Mở rộng hoạt động tín dụng tại ngân hàng tmcp an bình chi nhánh thái nguyên

  • 99 trang
  • file .pdf
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
LÊ THỊ THU PHƢƠNG
MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG TMCP
AN BÌNH – CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Hà Nội – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------
LÊ THỊ THU PHƢƠNG
MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG TMCP
AN BÌNH – CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 60 34 02 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. VŨ CÔNG TY
XÁC NHẬN CỦA CÁN BỘ XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN
PGS. TS. Vũ Công Ty PGS. TS. Trịnh Thị Hoa Mai
Hà Nội - 2016
LỜI CAM ĐOAN
Kính gửi: Khoa Tài chính ngân hàng - Trƣờng Đại học Kinh Tế
Đại học Quốc Gia Hà Nội
Tên tôi là: Lê Thị Thu Phƣơng – Mã số HV: 13055440
Học viên khóa: QH - 2013 - E (khóa 22).
Tôi xin cam đoan: Công trình nghiên cứu đề tài: “Mở rộng hoạt động tín
dụng tại ngân hàng TMCP An Bình – Chi nhánh Thái Nguyên” là công trình
nghiên cứu thực sự của cá nhân tác giả, đƣợc thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn khoa học
của PGS.TS. Vũ Công Ty. Các số liệu, kết quả nghiên cứu đƣa ra trong luận văn
này là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Nội dung của luận văn có tham khảo và sử
dụng một số thông tin, tài liệu từ các nguồn sách, tạp chí đƣợc liệt kê trong danh
mục các tài liệu tham khảo.
LỜI CẢM ƠN
Qua thời gian nghiên cứu lý luận và thực tế, tác giả đã hoàn thành luận văn
thạc sỹ tài chính ngân hàng với đề tài “Mở rộng hoạt động tín dụng tại ngân hàng
TMCP An Bình - Chi nhánh Thái Nguyên”.
Tác giả xin chân thành cảm ơn PGS.TS Vũ Công Ty đã quan tâm giúp đỡ,
chỉ bảo, hƣớng dẫn tận tình và đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tác giả hoàn
thành luận văn này. Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn tới các thầy cô trong Hội đồng
khoa học Trƣờng Đại học Kinh Tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội, Khoa Tài chính
ngân hàng đã tạo điều kiện và giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.
Xin gửi lời cảm ơn đến:
Ban lãnh đạo, các cán bộ, chuyên viên tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần
An Bình – Chi nhánh Thái Nguyên đã giúp đỡ và tạo điều kiện để tác giả tìm hiểu
thực tế, học tập kinh nghiệm trong thời gian qua.
Trong quá trình thực hiện khó có thể tránh khỏi những hạn chế gặp phải vì
vậy tác giả rất mong nhận đƣợc ý kiến đóng góp của quý Thầy, Cô giáo và bạn đọc
để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................ i
DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................... ii
DANH MỤC HÌNH .................................................................................................. iv
PHẦN MỞ ĐẦU .........................................................................................................1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN
VỀ TÍN DỤNG, MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI ...........................................................................................................4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..........................................................................4
1.2. Hoạt động tín dụng của ngân hàng thƣơng mại (NHTM) ....................................7
1.2.1. Khái niệm tín dụng của ngân hàng thương mại ............................................7
1.2.2. Nội dung và các hình thức tín dụng của ngân hàng thương mại ..................8
1.2.3. Vai trò của tín dụng ngân hàng ...................................................................11
1.3. Mở rộng hoạt động tín dụng của ngân hàng thƣơng mại ...................................12
1.3.1. Quan niệm và sự cần thiết phải mở rộng hoạt động tín dụng của NHTM ..12
1.3.2. Căn cứ mở rộng hoạt động tín dụng của NHTM .........................................13
1.3.3. Nội dung mở rộng hoạt động tín dụng của NHTM ......................................14
1.3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến mở rộng hoạt động tín dụng của NHTM ........19
1.4. Mối quan hệ giữa mở rộng hoạt động tín dụng và hiệu quả tín dụng ................23
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ........................................26
2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................26
2.1.1. Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử ...................................26
2.1.2. Phương pháp thống kê và phân tích số liệu thống kê ..................................27
2.1.3. Phương pháp so sánh ..................................................................................28
2.2. Chỉ tiêu đánh giá ................................................................................................29
2.2.1. Chỉ tiêu định tính .........................................................................................29
2.2.2. Chỉ tiêu định lượng ......................................................................................30
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG CỦA NGÂN
HÀNG TMCP AN BÌNH (ABBANK) - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN ...............33
3.1. Tổng quan về lịch sử hình thành và phát triển của ABBank Thái Nguyên .......33
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của ABBank Thái Nguyên ...................33
3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của ABBank Thái Nguyên ...........37
3.1.3. Kết quả hoạt động của ABBank Thái Nguyên giai đoạn 2012 - 2014 ........40
3.2. Thực trạng mở rộng hoạt động tín dụng của Ngân hàng TMCP An Bình - Chi
nhánh Thái Nguyên trong thời gian qua ...................................................................50
3.2.1. Cơ sở pháp lý cho hoạt động tín dụng tại ABBank .....................................50
3.2.2. Thực trạng mở rộng hoạt động tín dụng của ABBank Thái Nguyên ...........56
3.3. Đánh giá về thực trạng mở rộng hoạt động tín dụng của ABBank Thái Nguyên .....67
3.3.1. Những kết quả đạt được...............................................................................67
3.3.2. Những vấn đề còn tồn tại .............................................................................70
CHƢƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG TÍN
DỤNG CỦA NGÂN HÀNG TMCP AN BÌNH - CHI NHÁNH THÁI NGUYÊN .73
4.1. Định hƣớng mở rộng hoạt động tín dụng của ABBANK Thái Nguyên trong giai
đoạn sắp tới ...............................................................................................................73
4.2. Một số giải pháp nhằm mở rộng hoạt động tín dụng của ABBank Thái Nguyên ....75
4.2.1. Giải pháp mở rộng quy mô cho vay .............................................................75
4.2.2. Các giải pháp khác ......................................................................................79
4.3. Một số kiến nghị.................................................................................................82
4.3.1. Kiến nghị với chính phủ ...............................................................................82
4.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước ............................................................84
4.3.3. Kiến nghị với ABBank..................................................................................86
KẾT LUẬN ...............................................................................................................87
TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................89
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Ký hiệu Nguyên nghĩa
1 ABBank Ngân hàng An Bình
2 DN Doanh nghiệp
3 DNNN Doanh nghiệp nhà nƣớc
4 KH Khách hàng
5 NĐ-CP Nghị định – Chính phủ
6 NH Ngân hàng
7 NHNN Ngân hàng nhà nƣớc
8 NHTM Ngân hàng thƣơng mại
9 NQ-CP Nghị quyết – Chính phủ
10 NV Nguồn vốn
11 NXB Nhà xuất bản
12 QĐ Quyết định
13 QH Quốc hội
14 STK Sổ tiết kiệm
15 SXKD Sản xuất kinh doanh
16 TCTD Tổ chức tín dụng
17 TMCP Thƣơng mại cổ phần
18 TS Tài sản
19 TSCĐ Tài sản cố định
20 TSĐB Tài sản đảm bảo
21 TT-BTC Thông tƣ-Bộ tài chính
i
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT Bảng Nội dung Trang
Tình hình biến động quy mô hoạt động của ABBank Thái
1 Bảng 3.1 40
Nguyên giai đoạn 2012 - 2014
Tình hình số lƣợng lao động và số lƣợng phòng giao dịch
2 Bảng 3.2 41
của ABBank Thái Nguyên giai đoạn 2012 - 2014
Tình hình huy động vốn theo cơ cấu của ABBank Thái
3 Bảng 3.3 43
Nguyên giai đoạn 2012 - 2014
So sánh về hoạt động huy động vốn của các NHTMCP
4 Bảng 3.4 44
trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên tháng 6 năm 2013
5 Bảng 3.5 Dƣ nợ tín dụng tại ABB Thái Nguyên giai đoạn 2011 – 2014 46
Tốc độ tăng các khoản thu nhập từ dịch vụ của ABBANK
6 Bảng 3.6 48
–Thái Nguyên năm 2011 – 2014
Kết quả kinh doanh tại NHTMCP An Bình – Chi nhánh
7 Bảng 3.7 49
Thái Nguyên giai đoạn 2011 – 2014
8 Bảng 3.8 Dƣ nợ tín dụng tại ABBank Thái Nguyên giai đoạn 2011 – 2014 57
So sánh về hoạt động cho vay của các ngân hàng TMCP
9 Bảng 3.9 58
trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên tháng 6 năm 2013
So sánh thị phần cho vay cá nhân của các NHTM tại Thái
10 Bảng 3.10 59
Nguyên năm 2014
Dƣ nợ tín dụng doanh nghiệp tại ABBank Thái Nguyên
11 Bảng 3.11 60
2012 - 2014
12 Bảng 3.12 Tốc độ tăng trƣởng dƣ nợ cho vay 61
13 Bảng 3.13 Dƣ nợ tín dụng theo kỳ hạn giai đoạn 2012-2014 62
ii
14 Bảng 3.14 Số lƣợng phòng giao dịch của ABBANK – Thái Nguyên 63
15 Bảng 3.15 Dịch vụ cho vay tại ABBank Thái Nguyên 64
Bảng tổng hợp mức độ sử dụng các phƣơng thức cho vay
16 Bảng 3.16 66
tại ABBank Thái Nguyên
17 Bảng 3.17 Tỷ trọng nợ quá hạn và nợ xấu trên tổng dƣ nợ 67
So sánh về nợ xấu của các ngân hàng TMCP trên địa bàn
18 Bảng 3.18 68
tỉnh Thái Nguyên tháng 6 năm 2013
iii
DANH MỤC HÌNH
STT Hình Nội dung Trang
1 Hình 3.1 Mô hình tổ chức của ABBank Thái Nguyên 37
So sánh thị phần huy động vốn giữa các NHTMCP
2 Hình 3.2 45
trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
3 Hình 3.3 Quy trình thẩm định TSĐB tại ABBank 53
4 Hình 3.4 Quy trình tín dụng tại ABBank 55
Thị phần cho vay giữa các NHTMCP trên địa bàn
5 Hình 3.5 57
tỉnh Thái Nguyên
So sánh thị phần cho vay cá nhân của các NHTM
6 Hình 3.6 59
tại Thái Nguyên năm 2014
Tỷ lệ nợ xấu của các NHTMCP trên địa bàn tỉnh
7 Hình 3.7 68
Thái Nguyên tháng 6/ 2013
iv
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong những năm gần đây, thị trƣờng tài chính đang thay đổi nhanh chóng
với những phƣơng tiện tài chính mới xuất hiện ngày càng nhiều. Thị trƣờng tài
chính ngân hàng hoạt động tốt đã tạo ra một nền kinh tế thế giới liên kết nhau, rút
ngắn khoảng cách giữa các quốc gia trên thế giới.
Đặc biệt, kể từ sau khi ra nhập WTO, có thể nói thị trƣờng tài chính ngân
hàng Việt Nam đã có những bƣớc tiến đáng kể. Ngành ngân hàng Việt Nam bƣớc
vào giai đoạn phát triển với nhiều chuyển biến trong hoạt động của khối ngân hàng
thƣơng mại cổ phần. Hiện nay, hệ thống các ngân hàng Việt Nam nói chung và
ABBank nói riêng thì hoạt động chủ yếu và mang lại nhiều lợi nhuận nhất là hoạt
động tín dụng. Trong hoạt động tín dụng thì hoạt động cho vay chiếm quy mô lớn
hơn cả. Vì vậy, sự phát triển quy mô cho vay, nâng cao chất lƣợng tiền vay là nhân
tố cơ bản nhất quyết định đến tài chính của các Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam.
Tỉnh Thái Nguyên những năm gần đây đã có những bƣớc phát triển mạnh
mẽ. Các doanh nghiệp lớn, nhỏ và vừa, các nhà máy, xí nghiệp mọc lên ở khắp nơi,
cùng với đó đời sống của nhân dân ngày càng đƣợc nâng cao. Nhận thức đƣợc đây
là thị trƣờng rất tiềm năng cho sự phát triển của ngành tài chính ngân hàng, vì vậy
Ngân hàng TMCP An Bình (ABBANK) đã mở phòng giao dịch tại Thái Nguyên
vào tháng 12/2007 và nâng cấp lên thành chi nhánh vào tháng 9/2010.
Do mới đƣợc thành lập và chƣa có nhiều kinh nghiệm hoạt động trong
ngành, nên các dịch vụ ngân hàng còn yếu và hạn chế. Biểu hiện cụ thể là Ngân
hàng TMCP An Bình chi nhánh Thái Nguyên còn chƣa đƣợc nhiều ngƣời biết
đến, các dịch vụ chƣa đa dạng, quy mô các dịch vụ còn nhiều hạn chế, chất
lƣợng dịch vụ chƣa cao, trình độ nhân lực còn yếu, cách thức tổ chức điều hành
còn nhiều bất cập…
Xuất phát từ thực tiễn này và với những kiến thức đã đƣợc học tập, nghiên
cứu tại Học Viện Tài Chính, Trƣờng Đại học Kinh Tế (ĐHQGHN) tôi đã chọn đề
1
tài: “Mở rộng hoạt động tín dụng tại Ngân hàng TMCP An Bình - Chi nhánh
Thái Nguyên” làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
 Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở làm rõ thực trạng mở rộng hoạt động tín dụng tại Ngân hang TMCP
An Bình_Chi nhánh Thái Nguyên từ đó đƣa ra những giải pháp nhằm mở rộng
hơn nữa hoạt động tín dụng của chi nhánh.
 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa các lý luận cơ bản về tín dụng và mở rộng hoạt động tín dụng
của các Ngân hàng thƣơng mại.
- Đi sâu nghiên cứu, phân tích và đánh giá thực trạng mở rộng họat động cho
vay) của Ngân hàng TMCP An Bình(ABBank) - Chi nhánh Thái Nguyên.
- Đƣa ra một số giải pháp nhằm mở rộng hoạt động tín dụng tại Ngân hàng
TMCP An Bình(ABBank) - Chi nhánh Thái Nguyên.
3. Câu hỏi nghiên cứu
Câu hỏi nghiên cứu: Mở rộng hoạt động tín dụng tại các Ngân hang TMCP
nói chung và ABBank_Chi nhánh Thái Nguyên nói riêng hiện nay nhƣ thế
nào?Thực trạng mở rộng hoạt động tín dụng tại ABBank ra sao?Cần có những giải
pháp nào nhằm mở rộng hoạt động tín dụng tại ABBank Thái Nguyên?
4. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về không gian: Trong phạm vi luận văn này, đề tài chỉ tập trung
nghiên cứu chiến lƣợc và mục tiêu cho vay, thực tiễn mở rộng hoạt động cho vay
của ABBank Thái Nguyên.
- Phạm vi về thời gian: Đề tài chủ yếu sử dụng và phân tích các số liệu về thực
trạng hoạt động cho vay của ABBANK Thái nguyên từ 2012 đến nay.
5. Đối tƣợng nghiên cứu
Đề tài chủ yếu nghiên cứu các vấn đề cơ bản liên quan đến hoạt động cho vay,
mở rộng hoạt động cho vay của các ngân hàng thƣơng mại nói chung và thực tế tại
ABBANK Thái Nguyên nói riêng, nghiên cứu hệ thống các chỉ tiêu phản ánh mở
2
rộng hoạt động cho vay của ABBANK Thái Nguyên. Trên cơ sở kết hợp các lý
thuyết kinh tế đã đƣợc trang bị trong trƣờng đại học với việc phân tích thực trạng
mở rộng hoạt động cho vay tại ABBank Thái Nguyên để đề ra một số giải pháp,
kiến nghị nhằm mở rộng hơn nữa hoạt động cho vay của của ngân hàng này.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn về khả năng cạnh
tranh của ngân hàng, đề tài đã áp dụng một số phƣơng pháp sau:
- Phƣơng pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.
- Phƣơng pháp so sánh: đƣợc sử dụng phổ biến trong phân tích để xác định xu
hƣớng, mức độ biến động của chỉ tiêu phân tích. Để tiến hành so sánh cần xác định
những vấn đề cơ bản nhƣ: xác định số gốc để so sánh, xác định điều kiện so sánh
và xác định mục tiêu so sánh.
- Phƣơng pháp thống kê và phân tích số liệu thống kê: áp dụng trong việc
thống kê các số liệu trong hệ thống các bảng biểu về tình hình kinh doanh của ngân
hàng có liên quan đến nội dung của đề tài.
- Phƣơng pháp phân tích tỷ lệ: áp dụng trong việc tính toán và phân tích tỷ
trọng của các chỉ tiêu phân tích để thấy đƣợc kết cấu và quy mô của các chỉ tiêu
trong đối tƣợng phân tích.
7. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chƣơng:
- Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lí luận về tín dụng,
mở rộng hoạt động tín dụng của Ngân hàng thương mại.
- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu đề tài.
- Chương 3: Thực trạng mở rộng hoạt động tín dụng của Ngân hàng
TMCP An Bình(ABBank) - Chi nhánh Thái Nguyên.
- Chương 4: Một số giải pháp nhằm mở rộng hoạt động tín dụng tại Ngân
hàng TMCP An Bình(ABBank) - Chi nhánh Thái Nguyên.
3
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN
VỀ TÍN DỤNG, MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Hoạt động tín dụng là một trong những hoạt động quan trọng và chủ yếu của
các NHTM. Mà trong đó, hoạt động cho vay là một trong những hoạt động tín dụng
mang lại nguồn thu chủ yếu cho các NHTM. Vì vậy, việc mở rộng hoạt động tín
dụng đang đƣợc các NH coi trọng và đẩy mạnh trong những năm gần đây. Vấn đề
này đã đƣợc nhiều tác giả, nhiều tổ chức nghiên cứu, làm rõ trong các đề tài, dự án,
hội thảo, các công trình nghiên cứu trong và ngoài nƣớc. Trong đó có thể kể đến
một số nghiên cứu nổi bật sau đây:
* Luận văn Thạc sĩ Võ Thị Thu Hiền (Đại học Đà Nẵng, 2011): “Mở
rộng tín dụng ngân hàng đối với các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tƣ
nhân tại ngân hàng công thƣơng thành phố Đà Nẵng (Vietinbank Đà Nẵng)”
Trong luận văn này, tác giả đã trình bày rõ ràng những vấn đề lý luận cơ bản
về tín dụng và mở rộng hoạt động tín dụng đối với các DN thuộc khu vực kinh tế tƣ
nhân tại Ngân hàng Công thƣơng thành phố Đà Nẵng (Vietinbank Đà Nẵng). Trong
phần lý luận về mở rộng tín dụng, tác giả đã trình bày khá chi tiết về các nhân tố
ảnh hƣởng đến hoạt động mở rộng tín dụng tại NH. Nhƣng ở phần thực trạng, tác
giả đã không áp dụng nguyên tắc lý thuyết này vào trong phân tích thực tế tình hình
mở rộng hoạt động tín dụng đối với các DN thuộc khu vực kinh tế tƣ nhân của ngân
hàng. Luận văn cần phân tích sâu hơn phần thực trạng. So với luận văn mà học viên
nghiên cứu, luận văn này không có số liệu so sánh với các ngân hàng khác trên cùng
địa bàn. Do vậy tác giá chƣa rút ra đƣợc cái nhìn bao quát về những thuận lợi, khó
khăn trong việc mở rộng hoạt động tín dụng đối với DN thuộc khu vực kinh tế tƣ
nhân, từ đó để đề xuất những giải pháp kịp thời và hiệu quả cho ngân hàng.
4
* Luận văn Thạc sĩ Võ Công Trung (Trƣờng Đại học kinh tế Quốc dân,
2010): “Mở rộng hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại
Vietcombank Daklak”
Luận văn đã đi sâu nghiên cứu lí luận cơ bản về cho vay của ngân hàng
thƣơng mại, trong đó: các loại hình cho vay, phƣơng thức cho vay, quy trình cho
vay….là những vấn đề mà tác giả đã quan tâm. Từ đó, tác giả đã đƣa ra đƣợc những
nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động cho vay đối với DNNVV.
Trong chƣơng 2 luận văn phân tích tình hình hoạt động của Vietcombank
DakLak trong khoảng thời gian từ 2005 – 2009, trong đó đi sâu phân tích thực
trạng cho vay. Đánh giá các giải pháp mà Vietcombank DakLak đã áp dụng để mở
rộng hoạt động cho vay đối với DNNVV. Phân tích những việc đã làm đƣợc và
chƣa làm đƣợc đối với hoạt động cho vay DNNVV. Tuy nhiên, đề tài cũng có hạn
chế đó là: chƣa chú trọng nhiều đến phân tích thực trạng mở rộng hoạt động cho
vay của NH này.
* Luận văn Thạc sĩ Nguyễn Hồng Quang (Trƣờng Đại học kinh tế Quốc
dân, 2014): “Một số giải pháp nhằm mở rộng hoạt động cho vay ngắn hạn tài
trợ xuất nhập khẩu tại ngân hàng TMCP XNK Việt Nam Chi nhánh Hà Nội”
Luận văn đã tập trung làm rõ thực trạng quan hệ tín dụng giữa NH TMCP
XNK Việt Nam Chi nhánh Hà nội với khách hàng vay ngắn hạn giai đoạn 2011 -
2013, từ đó đánh giá một cách toàn diện thực trạng cho vay ngắn hạn của NH. Qua
đó, tác giả đã đƣa ra một số giải pháp nhằm mở rộng phát triển cho vay ngắn hạn tài
trợ xuất nhập khẩu tại Ngân hàng, xây dựng chính sách tín dụng hợp lý, nâng cao
chất lƣợng thông tin, giảm thiểu rủi ro cho hoạt động tín dụng của NH…….
Có thể thấy rằng luận văn đã khái quát đƣợc các nội dung lý thuyết khá chi
tiết, đầy đủ, rõ ràng và chính xác, làm tiền đề cho quá trình phân tích và đánh giá
thực trạng phát triển cho vay ngắn hạn tại ngân hàng một cách chính xác, hiệu quả
và toàn diện. Bên cạnh đó, những nguyên nhân và hạn chế mà tác giả đã nêu ra chƣa
đầy đủ và chƣa giải thích đƣợc một cách rõ rang. Các giải pháp mà tác giả đƣa ra
hơi chung chung, chƣa thực sự phù hợp với thực trạng mà luận văn đã nêu ra.
5
* Luận án Tiến sĩ Kinh tế Võ Đức Toàn (Trƣờng Đại học Ngân hàng TP
HCM, 2012): “Tín dụng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa của các Ngân hàng
Thƣơng mại cổ phần trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh”
Luận án đã hệ thống hóa những vấn đề lí luận cơ bản về tín dụng ngân hàng
đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, từ đó giúp ngƣời đọc có thể thấy đƣợc sự cần
thiết phải mở rộng và nâng cao chất lƣợng tín dụng của các NH TMCP đối với các
doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn TP Hồ Chí Minh.
Trên cơ sở nguồn số liệu đƣợc cập nhập phong phú, luận án đã đi sâu phân
tích, đánh giá thực trạng hoạt động của các DN nhỏ và vừa trên địa bàn TP, phân
tích đƣợc những nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động tín dụng của các NH TMCP đối
với DN nhỏ và vừa, từ đó luận án đã rút ra đƣợc những kết luận, những vấn đề hạn
chế, những nguyên nhân chủ quan và khách quan trong quan hệ tín dụng giữa các
NHTMCP với các DN nhỏ và vừa trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Từ đó, luận án đề
xuất những giải pháp có thể vận dụng trong thực tiễn đối với các DN nhỏ và vừa để
tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Luận án cũng đã gợi ý, kiến
nghị các hiệp hội, các cơ quan quản lý nhà nƣớc, các tổ chức khác có thể vận dụng
nhằm góp phần thiết thực hỗ trợ mở rộng và nâng cao chất lƣợng tín dụng của các
NH TMCP đối với các DN nhỏ và vừa trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Tuy nhiên,
luận án đã sử dụng số liệu từ những năm 2006 để phân tích và so sánh, nhƣ vậy sẽ
dẫn tới những yếu tố phân tích bị dàn trải và không cô đọng, một số giải pháp đƣa
ra từ việc phân tích thực trạng trên sẽ không mang tính kịp thời.
Qua tham khảo nội dung của các đề tài nêu trên, cùng với những kiến thức
tích lũy đƣợc trong quá trình học tập tác giả đã phần nào có đƣợc những định hƣớng
căn bản góp phần tích cực vào việc xây dựng đề tài luận văn của mình, đề xuất
những góc nhìn mới và bổ sung thêm nhằm hoàn thiện hơn trong luận văn của
mình. Cụ thể, trong luận văn của mình, tác giả đã xây dựng những cơ sở, đề ra
những tiêu thức để mở rộng hoạt tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần An
Bình_Chi nhánh Thái Nguyên, có sự so sánh với các Ngân hàng trên cùng địa bàn,
có sự đánh giá về mối quan hệ giữa mở rộng tín dụng và hiệu quả tín dụng. Xuất
6
phát từ trực trạng mở rộng hoạt động tín của của ABBank Thái Nguyên tác giả cũng
đƣa ra một số giải pháp kiến nghị có ý nghĩa hết sức tích cực, phù hợp với sự phát
triển của NH và sự thay đổi đất nƣớc trong giai đoạn hiện nay.
1.2. Hoạt động tín dụng của ngân hàng thƣơng mại (NHTM)
1.2.1. Khái niệm tín dụng của ngân hàng thương mại
Trong thực tế thuật ngữ tín dụng đƣợc hiểu theo nhiều cách khác nhau, hiểu
theo cách đơn giản thì tín dụng là sự vay mƣợn, hiểu theo cách cao hơn thì tín dụng
là sự chuyển nhƣợng tạm thời một lƣợng giá trị từ ngƣời sở hữu sang ngƣời sử
dụng, để sau một thời gian thu về một lƣợng giá trị lớn hơn lƣợng giá trị ban đầu.
Nhƣ vậy khó có thể đƣa ra một khái niệm cụ thể về tín dụng. Song tuỳ thuộc vào
góc độ nghiên cứu mà ta có thể xác định nội dung của thuật ngữ này.
Tín dụng không chỉ là hình thức vận động của vốn tiền tệ mà còn là một loại
quan hệ xã hội mà trƣớc hết là lòng tin, sau đó là sự bảo trợ bằng pháp luật của Nhà
nƣớc. Nhƣng không phải tín dụng phản ánh mọi quan hệ xã hội mà nó chỉ phản ánh
các quan hệ xã hội biểu hiện các quan hệ vay mƣợn. Tín dụng biểu hiện các quan hệ
kinh tế gắn liền với quá trình phân phối lọai vốn tiền tệ theo nguyên tắc hoàn trả và
có lãi.
* Khái niệm về tín dụng ngân hàng:
Tín dụng ngân hàng là quan hệ vay muợn giữa ngân hàng và các tổ chức,
doanh nghiệp và cá nhân theo nguyên tắc sử dụng vốn đúng mục đích, hoàn trả
đúng hạn cả gốc và lãi.
Các chủ thể trong nền kinh tế thị trƣờng luôn ở một trong hai trạng thái, hoặc
là tạm thời thừa vốn, hoặc là tạm thời thiếu vốn, vì vậy để nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn trong toàn xã hội, tín dụng ngân hàng là hình thức phổ biến và có vai trò
là kênh dẫn vốn hiệu quả từ nơi thừa vốn đến nơi thiếu vốn của nền kinh tế.
Nói cách khác, nếu xem xét tín dụng ngân hàng nhƣ một quá trình, có
thể phát biểu tín dụng ngân hàng là sự vận động của giá trị vốn lần lƣợt qua
ba giai đoạn:
7
- Giai đoạn cho vay: Bên cho vay chuyển giao cho bên đi vay một lƣợng giá
trị nhất định biểu hiện dƣới hình thái hiện vật hoặc tiền.
- Giai đoạn sử dụng vốn: Bên đi vay sử dụng tạm thời tài sản trên trong một
khoảng thời gian nhất định, hết thời gian thỏa thuận, bên đi vay phải hoàn trả lại cho
bên cho vay.
- Giai đoạn hoàn trả: Sau thời gian sử dụng vốn vay bên đi vay phải hoàn
trả cho bên cho vay một giá trị vốn lớn hơn giá trị lúc cho vay. Phần chênh lệch đó
đƣợc coi là lợi tức của bên cho vay.
1.2.2. Nội dung và các hình thức tín dụng của ngân hàng thương mại
Tín dụng ngân hàng là một phạm trù kinh tế và cũng là một phạm trù lịch sử.
Sự xuất hiện và tồn tại của nó gắn liền với sự xuất hiện và tồn tại của nền kinh tế
hàng hóa tiền tệ. Ở đó luôn tồn tại một mâu thuẫn đó là có những chủ thể thì thừa
vốn và có những chủ thể thì thiếu vốn. Đây là một mâu thuẫn rất thƣờng xuyên, phổ
biến và không thể không đƣợc giải quyết.
Vậy giải quyết mâu thuẫn này bằng cách nào để có thể vừa thỏa mãn nhu cầu
và đáp ứng đƣợc quyền lợi của mỗi bên. Về nguyên tắc chung thì có thể giải quyết
mâu thuẩn trên thông qua hai công cụ chính: Thông qua công cụ tài chính (cấp phát
của ngân sách nhà nƣớc) và công cụ tín dụng.
Việc sử dụng công cụ tài chính để giải quyết mâu thuẫn trên có thể nói rằng
là không thích hợp bởi:
- Phƣơng pháp ngân sách dựa trên nguyên tắc không hoàn lại. Trong khi thực
chất các nhu cầu vốn này chỉ là nhu cầu tạm thời. Do vậy, không thể cấp không
hoàn lại khi chỉ tạm thời thiếu vốnNếu các chủ thể trong quan hệ này là khu vực
ngoài quốc doanh thì hành vi này chính là lấy tài sản công để cấp phát cho đối
tƣợng tƣ nhân.
Việc sử dụng công cụ tín dụng dựa trên nguyên lý cơ bản là ứng vốn có hoàn
trả, nên thông qua công cụ này có thể giải quyết đƣợc mâu thuẫn trên một cách hợp
lý, dòng chảy vốn tiền tệ sẽ đƣợc khơi thông, đáp ứng nhu cầu của các chủ thể có
liên quan.
8
Một quan hệ tín dụng sẽ phải thỏa mãn những đặc trƣng sau:
- Là quan hệ chuyển nhƣợng mang tính chất tạm thời
- Tính hoàn trả
- Quan hệ tín dụng dựa trên cơ sở sự tin tƣởng giữa ngƣời đi vay và ngƣời
cho vay.
Hiện nay, hoạt động tín dụng của các NHTM bao gồm 2 hoạt động cơ bản là:
hoạt động huy động vốn và hoạt động cho vay.
Trong nền kinh tế thị trƣờng, hoạt động tín dụng ngân hàng rất đa dạng và
phong phú, đƣợc thể hiện dƣới nhiều hình thức khác nhau, tuỳ theo mục đích
nghiên cứu và quản lý, ngƣời ta có thể căn cứ vào các tiêu thức khác nhau để
phân loại.
* Căn cứ vào thời hạn tín dụng, tín dụng đƣợc chia thành 3 loại
Tín dụng ngắn hạn: Là loại tín dụng có thời hạn cho vay đến 12 tháng. Tín
dụng ngắn hạn để cho vay bổ sung vốn lƣu động cho các DN, cũng nhƣ nhu cầu sản
xuất, chi tiêu ngắn hạn của các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân.
Tín dụng trung hạn: Là loại tín dụng có thời hạn cho vay trên 12 tháng đến
60 tháng. Tín dụng trung hạn chủ yếu đƣợc sử dụng để đầu tƣ mua sắm tài sản cố
định, cải tiến hoặc đổi mới thiết bị công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh, xây
dựng các dự án mới có quy mô nhỏ và thời gian thu vốn nhanh. Bên cạnh đầu tƣ
cho tài sản cố định, tín dụng trung hạn còn là nguồn hình thành vốn lƣu động
thƣờng xuyên của các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp mới thành lập.
Tín dụng dài hạn: Là loại tín dụng có thời hạn cho vay trên 60 tháng. Tín
dụng dài hạn đƣợc cung cấp để đáp ứng các nhu cầu dài hạn nhƣ xây dựng nhà
xƣởng các thiết bị, phƣơng tiện vận tải có quy mô lớn, xây dựng các xí nghiệp mới.
Nghiệp vụ truyền thống của các NHTM là cho vay ngắn hạn, nhƣng ngày
nay trong nền kinh tế thị trƣờng, nhiều thành phần kinh tế cùng tồn tại và phát triển,
nhu cầu vốn trung dài hạn tăng lên, dẫn tới nghiệp vụ tín dụng trung dài hạn phát
triển theo. Nâng cao tỷ trọng cho vay trung, dài hạn trong tổng số dƣ nợ của ngân
9
hàng đã góp phần quan trọng vào việc đổi mới, hiện đại hoá tài sản cố định tạo ra
năng lực sản xuất cho nền kinh tế.
* Căn cứ và hình thức cấp tín dụng, tín dụng đƣợc chia là 4 loại.
Cho vay: Là hình thức cấp tín dụng theo đó các tổ chức tín dụng giao cho
khách hàng sử dụng một khoản tiền dùng vào mục đích riêng của khách hàng trong
một thời hạn nhất định theo thoả thuận với nguyên tắc hoàn trả cả gốc cả lãi. Đây là
hình thức truyền thống chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các hình thức cấp tín dụng.
Chiết khấu: Là việc tổ chức tín dụng mua lại giấy tờ có giá chƣa đến hạn
thanh toán của khách hàng.
Thuê tài chính: Là thuê tài sản mà bên cho thuê có sự chuyển giao phần lớn
rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu tài sản cho bên thuê. Quyến sở hữu tài
sản có thể đƣợc chuyển giao vào cuối thời hạn thuê.
Bảo lãnh ngân hàng: Là cam kết bằng văn bản của tổ chức tín dụng (bên
bảo lãnh) với bên có quyền (bên nhận bảo lãnh) khi khách hàng không thực hiện
hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận bảo lãnh. Khách hàng
phải nhận nợ và hoàn trả cho tổ chức tín dụng số tiền đã đƣợc trả thay.
* Căn cứ vào mức độ tín nghiệm với khách hàng, tín dụng đƣợc chia
thành 2 loại:
+ Tín dụng có bảo đảm: Là tín dụng dựa trên cơ sở các khoản đảm bảo nhƣ
cầm cố thế chấp hoặc bảo lãnh của bên thứ ba đối với những khách hàng không có
uy tín cao với ngân hàng, khi cho vay ngân hàng đòi hỏi phải có tài sản đảm bảo. Sự
đảm bảo này là căn cứ pháp lý để ngân hàng có thêm nguồn thu nợ thứ 2 khi nguồn
thu nợ thứ nhất không chắc chắn.
+ Tín dụng không đảm bảo: Là loại tín dụng không có tài sản cầm cố thế
chấp hoặc bảo lãnh của bên thứ ba mà việc cho vay chỉ dựa vào uy tín của bản thân
khách hàng. Đối với những khách hàng tốt trung thực trong kinh doanh, có khả
năng tài chính lành mạnh, quản trị DN hiệu quả thì ngân hàng có thể lựa chọn hình
thức cấp tín dụng chỉ dựa vào uy tín của khách hàng mà không cần nguồn thu nợ
thứ hai bổ sung.
10