Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định tại công ty tư vấn xây dựng dân dụng việt nam

  • 103 trang
  • file .doc
lêi nãi ®Çu
Khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c Doanh nghiÖp
ph¶i tù trang bÞ cho m×nh mét hÖ thèng c¬ së vËt chÊt t¬ng
øng víi ngµnh nghÒ kinh doanh ®· lùa chän. §iÒu nµy ®ßi hái
c¸c Doanh nghiÖp ph¶i cã mét sè tiÒn øng tríc ®Ó mua s¾m.
Lîng tiÒn øng tríc ®ã gäi lµ vèn kinh doanh trong ®ã chiÕm
chñ yÕu lµ vèn cè ®Þnh.
NhÊt lµ trong sù c¹nh tranh gay g¾t cña c¬ chÕ thÞ trêng
hiÖn nay, c¸c Doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc
th× b»ng mäi c¸ch ph¶i sö dông ®ång vèn cã hiÖu qu¶. Do
vËy ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý Doanh nghiÖp ph¶i t×m ra c¸c ph-
¬ng s¸ch nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi chung vµ
hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh nãi riªng.
C«ng ty T vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam (tªn viÕt
t¾t lµ VNCC) lµ mét ®¬n vÞ cã quy m« vµ lîng vèn cè ®Þnh t-
¬ng ®èi lín. HiÖn nay tµi s¶n cè ®Þnh cña C«ng ty ®· vµ
®ang ®îc ®æi míi. Do vËy viÖc Qu¶n lý sö dông chÆt chÏ vµ
cã hiÖu qu¶ vèn cè ®Þnh cña C«ng ty lµ mét trong nh÷ng yªu
cÇu lín nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng thu ®îc lîi nhuËn cao
®¶m b¶o trang tr¶i cho mäi chi phÝ vµ cã l·i.
XuÊt ph¸t tõ lý do trªn vµ víi mong muèn trë thµnh nhµ
qu¶n lý trong t¬ng lai; trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty T
vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam ®îc sù híng dÉn gióp ®ì
nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa cïng tËp thÓ c¸n
bé c«ng nh©n viªn phßng KÕ to¸n - Tµi chÝnh c«ng ty T vÊn
X©y dùng D©n dông ViÖt Nam, em ®· chän ®Ò tµi: “Mét sè
gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao HiÖu qu¶ sö dông Vèn cè
®Þnh t¹i C«ng ty T vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam”
cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh.
1
KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò gåm nh÷ng phÇn chÝnh sau:
PhÇn I: Vèn cè ®Þnh vµ HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh
cña Doanh nghiÖp.
PhÇn II: Thùc tr¹ng sö dông vèn cè ®Þnh cña C«ng ty T
vÊn X©y dùng D©n dông ViÖt Nam.
PhÇn III: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông
vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty T vÊn X©y dùng D©n
dông ViÖt Nam
Lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Çu tay, do ®iÒu kiÖn h¹n chÕ
vÒ thêi gian vµ tµi liÖu nªn khã tr¸nh khái cã sai sãt, khiÕm
khuyÕt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c
thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®Ó néi dung nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy
®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
2
PhÇn I
Vèn cè ®Þnh vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh
cña Doanh nghiÖp
I-/ TÇm quan träng cña vèn cè ®Þnh ®èi víi Doanh nghiÖp.
1-/ Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ nguån h×nh thµnh vèn
cè ®Þnh trong Doanh nghiÖp
1.1. Kh¸i niÖm vèn cè ®Þnh.
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ViÖt Nam th× “Vèn cè ®Þnh
lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh, hay vèn cè ®Þnh
lµ toµn bé gi¸ trÞ bá ra ®Ò ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh nh»m
phôc vô ho¹t ®éng kinh doanh”.
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ ®Ó mua s¾m, x©y
dùng tµi s¶n cè ®Þnh, mét trong nh÷ng yÕu tè cña qu¸ tr×nh
kinh doanh ®ßi hái c¸c Doanh nghiÖp ph¶i cã mét sè tiÒn øng
tríc. Vèn tiÒn tÖ ®îc øng tríc ®Ó mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh
h÷u h×nh vµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh ®îc gäi lµ vèn cè ®Þnh.
Do vËy, ®Æc ®iÓm vËn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh sÏ quyÕt
®Þnh sù vËn ®éng tuÇn hoµn cña vèn cè ®Þnh.
Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu. Chóng
tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo nhiÒu chu kú cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Tµi s¶n cè ®Þnh
kh«ng thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu trong suèt thêi
gian sö dông, cho ®Õn lóc h háng hoµn toµn. Trong qu¸ tr×nh
sö dông, tµi s¶n cè ®Þnh hao mßn dÇn, phÇn gi¸ trÞ hao mßn
sÏ chuyÓn dÇn vµo gi¸ trÞ míi t¹o ra cña s¶n phÈm vµ ®îc bï
®¾p l¹i b»ng tiÒn khi s¶n phÈm ®îc tiªu thô. Tµi s¶n cè ®Þnh
còng lµ mét lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ. Nã lµ
s¶n phÈm cña lao ®éng vµ ®îc mua b¸n, trao ®æi trªn thÞ tr-
êng s¶n xuÊt.
3
Gi÷a tµi s¶n cè ®Þnh vµ vèn cè ®Þnh cã mèi quan hÖ mËt
thiÕt víi nhau.
Tµi s¶n cè ®Þnh lµ h×nh th¸i biÓu hiÖn vËt chÊt cña vèn
cè ®Þnh. Do vËy, vèn cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp cã ®Æc
®iÓm t¬ng tù nh tµi s¶n cè ®Þnh. Nh thÕ sau nhiÒu chu kú
s¶n xuÊt kinh doanh phÇn vèn cè ®Þnh gi¶m dÇn vµ phÇn vèn
®· lu©n chuyÓn t¨ng lªn. KÕt thóc qu¸ tr×nh nµy, sè tiÒn
khÊu hao ®· thu håi ®ñ ®Ó t¸i t¹o mét tµi s¶n míi. Lóc nµy tµi
s¶n cè ®Þnh còng h háng hoµn toµn cïng víi vèn cè ®Þnh ®·
kÕt thóc mét vßng tuÇn hoµn lu©n chuyÓn. Do ®ã, cã thÓ nãi
vèn cè ®Þnh lµ biÓu hiÖn sè tiÒn øng tríc vÒ nh÷ng tµi s¶n cè
®Þnh mµ chóng cã ®Æc ®iÓm chuyÓn dÇn tõng phÇn trong
chu kú s¶n xuÊt vµ kÕt thóc mét vßng tuÇn hoµn khi tµi s¶n cè
®Þnh hÕt thêi h¹n sö dông.
1.2. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh:
ViÖc qu¶n lý vèn cè ®Þnh lµ c«ng viÖc phøc t¹p vµ khã
kh¨n, nhÊt lµ ë c¸c Doanh nghiÖp cã tû träng vèn cè ®Þnh lín,
cã ph¬ng tiÖn kü thuËt tiªn tiÕn. Trong thùc tÕ tµi s¶n cè
®Þnh s¾p xÕp ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau
nh»m phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý, b¶o dìng tµi s¶n, ®¸nh gi¸
hiÖu qu¶ sö dông tõng lo¹i, tõng nhãm tµi s¶n.
1.2.1 Ph©n lo¹i theo h×nh th¸i biÓu hiÖn gåm:
1.2.1.(1) Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh:
 Kh¸i niÖm: Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ nh÷ng t liÖu
lao ®éng chñ yÕu cã tÝnh chÊt vËt chÊt (tõng ®¬n vÞ tµi s¶n
cã kÕt cÊu ®éc lËp hoÆc lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn
tõng tµi s¶n liªn kÕt víi nhau ®Ó thùc hiÖn mét hay mét sè
chøc n¨ng nhÊt ®Þnh), cã gi¸ trÞ lín vµ thêi gian sö dông l©u
dµi, tham gia vµo nhiÒu chu kú kinh doanh nhng vÉn gi÷
nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu nh nhµ cöa, vËt kiÕn tróc,
4
m¸y mãc, thiÕt bÞ....
 Tiªu chuÈn nhËn biÕt tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh.
Lµ mäi t liÖu lao ®éng, lµ tõng tµi s¶n h÷u h×nh cã kÕt
cÊu ®éc lËp, hoÆc lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn tµi s¶n
riªng lÎ liªn kÕt víi nhau ®Ó cïng thùc hiÖn mét hay mét sè
chøc n¨ng nhÊt ®Þnh mµ nÕu thiÕu bÊt kú mét bé phËn nµo
trong ®ã th× c¶ hÖ thèng kh«ng thÓ ho¹t ®éng ®îc, nÕu tho¶
m·n ®ång thêi c¶ hai tiªu chuÈn díi ®©y th× ®îc coi lµ mét tµi
s¶n cè ®Þnh:
1- Cã thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªn.
2- Cã gi¸ trÞ tõ 5.000.000 ®ång trë lªn.
Trêng hîp mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn tµi s¶n riªng lÎ
liªn kÕt víi nhau, trong ®ã mçi bé phËn cÊu thµnh cã thêi gian
sö dông kh¸c nhau vµ nÕu thiÕu mét bé phËn nµo ®ã mµ c¶
hÖ thèng vÉn thùc hiÖn chøc n¨ng ho¹t ®éng chÝnh cña nã mµ
do yªu cÇu qu¶n lý, sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®ßi hái ph¶i qu¶n
lý riªng tõng bé phËn tµi s¶n th× mçi bé phËn tµi s¶n ®ã ®îc
coi lµ mét tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ®éc lËp.
 C¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh:
1, Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: lµ tµi s¶n cè ®Þnh cña Doanh
nghiÖp ®îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng nh
trô së lµm viÖc, nhµ kho, hµng rµo, th¸p níc, s©n b·i, c¸c c«ng
tr×nh trang trÝ cho nhµ cöa, ®êng x¸, cÇu cèng, ®êng s¾t,
cÇu tµu, cÇu c¶ng....
2, M¸y mãc, thiÕt bÞ: lµ toµn bé c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt
bÞ dïng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp nh m¸y
mãc chuyªn dïng, thiÕt bÞ c«ng t¸c, d©y chuyÒn c«ng nghÖ,
nh÷ng m¸y mãc ®¬n lÎ.
3, Ph¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ truyÒn dÉn: lµ c¸c lo¹i ph-
¬ng tiÖn vËn t¶i gåm ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®êng s¾t, ®êng
5
thuû, ®êng bé, ®êng kh«ng, ®êng èng vµ c¸c ph¬ng tiÖn,
thiÕt bÞ truyÒn dÉn nh hÖ thèng th«ng tin, hÖ thèng ®iÖn, ®-
êng èng níc, b¨ng t¶i...
4, ThiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý: lµ nh÷ng thiÕt bÞ, dông cô
dïng trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh
nghiÖp nh m¸y vi tÝnh phôc vô qu¶n lý, thiÕt bÞ ®iÖn tö, thiÕt
bÞ dông cô ®o lêng, kiÓm tra chÊt lîng, m¸y hót Èm, hót bôi,
chèng mèi mät.
5, Vên c©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ hoÆc cho s¶n
phÈm: lµ c¸c vên c©y l©u n¨m nh vên cµ phª, vên chÌ, vên
cao su, vên c©y ¨n qu¶, th¶m cá, th¶m c©y xanh... sóc vËt
lµm viÖc vµ hoÆc cho s¶n phÈm nh ®µn voi, ®µn ngùa, tr©u
bß...
6, C¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c: lµ toµn bé c¸c tµi s¶n
cè ®Þnh kh¸c cha liÖt kª vµo 5 lo¹i trªn nh tranh ¶nh, t¸c
phÈm nghÖ thuËt...
 §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo nguyªn gi¸:
Lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra ®Ó cã tµi s¶n cè
®Þnh h÷u h×nh cho tíi khi ®a tµi s¶n cè ®Þnh ®i vµo ho¹t
®éng b×nh thêng nh gi¸ mua thùc tÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh c¸c
chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö, l·i tiÒn
vay ®Çu t cho tµi s¶n cè ®Þnh khi cha bµn giao vµ ®a tµi s¶n
cè ®Þnh vµo sö dông; thuÕ vµ lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã)...
§èi víi tµi s¶n cè ®Þnh lo¹i ®Çu t x©y dùng th× nguyªn
gi¸ lµ gi¸ thùc tÕ cña c«ng tr×nh x©y dùng (c¶ tù lµm vµ thuª
ngoµi) theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng
hiÖn hµnh, c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan vµ lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu
cã). §èi víi tµi s¶n cè ®Þnh lµ sóc vËt lµm viÖc vµ hoÆc cho
s¶n phÈm, vên c©y l©u n¨m th× nguyªn gi¸ lµ toµn bé c¸c chi
phÝ thùc tÕ, hîp lý, hîp lÖ ®· chi ra cho con sóc vËt, m¶nh vên
6
c©y tõ lóc h×nh thµnh cho tíi khi ®a vµo khai th¸c, sö dông
theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t vµ x©y dùng hiÖn
hµnh, c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan vµ lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã).
§èi víi tµi s¶n cè ®Þnh lo¹i ®îc cÊp, ®îc ®iÒu chuyÓn
®Õn... th× nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh lo¹i ®îc cÊp, ®iÒu
chuyÓn ®Õn bao gåm: gi¸ trÞ cßn l¹i trªn sæ kÕt to¸n cña tµi
s¶n cè ®Þnh ë ®¬n vÞ cÊp, ®¬n vÞ ®iÒu chuyÓn... hoÆc gi¸
trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña héi ®ång giao nhËn, c¸c chi phÝ
t©n trang; chi phÝ söa ch÷a, chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì, l¾p
®Æt, ch¹y thö, lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã)... mµ bªn nhËn tµi s¶n
ph¶i chi ra tríc khi ®a tµi s¶n cè ®Þnh vµo sö dông.
Riªng nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ®iÒu chuyÓn gi÷a c¸c
®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc trong Doanh nghiÖp lµ
nguyªn gi¸ ph¶n ¸nh ë ®¬n vÞ bÞ ®iÒu chuyÓn phï hîp víi bé
hå s¬ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®ã. §¬n vÞ nhËn tµi s¶n cè ®Þnh
c¨n cø vµo nguyªn gi¸, sè khÊu hao luü kÕ, gi¸ trÞ cßn l¹i trªn
sæ kÕ to¸n vµ bé hå s¬ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®ã ®Ó x¸c ®Þnh
c¸c chØ tiªu nguyªn gi¸, sè khÊu hao luü kÕ, gi¸ trÞ cßn l¹i
trªn sæ kÕ to¸n cña tµi s¶n cè ®Þnh vµ ph¶n ¸nh vµo sè kÕ
to¸n. C¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc ®iÒu chuyÓn tµi
kho¶n gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc kh«ng
h¹ch to¸n t¨ng nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh mµ h¹ch to¸n vµo
chi phÝ kinh doanh trong kú.
§èi víi tµi s¶n cè ®Þnh lo¹i ®îc cho, ®îc biÕu, ®îc tÆng,
nhËn gãp vèn liªn doanh, nhËn l¹i vèn gãp do ph¸t hiÖn thõa
th× nguyªn gi¸ bao gåm: gi¸ trÞ theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ cña
Héi ®ång giao nhËn; c¸c chi phÝ t©n trang, söa ch÷a tµi s¶n
cè ®Þnh; c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt, ch¹y thö,
lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã)... mµ bªn nhËn ph¶i chi ra tríc khi ®a
tµi s¶n cè ®Þnh vµo sö dông.
1.2.1(2) Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.
7
 Kh¸i niÖm: Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n
cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, thÓ hiÖn mét lîng gi¸
trÞ ®· ®îc ®Çu t cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nhiÒu chu kú kinh
doanh cña Doanh nghiÖp nh chi phÝ thµnh lËp Doanh nghiÖp,
chi phÝ vÒ ®Êt sö dông, chi phÝ vÒ b»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ,
b¶n quyÒn t¸c gi¶, mua b¶n quyÒn t¸c gi¶, nhËn chuyÓn giao
c«ng nghÖ...
 Tiªu chuÈn nhËn biÕt tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.
Mäi kho¶n chi phÝ thùc tÕ mµ Doanh nghiÖp ®· chi ra cã
liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp nÕu
tho¶ m·n ®ång thêi 2 ®iÒu kiÖn sau:
1- Cã thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªn
2- Cã gi¸ trÞ tõ 5000.000 ®ång trë lªn, th× ®îc coi lµ
tµi s¶n cè ®Þnh vµ nÕu kh«ng h×nh thµnh tµi s¶n cè
®Þnh h÷u h×nh th× ®îc coi lµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.
NÕu kho¶n chi phÝ nµy kh«ng ®ång thêi tho¶ m·n c¶ 2
tiªu chuÈn nªu trªn th× ®îc h¹ch to¸n th¼ng hoÆc ®îc ph©n
bæ dÇn vµo chi phÝ kinh doanh cña Doanh nghiÖp.
 C¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh vµ nguyªn gi¸
cña chóng:
1, Chi phÝ vÒ ®Êt sö dông: lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ
®· chi ra cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®Êt sö dông bao gåm:
tiÒn chi ra ®Ó cã quyÒn sö dông ®Êt (gåm c¶ tiÒn thuª ®Êt
hay tiÒn sö dông ®Êt tr¶ 1 lÇn (nÕu cã); chi phÝ cho ®Òn bï
gi¶i phãng mÆt b»ng; san lÊp mÆt b»ng (nÕu cã); lÖ phÝ tríc
b¹ (nÕu cã)... nhng kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ chi ra ®Ó x©y
dùng c¸c c«ng tr×nh trªn ®Êt).
Trêng hîp Doanh nghiÖp tr¶ tiÒn thuª ®Êt hµng n¨m hoÆc
®Þnh kú nhiÒu n¨m th× c¸c chi phÝ nµy ®îc ph©n bæ dÇn
vµo chi phÝ kinh doanh trong (c¸c) kú, kh«ng h¹ch to¸n vµo
8
nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh.
2, Chi phÝ thµnh lËp Doanh nghiÖp
Lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ hîp lý, hîp lÖ vµ cÇn thiÕt ®· ®îc
nh÷ng ngêi tham gia thµnh lËp Doanh nghiÖp chi ra cã liªn
quan trùc tiÕp tíi viÖc chuÈn bÞ khai sinh ra Doanh nghiÖp bao
gåm c¸c chi phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu, th¨m dß... lËp dù ¸n
®Çu t thµnh lËp Doanh nghiÖp; chi phÝ thÈm ®Þnh dù ¸n, häp
thµnh lËp... nÕu c¸c chi phÝ nµy ®îc nh÷ng ngêi tham gia
thµnh lËp Doanh nghiÖp xem xÐt, ®ång ý coi nh mét phÇn vèn
gãp cña mçi ngêi vµ ®îc ghi trong vèn ®iÒu lÖ cña Doanh
nghiÖp.
3, Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn.
Lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ Doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó
thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nghiªn cøu, th¨m dß, x©y dùng c¸c
kÕ ho¹ch ®Çu t dµi h¹n... nh»m ®em l¹i lîi Ých l©u dµi cho
Doanh nghiÖp.
4, Chi phÝ vÒ b»ng ph¸t minh, b»ng s¸ng chÕ, b¶n
quyÒn t¸c gi¶, mua b¶n quyÒn t¸c gi¶, nhËn chuyÓn giao c«ng
nghÖ... lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ Doanh nghiÖp chi ra cho
c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu (bao gåm c¶ chi phÝ cho s¶n xuÊt
thö nghiÖm, chi cho c«ng t¸c kiÓm nghiÖm, nghiÖm thu cña
Nhµ níc) ®îc Nhµ níc cÊp b»ng ph¸t minh, b»ng s¸ng chÕ, b¶n
quyÒn t¸c gi¶, b¶n quyÒn nh·n hiÖu, chi cho viÖc nhËn chuyÓn
giao c«ng nghÖ tõ c¸c tæ chøc vµ c¸c c¸ nh©n... mµ c¸c chi
phÝ nµy cã t¸c dông phôc vô trùc tiÕp ho¹t ®éng kinh doanh
cña Doanh nghiÖp.
5, Chi phÝ vÒ lîi thÕ kinh doanh.
Lµ kho¶n chi cho phÇn chªnh lÖch Doanh nghiÖp ph¶i tr¶
thªm (Chªnh lÖch ph¶i tr¶ thªm = Gi¸ mua - Gi¸ trÞ cña c¸c
tµi s¶n theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ). Ngoµi gi¸ trÞ cña c¸c tµi s¶n
9
theo ®¸nh gi¸ thùc tÕ (tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n lu ®éng), khi
Doanh nghiÖp ®i mua, nhËn s¸p nhËp, hîp nhÊt mét Doanh
nghiÖp kh¸c. Lîi thÕ nµy ®îc h×nh thµnh bëi u thÕ vÒ vÞ trÝ
kinh doanh, vÒ danh tiÕng vµ uy tÝn víi b¹n hµng, vÒ tr×nh
®é tay nghÒ cña ®éi ngò ngêi lao ®éng, vÒ tµi ®iÒu hµnh vµ
tæ chøc cña Ban qu¶n lý Doanh nghiÖp ®ã...
Trong thùc tÕ phÇn vèn ®Çu t cho tµi s¶n cè ®Þnh v«
h×nh trong tæng sè ®Çu t cña Doanh nghiÖp nhiÒu hay Ýt cßn
tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh cña Doanh
nghiÖp. Nhng viÖc ®¸nh gi¸ c¸c tµi s¶n bÊt ®éng v« h×nh
còng rÊt phøc t¹p. Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh cã thÓ tham
kh¶o gi¸ c¶ trªn thÞ trêng cña chóng mét c¸ch t¬ng ®èi kh¸ch
quan, trong khi ®ã ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh thêng khã
kh¨n h¬n vµ mang nhiÒu tÝnh chñ quan. Sè lîng c¸c tµi s¶n cè
®Þnh v« h×nh kh«ng khÊu hao còng rÊt lín.
Nh vËy c¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ cho ta thÊy mét c¸ch
tæng qu¸t c¸c h×nh th¸i cña tµi s¶n cè ®Þnh, tõ ®ã cã nh÷ng
bp, ph¬ng thøc qu¶n lý thÝch hîp.
1.2.2. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo t×nh h×nh sö dông
gåm:
1.2.2 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh ®ang sö dông
§©y lµ nh÷ng tµi s¶n ®ang trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tham
gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra s¶n phÈm. Trong
Doanh nghiÖp, tû träng tµi s¶n cè ®Þnh ®· ®a vµo sö dông so
víi toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã cµng lín th× hiÖu qu¶ sö
dông tµi s¶n cè ®Þnh cµng cao.
1.2.2 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh cha sö dông.
§©y lµ nh÷ng tµi s¶n Doanh nghiÖp do nh÷ng nguyªn
nh©n chñ quan, kh¸ch quan cha thÓ ®a vµo sö dông nh: tµi
s¶n dù tr÷, tµi s¶n mua s¾m, x©y dùng thiÕt kÕ cha ®ång
10
bé, tµi s¶n trong giai ®o¹n l¾p r¸p, ch¹y thö...
1.2.2 (3) Tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cÇn dïng chê thanh to¸n
§©y lµ nh÷ng tµi s¶n ®· h háng, kh«ng sö dông ®îc hoÆc
cßn sö dông ®îc nhng l¹c hËu vÒ mÆt kü thuËt, ®ang chê ®îi
®Ó gi¶i quyÕt. Nh vËy cã thÓ thÊy r»ng c¸ch ph©n lo¹i nµy
gióp ngêi qu¶n lý tæng qu¸t t×nh h×nh vµ tiÒm n¨ng sö dông
tµi s¶n, thùc tr¹ng vÒ tµi s¶n cè ®Þnh trong Doanh nghiÖp.
1.2.3. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo tÝnh chÊt, c«ng dông
kinh tÕ.
1.2.3 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých kinh doanh:
lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh do Doanh nghiÖp sö dông nh»m
phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
1.2.3 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh dïng cho môc ®Ých phóc lîi, sù
nghiÖp an ninh quèc phßng: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh do
Doanh nghiÖp qu¶n lý sö dông cho c¸c môc ®Ých phóc lîi, sù
nghiÖp, an ninh, quèc phßng trong Doanh nghiÖp.
1.2.3 (3) Tµi s¶n cè ®Þnh b¶o qu¶n hé, göi hé, cÊt gi÷ hé
Nhµ níc: lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh Doanh nghiÖp b¶o qu¶n,
gi÷ hé cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c hoÆc cÊt gi÷ hé Nhµ níc theo
quyÕt ®Þnh cña c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn.
Nãi chung tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng Doanh
nghiÖp, Doanh nghiÖp tù ph©n lo¹i chi tiÕt h¬n c¸c tµi s¶n cè
®Þnh cña Doanh nghiÖp theo tõng nhãm cho phï hîp.
1.2.4. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo quyÒn së h÷u:
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp ngêi sö dông tµi s¶n cè ®Þnh
ph©n biÖt tµi s¶n cè ®Þnh nµo thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n
vÞ m×nh trÝch khÊu hao, tµi s¶n cè ®Þnh nµo ®i thuª ngoµi
kh«ng tÝnh trÝch khÊu hao nhng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thanh
to¸n tiÒn ®i thuª vµ hoµn tr¶ ®Çy ®ñ khi kÕt thóc hîp ®ång
thuª gi÷a 2 bªn. Tµi s¶n cè ®Þnh sÏ ®îc ph©n ra lµ:
11
1.2.4 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh tù cã:
Lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh ®îc mua s¾m, x©y dùng b»ng
nguån vèn tù cã, tù bæ sung, nguån do Nhµ níc ®i vay, do liªn
doanh, liªn kÕt.
1.2.4 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh ®i thuª:
Trong lo¹i nµy bao gåm 2 lo¹i:
 Tµi s¶n cè ®Þnh thuª ho¹t ®éng: tµi s¶n cè ®Þnh nµy
®îc thuª tÝnh theo thêi gian sö dông hoÆc khèi lîng c«ng viÖc
kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vµ kh«ng mang tÝnh chÊt thuª vèn.
 Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh : ®©y lµ h×nh thøc
thuª vèn dµi h¹n, ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn
®éng toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh ®i thuª tµi chÝnh cña ®¬n vÞ.
C¸ch ph©n lo¹i gióp ®¬n vÞ sö dông cã th«ng tin vÒ c¬
cÊu, tõ ®ã tÝnh vµ ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao cho c¸c
®èi tîng sö dông, gióp cho c«ng t¸c h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh
biÕt ®îc hiÖu qu¶ sö dông. §èi víi nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh chê
xö lý ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông tµi s¶n cè ®Þnh.
1.2.5. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo nguån h×nh thµnh
gåm:
1.2.5 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m, x©y dùng b»ng vèn
®îc cÊp
1.2.5 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m, x©y dùng b»ng vèn
®i vay
1.2.5 (3) Tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m, x©y dùng b»ng vèn tù
bæ sung cña ®¬n vÞ.
1.2.5 (4) Tµi s¶n cè ®Þnh nhËn gãp liªn doanh, liªn kÕt tõ
c¸c ®¬n vÞ tham gia.
1.2.6. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo c¸ch kh¸c.
12
Toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh ®îc ph©n thµnh c¸c lo¹i sau:
1.2.6 (1) Tµi s¶n cè ®Þnh cè ®Þnh tµi chÝnh: lµ c¸c kho¶n
®Çu t dµi h¹n, ®Çu t vµo chøng kho¸n vµ c¸c giÊy tê cã gi¸
trÞ kh¸c. C¸c lo¹i tµi s¶n nµy ®îc Doanh nghiÖp mua vµ gi÷
l©u dµi nh»m môc ®Ých thu hót vµ c¸c môc ®Ých kh¸c nh
chiÕm u thÕ qu¶n lý, hoÆc ®¶m b¶o an toµn cho Doanh
nghiÖp.
1.2.6 (2) Tµi s¶n cè ®Þnh phi tµi chÝnh: bao gåm c¸c tµi
s¶n cè ®Þnh cè ®Þnh kh¸c phôc vô cho lîi Ých cña Doanh
nghiÖp nhng kh«ng ®îc chuyÓn nhîng trªn thÞ trêng tµi chÝnh.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Ó thuËn lîi cho viÖc h¹ch
to¸n ngêi ta thêng ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo h×nh th¸i
biÓu hiÖn kÕt hîp víi tÝnh chÊt ®Çu t. Theo c¸ch ph©n lo¹i
nµy, tµi s¶n cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp ®îc chia lµm 4 lo¹i
sau:
 Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh
 Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh
 Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh
 Tµi s¶n cè ®Þnh tµi chÝnh
1.3. §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh
Ngoµi viÖc ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh ph©n tÝch kÕt cÊu,
®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh, lµ mét c«ng viÖc hÕt søc quan
träng. Thùc chÊt, viÖc ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh lµ viÖc x¸c
®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña tµi s¶n. Tµi s¶n cè ®Þnh ®îc ®¸nh
gi¸ ban ®Çu vµ cã thÓ ®¸nh gi¸ l¹i trong qu¸ tr×nh sö dông.
Trong mäi trêng hîp, tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo
nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. Do vËy, viÖc ghi sæ ph¶i ®¶m
b¶o ph¶n ¸nh ®îc c¶ 3 chØ tiªu vÒ gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh lµ
nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i.
Gi¸ trÞ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ - Gi¸ trÞ hao mßn
13
Tuy nhiªn, tuú theo tõng lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh cô thÓ tõng
c¸ch thøc h×nh thµnh, nguyªn gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh sÏ ®îc
x¸c ®Þnh kh¸c nhau.
1.3 (1) §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo nguyªn gi¸
Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh, bao gåm toµn bé chi phÝ liªn
quan ®Õn viÖc x©y dùng, mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh kÓ c¶
chi phÝ vËn chuyÓn l¾p ®Æt, ch¹y thö tríc khi dïng. T¬ng øng
víi mçi lo¹i ®îc h×nh thµnh tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau ta cã
thÓ x¸c ®Þnh ®îc nguyªn gi¸ cña chóng nh ®· ®Ò cËp ®Õn
trong phÇn 1.2.1.1 vµ 1.2.1.2
Tuy nhiªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ph¶n ¸nh thùc tÕ sè vèn ®·
bá ra ®Ó mua s¾m hoÆc x©y dùng tµi s¶n cè ®Þnh, lµ c¬ së
®Ó tÝnh khÊu hao vµ lËp b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cè ®Þnh.
Nh÷ng h¹n chÕ cña nã lµ ë chç: kh«ng ph¶n ¸nh ®îc tr¹ng th¸i
kü thuËt cña tµi s¶n cè ®Þnh. MÆt kh¸c gi¸ ban ®Çu nµy th-
êng xuyªn biÕn ®éng nªn ®Þnh kú ph¸t triÓn ph¶i tiÕn hµnh
kiÓm kª, ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh theo mÆt b»ng gi¸ c¶
thÞ trêng.
1.3 (2) §¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh theo gi¸ trÞ cßn l¹i.
Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh thÓ hiÖn gi¸ trÞ tµi s¶n
cè ®Þnh hiÖn cã cña Doanh nghiÖp. ViÖc ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè
®Þnh theo gi¸ trÞ cßn l¹i thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c, hîp
lý sè vèn cßn ph¶i tiÕp tôc thu håi trong qu¸ tr×nh sö dông tµi
s¶n cè ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o vèn ®Çu t cho viÖc mua s¾m, x©y
dùng tµi s¶n cè ®Þnh. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh ®îc
x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hao mßn.
1.3 (3) §¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh.
Ngoµi viÖc ®¸nh gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh lÇn ®Çu nh ®·
nªu trªn, do tiÕn bé khoa häc kü thuËt, do sù biÕn ®éng vÒ
gi¸ c¶ nªn tµi s¶n cè ®Þnh còng ®îc ®¸nh gi¸ l¹i. Gi¸ trÞ
14
®¸nh gi¸ l¹i (gi¸ trÞ kh«i phôc cña tµi s¶n cè ®Þnh) ®îc x¸c
®Þnh trªn c¬ së nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ë thêi ®iÓm hÖ
sè trît gi¸ vµ hao mßn v« h×nh (nÕu cã) cô thÓ:
NGL = NGO x HT + HMVH
NGL : Gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i
NGO : Gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ lÇn ®Çu
HT : HÖ sè trît gi¸
HMVH : HÖ sè hao mßn v« h×nh
TÊt nhiªn qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh trªn
®©y chØ ¸p dông ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh cña Doanh nghiÖp.
Khi ®ã, gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh sau khi ®¸nh gi¸ l¹i
®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i vµ hÖ sè hao
mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh ®ã:
GcL = NGL x (1 -MkH)
Víi GcL lµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh sau khi ®¸nh
gi¸ l¹i
MkH lµ møc khÊu hao luü kÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh ®Õn thêi
®iÓm ®¸nh gi¸ l¹i.
1.4 Nguån h×nh thµnh vèn cè ®Þnh.
§Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét sù bá vèn dµi h¹n nh»m
h×nh thµnh vµ bæ sung nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó
thùc hiÖn môc tiªu kinh doanh l©u dµi cña Doanh nghiÖp. Do
®ã viÖc x¸c ®Þnh nguån tµi trî cho nh÷ng kho¶n môc ®Çu t
nh vËy lµ rÊt quan träng bëi v× nã cã yÕu tè quyÕt ®Þnh cho
viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn cè ®Þnh sau nµy. VÒ ®¹i thÓ th×
ngêi ta cã thÓ chia ra lµm 2 lo¹i nguån tµi trî chÝnh.
 Nguån tµi trî bªn trong: lµ nh÷ng nguån xuÊt ph¸t tõ
b¶n th©n Doanh nghiÖp nh vèn ban ®Çu, lîi nhuËn ®Ó l¹i...
hay nãi kh¸c ®i lµ nh÷ng nguån thuéc së h÷u cña Doanh
15
nghiÖp.
 Nguån tµi trî bªn ngoµi: lµ nh÷ng nguån mµ Doanh
nghiÖp huy ®éng tõ bªn ngoµi ®Ó tµi trî cho ho¹t ®éng kinh
doanh cña m×nh nh vèn vay, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu,
thuª mua, thuª ho¹t ®éng.
Tuy nhiªn, ®Ó lµm râ tÝnh chÊt nµy còng nh ®Æc ®iÓm
cña tõng nguån vèn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vµ chÕ
®é qu¶n lý thÝch hîp tµi s¶n cè ®Þnh, ngêi ta thêng chia c¸c
nguån vèn nh sau:
1.4 (1) Nguån vèn bªn trong Doanh nghiÖp:
 Vèn do Ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp
Vèn do Ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp ®îc cÊp ph¸t cho c¸c
Doanh nghiÖp Nhµ níc. Ng©n s¸ch chØ cÊp mét bé phËn vèn
ban ®Çu khi c¸c Doanh nghiÖp nµy míi b¾t ®Çu ho¹t ®éng.
Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, Doanh nghiÖp ph¶i b¶o toµn vèn
do Nhµ níc cÊp. Ngoµi ra c¸c Doanh nghiÖp thuéc mäi tÇng líp,
thµnh phÇn kinh tÕ còng cã thÓ chän ®îc nguån tµi trî tõ phÝa
Nhµ níc trong mét sè trêng hîp cÇn thiÕt, nh÷ng kho¶n tµi trî
nµy thêng kh«ng lín vµ còng kh«ng ph¶i thêng xuyªn do ®ã
trong mét vµi trêng hîp hÕt søc khã kh¨n, Doanh nghiÖp míi
t×m ®Õn nguån tµi trî nµy. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ níc còng xem
xÐt trî cÊp cho c¸c Doanh nghiÖp n»m trong danh môc u tiªn.
H×nh thøc hç trî cã thÓ ®îc diÔn ra díi d¹ng cÊp vèn b»ng
tiÒn, b»ng tµi s¶n, hoÆc u tiªn gi¶m thuÕ, miÔn phÝ...
 Vèn tù cã cña Doanh nghiÖp:
§èi víi c¸c Doanh nghiÖp míi h×nh thµnh, vèn tù cã lµ vèn
do c¸c Doanh nghiÖp, chñ Doanh nghiÖp, chñ ®Çu t bá ra ®Ó
®Çu t vµ më réng ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp.
Sè vèn tù cã nÕu lµ vèn dïng ®Ó ®Çu t th× ph¶i ®¹t ®îc mét
tû lÖ b¾t buéc trong tæng vèn ®Çu t vµ nÕu lµ vèn tù cã cña
16
C«ng ty, Doanh nghiÖp t nh©n th× kh«ng ®îc thÊp h¬n vèn
ph¸p ®Þnh.
Nh÷ng Doanh nghiÖp ®· ®i vµo ho¹t ®éng, vèn tù cã cßn
®îc h×nh thµnh tõ mét phÇn lîi nhuËn bæ sung, ®Ó më réng
ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Thùc tÕ cho thÊy tõ
tµi trî b»ng nguån vèn néi bé lµ mét con ®êng tèt. RÊt nhiÒu
C«ng ty coi träng chÝnh s¸ch t¸i ®Çu t tõ sè lîi nhuËn ®Ó l¹i
®ñ lín nh»m tù ®¸p øng nhu cÇu vèn ngµy cµng t¨ng. Tuy
nhiªn víi c¸c C«ng ty cæ phÇn th× viÖc ®Ó l¹i lîi nhuËn cã liªn
quan ®Õn mét sè khÝa c¹nh kh¸ nh¹y c¶m. Bëi khi C«ng ty
®Ó l¹i lîi nhuËn trong n¨m cho t¸i ®Çu t tøc lµ kh«ng dïng sè
lîi nhuËn ®ã ®Ó chia l·i cæ phÇn. C¸c cæ ®«ng kh«ng ®îc
nhËn tiÒn l·i cæ phÇn nhng bï l¹i hä cã quyÒn së h÷u sè vèn
t¨ng lªn cña C«ng ty. Tuy nhiªn, nã dÔ g©y ra sù kÐm hÊp
dÉn cña cæ phiÕu do cæ ®«ng chØ ®îc nhËn mét phÇn nhá
cæ phiÕu vµ do ®ã gi¸ cæ phiÕu cã thÓ bÞ gi¶m sót.
 Vèn cæ phÇn
Nguån vèn nµy h×nh thµnh do nh÷ng ngêi s¸ng lËp C«ng
ty cæ phÇn ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ b¸n nh÷ng cæ phiÕu nµy
trªn thÞ trêng mµ cã ®îc nguån vèn nhÊt ®Þnh. Trong qu¸
tr×nh ho¹t ®éng, nh»m t¨ng thùc lùc cña Doanh nghiÖp, c¸c
nhµ l·nh ®¹o cã thÓ sÏ t¨ng lîng cæ phiÕu ph¸t hµnh trªn thÞ
trêng thu hót lîng tiÒn nhµn rçi phôc vô cho môc tiªu kinh
doanh. §Æc biÖt ®Ó tµi trî cho c¸c dù ¸n ®Çu t dµi h¹n, th×
nguån vèn cæ phÊn rÊt quan träng. Nã cã thÓ kªu gäi vèn ®Çu
t víi khèi lîng lín, mÆt kh¸c, nã còng kh¸ linh ho¹t trong viÖc
trao ®æi trªn thÞ trêng vèn. TËn dông c¸c c¬ héi ®Çu t ®Ó
®îc c¶ hai gi¸ lµ ngêi ®Çu t vµ Doanh nghiÖp ph¸t hµnh chÊp
nhËn. Tuy nhiªn, viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu thªm trong qu¸
tr×nh ho¹t ®éng ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh ph¶i cùc kú
thËn träng vµ tû mû trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c nh©n tè cã liªn
17
quan nh: uy tÝn cña C«ng ty, l·i suÊt thÞ trêng, møc l¹m ph¸t,
tû lÖ cæ tøc, t×nh h×nh tµi chÝnh C«ng ty gÇn ®©y. §Ó ®a
ra thêi ®iÓm ph¸t hµnh tèi u nhÊt, cã lîi nhÊt trong C«ng ty.
1.4 (2) Nguån vèn bªn ngoµi cña Doanh nghiÖp.
 Vèn vay
Mçi Doanh nghiÖp díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau tuú theo
quy ®Þnh cña luËt ph¸p mµ cã thÓ vay vèn tõ c¸c ®èi tîng
sau: Nhµ níc, Ng©n hµng, tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi,
d©n c trong vµ ngoµi níc díi c¸c h×nh thøc nh tÝn dông ng©n
hµng, tÝn dông th¬ng m¹i, vèn chiÕm dông, ph¸t hµnh c¸c lo¹i
chøng kho¸n cña Doanh nghiÖp víi c¸c kú h¹n kh¸c nhau.
Nguån vèn huy ®éng nµy chñ yÕu phô thuéc vµo c¸c yÕu tè
sau: hiÖu qu¶ kinh doanh, kh¶ n¨ng tr¶ nî, l·i suÊt vay, sè lîng
vèn ®Çu t cã. Tû lÖ l·i vay cµng cao sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho phÝa
Doanh nghiÖp huy ®éng vèn cµng nhiÒu nhng l¹i ¶nh hëng
®Õn lîi tøc cïng víi kh¶ n¨ng thanh to¸n vèn vay vµ l·i suÊt
tiÒn ®i vay.
 Vèn liªn doanh
Nguån vèn nµy h×nh thµnh bëi sù gãp vèn gi÷a c¸c
Doanh nghiÖp hoÆc chñ Doanh nghiÖp ë trong níc vµ níc ngoµi
®Ó h×nh thµnh mét Doanh nghiÖp míi. Møc ®é vèn gãp gi÷a
c¸c Doanh nghiÖp víi nhau tuú thuéc vµo tho¶ thuËn gi÷a c¸c
bªn tham gia liªn doanh.
 Tµi trî b»ng thuª (thuª vèn)
C¸c Doanh nghiÖp muèn sö dông thiÕt bÞ vµ kiÕn tróc h¬n
lµ muèn mang danh lµm chñ së h÷u th× cã thÓ sö dông thiÕt
bÞ b»ng c¸ch thuª mín hay cßn gäi lµ thuª vèn.
Thuª mín cã nhiÒu h×nh thøc mµ quan träng nhÊt lµ h×nh
thøc b¸n råi thuª l¹i, thuª dÞch vô, thuª tµi chÝnh.
1, B¸n råi thuª l¹i (Sale and baseback)
18
Theo ph¬ng thøc nµy, mét Doanh nghiÖp së h÷u chñ ®Êt
®ai kiÕn tróc vµ thiÕt bÞ b¸n tµi s¶n l¹i cho c¬ quan tÝn dông
vµ ®ång thêi kú mét tho¶ íc thuª l¹i c¸c tµi s¶n trªn trong mét
thêi h¹n nµo ®ã. NÕu lµ ®Êt ®ai hay kiÕn tróc, c¬ quan tÝn
dông thêng lµ mét C«ng ty b¶o hiÓm. NÕu tµi s¶n lµ m¸y mãc,
thiÕt bÞ ngêi cho thuª cã thÓ lµ mét Ng©n hµng th¬ng m¹i,
mét C«ng ty b¶o hiÓm hay mét C«ng ty chuyªn cho thuª mín.
Lóc nµy ngêi b¸n (hay ngêi thuª) nhËn ngay ®îc mét sè vèn do
viÖc b¸n l¹i tµi s¶n tõ ngêi cho thuª. §ång thêi ngêi b¸n vµ ng-
êi thuª cïng duy tr× viÖc sö dông tµi s¶n trªn trong suèt thêi
h¹n thuª mín.
2, Thuª dÞch vô
Thuª dÞch vô bao gåm c¶ viÖc tµi trî vµ b¶o tr×. Mét ®Æc
tÝnh quan träng cña thuª dÞch vô lµ tiÒn thuª theo khÕ íc
kh«ng ®ñ ®Ó hoµn tr¶ toµn thÓ trÞ gi¸ cña thiÕt bÞ. §¬ng
nhiªn lµ thêi gian cho thuª rÊt ng¾n so víi ®êi sèng thiÕt bÞ vµ
ngêi cho thuª kú väng thu håi víi gi¸ c¶ b»ng c¸c khÕ íc cho
thuª kh¸c hay khi b¸n ®¾t thiÕt bÞ. Thuª dÞch vô ®ßi hái ngêi
cho thuª b¶o tr× c¸c thiÕt bÞ vµ phÝ tæng b¶o tr× ®îc gép
trong gi¸ thuª dÞch vô. MÆt kh¸c cã khÕ íc dÞch vô thêng cã
®iÒu kho¶n cho ngêi thuª chÊm døt thuª mín tríc ngµy hÕt h¹n
khÕ íc. §©y lµ ®iÓm rÊt quan träng ®èi víi ngêi thuª gióp hä
cã thÓ hoµn tr¶ thiÕt bÞ nÕu sù ph¸t triÓn cao lµm cho thiÕt
bÞ trë nªn l¹c lËu.
3, Thuª tµi chÝnh.
§©y lµ lo¹i thuª kh«ng cã cung cÊp dÞch vô b¶o tr×, kh«ng
thÓ chÊm døt hîp ®ång tríc thêi h¹n vµ ®îc hoµn tr¶ toµn bé
trÞ gi¸ thiÕt bÞ. Ngêi cho thuª cã thÓ lµ C«ng ty b¶o hiÓm,
Ng©n hµng th¬ng m¹i, hoÆc C«ng ty chuyªn cho thuª mín.
Ngêi ®i thuª thêng ®îc quyÒn lùa chän tiÕp tôc thuª mín
víi gi¸ gi¶m bít hoÆc mua l¹i sau khi hÕt h¹n hîp ®ång.
19
2-/ TÇm quan träng cña vèn cè ®Þnh ®èi víi Doanh
nghiÖp.
VÒ mÆt gi¸ trÞ b»ng tiÒn vèn cè ®Þnh ph¶n ¸nh tiÒm lùc
cña Doanh nghiÖp. Cßn vÒ mÆt hiÖn vËt, vèn cè ®Þnh thÓ
hiÖn vai trß cña m×nh qua tµi s¶n cè ®Þnh.
Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu tham
gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Nã
g¾n liÒn víi Doanh nghiÖp trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i. Doanh
nghiÖp cã tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ kh«ng lín vÒ mÆt gi¸ trÞ nh-
ng tÇm quan träng cña nã l¹i kh«ng nhá chót nµo.
Thø nhÊt, tµi s¶n cè ®Þnh ph¶n ¸nh mÆt b»ng c¬ së h¹ tÇng
cña Doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh quy m« cña Doanh nghiÖp cã t-
¬ng xøng hay kh«ng víi ®Æc ®iÓm lo¹i h×nh kinh doanh mµ
nã tiÕn hµnh.
Thø hai, tµi s¶n cè ®Þnh lu«n mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi
víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ cña Doanh nghiÖp. Do ®Æc
®iÓm lu©n chuyÓn cña m×nh qua mçi chu kú s¶n xuÊt, tµi
s¶n cè ®Þnh tån t¹i trong mét thêi gian dµi vµ nã t¹o ra tÝnh
æn ®Þnh trong chu kú kinh doanh cña Doanh nghiÖp c¶ vÒ
s¶n lîng vµ chÊt lîng.
Thø ba, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, khi mµ nhu cÇu tiªu
dïng ®îc n©ng cao th× còng t¬ng øng víi tiÕn tr×nh c¹nh
tranh ngµy cµng trë nªn gay g¾t h¬n. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c
Doanh nghiÖp ph¶i lµm sao ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o
ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹, nh»m
chiÕm lÜnh thÞ trêng. Sù ®Çu t kh«ng ®óng møc ®èi víi tµi
s¶n cè ®Þnh còng nh viÖc ®¸nh gi¸ thÊp tÇm quan träng cña
tµi s¶n cè ®Þnh dÔ ®em l¹i nh÷ng khã kh¨n sau cho Doanh
nghiÖp:
 Tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ kh«ng ®ñ tèi t©n ®Ó c¹nh
20