Phân tích và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại tổng công ty khí
- 123 trang
- file .pdf
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI TỔNG CÔNG TY KHÍ
HỒ THỊ ÁI THANH
HÀ NỘI 2007
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI TỔNG CÔNG TY KHÍ
NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH
Người hướng dẫn khoa học: TS. NGHIÊM SĨ THƯƠNG
Học viên: HỒ THỊ ÁI THANH
HÀ NỘI 2007
1
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 5
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 5
2. Mục tiêu nghiên cứu để tài. ........................................................................... 6
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:................................................................ 7
4. Phương pháp nghiên cứu. .............................................................................. 7
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài: ..................................................... 8
6. Cấu trúc của luận văn. ................................................................................... 8
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP ............................................................................ 9
1.1. Khái niệm và vai trò của quản lý tài chính trong doanh nghiệp: ............. 10
1.1.1 Khái niệm về hoạt động tài chính của doanh nghiệp. ............................ 10
1.1.2. Vị trí, vai trò của quản lý tài chính doanh nghiệp: ............................... 11
1.2. Những vấn đề chính của phân tích tài chính doanh nghiệp. .................... 12
1.2.1. Khái niệm: ............................................................................................. 12
1.2.2. Mục đích, ý nghĩa:................................................................................. 12
1.2.3. Yêu cầu của việc phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp: ............ 15
1.2.4. Nội dung và các chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp .................. 15
1.2.4.1. Phân tích khái quát các báo cáo tài chính: ......................................... 15
1.2.4.2. Phân tích hiệu quả tài chính: .............................................................. 20
1.2.4.3. Phân tích rủi ro tài chính .................................................................... 26
1.2.4.4. Phân tích tổng hợp tình hình tài chính: .............................................. 30
1.2.4.5. Đánh giá chung về tình hình tài chính: .............................................. 34
1.2.5. Căn cứ để phân tích: .............................................................................. 34
2
1.2.6. Phương pháp phân tích:......................................................................... 42
1.2.6.1. Phương pháp so sánh: ........................................................................ 42
1.2.6.2. Phân tích liên hoàn các tỷ số tài chính: .............................................. 44
1.2.6.3. Phương pháp phân tích đẳng thức Du Pont: ...................................... 45
1.2.7. Quy trình phân tích: .............................................................................. 45
1.2.8. Tổ chức thực hiện công tác phân tích tài chính: ................................... 46
1.2.8.1. Lập kế hoạch phân tích: ..................................................................... 46
1.2.8.2. Tiến hành phân tích tài chính: ............................................................ 47
1.2.8.3. Kết thúc phân tích: ............................................................................. 47
CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI TỔNG CÔNG TY KHÍ... 49
2.1. Đặc điểm của Tổng Công ty Khí ảnh hưởng đến hoạt động phân tích tài
chính ................................................................................................................ 49
2.1.1. Khái quát quá trình hình thành và phát triển của Tổng Công ty Khí.... 49
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ ............................................................................ 50
2.1.3. Các dịch vụ và sản phẩm chính của Tổng Công ty Khí:....................... 51
2.1.4. Công nghệ sản xuất ............................................................................... 53
2.1.5. Hình thức tổ chức và kết cấu sản xuất .................................................. 55
2.1.6. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ............................................................. 56
2.2. Thực trạng công tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí. .............. 64
2.2.1. Xác định mục tiêu phân tích: ................................................................ 65
2.2.2. Nội dung và phương pháp phân tích: .................................................... 66
2.2.2.1. Phân tích khái quát tình hình tài chính: ............................................. 66
2.2.2.2. Phân tích chi tiết tình hình tài chính .................................................. 67
2.2.2.3. Phân tích tổng hợp và đánh giá tình hình tài chính: .......................... 70
3
2.2.2.4. Nhận xét về nội dung và phương pháp phân tích tại Công ty: .......... 71
2.2.3. Căn cứ phân tích tài chính:.................................................................... 72
2.2.4. Qui trình phân tích: ............................................................................... 74
2.2.5. Tổ chức thực hiện công tác phân tích tài chính: ................................... 74
2.3. Đánh giá thực trạng công tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí: 75
2.3.1. Những kết quả đạt được: ....................................................................... 75
2.3.2. Nguyên nhân: ........................................................................................ 77
2.3.2.1. Các nguyên nhân chủ quan: ............................................................... 77
2.3.2.2. Nguyên nhân khách quan: .................................................................. 79
CHƯƠNG 3. HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI TỔNG CÔNG TY KHÍ ....................................................................... 80
3.1. Sự cần thiết hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí:
......................................................................................................................... 80
3.2. Nội dung hoàn thiện công tác phân tích tài chính:................................... 82
3.2.1. Hoàn thiện mục tiêu phân tích: ............................................................. 83
3.2.2. Hoàn thiện nội dung phân tích tài chính: .............................................. 83
3.2.2.1. Phân tích cơ cấu tài sản và nguồn vốn: .............................................. 86
3.2.2.2. Phân tích khả năng quản lý tài sản: .................................................... 88
3.2.2.3. Phân tích rủi ro tài chính: ................................................................... 89
3.2.2.4. Bổ sung phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn và phân tích
báo cáo lưu chuyển tiền tệ:.............................................................................. 90
3.2.3. Hoàn thiện phương pháp phân tích tài chính. ....................................... 94
3.2.4. Hoàn thiện căn cứ để phân tích: ............................................................ 98
3.2.4.1. Nguồn thông tin bên ngoài và bên trong doanh nghiệp: .................... 98
3.2.4.2. Các căn cứ khác: .............................................................................. 103
4
3.2.5. Tổ chức, sắp xếp lại công tác phân tích tài chính. .............................. 103
3.2.5.1. Ban hành qui trình phân tích tài chính: ............................................ 104
3.2.5.2. Công tác tổ chức và đào tạo đội ngũ cán bộ phân tích tài chính: .... 106
KẾT LUẬN .................................................................................................. 108
TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................. 110
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 111
DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ SƠ ĐỒ ..................................................... 119
TÀI LIỆU THAM KHẢO. ......................................................................... 120
5
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Doanh nghiệp là tổ chức sản xuất, cung ứng dịch vụ cơ bản của một
nền kinh tế. Sự mạnh hay yếu của một nền kinh tế phụ thuộc chủ yếu vào hiệu
quả hay không hiệu quả của cộng đồng doanh nghiệp trong nền kinh tế đó.
Trong nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ với
nhau, cạnh tranh nhau để cùng tồn tại và phát triển. Điều đó đòi hỏi họ phải
biết cách kinh doanh, kinh doanh có hiệu quả. Sự phát triển của một doanh
nghiệp dựa vào nhiều yếu tố: các yếu tố bên ngoài (sự tăng trưởng của nền
kinh tế, tiến bộ khoa học kỹ thuật, chính sách tiền tệ, chính sách thuế . . .), các
yếu tố bên trong (bao gồm cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp, tính chất của các
sản phẩm, quy trình công nghệ, khả năng tài trợ cho tăng trưởng, năng suất
lao động...). Công tác phân tích tài chính có mục tiêu đưa ra những đánh giá,
dự báo tài chính giúp cho việc ra quyết định về mặt tài chính và dự kiến kết
quả tương lai của Công ty. Để hiểu rõ Công ty của mình chủ doanh nghiệp
cần dựa vào phân tích kết quả kinh doanh, phân tích tài chính doanh nghiệp.
Phân tích tài chính là quá trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu, so sánh số
liệu tài chính hiện hành với quá khứ, hiện tại với tương lai (số liệu kế hoạch).
Phân tích tài chính là sử dụng một tập hợp các khái niệm, phương pháp và các
công cụ cho phép xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác về quản lý
nhằm đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp, đánh giá rủi ro, mức
độ và chất lượng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đó. Công tác phân tích
tài chính là mối quan tâm của nhiều nhóm người khác nhau: các nhà quản trị,
các nhà quản lý, các nhà đầu tư, các chủ nợ, các nhà cho vay tín dụng, các nhà
bảo hiểm … Nên đây là một trong những biện pháp mà các nhà quản lý doanh
nghiệp cần làm là nắm vững tình hình tài chính, giúp họ đưa ra các quyết định
6
điều hành đúng đắn có hiệu quả, loại trừ sai lầm và rủi ro kinh doanh.
Đối với nước ta và với các doanh nghiệp Nhà nước quá trình đổi mới
cơ chế quản lý kinh tế đang đòi hỏi những thay đổi về chất trong hoạt động
quản lý tài chính doanh nghiệp, đặc biệt là công tác phân tích tài chính doanh
nghiệp. Mặc dù vậy, công tác phân tích tài chính doanh nghiệp vẫn còn vướng
mắc về phương pháp, nội dung, tổ chức … làm hạn chế tác dụng tích cực. Tại
Tổng Công ty Khí, công tác phân tích tài chính chưa thực sự được chú trọng,
chỉ áp dụng một số các chỉ tiêu về cơ cấu tài sản, vốn; về khả năng thanh toán
và tỷ suất sinh lời, chưa xây dựng thành hệ thống, quy trình, cung cấp thông
tin còn rời rạc để đáp ứng nhu cầu thông tin tài chính toàn diện. Góp phần đáp
ứng yêu cầu nâng cao chất lượng phân tích tài chính, qua việc nghiên cứu từ
lý luận, tình hình thực tế để xây dựng và hoàn thiện công tác phân tích tài
chính phù hợp với đặc điểm kinh doanh của Tổng Công ty Khí giúp các nhà
quản lý, quản trị Công ty có thêm công cụ đánh giá tình hình hoạt động tài
chính đưa ra những quyết định đúng đắn nhằm ổn định và lành mạnh hoá tài
chính. Đây cũng chính là mục tiên nghiên cứu của đề tài luận án: “Phân tích
và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại Tổng Công
ty Khí”.
2. Mục tiêu nghiên cứu để tài.
- Tổng hợp cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp
- Tìm hiểu thực tế công tác phân tích tài chính ở Tổng Công ty Khí.
- So sánh giữa thực trạng này với cơ sở lý luận phân tích tài chính đã
học để tìm ra những ưu điểm và hạn chế trong công tác phân tích tài chính ở
Tổng Công ty Khí.
- Sử dụng những kiến thức cơ sở về phân tích tài chính để đề ra giải
pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính ở Tổng Công ty Khí.
7
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
a. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của luận văn gồm 3 nhóm vấn đề:
- Nhóm 1: Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp.
- Nhóm 2: Đánh giá thực trạng phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí
- Nhóm 3: Giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính tại Tổng Công ty
Khí.
b. Phạm vi nghiên cứu:
Luận văn tập trung nghiên cứu công tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty
Khí.
4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát và thống kê: Được sử dụng để tìm hiểu về công
tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí. Trao đổi với các chuyên viên tài
chính tại Tổng Công ty để nắm bắt được cơ chế tài chính và cách tiến hành
phân tích tài chính ở Tổng Công ty.
Phương pháp thống kê được sử dụng để thu thập những số liệu kế toán và tài
chính của Tổng Công ty một vài năm gần đây.
- Phương pháp so sánh: Được sử dụng để so sánh giữa thực trạng công
tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty với cơ sở lý thuyết về công tác này.
Phương pháp này giúp tìm ra những điểm tốt và chưa tốt trong công tác phân
tích tài chính tại Tổng Công ty, từ đó có hướng để đưa ra đề xuất để hoàn
thiện công tác này hơn, giúp cho việc phân tích tài chính ở Tổng Công ty hiệu
quả hơn.
- Luận án cũng sử dụng các phương pháp nghiên cứu kinh tế như:
phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh, hệ số … để làm rõ bản chất của
từng nội dung nghiên cứu.
8
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài:
a. Ý nghĩa khoa học của đề tài: Luận chứng các nhu cầu đòi hỏi của việc
hoàn thiện phân tích tài chính doanh nghiệp, đồng thời xác định các phương
hướng hoàn thiện công tác phân tích tài chính doanh nghiệp.
b. Ý nghĩa thực tiến của đề tài: Trên cơ sở lý luận về phân tích tài chính
doanh nghiệp, phân tích và đề xuất một số giải pháp giúp cho Tổng Công ty
Khí có thể thực hiện tốt hơn công tác phân tích tài chính, nhằm nâng cao hiệu
quả quản lý tài chính từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Tổng
Công ty.
6. Cấu trúc của luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu
nội dung chính của luận văn gồm ba chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp.
- Chương 2: Thực trạng phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí
- Chương 3: Đề xuất biện pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính
tại Tổng Công ty Khí
9
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP
Khi tìm hiểu về công tác phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ tìm hiểu ở
những khía cạnh sau:
Mục tiêu của phân tích tài chính.
Căn cứ để phân tích tài chính doanh nghiệp.
Nội dung và các chỉ tiêu phân tích tài chính doanh
nghiệp.
Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp.
Công tác tổ chức phân tích tài chính doanh nghiệp
1.1. SƠ ĐỒ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
MỤC TIÊU
PTTCDN
(1)
Công tác
NỘI DUNG PHÂN TÍCH TỔ CHỨC
PTTCDN TÀI CHÍNH PTTCDN
(2) DOANH NGHIỆP (5)
(3) (4)
CĂN CỨ ĐỂ QUY TRÌNH
PTTCDN PTTCDN
10
1.1. Khái niệm và vai trò của quản lý tài chính trong doanh nghiệp:
1.1.1 Khái niệm về hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
Hoạt động tài chính của doanh nghiệp là một trong những nội dung cơ
bản của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhằm giải quyết các
mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình kinh doanh được biểu hiện dưới
hình thái tiền tệ gắn trực tiếp với việc tổ chức huy động, phân phối, sử dụng
và quản lý vốn trong quá trình kinh doanh.
Để tiến hành sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải trả lời được 3 câu
hỏi sau đây:
- Quyết định đầu tư:
Quyết định đầu tư là quyết định quan trọng nhất vì nó tạo ra giá trị cho
doanh nghiệp. Quyết định đầu tư là những quyết định liên quan đến: (1) tổng
giá trị tài sản và giá trị từng bộ phận tài sản (tài sản lưu động và tài sản cố
định) cần có và (2) mối quan hệ cân đối giữa các bộ phận tài sản trong doanh
nghiệp.
Quyết định đầu tư gắn liền với phía bên trái bảng cân đối tài sản, cụ thể
nó bao gồm những quyết định như sau:
Doanh nghiệp cần những loại tài sản nào phục vụ cho sản xuất kinh
doanh?
Mối quan hệ giữa tài sản lưu động và tài sản cố định như thế nào?
Doanh nghiệp cần đầu tư bao nhiêu vào tài sản lưu động? bao nhiêu vào
tài sản cố định? chi tiết hơn, doanh nghiệp cần đầu tư bao nhiêu vào hàng tồn
kho, bao nhiêu tiền mặt cần có trong hoạt động kinh doanh hàng ngày?...
- Quyết định tài trợ:
Nếu quyết định đầu tư liên quan đến bên trái thì quyết định tài trợ lại liên
quan đến bên phải bảng cân đối tài sản. Nó gắn liền với việc quyết định nên
lựa chọn loại nguồn vốn nào tài trợ cho việc mua sắm tài sản, nên sử dụng
11
vốn chủ sở hữu hay vốn vay, nên dùng vốn ngắn hạn hay dài hạn. Ngoài ra,
quyết định tài trợ còn xem xét mối quan hệ giữa lợi nhuận để lại tái đầu tư và
lợi nhuận được phân chia dưới dạng cổ tức. Một khi sự lựa chọn giữa tài trợ
bằng vốn vay hay bằng vốn của doanh nghiệp, tài trợ bằng vốn vay ngắn hạn
hay dài hạn, hoặc lựa chọn giữa lợi nhuận để lại và lợi nhuận phân chia đã
được quyết định thì bước tiếp theo nhà quản trị còn phải quyết định làm thế
nào để huy động được các nguồn tài trợ đó.
- Quyết định quản lý tài sản: Một khi tài sản đã được mua sắm và nguồn
tài trợ đã được sử dụng để mua sắm tài sản thì vấn đề quan trọng là quản lý
sao cho tài sản được sử dụng một cách hiệu quả và hữu ích.
1.1.2. Vị trí, vai trò của quản lý tài chính doanh nghiệp:
Quản lý tài chính luôn giữ một vị trí trọng yếu trong hoạt động quản lý
của doanh nghiệp, nó quyết định tính độc lập, sự thành bại của doanh nghiệp
trong quá trình kinh doanh. Đặc biệt trong xu thế hội nhập khu vực và quốc
tế, trong điều kiện cạnh tranh đang diễn ra, quản lý tài chính càng trở nên
quan trọng. Mọi đối tượng liên kết, hợp tác với doanh nghiệp sẽ được hưởng
lợi nếu như quản lý tài chính của doanh nghiệp có hiệu quả, ngược lại họ sẽ bị
thua thiệt khi quản lý tài chính kém hiệu quả.
Quản lý tài chính là việc sử dụng các thông tin phản ánh chính xác tình
trạng tài chính của một doanh nghiệp để phân tích điểm mạnh điểm yếu của
nó và lập các kế hoạch kinh doanh, kế hoạch sử dụng nguồn tài chính, tài sản
cố định và nhu cầu nhân công trong tương lai nhằm tăng lợi nhuận.
Quản lý tài chính phục vụ mục tiêu của doanh nghiệp. Mục tiêu của
doanh nghiệp đó chính là tối đa hoá giá trị của doanh nghiệp.
Quản lý tài chính là một hoạt động có mối liên hệ chặt chẽ với mọi hoạt
động khác của doanh nghiệp. Quản lý tài chính tốt có thể khắc phục được mọi
khiếm khuyết trong các lĩnh vực khác. Một quyết định tài chính không được
12
cân nhắc và phân tích kỹ lưỡng có thể gây nên tổn thất khôn lường cho doanh
nghiệp và cho nền kinh tế. Hơn nữa do doanh nghiệp hoạt động trong một
môi trường nhất định nên các doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả sẽ góp
phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Bởi vậy quản lý tài chính doanh nghiệp
tốt có vai trò quan trọng đối với việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính quốc
gia.
1.2. Những vấn đề chính của phân tích tài chính doanh nghiệp.
1.2.1. Khái niệm:
Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp là quá trình thu thập, xử lý
các thông tin kế toán, nhằm xem xét, kiểm tra, đối chiếu, so sánh tài chính
hiện hành với quá khứ, giúp người sử dụng thông tin có thể đánh giá tình hình
tài chính doanh nghiệp, đánh giá về tiềm năng, hiệu quả kinh doanh cũng như
những rủi ro trong tương lai.
Phân tích các báo cáo tài chính không phải là một quá trình tính toán các
tỷ số mà là quá trình tìm hiểu các kết quả của sự quản lý và điều hành tài
chính ở doanh nghiệp mà được phản ánh trên các báo cáo tài chính đó. Phân
tích báo cáo tài chính là đánh giá những gì làm được, dự kiến những gì sẽ xảy
ra, trên cơ sở đó kiến nghị các biện pháp để tận dụng triệt để các điểm mạnh,
khắc phục các điểm yếu. Tóm lại, phân tích các báo cáo tài chính là cần làm
sao cho các con số trên các báo cáo đó "biết nói" để người sử dụng chúng có
thể hiểu rõ tình hình tài chính của doanh nghiệp và các mục tiêu, các phương
pháp hành động của nhà quản lý doanh nghiệp đó.
1.2.2. Mục đích, ý nghĩa:
Hoạt động tài chính có mối quan hệ trực tiếp với hoạt động sản xuất kinh
doanh. Do đó tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh đều có ảnh hưởng đến
tình hình tài chính của doanh nghiệp. Ngược lại, tình hình tài chính tốt hay
xấu đều có tác động thúc đẩy hoặc kìm hãm đối với quá trình sản xuất kinh
13
doanh.
Các báo cáo tài chính phản ánh kết quả và tình hình các mặt hoạt động
của doanh nghiệp bằng các chỉ tiêu kinh tế. Những báo cáo này do kế toán
soạn thảo nhằm mục đích cung cấp thông tin về kết quả và tình hình tài chính
của doanh nghiệp cho những người cần sử dụng chúng. Tuy nhiên, nhu cầu sử
dụng thông tin trên báo cáo tài chính của những người sử dụng rất khác nhau,
phụ thuộc vào hoạt động chức năng của họ. Có thể tóm tắt nhu cầu sử dụng
thông tin của các đối tượng sử dụng khác nhau như bảng 1.2 sau:
1.2: Đối tượng sử dụng thông tin
Đối tượng sử Cần quyết Yếu tố cần dự đoán Câu hỏi trả lời nhận
dụng thông định cho các cho tương lai được từ các thông tin
tin mục tiêu có dạng câu hỏi
Nhà quản trị Điều hành - Lập kế hoạch cho - Chọn phương án
doanh nghiệp sản xuất kinh tương lai. nào sẽ có hiệu quả
doanh - Đầu tư dài hạn cao nhất?
- Chiến lược sản - Nên huy động
phẩm và thị trường nguồn đầu tư nào?
Nhà đầu tư Có nên đầu tư - Giá trị đầu tư nào năng lực của doanh
và doanh sẽ thu được trong nghiệp trong điều
nghiệp này tương lai hành kinh doanh và
hay không? - Các lợi ích khác huy động vốn đầu tư
có thể thu được như thế nào?
Nhà cho vay Có nên cho - Doanh nghiệp có - Tình hình công nợ
doanh nghiệp khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
này vay vốn theo đúng hợp - Lợi tức có được chủ
14
hay không đồng hay không? yếu từ hoạt động
- Các lợi ích khác nào?
đối với nhà cho vay - Tình hình và khả
năng tăng trưởng của
doanh nghiệp?
Cơ quan nhà -Các khoản - Hoạt động của Có thể có biến động
nước và đóng góp cho doanh nghiệp có gì về vốn và thu nhập
người làm nhà nước. thích hợp và hợp trong tương lai.
công - Có nên tiếp pháp không?
tục hợp đồng - Doanh nghiệp có
lao động thể tăng thêm thu
không nhập cho người
làm công không?
Qua sơ đồ trên cho thấy thông tin cần để giải đáp các câu hỏi của các đối
tượng sử dụng khác nhau đều không có sẵn trên các báo cáo tài chính. Do
vậy, để có thông tin cần thiết phải tiến hành phân tích các báo cáo đó.
Tóm lại, mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp là:
Nhận dạng những điểm mạnh, điểm yếu, thuận lợi, khó khăn về mặt
tài chính theo các tiêu chí sau:
- Hiệu quả tài chính (khả năng sinh lợi và khả năng quản lý tài sản)
- Rủi ro tài chính (khả năng thanh khoản, khả năng quản lý nợ)
- Tổng hợp hiệu quả và rủi ro tài chính (cân đối tài chính, các đòn bẩy
và đẳng thức Dupont)
Tìm hiểu, phân tích các nguyên nhân đứng sau thực trạng đó
Đề xuất giải pháp cải thiện vị thế tài chính của doanh nghiệp
15
1.2.3. Yêu cầu của việc phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp:
Việc phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp có ý nghĩa quan trọng,
nó quyết định sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp cho nên phân tích
tài chính phải thỏa mãn các yêu cầu sau:
• Cung cấp đầy đủ thông tin hữu ích cho các chủ thể liên quan:
• Tài sản và nguồn vốn;
• Thu nhập và phân phối thu nhập cho các chủ thể;
• Lợi nhuận của chủ sở hữu, phân phối lợi nhuận và tái đầu tư;
• Hiệu quả tài chính và rủi ro tài chính.
• Việc cung cấp thông tin phải nhanh chóng và kịp thời.
• Thông tin cung cấp phải khách quan và trung thực.
• Tối thiểu hóa chi phí phân tích..
1.2.4. Nội dung và các chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp
Để đạt được yêu cầu những mục tiêu quan trọng trên, phân tích tài
chính doanh nghiệp cần được thực hiện các nội dung sau:
- Phân tích khái quát tình hình tài chính qua các báo cáo tài chính như:
sự biến động của tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí, lợi nhuận, nộp ngân
sách, các cân đối tài chính và kết luận sơ bộ.
- Phân tích hiệu quả tài chính: khả năng quản lý tài sản và khả năng
sinh lời.
- Phân tích rủi ro tài chính: công nợ và khoản phải thu, khả năng thanh
khoản, khả năng quản lý nợ.
- Phân tích tổng hợp tình hình tài chính: phân tích các đòn bẩy và đẳng
thức Dupont.
- Đánh giá chung về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
1.2.4.1. Phân tích khái quát các báo cáo tài chính:
Bảng cân đối kế toán cho biết sự phát triển hay suy thoái của doanh
16
nghiệp thông qua các biến động về tài sản và nguồn vốn.
Bảng cân đối kế toán hoặc báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh cho biết
kết quả kinh doanh chính: doanh thu, chi phí, khấu hao tài sản cố định, lãi vay
cho chủ nợ, nộp ngân sách Nhà nước, lãi của chủ sở hữu.
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho biết:
- Số dư tiền mặt thuần của hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động
đầu tư và hoạt động tài chính.
- Khái quát về điểm mạnh và điểm yếu của từng hoạt động trên.
- Số dư tiền mặt thuần trong kỳ của tất cả các hoạt động.
- Số dư tiền mặt cuối kỳ.
a. Phân tích cơ cấu tài sản và nguồn vốn:
- Cơ cấu tài sản: các loại tài sản và tỷ trọng.
- Cơ cấu nguồn vốn: các loại nguồn vốn và tỷ trọng.
- Mức độ biến động và mức độ phù hợp của các cơ cấu này.
- Đặc trưng của công nghệ sản xuất và chính sách tài trợ của doanh
nghiệp
Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn
Tỷ suất cơ cấu tài sản = --------------------------------------------------
Tài sản cố định và đầu tư dài hạn
Tài sản cố định và đầu tư dài hạn
Tỷ suất TSCĐ = --------------------------------------------------
Tổng tài sản
Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn
Tỷ suất TSLĐ = --------------------------------------------------
Tổng tài sản
Chỉ tiêu này phản ánh khi công ty sử dụng bình quân một đồng vốn
kinh doanh thì bao nhiêu để đầu tư vào TSCĐ, bao nhiêu để hình thành
TSLĐ. Tỷ suất đầu tư vào TSCĐ càng lớn thể hiện mức độ quan trọng cuả
TSCĐ trong tổng tài sản mà công ty sử dụng vào kinh doanh, phản ánh tình
17
trạng cơ sở vật chất kỹ thuật, năng lực sản xuất và xu hướng phát triển lâu dài
của công ty.
Nguồn vốn chủ sở hữu
Tỷ suất tự tài trợ TSCĐ = ------------------------------------
Tài sản cố định
Tỷ suất này sẽ cung cấp thông tin cho biết số vốn chủ sở hữu của Công ty
dung để trang bị TSCĐ là bao nhiêu. Tỷ suất này nếu lớn hơn 1 chứng tỏ công
ty có khả năng tài chính vững mạnh, nếu nhỏ hơn 1 chứng tỏ một bộ phận
TSCĐ được tài trợ bằng vốn vay và đặc biệt mạo hiểm nếu được tài trợ bằng
vốn vay ngắn hạn.
b. Phân tích các cân đối tài chính:
- Cân đối giữa tài sản lưu động và nguồn vốn ngắn hạn: Tài sản lưu
động nên được tài trợ bởi nguồn vốn ngắn hạn.
- Cân đối giữa tài sản cố định và nguồn vốn dài hạn: Tài sản cố định
nên được tài trợ bởi nguồn vốn dài hạn.
Tiền Phải trả
TSLĐ Phải thu NỢ NGẮN Vay ngắn hạn
Hàng tồn kho HẠN Nợ định kỳ
TSCĐ NỢ DÀI HẠN
NGUỒN VỐN CSH
- Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn
Bảng phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn là một trong những
cơ sở và công cụ các nhà quản trị tài chính để hoạch định tài chính cho kỳ tới,
bởi lẽ mục đích chính của nó là trả lời câu hỏi: vốn hình thành từ đâu và được
sử dụng vào việc gì ? Thông tin mà bảng kê diễn biến nguồn vốn và sử dụng
vốn cho biết Công ty đang tiến triển hay gặp khó khăn. Thông tin này còn rất
hữu ích đối với người cho vay, các nhà đầu tư … họ muốn biết Công ty đã
làm gì với số vốn của họ.
18
Trong phân tích và sử dụng vốn, người ta thường dựa vào sự biến đổi
của các nguồn vốn và cách thức sử dụng vốn trong một thời kỳ theo số liệu
giữa hai thời điểm lập Bảng cân đối kế toán. Một trong những công cụ hữu
hiệu của nhà quản lý tài chính là biểu đồ nguồn vốn và sử dụng vốn (bảng tài
trợ). Nó giúp cho nhà quản lý tài chính xác định các nguồn cung ứng vốn và
việc sử dụng các nguồn vốn đó. Mỗi sự thay đổi được phân biệt ở hai cột: sử
dụng vốn và nguồn vốn theo nguyên tắc:
Nếu các khoản mục bên tài sản tăng hoặc các khoản mục bên nguồn vốn
giảm thì điều đó thể hiện việc sử dụng vốn.
Nếu các khoản mục bên tài sản giảm hoặc các khoản mục bên nguồn vốn
tăng thì điều đó thể hiện việc tạo nguồn.
Việc thiết lập Bảng tài trợ là cơ sở để chỉ ra những trọng điểm sử dụng
vốn và những nguồn vốn chủ yếu được hình thành để đầu tư.
Nguyễn tắc lập bảng kê diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn thể hiện ở
sơ đồ sau:
1.6: Sơ đồ tính tóan diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn (bảng tài trợ)
Bảng cân đối kế toán
Tài sản Nguồn vốn
Bảng cân đối kế toán
Diễn biến nguồn vốn: Sử dụng vốn:
- Tăng nguồn vốn - Tăng tài sản
- Giảm tài sản - Giảm nguồn vốn
c. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ:
Hệ số dòng tiền vào của từng hoạt động so với tổng dòng tiền vào:
- Hệ số dòng tiền vào từ hoạt động kinh doanh so với tổng dòng tiền vào:
Hệ số này cung cấp một tỷ lệ, một mức độ về năng lực tạo ra nguồn tiền
từ hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp. Thông thường, tỷ lệ này
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI TỔNG CÔNG TY KHÍ
HỒ THỊ ÁI THANH
HÀ NỘI 2007
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
PHÂN TÍCH VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI TỔNG CÔNG TY KHÍ
NGÀNH QUẢN TRỊ KINH DOANH
Người hướng dẫn khoa học: TS. NGHIÊM SĨ THƯƠNG
Học viên: HỒ THỊ ÁI THANH
HÀ NỘI 2007
1
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 5
1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 5
2. Mục tiêu nghiên cứu để tài. ........................................................................... 6
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:................................................................ 7
4. Phương pháp nghiên cứu. .............................................................................. 7
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài: ..................................................... 8
6. Cấu trúc của luận văn. ................................................................................... 8
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP ............................................................................ 9
1.1. Khái niệm và vai trò của quản lý tài chính trong doanh nghiệp: ............. 10
1.1.1 Khái niệm về hoạt động tài chính của doanh nghiệp. ............................ 10
1.1.2. Vị trí, vai trò của quản lý tài chính doanh nghiệp: ............................... 11
1.2. Những vấn đề chính của phân tích tài chính doanh nghiệp. .................... 12
1.2.1. Khái niệm: ............................................................................................. 12
1.2.2. Mục đích, ý nghĩa:................................................................................. 12
1.2.3. Yêu cầu của việc phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp: ............ 15
1.2.4. Nội dung và các chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp .................. 15
1.2.4.1. Phân tích khái quát các báo cáo tài chính: ......................................... 15
1.2.4.2. Phân tích hiệu quả tài chính: .............................................................. 20
1.2.4.3. Phân tích rủi ro tài chính .................................................................... 26
1.2.4.4. Phân tích tổng hợp tình hình tài chính: .............................................. 30
1.2.4.5. Đánh giá chung về tình hình tài chính: .............................................. 34
1.2.5. Căn cứ để phân tích: .............................................................................. 34
2
1.2.6. Phương pháp phân tích:......................................................................... 42
1.2.6.1. Phương pháp so sánh: ........................................................................ 42
1.2.6.2. Phân tích liên hoàn các tỷ số tài chính: .............................................. 44
1.2.6.3. Phương pháp phân tích đẳng thức Du Pont: ...................................... 45
1.2.7. Quy trình phân tích: .............................................................................. 45
1.2.8. Tổ chức thực hiện công tác phân tích tài chính: ................................... 46
1.2.8.1. Lập kế hoạch phân tích: ..................................................................... 46
1.2.8.2. Tiến hành phân tích tài chính: ............................................................ 47
1.2.8.3. Kết thúc phân tích: ............................................................................. 47
CHƯƠNG 2. PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI TỔNG CÔNG TY KHÍ... 49
2.1. Đặc điểm của Tổng Công ty Khí ảnh hưởng đến hoạt động phân tích tài
chính ................................................................................................................ 49
2.1.1. Khái quát quá trình hình thành và phát triển của Tổng Công ty Khí.... 49
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ ............................................................................ 50
2.1.3. Các dịch vụ và sản phẩm chính của Tổng Công ty Khí:....................... 51
2.1.4. Công nghệ sản xuất ............................................................................... 53
2.1.5. Hình thức tổ chức và kết cấu sản xuất .................................................. 55
2.1.6. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ............................................................. 56
2.2. Thực trạng công tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí. .............. 64
2.2.1. Xác định mục tiêu phân tích: ................................................................ 65
2.2.2. Nội dung và phương pháp phân tích: .................................................... 66
2.2.2.1. Phân tích khái quát tình hình tài chính: ............................................. 66
2.2.2.2. Phân tích chi tiết tình hình tài chính .................................................. 67
2.2.2.3. Phân tích tổng hợp và đánh giá tình hình tài chính: .......................... 70
3
2.2.2.4. Nhận xét về nội dung và phương pháp phân tích tại Công ty: .......... 71
2.2.3. Căn cứ phân tích tài chính:.................................................................... 72
2.2.4. Qui trình phân tích: ............................................................................... 74
2.2.5. Tổ chức thực hiện công tác phân tích tài chính: ................................... 74
2.3. Đánh giá thực trạng công tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí: 75
2.3.1. Những kết quả đạt được: ....................................................................... 75
2.3.2. Nguyên nhân: ........................................................................................ 77
2.3.2.1. Các nguyên nhân chủ quan: ............................................................... 77
2.3.2.2. Nguyên nhân khách quan: .................................................................. 79
CHƯƠNG 3. HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
TẠI TỔNG CÔNG TY KHÍ ....................................................................... 80
3.1. Sự cần thiết hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí:
......................................................................................................................... 80
3.2. Nội dung hoàn thiện công tác phân tích tài chính:................................... 82
3.2.1. Hoàn thiện mục tiêu phân tích: ............................................................. 83
3.2.2. Hoàn thiện nội dung phân tích tài chính: .............................................. 83
3.2.2.1. Phân tích cơ cấu tài sản và nguồn vốn: .............................................. 86
3.2.2.2. Phân tích khả năng quản lý tài sản: .................................................... 88
3.2.2.3. Phân tích rủi ro tài chính: ................................................................... 89
3.2.2.4. Bổ sung phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn và phân tích
báo cáo lưu chuyển tiền tệ:.............................................................................. 90
3.2.3. Hoàn thiện phương pháp phân tích tài chính. ....................................... 94
3.2.4. Hoàn thiện căn cứ để phân tích: ............................................................ 98
3.2.4.1. Nguồn thông tin bên ngoài và bên trong doanh nghiệp: .................... 98
3.2.4.2. Các căn cứ khác: .............................................................................. 103
4
3.2.5. Tổ chức, sắp xếp lại công tác phân tích tài chính. .............................. 103
3.2.5.1. Ban hành qui trình phân tích tài chính: ............................................ 104
3.2.5.2. Công tác tổ chức và đào tạo đội ngũ cán bộ phân tích tài chính: .... 106
KẾT LUẬN .................................................................................................. 108
TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................. 110
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 111
DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ SƠ ĐỒ ..................................................... 119
TÀI LIỆU THAM KHẢO. ......................................................................... 120
5
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Doanh nghiệp là tổ chức sản xuất, cung ứng dịch vụ cơ bản của một
nền kinh tế. Sự mạnh hay yếu của một nền kinh tế phụ thuộc chủ yếu vào hiệu
quả hay không hiệu quả của cộng đồng doanh nghiệp trong nền kinh tế đó.
Trong nền kinh tế thị trường, các doanh nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ với
nhau, cạnh tranh nhau để cùng tồn tại và phát triển. Điều đó đòi hỏi họ phải
biết cách kinh doanh, kinh doanh có hiệu quả. Sự phát triển của một doanh
nghiệp dựa vào nhiều yếu tố: các yếu tố bên ngoài (sự tăng trưởng của nền
kinh tế, tiến bộ khoa học kỹ thuật, chính sách tiền tệ, chính sách thuế . . .), các
yếu tố bên trong (bao gồm cơ cấu tổ chức của doanh nghiệp, tính chất của các
sản phẩm, quy trình công nghệ, khả năng tài trợ cho tăng trưởng, năng suất
lao động...). Công tác phân tích tài chính có mục tiêu đưa ra những đánh giá,
dự báo tài chính giúp cho việc ra quyết định về mặt tài chính và dự kiến kết
quả tương lai của Công ty. Để hiểu rõ Công ty của mình chủ doanh nghiệp
cần dựa vào phân tích kết quả kinh doanh, phân tích tài chính doanh nghiệp.
Phân tích tài chính là quá trình xem xét, kiểm tra, đối chiếu, so sánh số
liệu tài chính hiện hành với quá khứ, hiện tại với tương lai (số liệu kế hoạch).
Phân tích tài chính là sử dụng một tập hợp các khái niệm, phương pháp và các
công cụ cho phép xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác về quản lý
nhằm đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp, đánh giá rủi ro, mức
độ và chất lượng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đó. Công tác phân tích
tài chính là mối quan tâm của nhiều nhóm người khác nhau: các nhà quản trị,
các nhà quản lý, các nhà đầu tư, các chủ nợ, các nhà cho vay tín dụng, các nhà
bảo hiểm … Nên đây là một trong những biện pháp mà các nhà quản lý doanh
nghiệp cần làm là nắm vững tình hình tài chính, giúp họ đưa ra các quyết định
6
điều hành đúng đắn có hiệu quả, loại trừ sai lầm và rủi ro kinh doanh.
Đối với nước ta và với các doanh nghiệp Nhà nước quá trình đổi mới
cơ chế quản lý kinh tế đang đòi hỏi những thay đổi về chất trong hoạt động
quản lý tài chính doanh nghiệp, đặc biệt là công tác phân tích tài chính doanh
nghiệp. Mặc dù vậy, công tác phân tích tài chính doanh nghiệp vẫn còn vướng
mắc về phương pháp, nội dung, tổ chức … làm hạn chế tác dụng tích cực. Tại
Tổng Công ty Khí, công tác phân tích tài chính chưa thực sự được chú trọng,
chỉ áp dụng một số các chỉ tiêu về cơ cấu tài sản, vốn; về khả năng thanh toán
và tỷ suất sinh lời, chưa xây dựng thành hệ thống, quy trình, cung cấp thông
tin còn rời rạc để đáp ứng nhu cầu thông tin tài chính toàn diện. Góp phần đáp
ứng yêu cầu nâng cao chất lượng phân tích tài chính, qua việc nghiên cứu từ
lý luận, tình hình thực tế để xây dựng và hoàn thiện công tác phân tích tài
chính phù hợp với đặc điểm kinh doanh của Tổng Công ty Khí giúp các nhà
quản lý, quản trị Công ty có thêm công cụ đánh giá tình hình hoạt động tài
chính đưa ra những quyết định đúng đắn nhằm ổn định và lành mạnh hoá tài
chính. Đây cũng chính là mục tiên nghiên cứu của đề tài luận án: “Phân tích
và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại Tổng Công
ty Khí”.
2. Mục tiêu nghiên cứu để tài.
- Tổng hợp cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp
- Tìm hiểu thực tế công tác phân tích tài chính ở Tổng Công ty Khí.
- So sánh giữa thực trạng này với cơ sở lý luận phân tích tài chính đã
học để tìm ra những ưu điểm và hạn chế trong công tác phân tích tài chính ở
Tổng Công ty Khí.
- Sử dụng những kiến thức cơ sở về phân tích tài chính để đề ra giải
pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính ở Tổng Công ty Khí.
7
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
a. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của luận văn gồm 3 nhóm vấn đề:
- Nhóm 1: Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp.
- Nhóm 2: Đánh giá thực trạng phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí
- Nhóm 3: Giải pháp hoàn thiện phân tích tài chính tại Tổng Công ty
Khí.
b. Phạm vi nghiên cứu:
Luận văn tập trung nghiên cứu công tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty
Khí.
4. Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát và thống kê: Được sử dụng để tìm hiểu về công
tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí. Trao đổi với các chuyên viên tài
chính tại Tổng Công ty để nắm bắt được cơ chế tài chính và cách tiến hành
phân tích tài chính ở Tổng Công ty.
Phương pháp thống kê được sử dụng để thu thập những số liệu kế toán và tài
chính của Tổng Công ty một vài năm gần đây.
- Phương pháp so sánh: Được sử dụng để so sánh giữa thực trạng công
tác phân tích tài chính tại Tổng Công ty với cơ sở lý thuyết về công tác này.
Phương pháp này giúp tìm ra những điểm tốt và chưa tốt trong công tác phân
tích tài chính tại Tổng Công ty, từ đó có hướng để đưa ra đề xuất để hoàn
thiện công tác này hơn, giúp cho việc phân tích tài chính ở Tổng Công ty hiệu
quả hơn.
- Luận án cũng sử dụng các phương pháp nghiên cứu kinh tế như:
phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh, hệ số … để làm rõ bản chất của
từng nội dung nghiên cứu.
8
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài:
a. Ý nghĩa khoa học của đề tài: Luận chứng các nhu cầu đòi hỏi của việc
hoàn thiện phân tích tài chính doanh nghiệp, đồng thời xác định các phương
hướng hoàn thiện công tác phân tích tài chính doanh nghiệp.
b. Ý nghĩa thực tiến của đề tài: Trên cơ sở lý luận về phân tích tài chính
doanh nghiệp, phân tích và đề xuất một số giải pháp giúp cho Tổng Công ty
Khí có thể thực hiện tốt hơn công tác phân tích tài chính, nhằm nâng cao hiệu
quả quản lý tài chính từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của Tổng
Công ty.
6. Cấu trúc của luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, kết cấu
nội dung chính của luận văn gồm ba chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp.
- Chương 2: Thực trạng phân tích tài chính tại Tổng Công ty Khí
- Chương 3: Đề xuất biện pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính
tại Tổng Công ty Khí
9
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI
CHÍNH DOANH NGHIỆP
Khi tìm hiểu về công tác phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ tìm hiểu ở
những khía cạnh sau:
Mục tiêu của phân tích tài chính.
Căn cứ để phân tích tài chính doanh nghiệp.
Nội dung và các chỉ tiêu phân tích tài chính doanh
nghiệp.
Quy trình phân tích tài chính doanh nghiệp.
Công tác tổ chức phân tích tài chính doanh nghiệp
1.1. SƠ ĐỒ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
MỤC TIÊU
PTTCDN
(1)
Công tác
NỘI DUNG PHÂN TÍCH TỔ CHỨC
PTTCDN TÀI CHÍNH PTTCDN
(2) DOANH NGHIỆP (5)
(3) (4)
CĂN CỨ ĐỂ QUY TRÌNH
PTTCDN PTTCDN
10
1.1. Khái niệm và vai trò của quản lý tài chính trong doanh nghiệp:
1.1.1 Khái niệm về hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
Hoạt động tài chính của doanh nghiệp là một trong những nội dung cơ
bản của hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhằm giải quyết các
mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình kinh doanh được biểu hiện dưới
hình thái tiền tệ gắn trực tiếp với việc tổ chức huy động, phân phối, sử dụng
và quản lý vốn trong quá trình kinh doanh.
Để tiến hành sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải trả lời được 3 câu
hỏi sau đây:
- Quyết định đầu tư:
Quyết định đầu tư là quyết định quan trọng nhất vì nó tạo ra giá trị cho
doanh nghiệp. Quyết định đầu tư là những quyết định liên quan đến: (1) tổng
giá trị tài sản và giá trị từng bộ phận tài sản (tài sản lưu động và tài sản cố
định) cần có và (2) mối quan hệ cân đối giữa các bộ phận tài sản trong doanh
nghiệp.
Quyết định đầu tư gắn liền với phía bên trái bảng cân đối tài sản, cụ thể
nó bao gồm những quyết định như sau:
Doanh nghiệp cần những loại tài sản nào phục vụ cho sản xuất kinh
doanh?
Mối quan hệ giữa tài sản lưu động và tài sản cố định như thế nào?
Doanh nghiệp cần đầu tư bao nhiêu vào tài sản lưu động? bao nhiêu vào
tài sản cố định? chi tiết hơn, doanh nghiệp cần đầu tư bao nhiêu vào hàng tồn
kho, bao nhiêu tiền mặt cần có trong hoạt động kinh doanh hàng ngày?...
- Quyết định tài trợ:
Nếu quyết định đầu tư liên quan đến bên trái thì quyết định tài trợ lại liên
quan đến bên phải bảng cân đối tài sản. Nó gắn liền với việc quyết định nên
lựa chọn loại nguồn vốn nào tài trợ cho việc mua sắm tài sản, nên sử dụng
11
vốn chủ sở hữu hay vốn vay, nên dùng vốn ngắn hạn hay dài hạn. Ngoài ra,
quyết định tài trợ còn xem xét mối quan hệ giữa lợi nhuận để lại tái đầu tư và
lợi nhuận được phân chia dưới dạng cổ tức. Một khi sự lựa chọn giữa tài trợ
bằng vốn vay hay bằng vốn của doanh nghiệp, tài trợ bằng vốn vay ngắn hạn
hay dài hạn, hoặc lựa chọn giữa lợi nhuận để lại và lợi nhuận phân chia đã
được quyết định thì bước tiếp theo nhà quản trị còn phải quyết định làm thế
nào để huy động được các nguồn tài trợ đó.
- Quyết định quản lý tài sản: Một khi tài sản đã được mua sắm và nguồn
tài trợ đã được sử dụng để mua sắm tài sản thì vấn đề quan trọng là quản lý
sao cho tài sản được sử dụng một cách hiệu quả và hữu ích.
1.1.2. Vị trí, vai trò của quản lý tài chính doanh nghiệp:
Quản lý tài chính luôn giữ một vị trí trọng yếu trong hoạt động quản lý
của doanh nghiệp, nó quyết định tính độc lập, sự thành bại của doanh nghiệp
trong quá trình kinh doanh. Đặc biệt trong xu thế hội nhập khu vực và quốc
tế, trong điều kiện cạnh tranh đang diễn ra, quản lý tài chính càng trở nên
quan trọng. Mọi đối tượng liên kết, hợp tác với doanh nghiệp sẽ được hưởng
lợi nếu như quản lý tài chính của doanh nghiệp có hiệu quả, ngược lại họ sẽ bị
thua thiệt khi quản lý tài chính kém hiệu quả.
Quản lý tài chính là việc sử dụng các thông tin phản ánh chính xác tình
trạng tài chính của một doanh nghiệp để phân tích điểm mạnh điểm yếu của
nó và lập các kế hoạch kinh doanh, kế hoạch sử dụng nguồn tài chính, tài sản
cố định và nhu cầu nhân công trong tương lai nhằm tăng lợi nhuận.
Quản lý tài chính phục vụ mục tiêu của doanh nghiệp. Mục tiêu của
doanh nghiệp đó chính là tối đa hoá giá trị của doanh nghiệp.
Quản lý tài chính là một hoạt động có mối liên hệ chặt chẽ với mọi hoạt
động khác của doanh nghiệp. Quản lý tài chính tốt có thể khắc phục được mọi
khiếm khuyết trong các lĩnh vực khác. Một quyết định tài chính không được
12
cân nhắc và phân tích kỹ lưỡng có thể gây nên tổn thất khôn lường cho doanh
nghiệp và cho nền kinh tế. Hơn nữa do doanh nghiệp hoạt động trong một
môi trường nhất định nên các doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả sẽ góp
phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Bởi vậy quản lý tài chính doanh nghiệp
tốt có vai trò quan trọng đối với việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính quốc
gia.
1.2. Những vấn đề chính của phân tích tài chính doanh nghiệp.
1.2.1. Khái niệm:
Phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp là quá trình thu thập, xử lý
các thông tin kế toán, nhằm xem xét, kiểm tra, đối chiếu, so sánh tài chính
hiện hành với quá khứ, giúp người sử dụng thông tin có thể đánh giá tình hình
tài chính doanh nghiệp, đánh giá về tiềm năng, hiệu quả kinh doanh cũng như
những rủi ro trong tương lai.
Phân tích các báo cáo tài chính không phải là một quá trình tính toán các
tỷ số mà là quá trình tìm hiểu các kết quả của sự quản lý và điều hành tài
chính ở doanh nghiệp mà được phản ánh trên các báo cáo tài chính đó. Phân
tích báo cáo tài chính là đánh giá những gì làm được, dự kiến những gì sẽ xảy
ra, trên cơ sở đó kiến nghị các biện pháp để tận dụng triệt để các điểm mạnh,
khắc phục các điểm yếu. Tóm lại, phân tích các báo cáo tài chính là cần làm
sao cho các con số trên các báo cáo đó "biết nói" để người sử dụng chúng có
thể hiểu rõ tình hình tài chính của doanh nghiệp và các mục tiêu, các phương
pháp hành động của nhà quản lý doanh nghiệp đó.
1.2.2. Mục đích, ý nghĩa:
Hoạt động tài chính có mối quan hệ trực tiếp với hoạt động sản xuất kinh
doanh. Do đó tất cả các hoạt động sản xuất kinh doanh đều có ảnh hưởng đến
tình hình tài chính của doanh nghiệp. Ngược lại, tình hình tài chính tốt hay
xấu đều có tác động thúc đẩy hoặc kìm hãm đối với quá trình sản xuất kinh
13
doanh.
Các báo cáo tài chính phản ánh kết quả và tình hình các mặt hoạt động
của doanh nghiệp bằng các chỉ tiêu kinh tế. Những báo cáo này do kế toán
soạn thảo nhằm mục đích cung cấp thông tin về kết quả và tình hình tài chính
của doanh nghiệp cho những người cần sử dụng chúng. Tuy nhiên, nhu cầu sử
dụng thông tin trên báo cáo tài chính của những người sử dụng rất khác nhau,
phụ thuộc vào hoạt động chức năng của họ. Có thể tóm tắt nhu cầu sử dụng
thông tin của các đối tượng sử dụng khác nhau như bảng 1.2 sau:
1.2: Đối tượng sử dụng thông tin
Đối tượng sử Cần quyết Yếu tố cần dự đoán Câu hỏi trả lời nhận
dụng thông định cho các cho tương lai được từ các thông tin
tin mục tiêu có dạng câu hỏi
Nhà quản trị Điều hành - Lập kế hoạch cho - Chọn phương án
doanh nghiệp sản xuất kinh tương lai. nào sẽ có hiệu quả
doanh - Đầu tư dài hạn cao nhất?
- Chiến lược sản - Nên huy động
phẩm và thị trường nguồn đầu tư nào?
Nhà đầu tư Có nên đầu tư - Giá trị đầu tư nào năng lực của doanh
và doanh sẽ thu được trong nghiệp trong điều
nghiệp này tương lai hành kinh doanh và
hay không? - Các lợi ích khác huy động vốn đầu tư
có thể thu được như thế nào?
Nhà cho vay Có nên cho - Doanh nghiệp có - Tình hình công nợ
doanh nghiệp khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
này vay vốn theo đúng hợp - Lợi tức có được chủ
14
hay không đồng hay không? yếu từ hoạt động
- Các lợi ích khác nào?
đối với nhà cho vay - Tình hình và khả
năng tăng trưởng của
doanh nghiệp?
Cơ quan nhà -Các khoản - Hoạt động của Có thể có biến động
nước và đóng góp cho doanh nghiệp có gì về vốn và thu nhập
người làm nhà nước. thích hợp và hợp trong tương lai.
công - Có nên tiếp pháp không?
tục hợp đồng - Doanh nghiệp có
lao động thể tăng thêm thu
không nhập cho người
làm công không?
Qua sơ đồ trên cho thấy thông tin cần để giải đáp các câu hỏi của các đối
tượng sử dụng khác nhau đều không có sẵn trên các báo cáo tài chính. Do
vậy, để có thông tin cần thiết phải tiến hành phân tích các báo cáo đó.
Tóm lại, mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp là:
Nhận dạng những điểm mạnh, điểm yếu, thuận lợi, khó khăn về mặt
tài chính theo các tiêu chí sau:
- Hiệu quả tài chính (khả năng sinh lợi và khả năng quản lý tài sản)
- Rủi ro tài chính (khả năng thanh khoản, khả năng quản lý nợ)
- Tổng hợp hiệu quả và rủi ro tài chính (cân đối tài chính, các đòn bẩy
và đẳng thức Dupont)
Tìm hiểu, phân tích các nguyên nhân đứng sau thực trạng đó
Đề xuất giải pháp cải thiện vị thế tài chính của doanh nghiệp
15
1.2.3. Yêu cầu của việc phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp:
Việc phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp có ý nghĩa quan trọng,
nó quyết định sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp cho nên phân tích
tài chính phải thỏa mãn các yêu cầu sau:
• Cung cấp đầy đủ thông tin hữu ích cho các chủ thể liên quan:
• Tài sản và nguồn vốn;
• Thu nhập và phân phối thu nhập cho các chủ thể;
• Lợi nhuận của chủ sở hữu, phân phối lợi nhuận và tái đầu tư;
• Hiệu quả tài chính và rủi ro tài chính.
• Việc cung cấp thông tin phải nhanh chóng và kịp thời.
• Thông tin cung cấp phải khách quan và trung thực.
• Tối thiểu hóa chi phí phân tích..
1.2.4. Nội dung và các chỉ tiêu phân tích tài chính doanh nghiệp
Để đạt được yêu cầu những mục tiêu quan trọng trên, phân tích tài
chính doanh nghiệp cần được thực hiện các nội dung sau:
- Phân tích khái quát tình hình tài chính qua các báo cáo tài chính như:
sự biến động của tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí, lợi nhuận, nộp ngân
sách, các cân đối tài chính và kết luận sơ bộ.
- Phân tích hiệu quả tài chính: khả năng quản lý tài sản và khả năng
sinh lời.
- Phân tích rủi ro tài chính: công nợ và khoản phải thu, khả năng thanh
khoản, khả năng quản lý nợ.
- Phân tích tổng hợp tình hình tài chính: phân tích các đòn bẩy và đẳng
thức Dupont.
- Đánh giá chung về tình hình tài chính của doanh nghiệp.
1.2.4.1. Phân tích khái quát các báo cáo tài chính:
Bảng cân đối kế toán cho biết sự phát triển hay suy thoái của doanh
16
nghiệp thông qua các biến động về tài sản và nguồn vốn.
Bảng cân đối kế toán hoặc báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh cho biết
kết quả kinh doanh chính: doanh thu, chi phí, khấu hao tài sản cố định, lãi vay
cho chủ nợ, nộp ngân sách Nhà nước, lãi của chủ sở hữu.
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho biết:
- Số dư tiền mặt thuần của hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động
đầu tư và hoạt động tài chính.
- Khái quát về điểm mạnh và điểm yếu của từng hoạt động trên.
- Số dư tiền mặt thuần trong kỳ của tất cả các hoạt động.
- Số dư tiền mặt cuối kỳ.
a. Phân tích cơ cấu tài sản và nguồn vốn:
- Cơ cấu tài sản: các loại tài sản và tỷ trọng.
- Cơ cấu nguồn vốn: các loại nguồn vốn và tỷ trọng.
- Mức độ biến động và mức độ phù hợp của các cơ cấu này.
- Đặc trưng của công nghệ sản xuất và chính sách tài trợ của doanh
nghiệp
Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn
Tỷ suất cơ cấu tài sản = --------------------------------------------------
Tài sản cố định và đầu tư dài hạn
Tài sản cố định và đầu tư dài hạn
Tỷ suất TSCĐ = --------------------------------------------------
Tổng tài sản
Tài sản lưu động và đầu tư ngắn hạn
Tỷ suất TSLĐ = --------------------------------------------------
Tổng tài sản
Chỉ tiêu này phản ánh khi công ty sử dụng bình quân một đồng vốn
kinh doanh thì bao nhiêu để đầu tư vào TSCĐ, bao nhiêu để hình thành
TSLĐ. Tỷ suất đầu tư vào TSCĐ càng lớn thể hiện mức độ quan trọng cuả
TSCĐ trong tổng tài sản mà công ty sử dụng vào kinh doanh, phản ánh tình
17
trạng cơ sở vật chất kỹ thuật, năng lực sản xuất và xu hướng phát triển lâu dài
của công ty.
Nguồn vốn chủ sở hữu
Tỷ suất tự tài trợ TSCĐ = ------------------------------------
Tài sản cố định
Tỷ suất này sẽ cung cấp thông tin cho biết số vốn chủ sở hữu của Công ty
dung để trang bị TSCĐ là bao nhiêu. Tỷ suất này nếu lớn hơn 1 chứng tỏ công
ty có khả năng tài chính vững mạnh, nếu nhỏ hơn 1 chứng tỏ một bộ phận
TSCĐ được tài trợ bằng vốn vay và đặc biệt mạo hiểm nếu được tài trợ bằng
vốn vay ngắn hạn.
b. Phân tích các cân đối tài chính:
- Cân đối giữa tài sản lưu động và nguồn vốn ngắn hạn: Tài sản lưu
động nên được tài trợ bởi nguồn vốn ngắn hạn.
- Cân đối giữa tài sản cố định và nguồn vốn dài hạn: Tài sản cố định
nên được tài trợ bởi nguồn vốn dài hạn.
Tiền Phải trả
TSLĐ Phải thu NỢ NGẮN Vay ngắn hạn
Hàng tồn kho HẠN Nợ định kỳ
TSCĐ NỢ DÀI HẠN
NGUỒN VỐN CSH
- Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn
Bảng phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn là một trong những
cơ sở và công cụ các nhà quản trị tài chính để hoạch định tài chính cho kỳ tới,
bởi lẽ mục đích chính của nó là trả lời câu hỏi: vốn hình thành từ đâu và được
sử dụng vào việc gì ? Thông tin mà bảng kê diễn biến nguồn vốn và sử dụng
vốn cho biết Công ty đang tiến triển hay gặp khó khăn. Thông tin này còn rất
hữu ích đối với người cho vay, các nhà đầu tư … họ muốn biết Công ty đã
làm gì với số vốn của họ.
18
Trong phân tích và sử dụng vốn, người ta thường dựa vào sự biến đổi
của các nguồn vốn và cách thức sử dụng vốn trong một thời kỳ theo số liệu
giữa hai thời điểm lập Bảng cân đối kế toán. Một trong những công cụ hữu
hiệu của nhà quản lý tài chính là biểu đồ nguồn vốn và sử dụng vốn (bảng tài
trợ). Nó giúp cho nhà quản lý tài chính xác định các nguồn cung ứng vốn và
việc sử dụng các nguồn vốn đó. Mỗi sự thay đổi được phân biệt ở hai cột: sử
dụng vốn và nguồn vốn theo nguyên tắc:
Nếu các khoản mục bên tài sản tăng hoặc các khoản mục bên nguồn vốn
giảm thì điều đó thể hiện việc sử dụng vốn.
Nếu các khoản mục bên tài sản giảm hoặc các khoản mục bên nguồn vốn
tăng thì điều đó thể hiện việc tạo nguồn.
Việc thiết lập Bảng tài trợ là cơ sở để chỉ ra những trọng điểm sử dụng
vốn và những nguồn vốn chủ yếu được hình thành để đầu tư.
Nguyễn tắc lập bảng kê diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn thể hiện ở
sơ đồ sau:
1.6: Sơ đồ tính tóan diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn (bảng tài trợ)
Bảng cân đối kế toán
Tài sản Nguồn vốn
Bảng cân đối kế toán
Diễn biến nguồn vốn: Sử dụng vốn:
- Tăng nguồn vốn - Tăng tài sản
- Giảm tài sản - Giảm nguồn vốn
c. Phân tích báo cáo lưu chuyển tiền tệ:
Hệ số dòng tiền vào của từng hoạt động so với tổng dòng tiền vào:
- Hệ số dòng tiền vào từ hoạt động kinh doanh so với tổng dòng tiền vào:
Hệ số này cung cấp một tỷ lệ, một mức độ về năng lực tạo ra nguồn tiền
từ hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp. Thông thường, tỷ lệ này