Luận văn tổ chức kế toán vật liệu, công cụ dụng cụ tại công ty may hưng việt
- 107 trang
- file .doc
Lêi nãi ®Çu
---
HiÖn nay, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, víi c¬
chÕ qu¶n lý kinh tÕ thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh. BÊt kú
doanh nghiÖp nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i ®¶m b¶o
tù chñ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¶i cã lîi
nhuËn.
§Ó ®¹t ®îc yªu cÇu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i
thùc hiÖn qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm vµ
cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn cña
m×nh. ViÖc h¹ch to¸n ®óng vµ ®ñ chi phÝ thùc tÕ bá ra sÏ
gióp cho c¸c doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh. TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu
®Æt ra môc tiªu lµ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt mµ chi phÝ bá
ra lµ Ýt nhÊt.
Bëi vËy, h¹ch to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô cã vai trß
quan träng v× ®ã lµ yÕu tè c¬ b¶n t¹o ra thùc thÓ s¶n
phÈm vµ nã chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ, t¸c ®éng
trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
NÕu cã sù thay ®æi ®ét xuÊt vÒ chi phÝ vËt liÖu - c«ng cô
dông cô tÊt yÕu sÏ ¶nh hëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm, tõ
®ã ¶nh hëng ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp.
C«ng ty may Hng ViÖt lµ mét doanh nghiÖp Nhµ níc,
trong nh÷ng n¨m võa qua ®· kh«ng ngõng lín m¹nh vµ ph¸t
triÓn. MÆc dï trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ trêng cã sù c¹nh
tranh diÔn ra gay g¾t, nhÊt lµ trong ngµnh c«ng nghiÖp may
mÆc - mét ngµnh cã nhiÒu doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh
phÇn kinh tÕ tham gia. Nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng
cña C«ng ty lµ ë chç Ban l·nh ®¹o C«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®îc
mÆt hµng s¶n xuÊt víi chÊt lîng cao, cã uy tÝn trªn thÞ trêng
trong vµ ngoµi níc, cã nhiÒu kh¸ch hµng lín, æn ®Þnh ®îc
s¶n phÈm vµ tiªu thô ®îc sè lîng lín. Bªn c¹nh ®ã ph¶i kÓ
®Õn sù ®ãng gãp cã hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n nãi
1
chung vµ c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông
cô nãi riªng.
Sau mét thêi gian ng¾n thùc tËp t¹i phßng kÕ to¸n cña
C«ng ty, ®îc t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty. T«i
nhËn thÊy c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô cña
C«ng ty ®· t¬ng ®èi æn ®Þnh, ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n
lý vËt liÖu - c«ng cô dông cô cña C«ng ty. Tuy nhiªn còng
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng mÆt h¹n chÕ, nÕu ®îc kh¾c phôc
th× vai trß kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô sÏ ®¹t hiÖu
qu¶ cao h¬n. NhËn thøc ®îc nh÷ng mÆt m¹nh vµ nh÷ng
mÆt cßn h¹n chÕ cña c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô
dông cô. T«i ®i s©u vµo nghiªn có ®Ò tµi “Tæ chøc kÕ
to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô t¹i C«ng ty may Hng
ViÖt ,, nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c tæ chøc h¹ch
to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô t¹i C«ng ty.
Chuyªn ®Ò nµy gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô
dông cô t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu
- c«ng cô dông cô ë C«ng ty May Hng ViÖt.
Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c
kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô t¹i C«ng ty may Hng ViÖt.
§Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. T«i ®· cè g¾ng rÊt
nhiÒu trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®îc c¸c ThÇy gi¸o, C«
gi¸o truyÒn ®¹t l¹i ë trêng cïng víi thêi gian thùc tËp ë C«ng
ty, nhng ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm
khuyÕt c¶ vÒ néi dung còng nh h×nh thøc tr×nh bµy. T«i rÊt
mong ®îc sù gãp ý, chØ ®¹o cña c¸c ThÇy, c¸c C« cïng c¸c
c¸n bé phßng kÕ to¸n C«ng ty.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o híng dÉn NguyÔn
Quý vµ c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n C«ng ty may Hng ViÖt ®·
t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì t«i rÊt nhiÒu ®Ó t«i cã thÓ hoµn
thµnh chuyªn ®Ò nµy.
2
Ch¬ng I:
C¸c vÊn ®Ò chung vÒ vËt liÖu(vl), c«ng cô
dông cô(ccdc) vµ kÕ to¸n vl, ccdc.
1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña VL, CCDC
trong s¶n xuÊt kinh doanh.
1.1. Kh¸i niÖm.
- VËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu, mét trong ba
yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu
thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm.
- C«ng cô dông cô lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ
®iÒu kiÖn, vÒ tiªu chuÈn quy ®Þnh vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian
sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh.
1.2.§Æc ®iÓm
* VËt liÖu:
- VÒ mÆt hiÖn vËt: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, vËt liÖu kh«ng ngõng chuyÓn ho¸, tham gia toµn bé
mét lÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng gi÷ nguyªn h×nh
th¸i vËt chÊt ban ®Çu mµ biÕn ®æi cÊu thµnh nªn thùc thÓ
s¶n phÈm míi.
3
- VÒ mÆt gi¸ trÞ: KÕt chuyÓn toµn bé mét phÇn gi¸ trÞ
vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
Trong qu¸ tr×nh ®a vËt liÖu vµo s¶n xuÊt th× vËt liÖu
cã thÓ tån t¹i díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, ë c¸c c«ng
®o¹n kh¸c nhau nh:
+ C«ng ®o¹n chuÈn bÞ s¶n xuÊt: VËt liÖu ë d¹ng ban
®Çu cha chÞu t¸c ®éng cña mét quy tr×nh nµo.
+ C«ng ®o¹n s¶n xuÊt kh¸c: VËt liÖu cã thÓ lµ c¸c s¶n
phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm ®Ó tiÕp tôc ®a vµo s¶n
xuÊt ®Ó t¹o ra thùc thÓ cña s¶n phÈm míi.
Ngoµi ra, vËt liÖu cßn chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè
kh¸c nh: M«i trêng, c¸c yÕu tè lý, hãa häc.
* C«ng cô - dông cô:
- Lµ t liÖu lao ®éng cã thÓ tham gia vµo nhiÒu chu kú
s¶n xuÊt kinh doanh nhng vÉn gi÷ nguyªn ®îc h×nh th¸i vËt
chÊt ban ®Çu, chØ cã gi¸ trÞ cña nã bÞ hao mßn dÇn vµ
chuyÓn dÞch tõ phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n xuÊt (gièng TSC§).
- C«ng cô dông cô cã gi¸ trÞ nhá, thêi gian sö dông
ng¾n nªn nã cã thÓ tham gia mét lÇn vµo chu kú s¶n xuÊt
kinh doanh (gièng vËt liÖu).
1.3. Vai trß
- VËt liÖu lµ yÕu tè chi phÝ chÝnh cÊu t¹o nªn thùc thÓ
cña s¶n phÈm, quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông
cña s¶n phÈm. §èi víi mét s¶n phÈm hoµn chØnh th× vËt
liÖu chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ vµ gi¸ thµnh.
- C«ng cô dông cô lµ t liÖu lao ®éng mÆc dï kh«ng trùc
tiÕp cÊu t¹o nªn thùc tÕ s¶n phÈm nhng còng kh«ng thÓ
kh«ng nãi ®Õn vai trß cña nã, chØ chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá
trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm nhng chÝnh
c«ng cô - dông cô ®· gãp phÇn lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
®îc thùc hiÖn mét c¸ch thuËn lîi, nhanh gän t¹o ®iÒu kiÖn
cho vËt liÖu ®îc chuyÓn ho¸ nhanh h¬n.
4
§Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt lîng vµ ®¶m b¶o vÒ
sè lîng, ®óng yªu cÇu vÒ mÉu m· thiÕt kÕ, kü thuËt cña
kh¸ch hµng th× vËt liÖu - c«ng cô dông cô cã ý nghÜa v«
cïng to lín.
Nãi chung, yÕu tè vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong
tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm, do ®ã viÖc cung
cÊp nguyªn vËt liÖu cã ®Çy ®ñ, kÞp thêi hay kh«ng sÏ ¶nh
hëng ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp, ®ång thêi chÊt lîng nguyªn vËt liÖu còng quyÕt
®Þnh ®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm. Nªn viÖc kiÓm tra chÊt l-
îng cña nguyªn liÖu, viÖc sö dông nguyªn liÖu cã hîp lý hay
kh«ng, cã tiÕt kiÖm ®îc hay kh«ng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc
dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét viÖc lµm cã ý nghÜa v« cïng
quan träng trong viÖc h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh
cña s¶n phÈm lµm ra, tõ ®ã cã thÓ t¨ng thu nhËp, t¨ng tÝch
luü cho doanh nghiÖp. V× vËy khi cã nhu cÇu sö dông
nguyªn liÖu cÇn ph¶i tæ chøc tèt c«ng viÖc ghi chÐp, ph¶n
¸nh t×nh h×nh xuÊt dïng, sö dông nguyªn liÖu trong s¶n
xuÊt kinh doanh.
§èi víi c«ng cô - dông cô còng vËy, ph¶i b¶o ®¶m tæ
chøc tèt tõ kh©u cung cÊp ®Õn kh©u b¶o qu¶n, sö dông, tõ
sè lîng ®Õn chÊt lîng vµ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt ®îc liªn tôc, gi¶m bít nh÷ng rñi ro thiÖt h¹i cho doanh
nghiÖp, gãp phÇn ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ý nghÜa ®ã th× c¸c doanh nghiÖp
ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ, chÝnh x¸c vËt liÖu -
c«ng cô dông cô ë tÊt c¶ c¸c kh©u trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh, ph¶i ®¶m b¶o vµ thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tr¸nh t×nh tr¹ng thõa, thiÕu ø
®äng, l·ng phÝ... Nh÷ng viÖc lµm ®ã quyÕt ®Þnh ®Õn
thµnh c«ng cña c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
5
Qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh thu mua vËt liÖu - c«ng cô
dông cô vÒ sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i, mµu s¾c, gÝa c¶,
chi phÝ thu mua, thùc hiÖn kÕ ho¹ch mua theo ®óng tiÕn
®é phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp, x¸c ®Þnh ®îc ®Þnh møc dù tr÷ tèi ®a, tèi thiÓu
cho tõng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô ®Ó ®¶m b¶o cho
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc b×nh thêng, kh«ng bÞ
d¸n ®o¹n.
ViÖc tæ chøc tèt kho tµng, bÕn b·i, trang bÞ ®Çy ®ñ
ph¬ng tiÖn c©n ®o, thùc hiÖn ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi
víi tõng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô tr¸nh h háng, mÊt
m¸t hay hao hôt, mÆt kh¸c khi vËn chuyÓn vËt liÖu - c«ng
cô dông cô ph¶i bè trÝ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn phï hîp víi
tÝnh chÊt cña tõng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
2. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ VL, CCDC
2.1. Ph©n lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô:
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu - c«ng cô
dông cô bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i víi nh÷ng kÝch cì kh¸c nhau,
víi c«ng dông vµ néi dung kinh tÕ kh¸c nhau.... §Ó thuËn
tiÖn cho viÖc qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt víi tõng
lo¹i, tõng thø vËt liÖu - c«ng cô th× cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh
ph©n lo¹i chóng theo nh÷ng néi dung vµ tiªu thøc nhÊt
®Þnh.
. Ph©n lo¹i vËt liÖu theo vai trß.
§Ó viÖc qu¶n lý cã hiÖu qu¶ ®ßi hái ph¶i nhËn biÕt
tõng thø, tõng lo¹i vËt liÖu. Do ®ã ph©n lo¹i vËt liÖu còng lµ
®iÒu kiÖn ®Ó qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu ®îc chÆt chÏ
h¬n, chÝnh x¸c h¬n.
C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ, chøc n¨ng cña vËt liÖu
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× vËt liÖu ®îc chia
thµnh c¸c lo¹i sau:
+ Nguyªn liÖu chÝnh: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
th× nguyªn liÖu chÝnh lµ ®èi tîng lao ®éng khi tham gia vµo
6
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nã cÊu thµnh thùc thÓ vËt chÊt, thùc thÓ
chÝnh cña s¶n phÈm, hµng ho¸, VD: Sîi mua ngoµi trong c¸c
doanh nghiÖp dÖt.
+ VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu khi tham gia vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cu¶
s¶n phÈm mµ nã chØ cã t¸c dông khi kÕt hîp víi nguyªn liÖu
chÝnh lµm t¨ng chÊt lîng cña nguyªn liÖu chÝnh, t¨ng chÊt l-
îng s¶n phÈm cã thÓ thay ®æi h×nh d¸ng bÒ ngoµi cña s¶n
phÈm hoÆc t¹o ®iÒu kiÖn cho qóa tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm
®îc thùc hiÖn b×nh thêng, hoÆc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n
lý, nhu cÇu c«ng nghÖ, kü thuËt, cho viÖc b¶o qu¶n bao gãi
s¶n phÈm nh: Thuèc nhuém, s¬n, dÇu nhên...
+ Nhiªn liÖu: Thùc chÊt ®©y cã thÓ coi lµ lo¹i vËt liÖu
phô nhng nã cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh, nã tån t¹i ë c¸c d¹ng nh: ChÊt láng,
chÊt khÝ, chÊt r¾n dïng ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt
s¶n phÈm, cho c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc thiÕt bÞ
ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh: X¨ng, dÇu, than
cñi...
+ Phô tïng thay thÕ: Lµ nh÷ng lo¹i vËt t dïng ®Ó thay
thÕ, söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn
t¶i.
+ ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Lµ nh÷ng thiÕt bÞ, ph-
¬ng tiÖn ®îc sö dông cho c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n. §èi
víi thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n bao gåm c¶ thiÕt bÞ cÇn l¾p,
c«ng cô khÝ cô vµ vËt kÕt cÊu dïng ®Ó l¾p ®Æt c¸c c«ng
tr×nh x©y dùng c¬ b¶n.
+ VËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu th¶i lo¹i ra trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm: Gç, s¾t thÐp vôn
hoÆc phÕ liÖu thu nhÆt, thu håi khi thanh lý tµi s¶n cè
®Þnh.
Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt, cô
thÓ cña tõng lo¹i doanh nghiÖp mµ trong tõng lo¹i vËt liÖu
nªu trªn l¹i ®îc chia thµnh tõng nhãm, thø dùa vµo qui c¸ch,
tÝnh chÊt lý ho¸ häc cña chóng b»ng c¸ch lËp sæ danh ®iÓm
7
vËt liÖu bëi v× c¸ch ph©n lo¹i trªn cha ®¶m b¶o qu¶n lý
chÆt chÏ vµ tiÕn hµnh kiÓm tra mét c¸ch toµn diÖn, cô thÓ.
Sæ danh ®iÓm vËt liÖu lµ c¬ së cho c«ng t¸c qu¶n lý ë
doanh nghiÖp, gi¶m bít khèi lîng ghi chÐp vµ lµ ph¬ng tiÖn
sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu mét c¸ch dÔ dµng.
Ngoµi ra, ®Ó phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n
vËt liÖu trªn nh÷ng gi¸c ®é kh¸c ngêi ta cã thÓ ph©n lo¹i
vËt liÖu theo c¸c tiªu thøc kh¸c. Ch¼ng h¹n: C¨n cø vµo môc
®Ých c«ng dông cña vËt liÖu còng nh néi dung qui ®Þnh
ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n th× vËt
liÖu cña doanh nghiÖp l¹i ®îc chia thµnh:
- Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o
s¶n phÈm.
- Nguyªn vËt liÖu dïng cho nhu cÇu kh¸c: Phôc vô qu¶n
lý ë c¸c ph©n xëng, cho nhu cÇu b¸n hµng, qu¶n lý doanh
nghiÖp...
. Ph©n lo¹i c«ng cô - dông cô theo ph¬ng ph¸p ph©n
bæ, theo yªu cÇu qu¶n lý vµ ghi chÐp kÕ to¸n
C«ng cô - dông cô trong c¸c doanh nghiÖp bao gåm c¸c
l¸n tr¹i t¹m thêi, dông cô g¸ l¾p chuyªn dïng cho s¶n xuÊt,
dông cô ®å nghÒ, quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng... Tuú thuéc vµo
yªu cÇu qu¶n lý mµ c«ng cô - dông cô ®îc ph©n lµm 3 lo¹i
sau:
- C«ng cô - dông cô.
- Bao b× lu©n chuyÓn
- §å dïng cho thuª
Còng nh vËt liÖu, ®Ó phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý vµ
h¹ch to¸n chi tiÕt c«ng cô - dông cô th× c«ng cô - dông cô cã
thÓ ph©n lo¹i chi tiÕt h¬n thµnh tõng nhãm, trong mçi nhãm
l¹i ph©n thµnh tõng thø...
2.2. C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ VL, CCDC nhËp xuÊt
kho.
§¸nh gi¸ chung vËt liÖu - c«ng cô dông cô:
8
§¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ viÖc biÓu hiÖn
vËt liÖu - c«ng cô dông cô b»ng thíc ®o tiÒn tÖ theo nh÷ng
nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh ®¶m b¶o yªu cÇu chÝnh x¸c, kÞp
thêi, ®Çy ®ñ.
§¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ kh©u quan träng
trong c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu - c«ng cô dông cô. V× th«ng
qua ®¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô trong tæng chi phÝ
s¶n xuÊt, tõ ®ã míi tÝnh to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c gi¸ thµnh
s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh ®îc ®Þnh møc vËt t ®· sö dông
trong kú vµ lËp ®Þnh møc cho kú sau.
VÒ nguyªn t¾c, vËt liÖu - c«ng cô dông cô ®îc ph¶n
¸nh, ®¸nh gi¸ theo gi¸ vèn thùc tÕ cña chóng. Nhng ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp cã qui m« lín, chñng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô
dông cô nhiÒu, sù biÕn ®éng cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô
diÔn ra thêng xuyªn th× vËt liÖu - c«ng cô dông cô cßn ®îc
®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n ®Ó phôc vô cho h¹ch to¸n chi
tiÕt hµng ngµy t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu -
c«ng cô dông cô.
2.1. §¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo gi¸ thùc
tÕ:
a. Gi¸ thùc tÕ nhËp kho:
Tuú theo tõng nguån nhËp mµ néi dung gi¸ thùc tÕ cña
vËt liÖu - c«ng cô dông cô nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ
nh sau:
- §èi víi vËt liÖu - c«ng cô dông cô mua ngoµi th× gi¸
vèn thùc tÕ nhËp kho bao gåm: Gi¸ mua theo ho¸ ®¬n (+)
chi phÝ thu mua thùc tÕ (bao gåm: Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc
dì, b¶o qu¶n, chi phÝ thuª kho, thuª b·i...) (+) thuÕ nhËp
khÈu, thuÕ kh¸c (nÕu cã) (-) c¸c kho¶n gi¶m gi¸, triÕt khÊu,
gi¸ trÞ hµng mua tr¶ l¹i cho ngêi b¸n (nÕu cã).
- §èi víi vËt liÖu - c«ng cô dông cô do doanh nghiÖp tù
gia c«ng chÕ biÕn th× gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho bao gåm:
Gi¸ trÞ thùc tÓ cña vËt liÖu xuÊt gia c«ng, chÕ biÕn (+) c¸c
chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn.
9
- §èi víi vËt liÖu - c«ng cô dông cô thuª ngoµi gia c«ng
chÕ biÕn gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho bao gåm: Gi¸ thùc tÕ cña
vËt liÖu xuÊt ®a ®i gia c«ng, chÕ biÕn (+) chi phÝ vËn
chuyÓn bèc xÕp khi ®a vËt liÖu ®i vµ vÒ nhËp kho (+) sè
tiÒn ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ nhËn gia c«ng, chÕ biÕn.
- §èi víi vËt liÖu - c«ng cô dông cô do c¸c ®¬n vÞ, c¸
nh©n kh¸c gãp vèn liªn doanh th× gi¸ thùc tÕ nhËp kho lµ
gi¸ do héi ®ång c¸c bªn tham gia ®¸nh gi¸ vµ chÊp nhËn.
- §èi víi phÕ liÖu thu håi nhËp kho, gi¸ thùc tÕ cña
chóng lµ gi¸ íc tÝnh cã thÓ sö dông, cã thÓ tiªu thô ®îc
chóng (gi¸ cã thÓ b¸n ®îc trªn thÞ trêng).
b. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho:
§èi víi gi¸ vèn thùc tÕ xuÊt kho, khi xuÊt dïng vËt liÖu -
c«ng cô dông cô th× kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸
vèn thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô dïng cho c¸c nhu
cÇu, ®èi tîng kh¸c nhau.
2.2. §¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo gi¸ h¹ch
to¸n:
§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã c¸c nghiÖp vô nhËp -
xuÊt diÔn ra thêng xuyªn ®èi hµng ngµy th× viÖc x¸c ®Þnh
gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô hµng ngµy th× c«ng
viÖc h¹ch to¸n trë lªn phøc t¹p, tèn nhiÒu c«ng søc vµ cã khi
kh«ng thùc hiÖn ®îc. Trong trêng hîp nµy kÕ to¸n ph¶i sö
dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi tiÕt hµng
ngµy t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu - c«ng cô
dông cô.
Gi¸ h¹ch to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ gi¸ qui
®Þnh thèng nhÊt trong ph¹m vi x©y dùng vµ ®îc sö dông
æn ®Þnh trong mét thêi gian dµi. Sö dông gi¸ h¹ch to¸n
trong kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô sÏ lµm gi¶m
khèi lîng c«ng viÖc hµng ngµy cña kÕ to¸n.
Tuy nhiªn, cuèi kú h¹ch to¸n ph¶i ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch
to¸n theo gi¸ thùc tÕ nh»m ®¶m b¶o chÝnh x¸c gi¸ vËt liÖu
- c«ng cô dông cô xuÊt kho b»ng c¸ch sö dông hÖ sè gi¸ vËt
liÖu - c«ng cô dông cô.
10
Gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú + gi¸ thùc tÕ nhËp
trong
H =kú
Gi¸ h¹ch to¸n tån ®Çu kú + gi¸ h¹ch to¸n nhËp
trong kú
- TÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho c¨n cø vµo gi¸ h¹ch to¸n vµ
hÖ sè gi¸:
Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho = H x Gi¸ h¹ch to¸n xuÊt
kho
Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n
lý cña doanh nghiÖp mµ trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc
tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô xuÊt kho ®¬n gi¸ thùc tÕ hay
hÖ sè gi¸ cã thÓ tÝnh riªng cho tõng nhãm hoÆc c¶ lo¹i vËt
liÖu - c«ng cô dông cô.
Trêng hîp ®¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô khi cã
thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng:
- §èi víi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thuéc ®èi tîng
nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, gi¸ vËt
t mua vµo lµ gi¸ thùc tÕ kh«ng cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu
vµo.
- §èi víi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh thuéc ®èi tîng nép
thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, gi¸ trÞ vËt
t mua vµo lµ tæng gi¸ thanh to¸n (bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ
gia t¨ng ®Çu vµo).
3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông
cô:
Trong hÖ thèng qu¶n lý, kÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan
träng, kÕ to¸n ®îc sö dông nh mét c«ng cô s¾c bÐn vµ cã
hiÖu lùc nhÊt ®Ó ph¶n øng mét c¸ch kh¸ch quan vµ gi¸m
®èc mét c¸ch toµn diÖn mäi mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, cã nhiÒu h×nh thøc kh¸c
nhau ®Ó qu¶n lý tèt ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Trong sè c¸c h×nh
thøc ®ã th× viÖc tæ chøc kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô
11
mét c¸ch khoa häc, hîp lý, ®óng víi chÕ ®é tµi chÝnh - kÕ
to¸n cña Nhµ níc sÏ ®¶m b¶o ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c
t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô,
t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm, do ®ã
kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau:
- Tæ chøc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i vËt liÖu - c«ng
cô phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c, yªu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt
cña Nhµ níc vµ yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp. Song
song víi viÖc lµm ®ã, doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông ®óng
®¾n c¸c ph¬ng ph¸p vÒ kü thuËt, h¹ch to¸n vËt liÖu - c«ng
cô dông cô, híng dÉn kiÓm tra c¸c bé phËn trong doanh
nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é h¹ch to¸n ban ®Çu vÒ
vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
- Tæ chøc chøng tõ, tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi
ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ®îc ¸p dông trong doanh
nghiÖp ®Ó ghi chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh
h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña vËt liÖu - c«ng
cô dông cô trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,
cung cÊp sè liÖu kÞp thêi ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Tham gia viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc
hiÖn kÕ ho¹ch thu mua, t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi b¸n,
ngêi cung cÊp, t×nh h×nh sö dông vËt liÖu - c«ng cô dông cô
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
4. Thñ tôc qu¶n lý nhËp-xuÊt kho VL, CCDC vµ c¸c
chøng tõ kÕ to¸n liªn quan
4.1. Thñ tôc qu¶n lý nhËp xuÊt kho VL, CCDC.
*. Hµng kú kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu xuÊt, nhËp kho
®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Th«ng thêng kÕ to¸n dïng c¸c
ph¬ng ph¸p sau:
a. TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n tån ®Çu kú:
12
Theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô
dông cô xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së sè lîng vËt liÖu - c«ng
cô dông cô xuÊt cïng vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n vËt liÖu - c«ng
cô dông cô tån ®Çu kú vµ ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
§¬n gi¸ b×nh qu©n vËt liÖu - Gi¸ vèn thùc tÕ VL - CCDC
=
tån ®Çu kú c«ng cô dông cô tån ®Çu kú
Sè lîng VLCCD tån ®Çu kú
Gi¸ vèn thùc tÕ vËt liÖu - §¬n gi¸ b×nh qu©n vËt
c«ng cô dông cô xuÊt = lîng vËt
liÖuSè-c«ng cô liÖu
dông-
c«ng cô dôngcô
cô x kho trong kú tån
xuÊt trong kú
®Çu kú
Ph¬ng ph¸p nµy tiÖn lîi, ®¬n gi¶n nhng kh«ng chÝnh
x¸c, ®Æc biÖt lµ trong t×nh tr¹ng cã sù biÕn ®éng gi¸ c¶
vËt t lín.
b. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n gia quyÒn: (Gi¸
thùc tÕ b×nh qu©n cña sè tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú).
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô
dông cô xuÊt kho còng ®îc tÝnh c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho
trong kú vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n ®Ó tÝnh nh sau:
§¬n gi¸ thùc Gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú + Gi¸ thùc tÕ
tÕ = nhËp trong kú
b×nh qu©n Sè lîng tån ®Çu kú + Sè lîng nhËp trong
kú
Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu Sè lîng vËt liÖu - §¬n gi¸ thùc
= x
- c«ng cô dông cô tÕ b×nh
c«ng cô dông cô xuÊt kho qu©n
ViÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cã thÓ
thùc hiÖn cho c¶ kú h¹ch to¸n hoÆc cã thÓ x¸c ®Þnh ®¬n
gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp.
c. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp tríc - xuÊt tríc:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt ta ph¶i x¸c ®Þnh ®¬n
gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp. Sau ®ã c¨n cø vµo
13
sè lîng xuÊt ra ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn
t¾c: TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp tríc ®èi víi lîng xuÊt
kho thuéc lÇn nhËp tríc, sè cßn l¹i (Tæng sè xuÊt kho - sè ®·
xuÊt thuéc lÇn tríc) ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ lÇn nhËp
tiÕp sau:
Nh vËy, gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô tån
cuèi kú chÝnh lµ gi¸ thùc tÕ cña sè vËt liÖu - c«ng cô dông
cô nhËp kho thuéc c¸c lÇn nhËp sau cïng.
d. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp sau - xuÊt tríc:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, ta ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®¬n gi¸
thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp kho. Sau ®ã c¨n cø sè lîng xuÊt
kho tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c: TÝnh
theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp sau cïng hiÖn cã trong
kho ®èi víi sè lîng xuÊt kho thuéc lÇn nhËp sau cïng, sè cßn
l¹i ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña c¸c lÇn nhËp tríc ®ã.
Nh vËy gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô tån
kho cuèi kú l¹i lµ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô thuéc
c¸c lÇn nhËp ®Çu kú.
e. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh:
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng lo¹i vËt liÖu
- c«ng cô dông cô cã gi¸ trÞ lín, ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái
doanh nghiÖp ph¶i theo dâi vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo
tõng l« hµng. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho ®îc tÝnh c¨n cø vµo ®¬n
gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô nhËp kho tõng l« hµng
vµ sè lîng xuÊt kho.
Nh×n chung mçi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu -
c«ng cô dông cô xuÊt kho nªu trªn ®Òu cã nh÷ng u ®iÓm
vµ h¹n chÕ riªng vµ cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ¸p dông nhÊt
®Þnh. C¸c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é nghiÖp vô
cña c¸n bé kÕ to¸n còng nh yªu cÇu qu¶n lý ®Ó cã thÓ ¸p
dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ ®¶m b¶o nguyªn t¾c
nhÊt qu¸n trong c¸c niªn ®é kÕ to¸n.
4.2. C¸c chøng tõ kÕ to¸n liªn quan.
14
* Chøng tõ sö dông: Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n qui
®Þnh ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh 1141/TC/Q§/C§KT ngµy
1/1/1995 cña Bé trëng Bé Tµi chÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n
vÒ vËt liÖu - c«ng cô dông cô bao gåm:
- PhiÕu nhËp kho (MÉu 01 - VT)
- PhiÕu nhËp kho (MÉu 02 - VT)
- PhiÕu nhËp kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (mÉu 03 -
VT)
- Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ (MÉu 08
- VT)
- Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho (MÉu 02 - BH)
- Ho¸ ®¬n cíc phÝ vËn chuyÓn (MÉu 03 - BH)
Ngoµi ra c¸c chøng tõ mang tÝnh chÊt b¾t buéc sö dông
thèng nhÊt theo qui ®Þnh cña Nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp cã
thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n híng dÉn nh:
- PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (mÉu 04 - VT)
- Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t (mÉu 05 - VT)
- PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú (mÉu 07 - VT)
C¸c chøng tõ nµy tuú thuéc ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh cô
thÓ cña tõng doanh nghiÖp thuéc c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng,
thµnh phÇn kinh tÕ, h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau.
§èi víi c¸c chøng tõ thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i ®îc lËp
kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng qui ®Þnh vÒ mÉu biÓu, néi
dung, ph¬ng ph¸p lËp. Ngêi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ viÖc ghi chÐp cña m×nh.
C¸c chøng tõ kÕ to¸n ph¶i ®îc tæ chøc lu©n chuyÓn
theo tr×nh tù vµ thêi gian hîp lý do kÕ to¸n trëng qui ®Þnh
phôc vô cho viÖc ghi chÐp, ph¶n ¶nh, tæng hîp sè liÖu kÞp
thêi cña c¸c bé phËn cã liªn quan.
Tæ chøc lu©n chuyÓn
- Chøng tõ nhËp:
15
Ho¸ ®¬n mua hµng phßng VËt t viÕt phiÕu
nhËp
chuyÓn vÒ kho vËt t vµo thÎ kho
Phßng KÕ to¸n.
- Chøng tõ xuÊt:
Ho¸ ®¬n xuÊt Kho vËt t Phßng kÕ to¸n
vµo thÎ kho
Tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p dông
trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ (thÎ) sau:
- Sæ (ThÎ ) kho
- Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
- Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
- Sæ sè d.
Sæ (thÎ) kho (mÉu 06 - VT) ®îc sö dông ®Ó theo dâi sè
lîng nhËp - xuÊt - tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô
dông cô theo tõng kho. ThÎ kho do phßng kÕ to¸n lËp vµ ghi
c¸c chØ tiªu: Tªn, nh·n, hiÖu, quy c¸ch, ®¬n vÞ tÝnh, m· sè
vËt liÖu - c«ng cô dông cô. Sau ®ã giao cho thñ kho ®Ó
h¹ch to¸n nghiÖp vô ë kho, kh«ng ph©n biÖt kÕ to¸n chi
tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo ph¬ng ph¸p nµo.
Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt, sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn,
sæ sè d ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n t×nh h×nh nhËp - xuÊt -
tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô vÒ mÆt gi¸ trÞ hoÆc c¶ l-
îng vµ gi¸ trÞ tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p
dông trong doanh nghiÖp.
Ngoµi ra kÕ to¸n chi tiÕt cßn cã thÓ më thªm c¸c b¶ng
kª nhËp, b¶ng kª xuÊt, b¶ng luü kÕ tæng hîp nhËp - xuÊt -
tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô phôc vô cho viÖc ghi sæ
kÕ to¸n chi tiÕt ®îc ®¬n gi¶n, nhanh chãng vµ kÞp thêi.
5. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô:
5.1 .Yªu cÇu ®èi víi h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu -
c«ng cô dông cô:
16
VËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ mét trong nh÷ng ®èi tîng
kÕ to¸n cÇn ph¶i ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt, ph¶i theo dâi ®îc sè
hiÖn cã vµ t×nh h×nh nhËp - xuÊt vËt liÖu - c«ng cô dông cô
cña tõng thø, tõng nhãm, tõng lo¹i theo tõng kho cña doanh
nghiÖp trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt kho vµ ®îc tiÕn
hµnh ®ång thêi c¶ kho vµ phßng kÕ to¸n.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, viÖc qu¶n lý nãi chung,
c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu - c«ng cô dông cô nãi riªng lµ do
nhiÒu bé, ®¬n vÞ tham gia vµ chÞu tr¸ch nhiÖm. Song viÖc
qu¶n lý t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu - c«ng cô
dông cô hµng ngµy l¹i ®îc thùc hiÖn chñ yÕu ë bé phËn kho
vµ phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp.
Tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô ë
kho lµ mét phËn kÕ to¸n trong doanh nghiÖp v× thñ kho lµ
ngêi qu¶n lý tÊt c¶ vËt liÖu - c«ng cô dông cô, chÞu tr¸ch
nhiÖm tæ chøc vÒ t×nh h×nh nhËp - xuÊt - b¶o qu¶n, dù
tr÷ vËt liÖu - c«ng cô dông cô vµ ghi chÐp vµo sæ s¸ch b»ng
chØ tiªu hiÖn vËt. Cßn ë phßng kÕ to¸n th× víi chøc n¨ng vµ
nghiÖp vô cña m×nh trªn c¬ së mét c¸ch chi tiÕt vµ tËp hîp
b»ng chØ tiªu gi¸ trÞ ®Ó ph¶n ¸nh, Gi¸m ®èc, kiÓm tra
t×nh h×nh hiÖn cã vµ qu¸ tr×nh nhËp - xuÊt vËt liÖu - c«ng
cô dông cô.
5.2. C¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu -
c«ng cô dông cô:
§Ó theo dâi ®îc sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh nhËp - xuÊt
vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo tõng thø, nhãm, lo¹i, tõng
kho vµ vÒ chØ tiªu sè lîng vµ chØ tiªu gi¸ trÞ th× ph¶i cã sù
phèi hîp chÆt chÏ gi÷a kho (thñ kho) vµ phßng kÕ to¸n trong
h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
Dï doanh nghiÖp sö dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt
nµo th× viÖc h¹ch to¸n ph¶i ®îc thùc hiÖn ®ång thêi c¶ ë
kho vµ phßng kÕ to¸n.
a. H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo ph-
¬ng ph¸p thÎ song song:
17
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh
nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô, t×nh
h×nh nhËp - xuÊt diÔn ra kh«ng thêng xuyªn, tr×nh ®é
nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n cßn h¹n chÕ.
+ ë kho: Hµng ngµy khi cã chøng tõ nhËp - xuÊt thñ kho
c¨n cø vµo sè lîng ë cét thùc nhËp, thùc xuÊt trªn chøng tõ
®Ó ghi vµo thÎ kho, cuèi th¸ng thñ kho tÝnh ra sè lîng tån
kho vµ ghi vµo cét tån kho cña thÎ kho. ThÎ kho do kÕ to¸n
më vµ giao cho thñ kho ®Ó ghi chÐp hµng ngµy t×nh h×nh
nhËp -xuÊt, cuèi th¸ng tÝnh ra sè tån kho theo chØ tiªu sè l-
îng. §Þnh kú thñ kho göi (hoÆc kÕ to¸n xuèng kho nhËn) c¸c
chøng tõ nhËp - xuÊt ®· ®îc ph©n lo¹i theo tõng thø vËt liÖu
- c«ng cô dông cô cho Phßng kÕ to¸n. Mçi thø vËt liÖu - c«ng
cô dông cô ®îc më mét thÎ kho.
+ ë Phßng kÕ to¸n: KiÓm tra l¹i tÝnh hîp ph¸p, hîp lý
cña chøng tõ, thùc hiÖn hoµn chØnh chøng tõ. C¨n cø vµo
c¸c chøng tõ thùc xuÊt - nhËp, kÕ to¸n ghi sæ (thÎ) h¹ch
to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô nhËp - xuÊt.
MÉu sè (thÎ) h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông
cô còng t¬ng tù nh mÉu thÎ kho nhng cã thªm c¸c cét thµnh
tiÒn. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè liÖu trªn sæ (thÎ) h¹ch to¸n
chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô ®Ó lËp ra b¶ng kª NhËp -
xuÊt tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô mçi thø vËt liÖu -
c«ng cô dông cô ®îc ghi thªm 1 dßng cña b¶ng kª nµy.
ViÖc ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a phßng kÕ to¸n vµ kho
th«ng qua viÖc ®èi chiÕu sè liÖu t¬ng øng gi÷a thÎ kho vµ
sæ (thÎ) h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
b. H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo ph-
¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt cã kh«ng nhiÒu nghiÖp vô xuÊt - nhËp,
kh«ng bè trÝ riªng kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô
do vËy kh«ng cã ®iÒu kiÖn ghi chÐp, theo dâi t×nh h×nh
nhËp- xuÊt hµng ngµy.
18
+ ë kho: Thñ kho còng tiÕn hµnh ghi chÐp, ph¶n ¸nh
t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô
nh ph¬ng ph¸p thÎ song song.
+ ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt tån kho cña
tõng thø vËt liÖu - c«ng cô dông cô ë tõng kho dïng cho c¶
n¨m, nhng mçi th¸ng chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. §Ó cã
sè liÖu ghi vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, kÕ to¸n ph¶i lËp
c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt trªn c¬ së c¸c chøng tõ
nhËp, xuÊt ®Þnh kú thñ kho göi lªn. Sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn còng ®îc theo dâi c¶ vÒ chØ tiªu sè lîng vµ chØ tiªu
gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu
gi÷a sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho vµ sè liÖu kÕ
to¸n tæng hîp.
c. Ph¬ng ph¸p sæ sè d:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp sö
dông nhiÒu chñng lo¹i vËt t, t×nh h×nh biÕn ®éng cña vËt
t x¶y ra thêng xuyªn.
Doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®îc hÖ thèng sæ danh
®iÓm vËt t vµ ®· x©y dùng ®îc hÖ thèng gi¸ h¹ch to¸n ®Ó
h¹ch to¸n hµng ngµy.
Yªu cÇu tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n ë
doanh nghiÖp ph¶i cao vµ thñ kho ph¶i x¸c ®Þnh ®îc tr¸ch
nhiÖm cña m×nh trong viÖc qu¶n lý vËt t, viÖc ghi chÐp trªn
thÎ kho vµ sæ sè d.
+ ë kho: Thñ kho còng dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh
h×nh nhËp - xuÊt - tån kho theo chØ tiªu sè lîng. Cuèi th¸ng,
thñ kho ph¶i ghi sè tån kho ®· tÝnh trªn thÎ kho sang sæ sè
d vµo cét sè lîng.
Sæ sè d do phßng kÕ to¸n më vµ sö dông cho c¶ n¨m
®îc chuyÓn xuèng kho cho thñ kho. Thñ kho c¨n cø vµo sè d
cuèi th¸ng cña tõng thø vËt t trªn thÎ kho ®Ó ghi vµo cét sè
lîng trªn sæ sè d, sau ®ã chuyÓn sæ sè d cho phßng kÕ
to¸n.
19
+ ë phßng kÕ to¸n: §Þnh kú xuèng kho ®Ó kiÓm tra
viÖc ghi chÐp trªn thÎ kho cña thñ kho vµ x¸c nhËn c¸c
chøng tõ nhËp - xuÊt vÒ phßng kÕ to¸n. Sau khi nhËn ®îc
chøng tõ xuÊt - nhËp, kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra l¹i vµ
hoµn chØnh chøng tõ sau ®ã kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu theo
chØ tiªu gi¸ trÞ cña vËt t nhËp - xuÊt theo tõng nhãm vËt t
®Ó ghi vµo b¶ng kª nhËp vµ b¶ng kª xuÊt, tiÕp ®ã lµ ghi
vµo b¶ng luü kÕ nhËp, luü kÕ xuÊt.
Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè liÖu trªn b¶ng luü kÕ nhËp,
b¶ng luü kÕ xuÊt ®Ó kÕ to¸n ghi vµo b¶ng kª tæng hîp
nhËp - xuÊt - tån kho ë cét nhËp vµ cét xuÊt sau ®ã tÝnh ra
sè tån kho cña tõng nhãm vËt t ®Ó ghi vµo cét tån kho trªn
b¶ng kª tæng hîp nhËp - xuÊt - tån kho vËt t.
Còng vµo cuèi th¸ng sau khi nhËn ®îc sæ sè d do thñ
kho göi lªn th× kÕ to¸n sÏ c¨n cø vµo sè lîng mµ thñ kho ®·
ghi vµ c¨n cø vµo ®¬n gi¸ cña tõng thø vËt t tÝnh to¸n ®Ó
ghi vµo cét thµnh tiÒn trªn sæ sè d.
Sè liÖu ë cét thµnh tiÒn trªn sæ sè d theo tõng
nhãm, tõng lo¹i vËt t sÏ ®îc ®èi chiÕu víi sè liÖu cña chØ tiªu
t¬ng øng trªn b¶ng kª tæng hîp nhËp - xuÊt - tån kho vËt t,
hai sè liÖu nµy ph¶i khíp nhau.
20
---
HiÖn nay, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, víi c¬
chÕ qu¶n lý kinh tÕ thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh. BÊt kú
doanh nghiÖp nµo muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ph¶i ®¶m b¶o
tù chñ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¶i cã lîi
nhuËn.
§Ó ®¹t ®îc yªu cÇu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i
thùc hiÖn qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm vµ
cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn cña
m×nh. ViÖc h¹ch to¸n ®óng vµ ®ñ chi phÝ thùc tÕ bá ra sÏ
gióp cho c¸c doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶ ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh. TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu
®Æt ra môc tiªu lµ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao nhÊt mµ chi phÝ bá
ra lµ Ýt nhÊt.
Bëi vËy, h¹ch to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô cã vai trß
quan träng v× ®ã lµ yÕu tè c¬ b¶n t¹o ra thùc thÓ s¶n
phÈm vµ nã chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ, t¸c ®éng
trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
NÕu cã sù thay ®æi ®ét xuÊt vÒ chi phÝ vËt liÖu - c«ng cô
dông cô tÊt yÕu sÏ ¶nh hëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm, tõ
®ã ¶nh hëng ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp.
C«ng ty may Hng ViÖt lµ mét doanh nghiÖp Nhµ níc,
trong nh÷ng n¨m võa qua ®· kh«ng ngõng lín m¹nh vµ ph¸t
triÓn. MÆc dï trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ trêng cã sù c¹nh
tranh diÔn ra gay g¾t, nhÊt lµ trong ngµnh c«ng nghiÖp may
mÆc - mét ngµnh cã nhiÒu doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh
phÇn kinh tÕ tham gia. Nh©n tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng
cña C«ng ty lµ ë chç Ban l·nh ®¹o C«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®îc
mÆt hµng s¶n xuÊt víi chÊt lîng cao, cã uy tÝn trªn thÞ trêng
trong vµ ngoµi níc, cã nhiÒu kh¸ch hµng lín, æn ®Þnh ®îc
s¶n phÈm vµ tiªu thô ®îc sè lîng lín. Bªn c¹nh ®ã ph¶i kÓ
®Õn sù ®ãng gãp cã hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n nãi
1
chung vµ c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông
cô nãi riªng.
Sau mét thêi gian ng¾n thùc tËp t¹i phßng kÕ to¸n cña
C«ng ty, ®îc t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty. T«i
nhËn thÊy c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô cña
C«ng ty ®· t¬ng ®èi æn ®Þnh, ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n
lý vËt liÖu - c«ng cô dông cô cña C«ng ty. Tuy nhiªn còng
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng mÆt h¹n chÕ, nÕu ®îc kh¾c phôc
th× vai trß kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô sÏ ®¹t hiÖu
qu¶ cao h¬n. NhËn thøc ®îc nh÷ng mÆt m¹nh vµ nh÷ng
mÆt cßn h¹n chÕ cña c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô
dông cô. T«i ®i s©u vµo nghiªn có ®Ò tµi “Tæ chøc kÕ
to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô t¹i C«ng ty may Hng
ViÖt ,, nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c tæ chøc h¹ch
to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô t¹i C«ng ty.
Chuyªn ®Ò nµy gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô
dông cô t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu
- c«ng cô dông cô ë C«ng ty May Hng ViÖt.
Ch¬ng III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c
kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô t¹i C«ng ty may Hng ViÖt.
§Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. T«i ®· cè g¾ng rÊt
nhiÒu trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®îc c¸c ThÇy gi¸o, C«
gi¸o truyÒn ®¹t l¹i ë trêng cïng víi thêi gian thùc tËp ë C«ng
ty, nhng ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm
khuyÕt c¶ vÒ néi dung còng nh h×nh thøc tr×nh bµy. T«i rÊt
mong ®îc sù gãp ý, chØ ®¹o cña c¸c ThÇy, c¸c C« cïng c¸c
c¸n bé phßng kÕ to¸n C«ng ty.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o híng dÉn NguyÔn
Quý vµ c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n C«ng ty may Hng ViÖt ®·
t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì t«i rÊt nhiÒu ®Ó t«i cã thÓ hoµn
thµnh chuyªn ®Ò nµy.
2
Ch¬ng I:
C¸c vÊn ®Ò chung vÒ vËt liÖu(vl), c«ng cô
dông cô(ccdc) vµ kÕ to¸n vl, ccdc.
1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ vai trß cña VL, CCDC
trong s¶n xuÊt kinh doanh.
1.1. Kh¸i niÖm.
- VËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu, mét trong ba
yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu
thµnh nªn thùc thÓ cña s¶n phÈm.
- C«ng cô dông cô lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ
®iÒu kiÖn, vÒ tiªu chuÈn quy ®Þnh vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian
sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh.
1.2.§Æc ®iÓm
* VËt liÖu:
- VÒ mÆt hiÖn vËt: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, vËt liÖu kh«ng ngõng chuyÓn ho¸, tham gia toµn bé
mét lÇn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kh«ng gi÷ nguyªn h×nh
th¸i vËt chÊt ban ®Çu mµ biÕn ®æi cÊu thµnh nªn thùc thÓ
s¶n phÈm míi.
3
- VÒ mÆt gi¸ trÞ: KÕt chuyÓn toµn bé mét phÇn gi¸ trÞ
vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
Trong qu¸ tr×nh ®a vËt liÖu vµo s¶n xuÊt th× vËt liÖu
cã thÓ tån t¹i díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, ë c¸c c«ng
®o¹n kh¸c nhau nh:
+ C«ng ®o¹n chuÈn bÞ s¶n xuÊt: VËt liÖu ë d¹ng ban
®Çu cha chÞu t¸c ®éng cña mét quy tr×nh nµo.
+ C«ng ®o¹n s¶n xuÊt kh¸c: VËt liÖu cã thÓ lµ c¸c s¶n
phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm ®Ó tiÕp tôc ®a vµo s¶n
xuÊt ®Ó t¹o ra thùc thÓ cña s¶n phÈm míi.
Ngoµi ra, vËt liÖu cßn chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè
kh¸c nh: M«i trêng, c¸c yÕu tè lý, hãa häc.
* C«ng cô - dông cô:
- Lµ t liÖu lao ®éng cã thÓ tham gia vµo nhiÒu chu kú
s¶n xuÊt kinh doanh nhng vÉn gi÷ nguyªn ®îc h×nh th¸i vËt
chÊt ban ®Çu, chØ cã gi¸ trÞ cña nã bÞ hao mßn dÇn vµ
chuyÓn dÞch tõ phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n xuÊt (gièng TSC§).
- C«ng cô dông cô cã gi¸ trÞ nhá, thêi gian sö dông
ng¾n nªn nã cã thÓ tham gia mét lÇn vµo chu kú s¶n xuÊt
kinh doanh (gièng vËt liÖu).
1.3. Vai trß
- VËt liÖu lµ yÕu tè chi phÝ chÝnh cÊu t¹o nªn thùc thÓ
cña s¶n phÈm, quyÕt ®Þnh ®Õn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông
cña s¶n phÈm. §èi víi mét s¶n phÈm hoµn chØnh th× vËt
liÖu chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ vµ gi¸ thµnh.
- C«ng cô dông cô lµ t liÖu lao ®éng mÆc dï kh«ng trùc
tiÕp cÊu t¹o nªn thùc tÕ s¶n phÈm nhng còng kh«ng thÓ
kh«ng nãi ®Õn vai trß cña nã, chØ chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá
trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm nhng chÝnh
c«ng cô - dông cô ®· gãp phÇn lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
®îc thùc hiÖn mét c¸ch thuËn lîi, nhanh gän t¹o ®iÒu kiÖn
cho vËt liÖu ®îc chuyÓn ho¸ nhanh h¬n.
4
§Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt lîng vµ ®¶m b¶o vÒ
sè lîng, ®óng yªu cÇu vÒ mÉu m· thiÕt kÕ, kü thuËt cña
kh¸ch hµng th× vËt liÖu - c«ng cô dông cô cã ý nghÜa v«
cïng to lín.
Nãi chung, yÕu tè vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong
tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm, do ®ã viÖc cung
cÊp nguyªn vËt liÖu cã ®Çy ®ñ, kÞp thêi hay kh«ng sÏ ¶nh
hëng ®Õn t×nh h×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp, ®ång thêi chÊt lîng nguyªn vËt liÖu còng quyÕt
®Þnh ®Õn chÊt lîng cña s¶n phÈm. Nªn viÖc kiÓm tra chÊt l-
îng cña nguyªn liÖu, viÖc sö dông nguyªn liÖu cã hîp lý hay
kh«ng, cã tiÕt kiÖm ®îc hay kh«ng trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc
dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét viÖc lµm cã ý nghÜa v« cïng
quan träng trong viÖc h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh
cña s¶n phÈm lµm ra, tõ ®ã cã thÓ t¨ng thu nhËp, t¨ng tÝch
luü cho doanh nghiÖp. V× vËy khi cã nhu cÇu sö dông
nguyªn liÖu cÇn ph¶i tæ chøc tèt c«ng viÖc ghi chÐp, ph¶n
¸nh t×nh h×nh xuÊt dïng, sö dông nguyªn liÖu trong s¶n
xuÊt kinh doanh.
§èi víi c«ng cô - dông cô còng vËy, ph¶i b¶o ®¶m tæ
chøc tèt tõ kh©u cung cÊp ®Õn kh©u b¶o qu¶n, sö dông, tõ
sè lîng ®Õn chÊt lîng vµ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt ®îc liªn tôc, gi¶m bít nh÷ng rñi ro thiÖt h¹i cho doanh
nghiÖp, gãp phÇn ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ý nghÜa ®ã th× c¸c doanh nghiÖp
ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ, chÝnh x¸c vËt liÖu -
c«ng cô dông cô ë tÊt c¶ c¸c kh©u trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh, ph¶i ®¶m b¶o vµ thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tr¸nh t×nh tr¹ng thõa, thiÕu ø
®äng, l·ng phÝ... Nh÷ng viÖc lµm ®ã quyÕt ®Þnh ®Õn
thµnh c«ng cña c«ng t¸c s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
5
Qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh thu mua vËt liÖu - c«ng cô
dông cô vÒ sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i, mµu s¾c, gÝa c¶,
chi phÝ thu mua, thùc hiÖn kÕ ho¹ch mua theo ®óng tiÕn
®é phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp, x¸c ®Þnh ®îc ®Þnh møc dù tr÷ tèi ®a, tèi thiÓu
cho tõng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô ®Ó ®¶m b¶o cho
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc b×nh thêng, kh«ng bÞ
d¸n ®o¹n.
ViÖc tæ chøc tèt kho tµng, bÕn b·i, trang bÞ ®Çy ®ñ
ph¬ng tiÖn c©n ®o, thùc hiÖn ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi
víi tõng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô tr¸nh h háng, mÊt
m¸t hay hao hôt, mÆt kh¸c khi vËn chuyÓn vËt liÖu - c«ng
cô dông cô ph¶i bè trÝ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn phï hîp víi
tÝnh chÊt cña tõng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
2. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ VL, CCDC
2.1. Ph©n lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô:
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu - c«ng cô
dông cô bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i víi nh÷ng kÝch cì kh¸c nhau,
víi c«ng dông vµ néi dung kinh tÕ kh¸c nhau.... §Ó thuËn
tiÖn cho viÖc qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt víi tõng
lo¹i, tõng thø vËt liÖu - c«ng cô th× cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh
ph©n lo¹i chóng theo nh÷ng néi dung vµ tiªu thøc nhÊt
®Þnh.
. Ph©n lo¹i vËt liÖu theo vai trß.
§Ó viÖc qu¶n lý cã hiÖu qu¶ ®ßi hái ph¶i nhËn biÕt
tõng thø, tõng lo¹i vËt liÖu. Do ®ã ph©n lo¹i vËt liÖu còng lµ
®iÒu kiÖn ®Ó qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu ®îc chÆt chÏ
h¬n, chÝnh x¸c h¬n.
C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ, chøc n¨ng cña vËt liÖu
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× vËt liÖu ®îc chia
thµnh c¸c lo¹i sau:
+ Nguyªn liÖu chÝnh: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
th× nguyªn liÖu chÝnh lµ ®èi tîng lao ®éng khi tham gia vµo
6
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nã cÊu thµnh thùc thÓ vËt chÊt, thùc thÓ
chÝnh cña s¶n phÈm, hµng ho¸, VD: Sîi mua ngoµi trong c¸c
doanh nghiÖp dÖt.
+ VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu khi tham gia vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cu¶
s¶n phÈm mµ nã chØ cã t¸c dông khi kÕt hîp víi nguyªn liÖu
chÝnh lµm t¨ng chÊt lîng cña nguyªn liÖu chÝnh, t¨ng chÊt l-
îng s¶n phÈm cã thÓ thay ®æi h×nh d¸ng bÒ ngoµi cña s¶n
phÈm hoÆc t¹o ®iÒu kiÖn cho qóa tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm
®îc thùc hiÖn b×nh thêng, hoÆc phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n
lý, nhu cÇu c«ng nghÖ, kü thuËt, cho viÖc b¶o qu¶n bao gãi
s¶n phÈm nh: Thuèc nhuém, s¬n, dÇu nhên...
+ Nhiªn liÖu: Thùc chÊt ®©y cã thÓ coi lµ lo¹i vËt liÖu
phô nhng nã cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh, nã tån t¹i ë c¸c d¹ng nh: ChÊt láng,
chÊt khÝ, chÊt r¾n dïng ®Ó phôc vô cho c«ng nghÖ s¶n xuÊt
s¶n phÈm, cho c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc thiÕt bÞ
ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh: X¨ng, dÇu, than
cñi...
+ Phô tïng thay thÕ: Lµ nh÷ng lo¹i vËt t dïng ®Ó thay
thÕ, söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, ph¬ng tiÖn vËn
t¶i.
+ ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: Lµ nh÷ng thiÕt bÞ, ph-
¬ng tiÖn ®îc sö dông cho c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n. §èi
víi thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n bao gåm c¶ thiÕt bÞ cÇn l¾p,
c«ng cô khÝ cô vµ vËt kÕt cÊu dïng ®Ó l¾p ®Æt c¸c c«ng
tr×nh x©y dùng c¬ b¶n.
+ VËt liÖu kh¸c: Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu th¶i lo¹i ra trong
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm: Gç, s¾t thÐp vôn
hoÆc phÕ liÖu thu nhÆt, thu håi khi thanh lý tµi s¶n cè
®Þnh.
Tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt, cô
thÓ cña tõng lo¹i doanh nghiÖp mµ trong tõng lo¹i vËt liÖu
nªu trªn l¹i ®îc chia thµnh tõng nhãm, thø dùa vµo qui c¸ch,
tÝnh chÊt lý ho¸ häc cña chóng b»ng c¸ch lËp sæ danh ®iÓm
7
vËt liÖu bëi v× c¸ch ph©n lo¹i trªn cha ®¶m b¶o qu¶n lý
chÆt chÏ vµ tiÕn hµnh kiÓm tra mét c¸ch toµn diÖn, cô thÓ.
Sæ danh ®iÓm vËt liÖu lµ c¬ së cho c«ng t¸c qu¶n lý ë
doanh nghiÖp, gi¶m bít khèi lîng ghi chÐp vµ lµ ph¬ng tiÖn
sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu mét c¸ch dÔ dµng.
Ngoµi ra, ®Ó phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n
vËt liÖu trªn nh÷ng gi¸c ®é kh¸c ngêi ta cã thÓ ph©n lo¹i
vËt liÖu theo c¸c tiªu thøc kh¸c. Ch¼ng h¹n: C¨n cø vµo môc
®Ých c«ng dông cña vËt liÖu còng nh néi dung qui ®Þnh
ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n th× vËt
liÖu cña doanh nghiÖp l¹i ®îc chia thµnh:
- Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o
s¶n phÈm.
- Nguyªn vËt liÖu dïng cho nhu cÇu kh¸c: Phôc vô qu¶n
lý ë c¸c ph©n xëng, cho nhu cÇu b¸n hµng, qu¶n lý doanh
nghiÖp...
. Ph©n lo¹i c«ng cô - dông cô theo ph¬ng ph¸p ph©n
bæ, theo yªu cÇu qu¶n lý vµ ghi chÐp kÕ to¸n
C«ng cô - dông cô trong c¸c doanh nghiÖp bao gåm c¸c
l¸n tr¹i t¹m thêi, dông cô g¸ l¾p chuyªn dïng cho s¶n xuÊt,
dông cô ®å nghÒ, quÇn ¸o b¶o hé lao ®éng... Tuú thuéc vµo
yªu cÇu qu¶n lý mµ c«ng cô - dông cô ®îc ph©n lµm 3 lo¹i
sau:
- C«ng cô - dông cô.
- Bao b× lu©n chuyÓn
- §å dïng cho thuª
Còng nh vËt liÖu, ®Ó phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý vµ
h¹ch to¸n chi tiÕt c«ng cô - dông cô th× c«ng cô - dông cô cã
thÓ ph©n lo¹i chi tiÕt h¬n thµnh tõng nhãm, trong mçi nhãm
l¹i ph©n thµnh tõng thø...
2.2. C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ VL, CCDC nhËp xuÊt
kho.
§¸nh gi¸ chung vËt liÖu - c«ng cô dông cô:
8
§¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ viÖc biÓu hiÖn
vËt liÖu - c«ng cô dông cô b»ng thíc ®o tiÒn tÖ theo nh÷ng
nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh ®¶m b¶o yªu cÇu chÝnh x¸c, kÞp
thêi, ®Çy ®ñ.
§¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ kh©u quan träng
trong c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu - c«ng cô dông cô. V× th«ng
qua ®¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô trong tæng chi phÝ
s¶n xuÊt, tõ ®ã míi tÝnh to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c gi¸ thµnh
s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh ®îc ®Þnh møc vËt t ®· sö dông
trong kú vµ lËp ®Þnh møc cho kú sau.
VÒ nguyªn t¾c, vËt liÖu - c«ng cô dông cô ®îc ph¶n
¸nh, ®¸nh gi¸ theo gi¸ vèn thùc tÕ cña chóng. Nhng ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp cã qui m« lín, chñng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô
dông cô nhiÒu, sù biÕn ®éng cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô
diÔn ra thêng xuyªn th× vËt liÖu - c«ng cô dông cô cßn ®îc
®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n ®Ó phôc vô cho h¹ch to¸n chi
tiÕt hµng ngµy t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu -
c«ng cô dông cô.
2.1. §¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo gi¸ thùc
tÕ:
a. Gi¸ thùc tÕ nhËp kho:
Tuú theo tõng nguån nhËp mµ néi dung gi¸ thùc tÕ cña
vËt liÖu - c«ng cô dông cô nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ
nh sau:
- §èi víi vËt liÖu - c«ng cô dông cô mua ngoµi th× gi¸
vèn thùc tÕ nhËp kho bao gåm: Gi¸ mua theo ho¸ ®¬n (+)
chi phÝ thu mua thùc tÕ (bao gåm: Chi phÝ vËn chuyÓn, bèc
dì, b¶o qu¶n, chi phÝ thuª kho, thuª b·i...) (+) thuÕ nhËp
khÈu, thuÕ kh¸c (nÕu cã) (-) c¸c kho¶n gi¶m gi¸, triÕt khÊu,
gi¸ trÞ hµng mua tr¶ l¹i cho ngêi b¸n (nÕu cã).
- §èi víi vËt liÖu - c«ng cô dông cô do doanh nghiÖp tù
gia c«ng chÕ biÕn th× gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho bao gåm:
Gi¸ trÞ thùc tÓ cña vËt liÖu xuÊt gia c«ng, chÕ biÕn (+) c¸c
chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn.
9
- §èi víi vËt liÖu - c«ng cô dông cô thuª ngoµi gia c«ng
chÕ biÕn gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho bao gåm: Gi¸ thùc tÕ cña
vËt liÖu xuÊt ®a ®i gia c«ng, chÕ biÕn (+) chi phÝ vËn
chuyÓn bèc xÕp khi ®a vËt liÖu ®i vµ vÒ nhËp kho (+) sè
tiÒn ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ nhËn gia c«ng, chÕ biÕn.
- §èi víi vËt liÖu - c«ng cô dông cô do c¸c ®¬n vÞ, c¸
nh©n kh¸c gãp vèn liªn doanh th× gi¸ thùc tÕ nhËp kho lµ
gi¸ do héi ®ång c¸c bªn tham gia ®¸nh gi¸ vµ chÊp nhËn.
- §èi víi phÕ liÖu thu håi nhËp kho, gi¸ thùc tÕ cña
chóng lµ gi¸ íc tÝnh cã thÓ sö dông, cã thÓ tiªu thô ®îc
chóng (gi¸ cã thÓ b¸n ®îc trªn thÞ trêng).
b. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho:
§èi víi gi¸ vèn thùc tÕ xuÊt kho, khi xuÊt dïng vËt liÖu -
c«ng cô dông cô th× kÕ to¸n ph¶i tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸
vèn thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô dïng cho c¸c nhu
cÇu, ®èi tîng kh¸c nhau.
2.2. §¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo gi¸ h¹ch
to¸n:
§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã c¸c nghiÖp vô nhËp -
xuÊt diÔn ra thêng xuyªn ®èi hµng ngµy th× viÖc x¸c ®Þnh
gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô hµng ngµy th× c«ng
viÖc h¹ch to¸n trë lªn phøc t¹p, tèn nhiÒu c«ng søc vµ cã khi
kh«ng thùc hiÖn ®îc. Trong trêng hîp nµy kÕ to¸n ph¶i sö
dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi tiÕt hµng
ngµy t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu - c«ng cô
dông cô.
Gi¸ h¹ch to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ gi¸ qui
®Þnh thèng nhÊt trong ph¹m vi x©y dùng vµ ®îc sö dông
æn ®Þnh trong mét thêi gian dµi. Sö dông gi¸ h¹ch to¸n
trong kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô sÏ lµm gi¶m
khèi lîng c«ng viÖc hµng ngµy cña kÕ to¸n.
Tuy nhiªn, cuèi kú h¹ch to¸n ph¶i ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch
to¸n theo gi¸ thùc tÕ nh»m ®¶m b¶o chÝnh x¸c gi¸ vËt liÖu
- c«ng cô dông cô xuÊt kho b»ng c¸ch sö dông hÖ sè gi¸ vËt
liÖu - c«ng cô dông cô.
10
Gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú + gi¸ thùc tÕ nhËp
trong
H =kú
Gi¸ h¹ch to¸n tån ®Çu kú + gi¸ h¹ch to¸n nhËp
trong kú
- TÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho c¨n cø vµo gi¸ h¹ch to¸n vµ
hÖ sè gi¸:
Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho = H x Gi¸ h¹ch to¸n xuÊt
kho
Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n
lý cña doanh nghiÖp mµ trong c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc
tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô xuÊt kho ®¬n gi¸ thùc tÕ hay
hÖ sè gi¸ cã thÓ tÝnh riªng cho tõng nhãm hoÆc c¶ lo¹i vËt
liÖu - c«ng cô dông cô.
Trêng hîp ®¸nh gi¸ vËt liÖu - c«ng cô dông cô khi cã
thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng:
- §èi víi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng thuéc ®èi tîng
nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, gi¸ vËt
t mua vµo lµ gi¸ thùc tÕ kh«ng cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu
vµo.
- §èi víi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh thuéc ®èi tîng nép
thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, gi¸ trÞ vËt
t mua vµo lµ tæng gi¸ thanh to¸n (bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ
gia t¨ng ®Çu vµo).
3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông
cô:
Trong hÖ thèng qu¶n lý, kÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan
träng, kÕ to¸n ®îc sö dông nh mét c«ng cô s¾c bÐn vµ cã
hiÖu lùc nhÊt ®Ó ph¶n øng mét c¸ch kh¸ch quan vµ gi¸m
®èc mét c¸ch toµn diÖn mäi mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, cã nhiÒu h×nh thøc kh¸c
nhau ®Ó qu¶n lý tèt ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Trong sè c¸c h×nh
thøc ®ã th× viÖc tæ chøc kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô
11
mét c¸ch khoa häc, hîp lý, ®óng víi chÕ ®é tµi chÝnh - kÕ
to¸n cña Nhµ níc sÏ ®¶m b¶o ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c
t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô,
t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt s¶n phÈm, do ®ã
kÕ to¸n vËt liÖu - c«ng cô dông cô trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau:
- Tæ chøc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i vËt liÖu - c«ng
cô phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c, yªu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt
cña Nhµ níc vµ yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp. Song
song víi viÖc lµm ®ã, doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông ®óng
®¾n c¸c ph¬ng ph¸p vÒ kü thuËt, h¹ch to¸n vËt liÖu - c«ng
cô dông cô, híng dÉn kiÓm tra c¸c bé phËn trong doanh
nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é h¹ch to¸n ban ®Çu vÒ
vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
- Tæ chøc chøng tõ, tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi
ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ®îc ¸p dông trong doanh
nghiÖp ®Ó ghi chÐp, ph©n lo¹i, tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh
h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña vËt liÖu - c«ng
cô dông cô trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,
cung cÊp sè liÖu kÞp thêi ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Tham gia viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc
hiÖn kÕ ho¹ch thu mua, t×nh h×nh thanh to¸n víi ngêi b¸n,
ngêi cung cÊp, t×nh h×nh sö dông vËt liÖu - c«ng cô dông cô
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
4. Thñ tôc qu¶n lý nhËp-xuÊt kho VL, CCDC vµ c¸c
chøng tõ kÕ to¸n liªn quan
4.1. Thñ tôc qu¶n lý nhËp xuÊt kho VL, CCDC.
*. Hµng kú kÕ to¸n c¨n cø vµo phiÕu xuÊt, nhËp kho
®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Th«ng thêng kÕ to¸n dïng c¸c
ph¬ng ph¸p sau:
a. TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n tån ®Çu kú:
12
Theo ph¬ng ph¸p nµy th× gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô
dông cô xuÊt kho ®îc tÝnh trªn c¬ së sè lîng vËt liÖu - c«ng
cô dông cô xuÊt cïng vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n vËt liÖu - c«ng
cô dông cô tån ®Çu kú vµ ®îc x¸c ®Þnh nh sau:
§¬n gi¸ b×nh qu©n vËt liÖu - Gi¸ vèn thùc tÕ VL - CCDC
=
tån ®Çu kú c«ng cô dông cô tån ®Çu kú
Sè lîng VLCCD tån ®Çu kú
Gi¸ vèn thùc tÕ vËt liÖu - §¬n gi¸ b×nh qu©n vËt
c«ng cô dông cô xuÊt = lîng vËt
liÖuSè-c«ng cô liÖu
dông-
c«ng cô dôngcô
cô x kho trong kú tån
xuÊt trong kú
®Çu kú
Ph¬ng ph¸p nµy tiÖn lîi, ®¬n gi¶n nhng kh«ng chÝnh
x¸c, ®Æc biÖt lµ trong t×nh tr¹ng cã sù biÕn ®éng gi¸ c¶
vËt t lín.
b. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n gia quyÒn: (Gi¸
thùc tÕ b×nh qu©n cña sè tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú).
Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô
dông cô xuÊt kho còng ®îc tÝnh c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho
trong kú vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n ®Ó tÝnh nh sau:
§¬n gi¸ thùc Gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú + Gi¸ thùc tÕ
tÕ = nhËp trong kú
b×nh qu©n Sè lîng tån ®Çu kú + Sè lîng nhËp trong
kú
Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu Sè lîng vËt liÖu - §¬n gi¸ thùc
= x
- c«ng cô dông cô tÕ b×nh
c«ng cô dông cô xuÊt kho qu©n
ViÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cã thÓ
thùc hiÖn cho c¶ kú h¹ch to¸n hoÆc cã thÓ x¸c ®Þnh ®¬n
gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp.
c. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp tríc - xuÊt tríc:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, tríc hÕt ta ph¶i x¸c ®Þnh ®¬n
gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp. Sau ®ã c¨n cø vµo
13
sè lîng xuÊt ra ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn
t¾c: TÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp tríc ®èi víi lîng xuÊt
kho thuéc lÇn nhËp tríc, sè cßn l¹i (Tæng sè xuÊt kho - sè ®·
xuÊt thuéc lÇn tríc) ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ lÇn nhËp
tiÕp sau:
Nh vËy, gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô tån
cuèi kú chÝnh lµ gi¸ thùc tÕ cña sè vËt liÖu - c«ng cô dông
cô nhËp kho thuéc c¸c lÇn nhËp sau cïng.
d. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp sau - xuÊt tríc:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, ta ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®¬n gi¸
thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp kho. Sau ®ã c¨n cø sè lîng xuÊt
kho tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt kho theo nguyªn t¾c: TÝnh
theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp sau cïng hiÖn cã trong
kho ®èi víi sè lîng xuÊt kho thuéc lÇn nhËp sau cïng, sè cßn
l¹i ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ thùc tÕ cña c¸c lÇn nhËp tríc ®ã.
Nh vËy gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu - c«ng cô dông cô tån
kho cuèi kú l¹i lµ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô thuéc
c¸c lÇn nhËp ®Çu kú.
e. TÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh:
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng lo¹i vËt liÖu
- c«ng cô dông cô cã gi¸ trÞ lín, ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái
doanh nghiÖp ph¶i theo dâi vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo
tõng l« hµng. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho ®îc tÝnh c¨n cø vµo ®¬n
gi¸ thùc tÕ vËt liÖu - c«ng cô dông cô nhËp kho tõng l« hµng
vµ sè lîng xuÊt kho.
Nh×n chung mçi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ vËt liÖu -
c«ng cô dông cô xuÊt kho nªu trªn ®Òu cã nh÷ng u ®iÓm
vµ h¹n chÕ riªng vµ cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ¸p dông nhÊt
®Þnh. C¸c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é nghiÖp vô
cña c¸n bé kÕ to¸n còng nh yªu cÇu qu¶n lý ®Ó cã thÓ ¸p
dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ ®¶m b¶o nguyªn t¾c
nhÊt qu¸n trong c¸c niªn ®é kÕ to¸n.
4.2. C¸c chøng tõ kÕ to¸n liªn quan.
14
* Chøng tõ sö dông: Theo chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n qui
®Þnh ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh 1141/TC/Q§/C§KT ngµy
1/1/1995 cña Bé trëng Bé Tµi chÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n
vÒ vËt liÖu - c«ng cô dông cô bao gåm:
- PhiÕu nhËp kho (MÉu 01 - VT)
- PhiÕu nhËp kho (MÉu 02 - VT)
- PhiÕu nhËp kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (mÉu 03 -
VT)
- Biªn b¶n kiÓm kª vËt t, s¶n phÈm, hµng ho¸ (MÉu 08
- VT)
- Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho (MÉu 02 - BH)
- Ho¸ ®¬n cíc phÝ vËn chuyÓn (MÉu 03 - BH)
Ngoµi ra c¸c chøng tõ mang tÝnh chÊt b¾t buéc sö dông
thèng nhÊt theo qui ®Þnh cña Nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp cã
thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n híng dÉn nh:
- PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (mÉu 04 - VT)
- Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t (mÉu 05 - VT)
- PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú (mÉu 07 - VT)
C¸c chøng tõ nµy tuú thuéc ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh cô
thÓ cña tõng doanh nghiÖp thuéc c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng,
thµnh phÇn kinh tÕ, h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau.
§èi víi c¸c chøng tõ thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i ®îc lËp
kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng qui ®Þnh vÒ mÉu biÓu, néi
dung, ph¬ng ph¸p lËp. Ngêi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ viÖc ghi chÐp cña m×nh.
C¸c chøng tõ kÕ to¸n ph¶i ®îc tæ chøc lu©n chuyÓn
theo tr×nh tù vµ thêi gian hîp lý do kÕ to¸n trëng qui ®Þnh
phôc vô cho viÖc ghi chÐp, ph¶n ¶nh, tæng hîp sè liÖu kÞp
thêi cña c¸c bé phËn cã liªn quan.
Tæ chøc lu©n chuyÓn
- Chøng tõ nhËp:
15
Ho¸ ®¬n mua hµng phßng VËt t viÕt phiÕu
nhËp
chuyÓn vÒ kho vËt t vµo thÎ kho
Phßng KÕ to¸n.
- Chøng tõ xuÊt:
Ho¸ ®¬n xuÊt Kho vËt t Phßng kÕ to¸n
vµo thÎ kho
Tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p dông
trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ (thÎ) sau:
- Sæ (ThÎ ) kho
- Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
- Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
- Sæ sè d.
Sæ (thÎ) kho (mÉu 06 - VT) ®îc sö dông ®Ó theo dâi sè
lîng nhËp - xuÊt - tån kho cña tõng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô
dông cô theo tõng kho. ThÎ kho do phßng kÕ to¸n lËp vµ ghi
c¸c chØ tiªu: Tªn, nh·n, hiÖu, quy c¸ch, ®¬n vÞ tÝnh, m· sè
vËt liÖu - c«ng cô dông cô. Sau ®ã giao cho thñ kho ®Ó
h¹ch to¸n nghiÖp vô ë kho, kh«ng ph©n biÖt kÕ to¸n chi
tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo ph¬ng ph¸p nµo.
Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt, sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn,
sæ sè d ®îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n t×nh h×nh nhËp - xuÊt -
tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô vÒ mÆt gi¸ trÞ hoÆc c¶ l-
îng vµ gi¸ trÞ tuú thuéc vµo ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p
dông trong doanh nghiÖp.
Ngoµi ra kÕ to¸n chi tiÕt cßn cã thÓ më thªm c¸c b¶ng
kª nhËp, b¶ng kª xuÊt, b¶ng luü kÕ tæng hîp nhËp - xuÊt -
tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô phôc vô cho viÖc ghi sæ
kÕ to¸n chi tiÕt ®îc ®¬n gi¶n, nhanh chãng vµ kÞp thêi.
5. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô:
5.1 .Yªu cÇu ®èi víi h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu -
c«ng cô dông cô:
16
VËt liÖu - c«ng cô dông cô lµ mét trong nh÷ng ®èi tîng
kÕ to¸n cÇn ph¶i ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt, ph¶i theo dâi ®îc sè
hiÖn cã vµ t×nh h×nh nhËp - xuÊt vËt liÖu - c«ng cô dông cô
cña tõng thø, tõng nhãm, tõng lo¹i theo tõng kho cña doanh
nghiÖp trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt kho vµ ®îc tiÕn
hµnh ®ång thêi c¶ kho vµ phßng kÕ to¸n.
Trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt, viÖc qu¶n lý nãi chung,
c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu - c«ng cô dông cô nãi riªng lµ do
nhiÒu bé, ®¬n vÞ tham gia vµ chÞu tr¸ch nhiÖm. Song viÖc
qu¶n lý t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu - c«ng cô
dông cô hµng ngµy l¹i ®îc thùc hiÖn chñ yÕu ë bé phËn kho
vµ phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp.
Tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô ë
kho lµ mét phËn kÕ to¸n trong doanh nghiÖp v× thñ kho lµ
ngêi qu¶n lý tÊt c¶ vËt liÖu - c«ng cô dông cô, chÞu tr¸ch
nhiÖm tæ chøc vÒ t×nh h×nh nhËp - xuÊt - b¶o qu¶n, dù
tr÷ vËt liÖu - c«ng cô dông cô vµ ghi chÐp vµo sæ s¸ch b»ng
chØ tiªu hiÖn vËt. Cßn ë phßng kÕ to¸n th× víi chøc n¨ng vµ
nghiÖp vô cña m×nh trªn c¬ së mét c¸ch chi tiÕt vµ tËp hîp
b»ng chØ tiªu gi¸ trÞ ®Ó ph¶n ¸nh, Gi¸m ®èc, kiÓm tra
t×nh h×nh hiÖn cã vµ qu¸ tr×nh nhËp - xuÊt vËt liÖu - c«ng
cô dông cô.
5.2. C¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu -
c«ng cô dông cô:
§Ó theo dâi ®îc sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh nhËp - xuÊt
vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo tõng thø, nhãm, lo¹i, tõng
kho vµ vÒ chØ tiªu sè lîng vµ chØ tiªu gi¸ trÞ th× ph¶i cã sù
phèi hîp chÆt chÏ gi÷a kho (thñ kho) vµ phßng kÕ to¸n trong
h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
Dï doanh nghiÖp sö dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt
nµo th× viÖc h¹ch to¸n ph¶i ®îc thùc hiÖn ®ång thêi c¶ ë
kho vµ phßng kÕ to¸n.
a. H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo ph-
¬ng ph¸p thÎ song song:
17
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh
nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt liÖu - c«ng cô dông cô, t×nh
h×nh nhËp - xuÊt diÔn ra kh«ng thêng xuyªn, tr×nh ®é
nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n cßn h¹n chÕ.
+ ë kho: Hµng ngµy khi cã chøng tõ nhËp - xuÊt thñ kho
c¨n cø vµo sè lîng ë cét thùc nhËp, thùc xuÊt trªn chøng tõ
®Ó ghi vµo thÎ kho, cuèi th¸ng thñ kho tÝnh ra sè lîng tån
kho vµ ghi vµo cét tån kho cña thÎ kho. ThÎ kho do kÕ to¸n
më vµ giao cho thñ kho ®Ó ghi chÐp hµng ngµy t×nh h×nh
nhËp -xuÊt, cuèi th¸ng tÝnh ra sè tån kho theo chØ tiªu sè l-
îng. §Þnh kú thñ kho göi (hoÆc kÕ to¸n xuèng kho nhËn) c¸c
chøng tõ nhËp - xuÊt ®· ®îc ph©n lo¹i theo tõng thø vËt liÖu
- c«ng cô dông cô cho Phßng kÕ to¸n. Mçi thø vËt liÖu - c«ng
cô dông cô ®îc më mét thÎ kho.
+ ë Phßng kÕ to¸n: KiÓm tra l¹i tÝnh hîp ph¸p, hîp lý
cña chøng tõ, thùc hiÖn hoµn chØnh chøng tõ. C¨n cø vµo
c¸c chøng tõ thùc xuÊt - nhËp, kÕ to¸n ghi sæ (thÎ) h¹ch
to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô nhËp - xuÊt.
MÉu sè (thÎ) h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông
cô còng t¬ng tù nh mÉu thÎ kho nhng cã thªm c¸c cét thµnh
tiÒn. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè liÖu trªn sæ (thÎ) h¹ch to¸n
chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô ®Ó lËp ra b¶ng kª NhËp -
xuÊt tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô mçi thø vËt liÖu -
c«ng cô dông cô ®îc ghi thªm 1 dßng cña b¶ng kª nµy.
ViÖc ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a phßng kÕ to¸n vµ kho
th«ng qua viÖc ®èi chiÕu sè liÖu t¬ng øng gi÷a thÎ kho vµ
sæ (thÎ) h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô.
b. H¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô theo ph-
¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt cã kh«ng nhiÒu nghiÖp vô xuÊt - nhËp,
kh«ng bè trÝ riªng kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu - c«ng cô dông cô
do vËy kh«ng cã ®iÒu kiÖn ghi chÐp, theo dâi t×nh h×nh
nhËp- xuÊt hµng ngµy.
18
+ ë kho: Thñ kho còng tiÕn hµnh ghi chÐp, ph¶n ¸nh
t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho vËt liÖu - c«ng cô dông cô
nh ph¬ng ph¸p thÎ song song.
+ ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt tån kho cña
tõng thø vËt liÖu - c«ng cô dông cô ë tõng kho dïng cho c¶
n¨m, nhng mçi th¸ng chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. §Ó cã
sè liÖu ghi vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, kÕ to¸n ph¶i lËp
c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt trªn c¬ së c¸c chøng tõ
nhËp, xuÊt ®Þnh kú thñ kho göi lªn. Sæ ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn còng ®îc theo dâi c¶ vÒ chØ tiªu sè lîng vµ chØ tiªu
gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu
gi÷a sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho vµ sè liÖu kÕ
to¸n tæng hîp.
c. Ph¬ng ph¸p sæ sè d:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp sö
dông nhiÒu chñng lo¹i vËt t, t×nh h×nh biÕn ®éng cña vËt
t x¶y ra thêng xuyªn.
Doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®îc hÖ thèng sæ danh
®iÓm vËt t vµ ®· x©y dùng ®îc hÖ thèng gi¸ h¹ch to¸n ®Ó
h¹ch to¸n hµng ngµy.
Yªu cÇu tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n ë
doanh nghiÖp ph¶i cao vµ thñ kho ph¶i x¸c ®Þnh ®îc tr¸ch
nhiÖm cña m×nh trong viÖc qu¶n lý vËt t, viÖc ghi chÐp trªn
thÎ kho vµ sæ sè d.
+ ë kho: Thñ kho còng dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp t×nh
h×nh nhËp - xuÊt - tån kho theo chØ tiªu sè lîng. Cuèi th¸ng,
thñ kho ph¶i ghi sè tån kho ®· tÝnh trªn thÎ kho sang sæ sè
d vµo cét sè lîng.
Sæ sè d do phßng kÕ to¸n më vµ sö dông cho c¶ n¨m
®îc chuyÓn xuèng kho cho thñ kho. Thñ kho c¨n cø vµo sè d
cuèi th¸ng cña tõng thø vËt t trªn thÎ kho ®Ó ghi vµo cét sè
lîng trªn sæ sè d, sau ®ã chuyÓn sæ sè d cho phßng kÕ
to¸n.
19
+ ë phßng kÕ to¸n: §Þnh kú xuèng kho ®Ó kiÓm tra
viÖc ghi chÐp trªn thÎ kho cña thñ kho vµ x¸c nhËn c¸c
chøng tõ nhËp - xuÊt vÒ phßng kÕ to¸n. Sau khi nhËn ®îc
chøng tõ xuÊt - nhËp, kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh kiÓm tra l¹i vµ
hoµn chØnh chøng tõ sau ®ã kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu theo
chØ tiªu gi¸ trÞ cña vËt t nhËp - xuÊt theo tõng nhãm vËt t
®Ó ghi vµo b¶ng kª nhËp vµ b¶ng kª xuÊt, tiÕp ®ã lµ ghi
vµo b¶ng luü kÕ nhËp, luü kÕ xuÊt.
Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè liÖu trªn b¶ng luü kÕ nhËp,
b¶ng luü kÕ xuÊt ®Ó kÕ to¸n ghi vµo b¶ng kª tæng hîp
nhËp - xuÊt - tån kho ë cét nhËp vµ cét xuÊt sau ®ã tÝnh ra
sè tån kho cña tõng nhãm vËt t ®Ó ghi vµo cét tån kho trªn
b¶ng kª tæng hîp nhËp - xuÊt - tån kho vËt t.
Còng vµo cuèi th¸ng sau khi nhËn ®îc sæ sè d do thñ
kho göi lªn th× kÕ to¸n sÏ c¨n cø vµo sè lîng mµ thñ kho ®·
ghi vµ c¨n cø vµo ®¬n gi¸ cña tõng thø vËt t tÝnh to¸n ®Ó
ghi vµo cét thµnh tiÒn trªn sæ sè d.
Sè liÖu ë cét thµnh tiÒn trªn sæ sè d theo tõng
nhãm, tõng lo¹i vËt t sÏ ®îc ®èi chiÕu víi sè liÖu cña chØ tiªu
t¬ng øng trªn b¶ng kª tæng hîp nhËp - xuÊt - tån kho vËt t,
hai sè liÖu nµy ph¶i khíp nhau.
20