Một số biện pháp nhằm thúc đẩy hoạt động nhập khẩu của công ty kinh doanh và sản xuất vật tư hàng hoá mateco
- 94 trang
- file .doc
Lêi nãi ®Çu
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®· mang l¹i mét sù ®æi míi
toµn diÖn trªn mäi lÜnh vùc. ChuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ níc ta tõ kÕ
ho¹ch tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù
qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN. §¹i héi §¶ng toµn quèc
lÇn thø VI ®· ®¸nh dÊu bíc ngÆt quan träng cña nÒn kinh tÕ ®Êt
níc, tõng bíc ®a níc ta hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi b»ng c¸c
quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung vµ c¸c quan hÖ th¬ng m¹i nãi
riªng ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng. §¶ng vµ Nhµ níc ta ®·
nhËn ®Þnh r»ng viÖc tham gia c¸c quan hÖ mua b¸n quèc tÕ lµ
“nh»m giíi thiÖu, thóc ®Èy khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña
®Êt níc trªn c¬ së ®ã tiÕn hµnh ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi.
Khai th¸c mäi tiÒm n¨ng ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu, ®ång
thêi th«ng qua ho¹t ®éng nhËp khÈu ®Ó tranh thñ khai th¸c ®îc
thÕ m¹nh vÒ vèn, c«ng nghÖ cña níc ngoµi cho phï hîp víi ®iÒu
kiÖn, hoµn c¶nh cña níc ta ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt,
tiªu dïng ph¸t triÓn kÞp thêi víi tiÕn tr×nh chung cña nh©n lo¹i.
NhËp khÈu cã vai trß quan träng trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn
kinh tÕ cña níc ta hiÖn nay. NhËp khÈu t¸c ®éng mét c¸ch trùc
tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng trong níc. NhËp
khÈu bæ sung c¸c hµng ho¸ trong níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc hoÆc
kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu vÒ nhËp khÈu ®Ó thay thÕ nh÷ng
hµng ho¸ mµ nÕu s¶n xuÊt trong níc sÏ kh«ng cã lîi b»ng nhËp
khÈu. NhËp khÈu t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy nhanh chãng qu¸ tr×nh
x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, chuyÓn dich c¬ cÊu kinh tÕ
theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®¶m b¶o kinh tÕ ph¸t
triÓn c©n ®èi; thóc ®Èy xuÊt khÈu, t¹o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt
hµng ho¸.
Qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty kinh doanh vµ s¶n xuÊt vËt
t hµng ho¸, b»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®îc kÕt hîp víi viÖc kh¶o
s¸t t×nh h×nh nhËp khÈu cña c«ng ty em ®· chon ®Ò tµi “Mét sè
biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng nhËp khÈu cña c«ng ty
kinh doanh vµ s¶n xuÊt vËt t hµng ho¸ MATECO” lµm ®Ò tµi
nghiªn cøu. §Ò tµi nµy chØ xoay quanh vÊn ®Ò vÒ ho¹t ®éng
1
nhËp khÈu ë c«ng ty diÔn ra nh thÕ nµo vµ nh÷ng biÖn ph¸p nh»m
®Èy m¹nh ho¹t ®éng nhËp khÈu.
Néi dung cña ®Ò tµi gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸
Ch¬ng II: thùc tr¹ng nhËp khÈu hµng ho¸ ë C«ng ty
CENTRIMEX - Chi nh¸nh Hµ Néi
Ch¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m hoµn thiÖn ho¹t
®éng nhËp khÈu cña C«ng ty CENTRIMEX - Chi nh¸nh Hµ Néi
Trong qu¸ tr×nh viÕt ®Ò tµi nµy em ®îc sù híng dÉn tËn t×nh
cña thÇy gi¸o PGS - PTS §ång Xu©n Ninh cïng thÇy gi¸o Hå §×nh
B¶o. Em xin bµy tá lßng c¶m ¬n ch©n thµnh tíi thµy c« gi¸o ®·
gióp em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Trong giíi h¹n vÒ thêi gian còng
nh kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm nªn ®Ò tµi em nghiªn cøu kh«ng
tr¸nh khái thiÕu sãt, em mong nhËn ®îc sù chØ b¶o híng dÉn cña
c¸c thÇy c« gi¸o gióp em hoµn thiÖn kiÕn thøc.
2
3
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸
I. Sù cÇn thiÕt vµ vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ®èi víi sù ph¸t
triÓn cña mçi quèc gia - c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng nhËp
khÈu
1. Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c nhËp khÈu
BÊt cø n¬i nµo cã th¬ng m¹i ®Æc biÖt lµ th¬ng m¹i quèc tÕ
ho¹t ®éng m¹nh th× th× nh÷ng n¬i ®ã cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn,
tuy vÊn ®Ò nµy kh«ng ph¶i lóc nµo ChÝnh Phñ quan t©m ®óng
møc cÇn thiÕt víi vai trß cña nã. Níc ta vµ mét sè níc kh¸c tríc
®©y còng cã lóc xem xÐt ®éc lËp kinh tÕ nh mét ®ßi hái ph¶i
x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp hoµn chØnh, tøc lµ mang tÝnh
hoµn toµn tù cÊp tù tóc. Thùc tÕ ®· chøng minh r»ng ngµy nay
kh«ng cã mét quèc gia nµo dï to lín nh Liªn X« tríc ®©y, Mü vµ
Trung Quèc cã ®ñ søc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp
v× no v« cïng tèn kÐm vÒ vËt chÊt vµ thêi gian. Níc ta vµ mét sè
níc §«ng ¢u tríc ®©y ®· thùc hiÖn nÒn kinh tÕ ®ãng dÉn ®Õn
t×nh tr¹ng kinh tÕ l¹c hËu, ®×nh ®èn. Ngîc l¹i, c¸c níc theo ®uæi
chÝnh s¸ch tù do nh Hµn Quèc vµ c¸c níc kh¸c thuéc khèi ASEAN
®· cã mét bíc tiÕn l©u dµi trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ chØ víi
mét thêi gian ng¾n, ®êi sèng nh©n d©n kh«ng ngõng ®îc n©ng
cao.
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®· thùc hiÖn xo¸ bá c¬ chÕ
kinh tÕ tËp trung cøng nh¾c sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý
cña Nhµ níc vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa. §©y lµ mét chñ tr-
¬ng hoµn toµn ®óng ®¾n gióp níc ta tham gia vµo ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ vµ thÞ trêng thÕ giíi.
Víi môc tiªu thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng m¸y
mãc trong khi chóng ta cßn t¬ng ®èi l¹c hËu vÒ kinh tÕ, thÊp kÐm
vÒ kü thuËt c«ng nghÖ th× viÖc lµm ®ã kh«ng thÓ ngµy mét ngµy
hai ®îc, níc ta kh«ng chØ dùa vµo nguån lùc s½n cã trong níc mµ
cÇn ph¶i biÕt tËn dông c¸c hiÖu qu¶ tÊt c¶ c¸c thµnh tù khoa häc
kü thuËt c«ng nghÖ míi cña thÕ giíi. NÒn kinh tÕ níc ta ®ßi hái
ph¶i cã sù biÕn ®éng s©u s¾c vÒ c¬ cÊu kinh tÕ x· héi. Muèn vËy
viÖc thay ®æi chiÕn lîc kinh tÕ tõ “®ãng cña” sang “më cöa” lµ v«
4
cïng quan träng. NÒn kinh tÕ më sÏ t¹o ra nh÷ng bíc ph¸t triÓn míi,
t¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c lîi thÕ, tiÒm n¨ng s½n cã cña níc ta nh»m
sö dông chóng trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mét c¸ch cã lîi
nhÊt. Th¬ng m¹i quèc tÕ chØ ra vµ x¸c ®Þnh cho mét níc biÕt ®îc
®©u lµ lîi thÕ cña m×nh, chØ ra ®óng ®¾n nªn ®Çu t vµo ®©u,
®Çu t vµo lÜnh vùc nµo cã lîi nhÊt.
NhËp khÈu sÏ lµ nh©n tè gióp cho chóng ta th¸o bá nh÷ng v-
íng m¾c mµ c¸c níc nghÌo thêng m¾c ph¶i, ph¬ng ch©m ®ã lµ
vay mîn c«ng nghÖ níc ngoµi trong thêi kú ®Çu cña c«ng nghiÖp
hãa.
Thùc chÊt ë ®©y, nhËp khÈu hµng ho¸ lµ viÖc mua b¸n hµng
ho¸ tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c c«ng ty níc ngoµi vµ tiÕn hµnh tiªu
thô hµng ho¸ nhËp khÈu t¹i thÞ trêng néi ®Þa hoÆc t¸i xuÊt víi
môc ®Ých thu lîi nhuËn vµ nèi liÒn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng víi nhau.
Xu thÕ nhËp khÈu bæ sung ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng
còng lµ mét tÊt yÕu, th«ng qua ®ã níc ta cã thÓ tõng bíc thay ®æi,
hoµn thiÖn c¬ cÊu tiªu dïng cña nh©n d©n theo híng hiÖn ®¹i
ho¸. §iÒu ®ã còng ®ång thêi dÉn ®Õn viÖc n©ng cao kü thuËt
c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong níc. Do vËy, Nhµ níc ta ®· ®Ò ra chÝnh
s¸ch nhËp khÈu chÆt chÏ, cã chon läc, nhÊt lµ nhËp khÈu vËt t
thiÕt bÞ, m¸y mãc, kü thuËt c«ng nghÖ ®Ó t¨ng cêng tiÕp thu
c«ng nghÖ níc ngoµi, tõ ®ã phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
2. Vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu
NhËp khÈu lµ mét trong 2 ho¹t ®éng cÊu thµnh nªn nghiÖp vô
xuÊt nhËp khÈu, lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong ho¹t
®éng ngo¹i th¬ng cña mçi quèc gia. Nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn
s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, thÓ hiÖn sù phô thuéc g¾n bã lÉn nhau
nhau gi÷a nÒn kinh tÕ quèc gia víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Nã t¸c
®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn c©n ®èi vµ khai th¸c tiÒm n¨ng,
thÕ m¹nh cña nÒn kinh tÕ mçi quèc gia vÒ søc lao ®éng, vèn c¬
së s¶n xuÊt, tµi nguyªn vµ khoa häc kü thuËt. §Æc biÖt trong t×nh
h×nh kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay, c¸c níc kh«ng ngõng thèng nhÊt,
më réng bu«n b¸n quèc tÕ, sù phô thuéc lÉn nhau trong quan hÖ
5
quèc tÕ ngµy cµng lín m¹nh, viÖc h×nh thµnh nh÷ng trung t©m
th¬ng m¹i, khèi mËu dÞch tù do ®· chøng tá viÖc lu chuyÓn hµng
ho¸ gi÷a c¸c quèc gia kh«ng ngõng ®îc hoµn thiÖn vµ n©ng cao.
Khi ®ã vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ngµy cµng cã ý nghÜa lín
®Õn viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia còng
nh trong khu vùc, cô thÓ biÓu hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau:
- NhËp khÈu hµng ho¸ lµ c¬ së ®Ó bæ sung hµng ho¸ trong
níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc hoÆc s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®îc nhu
cÇu. Ngoµi ra nhËp khÈu cßn lµm ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i hµng ho¸
vÒ chñng lo¹i vµ quy c¸ch lmµ tho¶ m·n nhu cÇu trong níc.
- NhËp khÈu t¹o ra nh÷ng n¨ng lùc míi trong s¶n xuÊt, gi¶i
quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, kh«ng ngõng c¶i thiÖn
n©ng cao ®êi sèng x· héi, h¹n chÕ c¸c tÖ n¹n x· héi, t¹o thu nhËp
cho nh©n d©n nh»m môc ®Ých vµ æn ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi.
- NhËp khÈu t¹o ra sù ph¸t triÓn ®ång ®Òu vÒ tr×nh ®é x·
héi, ph¸ bá t×nh tr¹ng ®éc quyÒn trong s¶n xuÊt kinh doanh trong
níc, ph¸t huy nh©n tè míi trong s¶n xuÊt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho
c¸c tæ chøc kinh tÕ cã c¬ héi tham gia vµ c¹nh tranh trªn th¬ng tr-
êng trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi.
- NhËp khÈu t¹o ra sù liªn ®íi gi÷a kinh tÕ trong níc víi nÒn
kinh tÕ thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn cho ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c
quèc tÕ, ph¸t huy ®îc lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc trªn c¬ së chuyªn
m«n ho¸ s¶n xuÊt.
- NhËp khÈu t¹o ra sù chuyÓn giao c«ng nghÖ, cung cÊp
nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo lµ viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ ngo¹i tÖ tiÕt
kiÖm ®Ó nhËp khÈu vËt t hµng ho¸ phôc vô cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n
xuÊt më réng, do ®ã t¹o ra sù ph¸t triÓn vît bËc cña s¶n xuÊt x·
héi tiªt kiÖm chi phÝ vµ thêi gian t¹o ra s¶n phÈm.
Tuy nhiªn viÖc ph¸t huy hÕt vai trß cña nhËp khÈu cßn phô
thuéc vµo ®êng lèi, ph¬ng híng, quan ®iÓm cña mçi quèc gia. VËy
ë níc ta vai trß cña nhËp khÈu ®îc ph¸t huy thÕ nµo?
6
Chóng ta ®Òu biÕt quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ trong chÕ ®éc
tËp trung bao cÊp cña nÒn kinh tÕ níc ta chØ thu hÑp trong ph¹m
vi mét vµi níc XHCN trªn c¸c kho¶n viÖn trî vµ mua b¸n theo nghÞ
®Þnh ®· lµm thui chét ho¹t ®éng nhËp khÈu. Sù qu¶n lý qu¸ s©u
cña Nhµ níc ®· lµm mÊt ®i tÝnh linh ho¹t, uyÓn chuyÓn cña ho¹t
®éng nhËp khÈu, do ®ã kh«ng ph¸t huy ®îc vai trß cña nã trong
viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Chñ thÓ cña ho¹t ®éng nhËp khÈu
trong c¬ chÕ cò lµ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ níc ®éc quyÒn thô
®éng, c¬ cÊu tæ chøc cång kÒnh vµ kÐm n¨ng ®éng dÉn ®Õn
c«ng t¸c nhËp khÈu tr× trÖ, kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu hµng ho¸
trong níc. Trong hoµn c¶nh ®ã §¹i héi §¶ng VI lµ bíc ®ét ph¸ ®a
®Õn sù chuyÓn m×nh cña níc ta tho¸t khái nÒn kinh tÕ cøng
nh¾c. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ míi víi xu híng toµn cÇu ho¸, khu
vùc ho¸ ho¹t ®éng nhËp khÈu ®· ph¸t huy lín m¹nh ®îc vai trß cña
nã. NhËp khÈu t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ níc ta ë nh÷ng ®iÓm
sau:
NhËp khÈu gãp phÇn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, chuyÓn dich c¬ cÊu
kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Víi ®Þnh
híng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x· héi cña §¶ng, chÝnh s¸ch kinh tÕ
®èi ngo¹i nãi chung, nhËp khÈu nãi riªng ph¶i lu«n lµ mét gi¶i
ph¸p cã tÇm cì chiÕn lîc nh»m phôc vô ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc
d©n. ChÝnh s¸ch nhËp khÈu ph¶i tranh thñ cao nhÊt nguån vèn, kü
thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn còng nh sù ®æi míi ®éi ngò c¸n bé kü
thuËt vµ qu¶n lý nh»m thóc ®Èy hµng ho¸ cña níc ta ph¸t triÓn.
NhËp khÈu ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ho¹t ®éng gi¶i quyÕt
c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, kh«ng ngõng æn
®Þnh kinh tÕ x· héi. Th«ng qua ho¹t ®éng nhËp khÈu ®· ®¸p øng
kÞp thêi t liÖu s¶n xuÊt còng nh trang thiÕt bÞ phôc vô ®Çu t x©y
dùng c¬ së h¹ tÇng, nhµ m¸y ®Ó thu hót hµng triÖu lao ®éng
hµng n¨m kh«ng chØ ®èi víi doanh nghiÖp trong níc mµ cßn ®èi
víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã nhËp khÈu
còng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh cã liªn quan cã c¬ héi ph¸t triÓn
thuËn lîi, æn ®Þnh, më réng thÞ trêng, khai th¸c tèi ®a s¶n xuÊt
trong níc, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm h¹ gi¸ thµnh, tõng bíc ®a
nÒn kinh tÕ níc ta héi nhËp víi nÒn kinh tÕ trong vµ ngoµi khu vùc.
7
NhËp khÈu bæ sung nh÷ng mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ,
cung cÊp bæ sung hµng ho¸ kh«ng s¶n xuÊt ®îc hoÆc s¶n xuÊt
kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong níc, nhê ®ã khai th¸c tèi ®a
tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ trong níc ®¸p øng ®Çy
®ñ nhu cÇu thÞ hiÕu cña nh©n d©n.
NhËp khÈu cßn cã vai trß tÝch cùc thóc ®Èy xuÊt khÈu, gãp
phÇn n©ng cao chÊt lîng hµng nhËp khÈu, t¹o m«i trêng thuËn lîi
cho viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña níc ta xÝch gÇn tiªu chuÈn quèc
tÕ. Khi ®ã buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i h×nh thµnh s¶n xuÊt kinh
doanh phï hîp víi thÞ trêng, ®ång thêi ph¶i hoµn thiÖn tèt c«ng t¸c
qu¶n lý ®µo t¹o phï hîp víi x· héi chung cña thÞ trêng nh»m t¹o ra
nhiÒu c¬ h«i míi trong quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c níc ngoµi trªn c¬ së
mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn. Tuy nhiªn, ®Ó ph¸t huy hÕt vai trß
cña ho¹t ®éng nhËp khÈu th× viÖc tu©n thñ c¸c h×nh thøc nhËp
khÈu còng nh x¸c ®Þnh râ c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng
nhËp khÈu vµ hiÓu râ vÒ c¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu cña Nhµ
níc cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh kinh doanh nhËp
khÈu nh»m ®¹t ®îc hiÖu suÊt cao nhÊt.
3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu
3.1- C¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch luËt ph¸p
§©y lµ yÕu tè mµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp
khÈu buéc ph¶i n¾m râ vµ tu©n theo mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn bëi
nã thÓ hiÖn ý chÝ cña mçi quèc gia, sù thèng nhÊt chung cña quèc
tÕ, nã b¶o vÖ lîi Ých chung cña c¸c tÇng líp trong x· héi, lîi Ých cña
c¸c níc trªn th¬ng trêng quèc tÕ.
Ho¹t ®éng nhËp khÈu ®îc tiÕn hµnh gi÷a c¸c chñ thÓ ë c¸c
quèc gia kh¸c nhau bëi vËy nã chÞu sù t¸c ®éng cña chÕ ®é,
chÝnh s¸ch luËt ph¸p ë quèc gia ®ã. ChÕ ®é, chÝnh s¸ch cña mét
níc thay ®æi hoÆc chÕ ®é u ®·i cña mét níc hay mét nhãm níc cã
sù biÕn ®éng Ýt nhiÒu còng ¶nh hëng tíi nh÷ng níc cã quan hÖ
xuÊt nhËp víi níc ®ã. LuËt ph¸p quèc tÕ buéc c¸c níc v× lîi Ých
chung ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh
trong ho¹t ®éng nhËp khÈu do ®ã t¹o nªn sù tin tëng còng nh hiÖu
qu¶ cao trong ho¹t ®éng nµy.
3.2- Tû gi¸ hèi ®o¸i
8
Nh©n tè nµy cã tÇm quan träng quyÕt ®Þnh tíi viÖc lùa chän
b¹n hµng, mÆt hµng còng nh ph¬ng ¸n kinh doanh cña kh«ng chØ
c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu trùc tiÕp mµ cßn ¶nh hëng tíi c¸c
doanh nghiÖp tiÕn hµnh nhËp khÈu nhng kh«ng ph¶i nhËp khÈu
trùc tiÕp. Sù biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè nµy sÏ g©y ra nh÷ng
biÕn ®éng lín trong tû träng nhËp khÈu còng nh xuÊt khÈu. Ch¼ng
h¹n, tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng lªn nghÜa lµ ®ång b¶n tÖ cã gi¸ trÞ t¨ng
lªn so víi ®ång ngo¹i tÖ. NÕu nh kh«ng cã c¸c nh©n tè kh¸c ¶nh
hëng sÏ cã t¸c ®éng khuyÕn khÝch nhËp khÈu v× hµng nhËp khÈu
trë nªn rÎ h¬n so víi gi¸ c¶ chung trong níc. Trong trêng hîp nµy t¸c
®éng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu sÏ ngîc l¹i. Cã thÒ nãi, trong
kinh doanh quèc tÕ nãi chung trong ho¹t ®éng nhËp khÈu nãi riªng
th× viÖc dù to¸n ®îc tû gi¸ hèi ®o¸i cã ý nghÜa hÕt søc quan
träng, t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh nhËp khÈu.
3.3- ¶nh hëng cña sù biÕn ®éng thÞ trêng trong vµ
ngoµi níc
Ta cã thÓ h×nh dung ho¹t ®éng nhËp khÈu gièng nh mét
chiÕc cÇu nèi gi÷a hai thÞ trêng t¹o ra sù phï hîp, g¾n bã còng nh
ph¶n ¸nh sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng, ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng
cña mét thÞ trêng. Cô thÓ nh sù tån ®äng, gi¸ c¶, gi¶m nhu cÇu
vÒ mét mÆt hµng ë thÞ trêng trong níc sÏ lµm ngay lËp tøc lîng
hµng ®ã th«ng qua chiÕc cÇu nhËp khÈu vµ ngîc l¹i. Còng nh vËy
thÞ trêng ngoµi níc quyÕt ®Þnh tíi sù tho¶ m·n nhu cÇu trªn thÞ tr-
êng trong níc, sù biÕn ®éng cña nã vÒ kh¶ n¨ng cung cÊp, vÒ s¶n
phÈm míi, vÒ sù ®a d¹ng ho¸ dÞch vô còng ®îc ph¶n ¸nh qua
chiÕc cÇu nhËp khÈu ®Ó t¸c ®éng trªn thÞ trêng néi ®Þa.
3.4- Sù ¶nh hëng cña nÒn s¶n xuÊt trong vµ ngoµi níc
Sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt, cña nh÷ng doanh nghiÖp s¶n
xuÊt trong níc sÏ t¹o ra sù c¹nh tranh m¹nh mÏ ®èi víi hµng nhËp
ngo¹i, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ hµng nhËp khÈu lµm gi¶m
h¼n nhu cÇu vÒ hµng nhËp khÈu. MÆt kh¸c, nÒn s¶n xuÊt trong
níc kÐm ph¸t triÓn, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cha ®¹t ®Õn mét
tr×nh ®é nhÊt ®Þnh th× kh«ng thÓ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng
®ßi hái c«ng nghÖ cao mµ trong níc cã nhu cÇu s¶n xuÊt hoÆc nÕu
s¶n xuÊt ®îc th× chÊt lîng l¹i kh«ng ®¹t yªu cÇu...lóc ®ã nhu cÇu
vÒ hµng nhËp ngo¹i t¨ng lªn. Nãi tãm l¹i, nÕu s¶n xuÊt trong níc dï
ph¸t triÓn hay kh«ng còng ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng nhËp khÈu.
9
Trong khi ®ã, sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt ë níc ngoµi sÏ
t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi vµ hiÖn ®¹i, sÏ thóc ®Èy ho¹t ®éng
nhËp khÈu. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lóc nµo s¶n xuÊt trong níc ph¸t
triÓn th× ho¹t ®éng nhËp khÈu bÞ thu hÑp mµ nhiÒu khi ®Ó
tr¸nh ®éc quyÒn vµ t¹o ra sù c¹nh tranh ho¹t ®éng nhËp khÈu l¹i
®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Cßn ®Ó ®¶m b¶o quyÒn s¶n xuÊt
trong níc khi nÒn s¶n xuÊt ë níc ngoµi ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng
nhËp khÈu sÏ bÞ h¹n chÕ vµ bÞ kiÓm so¸t nghiªm ngÆt.
3.5- ¶nh hëng cña giao th«ng vËn t¶i vµ liªn l¹c
ViÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu kh«ng thÓ t¸ch rêi víi
viÖc vËn chuyÓn vµ th«ng tin liªn l¹c mµ c¸c bªn cã thÓ n¾m râ
th«ng tin mét c¸ch nhanh nhÊt ®Ó tõ ®ã còng tiÕn hµnh ho¹t
®éng kÞp thêi, cßn viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ níc nµy sang níc
kh¸c lµ c«ng viÖc cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. Do ®ã, sù hiÖn ®¹i
ho¸ còng nh ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ khoa häc tiªn tiÕn vµo hÖ
thèng th«ng tin liªn l¹c vµ giao th«ng lµ yÕu tè quan träng cho ho¹t
®éng nhËp khÈu. Thùc tÕ cho thÊy sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng
th«ng tin liªn l¹c nh Fax, Telex, Telephone, EMS... ®· ®¬n gi¶n ho¸
c«ng viÖc cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ®i rÊt nhiÒu, gi¶m hµng lo¹t
c¸c chi phÝ, n©ng cao tÝnh kÞp thêi nhanh gän vµ viÖc hiÖn ®¹i
ho¸ c¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n... còng nh ®·
gãp phÇn lµm nhanh chãng an toµn ph¸t triÓn cña hÖ thèng th«ng
tin liªn l¹c vµ giao th«ng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ
thiÕu ®îc cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. Tuy nhiªn, ®©y kh«ng ph¶i
lµ nh©n tè duy nhÊt mµ cßn nhiÒu nh©n tè kh¸c cÇn ®îc xem xÐt.
3.6- ¶nh hëng cña hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng
HiÖn nay, hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ph¸t triÓn kh¸
m¹nh, nã t¸c ®éng tíi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp dï lín hay nhá, dï ë
thµnh phÇn kinh tÕ nµo nh÷ng vai trß to lín cña nã, ®ã lµ viÖc
®¶m b¶o cung cÊp vèn, ®¶m tr¸ch viÖc thanh to¸n mét c¸ch
thuËn lîi nhanh chãng, chÝnh x¸c cho c¸c doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng
nhËp khÈu sÏ kh«ng thùc hiÖn ®îc nÕu nh kh«ng cã sù ph¸t triÓn
cña hÖ thèng ng©n hµng. Dùa trªn c¸c mèi quan hÖ, uy tÝn
nghiÖp vô thanh to¸n liªn ng©n hµng rÊt thuËn tiÖn cho c¸c doanh
nghiÖp tham gia vµo ho¹t ®éng nhËp khÈu v× sÏ ®îc ®¶m b¶o vÒ
mÆt lîi Ých vµ trong nhiÒu trêng hîp cã uy tÝn víi ng©n hµng ®øng
10
ra b¶o l·nh hay cho vay víi lîng vèn lín, kÞp thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho
doanh nghiÖp cã ®îc c¬ héi kinh doanh.
3.7- ¶nh hëng cña nh÷ng nh©n tè kh¸c.
Ngoµi c¸c nh©n tè trªn, cßn cã mét sè nh©n tè kh¸c còng ¶nh
hëng nhÊt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu.
¶nh hëng cña phong tôc tËp qu¸n, thãi quen tiªu dïng cña mçi
quèc gia sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn lîng hµng còng nh h×nh thøc kinh
doanh nhËp khÈu.
¶nh hëng cña sù ph¸t triÓn kü thuËt c«ng nghÖ trªn thÕ giíi
lµm ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i t¹o ra nh÷ng nhu cÇu do ®ã còng ®Èy
m¹nh ho¹t ®éng nhËp khÈu.
Sù xuÊt hiÖn cña liªn kÕt kinh tÕ ë ph¹m vi khu vùc vµ trªn
ph¹m vi toµn thÕ giíi: khi tham gia vµo c¸c khèi liªn kÕt kinh tÕ
(ASEAN, EU, APEC... ) th× mäi quèc gia ®Òi giµnh cho nhau
nh÷ng u ®·i ®Æc biÖt vÒ thuÕ quan, c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch... do ®ã sÏ lµm cho gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu rÎ h¬n nªn ho¹t
®éng nhËp khÈu sÏ gia t¨ng.
Nh÷ng nh©n tè nµy lµ kh¸ch quan mµ b¶n th©n doanh
nghiÖp chØ cã thÓ nhËn thøc vµ cã ph¬ng híng kinh doanh cho phï
hîp chø kh«ng thÓ tù m×nh lµm t¸c ®éng biÕn ®æi chóng.
Trªn ®©y lµ mét sè nh©n tè ¶nh hëng kh¸ lín ®Õn ho¹t
®éng nhËp khÈu cña bÊt kú mét quèc gia nµo. Muèn ho¹t ®éng
nhËp khÈu ®¹t hiÖu qu¶ th× doanh nghiÖp hay quèc gia ®Òu ph¶i
xem xÐt, ph©n tÝch kü lìng c¸c nh©n tè ®ã ®Ó tr¸nh rñi ro. §©y
còng chÝnh lµ c«ng viÖc kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong ho¹t ®éng
nhËp khÈu.
II. C¸c h×nh thøc nhËp khÈu vµ c¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu
1. C¸c h×nh thøc nhËp khÈu
Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu chØ ®îc tiÕn hµnh ë
c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp, nhng trong thùc tÕ do
t¸c ®éng cña ®iÒu kiÖn kinh doanh, Nhµ níc t¹o ra nhiÒu h×nh
11
thøc xuÊt nhËp khÈu kh¸c nhau. ë ®©y, ta chØ xÐt mét vµi h×nh
thøc nhËp khÈu phæ biÕn ®ang ®îc ¸p dông t¹i c¸c doanh nghiÖp
níc ta hiÖn nay.
1.1- Doanh nghiÖp tù doanh.
Kh¸i niÖm: ho¹t ®éng nhËp khÈu tù doanh lµ h×nh thøc nhËp
khÈu ®éc lËp cña mét doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp trªn
c¬ së nghiªn cøu kü thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, tÝnh to¸n ®Çy
®ñ chi phÝ, ®¶m b¶o kinh doanh nhËp khÈu cã l·i, ®óng ph¬ng h-
íng, chÝnh s¸ch luËt ph¸p cña Nhµ níc còng nh cña quèc tÕ.
§Æc ®iÓm: trong nhËp khÈu tù doanh th× doanh nghiÖp ph¶i
®øng mòi chÞu sµo tÊt c¶. §©y lµ ho¹t ®éng ph¶i ®îc xem xÐt cÈn
thËn ngay tõ bíc ban ®Çu lµ nghiªn cøu th«ng tin cho ®Õn viÖc ký
kÕt hîp ®ång bëi doanh nghiÖp ph¶i tù bá vèn cña m×nh chÞu mäi
phÝ tæn giao dÞch, nghiªn cøu thÞ trêng, giao nhËn, lu kho, chi phÝ
®Ó tiªu thô hµng ho¸, c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép khi doanh nghiÖp
tù doanh, doanh nghiÖp ®îc trÝch kim ng¹ch nhËp khÈu vµ khi tiªu
thô hµng ho¸ doanh nghiÖp ph¶i chÞu thuÕ doanh thu, thuÕ mÆt
hµng. Th«ng thêng, doanh nghiÖp chØ cÇn lËp mét hîp ®ång víi
bªn níc ngoµi cßn hîp ®ång mua b¸n trong níc sau khi hµng vÒ sÏ
lËp sau.
1.2- NhËp khÈu uû th¸c
Kh¸i niÖm: NhËp khÈu uû th¸c lµ ho¹t ®éng h×nh thµnh
gi÷a mét doanh nghiÖp trong níc cã vèn ngo¹i tÖ riªng vµ cã nhu
cÇu nhËp khÈu mét lo¹i hµng ho¸ nhng l¹i kh«ng cã quyÒn tham
gia quan hÖ xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®· uû th¸c cho mét doanh
nghiÖp cã chøc n¨ng trùc tiÕp giao dÞch ngo¹i th¬ng tiÕn hµnh
nhËp khÈu theo yªu cÇu cña m×nh.
Bªn nhËn uû th¸c ph¶i tiÕn hµnh ®µm ph¸n víi níc ngoµi
®Ó nhËp khÈu hµng ho¸ theo yªu cÇu cña bªn uû th¸c vµ ®îc hëng
mét phÇn thï lao gäi lµ phÝ uû th¸c.
§Æc ®iÓm: Trong ho¹t ®éng nhËp khÈu nµy doanh
nghiÖp nhËn uû th¸c kh«ng ph¶i bá vèn, kh«ng ph¶i xin h¹n
ngh¹ch (nÕu cã), kh«ng ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng hµng nhËp mµ
chØ ®øng ra lµm ®¹i diÖn bªn uû th¸c ®Ó t×m vµ giao dÞch víi
12
b¹n hµng níc ngoµi, ký kÕt hîp ®ång vµ lµm thñ tôc nhËp khÈu
hµng còng nh thay bªn uû th¸c khiÕu n¹i, ®ßi båi thêng víi bªn níc
ngoµi khi cã tæn thÊt.
Khi tiÕn hµnh nhËp khÈu uû th¸c th× c¸c doanh nghiÖp chØ
®îc tÝnh phÝ uû th¸c chø kh«ng ®îc tÝnh doanh thu vµ kh«ng chÞu
thuÕ doanh thu.
Khi nhËp khÈu uû th¸c th× c¸c doanh nghiÖp nhËn uû
th¸c ph¶i lËp 2 hîp ®ång:
- Mét hîp ®ång ngo¹i
- Mét hîp ®ång néi uû th¸c nhËp khÈu víi bªn uû th¸c
1.3- NhËp khÈu liªn doanh
Kh¸i niÖm: lµ ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸ trªn c¬ së
liªn kÕt kinh tÕ mét c¸ch tù nguyÖn gi÷a c¸c doanh nghiÖp (trong
®ã cã Ýt nhÊt mét doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp) nh»m
phèi hîp kü n¨ng ®Ó cïng giao dÞch vµ ®Ò ra c¸c chñ tr¬ng biÖn
ph¸p cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu, thóc ®Èy ho¹t ®éng
nµy ph¸t triÓn theo híng cã lîi nhÊt cho c¶ hai bªn l·i cïng chia, lç
cïng chÞu
§Æc ®iÓm: so víi nhËp khÈu tù doanh th× doanh nghiÖp
bít chÞu rñi ro h¬n bëi v× mçi doanh nghiÖp liªn doanh nhËp khÈu
chØ ph¶i gãp mét phÇn vèn nhÊt ®Þnh, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm
cña mçi bªn còng t¨ng theo vèn gãp. ViÖc ph©n chia chi phÝ, thuÕ
doanh thu theo tû lÖ vèn gãp; l·i lç tuú theo hai bªn tho¶ thuËn
ph©n chia dùa trªn vèn gãp céng víi phÇn tr¸ch nhiÖm mµ mçi bªn
ph¶i g¸nh v¸c.
Trong nhËp khÈu liªn doanh, doanh nghiÖp ®øng ra nhËp
hµng sÏ ®îc tÝnh kim ng¹ch nhËp khÈu nhng khi ®a hµng vÒ tiªu
thô th× chØ tÝnh doanh sè trªn sè hµng tÝnh theo tû lÖ vèn gãp vµ
chØ chÞu thuÕ doanh thu trªn sè hµng ®ã.
Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ph¶i thùc hiÖn 2
hîp ®ång:
- Mét hîp ®ång mua hµng víi níc ngoµi
13
- Mét hîp ®ång liªn doanh víi doanh nghiÖp kh¸c
Sù ph©n chia trªn lµ dùa vµo chñ thÓ cña ho¹t ®éng
nhËp khÈu, nÕu quan t©m ®Õn h×nh thøc thanh to¸n trong ho¹t
®éng nµy th× cã thÓ thÊy 2 h×nh thøc chÝnh lµ mua b¸n, thanh
to¸n b»ng tiÒn vµ thanh to¸n b»ng hµng hay cßn gäi lµ mua b¸n
®èi lu. Mua b¸n b»ng tiÒn lµ h×nh thøc th«ng thêng vµ trong ph¹m
vi ë ®©y cÇn quan t©m ®Õn h×nh thøc nhËp khÈu ®èi lu hay
®æi hµng.
1.4- NhËp khÈu ®èi lu
Kh¸i niÖm: nhËp khÈu ®æi hµng cïng víi trao ®æi bï
trõ lµ 2 lo¹i nghiÖp vô chñ yÕu cña bu«n b¸n ®èi lu, nã lµ mét
h×nh thøc nhËp khÈu g¾n víi xuÊt khÈu, thanh to¸n trong hîp
®ång nµy kh«ng ph¶i dïng tiÒn mµ dïng chÝnh b»n hµng ho¸. ë
®©y môc ®Ých cña nhËp khÈu hµng kh«ng chØ ®Ó thu l·i tõ ho¹t
®éng nhËp khÈu mµ cßn nh»m ®Ó xuÊt ®îc hµng thu c¶ l·i tõ ho¹t
®éng xuÊt.
§Æc ®iÓm: Ho¹t ®éng nµy rÊt cã lîi bëi cïng mét hîp
®ång mµ cã thÓ tiÕn hµnh cïng mét lóc ho¹t ®éng xuÊt vµ nhËp,
do ®ã cã thÓ thu l·i tõ 2 ho¹t ®éng.
Hµng xuÊt vµ hµng nhËp t¬ng ®¬ng vÒ gi¸ trÞ, tÝnh quý
hiÕm c©n b»ng vÒ gi¸. B¹n hµng b¸n còng chÝnh lµ b¹n hµng
mua.
Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®îc tÝnh cña kim
ng¹ch nhËp khÈu vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu, doanh sè trªn c¶ hµng
nhËp vµ hµng xuÊt.
Ngoµi ra chia theo môc ®Ých hµng nhËp khÈu cã thÓ
ph©n ra nhËp hµng tiªu thô trong níc vµ nhËp hµng ®Ó t¸i xuÊt. ë
níc ta hiÖn nay chñ yÕu lµ nhËp vÒ tiªu dïng trong níc, nhËp t¸i
xuÊt Ýt, cha ë møc ®é cao thÕ nhng trong t¬ng lai sÏ ph¸t triÓn
th«ng dông.
1.5- NhËp khÈu t¸i xuÊt
Kh¸i niÖm: lµ ho¹t ®éng nhËp hµng vµo trong níc nhng
kh«ng ph¶i ®Ó tiªu thô trong níc mµ ®Ó xuÊt sang mét níc nµo ®ã
14
nh»m thu lîi nhuËn, nh÷ng hµng nhËp nµy kh«ng ®îc qua chÕ biÕn
ë níc t¸i xuÊt. Nh vËy, nhËp khÈu t¸i xuÊt lu«n thu hót 3 níc tham
gia: níc xuÊt khÈu , níc t¸i xuÊt vµ níc nhËp khÈu.
§Æc ®iÓm: Doanh nghiÖp níc t¸i xuÊt ph¶i lËp 2 hîp
®ång:
- Mét hîp ®ång nhËp khÈu
- Mét hîp ®ång xuÊt khÈu
Doanh nghiÖp níc t¸i xuÊt ph¶i tÝnh to¸n chi phÝ ghÐp
mèi b¹n hµng xuÊt vµ nhËp sao cho cã thÓ thu ®îc sè tiÒn lín h¬n
tæng chi phÝ bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng.
Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®îc tÝnh kim
ng¹ch xuÊt vµ nhËp, doanh sè tÝnh trªn gi¸ trÞ hµng xuÊt do ®ã
ph¶i chÞu thuÕ doanh thu.
Hµng ho¸ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i chuyÓn vÒ níc t¸i xuÊt
mµ cã thÓ chuyÓn th¼ng sang níc thø 3, nhng tr¶ tiÒn th× ph¶i
lu«n do ngêi t¸i xuÊt thu tõ ngêi nhËp khÈu vµ tr¶ cho ngêi xuÊt
khÈu. NhiÒu khi ngêi t¸i xuÊt cßn thu ®îc lîi tøc vÒ tiÒn hµng do
thu ®îc nhanh vµ tr¶ chËm.
Trªn ®©y ®· kh¸i qu¸t mét sè h×nh thøc nhËp khÈu th«ng
dông ë níc ta hiÖn nay, cho dï lµ h×nh thøc nµo th× c¸c bíc tiÕn
hµnh ho¹t ®éng nhËp khÈu ë doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu còng
theo mét tr×nh tù chung.
2. C¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu cña Nhµ níc
Mçi quèc gia trªn thÕ giíi sö dông c«ng cô kh¸c nhau ®Ó
qu¶n lý ho¹t ®éng nhËp khÈu, cã nh÷ng níc ®¸nh thuÕ cao ®èi víi
nhËp khÈu, cã nh÷ng níc l¹i qu¶n lý nhËp khÈu qua ngo¹i tÖ, qua
c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan. Hiªn nay, ViÖt Nam ®ang ¸p dông
nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý nhËp khÈu nh sau:
2.1- ThuÕ nhËp khÈu
15
Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh thuÕ nhËp khÈu lµ ®Ó gãp
phÇn vµo viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, híng dÉn tiªu dïng
trong níc vµ gãp phÇn t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc.
Cã nhiÒu c¸ch ®¸nh thuÕ kh¸c nhau nh thuÕ quan tÝnh
theo ®¬n vÞ vËt chÊt cña hµng ho¸ nhËp hoÆc thuÕ quan tÝnh
theo gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ møc thuÕ tÝnh theo tû lÖ % cña møc gi¸
hµng ho¸ tr¶ cho nhµ nhËp khÈu hay thuÕ quan hçn hîp lµ kÕt hîp
cña hai d¹ng trªn.
BiÓu thuÕ ®îc x©y dùng trªn c¬ së chÝnh s¸ch qu¶n lý
nhËp khÈu cña mçi níc. Møc thuÕ tÝnh chung cho tÊt cña c¸c níc
theo tõng mÆt hµng nhng còng cã thÓ tÝnh riªng cho tõng nhãm n-
íc. Møc thuÕ cã thÓ cã mét nhng còng cã thÓ cã 2 møc: møc th«ng
thêng vµ u ®·i. ThuÕ u ®·i lµ thuÕ dµnh riªng cho níc ®îc hëng
quyÒn ®·i ngé tèi huÖ quèc, ®îc hëng møc thuÕ u ®·i theo luËt
®Þnh.
ë ViÖt Nam cã 2 lo¹i thuÕ sau:
- ThuÕ suÊt th«ng thêng: lµ møc thuÕ ®¸nh vµo c¸c
hµng ho¸ nãi chung, kh«ng phô thuéc vµo xuÊt xø cña hµng ho¸ tõ
níc nµo. C¸c níc ®Òu dïng chung mét møc thuÕ.
- ThuÕ u ®·i: ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu theo
hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®· ký kÕt gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam víi mét
sè níc nµo ®ã. Trong ®ã cã ®iÒu khu¶n u ®·i vÒ thuÕ nhËp cho
tõng mÆt hµng víi sè lîng cô thÓ. §Ó khuyÕn khÝch nhËp khÈu
phôc vô s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, luËt thuÕ nhËp khÈu cßn quy ®Þnh
c¸c trêng hîp ®îc miÔn gi¶m vµ hoµn thuÕ. Hµng nhËp khÈu ®îc
xÐt miÔn thuÕ gåm:
+ Hµng nhËp khÈu phôc vô cho an ninh quèc phßng,
nghiªn cøu khoa häc, gi¸o dôc, ®µo t¹o.
+ Hµng nguyªn liÖu, vËt t ®Ó gia c«ng xuÊt khÈu theo
hîp ®ång ®· ký.
+ Hµng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi vµ c¸c bªn níc ngoµi hîp t¸c liªn doanh trªn c¬ së hîp
®ång hîp t¸c liªn doanh trong c¸c trêng hîp cÇn khuyÕn khÝch
®Çu t theo quy ®Þnh cña luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
16
+ Hµng lµ quµ tÆng, quµ biÕu trong møc quy ®Þnh
+ Nh÷ng mÆt hµng cña c«ng d©n ViÖt Nam ®i c«ng t¸c
vµ häc tËp, lao ®éng vµ hîp t¸c chuyªn gia mang theo hoÆc göi vÒ
trong níc theo møc quy ®Þnh cña ChÝnh phñ ViÖt Nam
+ Hµng xuÊt khÈu cña c¸ nh©n níc ngoµi, tæ chøc quèc
tÕ ®îc hëng c¸c tiªu chuÈn miÔn trõ do ChÝnh phñ ViÖt Nam quy
®Þnh phèi hîp víi ®iÒu íc quèc tÕ mµ doanh nghiÖp ViÖt Nam ®·
ký kÕt hoÆc tham gia.
+ ThuÕ cßn ®îc hoµn l¹i cho ngêi nhËp khÈu trong trêng
hîp hµng lµ vËt t, nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt
Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh thuÕ nhËp khÈu lµ b¶o hé s¶n xuÊt
trong níc vµ t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch quèc gia. Ngoµi ra, nhËp
khÈu cßn cã vai trß quan träng trong viÖc b¶o hé c¸c ngµnh c«ng
nghiÖp non trÎ, míi ®îc h×nh thµnh ë ViÖt Nam cha c¸c kh¶ n¨ng
c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi.
Tuy nhiªn, vÊn ®Ò cèt lâi ë ®©y kh«ng ph¶i lµ thuÕ suÊt mµ
lµ nh÷ng biÖn ph¸p kinh tÕ c¬ b¶n, môc tiªu chÝnh lµ c¹nh tranh
trªn thÞ trêng thÕ giíi, thèng nhÊt chung víi n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶
cao. ThuÕ cÇn ®îc ®¬n gi¶n ®Ó mäi ngêi hiÓu lµ nghÜa vô cña
m×nh. ThuÕ chång lªn thuÕ sÏ lµ mét yÕu tè lµm t¨ng gi¸, lµm
gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña hµng s¶n xuÊt trong níc.
2.2- H¹n ngh¹ch nhËp khÈu (Quota)
H¹n ngh¹ch nhËp khÈu lµ mét c«ng cô phæ biÕn trong hµng
rµo phi thuÕ quan. Nã ®îc hiÓu lµ møc quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ
sè lîng cao nhÊt cña mét mÆt hµng hay mét nhãm hµng ®îc nhËp
khÈu tõ mét thÞ trêng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (thêng lµ mét
n¨m) th«ng qua h×nh thøc giÊy phÐp. H¹n ngh¹ch nhËp khÈu lµ
mét h×nh thøc h¹n chÕ vÒ sè lîng nhËp khÈu ®ång thêi g©y ¶nh
hëng ®Õn gi¸ néi ®Þa cña hµng ho¸. Khi h¹n ngh¹ch nhËp khÈu
®îc quy ®Þnh cho mét lo¹i s¶n phÈm ®Æc biÖt nµo ®ã th× Nhµ n-
íc ®a ra mét ®Þnh ng¹ch nhËp khÈu mÆt hµng nµo ®ã trong mét
kho¶n thêi gian nhÊt ®Þnh kh«ng kÓ nguån gèc hµng ho¸ ®ã tõ
®©u ®Õn. NÕu h¹n ngh¹ch quy ®Þnh cho c¶ mÆt hµng vµ thÞ tr-
17
êng th× hµng ho¸ ®ã cã thÓ chØ ®îc nhËp khÈu tõ thÞ trêng ®·
®Þnh víi sè lîng bao nhiªu trong thêi gian bao l©u.
ViÖc ¸p dông h¹n ngh¹ch trong qu¶n lý nhËp khÈu nh»m
- B¶o hé s¶n xuÊt trong níc: VÒ mÆt nµy h¹n ngh¹ch nhËp
khÈu t¬ng ®èi gièng thuÕ nhËp khÈu. Gi¸ hµng néi ®Þa sÏ t¨ng lªn
do h¹n ngh¹ch nhËp vµ nã cho phÐp c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc
thùc hiÖn mét quy m« s¶n xuÊt víi hiÖu qu¶ thÊp h¬n lµ s¬ víi
®iÒu kiÖn th¬ng m¹i tù do. §èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c doanh nghiÖp
trong níc viÖc cÊp h¹n ngh¹ch nhËp khÈu sÏ cho biÕt tríc khèi lîng
hµng nhËp khÈu.
- B¶o ®¶m cam kÕt cña ChÝnh phñ ta víi níc ngoµi:
nh÷ng cam kÕt nµy mang ý nghÜa chÝnh trÞ vµ kinh tÕ.
ë ViÖt Nam, danh môc sè lîng (hoÆc gi¸ trÞ) c¸c mÆt
hµng nhËp khÈu qu¶n lý b»ng h¹n ngh¹ch cho tõng thêi kú do
ChÝnh phñ phª duyÖt trªn c¬ së ®Ò nghÞ cña uû ban kÕ ho¹ch
Nhµ níc duy nhÊt cã thÈm quyÒn ph©n bæ h¹n ngh¹ch trùc tiÕp
cho doanh nghiÖp vµ còng lµ c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra
viÖc thùc hiÖn ph©n bæ h¹n ngh¹ch ®· cÊp.
Ngêi ®îc cÊp h¹n ngh¹ch nhËp khÈu lµ c¸c doanh nghiÖp
®îc Nhµ níc cho phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, bao gåm c¸c
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Mét doanh nghiÖp khi xuÊt
khÈu cÇn ph¶i biÕt mÆt hµng cña m×nh cã n»m trong danh môc
hµng nhËp khÈu cña níc b¹n hay kh«ng, h¹n ngh¹ch quy ®Þnh cho
mÆt hµng ®ã ë møc nhËp khÈu lµ bao nhiªu? Sù thay ®æi nh÷ng
quy ®Þnh xin cÊp h¹n ngh¹ch cña níc nhËp khÈu ra sao... ®©y
còng lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa chiÕn lîc víi c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu.
2.3- GiÊy phÐp nhËp khÈu
GiÊy phÐp nhËp khÈu lµ mét c«ng cô ®Ó qu¶n lý nhËp
khÈu kh¸c víi h¹n ngh¹ch giÊy phÐp nhËp khÈu ®îc ¸p dông réng
r·i h¬n.
18
Sau ®©y lµ danh s¸ch mét sè hµng ho¸ khi ®i qua cöa
khÈu ViÖt Nam ®Òu ph¶i cã giÊy phÐp nhËp khÈu.
- Hµng nhËp khÈu theo hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng
- Hµng nhËp khÈu theo c¸c dù ¸n ®Çu t chuyÓn giao
c«ng nghÖ cña níc ngoµi
- Hµng héi chî triÓn l·m hµng qu¶ng c¸o
- VËt t nguyªn liÖu, thiÕt bÞ nhËp khÈu ®Ó gia c«ng
nhËp khÈu
- Hµng nhËp khÈu theo con ®êng viÖn trî vµ vay nî
Cã hai lo¹i giÊy phÐp thêng gÆp:
- GiÊy phÐp tù ®éng: khi ngêi nhËp khÈu xin cÊp giÊy phÐp
nhËp khÈu th× sÏ ®îc cÊp ngay kh«ng ®ßi hái g× c¶.
- GiÊy phÐp kh«ng tù ®éng: ®èi víi lµ giÊy phÐp nµy muèn
nhËp khÈu ph¶i cã h¹n ngh¹ch nhËp khÈu vµ bÞ rµng buéc bëi c¸c
h¹n chÕ kh¸c vÒ nhËp khÈu. Ngêi nhËp khÈu am hiÓu n©ng cao
quy ®Þnh cña Nhµ níc vµ viÖc cÊp giÊy phÐp vµ nh÷ng phÝ tæn co
liªn quan ®Õn viÖc xin giÊy phÐp ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh thuËn
lîi vµ cã hiÖu qu¶ cao.
2.4- Qu¶n lý ngo¹i tÖ
§èi víi nh÷ng níc thiÕu ngo¹i tÖ nh níc ta, ¸p dông nh÷ng biÖn
ph¸p kiÓm so¸t ngo¹i tÖ b»ng c¸ch ®iÒu tiÕt nhËp khÈu mét sè
lo¹i s¶n phÈm th«ng qua viÖc ph©n phèi ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu
c¸c hµng ho¸ ®ã qua ng©n hµng quèc gia. NhiÒu níc cßn quy
®Þnh “h¹n ngh¹ch ngo¹i tÖ” trªn c¬ së h¹n ngh¹ch nhËp khÈu ®îc
cÊp. Ngêi nhËp khÈu cã thÓ ký hîp ®ång mua hµng ë níc ngoµi nh-
ng ph¶i ®îc quyÒn sö dông ngo¹i tÖ ®Ó thanh to¸n cho kh¸ch
hµng theo quy chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ ë níc m×nh.
19
III. Néi dung chñ yÕu cña ho¹t ®éng nhËp khÈu.
Quy tr×nh nhËp khÈu diÔn ra díi s¬ ®å sau:
Ký kÕt hîp ®ång
Xin giÊy phÐp nhËp
Më L/C khi bªn b¸n
§«n ®èc bªn bµn giao
Thuª tµu
Mua b¶o hiÓm hµng
20
Lµm thñ tôc h¶i quan
KiÓm
KhiÕu
Lµm
Giao
NhËn
thñ
cho
tra
n¹itôc
hµng
hµng
®¬n
(nÕu
thanh
ho¸
vÞ
cã)
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®· mang l¹i mét sù ®æi míi
toµn diÖn trªn mäi lÜnh vùc. ChuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ níc ta tõ kÕ
ho¹ch tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù
qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN. §¹i héi §¶ng toµn quèc
lÇn thø VI ®· ®¸nh dÊu bíc ngÆt quan träng cña nÒn kinh tÕ ®Êt
níc, tõng bíc ®a níc ta hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi b»ng c¸c
quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung vµ c¸c quan hÖ th¬ng m¹i nãi
riªng ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng. §¶ng vµ Nhµ níc ta ®·
nhËn ®Þnh r»ng viÖc tham gia c¸c quan hÖ mua b¸n quèc tÕ lµ
“nh»m giíi thiÖu, thóc ®Èy khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña
®Êt níc trªn c¬ së ®ã tiÕn hµnh ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi.
Khai th¸c mäi tiÒm n¨ng ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu, ®ång
thêi th«ng qua ho¹t ®éng nhËp khÈu ®Ó tranh thñ khai th¸c ®îc
thÕ m¹nh vÒ vèn, c«ng nghÖ cña níc ngoµi cho phï hîp víi ®iÒu
kiÖn, hoµn c¶nh cña níc ta ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt,
tiªu dïng ph¸t triÓn kÞp thêi víi tiÕn tr×nh chung cña nh©n lo¹i.
NhËp khÈu cã vai trß quan träng trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn
kinh tÕ cña níc ta hiÖn nay. NhËp khÈu t¸c ®éng mét c¸ch trùc
tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng trong níc. NhËp
khÈu bæ sung c¸c hµng ho¸ trong níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc hoÆc
kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu vÒ nhËp khÈu ®Ó thay thÕ nh÷ng
hµng ho¸ mµ nÕu s¶n xuÊt trong níc sÏ kh«ng cã lîi b»ng nhËp
khÈu. NhËp khÈu t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy nhanh chãng qu¸ tr×nh
x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, chuyÓn dich c¬ cÊu kinh tÕ
theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®¶m b¶o kinh tÕ ph¸t
triÓn c©n ®èi; thóc ®Èy xuÊt khÈu, t¹o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt
hµng ho¸.
Qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty kinh doanh vµ s¶n xuÊt vËt
t hµng ho¸, b»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®îc kÕt hîp víi viÖc kh¶o
s¸t t×nh h×nh nhËp khÈu cña c«ng ty em ®· chon ®Ò tµi “Mét sè
biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng nhËp khÈu cña c«ng ty
kinh doanh vµ s¶n xuÊt vËt t hµng ho¸ MATECO” lµm ®Ò tµi
nghiªn cøu. §Ò tµi nµy chØ xoay quanh vÊn ®Ò vÒ ho¹t ®éng
1
nhËp khÈu ë c«ng ty diÔn ra nh thÕ nµo vµ nh÷ng biÖn ph¸p nh»m
®Èy m¹nh ho¹t ®éng nhËp khÈu.
Néi dung cña ®Ò tµi gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸
Ch¬ng II: thùc tr¹ng nhËp khÈu hµng ho¸ ë C«ng ty
CENTRIMEX - Chi nh¸nh Hµ Néi
Ch¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m hoµn thiÖn ho¹t
®éng nhËp khÈu cña C«ng ty CENTRIMEX - Chi nh¸nh Hµ Néi
Trong qu¸ tr×nh viÕt ®Ò tµi nµy em ®îc sù híng dÉn tËn t×nh
cña thÇy gi¸o PGS - PTS §ång Xu©n Ninh cïng thÇy gi¸o Hå §×nh
B¶o. Em xin bµy tá lßng c¶m ¬n ch©n thµnh tíi thµy c« gi¸o ®·
gióp em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Trong giíi h¹n vÒ thêi gian còng
nh kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm nªn ®Ò tµi em nghiªn cøu kh«ng
tr¸nh khái thiÕu sãt, em mong nhËn ®îc sù chØ b¶o híng dÉn cña
c¸c thÇy c« gi¸o gióp em hoµn thiÖn kiÕn thøc.
2
3
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸
I. Sù cÇn thiÕt vµ vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ®èi víi sù ph¸t
triÓn cña mçi quèc gia - c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng nhËp
khÈu
1. Sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c nhËp khÈu
BÊt cø n¬i nµo cã th¬ng m¹i ®Æc biÖt lµ th¬ng m¹i quèc tÕ
ho¹t ®éng m¹nh th× th× nh÷ng n¬i ®ã cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn,
tuy vÊn ®Ò nµy kh«ng ph¶i lóc nµo ChÝnh Phñ quan t©m ®óng
møc cÇn thiÕt víi vai trß cña nã. Níc ta vµ mét sè níc kh¸c tríc
®©y còng cã lóc xem xÐt ®éc lËp kinh tÕ nh mét ®ßi hái ph¶i
x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp hoµn chØnh, tøc lµ mang tÝnh
hoµn toµn tù cÊp tù tóc. Thùc tÕ ®· chøng minh r»ng ngµy nay
kh«ng cã mét quèc gia nµo dï to lín nh Liªn X« tríc ®©y, Mü vµ
Trung Quèc cã ®ñ søc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp
v× no v« cïng tèn kÐm vÒ vËt chÊt vµ thêi gian. Níc ta vµ mét sè
níc §«ng ¢u tríc ®©y ®· thùc hiÖn nÒn kinh tÕ ®ãng dÉn ®Õn
t×nh tr¹ng kinh tÕ l¹c hËu, ®×nh ®èn. Ngîc l¹i, c¸c níc theo ®uæi
chÝnh s¸ch tù do nh Hµn Quèc vµ c¸c níc kh¸c thuéc khèi ASEAN
®· cã mét bíc tiÕn l©u dµi trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ chØ víi
mét thêi gian ng¾n, ®êi sèng nh©n d©n kh«ng ngõng ®îc n©ng
cao.
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®· thùc hiÖn xo¸ bá c¬ chÕ
kinh tÕ tËp trung cøng nh¾c sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý
cña Nhµ níc vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa. §©y lµ mét chñ tr-
¬ng hoµn toµn ®óng ®¾n gióp níc ta tham gia vµo ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ vµ thÞ trêng thÕ giíi.
Víi môc tiªu thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng m¸y
mãc trong khi chóng ta cßn t¬ng ®èi l¹c hËu vÒ kinh tÕ, thÊp kÐm
vÒ kü thuËt c«ng nghÖ th× viÖc lµm ®ã kh«ng thÓ ngµy mét ngµy
hai ®îc, níc ta kh«ng chØ dùa vµo nguån lùc s½n cã trong níc mµ
cÇn ph¶i biÕt tËn dông c¸c hiÖu qu¶ tÊt c¶ c¸c thµnh tù khoa häc
kü thuËt c«ng nghÖ míi cña thÕ giíi. NÒn kinh tÕ níc ta ®ßi hái
ph¶i cã sù biÕn ®éng s©u s¾c vÒ c¬ cÊu kinh tÕ x· héi. Muèn vËy
viÖc thay ®æi chiÕn lîc kinh tÕ tõ “®ãng cña” sang “më cöa” lµ v«
4
cïng quan träng. NÒn kinh tÕ më sÏ t¹o ra nh÷ng bíc ph¸t triÓn míi,
t¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c lîi thÕ, tiÒm n¨ng s½n cã cña níc ta nh»m
sö dông chóng trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mét c¸ch cã lîi
nhÊt. Th¬ng m¹i quèc tÕ chØ ra vµ x¸c ®Þnh cho mét níc biÕt ®îc
®©u lµ lîi thÕ cña m×nh, chØ ra ®óng ®¾n nªn ®Çu t vµo ®©u,
®Çu t vµo lÜnh vùc nµo cã lîi nhÊt.
NhËp khÈu sÏ lµ nh©n tè gióp cho chóng ta th¸o bá nh÷ng v-
íng m¾c mµ c¸c níc nghÌo thêng m¾c ph¶i, ph¬ng ch©m ®ã lµ
vay mîn c«ng nghÖ níc ngoµi trong thêi kú ®Çu cña c«ng nghiÖp
hãa.
Thùc chÊt ë ®©y, nhËp khÈu hµng ho¸ lµ viÖc mua b¸n hµng
ho¸ tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c c«ng ty níc ngoµi vµ tiÕn hµnh tiªu
thô hµng ho¸ nhËp khÈu t¹i thÞ trêng néi ®Þa hoÆc t¸i xuÊt víi
môc ®Ých thu lîi nhuËn vµ nèi liÒn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng víi nhau.
Xu thÕ nhËp khÈu bæ sung ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng
còng lµ mét tÊt yÕu, th«ng qua ®ã níc ta cã thÓ tõng bíc thay ®æi,
hoµn thiÖn c¬ cÊu tiªu dïng cña nh©n d©n theo híng hiÖn ®¹i
ho¸. §iÒu ®ã còng ®ång thêi dÉn ®Õn viÖc n©ng cao kü thuËt
c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong níc. Do vËy, Nhµ níc ta ®· ®Ò ra chÝnh
s¸ch nhËp khÈu chÆt chÏ, cã chon läc, nhÊt lµ nhËp khÈu vËt t
thiÕt bÞ, m¸y mãc, kü thuËt c«ng nghÖ ®Ó t¨ng cêng tiÕp thu
c«ng nghÖ níc ngoµi, tõ ®ã phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
2. Vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu
NhËp khÈu lµ mét trong 2 ho¹t ®éng cÊu thµnh nªn nghiÖp vô
xuÊt nhËp khÈu, lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong ho¹t
®éng ngo¹i th¬ng cña mçi quèc gia. Nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn
s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, thÓ hiÖn sù phô thuéc g¾n bã lÉn nhau
nhau gi÷a nÒn kinh tÕ quèc gia víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Nã t¸c
®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn c©n ®èi vµ khai th¸c tiÒm n¨ng,
thÕ m¹nh cña nÒn kinh tÕ mçi quèc gia vÒ søc lao ®éng, vèn c¬
së s¶n xuÊt, tµi nguyªn vµ khoa häc kü thuËt. §Æc biÖt trong t×nh
h×nh kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay, c¸c níc kh«ng ngõng thèng nhÊt,
më réng bu«n b¸n quèc tÕ, sù phô thuéc lÉn nhau trong quan hÖ
5
quèc tÕ ngµy cµng lín m¹nh, viÖc h×nh thµnh nh÷ng trung t©m
th¬ng m¹i, khèi mËu dÞch tù do ®· chøng tá viÖc lu chuyÓn hµng
ho¸ gi÷a c¸c quèc gia kh«ng ngõng ®îc hoµn thiÖn vµ n©ng cao.
Khi ®ã vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ngµy cµng cã ý nghÜa lín
®Õn viÖc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia còng
nh trong khu vùc, cô thÓ biÓu hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau:
- NhËp khÈu hµng ho¸ lµ c¬ së ®Ó bæ sung hµng ho¸ trong
níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc hoÆc s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®îc nhu
cÇu. Ngoµi ra nhËp khÈu cßn lµm ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i hµng ho¸
vÒ chñng lo¹i vµ quy c¸ch lmµ tho¶ m·n nhu cÇu trong níc.
- NhËp khÈu t¹o ra nh÷ng n¨ng lùc míi trong s¶n xuÊt, gi¶i
quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, kh«ng ngõng c¶i thiÖn
n©ng cao ®êi sèng x· héi, h¹n chÕ c¸c tÖ n¹n x· héi, t¹o thu nhËp
cho nh©n d©n nh»m môc ®Ých vµ æn ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi.
- NhËp khÈu t¹o ra sù ph¸t triÓn ®ång ®Òu vÒ tr×nh ®é x·
héi, ph¸ bá t×nh tr¹ng ®éc quyÒn trong s¶n xuÊt kinh doanh trong
níc, ph¸t huy nh©n tè míi trong s¶n xuÊt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho
c¸c tæ chøc kinh tÕ cã c¬ héi tham gia vµ c¹nh tranh trªn th¬ng tr-
êng trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi.
- NhËp khÈu t¹o ra sù liªn ®íi gi÷a kinh tÕ trong níc víi nÒn
kinh tÕ thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn cho ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c
quèc tÕ, ph¸t huy ®îc lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc trªn c¬ së chuyªn
m«n ho¸ s¶n xuÊt.
- NhËp khÈu t¹o ra sù chuyÓn giao c«ng nghÖ, cung cÊp
nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo lµ viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ ngo¹i tÖ tiÕt
kiÖm ®Ó nhËp khÈu vËt t hµng ho¸ phôc vô cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n
xuÊt më réng, do ®ã t¹o ra sù ph¸t triÓn vît bËc cña s¶n xuÊt x·
héi tiªt kiÖm chi phÝ vµ thêi gian t¹o ra s¶n phÈm.
Tuy nhiªn viÖc ph¸t huy hÕt vai trß cña nhËp khÈu cßn phô
thuéc vµo ®êng lèi, ph¬ng híng, quan ®iÓm cña mçi quèc gia. VËy
ë níc ta vai trß cña nhËp khÈu ®îc ph¸t huy thÕ nµo?
6
Chóng ta ®Òu biÕt quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ trong chÕ ®éc
tËp trung bao cÊp cña nÒn kinh tÕ níc ta chØ thu hÑp trong ph¹m
vi mét vµi níc XHCN trªn c¸c kho¶n viÖn trî vµ mua b¸n theo nghÞ
®Þnh ®· lµm thui chét ho¹t ®éng nhËp khÈu. Sù qu¶n lý qu¸ s©u
cña Nhµ níc ®· lµm mÊt ®i tÝnh linh ho¹t, uyÓn chuyÓn cña ho¹t
®éng nhËp khÈu, do ®ã kh«ng ph¸t huy ®îc vai trß cña nã trong
viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Chñ thÓ cña ho¹t ®éng nhËp khÈu
trong c¬ chÕ cò lµ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ níc ®éc quyÒn thô
®éng, c¬ cÊu tæ chøc cång kÒnh vµ kÐm n¨ng ®éng dÉn ®Õn
c«ng t¸c nhËp khÈu tr× trÖ, kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu hµng ho¸
trong níc. Trong hoµn c¶nh ®ã §¹i héi §¶ng VI lµ bíc ®ét ph¸ ®a
®Õn sù chuyÓn m×nh cña níc ta tho¸t khái nÒn kinh tÕ cøng
nh¾c. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ míi víi xu híng toµn cÇu ho¸, khu
vùc ho¸ ho¹t ®éng nhËp khÈu ®· ph¸t huy lín m¹nh ®îc vai trß cña
nã. NhËp khÈu t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ níc ta ë nh÷ng ®iÓm
sau:
NhËp khÈu gãp phÇn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, chuyÓn dich c¬ cÊu
kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Víi ®Þnh
híng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x· héi cña §¶ng, chÝnh s¸ch kinh tÕ
®èi ngo¹i nãi chung, nhËp khÈu nãi riªng ph¶i lu«n lµ mét gi¶i
ph¸p cã tÇm cì chiÕn lîc nh»m phôc vô ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc
d©n. ChÝnh s¸ch nhËp khÈu ph¶i tranh thñ cao nhÊt nguån vèn, kü
thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn còng nh sù ®æi míi ®éi ngò c¸n bé kü
thuËt vµ qu¶n lý nh»m thóc ®Èy hµng ho¸ cña níc ta ph¸t triÓn.
NhËp khÈu ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ho¹t ®éng gi¶i quyÕt
c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, kh«ng ngõng æn
®Þnh kinh tÕ x· héi. Th«ng qua ho¹t ®éng nhËp khÈu ®· ®¸p øng
kÞp thêi t liÖu s¶n xuÊt còng nh trang thiÕt bÞ phôc vô ®Çu t x©y
dùng c¬ së h¹ tÇng, nhµ m¸y ®Ó thu hót hµng triÖu lao ®éng
hµng n¨m kh«ng chØ ®èi víi doanh nghiÖp trong níc mµ cßn ®èi
víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã nhËp khÈu
còng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh cã liªn quan cã c¬ héi ph¸t triÓn
thuËn lîi, æn ®Þnh, më réng thÞ trêng, khai th¸c tèi ®a s¶n xuÊt
trong níc, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm h¹ gi¸ thµnh, tõng bíc ®a
nÒn kinh tÕ níc ta héi nhËp víi nÒn kinh tÕ trong vµ ngoµi khu vùc.
7
NhËp khÈu bæ sung nh÷ng mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ,
cung cÊp bæ sung hµng ho¸ kh«ng s¶n xuÊt ®îc hoÆc s¶n xuÊt
kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu trong níc, nhê ®ã khai th¸c tèi ®a
tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ trong níc ®¸p øng ®Çy
®ñ nhu cÇu thÞ hiÕu cña nh©n d©n.
NhËp khÈu cßn cã vai trß tÝch cùc thóc ®Èy xuÊt khÈu, gãp
phÇn n©ng cao chÊt lîng hµng nhËp khÈu, t¹o m«i trêng thuËn lîi
cho viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña níc ta xÝch gÇn tiªu chuÈn quèc
tÕ. Khi ®ã buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i h×nh thµnh s¶n xuÊt kinh
doanh phï hîp víi thÞ trêng, ®ång thêi ph¶i hoµn thiÖn tèt c«ng t¸c
qu¶n lý ®µo t¹o phï hîp víi x· héi chung cña thÞ trêng nh»m t¹o ra
nhiÒu c¬ h«i míi trong quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c níc ngoµi trªn c¬ së
mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn. Tuy nhiªn, ®Ó ph¸t huy hÕt vai trß
cña ho¹t ®éng nhËp khÈu th× viÖc tu©n thñ c¸c h×nh thøc nhËp
khÈu còng nh x¸c ®Þnh râ c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng
nhËp khÈu vµ hiÓu râ vÒ c¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu cña Nhµ
níc cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh kinh doanh nhËp
khÈu nh»m ®¹t ®îc hiÖu suÊt cao nhÊt.
3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu
3.1- C¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch luËt ph¸p
§©y lµ yÕu tè mµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp
khÈu buéc ph¶i n¾m râ vµ tu©n theo mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn bëi
nã thÓ hiÖn ý chÝ cña mçi quèc gia, sù thèng nhÊt chung cña quèc
tÕ, nã b¶o vÖ lîi Ých chung cña c¸c tÇng líp trong x· héi, lîi Ých cña
c¸c níc trªn th¬ng trêng quèc tÕ.
Ho¹t ®éng nhËp khÈu ®îc tiÕn hµnh gi÷a c¸c chñ thÓ ë c¸c
quèc gia kh¸c nhau bëi vËy nã chÞu sù t¸c ®éng cña chÕ ®é,
chÝnh s¸ch luËt ph¸p ë quèc gia ®ã. ChÕ ®é, chÝnh s¸ch cña mét
níc thay ®æi hoÆc chÕ ®é u ®·i cña mét níc hay mét nhãm níc cã
sù biÕn ®éng Ýt nhiÒu còng ¶nh hëng tíi nh÷ng níc cã quan hÖ
xuÊt nhËp víi níc ®ã. LuËt ph¸p quèc tÕ buéc c¸c níc v× lîi Ých
chung ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh
trong ho¹t ®éng nhËp khÈu do ®ã t¹o nªn sù tin tëng còng nh hiÖu
qu¶ cao trong ho¹t ®éng nµy.
3.2- Tû gi¸ hèi ®o¸i
8
Nh©n tè nµy cã tÇm quan träng quyÕt ®Þnh tíi viÖc lùa chän
b¹n hµng, mÆt hµng còng nh ph¬ng ¸n kinh doanh cña kh«ng chØ
c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu trùc tiÕp mµ cßn ¶nh hëng tíi c¸c
doanh nghiÖp tiÕn hµnh nhËp khÈu nhng kh«ng ph¶i nhËp khÈu
trùc tiÕp. Sù biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè nµy sÏ g©y ra nh÷ng
biÕn ®éng lín trong tû träng nhËp khÈu còng nh xuÊt khÈu. Ch¼ng
h¹n, tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng lªn nghÜa lµ ®ång b¶n tÖ cã gi¸ trÞ t¨ng
lªn so víi ®ång ngo¹i tÖ. NÕu nh kh«ng cã c¸c nh©n tè kh¸c ¶nh
hëng sÏ cã t¸c ®éng khuyÕn khÝch nhËp khÈu v× hµng nhËp khÈu
trë nªn rÎ h¬n so víi gi¸ c¶ chung trong níc. Trong trêng hîp nµy t¸c
®éng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu sÏ ngîc l¹i. Cã thÒ nãi, trong
kinh doanh quèc tÕ nãi chung trong ho¹t ®éng nhËp khÈu nãi riªng
th× viÖc dù to¸n ®îc tû gi¸ hèi ®o¸i cã ý nghÜa hÕt søc quan
träng, t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh nhËp khÈu.
3.3- ¶nh hëng cña sù biÕn ®éng thÞ trêng trong vµ
ngoµi níc
Ta cã thÓ h×nh dung ho¹t ®éng nhËp khÈu gièng nh mét
chiÕc cÇu nèi gi÷a hai thÞ trêng t¹o ra sù phï hîp, g¾n bã còng nh
ph¶n ¸nh sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a chóng, ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng
cña mét thÞ trêng. Cô thÓ nh sù tån ®äng, gi¸ c¶, gi¶m nhu cÇu
vÒ mét mÆt hµng ë thÞ trêng trong níc sÏ lµm ngay lËp tøc lîng
hµng ®ã th«ng qua chiÕc cÇu nhËp khÈu vµ ngîc l¹i. Còng nh vËy
thÞ trêng ngoµi níc quyÕt ®Þnh tíi sù tho¶ m·n nhu cÇu trªn thÞ tr-
êng trong níc, sù biÕn ®éng cña nã vÒ kh¶ n¨ng cung cÊp, vÒ s¶n
phÈm míi, vÒ sù ®a d¹ng ho¸ dÞch vô còng ®îc ph¶n ¸nh qua
chiÕc cÇu nhËp khÈu ®Ó t¸c ®éng trªn thÞ trêng néi ®Þa.
3.4- Sù ¶nh hëng cña nÒn s¶n xuÊt trong vµ ngoµi níc
Sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt, cña nh÷ng doanh nghiÖp s¶n
xuÊt trong níc sÏ t¹o ra sù c¹nh tranh m¹nh mÏ ®èi víi hµng nhËp
ngo¹i, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm thay thÕ hµng nhËp khÈu lµm gi¶m
h¼n nhu cÇu vÒ hµng nhËp khÈu. MÆt kh¸c, nÒn s¶n xuÊt trong
níc kÐm ph¸t triÓn, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cha ®¹t ®Õn mét
tr×nh ®é nhÊt ®Þnh th× kh«ng thÓ s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng
®ßi hái c«ng nghÖ cao mµ trong níc cã nhu cÇu s¶n xuÊt hoÆc nÕu
s¶n xuÊt ®îc th× chÊt lîng l¹i kh«ng ®¹t yªu cÇu...lóc ®ã nhu cÇu
vÒ hµng nhËp ngo¹i t¨ng lªn. Nãi tãm l¹i, nÕu s¶n xuÊt trong níc dï
ph¸t triÓn hay kh«ng còng ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng nhËp khÈu.
9
Trong khi ®ã, sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt ë níc ngoµi sÏ
t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi vµ hiÖn ®¹i, sÏ thóc ®Èy ho¹t ®éng
nhËp khÈu. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i lóc nµo s¶n xuÊt trong níc ph¸t
triÓn th× ho¹t ®éng nhËp khÈu bÞ thu hÑp mµ nhiÒu khi ®Ó
tr¸nh ®éc quyÒn vµ t¹o ra sù c¹nh tranh ho¹t ®éng nhËp khÈu l¹i
®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Cßn ®Ó ®¶m b¶o quyÒn s¶n xuÊt
trong níc khi nÒn s¶n xuÊt ë níc ngoµi ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng
nhËp khÈu sÏ bÞ h¹n chÕ vµ bÞ kiÓm so¸t nghiªm ngÆt.
3.5- ¶nh hëng cña giao th«ng vËn t¶i vµ liªn l¹c
ViÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu kh«ng thÓ t¸ch rêi víi
viÖc vËn chuyÓn vµ th«ng tin liªn l¹c mµ c¸c bªn cã thÓ n¾m râ
th«ng tin mét c¸ch nhanh nhÊt ®Ó tõ ®ã còng tiÕn hµnh ho¹t
®éng kÞp thêi, cßn viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ níc nµy sang níc
kh¸c lµ c«ng viÖc cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. Do ®ã, sù hiÖn ®¹i
ho¸ còng nh ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ khoa häc tiªn tiÕn vµo hÖ
thèng th«ng tin liªn l¹c vµ giao th«ng lµ yÕu tè quan träng cho ho¹t
®éng nhËp khÈu. Thùc tÕ cho thÊy sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng
th«ng tin liªn l¹c nh Fax, Telex, Telephone, EMS... ®· ®¬n gi¶n ho¸
c«ng viÖc cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ®i rÊt nhiÒu, gi¶m hµng lo¹t
c¸c chi phÝ, n©ng cao tÝnh kÞp thêi nhanh gän vµ viÖc hiÖn ®¹i
ho¸ c¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n... còng nh ®·
gãp phÇn lµm nhanh chãng an toµn ph¸t triÓn cña hÖ thèng th«ng
tin liªn l¹c vµ giao th«ng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ
thiÕu ®îc cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. Tuy nhiªn, ®©y kh«ng ph¶i
lµ nh©n tè duy nhÊt mµ cßn nhiÒu nh©n tè kh¸c cÇn ®îc xem xÐt.
3.6- ¶nh hëng cña hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng
HiÖn nay, hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ph¸t triÓn kh¸
m¹nh, nã t¸c ®éng tíi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp dï lín hay nhá, dï ë
thµnh phÇn kinh tÕ nµo nh÷ng vai trß to lín cña nã, ®ã lµ viÖc
®¶m b¶o cung cÊp vèn, ®¶m tr¸ch viÖc thanh to¸n mét c¸ch
thuËn lîi nhanh chãng, chÝnh x¸c cho c¸c doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng
nhËp khÈu sÏ kh«ng thùc hiÖn ®îc nÕu nh kh«ng cã sù ph¸t triÓn
cña hÖ thèng ng©n hµng. Dùa trªn c¸c mèi quan hÖ, uy tÝn
nghiÖp vô thanh to¸n liªn ng©n hµng rÊt thuËn tiÖn cho c¸c doanh
nghiÖp tham gia vµo ho¹t ®éng nhËp khÈu v× sÏ ®îc ®¶m b¶o vÒ
mÆt lîi Ých vµ trong nhiÒu trêng hîp cã uy tÝn víi ng©n hµng ®øng
10
ra b¶o l·nh hay cho vay víi lîng vèn lín, kÞp thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho
doanh nghiÖp cã ®îc c¬ héi kinh doanh.
3.7- ¶nh hëng cña nh÷ng nh©n tè kh¸c.
Ngoµi c¸c nh©n tè trªn, cßn cã mét sè nh©n tè kh¸c còng ¶nh
hëng nhÊt ®Þnh ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu.
¶nh hëng cña phong tôc tËp qu¸n, thãi quen tiªu dïng cña mçi
quèc gia sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn lîng hµng còng nh h×nh thøc kinh
doanh nhËp khÈu.
¶nh hëng cña sù ph¸t triÓn kü thuËt c«ng nghÖ trªn thÕ giíi
lµm ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i t¹o ra nh÷ng nhu cÇu do ®ã còng ®Èy
m¹nh ho¹t ®éng nhËp khÈu.
Sù xuÊt hiÖn cña liªn kÕt kinh tÕ ë ph¹m vi khu vùc vµ trªn
ph¹m vi toµn thÕ giíi: khi tham gia vµo c¸c khèi liªn kÕt kinh tÕ
(ASEAN, EU, APEC... ) th× mäi quèc gia ®Òi giµnh cho nhau
nh÷ng u ®·i ®Æc biÖt vÒ thuÕ quan, c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch... do ®ã sÏ lµm cho gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu rÎ h¬n nªn ho¹t
®éng nhËp khÈu sÏ gia t¨ng.
Nh÷ng nh©n tè nµy lµ kh¸ch quan mµ b¶n th©n doanh
nghiÖp chØ cã thÓ nhËn thøc vµ cã ph¬ng híng kinh doanh cho phï
hîp chø kh«ng thÓ tù m×nh lµm t¸c ®éng biÕn ®æi chóng.
Trªn ®©y lµ mét sè nh©n tè ¶nh hëng kh¸ lín ®Õn ho¹t
®éng nhËp khÈu cña bÊt kú mét quèc gia nµo. Muèn ho¹t ®éng
nhËp khÈu ®¹t hiÖu qu¶ th× doanh nghiÖp hay quèc gia ®Òu ph¶i
xem xÐt, ph©n tÝch kü lìng c¸c nh©n tè ®ã ®Ó tr¸nh rñi ro. §©y
còng chÝnh lµ c«ng viÖc kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong ho¹t ®éng
nhËp khÈu.
II. C¸c h×nh thøc nhËp khÈu vµ c¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu
1. C¸c h×nh thøc nhËp khÈu
Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu chØ ®îc tiÕn hµnh ë
c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp, nhng trong thùc tÕ do
t¸c ®éng cña ®iÒu kiÖn kinh doanh, Nhµ níc t¹o ra nhiÒu h×nh
11
thøc xuÊt nhËp khÈu kh¸c nhau. ë ®©y, ta chØ xÐt mét vµi h×nh
thøc nhËp khÈu phæ biÕn ®ang ®îc ¸p dông t¹i c¸c doanh nghiÖp
níc ta hiÖn nay.
1.1- Doanh nghiÖp tù doanh.
Kh¸i niÖm: ho¹t ®éng nhËp khÈu tù doanh lµ h×nh thøc nhËp
khÈu ®éc lËp cña mét doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp trªn
c¬ së nghiªn cøu kü thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, tÝnh to¸n ®Çy
®ñ chi phÝ, ®¶m b¶o kinh doanh nhËp khÈu cã l·i, ®óng ph¬ng h-
íng, chÝnh s¸ch luËt ph¸p cña Nhµ níc còng nh cña quèc tÕ.
§Æc ®iÓm: trong nhËp khÈu tù doanh th× doanh nghiÖp ph¶i
®øng mòi chÞu sµo tÊt c¶. §©y lµ ho¹t ®éng ph¶i ®îc xem xÐt cÈn
thËn ngay tõ bíc ban ®Çu lµ nghiªn cøu th«ng tin cho ®Õn viÖc ký
kÕt hîp ®ång bëi doanh nghiÖp ph¶i tù bá vèn cña m×nh chÞu mäi
phÝ tæn giao dÞch, nghiªn cøu thÞ trêng, giao nhËn, lu kho, chi phÝ
®Ó tiªu thô hµng ho¸, c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép khi doanh nghiÖp
tù doanh, doanh nghiÖp ®îc trÝch kim ng¹ch nhËp khÈu vµ khi tiªu
thô hµng ho¸ doanh nghiÖp ph¶i chÞu thuÕ doanh thu, thuÕ mÆt
hµng. Th«ng thêng, doanh nghiÖp chØ cÇn lËp mét hîp ®ång víi
bªn níc ngoµi cßn hîp ®ång mua b¸n trong níc sau khi hµng vÒ sÏ
lËp sau.
1.2- NhËp khÈu uû th¸c
Kh¸i niÖm: NhËp khÈu uû th¸c lµ ho¹t ®éng h×nh thµnh
gi÷a mét doanh nghiÖp trong níc cã vèn ngo¹i tÖ riªng vµ cã nhu
cÇu nhËp khÈu mét lo¹i hµng ho¸ nhng l¹i kh«ng cã quyÒn tham
gia quan hÖ xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®· uû th¸c cho mét doanh
nghiÖp cã chøc n¨ng trùc tiÕp giao dÞch ngo¹i th¬ng tiÕn hµnh
nhËp khÈu theo yªu cÇu cña m×nh.
Bªn nhËn uû th¸c ph¶i tiÕn hµnh ®µm ph¸n víi níc ngoµi
®Ó nhËp khÈu hµng ho¸ theo yªu cÇu cña bªn uû th¸c vµ ®îc hëng
mét phÇn thï lao gäi lµ phÝ uû th¸c.
§Æc ®iÓm: Trong ho¹t ®éng nhËp khÈu nµy doanh
nghiÖp nhËn uû th¸c kh«ng ph¶i bá vèn, kh«ng ph¶i xin h¹n
ngh¹ch (nÕu cã), kh«ng ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng hµng nhËp mµ
chØ ®øng ra lµm ®¹i diÖn bªn uû th¸c ®Ó t×m vµ giao dÞch víi
12
b¹n hµng níc ngoµi, ký kÕt hîp ®ång vµ lµm thñ tôc nhËp khÈu
hµng còng nh thay bªn uû th¸c khiÕu n¹i, ®ßi båi thêng víi bªn níc
ngoµi khi cã tæn thÊt.
Khi tiÕn hµnh nhËp khÈu uû th¸c th× c¸c doanh nghiÖp chØ
®îc tÝnh phÝ uû th¸c chø kh«ng ®îc tÝnh doanh thu vµ kh«ng chÞu
thuÕ doanh thu.
Khi nhËp khÈu uû th¸c th× c¸c doanh nghiÖp nhËn uû
th¸c ph¶i lËp 2 hîp ®ång:
- Mét hîp ®ång ngo¹i
- Mét hîp ®ång néi uû th¸c nhËp khÈu víi bªn uû th¸c
1.3- NhËp khÈu liªn doanh
Kh¸i niÖm: lµ ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸ trªn c¬ së
liªn kÕt kinh tÕ mét c¸ch tù nguyÖn gi÷a c¸c doanh nghiÖp (trong
®ã cã Ýt nhÊt mét doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp) nh»m
phèi hîp kü n¨ng ®Ó cïng giao dÞch vµ ®Ò ra c¸c chñ tr¬ng biÖn
ph¸p cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu, thóc ®Èy ho¹t ®éng
nµy ph¸t triÓn theo híng cã lîi nhÊt cho c¶ hai bªn l·i cïng chia, lç
cïng chÞu
§Æc ®iÓm: so víi nhËp khÈu tù doanh th× doanh nghiÖp
bít chÞu rñi ro h¬n bëi v× mçi doanh nghiÖp liªn doanh nhËp khÈu
chØ ph¶i gãp mét phÇn vèn nhÊt ®Þnh, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm
cña mçi bªn còng t¨ng theo vèn gãp. ViÖc ph©n chia chi phÝ, thuÕ
doanh thu theo tû lÖ vèn gãp; l·i lç tuú theo hai bªn tho¶ thuËn
ph©n chia dùa trªn vèn gãp céng víi phÇn tr¸ch nhiÖm mµ mçi bªn
ph¶i g¸nh v¸c.
Trong nhËp khÈu liªn doanh, doanh nghiÖp ®øng ra nhËp
hµng sÏ ®îc tÝnh kim ng¹ch nhËp khÈu nhng khi ®a hµng vÒ tiªu
thô th× chØ tÝnh doanh sè trªn sè hµng tÝnh theo tû lÖ vèn gãp vµ
chØ chÞu thuÕ doanh thu trªn sè hµng ®ã.
Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ph¶i thùc hiÖn 2
hîp ®ång:
- Mét hîp ®ång mua hµng víi níc ngoµi
13
- Mét hîp ®ång liªn doanh víi doanh nghiÖp kh¸c
Sù ph©n chia trªn lµ dùa vµo chñ thÓ cña ho¹t ®éng
nhËp khÈu, nÕu quan t©m ®Õn h×nh thøc thanh to¸n trong ho¹t
®éng nµy th× cã thÓ thÊy 2 h×nh thøc chÝnh lµ mua b¸n, thanh
to¸n b»ng tiÒn vµ thanh to¸n b»ng hµng hay cßn gäi lµ mua b¸n
®èi lu. Mua b¸n b»ng tiÒn lµ h×nh thøc th«ng thêng vµ trong ph¹m
vi ë ®©y cÇn quan t©m ®Õn h×nh thøc nhËp khÈu ®èi lu hay
®æi hµng.
1.4- NhËp khÈu ®èi lu
Kh¸i niÖm: nhËp khÈu ®æi hµng cïng víi trao ®æi bï
trõ lµ 2 lo¹i nghiÖp vô chñ yÕu cña bu«n b¸n ®èi lu, nã lµ mét
h×nh thøc nhËp khÈu g¾n víi xuÊt khÈu, thanh to¸n trong hîp
®ång nµy kh«ng ph¶i dïng tiÒn mµ dïng chÝnh b»n hµng ho¸. ë
®©y môc ®Ých cña nhËp khÈu hµng kh«ng chØ ®Ó thu l·i tõ ho¹t
®éng nhËp khÈu mµ cßn nh»m ®Ó xuÊt ®îc hµng thu c¶ l·i tõ ho¹t
®éng xuÊt.
§Æc ®iÓm: Ho¹t ®éng nµy rÊt cã lîi bëi cïng mét hîp
®ång mµ cã thÓ tiÕn hµnh cïng mét lóc ho¹t ®éng xuÊt vµ nhËp,
do ®ã cã thÓ thu l·i tõ 2 ho¹t ®éng.
Hµng xuÊt vµ hµng nhËp t¬ng ®¬ng vÒ gi¸ trÞ, tÝnh quý
hiÕm c©n b»ng vÒ gi¸. B¹n hµng b¸n còng chÝnh lµ b¹n hµng
mua.
Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®îc tÝnh cña kim
ng¹ch nhËp khÈu vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu, doanh sè trªn c¶ hµng
nhËp vµ hµng xuÊt.
Ngoµi ra chia theo môc ®Ých hµng nhËp khÈu cã thÓ
ph©n ra nhËp hµng tiªu thô trong níc vµ nhËp hµng ®Ó t¸i xuÊt. ë
níc ta hiÖn nay chñ yÕu lµ nhËp vÒ tiªu dïng trong níc, nhËp t¸i
xuÊt Ýt, cha ë møc ®é cao thÕ nhng trong t¬ng lai sÏ ph¸t triÓn
th«ng dông.
1.5- NhËp khÈu t¸i xuÊt
Kh¸i niÖm: lµ ho¹t ®éng nhËp hµng vµo trong níc nhng
kh«ng ph¶i ®Ó tiªu thô trong níc mµ ®Ó xuÊt sang mét níc nµo ®ã
14
nh»m thu lîi nhuËn, nh÷ng hµng nhËp nµy kh«ng ®îc qua chÕ biÕn
ë níc t¸i xuÊt. Nh vËy, nhËp khÈu t¸i xuÊt lu«n thu hót 3 níc tham
gia: níc xuÊt khÈu , níc t¸i xuÊt vµ níc nhËp khÈu.
§Æc ®iÓm: Doanh nghiÖp níc t¸i xuÊt ph¶i lËp 2 hîp
®ång:
- Mét hîp ®ång nhËp khÈu
- Mét hîp ®ång xuÊt khÈu
Doanh nghiÖp níc t¸i xuÊt ph¶i tÝnh to¸n chi phÝ ghÐp
mèi b¹n hµng xuÊt vµ nhËp sao cho cã thÓ thu ®îc sè tiÒn lín h¬n
tæng chi phÝ bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng.
Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®îc tÝnh kim
ng¹ch xuÊt vµ nhËp, doanh sè tÝnh trªn gi¸ trÞ hµng xuÊt do ®ã
ph¶i chÞu thuÕ doanh thu.
Hµng ho¸ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i chuyÓn vÒ níc t¸i xuÊt
mµ cã thÓ chuyÓn th¼ng sang níc thø 3, nhng tr¶ tiÒn th× ph¶i
lu«n do ngêi t¸i xuÊt thu tõ ngêi nhËp khÈu vµ tr¶ cho ngêi xuÊt
khÈu. NhiÒu khi ngêi t¸i xuÊt cßn thu ®îc lîi tøc vÒ tiÒn hµng do
thu ®îc nhanh vµ tr¶ chËm.
Trªn ®©y ®· kh¸i qu¸t mét sè h×nh thøc nhËp khÈu th«ng
dông ë níc ta hiÖn nay, cho dï lµ h×nh thøc nµo th× c¸c bíc tiÕn
hµnh ho¹t ®éng nhËp khÈu ë doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu còng
theo mét tr×nh tù chung.
2. C¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu cña Nhµ níc
Mçi quèc gia trªn thÕ giíi sö dông c«ng cô kh¸c nhau ®Ó
qu¶n lý ho¹t ®éng nhËp khÈu, cã nh÷ng níc ®¸nh thuÕ cao ®èi víi
nhËp khÈu, cã nh÷ng níc l¹i qu¶n lý nhËp khÈu qua ngo¹i tÖ, qua
c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan. Hiªn nay, ViÖt Nam ®ang ¸p dông
nh÷ng biÖn ph¸p qu¶n lý nhËp khÈu nh sau:
2.1- ThuÕ nhËp khÈu
15
Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh thuÕ nhËp khÈu lµ ®Ó gãp
phÇn vµo viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, híng dÉn tiªu dïng
trong níc vµ gãp phÇn t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc.
Cã nhiÒu c¸ch ®¸nh thuÕ kh¸c nhau nh thuÕ quan tÝnh
theo ®¬n vÞ vËt chÊt cña hµng ho¸ nhËp hoÆc thuÕ quan tÝnh
theo gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ møc thuÕ tÝnh theo tû lÖ % cña møc gi¸
hµng ho¸ tr¶ cho nhµ nhËp khÈu hay thuÕ quan hçn hîp lµ kÕt hîp
cña hai d¹ng trªn.
BiÓu thuÕ ®îc x©y dùng trªn c¬ së chÝnh s¸ch qu¶n lý
nhËp khÈu cña mçi níc. Møc thuÕ tÝnh chung cho tÊt cña c¸c níc
theo tõng mÆt hµng nhng còng cã thÓ tÝnh riªng cho tõng nhãm n-
íc. Møc thuÕ cã thÓ cã mét nhng còng cã thÓ cã 2 møc: møc th«ng
thêng vµ u ®·i. ThuÕ u ®·i lµ thuÕ dµnh riªng cho níc ®îc hëng
quyÒn ®·i ngé tèi huÖ quèc, ®îc hëng møc thuÕ u ®·i theo luËt
®Þnh.
ë ViÖt Nam cã 2 lo¹i thuÕ sau:
- ThuÕ suÊt th«ng thêng: lµ møc thuÕ ®¸nh vµo c¸c
hµng ho¸ nãi chung, kh«ng phô thuéc vµo xuÊt xø cña hµng ho¸ tõ
níc nµo. C¸c níc ®Òu dïng chung mét møc thuÕ.
- ThuÕ u ®·i: ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu theo
hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®· ký kÕt gi÷a ChÝnh phñ ViÖt Nam víi mét
sè níc nµo ®ã. Trong ®ã cã ®iÒu khu¶n u ®·i vÒ thuÕ nhËp cho
tõng mÆt hµng víi sè lîng cô thÓ. §Ó khuyÕn khÝch nhËp khÈu
phôc vô s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, luËt thuÕ nhËp khÈu cßn quy ®Þnh
c¸c trêng hîp ®îc miÔn gi¶m vµ hoµn thuÕ. Hµng nhËp khÈu ®îc
xÐt miÔn thuÕ gåm:
+ Hµng nhËp khÈu phôc vô cho an ninh quèc phßng,
nghiªn cøu khoa häc, gi¸o dôc, ®µo t¹o.
+ Hµng nguyªn liÖu, vËt t ®Ó gia c«ng xuÊt khÈu theo
hîp ®ång ®· ký.
+ Hµng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi vµ c¸c bªn níc ngoµi hîp t¸c liªn doanh trªn c¬ së hîp
®ång hîp t¸c liªn doanh trong c¸c trêng hîp cÇn khuyÕn khÝch
®Çu t theo quy ®Þnh cña luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
16
+ Hµng lµ quµ tÆng, quµ biÕu trong møc quy ®Þnh
+ Nh÷ng mÆt hµng cña c«ng d©n ViÖt Nam ®i c«ng t¸c
vµ häc tËp, lao ®éng vµ hîp t¸c chuyªn gia mang theo hoÆc göi vÒ
trong níc theo møc quy ®Þnh cña ChÝnh phñ ViÖt Nam
+ Hµng xuÊt khÈu cña c¸ nh©n níc ngoµi, tæ chøc quèc
tÕ ®îc hëng c¸c tiªu chuÈn miÔn trõ do ChÝnh phñ ViÖt Nam quy
®Þnh phèi hîp víi ®iÒu íc quèc tÕ mµ doanh nghiÖp ViÖt Nam ®·
ký kÕt hoÆc tham gia.
+ ThuÕ cßn ®îc hoµn l¹i cho ngêi nhËp khÈu trong trêng
hîp hµng lµ vËt t, nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt
Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh thuÕ nhËp khÈu lµ b¶o hé s¶n xuÊt
trong níc vµ t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch quèc gia. Ngoµi ra, nhËp
khÈu cßn cã vai trß quan träng trong viÖc b¶o hé c¸c ngµnh c«ng
nghiÖp non trÎ, míi ®îc h×nh thµnh ë ViÖt Nam cha c¸c kh¶ n¨ng
c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi.
Tuy nhiªn, vÊn ®Ò cèt lâi ë ®©y kh«ng ph¶i lµ thuÕ suÊt mµ
lµ nh÷ng biÖn ph¸p kinh tÕ c¬ b¶n, môc tiªu chÝnh lµ c¹nh tranh
trªn thÞ trêng thÕ giíi, thèng nhÊt chung víi n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶
cao. ThuÕ cÇn ®îc ®¬n gi¶n ®Ó mäi ngêi hiÓu lµ nghÜa vô cña
m×nh. ThuÕ chång lªn thuÕ sÏ lµ mét yÕu tè lµm t¨ng gi¸, lµm
gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña hµng s¶n xuÊt trong níc.
2.2- H¹n ngh¹ch nhËp khÈu (Quota)
H¹n ngh¹ch nhËp khÈu lµ mét c«ng cô phæ biÕn trong hµng
rµo phi thuÕ quan. Nã ®îc hiÓu lµ møc quy ®Þnh cña Nhµ níc vÒ
sè lîng cao nhÊt cña mét mÆt hµng hay mét nhãm hµng ®îc nhËp
khÈu tõ mét thÞ trêng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh (thêng lµ mét
n¨m) th«ng qua h×nh thøc giÊy phÐp. H¹n ngh¹ch nhËp khÈu lµ
mét h×nh thøc h¹n chÕ vÒ sè lîng nhËp khÈu ®ång thêi g©y ¶nh
hëng ®Õn gi¸ néi ®Þa cña hµng ho¸. Khi h¹n ngh¹ch nhËp khÈu
®îc quy ®Þnh cho mét lo¹i s¶n phÈm ®Æc biÖt nµo ®ã th× Nhµ n-
íc ®a ra mét ®Þnh ng¹ch nhËp khÈu mÆt hµng nµo ®ã trong mét
kho¶n thêi gian nhÊt ®Þnh kh«ng kÓ nguån gèc hµng ho¸ ®ã tõ
®©u ®Õn. NÕu h¹n ngh¹ch quy ®Þnh cho c¶ mÆt hµng vµ thÞ tr-
17
êng th× hµng ho¸ ®ã cã thÓ chØ ®îc nhËp khÈu tõ thÞ trêng ®·
®Þnh víi sè lîng bao nhiªu trong thêi gian bao l©u.
ViÖc ¸p dông h¹n ngh¹ch trong qu¶n lý nhËp khÈu nh»m
- B¶o hé s¶n xuÊt trong níc: VÒ mÆt nµy h¹n ngh¹ch nhËp
khÈu t¬ng ®èi gièng thuÕ nhËp khÈu. Gi¸ hµng néi ®Þa sÏ t¨ng lªn
do h¹n ngh¹ch nhËp vµ nã cho phÐp c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc
thùc hiÖn mét quy m« s¶n xuÊt víi hiÖu qu¶ thÊp h¬n lµ s¬ víi
®iÒu kiÖn th¬ng m¹i tù do. §èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c doanh nghiÖp
trong níc viÖc cÊp h¹n ngh¹ch nhËp khÈu sÏ cho biÕt tríc khèi lîng
hµng nhËp khÈu.
- B¶o ®¶m cam kÕt cña ChÝnh phñ ta víi níc ngoµi:
nh÷ng cam kÕt nµy mang ý nghÜa chÝnh trÞ vµ kinh tÕ.
ë ViÖt Nam, danh môc sè lîng (hoÆc gi¸ trÞ) c¸c mÆt
hµng nhËp khÈu qu¶n lý b»ng h¹n ngh¹ch cho tõng thêi kú do
ChÝnh phñ phª duyÖt trªn c¬ së ®Ò nghÞ cña uû ban kÕ ho¹ch
Nhµ níc duy nhÊt cã thÈm quyÒn ph©n bæ h¹n ngh¹ch trùc tiÕp
cho doanh nghiÖp vµ còng lµ c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra
viÖc thùc hiÖn ph©n bæ h¹n ngh¹ch ®· cÊp.
Ngêi ®îc cÊp h¹n ngh¹ch nhËp khÈu lµ c¸c doanh nghiÖp
®îc Nhµ níc cho phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, bao gåm c¸c
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Mét doanh nghiÖp khi xuÊt
khÈu cÇn ph¶i biÕt mÆt hµng cña m×nh cã n»m trong danh môc
hµng nhËp khÈu cña níc b¹n hay kh«ng, h¹n ngh¹ch quy ®Þnh cho
mÆt hµng ®ã ë møc nhËp khÈu lµ bao nhiªu? Sù thay ®æi nh÷ng
quy ®Þnh xin cÊp h¹n ngh¹ch cña níc nhËp khÈu ra sao... ®©y
còng lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa chiÕn lîc víi c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu.
2.3- GiÊy phÐp nhËp khÈu
GiÊy phÐp nhËp khÈu lµ mét c«ng cô ®Ó qu¶n lý nhËp
khÈu kh¸c víi h¹n ngh¹ch giÊy phÐp nhËp khÈu ®îc ¸p dông réng
r·i h¬n.
18
Sau ®©y lµ danh s¸ch mét sè hµng ho¸ khi ®i qua cöa
khÈu ViÖt Nam ®Òu ph¶i cã giÊy phÐp nhËp khÈu.
- Hµng nhËp khÈu theo hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng
- Hµng nhËp khÈu theo c¸c dù ¸n ®Çu t chuyÓn giao
c«ng nghÖ cña níc ngoµi
- Hµng héi chî triÓn l·m hµng qu¶ng c¸o
- VËt t nguyªn liÖu, thiÕt bÞ nhËp khÈu ®Ó gia c«ng
nhËp khÈu
- Hµng nhËp khÈu theo con ®êng viÖn trî vµ vay nî
Cã hai lo¹i giÊy phÐp thêng gÆp:
- GiÊy phÐp tù ®éng: khi ngêi nhËp khÈu xin cÊp giÊy phÐp
nhËp khÈu th× sÏ ®îc cÊp ngay kh«ng ®ßi hái g× c¶.
- GiÊy phÐp kh«ng tù ®éng: ®èi víi lµ giÊy phÐp nµy muèn
nhËp khÈu ph¶i cã h¹n ngh¹ch nhËp khÈu vµ bÞ rµng buéc bëi c¸c
h¹n chÕ kh¸c vÒ nhËp khÈu. Ngêi nhËp khÈu am hiÓu n©ng cao
quy ®Þnh cña Nhµ níc vµ viÖc cÊp giÊy phÐp vµ nh÷ng phÝ tæn co
liªn quan ®Õn viÖc xin giÊy phÐp ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh thuËn
lîi vµ cã hiÖu qu¶ cao.
2.4- Qu¶n lý ngo¹i tÖ
§èi víi nh÷ng níc thiÕu ngo¹i tÖ nh níc ta, ¸p dông nh÷ng biÖn
ph¸p kiÓm so¸t ngo¹i tÖ b»ng c¸ch ®iÒu tiÕt nhËp khÈu mét sè
lo¹i s¶n phÈm th«ng qua viÖc ph©n phèi ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu
c¸c hµng ho¸ ®ã qua ng©n hµng quèc gia. NhiÒu níc cßn quy
®Þnh “h¹n ngh¹ch ngo¹i tÖ” trªn c¬ së h¹n ngh¹ch nhËp khÈu ®îc
cÊp. Ngêi nhËp khÈu cã thÓ ký hîp ®ång mua hµng ë níc ngoµi nh-
ng ph¶i ®îc quyÒn sö dông ngo¹i tÖ ®Ó thanh to¸n cho kh¸ch
hµng theo quy chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ ë níc m×nh.
19
III. Néi dung chñ yÕu cña ho¹t ®éng nhËp khÈu.
Quy tr×nh nhËp khÈu diÔn ra díi s¬ ®å sau:
Ký kÕt hîp ®ång
Xin giÊy phÐp nhËp
Më L/C khi bªn b¸n
§«n ®èc bªn bµn giao
Thuª tµu
Mua b¶o hiÓm hµng
20
Lµm thñ tôc h¶i quan
KiÓm
KhiÕu
Lµm
Giao
NhËn
thñ
cho
tra
n¹itôc
hµng
hµng
®¬n
(nÕu
thanh
ho¸
vÞ
cã)