Năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố hà nội

  • 128 trang
  • file .pdf
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
-----------o0o----------
NGUYỄN THANH CƢỜNG
TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN:
NĂNG LỰC ĐỔI MỚI SÁNG TẠO CỦA
CHỦ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
HÀ NỘI – NĂM 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
-----------o0o----------
NGUYỄN THANH CƢỜNG
TÊN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN:
NĂNG LỰC ĐỔI MỚI SÁNG TẠO CỦA
CHỦ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành Quản trị kinh doanh
Mã số: 60 34 05
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN CHÍ ANH
HÀ NỘI – NĂM 2014
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT ..................................................... i
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ................................................................... ii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ....................................................... iii
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
CHƢƠNG 1–CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC ĐỔI MỚISÁNG TẠO
CỦA CHỦ DOANH NGHIỆP ..................................................................... 12
1.1 Doanh nghiệp và quản trị kinh doanh .................................................. 12
1.1.1 Doanh nghiệp ......................................................................................... 12
1.1.1.1 Khái niệm về doanh nghiệp ................................................................. 12
1.1.1.2 Phân loại doanh nghiệp ...................................................................... 12
1.1.2 Doanh nghiệp nhỏ và vừa ...................................................................... 13
1.1.2.1 Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa .................................................. 13
1.1.2.2Đặc điểm của doanh nghiệp nhỏ và vừa .............................................. 15
1.1.2.3 Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................................. 18
1.1.3 Quản trị kinh doanh ................................................................................ 20
1.1.3.1 Khái niệm về quản trị kinh doanh ....................................................... 20
1.1.3.2 Chức năng của quản trị kinh doanh.................................................... 20
1.2 Chủ doanh nghiệp ................................................................................... 21
1.2.1 Quan niệm về chủ doanh nghiệp ............................................................ 21
1.2.2 Vai trò của chủ doanh nghiệp ................................................................ 22
1.2.2.1 Vai trò của chủ doanh nghiệp đối với doanh nghiệp .......................... 22
1.2.2.2 Vai trò của chủ doanh nghiệp đối với nền kinh tế .............................. 23
1.2.3 Những đặc điểm của chủ doanh nghiệp ................................................. 23
1.2.4 Năng lực chủ doanh nghiệp.................................................................... 24
1.2.5 Chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa................................................................ 25
1.3 Lý luận về đổi mới sáng tạo và năng lực đổi mới sáng tạo ................. 25
1.3.1 Quan niệm về đổi mới sáng tạo.............................................................. 25
1.3.1.1 Khái niệm đổi mới sáng tạo ................................................................ 25
1.3.1.2 Thuộc tính sáng tạo ............................................................................. 28
1.3.1.3 Cấp độ sáng tạo .................................................................................. 29
1.3.1.4 Quá trình sáng tạo .............................................................................. 30
1.3.2 Dòng sáng tạo ......................................................................................... 31
1.3.3 Sáng tạo nhƣ hoạt động tƣ duy giải quyết vấn đề mới .......................... 31
1.4 Năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp................................ 31
1.4.1 Tính sáng tạo trong kinh doanh.............................................................. 31
1.4.1.1 Quan niệm về đổi mới sáng tạo trong kinh doanh .............................. 31
1.4.1.2 Vai trò củađổi mới sáng tạo trong kinh doanh ................................... 32
1.4.2 Cấp sáng tạo trong kinh doanh ............................................................... 33
1.4.2.1 Sáng tạo cấp cá nhân .......................................................................... 33
1.4.2.2 Sáng tạo cấp nhóm .............................................................................. 33
1.4.2.3 Sáng tạo cấp doanh nghiệp ................................................................. 34
1.4.3 Vai trò đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp ..................................... 34
1.4.3.1 Chủ doanh nghiệp là người lãnh đạo đổi mới sáng tạo ..................... 34
1.4.3.2 Chủ doanh nghiệp là người thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo ................. 35
1.4.4 Thành tố sáng tạo của chủ doanh nghiệp ............................................... 37
1.4.5 Rèn luyện kỹ năng đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp.................. 38
1.4.5.1 Kỹ năng liên tưởng .............................................................................. 38
1.4.5.2 Kỹ năng đặt câu hỏi ............................................................................ 39
1.4.5.3 Kỹ năng quan sát ................................................................................. 40
1.4.5.4 Kỹ năng lập mạng lưới ........................................................................ 40
1.4.5.5 Kỹ năng thực nghiệm .......................................................................... 41
1.4.6 Các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh
nghiệp .............................................................................................................. 42
1.4.6.1 Động cơ đổi mới sáng tạo ................................................................... 42
1.4.6.2 Năng lực của chủ doanh nghiệp ......................................................... 43
1.4.6.3 Đặc điểm của doanh nghiệp................................................................ 44
1.4.6.4 Văn hóa doanh nghiệp ........................................................................ 45
CHƢƠNG 2–THỰC TRẠNG NĂNG LỰC ĐỔI MỚISÁNG TẠO CỦA
CHỦ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪATRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ
HÀ NỘI .......................................................................................................... 47
2.1 Doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bản thành phố Hà Nội ................. 47
2.2 Cơ sở nghiên cứu và đánh giá ................................................................ 56
2.2.1 Phƣơng pháp nghiên cứu, thu thập số liệu ......................................... 56
2.2.1.1 Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 56
2.2.1.2 Thu thập dữ liệu .................................................................................. 57
2.2.2 Thiết kế nghiên cứu ............................................................................ 57
2.2.2.1Nghiên cứu định tính ............................................................................ 57
2.2.2.2Nghiên cứu định lượng......................................................................... 58
2.2.2.3Thiết kế bảng khảo sát.......................................................................... 58
2.2.3 Thiết kế mẫu ....................................................................................... 59
2.3 Phân tích thực trạng về năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh
nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội.................................... 59
2.3.1 Phân tích thông tin cá nhân chủ doanh nghiệp và doanh nghiệp ........... 59
2.3.2 Thực trạng nhận thức và văn hóa đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp
......................................................................................................................... 62
2.3.3 Thực trạng phát triển năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp.
......................................................................................................................... 70
2.3.4 Thực trạng về kết quả đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp............. 80
2.4 Một số kết luận chung về năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh
nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội.................................... 84
CHƢƠNG 3 –MỘT SỐ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAONĂNG LỰC
ĐỔI MỚI SÁNG TẠO CỦACHỦ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA ... 87
3.1 Giải pháp nâng cao nhận thức, động cơ và văn hóa về đổi mới sáng
tạo của chủ doanh nghiệp ............................................................................. 87
3.1.1 Giải pháp thúc đẩy động cơ của chủ doanh nghiệp ............................... 87
3.1.1.1 Xác định mục tiêu và ý đồ sáng tạo rõ ràng ....................................... 87
3.1.1.2 Xây dựng hệ thống động cơ, đặc biệt là động cơ công việc ............... 88
3.1.1.3 Khuyến khích tinh thần hăng say khám phá ....................................... 89
3.1.1.4 Khuyến khích sự tự tin, tinh thần mạo hiểm ....................................... 90
3.1.1.5 Tập trung vào hoàn thiện hoạt động và tự cạnh tranh ....................... 91
3.1.1.6 Tăng cường niềm tin vào sáng tạo ...................................................... 91
3.1.1.7 Đảm bảo cơ hội cho lựa chọn và phát triển ....................................... 91
3.1.2 Giải pháp nâng cao nhận thức đổi mới sáng tạo .................................... 92
3.1.2.1 Không ngừng mở rộng kiến thức ........................................................ 92
3.1.2.2 Tăng cường chức năng học tập của chủ doanh nghiệp ...................... 93
3.1.3 Giải pháp nâng cao văn hóa về đổi mới sáng tạo .................................. 93
3.1.3.1 Xây dựng môi trường hỗ trợ sáng tạo ................................................. 94
3.1.3.2 Xây dựng môi trường an toàn và tin tưởng trong tổ chức .................. 95
3.1.3.3 Xây dựng bầu không khí tổ chức sáng tạo .......................................... 96
3.2 Giải pháp nâng cao năng lực lãnh đạo và chuyên môn của chủ doanh
nghiệp ............................................................................................................. 97
3.2.1 Tăng cƣờng chức năng kiến tạo của ngƣời lãnh đạo ............................. 97
3.2.2 Tăng cƣờng chức năng tạo động lực của ngƣời lãnh đạo ...................... 97
3.2.3 Nâng cao kiến thức thuộc lĩnh vực chuyên ngành ................................. 98
3.3 Giải pháp nâng cao kỹ năng đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp98
3.3.1 Nâng cao kỹ năng liên tƣởng ................................................................. 98
3.3.2 Nâng cao kỹ năng đặt câu hỏi .............................................................. 100
3.3.3 Nâng cao kỹ năng quan sát................................................................... 102
3.3.4 Nâng cao kỹ năng lập mạng lƣới ......................................................... 103
3.3.5 Nâng cao kỹ năng thực nghiệm............................................................ 105
3.3.6 Các bí quyết để phát triển các kỹ năng đổi mới sáng tạocủa chủ doanh
nghiệp ............................................................................................................ 107
3.4 Các giải pháp hỗ trợ từ bên ngoài ....................................................... 109
3.4.1 Hỗ trợ từ phía Nhà nƣớc ...................................................................... 109
3.4.2 Hỗ trợ từ phía các tổ chức doanh nghiệp ............................................. 110
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 113
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
STT Ký hiệu Nguyên nghĩa
Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á – Thái Bình
1 APEC
Dƣơng
2 CEO Tổng giám đốc điều hành
3 DN Doanh nghiệp
4 DNNN Doanh nghiệp Nhà nƣớc
5 DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa
6 ĐMST Đổi mới sáng tạo
7 GDP Tổng sản phẩm quốc nội
8 R&D Nghiên cứu và phát triển
9 WTO Tổ chức thƣơng mại thế giới
i
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
STT Bảng Nội dung Trang
1 Bảng 1.1 Bảng xếp hạng chỉ số sáng tạo thế giới 2
Tiêu thức phân loại doanh nghiệp nhỏ và
2 Bảng 1.2 14
vừa
Trình độ học vấn của đối tƣợng đƣợc phỏng
3 Bảng 2.1 60
vấn
4 Bảng 2.2 Độ tuổi của đối tƣợng đƣợc phỏng vấn 60
Quy mô về số lƣợng lao động của doanh
5 Bảng 2.3 62
nghiệp
Nhận thức của chủ doanh nghiệp về đổi mới
6 Bảng 2.4 63
sáng tạo
Nhận thức về vai trò của chủ doanh nghiệp
7 Bảng 2.5 65
về đổi mới sáng tạo
Thực trạng phát triển năng lực đổi mới sáng
8 Bảng 2.6 70
tạo của doanh nghiệp
9 Bảng 2.7 Động cơ đổi mới sáng tạo 71
Mức độ các hoạt động phát triển năng lực
10 Bảng 2.8 77
đổi mới sáng tạo
Mức độ thực hiện đổi mới sáng tạo của
11 Bảng 2.9 80
doanh nghiệp
Mức độ hiểu quả về hoạt động của đổi mới
12 Bảng 2.10 84
sáng tạo
ii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
STT Hình Nội dung Trang
1 Hình 2.1 Tỷ lệ lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp 61
Nhận thức về vai trò của năng lực đổi mới sáng
2 Hình 2.2 68
tạo
Vai trò thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong doanh
3 Hình 2.3 69
nghiệp
Tỷ lệ hình thức phát triển năng lực đổi mới
4 Hình 2.4 72
sáng tạo
Yếu tố bên ngoài làm cản trở sự phát triển năng
5 Hình 2.5 74
lực đổi mới sáng tạo
Khó khăn của cá nhân đến phát triển năng lực
6 Hình 2.6 75
đổi mới sáng tạo
Khó khăn của doanh nghiệp đến phát triển năng
7 Hình 2.7 76
lực đổi mới sáng tạo
Mức độ tăng doanh thu từ hoạt động đổi mới
8 Hình 2.8 81
sáng tạo
9 Hình 2.9 Tỷ lệ lợi nhuận tái đầu tƣ cho đổi mới sáng tạo 82
iii
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong lịch sử phát triển của xã hội loài ngƣời, một tầng lớp lao động đã
đƣợc hình thành nhƣ một sự tất yếu của lịch sử,đó là tầng lớp có một vai trò,
vị trí quan trọng, không thể thiếu trong tổ chức xã hội. Mặc dù có những thời
gian, do nhận thức chƣa chuẩn ngƣời ta đã phủ nhận hay không đánh giá đúng
vai trò của họ. Họ đƣợc gọi là những con buôn hay thƣơng nhân.Cho đến nay,
vai trò đó vẫn tồn tại để duy trì nhu cầu cuộc sống của ngƣời dân, duy trì sự
tồn tại của nền kinh tế. Họ là những doanh nhân, những ngƣời chủ doanh
nghiệp vẫn luôn cống hiến trí tuệ và sức lao động của mình vào sự phát triển
của xã hội.
Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật hiện đại và tổ
chức xã hội mới, nhu cầu cuộc sống vật chất cũng nhƣ tinh thần của từng cá
nhân và của cả cộng đồng xã hội đã cao hơn nhiều so với trƣớc đây. Do đó,
với vai trò cung cấp các sản phẩm hàng hóa, dịch vụ cho nhu cầu của con
ngƣời,các doanh nhân thời nay đòi hỏi cần có những tố chất và khả năng mới
phù hợp với sự phát triển của xã hội.
Nếu nhƣ trƣớc kia, thƣơng nhân chỉ là ngƣời có khả năng nhận dạng ra
của cải hàng hóa ở nơi thừa để làm nhiệm vụ đáp ứng cho nơi thiếu thì doanh
nhân thời đại ngày nay là ngƣời tạo ra những sản phẩm hàng hóa mới, tạo nên
những nhu cầu mới cho xã hội. Họ sáng tạo ra những sản phẩm, dịch vụ mới
tốt hơn, những phƣơng thức sản xuất, phân phối mới tiên tiến hơn nhằm phục
vụ cho nhu cầu ngày càng cao của con ngƣời.
Trong điều kiện toàn cầu hóa nhƣ hiện nay, sự cạnh tranh trên thƣơng
trƣờng ngày càng phức tạp. Doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là những doanh
1
nghiệp nhỏ và vừa muốn đứng vững và phát triển, cần chú trọng đến tính đổi
mới sáng tạo trong kinh doanh. Bởi vì, chính sự đổi mới sáng tạo, giữ vai trò
quan trọng giúp doanh nghiệp đạt đƣợc mục tiêu lợi nhuận, doanh thu và tăng
năng lực cạnh tranh trên thị trƣờng. Trong đó, năng lựcđổi mới sáng tạo của
ngƣời chủ doanh nghiệp là yếu tố tiên quyết, vừa là nền tảng vừa là trung tâm
cho toàn bộ hoạt động đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp.
Theo báo cáo của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới: Năm 2012 Việt
Namđứng thứ 76/141 trong bảng xếp hạng về chỉ số sáng tạo thế giới. Nhƣ
vậy, chỉ số sáng tạo của Việt Nam năm 2012 tụt 25 bậc so với năm 2011.
Bảng 1.1: Bảng xếp hạng chỉ số sáng tạo thế giới
Điểm Việt Nam Malaysia Singapore Thailand
Số
Năm cao
nƣớc Điểm Bậc Điểm Bậc Điểm Bậc Điểm Bậc
nhất
2008 153 5.8 2.38 65 3.47 26 4.1 7 3.01 34
2009 130 5.28 2.97 64 4.06 25 4.81 5 3.4 44
2010 132 4.86 2.95 71 3.77 28 4.65 7 3.06 60
2011 125 74.1 36.71 51 44.05 31 74.11 1 43.33 48
2012 141 68.2 33.92 76 45.93 32 64.8 3 36.94 57
Nguồn: (http://www.globalinnovationindex.org)
Có thể thấy chỉ số sáng tạo của ngƣời Việt Namthấp hơn các nƣớc láng
giềnglàSingapore, Malaysia, Thái Lan.Đáng lo ngại hơn là vị trí trên bảng xếp
hạng này của Việt Nam đang có xu hƣớng đi xuống.
Trong khi ởnhiều nƣớc phát triển, đã từ lâu hoạt động đổi mớisáng tạo
đƣợc coi nhƣ là động lực quan trọng cho sự tiến bộ kinh tế và nâng cao sức
cạnh của doanh nghiệp. Nhiều quốc gia đang đặt sự đổi mới sáng tạo thành
trung tâm của chiến lƣợc phát triển.Trong vài năm trở lại đây, đặc biệt từ khi
Việt Nam gia nhập tổ chức thƣơng mại thế giới WTO, Chính phủ cũng đã bắt
2
đầu quan tâm nhiều hơn đến vấn đề đổi mớisáng tạotrong các tổ chức, cũng
nhƣ năng lực đổi mớisáng tạo của chủ doanh nghiệp, những ngƣời có vai trò
không nhỏ trong sự phát triển chung của nền kinh tế.
Trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt của nền kinh tế hội nhập, khả năng
sáng tạo trong kinh doanh đang trở thành một tố chất quan trọngđối với doanh
nhân, những ngƣời chủ doanh nghiệpgánh vác trọng trách trong sự nghiệp tồn
tại và phát triển của doanh nghiệp, cũng nhƣ nền kinh tế của đất nƣớc.
Xác địnhđƣợc tầm quan trọng về năng lựcđổi mới sáng tạo của doanh
nhân đối với sự phát triển của doanh nghiệp nói riêng và cả nền kinh tế Việt
Nam nói chung. Với những kiến thức đã trang bị đƣợc qua những năm học
theo chƣơng trình thạc sĩ quản trị kinh doanh tại trƣờng Đại học kinh tế - Đại
học Quốc gia Hà Nội, cùng với sự định hƣớng kịp thời của giáo viên hƣớng
dẫn, tôi đã lựa chọn đề tài luận văn tốt nghiệp là: “Năng lực đổi mới sáng
tạo của chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội”.
2. Tình hình nghiên cứu
Vấn đề về năng lực sáng tạo và khởi nghiệp kinh doanh trong các lĩnh
vực khác nhau, ngày càng đƣợc quan tâm của các tổ chức xã hội, cơ quan, ban
ngành. Hiện nay, đã có một số đề tài nghiên cứu khoa học, luận văn về đề tài
liên quan đến năng lực sáng tạo trong nƣớc và nƣớc ngoài, nhƣ:
- Đề tài: Đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp Việt Nam
Tác giả: Phùng Xuân Nhạ, Lê Quân – Đại học Quốc Gia Hà Nội
Thời gian thực hiện: Năm 2013
Nghiên cứu đƣợc thực hiện năm 2012 nhằm làm sáng tỏ hiện trạng đổi
mới sáng tạo tại các doanh nghiệp Việt Nam, thể hiện qua các nội dung: nhận
3
thức và văn hóa về đổi mới sáng tạo, kết quả đổi mới sáng tạo, hình thức đổi
mới sáng tạo, năng lực nguồn nhân lực phục vụ đổi mới sáng tạo. Mẫu nghiên
cứu gồm 583 doanh nghiệp. Dữ liệu đƣợc thu thập theo phƣơng pháp phỏng
vấn có cấu trúc và bảng hỏi. Kết quả nghiên cứu cho thấy các doanh nghiệp
Việt Nam nhận thức khá rõ vai trò và lợi ích của đổi mới sáng tạo, tuy nhiên
chƣa có nhiều doanh nghiệp ban hành chính sách thúc đẩy hoạt động này.
Hơn nữa, đổi mới sáng tạo hiện nay chủ yếu mang tính cải tiến, rất ít doanh
nghiệp phát triển sản phẩm, dịch vụ hoàn toàn mới đối với thị trƣờng. Đa
phần doanh nghiệp đƣợc khảo sát chƣa có bộ phận nghiên cứu và phát triển
(R&D). Thay vào đó, khi có ý tƣởng mới về sản phẩm (chủ yếu đến từ nội bộ
lãnh đạo doanh nghiệp), họ sẽ đặt hàng thiết kế, sản xuất với đối tác cung ứng
(nhà sản xuất ở nƣớc ngoài). Ít doanh nghiệp chú trọng đăng ký bảo hộ quyền
sở hữu trí tuệ. Quan hệ hợp tác giữa doanh nghiệp và đơn vị sản xuất tri thức
(viện nghiên cứu, trƣờng đại học) chƣa đƣợc định hình.
- Đề tài: Chính sách hỗ trợ đổi mới công nghệ cho các doanh nghiệp
nhỏ và vừa của Hà Nội.
Tác giả: Nguyễn Thị Minh Thùy
Trình bày cơ sở lý luận cơ bản về chính sách hỗ trợ đổi mới công nghệ
cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đánh giá tình hình ban hành và thực hiện chính
sách hỗ trợ đổi mới công nghệ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa của Hà Nội trong
một số ngành sản xuất giai đoạn 2000-2010. Đề xuất một số giải pháp nhằm
nâng cao hiệu quả và hiệu lực của chính sách hỗ trợ đổi mới công nghệ cho
doanh nghiệp nhỏ và vừa của Hà Nội.
- Đề tài: Nghiên cứu về đo lường hành vi sáng tạo của các nhà quản lý
doanh nghiệp dệt may tại Việt Nam.
4
Tác giả: TS. Phạm Hùng Tiến, Khoa Kinh tế và Kinh doanh quốc tế,
Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Thời gian thực hiện: 31/12/2010 - 30/09/2011
Mục tiêu và nội dung nghiên cứu: Làm rõ các khái niệm về sáng tạo và
hành vi sáng tạo; Những điều kiện thúc đẩy hành vi sáng tạo; Quy trình sáng
tạo đổi mới và những cơ hội, thách thức đối với ý tƣởng sáng tạo; Phƣơng
thức đo lƣờng hành vi sáng tạo của các nhà quản lý doanh nghiệp.
Cơ sở thực tiễn: Khảo sát thực trạng hoạt động kinh doanh sáng tạo trong
ngành công nghiệp dệt may tại Việt Nam, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao
hành vi sáng tạo của các nhà quản lý doanh nghiệp dệt may tại Việt Nam.
- Đề tài: Nghiên cứu sáng tạo dưới quan điểm về nhân cách.
Tác giả: Lê Nam Hải, Hà Thị Hoài Hƣơng, Đại học Huế.
Nghiên cứu sáng tạo của con ngƣời dƣới góc độ nhân cách, coi sáng tạo
là một thuộc tính nhân cách của con ngƣời. Nhân cách sáng tạo đƣợc nhìn
nhận thông qua hoạt đông của cá nhân khi thực hiện những nhiệm vụ, những
công việc nhằm đạt đƣợc mục đích đề ra. Thông qua việc trình bày các quan
điểm về sáng tạo của các nhà khoa học tâm lý để nhấn mạnh một số đặc trƣng
của nhân cách sáng tạo nhằm cung cấp một cái nhìn tích cực về những phẩm
chất cần có của con ngƣời sáng tạo.
- Đề cƣơng môn học: Đo lường năng lực xúc cảm và sáng tạo
(Measurement of Emotional and Creative Abilities).
5
Tác giả: PGS.TS Nguyễn Công Khanh, Trung tâm Đảm bảo chất lƣợng Giáo
dục và Khảo thí – Đại học sƣ phạm Hà Nội
- Báo cáo về năng lực cạnh tranh và công nghệ ở cấp độ doanh nghiệp
tại Việt Nam
Tác giả: TS. Nguyễn Thị Tuệ Anh – Phó viện trƣởng CIEM, Viện
nghiên cứu quản lý kinh tế trung ƣơng
Thời gian thực hiện: 2013
- Dự án nghiên cứu khối doanh nghiệp nhằm tăng cường năng lực cạnh
tranh của các doanh nghiệp Việt Nam
Tác giả: Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ƣơng – CIEM, Cơ quan
phát triển quốc tế Đan Mạch (DANIDA)
Thời gian thực hiện: Năm 2013 – 2014
Ngoài ra, còn có những nghiên cứu về năng lực sáng tạo nhƣ: Nghiên
cứu quan hệ năng lực sáng tạo doanh nghiệp và quá trình khởi nghiệp bền
vững, Nghiên cứu về năng lực sáng tạo của nông dân Việt Nam,…
Tuy nhiên, về vấn đề “Năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp
nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội” thì cho đến nay vẫn chƣa có đề tài
khoa học, luận văn nào nghiên cứu và điều tra khảo sát thực tế.
Dựa trên những kiến thức xuyên suốt quá trình học tập, từ các nguồn tài
liệu, giáo trình trong nội dung các môn học và các tài liệu liên quan trong
nƣớc và quốc tế,tất cả những dữ liệu liên quan đến quản trị kinh doanh, doanh
nghiệp - doanh nhân, tính sáng tạo và năng lực sáng tạo, vai trò và năng lực
lãnh đạo… Đều đƣợc tham khảo, bổ sung cho nội dung của luận văn.
6
Dựa trên những nguồn thông tin khảo sát đƣợc từ thực tế, chủ doanh
nghiệp… làm dữ liệu để phân tích và đánh giá. Từ đó có cái nhìn khách quan
về thực trạng, kết hợp với cơ sở lý luận để đƣa ra các câu trả lời phù hợp cho
câu hỏi nghiên cứu: Cơ sở lý luận về năng lực đổi mới sáng tạo của chủ
doanh nghiệp là gì?Hiện trạng về năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh
nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội? Giải pháp nào để nâng
cao năng lực đổi mới sáng tạo cho chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa?
Do nhiều hạn chế về kiến thức, kinh nghiệm và thời gian,nội dung luận
văn chƣa nghiên cứu đƣợc đầy đủ cơ sở lý luận và chƣa đánh giá đƣợc một
cách toàn diện tình hình thực tế ở toàn bộ các doanh nghiệpnhỏ và vừa ở tất
cả các khu vực, vùng miền Việt Nam.Phần khảo sát chủ yếu tập trung các
doanh nghiệpnhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội.
3.Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích nghiên cứu:
Đánh giá thực trạng về năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh
nghiệpnhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Đề xuất một số giải pháp phù hợp nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo
trong kinh doanh của chủ doanh nhỏ và vừa.
- Nhiệm vụ nghiên cứu:
Hệ thống các vấn đề liên quan về lý thuyết, lý luận về đổi mới sáng tạo,
năng lực đổi mới sáng tạo của cá nhân trong kinh doanh.
Tổng hợp kiến thức liên quan để xây dựng cơ sở lý luận đánh giá vai trò
của năng lực đổi mới sáng tạo đối với chủ doanh nghiệpnhỏ và vừa.
7
Thiết lập phiếu khảo sát, tiến hành điều tra thu thập và phân tích kết quả
dữ liệu.
Đánh giá thực trạng về năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp
nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Đề xuất giải pháp nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo kinh doanh của
chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
4.Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu:
Năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn
thành phố Hà Nội.
- Phạm vi nghiên cứu:
Phạm vi về không gian: địa bàn thành phố Hà Nội
Phạm vi về thời gian: thời gian nghiên cứu 2013 - 2014
Phạm vi nội dung nghiên cứu: Trong phạm vi giới hạn của đề tài, để
nghiên cứu về năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa
chỉ thông qua nội dung khảo sát.
5.Phƣơng pháp nghiên cứu.
- Nghiên cứu tổng hợp cơ sở lý thuyết, lý luận từ tài liệu, từ đó diễn
giải,bố cục phù hợp với mục đích về nội dung của luận văn.
- Từ việc nghiên cứu cơ sở lý thuyết và xác định cơ sở lý luận đánh giá
để tiến hành xây dựng hệ thống câu hỏi, thiết lập phiếu khảo sát.
8
- Tiến hành điều tra theo mẫu phiếu khảo sát để thu thập dữ liệu cần thiết,
từ đó phân tích và đánh giá một cách khách quan về thực trạng và đƣa ra các
biện pháp cải tiến phù hợp với mục tiêu của luận văn.
6. Đóng góp của luận văn
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về đổi mới sáng tạo và năng lực đổi mới
sáng tạo trong kinh doanh.
- Đánh giá sơ bộ năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp nhỏ và
vừa.
- Đƣa ra một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo của
chủ doanh nghiệp.
- Mở ra các hƣớng nghiên cứu tiếp theo nhƣ: nhận diện các yếu tố ảnh
hƣởng tới năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp; tìm mối liên hệ
giữa các phong cách lãnh đạo với khả năng đổi mới sáng tạo của chủ doanh
nghiệp; Nâng cao hiệu quả hoạt động đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp
trong nhiều lĩnh vực kinh doanh khác nhau.
7. Kết cấu của luận văn
Tên đề tài: “Năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa
trên địa bàn thành phố Hà Nội”
Ngoài lời mở đầu và phần kết luận thì đề tài đƣợc chia thành ba chƣơng:
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC ĐỔI MỚI SÁNG TẠO CỦA
CHỦ DOANH NGHIỆP:Trình bày cơ sở lý thuyết về doanh nghiệp nhỏ và
vừa, chủ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đổi mới sáng tạo, năng lực đổi mới sáng
tạo của chủ doanh nghiệp.
9
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC ĐỔI MỚI SÁNG TẠO CỦA CHỦ
DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI:
Giới thiệu tổng quan về doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn thành phố Hà
Nội. Trình bày phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể cho đề tài bao gồm thiết kế
nghiên cứu, bảng khảo sát, thực hiện phân tích kết quả điều tra khảo sát.
Chƣơng 3: MỘT SỐ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC ĐỔI
MỚI SÁNG TẠO CỦA CHỦ DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA: Đề xuất
định hƣớng giải pháp nhằm nâng cao năng lực đổi mởi sáng tạo của chủ
doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội.
10
QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
Xác định vấn đề nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu
Cơ sở lý luận:
- Doanh nghiệp và quản trị kinh doanh
- Chủ doanh nghiệp
- Lý luận về đổi mới sáng tạo
- Năng lực đổi mới sáng tạo của chủ doanh nghiệp
Xác định mô hình nghiên cứu và
cơ sở cấu thành
Nghiên cứu định tính
Nghiên cứu định lƣợng
- Thảo luận
- Thiết kế bảng khảo sát
- Phỏng vấn
- Thu thập số liệu
- Điều chỉnh mô hình
Xử lý số liệu
- Phân tích thông tin cá nhân và DN
- Phân tích thực trạng nhận thức và văn hóa
ĐMST của chủ doanh nghiệp
- Phân tích thực trạng năng lực ĐMST
- Phân tích kết quả ĐMST
Kết quả nghiên cứu
Kết luận và các giải pháp
11