Năng lực cạnh tranh của ngân hàng tmcp công thương việt nam chi nhánh vĩnh phúc
- 139 trang
- file .pdf
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
LÊ PHƢƠNG HẢO
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM
- CHI NHÁNH VĨNH PHÚC
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
Hà Nội - 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
LÊ PHƢƠNG HẢO
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM
- CHI NHÁNH VĨNH PHÚC
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 60 34 01 02
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. TRẦN ANH TÀI
Hà Nội - 2019
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT..................................................................................... i
DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ- BIỂU ĐỒ ............................................................................ iii
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 7
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .......................................................................... 7
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước ..................................................................................... 7
1.2. Cơ sở lý luận chung về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp .. 15
1.2.1. Khái niệm về cạnh tranh ................................................................................. 15
1.2.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ..................................... 17
1.3. Ngân hàng thương mại và năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại ...... 20
1.3.1. Ngân hàng thương mại .................................................................................... 20
1.3.2. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại ............................................. 24
1.4. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM ...................................... 29
1.4.1. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực tài chính ......................................................... 29
1.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực phi tài chính ................................................... 31
1.5. Các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của ngân hàng ........................ 34
1.5.1. Nhóm yếu tố thuộc nội lực của NHTM .......................................................... 34
1.5.2. Nhóm yếu tố thuộc môi trường bên ngoài ...................................................... 36
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ........................................................................................ 41
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ....................... 42
2.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................ 42
2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu ............................................................................ 42
2.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp. ........................................................... 42
2.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp. ............................................................. 43
2.2. Phương pháp phân tích- tổng hợp ...................................................................... 47
2.3. Phương pháp so sánh.......................................................................................... 48
2.4. Phương pháp logic ............................................................................................. 48
CHƢƠNG 3. NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG
THƢƠNG VIỆT NAM- CHI NHÁNH VĨNH PHÚC .......................................... 49
3.1. Giới thiệu khái quát về Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam-
Chi nhánh Vĩnh Phúc ................................................................................................ 49
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng thương mại cổ phần công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc .................................................................. 49
3.1.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc ...................................................................................... 52
3.1.2.1. Khái quát về địa bàn hoạt động của Vietinbank Vĩnh Phúc ........................ 52
3.1.2.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Vietinbank Vĩnh Phúc giai đoạn từ năm
2016 đến năm 2018. .................................................................................................. 57
3.2. Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- Chi nhánh
Vĩnh Phúc .................................................................................................................. 60
3.2.1. Các chỉ tiêu năng lực tài chính ........................................................................ 60
trên cùng địa bàn giai đoạn 2016 - 2018 ................................................................... 73
3.2.2 Các chỉ tiêu phi tài chính .................................................................................. 76
3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc .................................................................. 87
3.3.1. Nhóm yếu tố thuộc nội lực của của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc ...................................................................................... 87
3.3.2. Nhóm yếu tố thuộc môi trường bên ngoài ...................................................... 89
3.4. Đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam-
Chi nhánh Vĩnh Phúc ................................................................................................ 92
3.4.1. Những điểm mạnh về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc .................................................................. 93
3.4.2. Những điểm hạn chế về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc và nguyên nhân ....................................... 94
CHƢƠNG 4. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TĂNG NĂNG LỰC
CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM-
CHI NHÁNH VĨNH PHÚC.................................................................................. 100
4.1. Bối cảnh kinh tế và định hướng tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc. ..................................................... 100
4.1.1. Bối cảnh kinh tế ............................................................................................ 100
4.1.2. Định hướng tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc. ........................................................................... 103
4.2. Giải pháp tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc .................................................................................... 105
4.2.1. Tăng năng lực tài chính ................................................................................. 105
4.2.2. Tăng năng lực phi tài chính ........................................................................... 107
4.3. Một số kiến nghị............................................................................................... 118
4.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng nhà nước .............................................................. 118
4.3.2. Kiến nghị với Chính phủ ............................................................................... 119
4.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng Công thương Việt Nam ....................................... 120
KẾT LUẬN CHƢƠNG 4 ...................................................................................... 123
KẾT LUẬN CHUNG ............................................................................................ 124
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 126
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Nguyên nghĩa
Vietinbank Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam
TMCP Thương mại cổ phần
EDC Đơn vị chấp nhận thẻ
NHNN Ngân hàng Nhà nước
Vietinbank Vĩnh Phúc Ngân hàng TMCP Công thương Vĩnh Phúc
KBNN Kho bạc Nhà nước
PGD Phòng giao dịch
Techcombank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Kỹ Thương Việt Nam
BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam
ACB Ngân hàng TMCP Á Châu
Vietcombank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam
MB Ngân hàng TMCP Quân đội
VNĐ Việt Nam Đồng
i
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT Bảng Nội dung Trang
Các yếu tố được đưa ra để khách hàng lựa chọn về
1 Bảng 2.1 mức độ quan trọng trong việc lựa chọn ngân hàng 45
giao dịch
Các yếu tố khảo sát ý kiến đánh giá của Khách hàng
2 Bảng 2.2 46
đối với Vietinbank Vĩnh Phúc
3 Bảng 3.1 Các tổ chức tín dụng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc 55
Các chi nhánh của NHTM Nhà nước trên địa bàn tỉnh
4 Bảng 3.2 56
Vĩnh Phúc
Kết quả tài chính của Vietinbank Vĩnh Phúc (giai
5 Bảng 3.3 59
đoạn 2016 - 2018)
Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động tại
6 Bảng 3.4 62
Vietinbank Vĩnh Phúc
Tình hình thực hiện kế hoạch huy động vốn của
7 Bảng 3.5 63
Vietinbank Vĩnh Phúc
8 Bảng 3.6 So sánh nguồn vốn huy động của Vietinbank Vĩnh Phúc 64
9 Bảng 3.7 Cơ cấu nguồn vốn huy động của Vietinbank Vĩnh Phúc 66
Khả năng thanh toán của một số chi nhánh ngân hàng
10 Bảng 3.8 73
trên cùng địa bàn giai đoạn 2016-2018
11 Bảng 3.9 Phân loại nợ tại Vietinbank Vĩnh Phúc 74
Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) của một số
12 Bảng 3.10 chi nhánh ngân hàng trên cùng địa bàn giai đoạn 75
2016 - 2018
Kết quả khảo sát các yếu tố quan trọng nhất mà
13 Bảng 3.11 khách hàng quan tâm đối với chất lượng dịch vụ tại 78
Vietinbank Vĩnh Phúc
Kết quả đánh giá về sự hài lòng của khách hàng khi
giao dịch, mức độ trung thành sẽ lựa chọn tiếp tục
14 Bảng 3.12 80
giao dịch và giới thiệu người khác tới giao dịch tại
Vietinbank
15 Bảng 3.13 Số lượng khách hàng mới của Vietinbank Vĩnh Phúc 87
ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ- BIỂU ĐỒ
STT Hình Nội dung Trang
Các yếu tố xác định lợi thế cạnh tranh quốc gia: Mô
1 Hình 1 9
hình kim cương của M.Porter
2 Sơ đồ 1.1 Cơ cấu tổ chức của chi nhánh Vietinbank Vĩnh Phúc 50
So sánh nguồn vốn huy động giữaVietinbank Vĩnh
3 Biểu đồ 3.1 65
Phúc và một số chi nhánh ngân hàng khác
4 Biểu đồ 3.2 Cơ cấu nguồn vốn huy động theo loại tiền tệ 67
5 Biểu đồ 3.3 Cơ cấu nguồn vốn huy động theo kỳ hạn 68
Cơ cấu nguồn vốn huy động theo đối tượng khách
6 Biểu đồ 3.4 70
hàng
So sánh khả năng thanh toán của các chi nhánh ngân
7 Biểu đồ 3.5 73
hàng trên cùng địa bàn giai đoạn 2016 - 2018
So sánh số lượng phòng giao dịch của các chi nhánh
8 Biểu đồ 3.6 86
ngân hàng trên cùng địa bàn đến năm 2018
iii
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong quá trình hội nhập nền kinh tế thế giới, kinh tế Việt Nam đang ngày
càng phát triển và gặt hái được rất nhiều thành tựu đáng kể. Trong đó, ngành ngân
hàng đóng một vai trò quan trọng cho sự phát triển chung của nền kinh tế đất nước.
Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đã tác động tích cực góp phần cho hệ thống ngân
hàng thương mại ngày càng phát triển mạnh và tiếp tục giữ vai trò chủ đạo đối với
hoạt động huy động vốn và đầu tư vào các khu vực kinh tế. Hội nhập kinh tế thế
giới tạo ra những điều kiện thuận lợi, giảm bớt rào cản giúp cho các ngân hàng
nước ngoài thâm nhập dễ dàng hơn vào thị trường nước ta. Điều này đòi hỏi các
ngân hàng thương mại trong nước cần có những thay đổi tích cực để cạnh tranh
trong cuộc đua chiếm lĩnh thị phần trên thị trường cũng như nâng cao khả năng đáp
ứng các điều kiện, tiêu chuẩn chung của quốc tế đối với hoạt động kinh doanh của
ngân hàng. Hiện nay, trong thời buổi kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế
thì việc cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh của các tổ chức kinh tế nói chung và
các Ngân hàng Thương mại nói riêng là tất yếu. Sự cạnh tranh không chỉ trong nước
mà cả ở nước ngoài. Để đứng vững và phát triển, mỗi Ngân hàng Thương mại đều
phải có những chiến lược đúng đắn trong từng giai đoạn, trong từng bối cảnh kinh
tế thị trường từ đó xây dựng cho mình những mục tiêu, kế hoạch và biện pháp cụ
thể mang tính khả thi đảm bảo mang lại hiệu quả kinh doanh cao và đạt được những
thành công trong kinh doanh.
Những năm gần đây với những cam kết về mở cửa khu vực ngân hàng trong
tiến trình hội nhập của Việt Nam và sự xâm nhập ngày càng sâu rộng của ngân hàng
nước ngoài đã làm cho cuộc cạnh tranh giữa các Ngân hàng Thương mại tại Việt Nam
ngày càng trở nên gay gắt. Hơn nữa cùng với xu thế này thì nhu cầu vay vốn để đầu tư
cũng như gửi tiết kiệm tăng cao. Để đáp ứng những nhu cầu đó hàng loạt các ngân
hàng ra đời. Hiện nay có khoảng gần 100 Ngân hàng Thương mại trên cả nước.
Trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc có 23 Ngân hàng Thương mại nên mức độ cạnh
tranh trên đại bàn là khá gay gắt.
1
Trong bối cảnh chung của ngành, Ngân hàng thương mại cổ phần công thương
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc (Vietinbank Vĩnh Phúc) mặc dù là một Chi nhánh
ngân hàng có uy tín và năng lực cao trên địa bàn nhưng cũng luôn cần phải hoàn
thiện và nâng cao uy tín, chất lượng, vị thế, thương hiệu…. để có thể giành thị phần,
mở rộng thị trường trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Đồng thời cần nắm bắt cơ
hội, vượt qua thách thức để phát triển hoạt động kinh doanh bền vững. Ngoài ra, với
sự phát triển không ngừng của nền kinh tế trong thời kỳ hội nhập, đòi hỏi chất
lượng dịch vụ, sản phẩm dịch vụ, công nghệ.... trong ngành ngân hàng cũng không
ngừng phát triển cùng với sự phát triển và thay đổi liên tục của các chính sách tín
dụng, huy động vốn của ngành để phù hợp với sự thay đổi của nền kinh tế, xã hội
từng thời kỳ.
Xuất phát từ cơ sở thực tiễn và cơ sở lý luận nêu trên, tôi chọn đề tài: “Năng
lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Vĩnh
Phúc” làm luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành Quản trị kinh doanh.
2. Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng năng lực cạnh tranh của VietinBank Vĩnh Phúc như thế nào?
- Những yếu tố chính nào tác động tới năng lực cạnh tranh của Vietinbank
Vĩnh Phúc?
- Làm thế nào để tăng năng lực cạnh tranh tại Vietinbank Vĩnh Phúc?
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu:
Nghiên cứu năng lực cạnh tranh của Vietinbank Vĩnh Phúc, chỉ ra những
thành công, hạn chế và nguyên nhân trong năng lực cạnh tranh của Vietinbank Vĩnh
Phúc; từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm tăng năng lực cạnh tranh của
Vietinbank Vĩnh Phúc.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh và các yếu tố ảnh
hưởng đến năng lực cạnh tranh tại doanh nghiệp nói chung và tại ngân
hàng thương mại nói riêng.
2
- Phân tích, đánh giá về năng lực cạnh tranh tại VietinBank Vĩnh Phúc giai
đoạn 2016-2018, đánh giá những kết quả đạt được, so sánh với các đối thủ
trong cùng ngành và cùng địa bàn, chỉ ra nguyên nhân của những hạn chế.
- Đề xuất các giải pháp nhằm tăng năng lực cạnh tranh của Vietinbank
Vĩnh Phúc.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu: là các vấn đề về năng lực cạnh tranh, các nhân tố ảnh
hưởng tới năng lực cạnh tranh của VietinBank Vĩnh Phúc.
Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: VietinBank Vĩnh Phúc có so sánh đối chiếu với một số đối
thủ cạnh tranh.
Về thời gian: Giai đoạn 2016-2018.
5. Dự kiến những đóng góp của luận văn
- Góp phần hệ thống hoá và phân tích những vấn đề lý luận về cạnh tranh,
năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại nói chung và thực tiễn đối với năng
lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh
Phúc nói riêng.
- Luận văn cũng chỉ ra được những mặt tích cực, những hạn chế trong năng
lực cạnh tranh của Vietinbank Vĩnh Phúc để hoàn thiện những hạn chế và phát huy
những mặt tích cực.
- Đề xuất những giải pháp góp phần phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu,
hỗ trợ đưa Ngân hàng TMCP Công thương Vĩnh Phúc giữ vững và phát triển thị
phần theo đúng mục tiêu đề ra, phù hợp với tình hình thực tế tại địa bàn tỉnh Vĩnh
Phúc và các bối cảnh, đặc điểm riêng của Ngân hàng Vietinbank Vĩnh Phúc, để tăng
năng lực cạnh tranh so với các đối thủ trên địa bàn và trở thành một ngân hàng số 1
trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.
Việc nghiên cứu đề tài cũng giúp tác giả nâng cao được kiến thức về năng
lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại cổ phần nói chung và thực trạng năng lực
cạnh tranh của đơn vị nơi đang công tác, từ đó nâng cao kiến thức chuyên môn,
3
thực hiện tốt hơn công việc mình đang thực hiện và có những đề xuất với các lãnh
đạo trong việc tăng năng lực cạnh tranh của ngân hàng Vietinbank Vĩnh Phúc
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết cấu luận văn gồm 4 chương như sau:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lí luận về năng lực cạnh tranh
của Ngân hàng thương mại.
Chƣơng 2: Phương pháp và thiết kế nghiên cứu
Chƣơng 3: Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam-
Chi nhánh Vĩnh Phúc.
Chƣơng 4: Đề xuất giải pháp và kiến nghị tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng
TMCP Công Thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc.
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nươc
1.1.2. Nghiên cứu trong nước
1.2. Cơ sở lý luận chung về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp
1.2.1. Khái niệm về cạnh tranh
1.2.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
1.3. Ngân hàng thƣơng mại và năng lực cạnh tranh của ngân hàng thƣơng mại
1.3.1. Ngân hàng thương mại
1.3.2. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
1.4. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM
1.4.1. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực tài chính
1.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực phi tài chính
1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng tới năng lực cạnh tranh của ngân hàng
1.5.1. Nhóm yếu tố thuộc nội lực của NHTM
1.5.2. Nhóm yếu tố thuộc môi trường bên ngoài
4
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN
2.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu
2.2. Phƣơng pháp phân tích- tổng hợp
2.3. Phƣơng pháp so sánh
2.4. Phƣơng pháp logic
CHƢƠNG 3. NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG
THƢƠNG VIỆT NAM- CHI NHÁNH VĨNH PHÚC
3.1. Giới thiệu khái quát về Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi
nhánh Vĩnh Phúc
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Công thương
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.1.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.2. Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi
nhánh Vĩnh Phúc
3.2.1. Các chỉ tiêu năng lực tài chính
3.2.2. Các chỉ tiêu năng lực phi tài chính
3.3. Các nhân tố ảnh hƣởng tới năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP
Công thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.3.1. Nhóm yếu tố thuộc nội lực của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.3.2. Nhóm yếu tố thuộc môi trường bên ngoài
3.4. Đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.4.1. Những điểm mạnh về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.4.2. Những điểm hạn chế về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc và nguyên nhân
5
CHƢƠNG 4. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TĂNG NĂNG LỰC
CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM-
CHI NHÁNH VĨNH PHÚC
4.1. Bối cảnh kinh tế và định hƣớng tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng
TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc.
4.1.1. Bối cảnh kinh tế
4.1.2. Định hướng tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc.
4.2. Giải pháp tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thƣơng
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
4.2.1. Tăng năng lực tài chính
4.1.2. Tăng năng lực phi tài chính
4.3. Một số kiến nghị
4.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng nhà nước
4.3.2. Kiến nghị với Chính phủ
4.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng Công thương Việt Nam
KẾT LUẬN CHUNG
6
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ
LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước
Nghiên cứu về năng lực cạnh tranh:
Việc nghiên cứu về cạnh tranh và đưa ra các lý thuyết cạnh tranh đã được ra
đời từ rất lâu. Trong đó có nhiều trường phái khác nhau: như lý thuyết cạnh tranh cổ
điển, lý thuyết cạnh tranh của trường phái tân cổ điển và lý thuyết cạnh tranh hiện
đại. Những lý thuyết này cùng có mục đích chung là nghiên cứu và đưa ra bản chất
của cạnh tranh và vai trò, tác động của cạnh tranh, các phương thức cạnh tranh.
Ngoài ra có những nhà nghiên cứu theo như: L. Walras, A.Coumot, , W.s.Jevos…
nghiên cứu theo trường phái hoàn hảo và một số nhà nghiên cứu khác như:
M.Aglietta , J.Robinson, R.Boyer , Michael Porter…. lại nghiên cứu về năng lực
cạnh tranh theo trường phái cạnh tranh hiện đại.
Tuy nhiên từ năm 1980 trở lại đây thì việc nghiên cứu về năng lực cạnh tranh
mới được nghiên cứu một cách hệ thống và bài bản. Trong đó phải kể đến Giáo
trình “Chiến lược cạnh tranh” tác giả Michael Porter xuất bản năm 1998. Nhưng
trong nghiên cứu của Micheal Porter không trình bày về các nước đang phát triển
mà cũng chủ yếu đề cập tới các nền kinh tế phát triển và những trường hợp thành
công. Theo chiến lược cạnh tranh của Michael E. Porter, khả năng cạnh tranh của
quốc gia/vùng lãnh thổ sẽ quyết định đến sự thịnh vượng của vùng/lãnh thổ đó. Mặt
khác, khả năng cạnh tranh này lại phụ thuộc vào năng lực sáng tạo để nâng cao
năng suất. Theo Ông, Cạnh tranh là tạo ra năng suất và năng suất là giá trị sản
lượng do một đơn vị lao động hoặc vốn sinh ra, nó phụ thuộc vào chất lượng và đặc
điểm của sản phẩm (yếu tố quyết định giá của sản phẩm). Vì vậy, các nền kinh tế
cần xây dựng và nuôi dưỡng môi trường kinh doanh kinh tế vi mô có tính cạnh
7
tranh, cho phép các doanh nghiệp iải phóng sức cạnh tranh trong nội bộ để có thể
cạnh tranh và thúc đẩy tăng trưởng.
Ngoài ra, Tạp chí Harvard Business Review, năm 1979 đã xuất bản mô hình
Porter’s Five forces. Theo mô hình năm lực cạnh tranh của tác giả Michael Porter,
các quy tắc cạnh tranh được thế hiện bằng năm lực trong bất cứ ngành nào, dù là nội
địa hay quốc tế, dù sản xuất hay làm dịch vụ, đó là:
- Sức ép của nhà cung ứng
- Sức ép cạnh tranh từ khách hàng
- Áp lực cạnh tranh của các đối thủ tiềm ẩn
- Áp lực cạnh tranh từ sản phẩm thay thế
- Áp lực cạnh tranh từ các đối thủ hiện tại
Có nhiều nghiên cứu nƣớc ngoài về các nhân tố ảnh hƣởng tới năng lực
cạnh tranh:
Khi nghiên cứu về lợi thế cạnh tranh, Michael Porter đã đưa ra mô hình kim
cương. Vào năm 1990, Ông đã cho xuất bản những kết quả nghiên cứu của mình, đó
là những nỗ lực nghiên cứu chuyên sâu nhằm tìm hiểu tại sao một số nước lại thành
công còn một số khác lại thất bại trong cạnh tranh quốc tế. Tác giả đã xây dựng lý
thuyết về bốn thuộc tính lớn của một quốc gia hình thành nên môi trường cạnh tranh
cho các công ty tại nước đó. Bốn thuộc tính đó có thể thúc đẩy hoặc ngăn cản sự tạo
ra lợi thế cạnh tranh của một quốc gia. Những thuộc tính đó là: Điều kiện về các
yếu tố sản xuất – vị thế của một nước về các yếu tố sản xuất - Các điều kiện về cầu-
nhu cầu trong nước đối với hàng hóa hoặc dịch vụ của một ngành; Các ngành hỗ trợ
và liên quan- sự hiện diện hoặc không sẵn có của các ngành hỗ trợ và liên quan có
năng lực cạnh tranh quốc tế; Chiến lược, cơ cấu và mức độ cạnh tranh nội bộ ngành
– các điều kiện quản lý các công ty được tạo ra, tổ chức, và quản trị như thế nào và
bản chất của đối thủ cạnh tranh trong nước.
Bốn thuộc tính trên đã được Michael Porter đề cập đến như là bốn yếu tố
cấu tạo nên mô hình kim cương. Ông lập luận rằng các công ty có khả năng thành
công cao nhất trong những ngành hoặc các phân ngành trong đó mô hình kim cương
8
được thuận lợi nhất. Ông cũng cho rằng mô hình kim cương là một hệ thống tương
tác và củng cố lẫn nhau. Tác động của một thuộc tính sẽ phụ thuộc vào tình trạng
của các thuộc tính khác. Ví dụ, theo Porter thì các điều kiện về cầu thuận lợi sẽ
không mang lại lợi thế cạnh tranh trừ khi tình hình cạnh tranh nội bộ ngành đủ để
khiến công ty phải phản ứng lại các điều kiện đó.
Hình 1. Các yếu tố xác định lợi thế cạnh tranh quốc gia (Mô hình kim cƣơng
của M.Porter):
Các ngành hỗ
trợ và liên quan
Các điều kiện về
yếu tố sản xuất Các điều kiện về
cầu
Chiến lược, cơ
cấu cạnh tranh
ngành
(Nguồn: web www.dankinhte/ ly- thuyet- ve- loi- the- so- sanh)
Đánh giá lý thuyết của M. Porter: Porter khẳng định rằng mức độ thành
công mà một nước có khả năng đạt được trên thị trường thế giới về một ngành nhất
định là một hàm số của sự kết hợp các thuộc tính: điều kiện các yếu tố sản xuất, các
điều kiện về cầu trong nước, các ngành công nghiệp hỗ trợ và liên quan, và các đối
thủ cạnh tranh trong nước. Theo ông, sự hiện diện của tất cả bốn thuộc tính là yêu
cầu để hình thành lên mô hình kim cương nhằm thúc đẩy năng lực cạnh. Như vậy,
theo lý thuyết của M.Porter, các nước nên xuất khẩu những sản phẩm của những
ngành mà tại đó cả bốn thành phần của mô hình kim cương có điều kiện thuận lợi,
và nhập khẩu trong những lĩnh vực tại đó các thành phần không có điều kiện thuận
lợi. Tuy nhiên nghiên cứu của ông cũng chưa đánh giá được một cách tổng thể,
toàn diện các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của quốc gia, của ngành.
9
Theo nghiên cứu của tác giả Sauka, năm 2014 trong cuốn “Đo lường về
Năng lực cạnh tranh của các công ty ở Latvia”, tác giả đã đưa ra 7 nhân tố ảnh
hưởng đến năng lực cạnh tranh cấp công ty,bao gồm:
- Năng lực tiếp cận các nguồn lực
- Năng lực làm việc của nhân viên
- Nguồn lực tài chính
- Chiến lược kinh doanh
- Tác động của môi trường
- Năng lực kinh doanh so với đối thủ
- Sử dụng các mạng lưới thông tin liên lạc
Tuy nhiên nghiên cứu này của Sauka có nhược điểm là chỉ sử dụng phương
pháp thống kê và đưa ra nhận xét dựa trên giá trị trung bình. Nó chưa đưa ra được
mối quan hệ của các yếu tố này với năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp mà chỉ
dừng lại ở việc xác định các yếu tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp và đo lường mức độ của chúng thông qua khảo sát. Hơn nữa, kết quả nghiên
cứu này chỉ nghiên cứu trong khu vực Latvian từ các công ty trên địa bàn, không
phân biệt trong lĩnh vực hoạt động nào, không nghiên cứu trên diện rộng nên kết
quả nghiên cứu sẽ có sự phiếm diện, hạn chế khi áp dụng đối với các nước có nền
kinh tế không tương đồng cũng như khi áp dụng vào các công ty hoạt động trong
các ngành kinh tế khác.
Theo nghiên cứu của tác giả Thompson, Strickland & Gamble, năm 2007 đã
đưa ra 10 nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh tổng thể của một doanh
nghiệp, bao gồm: nguồn nhân lực, khả năng phát triển và đổi mới sản phẩm, hình
ảnh/uy tín, công nghệ, mạng lưới phân phối, chi phí sản xuất, dịch vụ khách hàng,
tình hình tài chính và trình độ quảng cáo, khả năng quản lý thay đổi. Tuy nhiên kết
quả nghiên cứu này cũng có hạn chế đó là nó chưa xác định được mức độ ảnh
hưởng của từng nhân tố trên đến năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh của
doanh nghiệp mà mới chỉ mới chỉ đưa ra các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh
tranh của doanh nghiệp và đánh giá nó dựa trên phương pháp cho điểm nhằm so
sánh năng lực cạnh tranh giữa các doanh nghiệp.
10
Theo nghiên cứu của H-O, năm 2005 (viết tắt mô hình Heckscher-Ohlin là
mô hình lấy tên 2 nhà kinh tế học người Thụy Điển), nghiên cứu về mối quan hệ
giữa các hoạt động quản trị trong doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh, nghiên cứu
đã đưa ra mô hình đo lường các hoạt động quản trị trong doanh nghiệp thông qua
năm khía cạnh là:
- Cơ cấu hội đồng quản trị
- Cương vị quản lý
- Chiến lược lãnh đạo
- Sở hữu tập trung và các mối quan hệ vốn- thị trường
- Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp
Nghiên cứu chỉ ra được sự ảnh hưởng của hoạt động quản trị tới Năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp thông qua dùng phương pháp phân tích hồi quy.
Nghiên cứu cũng đưa ra được kết luận là sự ảnh hưởng của hoạt động quản trị tới
năng lực cạnh tranh là theo tỷ lệ thuận. Tuy nhiên hạn chế của nghiên cứu này đó là
chỉ quan tâm nghiên cứu mối quan hệ giữa năng lực cạnh tranh và năng lực quản trị
trong doanh nghiệp mà chưa quan tâm những yếu tố khác ảnh hưởng tới năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp. Hơn nữa, nó chỉ nghiên cứu với các công ty kinh
doanh hàng đầu trong danh sách 500 công ty Fortune và danh sách 1000 công ty
Business Week nên có sự phiếm diện, không mang tính tổng thể, toàn diện.
1.1.2. Nghiên cứu trong nước
Các công trình nghiên cứu trước đây về vấn đề năng lực cạnh tranh tại các
NHTM cũng luôn được đề cập và nghiên cứu.
Trong cuốn sách với tiêu đề “Nâng cao năng lực cạnh tranh của các Ngân
hàng thương mại trong xu thế hội nhập” của PGS. TS. Nguyễn Thị Quy, Đại học
Ngoại thương Hà Nội, đã đề cập đến nhiều khía cạnh lý thuyết và thực tiễn về năng
lực cạnh tranh và đánh giá năng lực cạnh tranh của hệ thống NHTM Việt Nam. Tác
giả đã định nghĩa về năng lực cạnh tranh của NHTM là khả năng Ngân hàng đó tạo
ra , duy trì và phát triển những lợi thế nhằm duy trì và bảo vệ thị phần; đạt được
mức lợi nhuận cao hơn mức trung bình của ngành và liên tục tăng đồng thời đảm
11
bảo sự hoạt động an toàn và lành mạnh có khả năng chống đỡ và vượt qua những
biến động bất lợi của môi trường kinh doanh.
Với đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank- Chi nhánh Hải
Dương”, Lê Hồng Phúc, năm 2015, ĐHKT- ĐHQG Hà Nội (Nguồn: web:
http://repository.vnu.edu.vn): Hạn chế của luận văn là chỉ nghiên cứu trong hệ
thống Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và trong phạm vi Chi nhánh
tỉnh Hải Dương, đồng thời chưa xác định được các yếu tố quan trọng nhất mà khách
hàng quan tâm để lựa chọn ngân hàng mình là gì, từ đó mới có thể xác định rõ ràng
các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh tại đơn vị. Đồng thời, đối với các yếu
tố phi tài chính, luận văn mới chỉ đưa ra giải pháp nâng cao năng lực quản trị điều
hành chưa chỉ ra được một giải pháp quan trọng là cần nâng cao nguồn nhân lực nói
chung của chi nhánh trong khi nguồn nhân lực là một yếu tố quan trọng trong việc
nâng cao năng lực cạnh tranh của tổ chức, doanh nghiệp.
Đề tài: “ Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng nông
nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam trong xu thế hội nhập”, Phạm Tấn Mến,
2008, trường Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh: trong luận văn chưa đánh giá
được hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong 1 thời kỳ, ví dụ 3 năm gần nhất mà
chỉ đánh giá kết quả hoạt động trong 1 năm là năm 2007. Như vậy thực trạng đánh
giá có thể thiếu sự sát thực tế, từ đó dẫn đến giải pháp đưa ra thiếu tính đồng bộ, sát
thực, giảm hiệu quả mang lại khi thực thi.
Đề tài: “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế” của tác giả Phan Hồng Quang,
năm 2007, tại Viện nghiên cứu thương mại. Luận văn đã nêu lên những vấn đề cơ
bản về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại ở giai đoạn trước khi gia
nhập WTO và nội dung nghiên cứu và kết quả nghiên cứu phù hợp với NHTM Nhà
nước, không phù hợp với NHTM Cổ phần.
Đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Đầu tư và
Phát triển Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Hương, năm 2014 chưa hệ thống
được các giải pháp dựa trên các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh đã phân
12
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
LÊ PHƢƠNG HẢO
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM
- CHI NHÁNH VĨNH PHÚC
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
Hà Nội - 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
LÊ PHƢƠNG HẢO
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM
- CHI NHÁNH VĨNH PHÚC
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 60 34 01 02
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. TRẦN ANH TÀI
Hà Nội - 2019
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT..................................................................................... i
DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................................ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ- BIỂU ĐỒ ............................................................................ iii
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 7
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu .......................................................................... 7
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước ..................................................................................... 7
1.2. Cơ sở lý luận chung về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp .. 15
1.2.1. Khái niệm về cạnh tranh ................................................................................. 15
1.2.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ..................................... 17
1.3. Ngân hàng thương mại và năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại ...... 20
1.3.1. Ngân hàng thương mại .................................................................................... 20
1.3.2. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại ............................................. 24
1.4. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM ...................................... 29
1.4.1. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực tài chính ......................................................... 29
1.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực phi tài chính ................................................... 31
1.5. Các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của ngân hàng ........................ 34
1.5.1. Nhóm yếu tố thuộc nội lực của NHTM .......................................................... 34
1.5.2. Nhóm yếu tố thuộc môi trường bên ngoài ...................................................... 36
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ........................................................................................ 41
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ....................... 42
2.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................ 42
2.2. Phương pháp thu thập dữ liệu ............................................................................ 42
2.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp. ........................................................... 42
2.1.2. Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp. ............................................................. 43
2.2. Phương pháp phân tích- tổng hợp ...................................................................... 47
2.3. Phương pháp so sánh.......................................................................................... 48
2.4. Phương pháp logic ............................................................................................. 48
CHƢƠNG 3. NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG
THƢƠNG VIỆT NAM- CHI NHÁNH VĨNH PHÚC .......................................... 49
3.1. Giới thiệu khái quát về Ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam-
Chi nhánh Vĩnh Phúc ................................................................................................ 49
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng thương mại cổ phần công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc .................................................................. 49
3.1.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc ...................................................................................... 52
3.1.2.1. Khái quát về địa bàn hoạt động của Vietinbank Vĩnh Phúc ........................ 52
3.1.2.2. Kết quả hoạt động kinh doanh của Vietinbank Vĩnh Phúc giai đoạn từ năm
2016 đến năm 2018. .................................................................................................. 57
3.2. Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- Chi nhánh
Vĩnh Phúc .................................................................................................................. 60
3.2.1. Các chỉ tiêu năng lực tài chính ........................................................................ 60
trên cùng địa bàn giai đoạn 2016 - 2018 ................................................................... 73
3.2.2 Các chỉ tiêu phi tài chính .................................................................................. 76
3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc .................................................................. 87
3.3.1. Nhóm yếu tố thuộc nội lực của của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc ...................................................................................... 87
3.3.2. Nhóm yếu tố thuộc môi trường bên ngoài ...................................................... 89
3.4. Đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam-
Chi nhánh Vĩnh Phúc ................................................................................................ 92
3.4.1. Những điểm mạnh về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc .................................................................. 93
3.4.2. Những điểm hạn chế về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc và nguyên nhân ....................................... 94
CHƢƠNG 4. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TĂNG NĂNG LỰC
CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM-
CHI NHÁNH VĨNH PHÚC.................................................................................. 100
4.1. Bối cảnh kinh tế và định hướng tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc. ..................................................... 100
4.1.1. Bối cảnh kinh tế ............................................................................................ 100
4.1.2. Định hướng tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc. ........................................................................... 103
4.2. Giải pháp tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc .................................................................................... 105
4.2.1. Tăng năng lực tài chính ................................................................................. 105
4.2.2. Tăng năng lực phi tài chính ........................................................................... 107
4.3. Một số kiến nghị............................................................................................... 118
4.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng nhà nước .............................................................. 118
4.3.2. Kiến nghị với Chính phủ ............................................................................... 119
4.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng Công thương Việt Nam ....................................... 120
KẾT LUẬN CHƢƠNG 4 ...................................................................................... 123
KẾT LUẬN CHUNG ............................................................................................ 124
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 126
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt Nguyên nghĩa
Vietinbank Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam
TMCP Thương mại cổ phần
EDC Đơn vị chấp nhận thẻ
NHNN Ngân hàng Nhà nước
Vietinbank Vĩnh Phúc Ngân hàng TMCP Công thương Vĩnh Phúc
KBNN Kho bạc Nhà nước
PGD Phòng giao dịch
Techcombank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Kỹ Thương Việt Nam
BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam
ACB Ngân hàng TMCP Á Châu
Vietcombank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam
MB Ngân hàng TMCP Quân đội
VNĐ Việt Nam Đồng
i
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT Bảng Nội dung Trang
Các yếu tố được đưa ra để khách hàng lựa chọn về
1 Bảng 2.1 mức độ quan trọng trong việc lựa chọn ngân hàng 45
giao dịch
Các yếu tố khảo sát ý kiến đánh giá của Khách hàng
2 Bảng 2.2 46
đối với Vietinbank Vĩnh Phúc
3 Bảng 3.1 Các tổ chức tín dụng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc 55
Các chi nhánh của NHTM Nhà nước trên địa bàn tỉnh
4 Bảng 3.2 56
Vĩnh Phúc
Kết quả tài chính của Vietinbank Vĩnh Phúc (giai
5 Bảng 3.3 59
đoạn 2016 - 2018)
Tốc độ tăng trưởng nguồn vốn huy động tại
6 Bảng 3.4 62
Vietinbank Vĩnh Phúc
Tình hình thực hiện kế hoạch huy động vốn của
7 Bảng 3.5 63
Vietinbank Vĩnh Phúc
8 Bảng 3.6 So sánh nguồn vốn huy động của Vietinbank Vĩnh Phúc 64
9 Bảng 3.7 Cơ cấu nguồn vốn huy động của Vietinbank Vĩnh Phúc 66
Khả năng thanh toán của một số chi nhánh ngân hàng
10 Bảng 3.8 73
trên cùng địa bàn giai đoạn 2016-2018
11 Bảng 3.9 Phân loại nợ tại Vietinbank Vĩnh Phúc 74
Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA) của một số
12 Bảng 3.10 chi nhánh ngân hàng trên cùng địa bàn giai đoạn 75
2016 - 2018
Kết quả khảo sát các yếu tố quan trọng nhất mà
13 Bảng 3.11 khách hàng quan tâm đối với chất lượng dịch vụ tại 78
Vietinbank Vĩnh Phúc
Kết quả đánh giá về sự hài lòng của khách hàng khi
giao dịch, mức độ trung thành sẽ lựa chọn tiếp tục
14 Bảng 3.12 80
giao dịch và giới thiệu người khác tới giao dịch tại
Vietinbank
15 Bảng 3.13 Số lượng khách hàng mới của Vietinbank Vĩnh Phúc 87
ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ- BIỂU ĐỒ
STT Hình Nội dung Trang
Các yếu tố xác định lợi thế cạnh tranh quốc gia: Mô
1 Hình 1 9
hình kim cương của M.Porter
2 Sơ đồ 1.1 Cơ cấu tổ chức của chi nhánh Vietinbank Vĩnh Phúc 50
So sánh nguồn vốn huy động giữaVietinbank Vĩnh
3 Biểu đồ 3.1 65
Phúc và một số chi nhánh ngân hàng khác
4 Biểu đồ 3.2 Cơ cấu nguồn vốn huy động theo loại tiền tệ 67
5 Biểu đồ 3.3 Cơ cấu nguồn vốn huy động theo kỳ hạn 68
Cơ cấu nguồn vốn huy động theo đối tượng khách
6 Biểu đồ 3.4 70
hàng
So sánh khả năng thanh toán của các chi nhánh ngân
7 Biểu đồ 3.5 73
hàng trên cùng địa bàn giai đoạn 2016 - 2018
So sánh số lượng phòng giao dịch của các chi nhánh
8 Biểu đồ 3.6 86
ngân hàng trên cùng địa bàn đến năm 2018
iii
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong quá trình hội nhập nền kinh tế thế giới, kinh tế Việt Nam đang ngày
càng phát triển và gặt hái được rất nhiều thành tựu đáng kể. Trong đó, ngành ngân
hàng đóng một vai trò quan trọng cho sự phát triển chung của nền kinh tế đất nước.
Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đã tác động tích cực góp phần cho hệ thống ngân
hàng thương mại ngày càng phát triển mạnh và tiếp tục giữ vai trò chủ đạo đối với
hoạt động huy động vốn và đầu tư vào các khu vực kinh tế. Hội nhập kinh tế thế
giới tạo ra những điều kiện thuận lợi, giảm bớt rào cản giúp cho các ngân hàng
nước ngoài thâm nhập dễ dàng hơn vào thị trường nước ta. Điều này đòi hỏi các
ngân hàng thương mại trong nước cần có những thay đổi tích cực để cạnh tranh
trong cuộc đua chiếm lĩnh thị phần trên thị trường cũng như nâng cao khả năng đáp
ứng các điều kiện, tiêu chuẩn chung của quốc tế đối với hoạt động kinh doanh của
ngân hàng. Hiện nay, trong thời buổi kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế
thì việc cạnh tranh trong hoạt động kinh doanh của các tổ chức kinh tế nói chung và
các Ngân hàng Thương mại nói riêng là tất yếu. Sự cạnh tranh không chỉ trong nước
mà cả ở nước ngoài. Để đứng vững và phát triển, mỗi Ngân hàng Thương mại đều
phải có những chiến lược đúng đắn trong từng giai đoạn, trong từng bối cảnh kinh
tế thị trường từ đó xây dựng cho mình những mục tiêu, kế hoạch và biện pháp cụ
thể mang tính khả thi đảm bảo mang lại hiệu quả kinh doanh cao và đạt được những
thành công trong kinh doanh.
Những năm gần đây với những cam kết về mở cửa khu vực ngân hàng trong
tiến trình hội nhập của Việt Nam và sự xâm nhập ngày càng sâu rộng của ngân hàng
nước ngoài đã làm cho cuộc cạnh tranh giữa các Ngân hàng Thương mại tại Việt Nam
ngày càng trở nên gay gắt. Hơn nữa cùng với xu thế này thì nhu cầu vay vốn để đầu tư
cũng như gửi tiết kiệm tăng cao. Để đáp ứng những nhu cầu đó hàng loạt các ngân
hàng ra đời. Hiện nay có khoảng gần 100 Ngân hàng Thương mại trên cả nước.
Trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc có 23 Ngân hàng Thương mại nên mức độ cạnh
tranh trên đại bàn là khá gay gắt.
1
Trong bối cảnh chung của ngành, Ngân hàng thương mại cổ phần công thương
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc (Vietinbank Vĩnh Phúc) mặc dù là một Chi nhánh
ngân hàng có uy tín và năng lực cao trên địa bàn nhưng cũng luôn cần phải hoàn
thiện và nâng cao uy tín, chất lượng, vị thế, thương hiệu…. để có thể giành thị phần,
mở rộng thị trường trong môi trường cạnh tranh khốc liệt. Đồng thời cần nắm bắt cơ
hội, vượt qua thách thức để phát triển hoạt động kinh doanh bền vững. Ngoài ra, với
sự phát triển không ngừng của nền kinh tế trong thời kỳ hội nhập, đòi hỏi chất
lượng dịch vụ, sản phẩm dịch vụ, công nghệ.... trong ngành ngân hàng cũng không
ngừng phát triển cùng với sự phát triển và thay đổi liên tục của các chính sách tín
dụng, huy động vốn của ngành để phù hợp với sự thay đổi của nền kinh tế, xã hội
từng thời kỳ.
Xuất phát từ cơ sở thực tiễn và cơ sở lý luận nêu trên, tôi chọn đề tài: “Năng
lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh Vĩnh
Phúc” làm luận văn thạc sĩ kinh tế, chuyên ngành Quản trị kinh doanh.
2. Câu hỏi nghiên cứu
- Thực trạng năng lực cạnh tranh của VietinBank Vĩnh Phúc như thế nào?
- Những yếu tố chính nào tác động tới năng lực cạnh tranh của Vietinbank
Vĩnh Phúc?
- Làm thế nào để tăng năng lực cạnh tranh tại Vietinbank Vĩnh Phúc?
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu:
Nghiên cứu năng lực cạnh tranh của Vietinbank Vĩnh Phúc, chỉ ra những
thành công, hạn chế và nguyên nhân trong năng lực cạnh tranh của Vietinbank Vĩnh
Phúc; từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm tăng năng lực cạnh tranh của
Vietinbank Vĩnh Phúc.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh và các yếu tố ảnh
hưởng đến năng lực cạnh tranh tại doanh nghiệp nói chung và tại ngân
hàng thương mại nói riêng.
2
- Phân tích, đánh giá về năng lực cạnh tranh tại VietinBank Vĩnh Phúc giai
đoạn 2016-2018, đánh giá những kết quả đạt được, so sánh với các đối thủ
trong cùng ngành và cùng địa bàn, chỉ ra nguyên nhân của những hạn chế.
- Đề xuất các giải pháp nhằm tăng năng lực cạnh tranh của Vietinbank
Vĩnh Phúc.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu: là các vấn đề về năng lực cạnh tranh, các nhân tố ảnh
hưởng tới năng lực cạnh tranh của VietinBank Vĩnh Phúc.
Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: VietinBank Vĩnh Phúc có so sánh đối chiếu với một số đối
thủ cạnh tranh.
Về thời gian: Giai đoạn 2016-2018.
5. Dự kiến những đóng góp của luận văn
- Góp phần hệ thống hoá và phân tích những vấn đề lý luận về cạnh tranh,
năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại nói chung và thực tiễn đối với năng
lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh
Phúc nói riêng.
- Luận văn cũng chỉ ra được những mặt tích cực, những hạn chế trong năng
lực cạnh tranh của Vietinbank Vĩnh Phúc để hoàn thiện những hạn chế và phát huy
những mặt tích cực.
- Đề xuất những giải pháp góp phần phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu,
hỗ trợ đưa Ngân hàng TMCP Công thương Vĩnh Phúc giữ vững và phát triển thị
phần theo đúng mục tiêu đề ra, phù hợp với tình hình thực tế tại địa bàn tỉnh Vĩnh
Phúc và các bối cảnh, đặc điểm riêng của Ngân hàng Vietinbank Vĩnh Phúc, để tăng
năng lực cạnh tranh so với các đối thủ trên địa bàn và trở thành một ngân hàng số 1
trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.
Việc nghiên cứu đề tài cũng giúp tác giả nâng cao được kiến thức về năng
lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại cổ phần nói chung và thực trạng năng lực
cạnh tranh của đơn vị nơi đang công tác, từ đó nâng cao kiến thức chuyên môn,
3
thực hiện tốt hơn công việc mình đang thực hiện và có những đề xuất với các lãnh
đạo trong việc tăng năng lực cạnh tranh của ngân hàng Vietinbank Vĩnh Phúc
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết cấu luận văn gồm 4 chương như sau:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lí luận về năng lực cạnh tranh
của Ngân hàng thương mại.
Chƣơng 2: Phương pháp và thiết kế nghiên cứu
Chƣơng 3: Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam-
Chi nhánh Vĩnh Phúc.
Chƣơng 4: Đề xuất giải pháp và kiến nghị tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng
TMCP Công Thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc.
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nươc
1.1.2. Nghiên cứu trong nước
1.2. Cơ sở lý luận chung về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp
1.2.1. Khái niệm về cạnh tranh
1.2.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
1.3. Ngân hàng thƣơng mại và năng lực cạnh tranh của ngân hàng thƣơng mại
1.3.1. Ngân hàng thương mại
1.3.2. Năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
1.4. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM
1.4.1. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực tài chính
1.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực phi tài chính
1.5. Các nhân tố ảnh hƣởng tới năng lực cạnh tranh của ngân hàng
1.5.1. Nhóm yếu tố thuộc nội lực của NHTM
1.5.2. Nhóm yếu tố thuộc môi trường bên ngoài
4
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN
2.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu
2.2. Phƣơng pháp phân tích- tổng hợp
2.3. Phƣơng pháp so sánh
2.4. Phƣơng pháp logic
CHƢƠNG 3. NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG
THƢƠNG VIỆT NAM- CHI NHÁNH VĨNH PHÚC
3.1. Giới thiệu khái quát về Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi
nhánh Vĩnh Phúc
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Công thương
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.1.2. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.2. Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi
nhánh Vĩnh Phúc
3.2.1. Các chỉ tiêu năng lực tài chính
3.2.2. Các chỉ tiêu năng lực phi tài chính
3.3. Các nhân tố ảnh hƣởng tới năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP
Công thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.3.1. Nhóm yếu tố thuộc nội lực của Ngân hàng TMCP Công thương Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.3.2. Nhóm yếu tố thuộc môi trường bên ngoài
3.4. Đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt
Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.4.1. Những điểm mạnh về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
3.4.2. Những điểm hạn chế về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc và nguyên nhân
5
CHƢƠNG 4. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TĂNG NĂNG LỰC
CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM-
CHI NHÁNH VĨNH PHÚC
4.1. Bối cảnh kinh tế và định hƣớng tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng
TMCP Công thƣơng Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc.
4.1.1. Bối cảnh kinh tế
4.1.2. Định hướng tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thương
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc.
4.2. Giải pháp tăng năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Công thƣơng
Việt Nam- Chi nhánh Vĩnh Phúc
4.2.1. Tăng năng lực tài chính
4.1.2. Tăng năng lực phi tài chính
4.3. Một số kiến nghị
4.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng nhà nước
4.3.2. Kiến nghị với Chính phủ
4.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng Công thương Việt Nam
KẾT LUẬN CHUNG
6
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ
LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.1.1. Nghiên cứu ngoài nước
Nghiên cứu về năng lực cạnh tranh:
Việc nghiên cứu về cạnh tranh và đưa ra các lý thuyết cạnh tranh đã được ra
đời từ rất lâu. Trong đó có nhiều trường phái khác nhau: như lý thuyết cạnh tranh cổ
điển, lý thuyết cạnh tranh của trường phái tân cổ điển và lý thuyết cạnh tranh hiện
đại. Những lý thuyết này cùng có mục đích chung là nghiên cứu và đưa ra bản chất
của cạnh tranh và vai trò, tác động của cạnh tranh, các phương thức cạnh tranh.
Ngoài ra có những nhà nghiên cứu theo như: L. Walras, A.Coumot, , W.s.Jevos…
nghiên cứu theo trường phái hoàn hảo và một số nhà nghiên cứu khác như:
M.Aglietta , J.Robinson, R.Boyer , Michael Porter…. lại nghiên cứu về năng lực
cạnh tranh theo trường phái cạnh tranh hiện đại.
Tuy nhiên từ năm 1980 trở lại đây thì việc nghiên cứu về năng lực cạnh tranh
mới được nghiên cứu một cách hệ thống và bài bản. Trong đó phải kể đến Giáo
trình “Chiến lược cạnh tranh” tác giả Michael Porter xuất bản năm 1998. Nhưng
trong nghiên cứu của Micheal Porter không trình bày về các nước đang phát triển
mà cũng chủ yếu đề cập tới các nền kinh tế phát triển và những trường hợp thành
công. Theo chiến lược cạnh tranh của Michael E. Porter, khả năng cạnh tranh của
quốc gia/vùng lãnh thổ sẽ quyết định đến sự thịnh vượng của vùng/lãnh thổ đó. Mặt
khác, khả năng cạnh tranh này lại phụ thuộc vào năng lực sáng tạo để nâng cao
năng suất. Theo Ông, Cạnh tranh là tạo ra năng suất và năng suất là giá trị sản
lượng do một đơn vị lao động hoặc vốn sinh ra, nó phụ thuộc vào chất lượng và đặc
điểm của sản phẩm (yếu tố quyết định giá của sản phẩm). Vì vậy, các nền kinh tế
cần xây dựng và nuôi dưỡng môi trường kinh doanh kinh tế vi mô có tính cạnh
7
tranh, cho phép các doanh nghiệp iải phóng sức cạnh tranh trong nội bộ để có thể
cạnh tranh và thúc đẩy tăng trưởng.
Ngoài ra, Tạp chí Harvard Business Review, năm 1979 đã xuất bản mô hình
Porter’s Five forces. Theo mô hình năm lực cạnh tranh của tác giả Michael Porter,
các quy tắc cạnh tranh được thế hiện bằng năm lực trong bất cứ ngành nào, dù là nội
địa hay quốc tế, dù sản xuất hay làm dịch vụ, đó là:
- Sức ép của nhà cung ứng
- Sức ép cạnh tranh từ khách hàng
- Áp lực cạnh tranh của các đối thủ tiềm ẩn
- Áp lực cạnh tranh từ sản phẩm thay thế
- Áp lực cạnh tranh từ các đối thủ hiện tại
Có nhiều nghiên cứu nƣớc ngoài về các nhân tố ảnh hƣởng tới năng lực
cạnh tranh:
Khi nghiên cứu về lợi thế cạnh tranh, Michael Porter đã đưa ra mô hình kim
cương. Vào năm 1990, Ông đã cho xuất bản những kết quả nghiên cứu của mình, đó
là những nỗ lực nghiên cứu chuyên sâu nhằm tìm hiểu tại sao một số nước lại thành
công còn một số khác lại thất bại trong cạnh tranh quốc tế. Tác giả đã xây dựng lý
thuyết về bốn thuộc tính lớn của một quốc gia hình thành nên môi trường cạnh tranh
cho các công ty tại nước đó. Bốn thuộc tính đó có thể thúc đẩy hoặc ngăn cản sự tạo
ra lợi thế cạnh tranh của một quốc gia. Những thuộc tính đó là: Điều kiện về các
yếu tố sản xuất – vị thế của một nước về các yếu tố sản xuất - Các điều kiện về cầu-
nhu cầu trong nước đối với hàng hóa hoặc dịch vụ của một ngành; Các ngành hỗ trợ
và liên quan- sự hiện diện hoặc không sẵn có của các ngành hỗ trợ và liên quan có
năng lực cạnh tranh quốc tế; Chiến lược, cơ cấu và mức độ cạnh tranh nội bộ ngành
– các điều kiện quản lý các công ty được tạo ra, tổ chức, và quản trị như thế nào và
bản chất của đối thủ cạnh tranh trong nước.
Bốn thuộc tính trên đã được Michael Porter đề cập đến như là bốn yếu tố
cấu tạo nên mô hình kim cương. Ông lập luận rằng các công ty có khả năng thành
công cao nhất trong những ngành hoặc các phân ngành trong đó mô hình kim cương
8
được thuận lợi nhất. Ông cũng cho rằng mô hình kim cương là một hệ thống tương
tác và củng cố lẫn nhau. Tác động của một thuộc tính sẽ phụ thuộc vào tình trạng
của các thuộc tính khác. Ví dụ, theo Porter thì các điều kiện về cầu thuận lợi sẽ
không mang lại lợi thế cạnh tranh trừ khi tình hình cạnh tranh nội bộ ngành đủ để
khiến công ty phải phản ứng lại các điều kiện đó.
Hình 1. Các yếu tố xác định lợi thế cạnh tranh quốc gia (Mô hình kim cƣơng
của M.Porter):
Các ngành hỗ
trợ và liên quan
Các điều kiện về
yếu tố sản xuất Các điều kiện về
cầu
Chiến lược, cơ
cấu cạnh tranh
ngành
(Nguồn: web www.dankinhte/ ly- thuyet- ve- loi- the- so- sanh)
Đánh giá lý thuyết của M. Porter: Porter khẳng định rằng mức độ thành
công mà một nước có khả năng đạt được trên thị trường thế giới về một ngành nhất
định là một hàm số của sự kết hợp các thuộc tính: điều kiện các yếu tố sản xuất, các
điều kiện về cầu trong nước, các ngành công nghiệp hỗ trợ và liên quan, và các đối
thủ cạnh tranh trong nước. Theo ông, sự hiện diện của tất cả bốn thuộc tính là yêu
cầu để hình thành lên mô hình kim cương nhằm thúc đẩy năng lực cạnh. Như vậy,
theo lý thuyết của M.Porter, các nước nên xuất khẩu những sản phẩm của những
ngành mà tại đó cả bốn thành phần của mô hình kim cương có điều kiện thuận lợi,
và nhập khẩu trong những lĩnh vực tại đó các thành phần không có điều kiện thuận
lợi. Tuy nhiên nghiên cứu của ông cũng chưa đánh giá được một cách tổng thể,
toàn diện các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của quốc gia, của ngành.
9
Theo nghiên cứu của tác giả Sauka, năm 2014 trong cuốn “Đo lường về
Năng lực cạnh tranh của các công ty ở Latvia”, tác giả đã đưa ra 7 nhân tố ảnh
hưởng đến năng lực cạnh tranh cấp công ty,bao gồm:
- Năng lực tiếp cận các nguồn lực
- Năng lực làm việc của nhân viên
- Nguồn lực tài chính
- Chiến lược kinh doanh
- Tác động của môi trường
- Năng lực kinh doanh so với đối thủ
- Sử dụng các mạng lưới thông tin liên lạc
Tuy nhiên nghiên cứu này của Sauka có nhược điểm là chỉ sử dụng phương
pháp thống kê và đưa ra nhận xét dựa trên giá trị trung bình. Nó chưa đưa ra được
mối quan hệ của các yếu tố này với năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp mà chỉ
dừng lại ở việc xác định các yếu tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp và đo lường mức độ của chúng thông qua khảo sát. Hơn nữa, kết quả nghiên
cứu này chỉ nghiên cứu trong khu vực Latvian từ các công ty trên địa bàn, không
phân biệt trong lĩnh vực hoạt động nào, không nghiên cứu trên diện rộng nên kết
quả nghiên cứu sẽ có sự phiếm diện, hạn chế khi áp dụng đối với các nước có nền
kinh tế không tương đồng cũng như khi áp dụng vào các công ty hoạt động trong
các ngành kinh tế khác.
Theo nghiên cứu của tác giả Thompson, Strickland & Gamble, năm 2007 đã
đưa ra 10 nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh tổng thể của một doanh
nghiệp, bao gồm: nguồn nhân lực, khả năng phát triển và đổi mới sản phẩm, hình
ảnh/uy tín, công nghệ, mạng lưới phân phối, chi phí sản xuất, dịch vụ khách hàng,
tình hình tài chính và trình độ quảng cáo, khả năng quản lý thay đổi. Tuy nhiên kết
quả nghiên cứu này cũng có hạn chế đó là nó chưa xác định được mức độ ảnh
hưởng của từng nhân tố trên đến năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh của
doanh nghiệp mà mới chỉ mới chỉ đưa ra các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh
tranh của doanh nghiệp và đánh giá nó dựa trên phương pháp cho điểm nhằm so
sánh năng lực cạnh tranh giữa các doanh nghiệp.
10
Theo nghiên cứu của H-O, năm 2005 (viết tắt mô hình Heckscher-Ohlin là
mô hình lấy tên 2 nhà kinh tế học người Thụy Điển), nghiên cứu về mối quan hệ
giữa các hoạt động quản trị trong doanh nghiệp và năng lực cạnh tranh, nghiên cứu
đã đưa ra mô hình đo lường các hoạt động quản trị trong doanh nghiệp thông qua
năm khía cạnh là:
- Cơ cấu hội đồng quản trị
- Cương vị quản lý
- Chiến lược lãnh đạo
- Sở hữu tập trung và các mối quan hệ vốn- thị trường
- Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp
Nghiên cứu chỉ ra được sự ảnh hưởng của hoạt động quản trị tới Năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp thông qua dùng phương pháp phân tích hồi quy.
Nghiên cứu cũng đưa ra được kết luận là sự ảnh hưởng của hoạt động quản trị tới
năng lực cạnh tranh là theo tỷ lệ thuận. Tuy nhiên hạn chế của nghiên cứu này đó là
chỉ quan tâm nghiên cứu mối quan hệ giữa năng lực cạnh tranh và năng lực quản trị
trong doanh nghiệp mà chưa quan tâm những yếu tố khác ảnh hưởng tới năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp. Hơn nữa, nó chỉ nghiên cứu với các công ty kinh
doanh hàng đầu trong danh sách 500 công ty Fortune và danh sách 1000 công ty
Business Week nên có sự phiếm diện, không mang tính tổng thể, toàn diện.
1.1.2. Nghiên cứu trong nước
Các công trình nghiên cứu trước đây về vấn đề năng lực cạnh tranh tại các
NHTM cũng luôn được đề cập và nghiên cứu.
Trong cuốn sách với tiêu đề “Nâng cao năng lực cạnh tranh của các Ngân
hàng thương mại trong xu thế hội nhập” của PGS. TS. Nguyễn Thị Quy, Đại học
Ngoại thương Hà Nội, đã đề cập đến nhiều khía cạnh lý thuyết và thực tiễn về năng
lực cạnh tranh và đánh giá năng lực cạnh tranh của hệ thống NHTM Việt Nam. Tác
giả đã định nghĩa về năng lực cạnh tranh của NHTM là khả năng Ngân hàng đó tạo
ra , duy trì và phát triển những lợi thế nhằm duy trì và bảo vệ thị phần; đạt được
mức lợi nhuận cao hơn mức trung bình của ngành và liên tục tăng đồng thời đảm
11
bảo sự hoạt động an toàn và lành mạnh có khả năng chống đỡ và vượt qua những
biến động bất lợi của môi trường kinh doanh.
Với đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Agribank- Chi nhánh Hải
Dương”, Lê Hồng Phúc, năm 2015, ĐHKT- ĐHQG Hà Nội (Nguồn: web:
http://repository.vnu.edu.vn): Hạn chế của luận văn là chỉ nghiên cứu trong hệ
thống Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và trong phạm vi Chi nhánh
tỉnh Hải Dương, đồng thời chưa xác định được các yếu tố quan trọng nhất mà khách
hàng quan tâm để lựa chọn ngân hàng mình là gì, từ đó mới có thể xác định rõ ràng
các giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh tại đơn vị. Đồng thời, đối với các yếu
tố phi tài chính, luận văn mới chỉ đưa ra giải pháp nâng cao năng lực quản trị điều
hành chưa chỉ ra được một giải pháp quan trọng là cần nâng cao nguồn nhân lực nói
chung của chi nhánh trong khi nguồn nhân lực là một yếu tố quan trọng trong việc
nâng cao năng lực cạnh tranh của tổ chức, doanh nghiệp.
Đề tài: “ Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng nông
nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam trong xu thế hội nhập”, Phạm Tấn Mến,
2008, trường Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh: trong luận văn chưa đánh giá
được hoạt động kinh doanh của ngân hàng trong 1 thời kỳ, ví dụ 3 năm gần nhất mà
chỉ đánh giá kết quả hoạt động trong 1 năm là năm 2007. Như vậy thực trạng đánh
giá có thể thiếu sự sát thực tế, từ đó dẫn đến giải pháp đưa ra thiếu tính đồng bộ, sát
thực, giảm hiệu quả mang lại khi thực thi.
Đề tài: “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế” của tác giả Phan Hồng Quang,
năm 2007, tại Viện nghiên cứu thương mại. Luận văn đã nêu lên những vấn đề cơ
bản về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại ở giai đoạn trước khi gia
nhập WTO và nội dung nghiên cứu và kết quả nghiên cứu phù hợp với NHTM Nhà
nước, không phù hợp với NHTM Cổ phần.
Đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Đầu tư và
Phát triển Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Hương, năm 2014 chưa hệ thống
được các giải pháp dựa trên các nhân tố ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh đã phân
12