ n¨ng
qngs dông tõnã, hoµn thiÖn c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp c¸c ch¸t chøa
nhãm carbolyl trong mét sè lo¹i tinh dÇu nh- s¶ mµng tang vµ tinh dÇu quÕ.
C«ng ty th-êng xuyªn nghiªn cøu thÞ tr-êng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n tinh dÇu,
h-¬ng liÖu trªn thÕ giíi nh»m ®-a ra s¸ch l-îc s¶n xuÊt vµ khai th¸c, më réng thÞ
tr-êng vµ s¶n phÈm míi.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n-íc cã
c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ, s¶n xuÊt kinh doanh trùc thuéc cã t-
c¸ch ph¸p nh©n, h¹ch to¸n ®éc lËp cã tµi kho¶n tiÒn vµ ngo¹i tÖ t¹i c¸c ng©n hµng
ViÖt Nam, cã con dÊu riªng mang tªn C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn -
trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ Quèc gia ®Ó ho¹t ®éng.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn lµ ®¬n vÞ thuéc TTKHTN vµ
CNQG chÞu sù qu¶n lý toµn diÖn cña trung t©m vµ chÞu qu¶n lý nhµ n-íc cña Bé
th-¬ng m¹i vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
Do hîp t¸c s¶n xuÊt, chÕ biÕn tinh dÇu xuÊt khÈu víi c«ng ty nªn mét sè c¬
së s¶n cuÊt chÕ biÕn tinh dÇu cña c¸c ®Þa ph-¬ng ®· tiªu thô ®-îc s¶n phÈm cã
®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hµng ngµn lao
®éng. N«ng tr-êng sè 5 (ë T©y Nguyªn) thuéc tæng ®éi thanh niªn xung phong
thµnh phè HCM cã hµng ngµn ng-êi lao ®éng chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i tinh dÇu.
XÝ nghiÖp chÕ biÕn l©m s¶n bé néi vô tËn dông lao ®éng tï nh©n s¶n xuÊt tinh
dÇu cho c«ng ty. Mét sè c«ng ty ngo¹i th-¬ng cña c¸c tØnh Yªn B¸i, Tuyªn
Quang, VÜnh Phóc, Thõa Thiªn HuÕ, c¸c c¬ së s¶n xuÊt tËp thÓ c¸ nh©n ë c¸c
tØnh H¶i D-¬ng, NghÖ An, Hµ TÜnh... ®· tËn dông ®Êt hoang ®åi träc, trång c©y
tinh dÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nhiÒu ng-êi lao ®éng. Mét sè hîp t¸c x· n«ng
nghiÖp ë Yªn B¸i chuyªn s¶n xuÊt tinh dÇu nhËp cho c«ng ty hoÆc nhê c«ng ty
n©ng cÊp vµ uû th¸c xuÊt khÈu.
10
IV-/ vµi nÐt vÒ thÞ tr-êng tinh dÇu trªn thÕ giíi.
1-/ ThÞ tr-êng tinh dÇu xuÊt khÈu trªn thÕ giíi:
Tinh dÇu lµ mét chÊt láng ®-îc chiÕt suÊt tõ nh÷ng c©y th¶o méc cã mïi
th¬m hay mïi h¾c ®Æc tr-ng cho loµi c©y mµ ta chiÕt suÊt tõ nã. Nh÷ng vÞ thuèc
cã tinh dÇu khi Ðp gi÷a hai tê giÊy ®Ó l¹i mét vÕt trong mê, nh-ng ®Ó l©u hay h¬
nãng th× bay mÊt (l-u ý ph©n biÖt víi chÊt bÐo. V× chÊt bÐo khi Ðp gi÷a hai tê
giÊy còng ®Ó l¹i mét vÕt mê, nh-ng ®Ó l©u hay h¬ nãng vÕt mê vÉn ®Ó l¹i h×nh
d¸ng ban ®Çu.)
Hµng n¨m, trªn toµn thÕ giíi tiªu thô hµng v¹n tÊn nguyªn liÖu chøa tinh
dÇu. Theo tµi liÖu cña GATT, hµng n¨m s¶n l-îng tinh dÇu ®-îc s¶n xuÊt trªn
thÕ giíi thay ®æi tõ 25000- 35000 tÊn
C¸c n-íc ch©u ¸ chiÕm kho¶ng 28%
C¸c n-íc ch©u ©u chiÕmkho¶ng 20%
C¸c n-íc B¾c Mü chiÕm kho¶ng 26%
C¸c n-íc Nam MÜ chiÕm kho¶ng 14%
C¸c khu vùc kh¸c chiÕm kho¶ng 12%
Nh÷ng n-íc cung cÊp tinh dÇu chñ yÕu trªn thÕ giíi.
B×nh qu©n hµng n¨m, ®¬n vÞ ngh×n tÊn
Trung Quèc 3.350
Ên §é 3.065
MÜ 2.400
§µi Loan 2.300
In®«nexia 2.400
Braxin 1.970
Malagas 1.000
Srilanca 450
Maroc 388
Paragoay 316
Ai CËp 300
Pª Ru 150
Th¸i Lan 100
ViÖt Nam (1990 ®Õn nay) 650
Tæng Céng 18839
11
Nh- vËy, møc tiªu dïng vµ cung cÊp tinh dÇu c¸c n-íc trªn thÕ giíi lµ
t-¬ng ®èi lín cã kh¶ n¨ng ®em l¹i thu nhËp cao cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.
3-/ ThÞ tr-êng nhËp khÈu tinh dÇu trªn thÕ giíi.
Mét sè c©y d-îc liÖu ®Ó chiÕt suÊt tinh dÇu do kh«ng thÝch nghi ®-îc víi
khÝ hËu mét sè n-íc trªn thÕ giíi, nªn nh÷ng n-íc nµy kh«ng s¶n xuÊt ®-îc tinh
dÇu vµ ph¶i nhËp mét sè l-îng lín tinh dÇu ®Ó phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn
kinh tÕ trong n-íc hoÆc nhËp gia c«ng ®Ó t¸i xuÊt c¸c s¶n phÈm chiÕt tõ tinh dÇu.
Nh÷ng n-íc nhËp khÈu tinh dÇu chñ yÕu lµ MÜ, Anh, Ph¸p, Hµ Lan, NhËt
B¶n vµ mét sè n-íc ch©u ¢u kh¸c. Trªn thÕ giíi nhiÒu n-íc nhËp khÈu tinh dÇu
nh- Trung Quèc, Braxin.
Hµng n¨m, MÜ nhËp kho¶ng 20 mÆt hµng tinh dÇu c¸c lo¹i. Nh÷ng n-íc
c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh- §øc, Anh, Ph¸p, NhËt B¶n... còng ®Òu nhËp khÈu tinh
dÇu hµng n¨m víi sè l-îng vµ gi¸ trÞ lín. Tuú theo t×nh h×nh ph¸t triÓn c«ng
nghiÖp vµ nhu cÇu cña m×nh mµ mçi n-íc nhËp khÈu c¸c lo¹i tinh dÇu víi sè
l-îng kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho nÒn kinh tÕ.
VÝ dô MÜ: -Tiªu dïng s¶ tõ 476 tÊn /n¨m (1983) t¨ng lªn 853 tÊn /n¨m (1992)
-Tiªu dïng håi tõ 28 tÊn /n¨m (1983) t¨ng lªn 54 tÊn /n¨m (1992)
-Tiªu dïng trµm tõ 271 tÊn /n¨m t¨ng lªn 392 tÊn / n¨m
- Tiªu dïng x¸ xÞ b×nh qu©n 200 tÊn /n¨m
Ph¸p:-Tiªu dïng s¶ tõ 250 tÊn /n¨m (1983) gi¶m cßn 240 tÊn/n¨m (1992)
-Tiªu dïng b¹c hµ tõ 677 tÊn /n¨m t¨ng lªn 985 tÊn /n¨m
-Tiªu dïng trµm tõ 444tÊn /n¨m t¨ng lªn 721 tÊn / n¨m
3-/ ThÞ tr-êng tinh dÇu néi ®Þa
ë ViÖt Nam tinh dÇu s¶n xuÊt ra chñ yÕu dµnh cho xuÊt khÈu, tiªu dïng
trong n-íc kh«ng ®¸ng kÓ. §Ó thùc hiÖn chñ tr-¬ng cña nhµ n-íc: g¾n s¶n xuÊt
víi thÞ tr-êng thÕ giíi nh»m gi¶m bít kh©u trung gian lµm cho hµng ho¸ ViÖt
Nam thÝch øng víi thÞ tr-êng thÕ giíi. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc, doanh
nghiÖp t- nh©n vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt rÊt chó ý ®Õn viÖc s¶n xuÊt thu mua vµ xuÊt
khÈu tinh dÇu. Mét sè doanh nghiÖp chuyªn kinh doanh hµng tinh dÇu còng
c¹nh tranh nhau rÊt gay g¾t trong viÖc xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. L-îng tinh dÇu
trong m-íc t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ trong khi ®ã sè ng-êi ®-îc phÐp xuÊt khÈu
rÊt lín nªn x¶y ra t×nh tr¹ng c¹nh tranh nhau ®Ó thu mua ®-îc tinh dÇu lµm cho
12
gi¸ tinh dÇu trong n-íc mÊt æn ®Þnh. MÆt kh¸c, khi cã t×nh tr¹ng c¹nh tranh nh-
vËy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ng-êi s¶n xuÊt kh«ng chó ý tíi chÊt l-îng cña s¶n phÈm
mµ chØ chó ý ®Õn sè l-îng cña s¶n phÈm.
Thêi gian gÇn ®©y, ®· cã t×nh tr¹ng khan hiÕm tinh dÇu x¶ nªn ch-a ®Õn
ngµy thu ho¹ch hä ®· c¾t ®Ó ch-ng cÊt tinh dÇu, kÕt qu¶ lµ hµm l-îng tinh dÇu
chØ ®¹t 28 ®Õn 30 % Citronella mµ ®¸ng ra tinh dÇu x¶ xuÊt khÈu ph¶i ®¹t hµm
l-îng 35%. Do vËy, sÏ dÉn ®Õn hiÖn t-îng lén xén vÒ chÊt l-îng vµ gi¸ b¸n lµm
gi¶m uy tÝn tinh dÇu ViÖt Nam trªn thÞ tr-êng thÕ giíi g©y thiÖt h¹i cho ng-êi
kinh doanh vµ ng-êi s¶n xuÊt.
C¹nh tranh trong viÖc t¹o nguån hµng cung øng hµng tinh dÇu xuÊt khÈu rÊt
gay g¾t, viÖc c¹nh tranh mua b¸n dÉn ®Õn cung cÊp hµng kÐm chÊt l-îng. Hµng
xuÊt khÈu ch-a ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng ngoµi n-íc.
Së dÜ, viÖc t¹o nguån hµng xuÊt khÈu cßn non yÕu lµ do c¸c yÕu tè ®¶m b¶o
cuéc sèng cho ng-êi s¶n xuÊt tinh dÇu cßn thÊp, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ cho hîp lý.
Cuéc sèng du canh du c- còng lµ mét nguyªn nh©n tµn ph¸ nh÷ng c©y trång ®Ó
chiÕt suÊt tinh dÇu.
ViÖc cung øng tinh dÇu xuÊt khÈu do t- th-¬ng n¾m gi÷ lµ chñ yÕu th«ng qua
c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc mua l¹i s¶n phÈm hoÆc xuÊt khÈu uû th¸c, sù c¹nh
tranh gi÷a ng-êi mua víi ng-êi mua, ng-êi b¸n víi ng-êi b¸n diÔn ra gay g¾t.
Bªn c¹nh ®ã còng xuÊt hiÖn sù c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh gi÷a c¸c nhµ
xuÊt khÈu trong n-íc ®· ®Èy gi¸ tinh dÇu néi ®Þa lªn cao.MÆt kh¸c, c¸c nhµ
doanh nghiÖp xuÊt khÈu tinh dÇu l¹i tranh nhau chµo b¸n cho kh¸ch hµng n-íc
ngoµi dÉn ®Õn th-¬ng nh©n n-ãc ngoµi cã ®iÒu kiÖn Ðp gi¸ tinh dÇu xuÊt khÈu
cña ta.
Ngoµi ra c¸c c«ng ty n-íc ngoµi cßn sö dông ng-êi ViÖt Nam lµm m«i giíi
®¹i lý. V× vËy sù x©m nhËp thÞ tr-êng tinh dÇu ViÖt Nam cña kh¸ch n-íc ngoµi
ngµy cµng tinh vi h¬n, c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn khèc liÖt h¬n. Sù c¹nh tranh
cña c¸c n-íc xuÊt khÈu tinh dÇu còng ¶nh h-ëng lín ®Õn kh¶ n¨ng x©m nhËp thÞ
tr-êng thÕ giíi cña tinh dÇu n-íc ta.
ChÝnh nh÷ng nguyªn nh©n trªn dÉn ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu tinh dÇu hµng
n¨m cña ViÖt Nam ch-a cao.Tû träng mÆt hµng tinh dÇu cña ViÖt Nam so víi
khèi l-îng tinh dÇu cña c¸c n-íc xuÊt khÈu chñ yÕu trªn thÕ giíi nh- sau:
13
Tû träng mÆt hµng tinh dÇu cña ViÖt Nam so víi
c¸c n-íc xuÊt khÈu chñ yÕu trªn thÕ giíi.
3.4
96.6 ThÕ giíi
ViÖt Nam
Nh- vËy, khèi l-îng tinh dÇu ®-îc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ë ViÖt Nam chiÕm
mét tØ träng rÊt nhá so víi l-îng tinh dÇu ®-îc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trªn thÕ
giíi. V× vËy, t×nh h×nh thay ®æi gi¸ c¶, khèi l-îng cña tinh dÇu ViÖt Nam trªn thÞ
tr-êng tinh dÇu thÕ giíi kh«ng ¶nh h-ëng ®Õn t×nh h×nh chung cña thÞ tr-êng
nµy. Hay nãi c¸ch kh¸c,ViÖt Nam lµ n-íc chÊp nhËn gi¸ trong xuÊt khÈu tinh
dÇu ra n-íc ngoµi do ®Æc ®iÓm lµ mét n-íc xuÊt khÈu víi khèi l-îng nhá.
§iÒu nµy còng më ra h-íng ph¸t triÓn cho ngµnh tinh dÇu ViÖt Nam. NÕu
chóng ta biÕt tËn dông vµ khai th¸c tèt lîi thÕ cã s½n, tæ chøc tÊt ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh tranh thñ ®-îc nh÷ng diÒu kiÖn cã lîi th× sÏ cã kh¶ n¨ng
khai th¸c tèt thÞ tr-êng nµy, ®em l¹i mét nguån thu nhËp kh«ng nhá cho nÒn
kinh tÕ quèc d©n.CÇu trªn thÕ giíi cña mÆt hµng nµy lµ rÊt lín so víi kh¶ n¨ng
cung cña ViÖt Nam.
CÇn thiÕt ph¶i cã mét sù ®Çu t- thÝch ®¸ng ®Ó ph¸t triÓn ngµnh hµng xuÊt
khÈu cßn non trÎ nµy.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ tiªn
phong trong lÜnh vùc tinh dÇu. Nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· ®-¬ng ®Çu víi kh«ng
Ýt khã kh¨n. Nh-ng víi nç lùc rÊt lín, c«ng ty ®· thu ®-îc nh÷ng thµnh c«ng
b-íc ®Çu ®¸ng khÝch lÖ.
Trªn c¬ së nÒn t¶ng s½n cã, vÉn cÇn ph¶i cã mét h-íng ®i ®óng ®¾n ®Ó s¶n
phÈm tinh dÇu cña c«ng ty xuÊt khÈu trªn thÞ tr-êng thÕ giíi ngµy mét nhiÒu h¬n vµ
cã chÊt l-îng cao h¬n, gãp phÇn lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña toµn ngµnh
kinh tÕ.
14
V-/ t×nh h×nh ho¹t déng kinh doanh cña c«ng ty trong giai
®o¹n 95-99
1-/ Tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt khÈu tinh dÇu t¹i c«ng ty
Tinh dÇu lµ mÆt hµng kinh doanh chñ yÕu cña c«ng ty ®ång thêi lµ mÆt
hµng míi ë ViÖt Nam. Do ®ã thÞ tr-êng néi ®Þa nhá hÑp.Ho¹t ®éng kinh doanh
chñ yÕu cña doanh nghiÖp lµ xuÊt khÈu tinh dÇu. Thi tr-êng xuÊt khÈu cña c«ng
ty hÇu hÕt lµ thÞ tr-¬ng khã tÝnhnh- Anh, Ph¸p, Hµ Lan,... V× thÕ viÖc tæ chøc
ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu ph¶i ®-îc thùc hiÖn mét c¸ch cÈn thËn vµ ®óng
tr×nh tù.
Tr-íc hÕt lµ nghiªn cøu thÞ tr-êng. Do ®Æc ®iÓm cña mÆt hµng tinh dÇu lµ
mÆt hµng ®Æc biÖt Ýt ®-îc tiªu dïng réng r·i so víi c¸c mÆt hµng kh¸c nªn chÝnh
s¸ch vÒ thÞ tr-êng cã mét så kh¸c biÖt. C«ng ty ph¶i t×m kiÕm thÞ tr-êng vµ
kh¸ch hµng chø kh«ng thÓ lùa chän thÞ tr-êng nh- c¸c mÆt hµng kh¸c.
C«ng ty tiÕn hµnh qu¶ng c¸o, giíi thiÖu vÒ c«ng ty (vÒ lîi thÕ c¹nh tranh, vÒ
mÆt hµng c«ng ty cÇn xuÊt khÈu...) qua Fax göi ®Õn b¹n hµng ®ång thêi göi c¸c
quyÓn qu¶ng c¸o vÒ c«ng ty cho c¸c b¹n hµng. NÕu trong tr-êng hép kh¸ch hµng
yªu cÇu c«ng ty cã thÓ göi c¶ mÉu chµo hµng qua ®-êng chuyÓn ph¸t nhanh.
C«ng ty tiÕn hµnh qu¶ng c¸o r«ng r·i qua c¸c t¹p chÝ, s¸ch b¸o giíi thÞÖu vÒ
ngµnh hµng, m¨t hµng cña ViÖt Nam (nh- qu¶ng c¸o trªn quyÓn " ViÖt Nam
Directory 97 - 98", "Giíi thiÖu ViÖt Nam víi toµn thÕ giíi ", "N«ng nghiªp Viªt
Nam trªn ®-êng hiÖn ®¹i ho¸", "C¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam").
TiÕp theo lµ kÝ kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. Sau khi ®· chµo hµng vµ nhËn ®-îc
®¬n ®Æt hµng cña b¹n hµng, c«ng ty sÏ kÝ kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. Th«ng th-êng
b¹n hµng cña c«ng ty lµ ng-êi n-íc ngoµi nªn viÖc ®µm ph¸n trùc tiÕp tr-íc khi
kÕt hîp xuÊt khÈu lµ rÊt Ýt diÔn ra. C«ng ty th-êng ph¸t hµnh c¸c hîp ®ång xuÊt
khÈu d-íi h×nh thøc "Hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ "(sale contract ) hoÆc "B¶n
chµo hµng kiªm ho¸ ®¬n" (offer Proforma invoi) qua Fax.. Cã mét sè tr-êng hîp
kh¸ch hµng tù ph¸t hµnh hîp ®ång Fax l¹i cho c«ng ty qua ®-êng b-u ®iÖn hîp
®ång gèc.
Mét sè hîp ®ång vµ ®¬n chµo hµng cña c«ng ty (phÇn phô lôc)
ViÖc t¹o nguån hµng còng hÕt søc quan träng. §èi víi mét sè mÆt hµng (nh-
x¸ xÞ, s¶,...) cã thÓ gi÷ ®-îc l©u vµ tÝch tr÷ trong kho. Cßn mét sè lo¹i khã b¶o
qu¶n vµ khã t×m ®-îc b¹n hµng, c«ng ty míi tiÕn hµnh thu mua. C«ng ty ®Æt c¸c
tr¹m thu t¹i Vinh - NghÖ An, c¸c c¬ së ch-ng cÊt chÕ biÕn t¹i c¸c lß nÊu ë c¸c
huyÖn ®-îc v©n chuyÓn vµ tËp kÕt vÒ tr¹m thu t¹i Vinh. Hµng th¸ng c¸n bé thu
mua t¹i tr¹m tËp hîp l¹i vµ hµng ho¸ ®-îc vËn chuyÓn ra Hµ Néi theo lÖnh ®iÒu
®éng cña gi¸m ®èc c«ng ty mµ vÊn ®Ò chÊt l-îng ®-îc ®Æt lªn hµng ®Çu ®Ó ®¶m
b¶o chÊt l-îng xuÊt khÈu. §èi víi tinh dÇu x¸ xÞ, tinh dÇu x¶ c¸n bé thu mua t¹i
15
tr¹m tù kiÓm tra chÊt l-îng cßn mét sè tinh dÇu khcs nh- tinh dÇu quÕ tinh dÇu
b¹c hµ ®ßi hái tÝnh kÜ thuËt cao nªm ph¶i ®-a vÒ c«ng ty ®Ó kiÓm tra chÊt l-îng
b»ng m¸y mãc hiÖn ®¹i. Ngoµi ra c«ng ty cßn ®Æt c¸c tr¹m thu mua tinh dÇu ë Phó
Yªn ë chi nh¸nh sè 1 ë Kh¸nh Hoµ víi h×nh thøc thu mua t-¬ng tù.
2-/ T×nh h×nh xuÊt khÈu tinh dÇu t¹i c«ng ty thêi k× 95-99
Tr-íc n¨m 1991, kh¸ch hµng cña c«ng ty chñ yÕu lµ Liªn X« vµ c¸c n-íc
§«ng ¢u. XuÊt khÈu chñ yÕu b»ng nghÞ ®Þnh th- nªn thÞ tr-êng gi¸ c¶, sè l-îng
cña hµng ho¸ kh¸ æn ®Þnh. B-íc sang n¨m 1991, khèi c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa
tan r·, b¹n hµng lín cña c«ng ty lµ Liªn X« còng bÞ ph¸ vì. NÒn kinh tÕ n-íc ta
chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nªn kinh tÕ thô tr-êng. §èi mÆt
víi t×nh h×nh míi c«ng ty ph¶i tù ®i t×m b¹n hµng tù h¹ch to¸n kinh doanh ®Ó tån
t¹i vµ ph¸t triÓn.
N¨m 1999, Nhµ n-íc cÊm xuÊt khÈu mÆt hµng tinh dÇu x¸ xÞ - mÆt hµng xuÊt
khÈu chñ yÕu cña c«ng ty. C«ng ty ®øng tr-íc mét khã kh¨n lín. Ban l·nh ®¹o
cïng tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn ph¶i cè g¾ng hÕt søc ®Ó duy tr× nhÞp ®é s¶n xuÊt
kinh doanh nh- b×nh th-êng ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong t×nh h×nh míi. C«ng ty ®·
quyÕt ®Þnh ®a d¹ng ho¸ kinh doanh. NÕu tr-íc ®©y c«ng ty chñ yÕu lµ xuÊt khÈu
tinh dÇu th× tõ n¨m 1999 ngoµi xuÊt khÈu c«ng ty cßn nhËp khÈu vµ b¸n hµng néi
®Þa. MÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña c«ng ty lµ ho¸ chÊt vµ h-¬ng liÖu...Nh÷ng
mÆt hµng nµy vÉn thuéc lÜnh vùc kinh doanh cña c«ng ty. §ång thêi c«ng ty còng
tiÕn hµnh nghiªn cøu triÓn khai mét sè mÆt hµng míi d-a ®i chµo hµng (kÓ c¶ xuÊt
khÈu vµ cho thÞ tr-êng néi ®Þa) triÓn khai kÕ ho¹ch pha h-¬ng liÖu.
Sau ®©y lµ sè liÖu vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty trong giai ®o¹n
94-99 c¨n cø tõ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty.
B¶ng 3: kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n
phÈm tù nhiªn giai ®o¹n 94-99
§¬n vÞ : triÖu USD
Tæng kim ng¹ch xuÊt
n¨m
khÈu
1994 2,132
1995 2,893
1996 2,833
1997 2,314
1998 3,364
1999 1,278
16
Nh×n vµo b¶ng ta thÊy trong giai ®o¹n 94-98 kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 94
lµ thÊp nhÊt. Nguyªn nh©n lµ do thÞ tr-êng Liªn X« cã sù thay ®æi lín mµ thÞ
tr-êng bªn ngoµi ch-a ®-îc më réng.H¬n n÷a nh÷ng ng-êi ®-îc phps xuÊt khÈu
trong n-íc mÆt hµng t¨ng lªn ®¸ng kÓ, t×nh h×nh ho¹t ®éng tù do, thiÕu phèi hîp
gi÷a c¸c ®¬n vÞ ck trong n-íc ®· t¹o ra sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh
nghiÖp g©y ra t×nh tr¹ng Ðp gi¸, ®Çu c¬ gom hµng lam cho thÞ tr-êng trong n-íc
th-êng xuyªn biÕn ®éng. §ång thêi gi¸ c¶ mÆt hµng tinh dÇu trªn thÞ tr-êng thÕ
giíi còng nhiÒu biÕn ®éng.
VÝ dô: mÆt hµng tinh dÇu x¶, x¸ xÞ cã nhiÒu biÕn ®éng phøc t¹p. Trong
nh÷ng n¨m qua gi¸ tinh dÇu s¶ ë møc 2,8 USD/kg (1993 ) ®· t¨ng lªn
11USD/kg(1995). Trong khi gi¸ tinh dÇu s¶ vµ nhu cÇu vÒ s¶ l¹i t¨ng lªn ®Õn
møc chãng mÆt, viÖc s¶n xuÊt trong n-íc l¹i ch-a ®¸p øng ®ñ kÐo theo sù t¨ng
gi¸ cña mÆt hµng thu mua trong n-íc. Do vËy nhiÒu hîp ®ång võa kÝ víi gi¸ hiÖn
t¹i t-ëng ®· cã l·i trong khi ch-a kÞp triÓn khai thùc hiÖn thu mua trong n-íc th×
gi¸ ®· ®éi lªn do viÖc tranh mua cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Ng-îc l¹i, tinh dÇu
s¶, x¸ xÞ ®ang ë møc6,8 USD/kg (1991) ®· gi¶m xuèng 3USD/kg(1994)vµ hiÖn
nay tinh dÇu x¸ xÞ ®ang ë møc 6USD/kg(7/1995). trong c¶ giai ®o¹n kh«ng kÓ
n¨m 1999 th× kim ngach xuÊt khÈu lµ t-¬ng ®èi æn ®Þnh vµ cã xu h-íng t¨ng lªn.
§å thÞ Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty tinh dÇu vµ c¸c
s¶n phÈm tù nhiªn (1994 - 1999)
TriÖu USD
4
3
2
1
94 95 96 97 98 99
Cã ®-îc kÕt qu¶ nµy lµ do sù cè g¾ng nç lùc cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n
viªn trong c«ng ty lu«n b¸m s¸t thÞ tr-êng vµ lu«n gi÷ mèi quan hÖ tèt víi kh¸ch
hµng trong n-íc còng nh- ngoµi n-íc nh- Anh, Ph¸p, Hµ Lan, §øc,... vµ ®ang ®i
17
vµo t×m hiÓu thªm thÞ tr-êng xuÊt khÈu míi khu vøc ch©u ¸ vµ MÜ. §Æc biÖt lµ
c«ng ty ®· b¸m s¸t, t¹o nguån hµng trong n-íc b»ng c¸ch ®Çu t- víi ng-êi s¶n
xuÊt n©ng cao chÊt l-îng hµng ho¸, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Sau khi Liªn X« - thÞ tr-êng lín vµ quen thuéc cña c«ng ty bÞ ph¸ vì, c«ng
ty ®· chuyÓn h-íng sang quan hÖ trùc tiÕp víi c¸c n-íc céng hoµ ®Æc biÖt lµ liªn
bang Nga theo kiÓu giao dÞch th-¬ng m¹i vµ hîp t¸c trùc tiÕp gi÷a c¸c doanh
nghiÖp. Nhê vËy mµ mét sè s¶n phÈm tinh dÇu cña c«ng ty vÉn ®-îc thÞ tr-êng
Nga tiÕp nhËn.
N¨m 1999, do mÆt hµng tinh dÇu x¸ xÞ bÞ nhµ n-íc cÊm xuÊt khÈu nªn kim
ng¹ch xuÊt khÈu gi¶m xuèng chØ cßn 38% so víi n¨m 98. §©y lµ mét thiÖt thßi
lín cña c«ng ty. C«ng ty buéc ph¶i chuyÓn h-íng kinh doanh sang lÜnh vùc nhËp
khÈu ®Ó ®¶m b¶o lîi nhuËn cña c«ng ty ®ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c«ng ty
triÓn khai kÕ ho¹ch mÆt hµng míi cho xuÊt khÈu thay thÕ mÆt hµng tinh dÇu x¸
xÞ. Trong giai ®o¹n míi c«ng ty sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. CÇn ph¶i cã mét
chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh doanh ®Ó c«ng ty cã thÓ ®øng v÷ng vµ tõng b-íc ®i
vµo æn ®Þnh nh- tr-íc ®©y. HiÖn nay, ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu vÉn lµ xuÊt
khÈu. Tuy nhiªn c«ng ty ®ang tiÕn kinh doanh trong lÜnh vùc nhËp khÈu vµ khai
th¸c thÞ tr-êng néi ®Þa. N¨m 99 lµ n¨m ®Çu tiªn c«ng ty thu ®-îc lîi nhuËn trong
lÜnh vùc nhËp khÈu. N¨m 99 còng lµ mèc ®¸nh dÊu sù chuyÓn ®æi cña c«ng ty vÒ
mÆt hµng xuÊt khÈu.
3-/ C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu
S¶n phÈm cña C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn kh¸ ®a d¹ng
phong phó bao gåm 12 lo¹i tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tõ nhiªn kh¸c.
18
B¶ng 5:Tû träng mÆt hµng xuÊt khÈu hµng n¨m cña c«ng ty
N¨m 1995 N¨m 1996
X¸ xÞ 15.70% 2.20%
X¸ xÞ
18.90% 4.60%
S¶ S¶
Kh¸c Kh¸c
82.10%
76.50%
N¨m 1997
5.60% X¸ xÞ
19.10%
S¶
Kh¸c
75.30%
N¨m 1998 N¨m 1999
18.30% 12.08% XuÊt khÈu
X¸ xÞ 11.25%
5.50% NhËp khÈu
S¶
B¸n néi ®Þa
Kh¸c
74.54%
76.20%
19
Nh×n vµo b¶ng 5 ta thÊy, 2 mÆt hµng tinh dÇu s¶ vµ x¸ xÞ lµ 2 mÆt hµng tiªu
thô chÝnh cña c«ng ty. Doanh thu cña 2 mÆt hµng nµy chiÕm phÇn lín trong tæng
kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m ( n¨m 95 chiÕm 95,4%; n¨m 96 chiÕm 97,7%;
n¨m 98 chiÕm 94,37%) do ®ã sù biÕn ®éng cña mÆt hµng nµy cã ¶nh h-ëng trùc
tiÕp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty.
Tinh dÇu s¶ ®-îc chiÕt xuÊt chñ yÕu tõ c©y l¸ s¶. ë ViÖt Nam c©y s¶ ®-îc
trång ë c¶ 3 miÒn B¾c, Trung vµ Nam.Cã mét sè vïng kh¸c Hµm yªn, Chiªm
Ho¸, Yªn B¸i, Phó Kh¸nh, S«ng BÐ, T©y Ninh...C©y s¶ -a ¸nh s¸ng mÆt trêi, ®Êt
pha c¸t, ®Êt thÞt nhÑ, dèc tho¶i. Víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu nh- ë ViÖt Nam rÊt thÝch
hîp cho viÖc tr«ng s¶ do ®ã c©y s¶ vµ tinh dÇu s¶ rÊt cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn ë
n-íc ta. H¬n n÷a nhu cÇu tinh dÇu s¶ trªn thÕ giíi còng rÊt lín. Ng-êi ta -íc
l-îng s¶n l-îng tinh dÇu s¶ trªn thÕ giíi vµo kho¶ng 3000-4000 tÊn/n¨m.
Tinh dÇu x¸ xÞ ®-îc chiÕt xuÊt tõ rÔ c©y x¸ xÞ cßn cã tªn gäi lµ c©y gï
h-¬ng (tiÕng miÒn B¾c) c©y de h-¬ng (tiÕng miÒn Trung), bors de vierge (tiÕng
Ph¸p), sassafras albidm (tiÕng MÜ).T¹i ViÖt Nam c©y x¸ xÞ cã nhiÒu ë miÒn B¾c
nh- tuyªn Quang, B¾c Th¸i, L¹ng S¬n, Hµ B¾c, VÜnh Phó,...miÒn trung cã nhiÒu
ë Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng Nam, §µ N½ng...miÒn Nam cã nhiÒu ë L©m
§ång, §ång Nai, S«ng BÐ...HiÖn nay chóng ta còng ®ang chiÕt suÊt thö tõ tinh
dÇu x¸ xÞ hîp chÊt Herotropin nh-ng gi¸ thµnh cßn cao thÞ tr-êng thÕ giíi ch-a
thÓ chÊp nhËn ®-îc, vÞ vËy chóng ta cßn ®ang xuÊt khÈu tinh dÇu ë d¹ng th«.
Tinh dÇu x¸ xÞ ë ViÖt Nam chñ yÕu dïng cho xuÊt khÈu nh-ng do gi¸ cßn thÊp
nªn chóng ta chÞu nhiÒu thiÖt thßi.
Hai mÆt hµng tinh dÇu x¶ vµ tinhdÇu x¸ xÞ cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn ë ViÖt
Nam. Do ®iÒu kkiÖn khÝ hËu ë n-íc ta cã thÓ trång ®-îc h¹i lo¹i c©y nµy. H¬n
n÷a, nhu cÇu thÕ giíi vÒ hai mÆt hµng nµy còng rÊt lín. §ã lµ thuËn lîi cña c«ng
ty tinh dÇu nãi tiªng vµ toµn ngµnh tinh dÇu nãi riªng. §èi víi c«ng ty tinh dÇu
hai mÆt hµng nµy còng chiÕm tØ träng lín trong kim ng¹ch xuÊt khÈu. §ã lµ mét
thuËn lîi nh-ng ®ång thêi còng lµ khã kh¨n cña c«ng ty do sù mÊt c©n ®èi. §Æc
viÖt lµ tõ n¨m 99 tinh dÇu x¸ xÞ ®-îc ®-îc lÖnh cña chÝnh phñ cÊm khai th¸c vµ
xuÊt khÈu thÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· gi¶m sót râ rÖt.
Thay vµo ®ã c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh nhËp khÈu hèa chÊt vµ h-¬ng liÖu ®Ó
thu lîi nhuËn( doanh thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ 17.9 tØ ®ång, doanh thu tõ
ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ 2,7 tØ ®ång, b¸n hµng néi ®Þa lµ 3tØ ®ång).
20
I-/ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n
phÈm tù nhiªn
1-/ Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty
Nh»m môc ®Ých ®Èy m¹nh h¬n n÷a kh¶ n¨ng øng dông khoa hoc kÜ thuËt vµ
th-c hiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, 28/11/1988 ViÖn khoa häc ViÖt Nam (nay lµ Trung
t©m khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia) quyÕt ®Þnh chuyÓn Trung t©m liªn kÕt khoa
häc s¶n xuÊt tinh dÇu vµ h-¬ng liÖu thµnh xÝ nghiÖp tinh dÇu ®Ó më réng ph¹m vi
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.
Tõ ngµy thµnh lËp ®Õn nay xÝ nghiªp ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn vÒ c¬ së vËt
chÊt kÜ thuËt vµ ngµy cµng më réng thÞ tr-êng xuÊt khÈu, më réng mÆt hµng s¶n
xuÊt kinh doanh. Tõ nguån vèn ban ®Çu rÊt khiªm tèn (vèn ng©n s¸ch cÊp
606.038.542 ®ång) xÝ nghiÖp ®· tù kh¼ng ®Þnh ®-îc m×nh vµ ph¸t huy hiÖu qu¶
nguån vèn. §Õn cuèi n¨m 1998 nguån vèn tù bæ sung lµ 3.560.000.000 ®ång,
cuèi n¨m 1997 nguån vèn ®· t¨ng lªn thµnh 3.590.000.000 ®ång.
§Ó ®¸p øng ®-îc sù ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp tinh dÇu, ngµy 28/11/1998 C«ng
ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn ®-îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 802/VKHI-
Q§ trªn c¬ së Trung t©m liªn kÕt khoa häc s¶n xuÊt tinh dÇu - h-¬ng liÖu - ViÖn
Khoa häc ViÖt Nam. Tªn quèc tÕ cña c«ng ty lµ Essential Oil Enterprise
(ENTEROIL). §Þa chØ cña c«ng ty : Trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ
quèc gia - ®-êng Hoµng Quèc ViÖt, quËn CÇu GiÊy, Hµ Néi.
2-/ Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c«ng ty.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn cã chøc n¨ng nhiÖm vô liªn kÕt
c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu, thùc nghiÖm, s¶n xuÊt kinh doanh nh»m khÐp kÝn qu¸
tr×nh nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ ®-a c¸c tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ vÒ
sinh häc, ho¸ häc c¸c lo¹i c©y tinh dÇu ®¹t ®-îc trong n-íc vµ trªn thÕ giíi vµo
s¶n xuÊt chÕ biÕn c¸c mÆt hµng tinh dÇu, h-¬ng liÖu, d-îc liÖu cã gi¸ trÞ cao
nh»m phôc vô nhu cÇu trong n-íc vµ xuÊt khÈu, t¹o nguån thu ngo¹i tÖ ®Ó ph¸t
triÓn nghiªn cøu, ®æi míi thiÕt bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, kh«ng ngõng
n©ng cao n¨ng lùc toµn diÖn cña c«ng ty, tù c©n ®èi, tù trang tr¶i vÒ tµi chÝnh,
t¨ng c-êng tÝch luü më réng qui m« s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
Bªn c¹nh ®ã, lµ mét ®¬n vÞ thuéc viÖn khoa häc ViÖt Nam, nay lµ trung
t©m khoa häc tù nhiªn vµ C«ng nghÖ quèc gia nh»m môc ®Ých ®Èy m¹nh h¬n n÷a
kh¶ n¨ng ¸p dông tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt c«ng nghÖ vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
C«ng ty cã chøc n¨ng nghiªn cøu triÓn khai s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó ph¸t triÓn
1
khoa häc vµ c«ng nghÖ lÊy kÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ n©ng cao
n¨ng suÊt chÊt l-îng vµ h-íng vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
NhiÖm vô quan träng cña trung t©m ®ång thêi còng lµ môc ®Ých cña viÖn
tr-ëng ViÖn khoa häc ViÖt Nam, lµ thµnh lËp m« h×nh khoa häc - s¶n xuÊt nh- "
Doanh nghiÖp - khoa häc - kinh tÕ " ®Ó s¶n xuÊt thö nghiÖm trùc tiÕp øng dông
c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c ®¬n vÞ trong viÖn vµo s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æt
hµng cho c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu t¹o s¶n phÈm míi n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm
thuéc lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn ®· liªn kÕt ®-îc víi ViÖn ho¸
häc, ViÖn sinh häc, ViÖn sinh th¸i tµi nguyªn t¹o nh©n gièng c¸c c©y tinh dÇu cã
hµm l-îng tinh dÇu cao nh- s¶, h-¬ng nhu, b¹c hµ... cung cÊp gièng cho c¸c ®Þa
ph-¬ng thuéc c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Hång, miÒn nói vµ T©y Nguyªn, n«ng
tr-êng tæng ®éi thanh niªn xung phong...
Trong nh÷ng n¨m s¾p tíi, c«ng ty tinh dÇu sÏ ®-îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn
thµnh trung t©m khoa häc c«ng nghÖ s¶n xuÊt kinh doanh lín cã truyÒn thèng vÒ
tinh dÇu cña trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia.
II-/ c¬ cÊu tæ chøc vµ mét sè nh©n tè kinh tÕ kÜ thuËt cña c«ng
ty
1-/ C¬ cÊu tæ chøc vµ chøc n¨ng nhiÖm vô c¸c phßng ban
XÝ nghiÖp cã c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc sau:
- Phßng nghiªn cøu khoa häc ph¸t triÓn tinh dÇu, h-¬ng liÖu (goÞ t¾t lµ
phßng nghiªn cøu ph¸t triÓn)
- Phßng kiÓm tra chÊt l-îng
- Phßng kinh doanh
- Phßng qu¶n lý tæng hîp
- X-ëng s¶n xuÊt chÕ biÕn tinh dÇu (x-ëng t¸i chÕ)
C¬ cÊu tæ chøc cña bé m¸y qu¶n lý ®-¬c thÓ hiÖn b»ng s¬ ®å:
2
Gi¸m ®èc C«ng ty
Phßng qu¶n Phßng nghiªn Phßng kiÓm Phßng X-ëng t¸i
lý tæng hîp cøu ph¸t triÓn tra chÊt l-îng kinh doanh chÕ
Phßng qu¶n Phßng Phßng Phßng
lý hµnh chÝnh kÕ to¸n K.doanh I K.doanh II
Nh×n vµo s¬ ®å trªn ta cã thÓ thÊy râ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña c«ng ty bao gåm
bé phËn trùc tuyÕn vµ bé phËn chøc n¨ng:
Bé phËn trùc tuyÕn bao gåm: Gi¸m ®èc c«ng ty, phã gi¸m ®èc c«ng ty vµ
c¸c tr-ëng phßng, x-ëng tr-ëng, bé phËn nµy cã vai trß trùc tiÕp chØ ®¹o, ®iÒu
hµnh toµn bé c«ng ty.
Bé phËn chøc n¨ng bao gåm: C¸c tr-ëng phßng, x-ëng tr-ëng. Bé phËn nµy
thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý kh¸c nhau theo sù ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸
kh¸c nhau.
Gi¸m ®èc c«ng ty vÉn lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm toµn diÖn vÒ tÊt c¶ c¸c ho¹t
®éng cña c«ng ty, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn theo kªnh liªn hÖ ®-êng th¼ng
nghÜa lµ chØ cã c¸c tr-ëng phßng, x-ëng tr-ëng míi cã quyÒn ra lÖnh cho nh©n
viªn thõa hµnh trong ph¹m vi m×nh phô tr¸ch, cßn nh÷ng ng-êi kh¸c kh«ng cã
quyÒn ra lÖnh cho nh©n viªn kh«ng thuéc quyÒn qu¶n lý cña m×nh (tuy nhiªn,
®iÒu nµy chØ mang tÝnh chÊt t-¬ng ®èi)
Gi÷a c¸c bé phËn cã mèi quan hÖ ngang quyÒn kh«ng phô thuéc lÉn nhau
nh-ng l¹i hç trî, hiÖp t¸c c«ng viÖc víi nhau lµm cho bé m¸y cña c«ng ty ho¹t
®éng mét c¸ch nhÞp nhµng cã hiÖu qu¶.
Sau ®©y lµ chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cô thÓ cña c¸c bé phËn trong c«ng ty:
1. Gi¸m ®èc c«ng ty: Gi¸m ®èc c«ng ty do ViÖn tr-ëng viÖn khoa häc ViÖt
nam nay lµ trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ qu¶n lý c«ng nghÖ quèc gia võa ®¹i
diÖn cho c«ng nh©n viªn chøc qu¶n lý c«ng ty theo chÕ ®é mét thñ tr-ëng cã
quyÒn quyÕt ®Þnh c«ng ty ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c«ng ty theo ®óng chÝnh s¸ch
ph¸p luËt cña nhµ n-íc sù chØ ®¹o cña trung t©m khoa häc ph¸p luËt cña Nhµ
3
n-íc sù chØ ®¹o cña trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia vµ nghÞ
quyÕt cña ®¹i héi c«ng ty nh©n viªn chøc. §ång thêi gi¸m ®èc c«ng ty ph¶i chÞu
tr¸ch nhiÖm tr-íc Nhµ n-íc, tr-íc Trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ
quèc gia vµ tËp thÓ lao ®éng vÒ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng
kh¸c cña c«ng ty, thùc hiÖn, hoµn thµnh tèt nh÷ng môc tiªu ®Ò ra.
§Ó thùc hiÖn chøc tr¸ch ®-îc giao, gi¸m ®èc c«ng ty cã nhiÖm vô vµ quyÒn
h¹n vÒ tæ chøc bé m¸y, tuyÓn chän lao ®éng, tr¶ l-¬ng theo hiÖu qu¶ cña s¶n
xuÊt kinh doanh vµ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh.
2. Phã gi¸m ®èc vµ kÕ to¸n tr-ëng: cã nhiÖm vô gióp viÖc cho gi¸m ®èc do
gi¸m ®èc ®Ò nghÞ vµ gi¸m ®èc trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng ty c«ng nghÖ
quèc gia ra quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm phã gi¸m ®èc ®iÒu hµnh c«ng viÖc chÞu sù ph©n
c«ng cña Gi¸m ®èc theo tõng lÜnh vùc c«ng t¸c chÞu tr¸nh nhiÖm tr-íc Gi¸m ®èc
vÒ lÜnh vùc ®-îc ph©n c«ng.
3. Phßng nghiªn cøu khoa häc ph¸t triÓn tinh dÇu h-¬ng liÖu
- Nghiªn cøu øng dông vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ
cña ®Êt n-íc víi c¸c ®Ò tµi thuéc trung t©m qu¶n lý.
- Hîp t¸c víi c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan trong trung t©m ®Ó nghiªn cøu vµ ®-a
c¸c tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt ®¹t ®-îc trong lÜnh vùc sinh häc, ho¸ häc, tinh dÇu,
h-¬ng liÖu, t- ®éng hãa v.v...vµo ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña
C«ng ty.
- Tham gia vµo c«ng t¸c ®µo t¹o (®µo t¹o t¹i chç, tham gia gi¶ng d¹y ë c¸c
tr-êng ®¹i häc, h-íng dÉn nghiªn cøu sinh)
4. Phßng kiÓm tra chÊt l-îng
- KiÓm tra vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c lo¹i tinh dÇu, h-¬ng liÖu, ho¸ chÊt
nhËp vµo vµ xuÊt ra ë c«ng ty.
- KiÓm tra vµ cÊp chøng chØ chÊt l-îng c¸c lo¹i tinh dÇu h-¬ng liÖu cho c¸c
®¬n vÞ kinh doanh kh¸c khi cã yªu cÇu.
5. Phßng kinh doanh
Tr-íc n¨m 1999 c«ng ty chØ cã 1 phßng kinh doanh. Tõ n¨m 1999, do cã
nh÷ng thay ®æi lín tõ m«i tr-êng kinh doanh, ®Ó ®¸p øng ®-îc yªu cÇu ngµy
cµng lín cña c«ng viÖc phßng kinh doanh ®-îc t¸ch thµnh hai phßng: Phßng
kinh doanh I vµ phßng kinh doanh II, trong ®ã nßng cèt lµ phßng kinh doanh I.
4
* Phßng kinh doanh I
- T×m hiÓu thÞ tr-êng trong n-íc vµ ngoµi n-íc, t×m hiÓu nguån cung cÊp
(mua vµo) x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.
- Thu thËp vµ xö lý th«ng tin kinh tÕ kÜ thuËt còng nh- sù biÕn ®éng cña thÞ
tr-êng nãi chung vµ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp nãi riªng. N¾m v÷ng chÕ ®é chÝnh s¸ch ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt
kinh doanh ®óng ph¸p luËt vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao.
- X©y dùng c¸c hîp ®ång kinh tÕ, liªn doanh liªn kÕt dÞch vô lËp chøng tõ
giao nhËn vµ thanh to¸n.
- Thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, chµo hµng kÞp thêi.
* Phßng kinh doanh II
- Khai th¸c thÞ tr-êng tiªu thô néi ®Þa vµ cè g¾ng më réng thÞ tr-êng t¹o -u
thÕ c¹nh tranh víi nh÷ng ®èi thñ kinh doanh cïng mÆt hµng trong giai ®o¹n míi.
- Tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh trong lÜnh vùc míi lµ lÜnh vùc nhËp khÈu
(tõ n¨m 1999)
- Trong thêi gian tíi phßng kinh doanh I vµ phßng kinh doanh II cïng
phèi hîp ho¹t ®éng ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®a d¹ng ho¸ kinh doanh cña c«ng ty.
6. Phßng qu¶n lý tæng hîp:
a. Phßng tæ chøc hµnh chÝnh
- Tæ chøc thùc hiÖn c¸c chØ ®¹o cña gi¸m ®èc vÒ qu¶n lý nh©n sù
- Tæ chøc theo dâi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch cho c¸n bé c«ng nh©n viªn
chøc
- Gióp gi¸m ®èc kh©u tuyÓn dông, ®µo t¹o, s¾p xÕp, bè trÝ lao ®éng
- Gióp gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt phôc vô, ®iÖn
n-íc, vËn t¶i, ®êi sèng...
b. Phßng kÕ to¸n
- Thùc hiÖn c«ng t¸c thèng kª kÕ to¸n, gióp gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c qu¶n lý
tµi chÝnh, h¹ch to¸n c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty
- B¸o c¸o gi¸m ®èc vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty
- §¶m b¶o cung cÊp sè liÖu nhanh chãng, chÝnh x¸c kÞp thêi khi cã yªu cÇu
- Tæ chøc tèt viÖc thùc hiÖn huy ®éng c¸c nguån vèn kinh doanh
5
- Thùc hiÖn ®óng mäi yªu cÇu cña Nhµ n-íc còng nh- c¸c qui ®Þnh kh¸c vÒ
h¹ch to¸n kinh doanh.
7. X-ëng s¶n xuÊt chÕ biÕn tinh dÇu: X-ëng cã hai bé phËn :
- Mét bé phËn chuyªn chÕ biÕn c¸c lo¹i tinh dÇu tù nhiªn phèi hîp víi c¸c
bé phËn kh¸c trong c«ng ty. §©y lµ bé phËn quan träng nhÊt
- Mét bé phËn chuyªn chÕ biÕn, n©ng cÊp mét sè lo¹i tinh dÇu tù nhiªn
thµnh tinh dÇu chÊt l-îng cao t¸ch ®¬n h-¬ng tõ tinh dÇu.
2-/ Mét sè nh©n tè kinh tÕ kÜ thuËt
a, VÒ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt:
- DiÖn tÝch nhµ x-ëng, kho 1345 m2
Trong ®ã cã 1265 m2 nhµ kiªn cè, 80 m2 nhµ cÊp1, 1400 m2 s©n b·i vµ c¸c
thiÕt bÞ m¸y mãc vµ c¸c tµi s¶n cã gi¸ trÞ kh¸c.
b, Thùc tr¹ng lao ®éng:
PhÇn ®«ng c¸n bé c«ng nh©n viªn ph¶i kiªm nhiÖm nhiÒu viÖc thùc hiÖn
nhiÒu chøc n¨ng. Mét sè c¸n bé khoa häc võa nghiªn cøu thiÕt kÕ chÕ t¹o võa
lao ®éng s¶n xuÊt thùc hiÖn chøc n¨ng gi¶m bít sè l-îng c¸n bé trung cÊp, c«ng
nh©n kÜ thuËt.
C«ng ty hiÖn nay cã 63 c¸n bé trong ®ã:
- Trªn ®¹i häc 3
- §¹i häc cao ®¼ng 29
- Trung cÊp 3
- C«ng nh©n kÜ thuËt 10
- Lao ®éng trùc tiÕp 18
VÒ sè l-îng c¸n bé khoa häc qu¶n lý nghiÖp vô tuy Ýt nh-ng cã chÊt l-îng
®óng ngµnh nghÒ, ®-îc tuyÓn chän vµ sö dông hîp lý ph¸t huy tèi ®a n¨ng lùc lµm
viÖc cña mçi ng-êi. Ngoµi sè c¸n bé trong biªn chÕ, c«ng ty cßn m¹ng l-íi céng
t¸c viªn lµ nh÷ng c¸n bé khoa häc kÜ thuËt chuyªn ngµnh cã tr×nh ®é cao cña Trung
t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia vµ mét sè tr-¬ng ®¹i häc.
c, T×nh h×nh vÒ mÆt hµng s¶n xuÊt kinh doanh.
C«ng ty tinh dÇu ®-îc Liªn hiÖp quèc (UNDP) tµi trî c¸c trang thiÕt bÞ
nhËp tõ c¸c n-íc §øc, Ph¸p, NhËt. C¸c chuyªn viªn kÜ thuËt ®-îc ®µo t¹o tõ c¸c
6
n-íc vµ ®-îc chuyªn gia Liªn hiÖp quèc h-íng dÉn trùc tiÕp nªn vËn hµnh thµnh
th¹o c¸c trang thiÕt bÞ ch-ng cÊt, chÕ biÕn, n©ng cao chÊt l-îng c¸c lo¹i tinh dÇu,
®¬n h-¬ng vµ c¸c dÉn xuÊt ®¸p øng tiªu chuÈn quèc tÕ.
C«ng ty cã phßng kiÓm tra chÊt l-îng ®-îc Nhµ n-íc cho phÐp cÊp chøng
chØ chÊt l-îng tinh dÇu xuÊt khÈu. C¸c mÆt hµng kinh doanh chñ yÕu cña c«ng ty
bao gåm:
- Tinh dÇu quÕ
- Tinh dÇu s¶
- Tinh dÇu h-¬ng nhu
- Tinh dÇu hóng quÕ
- Tinh dÇu b¹c hµ
- Tinh dÇu håi
- Tinh dÇu trµm
- Tinh dÇu mµng tang
- Tinh dÇu p¬ mu
- Tinh dÇu s¶ hoa hång
- C¸c ®¬n h-¬ng
- Tinh dÇu x¸ xÞ
- DÇu thùc vËt (dÇu dõa, dÇu ®µo lén hét...)
- Hoa håi
- C¸nh kiÕn
HiÖn nay c«ng ty nghiªn cøu ®-a vµo s¶n xuÊt thö mét sè mÆt hµng tinh dÇu
míi cã gi¸ trÞ nh-: dÇu hoa håi, tinh dÇu x¸ xÞ Ên §é, n-íc géi ®Çu, chÊt tÈy röa
pha chÕ vµ t¹o ra mét sè ®¬n chÊt h-¬ng th¬m nh- h-¬ng chanh t¸o. N¨m 1999
c«ng ty ®· sö dông h-¬ng t¸o cho s¶n phÈm n-íc röa b¸t ®¹t chÊt l-îng cao, gi¸
thµnh h¹ so víi mua h-¬ng liÖu t¸o tõ nguån nhËp khÈu.
§Ó n©ng cao chÊt l-îng cña s¶n phÈm tinh dÇu xuÊt khÈu c«ng ty tiÕn hµnh
nghiªn cøu triÓn khai vµ tiÕn hµnh ¸p dông vµo s¶n xuÊt mét sè c«ng nghÖ chiÕt
suÊt b»ng ch-ng cÊt ph©n ®o¹n trong ch©n kh«ng vµ kÕt tinh cã ®iÒu khiÓn.
Ngoµi ra c«ng ty cßn tiÕn hµnh x©y dùng phßng thÝ nghiÖm kiÓm tra chÊt l-îng
7
¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch ho¸ häc, ho¸ lý hiÖn ®¹i ®Ó ®¶m b¶o chÊt
l-îng c¸c lo¹i tinh dÇu ®ang s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
III-/ M«i tr-êng kinh doanh cña c«ng ty
1-/ M«i tr-êng bªn ngoµi
C¸c nhµ cung cÊp: Nguån cung cÊp hµng ho¸ cho c«ng ty rÊt réng cã thÓ
nãi lµ trªn toµn quèc. C¸c nhµ kinh tÕ thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ tõ doanh
nghiÖp nhµ n-íc ®Õn doanh nghiÖp t- nh©n, c¸c hîp t¸c x· vµ c¶ c¸c hé s¶n xuÊt
nhá. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng æn ®Þnh thÞ tr-êng ®Çu vµo lµ vÊn ®Ò rÊt quan
träng. C«ng ty ®· thiÕt lËp ®-îc mèi quan hÖ tèt víi c¸c nhµ cung cÊp. Do vËy,
c«ng ty ®· æn ®Þnh ®-îc nguån hµng ngay c¶ trong nh÷ng thêi ®iÓm thÞ tr-êng
cã nhu cÇu ®ét biÕn, gi¸ c¶ bÊp bªnh. §Ó cã ®-îc ®iÒu ®ã ph¶i nãi ®Õn mét sè
biÖn ph¸p h÷u hiÖu mµ c«ng ty ®· ¸p dông víi c¸c nhµ cung cÊp nh-: Cö c¸c c¸n
bé kÜ thuËt xuèng c¸c ®Þa ph-¬ng h-íng dÉn kÜ thuËt s¶n xuÊt, ch-ng cÊt cho hä,
chÕ t¹o thiÕt bÞ s¶n xuÊt b¸n cho hä víi gi¸ -u ®·i, cÊp giÊy phÐp cho c¸c nhµ
cung cÊp....
§èi thñ c¹nh tranh cña c«ng ty: Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, c«ng ty ®· vÊp ph¶i sù c¹nh tranh mua, c¹nh tranh b¸n vµ ®-¬ng nhiªn cã
c¶ c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh lµm cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng
ty gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, víi -u thÕ lµ doanh nghiÖp ra ®êi
sím trong lÜnh vùc ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh cïng víi sù nç lùc kh«ng
ngõng n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm, t¹o uy tÝn trªn th-¬ng tr-êng ®ång thêi
quan hÖ tèt víi b¹n hµng nªn c«ng ty vÉn gi÷ ®-îc tèc ®é ph¸t triÓn. HiÖn nay,
cã thÓ ®iÓm qua mét sè ®èi thñ c¹nh tranh trong n-íc nh-: XÝ nghiÖp xuÊt nhËp
khÈu d-îc Trung -¬ng, c«ng ty d-îc liÖu - ViÖn d-îc liÖu Trung -¬ng, c«ng ty
xuÊt khÈu tinh dÇu Hµ Néi, viÖn ho¸ c«ng nghiÖp CÇu DiÔn....
M«i tr-êng ph¸p luËt : Lµ mét doanh nghiÖp doanh thu chñ yÕu lµ nguån
thu tõ hµng ho¸ xuÊt khÈu nªn sù thay ®æi cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®ång ngo¹i tÖ, sù
khñng ho¶ng kinh tÕ cña c¸c n-íc trong khu vùc phÇn nµo ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t
®éng kinh doanh cu¶ xÝ nghiÖp. Sù thay ®æi chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ lµ mét
trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Tr-íc ®©y c«ng
ty ®-îc tham gia tr¶ nî Nga theo nghÞ ®Þnh th- nh-ng tõ khi cã chñ tr-¬ng ®Êu
thÇu mµ qui chÕ ®Êu thÇu l¹i kh«ng chÆt chÏ nªn c«ng ty kh«ng tróng thÇu. §©y
lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan lµm ¶nh h-ëng kh«ng nhá ®Õn ®Çu
ra vµ lîi nhuËn cña c«ng ty.
8
Trong thêi gian gÇn ®©y ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ®· gÆp
ph¶i mét sè nh÷ng trë ng¹i cã lóc lµm ch÷ng l¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,
do mét sè c¬ chÕ chÝnh s¸ch thay ®æi. VÝ dô nh- chÝnh s¸ch vÒ thuÕ, luËt b¶o vÖ
rõng cÊm khai th¸c tµi nguyªn.
Nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo chñ yÕu cña c«ng ty lµ c¸c lo¹i tinh dÇu th«
®-îc chÕ biÕn tõ c¸c lo¹i gèc rÔ cña mét sè c©y gç: dÎ, b¹ch ®µn, quÕ. Nh-ng
gÇn ®©y do t×nh h×nh khai th¸c tµi nguyªn rõng bõa b·i, ®Æc biÖt ë mét sè tØnh cã
gèc dÎ nhiÒu nh- Th¸i Nguyªn, Kh¸nh Hoµ. Nhµ n-íc ®· cã lÖnh cÊm khai th¸c.
N¨m 1999 chÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh cÊm xuÊt khÈu mÆt hµng tinh dÇu x¸ xØ.
X¸ xØ lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu chÝnh cña c«ng ty chiÕm tû träng lín trong kim
ng¹ch xuÊt khÈu. V× thÕ viÖc cÊm nµy g©y ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng
kinh doanh xuÊt khÈu cña c«ng ty vµ lµm gi¶m h¼n tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu
n¨m 1999.
ThÞ tr-êng cña c«ng ty : ThÞ tr-êng cña c«ng ty lµ ch©u ¢u, ch©u ¸ vµ
ch©u MÜ. C«ng ty ®ang cè g¾ng th©m nhËp thu tr-êng c¸c n-íc §«ng ¢u vµ thÞ
tr-êng MÜ. §©y lµ hai thÞ tr-êng rÊt khã kh¨n trong qu¸ tr×nh th©m nhËp song
còng rÊt hÊp dÉn ®èi víi ngµnh hµng tinh dÇu ViÖt Nam
2-/ M«i tr-êng bªn trong cña c«ng ty
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña c«ng ty lµ mét ®¬n vÞ thuéc trung t©m khoa häc tù
nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia víi ®éi ngò c¸n bé khoa häc kÜ thuËt vµ chuyªn gia
th-¬ng m¹i cã tr×nh ®é cao. Tõ khi ra ®êi ®Õn nay c«ng ty ®· ®Æt träng t©m ho¹t
®éng cña m×nh vµo c«ng t¸c nghiªn cøu triÎn khai c«ng nghÖ trªn c¸c h-íng.
- C¶i tiÕn c«ng nghÖ ®ang l-u hµnh bao gåm kh©u kÜ thuËt gièng, canh t¸c,
thu h¸i, chÕ biÕn thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o thiÕt bÞ còng nh- tèi -u ho¸ c«ng nghÖ chiÕt
suÊt tinh dÇu ®èi víi c¸c c©y s¶, b¹c hµ, hóng quÕ, quÕ... c¸c kÕt qu¶ nµy ®· ®-îc
chuyÓn giao vµ triÓn khai t¹i nhiÒu c¬ së s¶n xuÊt tinh dÇu ë ®Þa ph-¬ng trong c¶
n-íc gãp phÇn æn ®Þnh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt vµ
chÊt l-îng s¶n phÈm.
- Nghiªn cøu triÓn khai vµ tiÕn hµnh ¸p dông vµo s¶n xuÊt mét sè c«ng nghÖ
chÕ biÕn tinh dÇu nh»m n©ng cao gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña mét sè mÆt hµng tinh dÇu
truyÒn thèng. §Æc biÖt lµ c«ng nghÖ chiÕt t¸ch b»ng ch-ng cÊt ph©n ®o¹n trong
ch©n kh«ng vµ kÕt tinh cã ®iÒu kiÖn.
- X©y dùng phßng thÝ nghiÖm kiÓm tra chÊt l-îng, ¸p dông ph-¬ng ph¸p
ph©n tÝch ho¸ häc, ho¸ lý hiÖn ®¹i ®Ó ®¶m b¶o chÊt l-îng c¸c lo¹i tinh dÇu ®ang
s¶n xuÊt vµ kinhdoanh. Phßng kiÓm tra chÊt l-îng cña c«ng ty ®-îc ®Çu t- trang
9
thiÕt bÞ tèt vµ ho¹t ®éng ®Òu ®Æn nªn ®· ®-îc Uû ban khoa häc kÜ thuËt Nhµ n-íc
c«ng nhËn vµ cho phÐp cÊp chøng chØ chÊt l-îng xuÊt khÈu ®oãi víi c¸c mÆt
hµng tinh dÇu vµ h-¬ng liÖu. Hµng n¨m, c«ng ty thùc hiÖn ph©n tÝch hµng ngµn
mÉu s¶n phÈm bao gåm c¶ ho¹t ®éng dÞch vô ph©n tÝch, cÊp chøng chØ chÊt
l-îng cho c¸c c¬ së nghiªn cøu s¶n xuÊt tinh dÇu h-¬ng liÖu c¶ n-íc.
Nghiªn cøu ®-a vµo s¶n xuÊt mét sè tinh dÇu cã gi¸ trÞ cao nh- tinh dÇu hoa
håi, b¹c hµ cao s¶n Ên §é, tinh dÇu l¸ quÕ, tinh dÇu s¶....vµ ®ang tiÕn hµnh
nghiªn cøu thö nghiÖm chiÕt suÊt h-¬ng liÖu tõ hoa nhµi ViÖt Nam vµ kh¶ n¨ng
qngs dông tõnã, hoµn thiÖn c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch tæng hîp c¸c ch¸t chøa
nhãm carbolyl trong mét sè lo¹i tinh dÇu nh- s¶ mµng tang vµ tinh dÇu quÕ.
C«ng ty th-êng xuyªn nghiªn cøu thÞ tr-êng s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n tinh dÇu,
h-¬ng liÖu trªn thÕ giíi nh»m ®-a ra s¸ch l-îc s¶n xuÊt vµ khai th¸c, më réng thÞ
tr-êng vµ s¶n phÈm míi.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n-íc cã
c¸c ®¬n vÞ nghiªn cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ, s¶n xuÊt kinh doanh trùc thuéc cã t-
c¸ch ph¸p nh©n, h¹ch to¸n ®éc lËp cã tµi kho¶n tiÒn vµ ngo¹i tÖ t¹i c¸c ng©n hµng
ViÖt Nam, cã con dÊu riªng mang tªn C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn -
trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ Quèc gia ®Ó ho¹t ®éng.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn lµ ®¬n vÞ thuéc TTKHTN vµ
CNQG chÞu sù qu¶n lý toµn diÖn cña trung t©m vµ chÞu qu¶n lý nhµ n-íc cña Bé
th-¬ng m¹i vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.
Do hîp t¸c s¶n xuÊt, chÕ biÕn tinh dÇu xuÊt khÈu víi c«ng ty nªn mét sè c¬
së s¶n cuÊt chÕ biÕn tinh dÇu cña c¸c ®Þa ph-¬ng ®· tiªu thô ®-îc s¶n phÈm cã
®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hµng ngµn lao
®éng. N«ng tr-êng sè 5 (ë T©y Nguyªn) thuéc tæng ®éi thanh niªn xung phong
thµnh phè HCM cã hµng ngµn ng-êi lao ®éng chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i tinh dÇu.
XÝ nghiÖp chÕ biÕn l©m s¶n bé néi vô tËn dông lao ®éng tï nh©n s¶n xuÊt tinh
dÇu cho c«ng ty. Mét sè c«ng ty ngo¹i th-¬ng cña c¸c tØnh Yªn B¸i, Tuyªn
Quang, VÜnh Phóc, Thõa Thiªn HuÕ, c¸c c¬ së s¶n xuÊt tËp thÓ c¸ nh©n ë c¸c
tØnh H¶i D-¬ng, NghÖ An, Hµ TÜnh... ®· tËn dông ®Êt hoang ®åi träc, trång c©y
tinh dÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nhiÒu ng-êi lao ®éng. Mét sè hîp t¸c x· n«ng
nghiÖp ë Yªn B¸i chuyªn s¶n xuÊt tinh dÇu nhËp cho c«ng ty hoÆc nhê c«ng ty
n©ng cÊp vµ uû th¸c xuÊt khÈu.
10
IV-/ vµi nÐt vÒ thÞ tr-êng tinh dÇu trªn thÕ giíi.
1-/ ThÞ tr-êng tinh dÇu xuÊt khÈu trªn thÕ giíi:
Tinh dÇu lµ mét chÊt láng ®-îc chiÕt suÊt tõ nh÷ng c©y th¶o méc cã mïi
th¬m hay mïi h¾c ®Æc tr-ng cho loµi c©y mµ ta chiÕt suÊt tõ nã. Nh÷ng vÞ thuèc
cã tinh dÇu khi Ðp gi÷a hai tê giÊy ®Ó l¹i mét vÕt trong mê, nh-ng ®Ó l©u hay h¬
nãng th× bay mÊt (l-u ý ph©n biÖt víi chÊt bÐo. V× chÊt bÐo khi Ðp gi÷a hai tê
giÊy còng ®Ó l¹i mét vÕt mê, nh-ng ®Ó l©u hay h¬ nãng vÕt mê vÉn ®Ó l¹i h×nh
d¸ng ban ®Çu.)
Hµng n¨m, trªn toµn thÕ giíi tiªu thô hµng v¹n tÊn nguyªn liÖu chøa tinh
dÇu. Theo tµi liÖu cña GATT, hµng n¨m s¶n l-îng tinh dÇu ®-îc s¶n xuÊt trªn
thÕ giíi thay ®æi tõ 25000- 35000 tÊn
C¸c n-íc ch©u ¸ chiÕm kho¶ng 28%
C¸c n-íc ch©u ©u chiÕmkho¶ng 20%
C¸c n-íc B¾c Mü chiÕm kho¶ng 26%
C¸c n-íc Nam MÜ chiÕm kho¶ng 14%
C¸c khu vùc kh¸c chiÕm kho¶ng 12%
Nh÷ng n-íc cung cÊp tinh dÇu chñ yÕu trªn thÕ giíi.
B×nh qu©n hµng n¨m, ®¬n vÞ ngh×n tÊn
Trung Quèc 3.350
Ên §é 3.065
MÜ 2.400
§µi Loan 2.300
In®«nexia 2.400
Braxin 1.970
Malagas 1.000
Srilanca 450
Maroc 388
Paragoay 316
Ai CËp 300
Pª Ru 150
Th¸i Lan 100
ViÖt Nam (1990 ®Õn nay) 650
Tæng Céng 18839
11
Nh- vËy, møc tiªu dïng vµ cung cÊp tinh dÇu c¸c n-íc trªn thÕ giíi lµ
t-¬ng ®èi lín cã kh¶ n¨ng ®em l¹i thu nhËp cao cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.
3-/ ThÞ tr-êng nhËp khÈu tinh dÇu trªn thÕ giíi.
Mét sè c©y d-îc liÖu ®Ó chiÕt suÊt tinh dÇu do kh«ng thÝch nghi ®-îc víi
khÝ hËu mét sè n-íc trªn thÕ giíi, nªn nh÷ng n-íc nµy kh«ng s¶n xuÊt ®-îc tinh
dÇu vµ ph¶i nhËp mét sè l-îng lín tinh dÇu ®Ó phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn
kinh tÕ trong n-íc hoÆc nhËp gia c«ng ®Ó t¸i xuÊt c¸c s¶n phÈm chiÕt tõ tinh dÇu.
Nh÷ng n-íc nhËp khÈu tinh dÇu chñ yÕu lµ MÜ, Anh, Ph¸p, Hµ Lan, NhËt
B¶n vµ mét sè n-íc ch©u ¢u kh¸c. Trªn thÕ giíi nhiÒu n-íc nhËp khÈu tinh dÇu
nh- Trung Quèc, Braxin.
Hµng n¨m, MÜ nhËp kho¶ng 20 mÆt hµng tinh dÇu c¸c lo¹i. Nh÷ng n-íc
c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh- §øc, Anh, Ph¸p, NhËt B¶n... còng ®Òu nhËp khÈu tinh
dÇu hµng n¨m víi sè l-îng vµ gi¸ trÞ lín. Tuú theo t×nh h×nh ph¸t triÓn c«ng
nghiÖp vµ nhu cÇu cña m×nh mµ mçi n-íc nhËp khÈu c¸c lo¹i tinh dÇu víi sè
l-îng kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho nÒn kinh tÕ.
VÝ dô MÜ: -Tiªu dïng s¶ tõ 476 tÊn /n¨m (1983) t¨ng lªn 853 tÊn /n¨m (1992)
-Tiªu dïng håi tõ 28 tÊn /n¨m (1983) t¨ng lªn 54 tÊn /n¨m (1992)
-Tiªu dïng trµm tõ 271 tÊn /n¨m t¨ng lªn 392 tÊn / n¨m
- Tiªu dïng x¸ xÞ b×nh qu©n 200 tÊn /n¨m
Ph¸p:-Tiªu dïng s¶ tõ 250 tÊn /n¨m (1983) gi¶m cßn 240 tÊn/n¨m (1992)
-Tiªu dïng b¹c hµ tõ 677 tÊn /n¨m t¨ng lªn 985 tÊn /n¨m
-Tiªu dïng trµm tõ 444tÊn /n¨m t¨ng lªn 721 tÊn / n¨m
3-/ ThÞ tr-êng tinh dÇu néi ®Þa
ë ViÖt Nam tinh dÇu s¶n xuÊt ra chñ yÕu dµnh cho xuÊt khÈu, tiªu dïng
trong n-íc kh«ng ®¸ng kÓ. §Ó thùc hiÖn chñ tr-¬ng cña nhµ n-íc: g¾n s¶n xuÊt
víi thÞ tr-êng thÕ giíi nh»m gi¶m bít kh©u trung gian lµm cho hµng ho¸ ViÖt
Nam thÝch øng víi thÞ tr-êng thÕ giíi. C¸c doanh nghiÖp Nhµ n-íc, doanh
nghiÖp t- nh©n vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt rÊt chó ý ®Õn viÖc s¶n xuÊt thu mua vµ xuÊt
khÈu tinh dÇu. Mét sè doanh nghiÖp chuyªn kinh doanh hµng tinh dÇu còng
c¹nh tranh nhau rÊt gay g¾t trong viÖc xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. L-îng tinh dÇu
trong m-íc t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ trong khi ®ã sè ng-êi ®-îc phÐp xuÊt khÈu
rÊt lín nªn x¶y ra t×nh tr¹ng c¹nh tranh nhau ®Ó thu mua ®-îc tinh dÇu lµm cho
12
gi¸ tinh dÇu trong n-íc mÊt æn ®Þnh. MÆt kh¸c, khi cã t×nh tr¹ng c¹nh tranh nh-
vËy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ng-êi s¶n xuÊt kh«ng chó ý tíi chÊt l-îng cña s¶n phÈm
mµ chØ chó ý ®Õn sè l-îng cña s¶n phÈm.
Thêi gian gÇn ®©y, ®· cã t×nh tr¹ng khan hiÕm tinh dÇu x¶ nªn ch-a ®Õn
ngµy thu ho¹ch hä ®· c¾t ®Ó ch-ng cÊt tinh dÇu, kÕt qu¶ lµ hµm l-îng tinh dÇu
chØ ®¹t 28 ®Õn 30 % Citronella mµ ®¸ng ra tinh dÇu x¶ xuÊt khÈu ph¶i ®¹t hµm
l-îng 35%. Do vËy, sÏ dÉn ®Õn hiÖn t-îng lén xén vÒ chÊt l-îng vµ gi¸ b¸n lµm
gi¶m uy tÝn tinh dÇu ViÖt Nam trªn thÞ tr-êng thÕ giíi g©y thiÖt h¹i cho ng-êi
kinh doanh vµ ng-êi s¶n xuÊt.
C¹nh tranh trong viÖc t¹o nguån hµng cung øng hµng tinh dÇu xuÊt khÈu rÊt
gay g¾t, viÖc c¹nh tranh mua b¸n dÉn ®Õn cung cÊp hµng kÐm chÊt l-îng. Hµng
xuÊt khÈu ch-a ®¸p øng ®-îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng ngoµi n-íc.
Së dÜ, viÖc t¹o nguån hµng xuÊt khÈu cßn non yÕu lµ do c¸c yÕu tè ®¶m b¶o
cuéc sèng cho ng-êi s¶n xuÊt tinh dÇu cßn thÊp, chÝnh s¸ch gi¸ c¶ cho hîp lý.
Cuéc sèng du canh du c- còng lµ mét nguyªn nh©n tµn ph¸ nh÷ng c©y trång ®Ó
chiÕt suÊt tinh dÇu.
ViÖc cung øng tinh dÇu xuÊt khÈu do t- th-¬ng n¾m gi÷ lµ chñ yÕu th«ng qua
c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc mua l¹i s¶n phÈm hoÆc xuÊt khÈu uû th¸c, sù c¹nh
tranh gi÷a ng-êi mua víi ng-êi mua, ng-êi b¸n víi ng-êi b¸n diÔn ra gay g¾t.
Bªn c¹nh ®ã còng xuÊt hiÖn sù c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh gi÷a c¸c nhµ
xuÊt khÈu trong n-íc ®· ®Èy gi¸ tinh dÇu néi ®Þa lªn cao.MÆt kh¸c, c¸c nhµ
doanh nghiÖp xuÊt khÈu tinh dÇu l¹i tranh nhau chµo b¸n cho kh¸ch hµng n-íc
ngoµi dÉn ®Õn th-¬ng nh©n n-ãc ngoµi cã ®iÒu kiÖn Ðp gi¸ tinh dÇu xuÊt khÈu
cña ta.
Ngoµi ra c¸c c«ng ty n-íc ngoµi cßn sö dông ng-êi ViÖt Nam lµm m«i giíi
®¹i lý. V× vËy sù x©m nhËp thÞ tr-êng tinh dÇu ViÖt Nam cña kh¸ch n-íc ngoµi
ngµy cµng tinh vi h¬n, c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn khèc liÖt h¬n. Sù c¹nh tranh
cña c¸c n-íc xuÊt khÈu tinh dÇu còng ¶nh h-ëng lín ®Õn kh¶ n¨ng x©m nhËp thÞ
tr-êng thÕ giíi cña tinh dÇu n-íc ta.
ChÝnh nh÷ng nguyªn nh©n trªn dÉn ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu tinh dÇu hµng
n¨m cña ViÖt Nam ch-a cao.Tû träng mÆt hµng tinh dÇu cña ViÖt Nam so víi
khèi l-îng tinh dÇu cña c¸c n-íc xuÊt khÈu chñ yÕu trªn thÕ giíi nh- sau:
13
Tû träng mÆt hµng tinh dÇu cña ViÖt Nam so víi
c¸c n-íc xuÊt khÈu chñ yÕu trªn thÕ giíi.
3.4
96.6 ThÕ giíi
ViÖt Nam
Nh- vËy, khèi l-îng tinh dÇu ®-îc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ë ViÖt Nam chiÕm
mét tØ träng rÊt nhá so víi l-îng tinh dÇu ®-îc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trªn thÕ
giíi. V× vËy, t×nh h×nh thay ®æi gi¸ c¶, khèi l-îng cña tinh dÇu ViÖt Nam trªn thÞ
tr-êng tinh dÇu thÕ giíi kh«ng ¶nh h-ëng ®Õn t×nh h×nh chung cña thÞ tr-êng
nµy. Hay nãi c¸ch kh¸c,ViÖt Nam lµ n-íc chÊp nhËn gi¸ trong xuÊt khÈu tinh
dÇu ra n-íc ngoµi do ®Æc ®iÓm lµ mét n-íc xuÊt khÈu víi khèi l-îng nhá.
§iÒu nµy còng më ra h-íng ph¸t triÓn cho ngµnh tinh dÇu ViÖt Nam. NÕu
chóng ta biÕt tËn dông vµ khai th¸c tèt lîi thÕ cã s½n, tæ chøc tÊt ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh tranh thñ ®-îc nh÷ng diÒu kiÖn cã lîi th× sÏ cã kh¶ n¨ng
khai th¸c tèt thÞ tr-êng nµy, ®em l¹i mét nguån thu nhËp kh«ng nhá cho nÒn
kinh tÕ quèc d©n.CÇu trªn thÕ giíi cña mÆt hµng nµy lµ rÊt lín so víi kh¶ n¨ng
cung cña ViÖt Nam.
CÇn thiÕt ph¶i cã mét sù ®Çu t- thÝch ®¸ng ®Ó ph¸t triÓn ngµnh hµng xuÊt
khÈu cßn non trÎ nµy.
C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ tiªn
phong trong lÜnh vùc tinh dÇu. Nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· ®-¬ng ®Çu víi kh«ng
Ýt khã kh¨n. Nh-ng víi nç lùc rÊt lín, c«ng ty ®· thu ®-îc nh÷ng thµnh c«ng
b-íc ®Çu ®¸ng khÝch lÖ.
Trªn c¬ së nÒn t¶ng s½n cã, vÉn cÇn ph¶i cã mét h-íng ®i ®óng ®¾n ®Ó s¶n
phÈm tinh dÇu cña c«ng ty xuÊt khÈu trªn thÞ tr-êng thÕ giíi ngµy mét nhiÒu h¬n vµ
cã chÊt l-îng cao h¬n, gãp phÇn lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña toµn ngµnh
kinh tÕ.
14
V-/ t×nh h×nh ho¹t déng kinh doanh cña c«ng ty trong giai
®o¹n 95-99
1-/ Tæ chøc ho¹t ®éng xuÊt khÈu tinh dÇu t¹i c«ng ty
Tinh dÇu lµ mÆt hµng kinh doanh chñ yÕu cña c«ng ty ®ång thêi lµ mÆt
hµng míi ë ViÖt Nam. Do ®ã thÞ tr-êng néi ®Þa nhá hÑp.Ho¹t ®éng kinh doanh
chñ yÕu cña doanh nghiÖp lµ xuÊt khÈu tinh dÇu. Thi tr-êng xuÊt khÈu cña c«ng
ty hÇu hÕt lµ thÞ tr-¬ng khã tÝnhnh- Anh, Ph¸p, Hµ Lan,... V× thÕ viÖc tæ chøc
ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu ph¶i ®-îc thùc hiÖn mét c¸ch cÈn thËn vµ ®óng
tr×nh tù.
Tr-íc hÕt lµ nghiªn cøu thÞ tr-êng. Do ®Æc ®iÓm cña mÆt hµng tinh dÇu lµ
mÆt hµng ®Æc biÖt Ýt ®-îc tiªu dïng réng r·i so víi c¸c mÆt hµng kh¸c nªn chÝnh
s¸ch vÒ thÞ tr-êng cã mét så kh¸c biÖt. C«ng ty ph¶i t×m kiÕm thÞ tr-êng vµ
kh¸ch hµng chø kh«ng thÓ lùa chän thÞ tr-êng nh- c¸c mÆt hµng kh¸c.
C«ng ty tiÕn hµnh qu¶ng c¸o, giíi thiÖu vÒ c«ng ty (vÒ lîi thÕ c¹nh tranh, vÒ
mÆt hµng c«ng ty cÇn xuÊt khÈu...) qua Fax göi ®Õn b¹n hµng ®ång thêi göi c¸c
quyÓn qu¶ng c¸o vÒ c«ng ty cho c¸c b¹n hµng. NÕu trong tr-êng hép kh¸ch hµng
yªu cÇu c«ng ty cã thÓ göi c¶ mÉu chµo hµng qua ®-êng chuyÓn ph¸t nhanh.
C«ng ty tiÕn hµnh qu¶ng c¸o r«ng r·i qua c¸c t¹p chÝ, s¸ch b¸o giíi thÞÖu vÒ
ngµnh hµng, m¨t hµng cña ViÖt Nam (nh- qu¶ng c¸o trªn quyÓn " ViÖt Nam
Directory 97 - 98", "Giíi thiÖu ViÖt Nam víi toµn thÕ giíi ", "N«ng nghiªp Viªt
Nam trªn ®-êng hiÖn ®¹i ho¸", "C¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam").
TiÕp theo lµ kÝ kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. Sau khi ®· chµo hµng vµ nhËn ®-îc
®¬n ®Æt hµng cña b¹n hµng, c«ng ty sÏ kÝ kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. Th«ng th-êng
b¹n hµng cña c«ng ty lµ ng-êi n-íc ngoµi nªn viÖc ®µm ph¸n trùc tiÕp tr-íc khi
kÕt hîp xuÊt khÈu lµ rÊt Ýt diÔn ra. C«ng ty th-êng ph¸t hµnh c¸c hîp ®ång xuÊt
khÈu d-íi h×nh thøc "Hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ "(sale contract ) hoÆc "B¶n
chµo hµng kiªm ho¸ ®¬n" (offer Proforma invoi) qua Fax.. Cã mét sè tr-êng hîp
kh¸ch hµng tù ph¸t hµnh hîp ®ång Fax l¹i cho c«ng ty qua ®-êng b-u ®iÖn hîp
®ång gèc.
Mét sè hîp ®ång vµ ®¬n chµo hµng cña c«ng ty (phÇn phô lôc)
ViÖc t¹o nguån hµng còng hÕt søc quan träng. §èi víi mét sè mÆt hµng (nh-
x¸ xÞ, s¶,...) cã thÓ gi÷ ®-îc l©u vµ tÝch tr÷ trong kho. Cßn mét sè lo¹i khã b¶o
qu¶n vµ khã t×m ®-îc b¹n hµng, c«ng ty míi tiÕn hµnh thu mua. C«ng ty ®Æt c¸c
tr¹m thu t¹i Vinh - NghÖ An, c¸c c¬ së ch-ng cÊt chÕ biÕn t¹i c¸c lß nÊu ë c¸c
huyÖn ®-îc v©n chuyÓn vµ tËp kÕt vÒ tr¹m thu t¹i Vinh. Hµng th¸ng c¸n bé thu
mua t¹i tr¹m tËp hîp l¹i vµ hµng ho¸ ®-îc vËn chuyÓn ra Hµ Néi theo lÖnh ®iÒu
®éng cña gi¸m ®èc c«ng ty mµ vÊn ®Ò chÊt l-îng ®-îc ®Æt lªn hµng ®Çu ®Ó ®¶m
b¶o chÊt l-îng xuÊt khÈu. §èi víi tinh dÇu x¸ xÞ, tinh dÇu x¶ c¸n bé thu mua t¹i
15
tr¹m tù kiÓm tra chÊt l-îng cßn mét sè tinh dÇu khcs nh- tinh dÇu quÕ tinh dÇu
b¹c hµ ®ßi hái tÝnh kÜ thuËt cao nªm ph¶i ®-a vÒ c«ng ty ®Ó kiÓm tra chÊt l-îng
b»ng m¸y mãc hiÖn ®¹i. Ngoµi ra c«ng ty cßn ®Æt c¸c tr¹m thu mua tinh dÇu ë Phó
Yªn ë chi nh¸nh sè 1 ë Kh¸nh Hoµ víi h×nh thøc thu mua t-¬ng tù.
2-/ T×nh h×nh xuÊt khÈu tinh dÇu t¹i c«ng ty thêi k× 95-99
Tr-íc n¨m 1991, kh¸ch hµng cña c«ng ty chñ yÕu lµ Liªn X« vµ c¸c n-íc
§«ng ¢u. XuÊt khÈu chñ yÕu b»ng nghÞ ®Þnh th- nªn thÞ tr-êng gi¸ c¶, sè l-îng
cña hµng ho¸ kh¸ æn ®Þnh. B-íc sang n¨m 1991, khèi c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa
tan r·, b¹n hµng lín cña c«ng ty lµ Liªn X« còng bÞ ph¸ vì. NÒn kinh tÕ n-íc ta
chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nªn kinh tÕ thô tr-êng. §èi mÆt
víi t×nh h×nh míi c«ng ty ph¶i tù ®i t×m b¹n hµng tù h¹ch to¸n kinh doanh ®Ó tån
t¹i vµ ph¸t triÓn.
N¨m 1999, Nhµ n-íc cÊm xuÊt khÈu mÆt hµng tinh dÇu x¸ xÞ - mÆt hµng xuÊt
khÈu chñ yÕu cña c«ng ty. C«ng ty ®øng tr-íc mét khã kh¨n lín. Ban l·nh ®¹o
cïng tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn ph¶i cè g¾ng hÕt søc ®Ó duy tr× nhÞp ®é s¶n xuÊt
kinh doanh nh- b×nh th-êng ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trong t×nh h×nh míi. C«ng ty ®·
quyÕt ®Þnh ®a d¹ng ho¸ kinh doanh. NÕu tr-íc ®©y c«ng ty chñ yÕu lµ xuÊt khÈu
tinh dÇu th× tõ n¨m 1999 ngoµi xuÊt khÈu c«ng ty cßn nhËp khÈu vµ b¸n hµng néi
®Þa. MÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña c«ng ty lµ ho¸ chÊt vµ h-¬ng liÖu...Nh÷ng
mÆt hµng nµy vÉn thuéc lÜnh vùc kinh doanh cña c«ng ty. §ång thêi c«ng ty còng
tiÕn hµnh nghiªn cøu triÓn khai mét sè mÆt hµng míi d-a ®i chµo hµng (kÓ c¶ xuÊt
khÈu vµ cho thÞ tr-êng néi ®Þa) triÓn khai kÕ ho¹ch pha h-¬ng liÖu.
Sau ®©y lµ sè liÖu vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty trong giai ®o¹n
94-99 c¨n cø tõ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty.
B¶ng 3: kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n
phÈm tù nhiªn giai ®o¹n 94-99
§¬n vÞ : triÖu USD
Tæng kim ng¹ch xuÊt
n¨m
khÈu
1994 2,132
1995 2,893
1996 2,833
1997 2,314
1998 3,364
1999 1,278
16
Nh×n vµo b¶ng ta thÊy trong giai ®o¹n 94-98 kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 94
lµ thÊp nhÊt. Nguyªn nh©n lµ do thÞ tr-êng Liªn X« cã sù thay ®æi lín mµ thÞ
tr-êng bªn ngoµi ch-a ®-îc më réng.H¬n n÷a nh÷ng ng-êi ®-îc phps xuÊt khÈu
trong n-íc mÆt hµng t¨ng lªn ®¸ng kÓ, t×nh h×nh ho¹t ®éng tù do, thiÕu phèi hîp
gi÷a c¸c ®¬n vÞ ck trong n-íc ®· t¹o ra sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh
nghiÖp g©y ra t×nh tr¹ng Ðp gi¸, ®Çu c¬ gom hµng lam cho thÞ tr-êng trong n-íc
th-êng xuyªn biÕn ®éng. §ång thêi gi¸ c¶ mÆt hµng tinh dÇu trªn thÞ tr-êng thÕ
giíi còng nhiÒu biÕn ®éng.
VÝ dô: mÆt hµng tinh dÇu x¶, x¸ xÞ cã nhiÒu biÕn ®éng phøc t¹p. Trong
nh÷ng n¨m qua gi¸ tinh dÇu s¶ ë møc 2,8 USD/kg (1993 ) ®· t¨ng lªn
11USD/kg(1995). Trong khi gi¸ tinh dÇu s¶ vµ nhu cÇu vÒ s¶ l¹i t¨ng lªn ®Õn
møc chãng mÆt, viÖc s¶n xuÊt trong n-íc l¹i ch-a ®¸p øng ®ñ kÐo theo sù t¨ng
gi¸ cña mÆt hµng thu mua trong n-íc. Do vËy nhiÒu hîp ®ång võa kÝ víi gi¸ hiÖn
t¹i t-ëng ®· cã l·i trong khi ch-a kÞp triÓn khai thùc hiÖn thu mua trong n-íc th×
gi¸ ®· ®éi lªn do viÖc tranh mua cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Ng-îc l¹i, tinh dÇu
s¶, x¸ xÞ ®ang ë møc6,8 USD/kg (1991) ®· gi¶m xuèng 3USD/kg(1994)vµ hiÖn
nay tinh dÇu x¸ xÞ ®ang ë møc 6USD/kg(7/1995). trong c¶ giai ®o¹n kh«ng kÓ
n¨m 1999 th× kim ngach xuÊt khÈu lµ t-¬ng ®èi æn ®Þnh vµ cã xu h-íng t¨ng lªn.
§å thÞ Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty tinh dÇu vµ c¸c
s¶n phÈm tù nhiªn (1994 - 1999)
TriÖu USD
4
3
2
1
94 95 96 97 98 99
Cã ®-îc kÕt qu¶ nµy lµ do sù cè g¾ng nç lùc cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n
viªn trong c«ng ty lu«n b¸m s¸t thÞ tr-êng vµ lu«n gi÷ mèi quan hÖ tèt víi kh¸ch
hµng trong n-íc còng nh- ngoµi n-íc nh- Anh, Ph¸p, Hµ Lan, §øc,... vµ ®ang ®i
17
vµo t×m hiÓu thªm thÞ tr-êng xuÊt khÈu míi khu vøc ch©u ¸ vµ MÜ. §Æc biÖt lµ
c«ng ty ®· b¸m s¸t, t¹o nguån hµng trong n-íc b»ng c¸ch ®Çu t- víi ng-êi s¶n
xuÊt n©ng cao chÊt l-îng hµng ho¸, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Sau khi Liªn X« - thÞ tr-êng lín vµ quen thuéc cña c«ng ty bÞ ph¸ vì, c«ng
ty ®· chuyÓn h-íng sang quan hÖ trùc tiÕp víi c¸c n-íc céng hoµ ®Æc biÖt lµ liªn
bang Nga theo kiÓu giao dÞch th-¬ng m¹i vµ hîp t¸c trùc tiÕp gi÷a c¸c doanh
nghiÖp. Nhê vËy mµ mét sè s¶n phÈm tinh dÇu cña c«ng ty vÉn ®-îc thÞ tr-êng
Nga tiÕp nhËn.
N¨m 1999, do mÆt hµng tinh dÇu x¸ xÞ bÞ nhµ n-íc cÊm xuÊt khÈu nªn kim
ng¹ch xuÊt khÈu gi¶m xuèng chØ cßn 38% so víi n¨m 98. §©y lµ mét thiÖt thßi
lín cña c«ng ty. C«ng ty buéc ph¶i chuyÓn h-íng kinh doanh sang lÜnh vùc nhËp
khÈu ®Ó ®¶m b¶o lîi nhuËn cña c«ng ty ®ång thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c«ng ty
triÓn khai kÕ ho¹ch mÆt hµng míi cho xuÊt khÈu thay thÕ mÆt hµng tinh dÇu x¸
xÞ. Trong giai ®o¹n míi c«ng ty sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. CÇn ph¶i cã mét
chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh doanh ®Ó c«ng ty cã thÓ ®øng v÷ng vµ tõng b-íc ®i
vµo æn ®Þnh nh- tr-íc ®©y. HiÖn nay, ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu vÉn lµ xuÊt
khÈu. Tuy nhiªn c«ng ty ®ang tiÕn kinh doanh trong lÜnh vùc nhËp khÈu vµ khai
th¸c thÞ tr-êng néi ®Þa. N¨m 99 lµ n¨m ®Çu tiªn c«ng ty thu ®-îc lîi nhuËn trong
lÜnh vùc nhËp khÈu. N¨m 99 còng lµ mèc ®¸nh dÊu sù chuyÓn ®æi cña c«ng ty vÒ
mÆt hµng xuÊt khÈu.
3-/ C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu
S¶n phÈm cña C«ng ty tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tù nhiªn kh¸ ®a d¹ng
phong phó bao gåm 12 lo¹i tinh dÇu vµ c¸c s¶n phÈm tõ nhiªn kh¸c.
18
B¶ng 5:Tû träng mÆt hµng xuÊt khÈu hµng n¨m cña c«ng ty
N¨m 1995 N¨m 1996
X¸ xÞ 15.70% 2.20%
X¸ xÞ
18.90% 4.60%
S¶ S¶
Kh¸c Kh¸c
82.10%
76.50%
N¨m 1997
5.60% X¸ xÞ
19.10%
S¶
Kh¸c
75.30%
N¨m 1998 N¨m 1999
18.30% 12.08% XuÊt khÈu
X¸ xÞ 11.25%
5.50% NhËp khÈu
S¶
B¸n néi ®Þa
Kh¸c
74.54%
76.20%
19
Nh×n vµo b¶ng 5 ta thÊy, 2 mÆt hµng tinh dÇu s¶ vµ x¸ xÞ lµ 2 mÆt hµng tiªu
thô chÝnh cña c«ng ty. Doanh thu cña 2 mÆt hµng nµy chiÕm phÇn lín trong tæng
kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m ( n¨m 95 chiÕm 95,4%; n¨m 96 chiÕm 97,7%;
n¨m 98 chiÕm 94,37%) do ®ã sù biÕn ®éng cña mÆt hµng nµy cã ¶nh h-ëng trùc
tiÕp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty.
Tinh dÇu s¶ ®-îc chiÕt xuÊt chñ yÕu tõ c©y l¸ s¶. ë ViÖt Nam c©y s¶ ®-îc
trång ë c¶ 3 miÒn B¾c, Trung vµ Nam.Cã mét sè vïng kh¸c Hµm yªn, Chiªm
Ho¸, Yªn B¸i, Phó Kh¸nh, S«ng BÐ, T©y Ninh...C©y s¶ -a ¸nh s¸ng mÆt trêi, ®Êt
pha c¸t, ®Êt thÞt nhÑ, dèc tho¶i. Víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu nh- ë ViÖt Nam rÊt thÝch
hîp cho viÖc tr«ng s¶ do ®ã c©y s¶ vµ tinh dÇu s¶ rÊt cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn ë
n-íc ta. H¬n n÷a nhu cÇu tinh dÇu s¶ trªn thÕ giíi còng rÊt lín. Ng-êi ta -íc
l-îng s¶n l-îng tinh dÇu s¶ trªn thÕ giíi vµo kho¶ng 3000-4000 tÊn/n¨m.
Tinh dÇu x¸ xÞ ®-îc chiÕt xuÊt tõ rÔ c©y x¸ xÞ cßn cã tªn gäi lµ c©y gï
h-¬ng (tiÕng miÒn B¾c) c©y de h-¬ng (tiÕng miÒn Trung), bors de vierge (tiÕng
Ph¸p), sassafras albidm (tiÕng MÜ).T¹i ViÖt Nam c©y x¸ xÞ cã nhiÒu ë miÒn B¾c
nh- tuyªn Quang, B¾c Th¸i, L¹ng S¬n, Hµ B¾c, VÜnh Phó,...miÒn trung cã nhiÒu
ë Hµ TÜnh, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng Nam, §µ N½ng...miÒn Nam cã nhiÒu ë L©m
§ång, §ång Nai, S«ng BÐ...HiÖn nay chóng ta còng ®ang chiÕt suÊt thö tõ tinh
dÇu x¸ xÞ hîp chÊt Herotropin nh-ng gi¸ thµnh cßn cao thÞ tr-êng thÕ giíi ch-a
thÓ chÊp nhËn ®-îc, vÞ vËy chóng ta cßn ®ang xuÊt khÈu tinh dÇu ë d¹ng th«.
Tinh dÇu x¸ xÞ ë ViÖt Nam chñ yÕu dïng cho xuÊt khÈu nh-ng do gi¸ cßn thÊp
nªn chóng ta chÞu nhiÒu thiÖt thßi.
Hai mÆt hµng tinh dÇu x¶ vµ tinhdÇu x¸ xÞ cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn ë ViÖt
Nam. Do ®iÒu kkiÖn khÝ hËu ë n-íc ta cã thÓ trång ®-îc h¹i lo¹i c©y nµy. H¬n
n÷a, nhu cÇu thÕ giíi vÒ hai mÆt hµng nµy còng rÊt lín. §ã lµ thuËn lîi cña c«ng
ty tinh dÇu nãi tiªng vµ toµn ngµnh tinh dÇu nãi riªng. §èi víi c«ng ty tinh dÇu
hai mÆt hµng nµy còng chiÕm tØ träng lín trong kim ng¹ch xuÊt khÈu. §ã lµ mét
thuËn lîi nh-ng ®ång thêi còng lµ khã kh¨n cña c«ng ty do sù mÊt c©n ®èi. §Æc
viÖt lµ tõ n¨m 99 tinh dÇu x¸ xÞ ®-îc ®-îc lÖnh cña chÝnh phñ cÊm khai th¸c vµ
xuÊt khÈu thÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· gi¶m sót râ rÖt.
Thay vµo ®ã c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh nhËp khÈu hèa chÊt vµ h-¬ng liÖu ®Ó
thu lîi nhuËn( doanh thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ 17.9 tØ ®ång, doanh thu tõ
ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ 2,7 tØ ®ång, b¸n hµng néi ®Þa lµ 3tØ ®ång).
20