Luận văn thạc sĩ nghiên cứu tổng thể xuất khẩu dịch vụ của các ngân hàng tm việt nam

i
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng
tôi. Các s li u và trích d"n trong lu#n án là trung th$c và
có ngu&n g c rõ ràng. Các k)t qu+ nghiên c u c a Lu#n
án ñã ñư/c công b trên t1p chí, không trùng v5i b6t kỳ
công trình nào khác.
Nghiên c u sinh
H Văn Tu n
ii
M CL C
L I CAM ðOAN .............................................................................................i
THU T NG VI T T!T..............................................................................vi
DANH M C B%NG, BI'U, ð( TH)........................................................ viii
M* ð+U...........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: LÝ LU N CHUNG V1 XU3T KH5U D)CH V C6A CÁC
NGÂN HÀNG THƯƠNG M:I ............................................................................ 9
1.1. TmOi ....................................................................................................................... 9
1.1.1. Khái ni m và phân lo i d ch v c a Ngân hàng thương m i.........9
1.1.2. Vai trò xu#t kh%u d ch v c a Ngân hàng thương m i ñ'i v(i n)n
kinh t* qu'c dân...........................................................................................12
1.1.3. Vai trò xu#t kh%u d ch v ñ'i v(i Ngân hàng thương m i ...........14
1.2. Các phương th c xu t khFu dHch vI và cam kSt cJa ViTt Nam vU mV
cWa thH trưXng dHch vI cJa Ngân hàng thương mOi khi gia nhYp TZ ch c
Thương mOi ThS gi[i ............................................................................................ 16
1.2.1. Các phương th.c xu#t kh%u d ch v c a Ngân hàng thương m i 16
1.2.2. Cam k*t c a Vi t Nam v) m/ c0a th trư1ng d ch v c a Ngân
hàng thương m i khi gia nh2p T4 ch.c thương m i th* gi(i......................23
1.3. Nhân t^ _nh hưVng ñSn xu t khFu dHch vI cJa Ngân hàng thương
mOi ..................................................................................................................... 26
1.3.1. Nhân t' thu5c v) Ngân hàng thương m i.....................................26
1.3.2. Nhân t' thu5c v) cơ ch*, chính sách c a Vi t Nam .....................27
1.3.3. Nhân t' thu5c v) th trư1ng nư(c nh2p kh%u d ch v ..................28
1.4. Kinh nghiTm xu t khFu dHch vI cJa mbt s^ Ngân hàng thương mOi
nư[c ngoài .............................................................................................................. 30
1.4.1. Kinh nghi m c a Citigroup ..........................................................30
iii
1.4.2. Kinh nghi m c a HSBC Holdings ................................................32
1.4.3. Kinh nghi m c a Deutsche Bank..................................................34
1.4.4. Kinh nghi m c a ANZ ..................................................................35
1.4.5. Bài hBc rút ra cho các ngân hàng thương m i Vi t Nam ............36
CHƯƠNG 2: THdC TR:NG XU3T KH5U D)CH V C6A CÁC NGÂN
HÀNG THƯƠNG M:I VIfT NAM ................................................................. 40
2.1. Phân tích tZng quan thic trOng xu t khFu dHch vI cJa các Ngân
hàng thương mOi ViTt Nam ................................................................................. 40
2.1.1. Khái quát v) h th'ng Ngân hàng thương m i Vi t Nam ............40
2.1.2. ThDc tr ng d ch v c a các Ngân hàng thương m i Vi t Nam....43
2.1.3. ThDc tr ng xu#t kh%u d ch v c a các Ngân hàng thương m i Vi t
Nam ......................................................................................................52
2.2. Phân tích thic trOng phương th c xu t khFu dHch vI cJa các Ngân
hàng thương mOi ViTt Nam ................................................................................. 56
2.2.1. ThDc tr ng xu#t kh%u d ch v theo tEng phương th.c c a các
Ngân hàng thương m i Vi t Nam................................................................56
2.2.2. ThDc tr ng xu#t kh%u d ch v c a m5t s' Ngân hàng thương m i
Vi t Nam ......................................................................................................61
2.3. Phân tích thic trOng năng lic cOnh tranh trong xu t khFu dHch vI
cJa các Ngân hàng thương mOi ViTt Nam......................................................... 75
2.3.1. Năng lDc c nh tranh chung c a các doanh nghi p Vi t Nam......75
2.3.2. ThDc tr ng năng lDc c nh tranh trong xu#t kh%u d ch v c a các
Ngân hàng thương m i Vi t Nam................................................................78
2.4. KSt luYn vU thic trOng xu t khFu dHch vI cJa các ngân hàng thương
mOi ViTt Nam ......................................................................................................... 82
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯnNG VÀ GI%I PHÁP PHÁT TRI'N XU3T
KH5U D)CH V C6A CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M:I VIfT NAM ..
..................................................................................................................... 85
iv
3.1. Quan ñipm và phương hư[ng phát tripn xu t khFu dHch vI cJa các
Ngân hàng thương mOi ViTt Nam....................................................................... 85
3.1.1. Quan ñiHm phát triHn xu#t kh%u d ch v c a các Ngân hàng
thương m i Vi t Nam...................................................................................85
3.1.2. Phương hư(ng phát triHn xu#t kh%u d ch v c a các ngân hàng
thương m i Vi t Nam ñ*n năm 2020...........................................................88
3.2. Gi_i pháp phát tripn xu t khFu dHch vI cJa các Ngân hàng thương
mOi ViTt Nam ......................................................................................................... 92
3.2.1. Phát triHn cơ s/ h tKng cho xu#t kh%u d ch v c a các Ngân
hàng thương m i Vi t Nam..........................................................................92
3.2.2. Nâng cao ch#t lưLng d ch v xu#t kh%u theo chu%n Qu'c t* ......94
3.2.3. Nâng cao năng lDc c nh tranh trong xu#t kh%u d ch v c a các
Ngân hàng thương m i Vi t Nam................................................................95
3.2.4. ða d ng hóa các d ch v và phương th.c xu#t kh%u c a các Ngân
hàng thương m i Vi t Nam..........................................................................99
3.2.5. Tăng cư1ng các ho t ñ5ng xúc ti*n xu#t kh%u d ch v c a các
Ngân hàng thương m i Vi t Nam..............................................................101
3.2.6. Tăng cư1ng liên k*t hLp tác trong xu#t kh%u d ch v c a các
Ngân hàng thương m i Vi t Nam..............................................................101
3.2.7. Xây d ng và phát tri n thương hi u c"a các Ngân hàng thương
m&i Vi t Nam ............................................................................................102
3.2.8. Cơ c#u l i t4 ch.c c a các Ngân hàng thương m i Nhà nư(c ñáp
.ng nhu cKu phát triHn trong ñi)u ki n h5i nh2p Qu'c t* ........................105
3.2.9. Tăng cư1ng năng lDc tài chính và quSn tr ñi)u hành cho h th'ng
các Ngân hàng thương m i c4 phKn .........................................................106
3.3. KiSn nghH v[i Nhà nư[c ........................................................................107
3.3.1. Tăng cư1ng hành lang pháp lý cho ho t ñ5ng xu#t kh%u d ch v
c a các ngân hàng thương m i Vi t Nam .................................................107
3.3.2. S0 d ng công c khuy*n khích tăng trư/ng xu#t kh%u d ch v ..108
v
3.3.3. Nâng cao năng lDc quSn lý c a Nhà nư(c .................................108
3.3.4. Tăng cư1ng năng lDc giám sát c a Ngân hàng Nhà nư(c Vi t
Nam ....................................................................................................109
3.3.5. Công tác h ch toán, th'ng kê d ch v theo chu%n mDc qu'c t*.110
K T LU N ..........................................................................................................111
TÀI LIfU THAM KH%O .................................................................................114
DANH M C PH L C.....................................................................................118
vi
THU T NG VI T T!T
ABB Ngân hàng TMCP An Bình
ACB Ngân hàng TMCP Á Châu
ADB Ngân hàng phát tri n Châu Á
AGRIBANK Ngân hàng Nông nghi p và PTNT Vi t Nam
ANZ Ngân hàng ANZ
ATM Th7/máy rút ti:n t ñBIDC NH ñ>u tư và phát tri n VN?Chi nhánh Camphuchia
BIDV Ngân hàng ñ>u tư và phát tri n Vi t Nam
BTA Hi p ñ@nh thương m&i song phương Vi t ? MC
BVSC Công ty CP chEng khoán BGo Vi t
CAR H sH An toàn VHn
CITIBANK Ngân hàng Citibank
CP CJ ph>n
CSXH Chính sách xã hDNNN Doanh nghi p Nhà nưNc
DVNH D@ch vO Ngân hàng
EIB Ngân hàng TMCP XNK Vi t Nam
EU Liên minh Châu Âu
FDI ð>u tư tr c tiWp nưNc ngoài
FII ð>u tư gián tiWp nưNc ngoài
GATS Hi p ñ@nh chung v: Thương m&i D@ch vO
GDP TJng sGn phXm quHc nHSBC Ngân hàng HZng Kông Thư[ng HGi
IBRD Ngân hàng Tái thiWt và Phát tri n QuHc tW
IMF QuC Ti:n t QuHc tW
JICA Văn phòng H[p tác quHc tW Nh`t BGn
KTTT Kinh tW th@ trưang
MB Ngân hàng TMCP Quân ñ vii
MHB Ngân hàng TMCP Nhà ðB sông Cbu Long
NH Ngân hàng
NHNN Ngân hàng Nhà nưNc
NHTM Ngân hàng thương m&i
NHTW Ngân hàng Trung ương
ODA He tr[ phát tri n chính thEc
POS ði m chfp nh`n th7
SACOMBANK Ngân hàng TMCP Sài gòn thương tín
SEAB Ngân hàng TMCP ðông Nam Á
TCTD TJ chEc tín dOng
TDQT Tín dOng quHc tW
TECHCOMBANK Ngân hàng TMCP kC thương Vi t Nam
TMCP Thương m&i cJ ph>n
TTQT Thanh toán QuHc tW
USD ðô la MC
VCB Ngân hàng TMCP ngo&i thương Vi t Nam
VIB Ngân hàng TMCP QuHc tW
VIETINBANK Ngân hàng TMCP công thương Vi t Nam
VN Vi t Nam
VND ðZng Vi t Nam
WB Ngân hàng ThW giNi
WTO TJ chEc Thương m&i ThW giNi
viii
DANH M C B%NG, BI'U, ð( TH)
Sơ ñZ 1.1: Xuft khXu d@ch vO giia ngưai cư trú và ngưai không cư trú ............. 16
Sơ ñZ 1.2: Các phương thEc xuft khXu d@ch vO .................................................... 20
BGng 2.1: SH lư[ng Ngân hàng thương m&i qua các năm .................................... 43
BGng 2.2: Th@ ph>n huy ñBGng 2.3: Th@ ph>n cho vay c"a các NHTM......................................................... 46
BGng 2.4: Doanh sH mk và thanh toán L/C c"a các NHTM ................................ 49
BGng 2.5: Ho&t ñBGng 2.6: Doanh sH thanh toán th7 tín dOng quHc tW c"a các NHTM ................. 50
BGng 2.7: Doanh sH mua bán ngo&i t c"a các NHTM ........................................ 51
BGng 2.8: Doanh thu xuft khXu d@ch vO c"a VCB ................................................ 62
BGng 2.9: Xuft khXu d@ch vO theo các phương thEc c"a VCB............................. 62
BGng 2.10: Doanh thu tj xuft khXu d@ch vO c"a BIDV........................................ 65
BGng 2.11: Xuft khXu d@ch vO theo các phương thEc c"a BIDV......................... 66
BGng 2.12: KWt quG kinh doanh c"a BIDC ............................................................ 67
BGng 2.13: KWt quG ho&t ñBGng 2.14: Doanh thu tj xuft khXu d@ch vO c"a Sacombank............................... 70
BGng 2.15: Xuft khXu d@ch vO theo các phương thEc c"a Sacombank................ 71
BGng 2.16: XWp h&ng sEc c&nh tranh tăng trưkng c"a Vi t Nam......................... 75
Bi u ñZ 2.1: Huy ñBi u ñZ 2.2: Cho vay ñHi vNi n:n kinh tW ..............................................................46
Bi u ñZ 2.3: Tm trnng cho vay n:n kinh tW theo ngành......................................... 47
Bi u ñZ 2.4: Xuft khXu d@ch vO c"a Vi t Nam...................................................... 54
Bi u ñZ 2.5: Xuft khXu d@ch vO tài chính Ngân hàng ........................................... 55
Bi u ñZ 2.6: Cán cân xuft nh`p khXu d@ch vO tài chính Ngân hàng .................... 56
1
M* ð+U
1. Si c Mthương m&i quHc tW và xuft khXu d@ch vO c"a Vi t Nam thai gian qua là cơ cfu kinh
tW, cơ cfu xuft khXu nói chung, cơ cfu sGn phXm d@ch vO xuft khXu nói riêng ch`m
chuy n d@ch theo hưNng hi n ñ&i. Cơ cfu kinh tW ch`m chuy n d@ch theo hưNng kinh
tW th@ trưang hi n ñ&i trong 15 năm qua (1995?2010) trong cơ cfu GDP, tm trnng c"a
khu v c d@ch vO không tăng lên mà l&i có xu hưNng giGm tj 44% năm 1995 xuHng
38,1% năm 2000 và cht dao ñWTO (2007?2010); trong ñó, tm l ñóng góp c"a các tJ chEc tài chính vào GDP cht
dao ñtm trnng c"a d@ch vO trong giá tr@ xuft khXu ñã có hưNng giGm tj 14,56% năm 1990
xuHng 9,17% năm 2009 và cht chiWm 8,97% năm 2010, trái vNi xu thW phát tri n
chung c"a ThW giNi (cơ cfu xuft khXu c"a ThW giNi trong cùng khoGng thai gian ñó,
tm trnng c"a d@ch vO ñã tăng tj 18,53% lên 21%). Trong cơ cfu sGn phXm d@ch vO
xuft khXu, tm trnng c"a nhóm sGn phXm có giá tr@ gia tăng cao (như Tài chính ngân
hàng, BGo hi m, Bưu chính vixn thông…) cht dao ñchính ngân hàng cht chiWm 3%. ði m ñáng chú ý là trong phương thEc xuft khXu
d@ch vO, phương thEc hi n di n thương m&i và di chuy n th nhân cht chiWm khoGng
5%, ñi:u ñó ñZng nghĩa vNi vi c chúng ta chưa t`n dOng tHt các cơ htrưang thW giNi tj hd@ch vO ngoài biên giNi quHc gia. Trong khi ñó, trên th@ trưang d@ch vO ngân hàng
trong nưNc, th@ ph>n c"a các NHTM Nhà nưNc liên tOc giGm xuHng (trên th@ trưang
ti:n gbi giGm tj 77% năm 2000 xuHng 59,3% năm 2007, còn khoGng 55% năm
2010. Trên th@ trưang cho vay trong thai gian tương Eng giGm tj 78,7% xuHng
60,1% và 55%).
Theo ñ: án phát tri n xuft khXu giai ño&n 2006?2010, Chính ph" ñã ñ|t ra
mOc tiêu ñ&t tHc ñ< tăng trưkng kim ng&ch xuft khXu d@ch vO cG nưNc bình quân
16,3%/năm. ðZng thai, Chính ph" cũng phê duy t ñ: án phát tri n ngành Ngân
hàng Vi t Nam ñWn năm 2010 và ñ@nh hưNng ñWn năm 2020 vNi 11 nhóm giGi pháp
2
lNn c>n phGi tJ chEc th c hi n. Trong ñó có giGi pháp là “ñXy nhanh quá trình hnh`p quHc tW trong lĩnh v c Ngân hàng”.
Theo cam kWt chung c"a Vi t Nam khi gia nh`p WTO ñHi vNi các ngành d@ch
vO v: cơ bGn như Hi p ñ@nh thương m&i song phương vNi Hoa Kỳ (BTA). TrưNc
hWt, Công ty nưNc ngoài không ñư[c hi n di n t&i Vi t Nam dưNi hình thEc Chi
nhánh, trj phi ñi:u ñó ñư[c ta cho phép trong tjng ngành cO th . Ngoài ra, Công ty
nưNc ngoài tuy ñư[c phép ñưa cán b< quGn lý vào làm vi c t&i Vi t Nam nhưng ít
nhft 20% cán b< quGn lý c"a Công ty phGi là ngưai Vi t Nam. CuHi cùng, ta cho
phép tJ chEc và cá nhân nưNc ngoài ñư[c mua cJ ph>n trong các doanh nghi p Vi t
Nam nhưng tm l phGi phù h[p vNi mEc mk cba th@ trưang ngành ñó. Riêng Ngân
hàng ta cht cho phép Ngân hàng nưNc ngoài mua tHi ña 30% cJ ph>n. Cam kWt cO
th ñHi vNi d@ch vO Ngân hàng: Vi t Nam ñZng ý cho Hoa Kỳ thành l`p Ngân hàng
con 100% vHn nưNc ngoài không munưNc ngoài ñư[c thành l`p Chi nhánh t&i Vi t Nam nhưng Chi nhánh ñó s• không
ñư[c phép mk Chi nhánh phO và v‚n phGi ch@u h&n chW v: huy ññZng Vi t Nam tj th nhân Vi t Nam trong vòng 5 năm k tj khi ta gia nh`p WTO.
Ta v‚n gii ñư[c h&n chW v: mua cJ ph>n trong các Ngân hàng Vi t Nam. ðây là
h&n chW ñ|c bi t có ý nghĩa ñHi vNi ngành Ngân hàng.
Như v`y, khu v c Ngân hàng s• g>n như mk hoàn toàn trong nh`n ti:n gbi
và các khoGn phGi trG khác tj công chúng; cho vay dưNi tft cG các hình thEc, bao
gZm tín dOng tiêu dùng, tín dOng c>m cH thW chfp, bao thanh toán và tài tr[ giao
d@ch thương m&i…v.v. Vì v`y, chúng ta phGi s„n sàng các nguZn l c ñ có th c&nh
tranh vNi các Ngân hàng nưNc ngoài, ñZng thai tìm hưNng ñi phù h[p cho các Ngân
hàng thương m&i Vi t Nam trong ñó, ñ@nh hưNng xuft khXu d@ch vO c"a các Ngân
hàng thương m&i Vi t Nam là mn phGi tính ñWn.
Trong bHi cGnh ñó và ñ vư[t qua nhing khó khăn thách thEc nêu trên, vi c
nghiên cEu ñ tìm ra các giGi pháp nhƒm ñXy m&nh xuft khXu d@ch vO c"a các ngân
hàng thương m&i Vi t Nam, góp ph>n gia tăng xuft khXu d@ch vO, chuy n d@ch cơ
cfu và nâng cao chft lư[ng, hi u quG xuft khXu d@ch vO là rft quan trnng. Vì v`y,
vi c nghiên cEu tJng th xuft khXu d@ch vO c"a các Ngân hàng thương m&i Vi t
Nam là rft c>n thiWt.
3
2. MIc tiêu và nhiTm vI nghiên c u cJa luYn án
2.1. M;c tiêu nghiên c u c a lu#n án
MOc tiêu tJng quát: Nghiên cEu, ñ: xuft ñ@nh hưNng và giGi pháp phát tri n
xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM Vi t Nam ñWn năm 2020.
MOc tiêu cO th :
? Phân tích và h thHng hóa nhing vfn ñ: lý lu`n cơ bGn có liên quan ñWn
xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM.
? Phân tích, ñánh giá th c tr&ng xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM Vi t Nam
sau khi th c thi các cam kWt thương m&i d@ch vO trong WTO.
? ð: xuft phương hưNng và mc"a các NHTM Vi t Nam ñWn năm 2020.
2.2. Nhi m v; nghiên c u c a lu#n án
Nhi m vO nghiên cEu c"a lu`n án là ñi tìm câu trG lai cho các câu h…i nghiên
cEu sau:
? ThE nhft: S c>n thiWt phGi nghiên cEu và phát tri n xuft khXu d@ch vO c"a
các NHTM Vi t Nam?
? ThE hai: T>m quan trnng trong xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM?
? ThE ba: Các nhân tH Gnh hưkng ñWn xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM?
? ThE tư: Th c tr&ng xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM Vi t Nam?
? ThE năm: ði:u gì cGn trk xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM Vi t Nam?
? ThE sáu: GiGi pháp nào ñ phát tri n xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM Vi t
Nam.
3. ð^i tưrng và phOm vi nghiên c u
ðHi tư[ng nghiên cEu: Nhing vfn ñ: lý lu`n và th c tixn v: xuft khXu d@ch
vO c"a các NHTM Vi t nam trong bHi cGnh h Ph&m vi nghiên cEu:
? Ph&m vi không gian: Nghiên cEu chung k t>m vi mô và nghiên cEu cO th
xuft khXu d@ch vO c"a m 4
thương Vi t Nam; Ngân hàng ñ>u tư và phát tri n Vi t Nam; Ngân hàng TMCP Sài
gòn thương tín.
? Ph&m vi v: thai gian: Nghiên cEu th c tr&ng tj năm 2005 ñWn năm 2010,
ñ: xuft kiWn ngh@ ñWn năm 2020.
4. Phương pháp nghiên c u
Trong quá trình nghiên cEu tác giG sb dOng các bi n pháp bi n chEng lôgic
trong khái quát tJng quan và phân tích vfn ñ: ñZng thai sb dOng phương pháp phân
tích thHng kê; phân tích tJng h[p; lý thuyWt h thHng…vv ñ phân tích và lu`n giGi
th c tixn. ð: tài cũng v`n dOng kWt quG nghiên cEu c"a các công trình khoa hnc có
liên quan ñ làm sâu s‡c thêm các lu`n ñi m c"a ñ: tài.
? Phương pháp thHng kê: ð: tài sb dOng các sH li u thHng kê thích h[p ñ
phOc vO cho vi c phân tích các ho&t ñNam và hi u quG c"a nó mang l&i trong tjng giai ño&n.
? Phương pháp phân tích, tJng h[p: Trên cơ sk ñánh giá th c tr&ng xuft khXu
d@ch vO c"a các NHTM Vi t Nam, ñ: tài s• ñưa ra nhing ñánh giá chung có tính
khái quát v: toàn b< ho&t ñ Phương pháp lu`n nghiên cEu c"a ñ: tài là duy v`t bi n chEng và duy v`t
l@ch sb. Các phương pháp cO th bao gZm: Phương pháp chuyên gia; ñHi chiWu, so
sánh; phương pháp ñi:u tra, ...
? Phương pháp chuyên gia: Tham khGo ý kiWn c"a các chuyên gia lý lu`n và
chuyên gia th c nghi m trong ngành ñ có cái nhìn tJng quát khi phân tích, ñánh
giá ho&t ñ ? Phương pháp ñHi chiWu, so sánh: Xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM Vi t
Nam ñư[c so sánh vNi mñ&t ñư[c kWt quG tHi ưu.
? Phương pháp ñi:u tra: ð: tài áp dOng các phương pháp quan sát, ñi:u tra
các chuyên gia trong và ngoài nưNc, các Doanh nhân trong lĩnh v c tài chính, ngân
hàng ñ thu th`p thông tin, sH li u ñ phOc vO cho ñ: tài.
5. TZng quan tình hình nghiên c u trong và ngoài nư[c
5
Hi n nay, ñã có mtrong nưNc cũng như nưNc ngoài. Qua quá trình nghiên cEu và tìm hi u, tôi có msH nh`n xét, ñánh giá v: các nghiên cEu này như sau:
? Các tài li u v: d@ch vO và xuft khXu d@ch vO c"a WTO và các tJ chEc
khác,... (Danh mOc các tài li u chi tiWt trong Tài li u tham khGo). V: các tài li u
này, nvO trong n:n kinh tW c"a mñtranh c"a các phân ngành d@ch vO trong mxuft khXu d@ch vO ñ|c bi t là xuft khXu d@ch vO Ngân hàng, chiWn lư[c xuft khXu
d@ch vO Ngân hàng, phân tích các cơ sk lý lu`n cho mNgân hàng, ñánh giá th@ trưang cũng như nhing ñ@nh hưNng và giGi pháp chung ñ
phát tri n xuft khXu d@ch vO Ngân hàng c"a m ? ð: án QuHc gia v: "Nâng cao khG năng c&nh tranh c"a hàng hóa và d@ch vO
Vi t Nam: lĩnh v c d@ch vO", ñ: tài cfp B< c"a ‰y ban QuHc gia v: h[p tác kinh tW
quHc tW, B< thương m&i; "Nâng cao năng l c c&nh tranh quHc gia" c"a Vi n nghiên
cEu quGn lý kinh tW Trung ương và Chương trình phát tri n Liên h[p quHc, D án
Vie 01/025. 2003: ð: án và D án mNi cht t`p trung vào ñánh giá năng l c c&nh
tranh c"a các doanh nghi p kinh doanh d@ch vO c"a Vi t Nam, so sánh vNi các
doanh nghi p kinh doanh cùng ngành c"a các nưNc trong khu v c và thW giNi. Tj ñó
phân tích ñi m m&nh, ñi m yWu, cơ hnâng cao năng l c c&nh tranh c"a các doanh nghi p kinh doanh d@ch vO c"a Vi t
Nam.
? ChiWn lư[c thúc ñXy xuft khXu ñWn năm 2010 c"a B< Thương m&i (nay là
B< Công Thương). Trong ChiWn lư[c này, nñ: c`p ñWn thúc ñXy xuft khXu hàng hóa, ñ|c bi t là mcó l[i chW c&nh tranh. Còn v: các lĩnh v c d@ch vO Ngân hàng, chiWn lư[c cũng ñã
có ñ: c`p ñWn, tuy nhiên ch" yWu mNi cht giNi thi u qua lĩnh v c d@ch vO Ngân
hàng, chưa có ñánh giá, ñ@nh hưNng và giGi pháp cO th cho vi c xuft khXu d@ch vO
Ngân hàng.
6
? Nghiên cEu chuyên ñ: v: chiWn lư[c phát tri n c"a mVi t Nam: Vixn thông, Tài chính, V`n tGi bi n, V`n tGi hàng không, Du l@ch và
Ngân hàng c"a B< KW ho&ch và ð>u tư: Nghiên cEu mNi cht t`p trung xem xét các
chiWn lư[c phát tri n c"a mu
hWt các ngành d@ch vO c"a Vi t Nam ñ:u ñã có chiWn lư[c c"a riêng mình. Tj ñó,
qua th c tixn nghiên cEu này, B< KW ho&ch và ð>u tư hưNng tNi xây d ng mchiWn lư[c tJng th phát tri n các ngành d@ch vO c"a Vi t Nam. Hi n nay nghiên
cEu này v‚n ñang tiWp tOc ñư[c tri n khai th c hi n.
? Báo cáo nghiên cEu sH 03: Tác ñVi t Nam gia nh`p WTO nƒm trong khuôn khJ D án fsp 2000?148, he tr[ Vi t
Nam hCnưNc và các tJ chEc tín dOng nưNc ngoài. Tuy nhiên báo cáo ch" yWu cht ñánh giá
tác ñ ? Lu`n án tiWn sĩ: Thúc ñXy xuft khXu d@ch vO c"a Vi t Nam khi là thành viên
c"a TJ chEc Thương m&i ThW giNi (WTO). Lu`n án ñã có mv: lĩnh v c d@ch vO, ho&t ñxong lu`n án l&i không ñi xâu vào mho&t ñn
phGi ñưa ra ñư[c giGi pháp cO th ñHi vNi tjng lĩnh v c d@ch vO.
Tj nhing phân tích trên, tôi ñã quyWt ñ@nh l a chnn ñ: tài nghiên cEu "Xuft
khXu d@ch vO c"a các Ngân hàng Thương m&i Vi t Nam" ñ ñi xâu nghiên cEu v:
xuft khXu d@ch vO c"a các Ngân hàng Thương m&i Vi t Nam khi Vi t Nam là thành
viên c"a TJ chEc Thương m&i ThW giNi. ð: tài này không trùng vNi bft kỳ công
công trình nghiên cEu nào nêu trên.
6. Nhtng ñipm m[i cJa luYn án
Nhing ñóng góp mNi v: m|t hnc thu`t, lý lu`n:
? Nghiên cEu ho&t ñcách là my ñ" v: tính
chft hàng hóa?d@ch vO c"a lo&i hình xuft khXu này, theo ñó tft cG các ho&t ñ 7
cung cfp d@ch vO c"a NHTM cho khách hàng ñ:u phGi ñư[c coi là ho&t ñvO. Cách nhìn nh`n này mNHTM trong n:n kinh tW, m|t khác giúp ñánh giá s ñóng góp c"a NHTM trong
lĩnh v c xuft khXu m Nhing phát hi n, ñ: xuft mNi rút ra ñư[c tj kWt quG nghiên cEu, khGo sát c"a
lu`n án:
? Trên cơ sk khGo sát, nh`n d&ng và phân tích ho&t ñc"a các NHTM, lu`n án ñã cht ra rƒng ba phương thEc xuft khXu d@ch vO ch" yWu
c"a các NHTM Vi t Nam là cung cfp d@ch vO qua biên giNi (phương thEc 1), tiêu
dùng d@ch vO k nưNc ngoài (phương thEc 2) và hi n di n thương m&i (phương thEc
3); ñHi vNi phương thEc 4 (hi n di n th nhân) h>u hWt các NHTM Vi t Nam ñ:u
chưa th c hi n ñư[c.
? Nhƒm tìm kiWm hưNng ñi mNi cho các NHTM Vi t Nam, lu`n án cht ra
rƒng, chiWn lư[c kinh doanh c"a các NHTM lNn c"a Vi t Nam trong giai ño&n 2011
– 2020 c>n xác ñ@nh ưu tiên xuft khXu nhƒm gia tăng qui mô và th@ ph>n, hưNng tNi
hình thành T`p ñoàn tài chính.
? Trong h thHng các giGi pháp ñZng b< ñ phát tri n xuft khXu d@ch vO c"a
các NHTM Vi t Nam ñư[c ñưa ra, lu`n án nhfn m&nh vi c ưu tiên nghiên cEu bJ
sung các d@ch vO xuft khXu theo tjng phương thEc xuft khXu, ñ|c bi t bJ sung các
d@ch vO xuft khXu theo phương thEc 4 (hi n di n th nhân) nhƒm ña d&ng hóa các
d@ch vO g‡n vNi ñ>y ñ" các phương thEc xuft khXu.
? ð có th ñánh giá, phân tích xuft khXu d@ch vO c"a các NHTM Vi t Nam,
lu`n án kiWn ngh@ ñi:u chtnh qui ñ@nh thHng kê, theo dõi g‡n vNi tjng phương thEc
xuft khXu, ñGm bGo phù h[p vNi chuXn m c QuHc tW. ðây là mcO khuyWn khích phát tri n xuft khXu phù h[p vNi các cam kWt trong TJ chEc
thương m&i ThW giNi.
7. KSt c u cJa ñU tài
Tên ñ: tài “Xu t khFu dHch vI cJa các Ngân hàng thương mOi ViTt Nam”
V: bH cOc: Ngoài ph>n mk ñ>u, kWt lu`n, mOc lOc, các phO lOc và danh mOc
tài li u tham khGo, ñ: tài ñư[c kWt cfu thành 3 Chương:
8
Chương 1: Lý luYn chung vU xu t khFu dHch vI cJa các Ngân hàng
thương mOi
Chương 2: Thic trOng xu t khFu dHch vI cJa các Ngân hàng thương
mOi ViTt Nam
Chương 3: Phương hư[ng và gi_i pháp phát tripn xu t khFu dHch vI cJa
các Ngân hàng thương mOi ViTt Nam
9
CHƯƠNG 1: LÝ LU N CHUNG V1 XU3T KH5U D)CH V C6A
CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG M:I
1.1. T mOi
1.1.1. Khái ni m và phân lo1i d>ch v; c a Ngân hàng thương m1i
1.1.1.1. Khái ni m v: d@ch vO c"a Ngân hàng thương m&i [6], [32], [33]
Theo lý thuyWt v: Marketing, con ngưai thoG mãn nhing nhu c>u và mong
muHn c"a mình bƒng hàng hoá và d@ch vO, hàng hoá và d@ch vO ñư[c gni chung
bƒng thu`t ngi “sGn phXm”. Ý nghĩa quan trnng c"a sGn phXm v`t chft b‡t nguZn
không phGi ch" yWu tj vi c sk hiu chúng mà chính tj vi c có ñư[c nhing d@ch vO
mà chúng ñem l&i. Các sGn phXm v`t chft th c s là nhing phương ti n phOc vO
con ngưai.
Th c chft, d@ch vO còn do nhing yWu tH khác ñGm bGo, như con ngưai, ñ@a
ñi m, các ho&t ñphương ti n có khG năng thoG mãn mong muHn hay nhu c>u c"a con ngưai.
* BGn chft c"a d@ch vO:
D@ch vO là mkia, có ñ|c ñi m là vô hình và không d‚n ñWn vi c chuy n như[ng quy:n sk hiu.
Vi c th c hi n d@ch vO có th g‡n li:n ho|c không g‡n li:n vNi sGn phXm v`t chft;
D@ch vO là mgiGi quyWt các mHi quan h giia ngưai cung cfp vNi ngưai sb dOng ho|c tài sGn c"a
ngưai sb dOng.
* BGn chft d@ch vO c"a NHTM:
D@ch vO c"a NHTM là mGATS chưa có ñ@nh nghĩa v: d@ch vO tài chính nói chung và d@ch vO c"a NHTM nói
riêng, nhưng qua các hi p ñ@nh song phương v: thương m&i ho|c nhing thoG thu`n
v: mk cba th@ trưang trong vi c gia nh`p WTO có th thfy d@ch vO c"a NHTM
ñư[c phân lo&i khá chi tiWt. Tuy nhiên, d@ch vO c"a NHTM luôn ñJi mNi và phát
10
tri n ña d&ng theo nhu c>u c"a n:n kinh tW nên khó thHng kê ñ>y ñ" các lo&i d@ch vO
này trong ho&t ñ D@ch vO c"a NHTM là lo&i hình d@ch vO chft lư[ng cao, ñòi h…i nhà cung cfp
và ngưai sb dOng d@ch vO phGi có trình ñ< nhft ñ@nh mNi có th sb dOng và v`n hành
ñư[c. Nhi:u trong sH các lo&i d@ch vO c"a NHTM này t&o ra giá tr@ gia tăng cao cho
cG ngưai sb dOng d@ch vO và n:n kinh tW.
Trong xu hưNng phát tri n d@ch vO c"a NHTM t&i các n:n kinh tW phát tri n
hi n nay, NHTM ñư[c coi như mhàng trăm, th`m chí hàng nghìn d@ch vO khác nhau tùy theo cách phân lo&i và tuỳ
theo trình ñ< phát tri n c"a NHTM. ‘ nưNc ta có nhi:u quan ñi m khác nhau v:
d@ch vO c"a NHTM:
Quan ñi m 1: Mngoài ho&t ññ@nh rõ ho&t ñVi t Nam vNi ho&t ñcba th@ trưang d@ch vO tài chính, Ngân hàng như hi n nay cho phép các NHTM th c
thi chiWn lư[c t`p trung ña d&ng hoá, phát tri n và nâng cao các ho&t ñphi tín dOng.
Quan ñi m 2: Tft cG các ho&t ñhàng ñ:u ñư[c coi là ho&t ñhình kinh doanh ti:n t thông qua ho&t ñQuan ñi m này phù h[p vNi thông l quHc tW, phù h[p vNi cách phân lo&i các phân
ngành d@ch vO trong hi p ñ@nh mà Vi t Nam cam kWt, ñàm phán trong quá trình gia
nh`p WTO; phù h[p vNi nphân tJ các ngành kinh tW c"a TJng cOc ThHng kê Vi t Nam.
Th c tixn g>n ñây, khái ni m v: d@ch vO c"a NHTM phù h[p vNi thông l
quHc tW ñang trk nên phJ biWn trên các dixn ñàn, trong giNi nghiên cEu và cơ quan
l`p chính sách. Lu`n án thHng nhft l a chnn phân tích d@ch vO c"a NHTM theo
quan ñi m 2 ? Tft cG các ho&t ññ:u ñư[c coi là ho&t ñ 11
Trong môi trưang c&nh tranh ngày các khHc li t, các ho&t ñvO c"a NHTM cho khách hàng ña d&ng, vNi chft lư[ng cao là mtranh c"a mei NHTM. Bên c&nh các d@ch vO truy:n thHng ñem l&i thu nh`p chính
cho NHTM, mei NHTM hi n ñang ne l c phát tri n các d@ch vO mNi ñ ña d&ng
hoá các lo&i hình cung cfp d@ch vO nhƒm hưNng tNi vi c cung cfp d@ch vO trnn gói,
tăng l[i nhu`n, tăng thu nh`p cho NHTM.
1.1.1.2. Phân lo&i d@ch vO c"a Ngân hàng thương m&i
NHTM là lo&i hình tJ chEc chuyên nghi p trong lĩnh v c t&o l`p và cung cfp
các d@ch vO quGn lý quC ra công chúng, ñZng thai NHTM cũng th c hi n nhi:u vai
trò khác trong n:n kinh tW. Thành công c"a NHTM hoàn toàn phO thunăng cung cfp các d@ch vO mà xã hu vNi mu
hWt các NHTM ñ:u cung cfp rft nhi:u các d@ch vO khác nhau vNi nhi:u hình thEc và
tên gni khác nhau, tuy nhiên mNHTM ñư[c phân lo&i như sau:
a. D@ch vO huy ñ D@ch vO huy ñdoanh ti:n t ch" yWu không phGi bƒng vHn t có c"a mình, mà ch" yWu bƒng vHn
c"a ngưai gbi ti:n. Vì v`y, d@ch vO huy ññ>u tiên ñHi vNi mphát hành gify ta có giá, phát hành trái phiWu.
b. D@ch vO tín dOng
D@ch vO tín dOng là mvà là nguZn thu nh`p ch" yWu c"a NHTM. D@ch vO tín dOng ñư[c th c hi n tHt,
NHTM s• ving m&nh và phát tri n, ngư[c l&i NHTM s• khó phát tri n và có th ñi
ñWn che phá sGn. Cùng vNi s phát tri n c"a n:n kinh tW, d@ch vO tín dOng c"a
NHTM ngày càng phát tri n, ña d&ng v: hình thEc, th lo&i, phương thEc. Mhình thEc cung cfp ch" yWu c"a d@ch vO tín dOng là: Cho vay; D@ch vO tín dOng d a
trên vi c chuy n như[ng trái quy:n; D@ch vO cho thuê tài chính.
c. D@ch vO thanh toán
12
D@ch vO thanh toán là mtrí vô cùng quan trnng trong ho&t ñvO khác c"a NHTM phát tri n. Nhìn vào h thHng thanh toán c"a mta có th ñánh giá ngay ñư[c ho&t ñv`y d@ch vO thanh toán c"a NHTM luôn ñư[c cGi tiWn và áp dOng nhing công ngh
mNi nhft. D@ch vO này bao gZm: D@ch vO chuy n ti:n trong nưNc; D@ch vO chuy n
ti:n quHc tW.
d. Các lo&i hình d@ch vO khác:
Các lo&i hình d@ch vO khác ch" yWu như: D@ch vO kinh doanh ngo&i t ; D@ch
vO ñ>u tư tài chính; D@ch vO bGo lãnh; D@ch vO quGn lý thu chi ti:n m|t.
1.1.2. Vai trò xu6t khBu d>ch v; c a Ngân hàng thương m1i ñ i v5i nCn
kinh t) qu c dân
Quá trình hchính tr@ và xã hcó sH d@ch vO “ñWm trên ñ>u ngón tay” và do các doanh nghi p Nhà nưNc ñkinh doanh, th`m chí có ngành ñư[c ñ|t trong s giám sát ñ|c bi t, ngày nay ñã có
nhi:u doanh nghi p thun kinh tW tham gia, trong ñó có các doanh
nghi p có vHn ñ>u tư tr c tiWp nưNc ngoài (FDI), các NHTM ñã t&o nên di n m&o
mNi cho d@ch vO và xuft khXu d@ch vO c"a Vi t Nam. Danh mOc sGn phXm d@ch vO
kéo dài, trong ñó có s xuft hi n và bEt phá c"a nhing ngành có hàm lư[ng chft
xám cao, ñư[c thja hưkng tj thành quG c"a s bùng nJ công ngh thông tin. Hi n
có tNi khoGng 70 lo&i hình d@ch vO c"a Vi t Nam ñã ñư[c xuft khXu, mei lo&i hình
l&i gZm nhi:u ho&t ñtư vfn v: xây d ng, tư vfn v: thương m&i quHc tW .... Các cơ sk d@ch vO ñư[c nâng
cfp, xây mNi khang trang, trang b@ kC thu`t tiên tiWn, hưNng d>n tNi trình ñ< khu
v c, quHc tW. Th@ trưang xuft khXu d@ch vO ngày càng mk rthW nhft ñ@nh trên trưang quHc tW như gia công ph>n m:m cho Nh`t BGn ? ñEng thE
4 (sau Trung Qu'c, Hàn Qu'c, Xn ð5). Ngân hàng ñ>u tư và phát tri n Vi t Nam
(BIDV) cũng ñã có nhing Chi nhánh ñ>u tiên k nưNc ngoài. TJng Công ty Vixn
thông quân ñu tư m&ng vixn thông vào Cam?pu?chia và Lào