Luận án tiến sĩ kinh tế nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch

  • 27 trang
  • file .pdf
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
NGUYỄN NAM THẮNG
TÊN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP
TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH
Chuyên ngành: Kinh tế học
Mã số: 62310101
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. NGUYỄN VĂN THANH
Hà Nội – 2015
Công trình được hoàn thành tại:
Trường Đại học Bách khoa Hà Nội
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS.NGUYỄN VĂN THANH
Phản biện 1: ………………………………………………………
Phản biện 2: ………………………………………………………
Phản biện 3: ………………………………………………………
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường
họp tại: Trường ĐHBK Hà Nội
Vào hồi …….. giờ, ngày ….. tháng ….. năm ………
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
1. Thư viện Tạ Quang Bửu – Trường ĐHBK Hà Nội
2. Thư viện Quốc gia Việt Nam
ii
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Đã có rất nhiều nghiên cứu khác nhau đánh giá năng lực cạnh tranh ở
các cấp độ trong các lĩnh vực trên thế giới và ở Việt Nam. Tuy nhiên, chưa
có nghiên cứu nào đề cập đến việc thiết lập bộ tiêu chí đánh giá năng lực
cạnh tranh ở cấp độ tỉnh trong lĩnh vực du lịch bằng phương pháp mô hình.
Vì vậy, đề tài: “ Nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
trong lĩnh vực du lịch” là cần thiết và thiết thực góp phần bổ sung vào
khoảng trống của hệ thống nghiên cứu hiện nay còn thiếu.
2. Mục đích của luận án
Mục tiêu nghiên cứu cần đạt được là xây dựng mô hình năng lực cạnh
tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch với mục đích đánh giá năng lực cạnh
tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch.
3. Nhiệm vụ, đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
a) Nhiệm vụ nghiên cứu: Tổng hợp cơ sở lý thuyết; Xây dựng mô
hình; Kiểm định mô hình; Kết luận và khuyến nghị; b) Đối tượng nghiên
cứu: Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch; c) Phạm vi
nghiên cứu: Về không gian là cấp tỉnh và về thời gian trong giai đoạn từ
năm 2005 đến 2014, tầm nhìn giới hạn đến năm 2030.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu sử dụng trong khuôn khổ nghiên cứu này bao
gồm các phương pháp nghiên cứu phối hợp giữa phương pháp tổng hợp,
phương pháp so sánh, phương pháp chuyên gia, phương pháp điều tra xã
hội học, phương pháp định tính, phương pháp định lượng, phương pháp
tổng hợp, phương pháp thống kê, phương pháp mô tả với các phần mềm xử
lý dữ liệu SPSS và AMOS trong việc nhận diện các yếu tố cấu thành và tác
động đến năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch được tiếp cận
theo Ehrenberg ASC (1994), lý thuyết trước và kiểm định sau.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
a) Ý nghĩa khoa học
1) Tổng hợp khoa học các khái niệm và các mô hình năng lực cạnh
tranh ở các cấp độ trong các lĩnh vực du lịch trên Thế giới và ở Việt Nam
đã mở rộng các bằng chứng lý thuyết và thực nghiệm mới về các mối quan
hệ cấu trúc giữa các yếu tố có thuộc tính cạnh tranh làm cơ sở thiết lập bộ
tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch ban
đầu bao gồm 4 yếu tố chính và 32 yếu tố thành phần;
2) Phân tích, so sánh, chọn lọc trên cơ sở bộ tiêu chí ban đầu, xác định
chính xác các nguồn lực cốt lõi đóng vai trò trung tâm và có ý nghĩa duy
nhất thiết lập bộ tiêu chí xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
trong lĩnh vực du lịch Việt Nam bao gồm 4 nhóm yếu tố chính và 20 yếu tố
thành phần;
1
3) Kiểm định thực tế khách quan mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
trong lĩnh vực du lịch Việt Nam tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho kết quả 4
nhóm yếu tố chính và 16 yếu tố thành phần đã được đánh giá có tính khoa
học và xếp hạng mức độ cạnh tranh phù hợp thực tế lẫn thực tiễn.
b) Ý nghĩa thực tiễn
1) Có thể nói đây là nghiên cứu theo cách tiếp cận ứng dụng, những vấn
đề nghiên cứu, luận cứ khoa học, mô hình định tính, mô hình định lượng,
phần mềm ứng dụng tưởng chừng rắc rối, phức tạp, đa diện, đa chiều đã
được trình bày thật rõ ràng, đơn giản, mạch lạc, trong sáng, súc tích, khái
quát và hệ thống giúp cho người đọc có thể tự ứng dụng trong những tình
huống cụ thể để kiểm tra mức độ tiếp thu kỹ năng phân tích và kiểm định
của mình.
2) Cách tổ chức và kết cấu của nghiên cứu theo trình tự logic chặt chẽ,
vừa mang tính hàn lâm, vừa mang tính thực tiễn. Nội dung nghiên cứu vừa
thể hiện những vấn đề cơ bản của nghiên cứu định tính và nghiên cứu định
lượng, vừa thể hiện tính triết lý khoa học và các khả năng ứng dụng thực
tiễn của các lý thuyết hiện đại về phương pháp luận, về thiết kế nghiên cứu,
thang đo, mô hình nghiên cứu và xử lý dữ liệu giúp các bên liên quan du
lịch có cách nhìn đầy đủ và toàn diện về một phương pháp tiếp cận và đo
lường các yếu tố trong mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực
du lịch.
3) Cùng với tính mới, chặt chẽ về cách bố cục và tư duy sáng tạo,
nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch sẽ
rất hữu ích không chỉ cho quốc gia Việt Nam nói chung và các địa phương
nói riêng có thêm một công cụ quản lý và điều hành ngành du lịch mà còn
là một tài liệu tham khảo rất tốt cho các nhà nghiên cứu và những ai quan
tâm đến năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch.
6. Những kết quả đạt đƣợc và điểm mới của luận án
Mô hình nghiên cứu đã xác định một tập hợp các yếu tố có thể được sử
dụng trong khuôn khổ tổng thể đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong
lĩnh vực du lịch là tạo ra một thiết lập giới hạn các yếu tố có ý nghĩa và hữu
ích đo lường và đánh giá năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực du lịch theo
thời gian và để hướng dẫn trong việc lựa chọn chính sách, lập kế hoạch,
xây dựng chiến lược phát triển du lịch và tầm nhìn tương lai cho quốc gia
Việt Nam nói chung và cho các địa phương nói riêng và xa hơn nữa có thể
sẽ được lặp lại trên toàn cầu.
Chƣơng 1. Giới thiệu
1.1.TẦM QUAN TRỌNG CỦA DU LỊCH
Du lịch là đầu tàu kéo nền kinh tế thế giới trong thế kỷ 21 và là ngành
kinh tế quan trọng của nhiều nước trên thế giới đã chọn du lịch là ngành ưu
tiên phát triển hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.
2
1.2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Tổng hợp một số khái niệm và mô hình nghiên cứu năng lực cạnh tranh
ở các cấp độ trong các lĩnh vực được tiếp cận từ các góc độ khác nhau ở
Việt Nam và trên Thế giới có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan
đến việc nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực du lịch.
1.3. CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN
Du lịch, cạnh tranh, năng lực cạnh tranh, năng lực cạnh tranh sản
phẩm,năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, năng lực cạnh tranh quốc gia,
năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, năng lực cạnh tranh du lịch, năng lực cạnh
tranh điểm đến, năng lực cạnh tranh ngành…
1.4. CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
1.4.1. Các nghiên cứu ở Việt Nam
Phạm Trung Lương và các cộng sự (2002); Nguyễn Hữu Khải và cộng
sự (2007); Hoàng Trung Hải và M.Porter (2010); Phòng Thương mại và
Công nghiệp Việt Nam (2005-2014), Trung tâm nghiên cứu phát triển hỗ
trợ cộng đồng (2008-2014) và một số nghiên cứu liên quan khác.
1.4.2. Các nghiên cứu trên thế giới
Getz (1986); Tạp chí Địa lý Du lịch Quốc gia (2011); Paul Collier
(2013); Mill và Morrison (1992; 2007); Crouch (2007); M.Porter (2008);
Choe và Roberts (2011); Alain Dupeyras và Neil MacCallum
(2013);Jennifer Blanke và Thea Chiesa, WEF (2014) và một số
nghiên cứu liên quan khác.
1.5. KẾT CẤU CỦA LUẬN ÁN
Ngoài phần mở đầu, nghiên cứu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
trong lĩnh vực du lịch có kết cấu 5 chương, cụ thể: Chương 1. Giới thiệu;
Chương 2. Cơ sở lý thuyết; Chương 3. Xây dựng mô hình; Chương 4. Kiểm
định mô hình; Chương 5. Kết luận và khuyến nghị;
1.6. KẾT LUẬN CHƢƠNG 1
Chương 1, đã giới thiệu mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh
vực du lịch về các nội dung chính của nghiên cứu.
Chƣơng 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT NĂNG LỰC CẠNH TRANH
TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH
2.1. CÁC ĐIỀU KIỆN THIẾT LẬP BỘ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ NĂNG
LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH
BAN ĐẦU
2.1.1. Khung phân tích năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du
lịch
3
2.2.1. Mô hình kim cƣơng của M.Porter
Hình 2.1. Mô hình kim cương của M.Porter (1990;1998;2008)
2.3. CÁC MÔ HÌNH ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH DU LỊCH
2.3.1. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh toàn cầu trong du lịch của
Mill và Morrison (1992; 2007)
Hình 2.2. Mô hình NLCT toàn cầu của Mill và Morrison (1992; 2007)
4
2.3.2. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh điểm đến Crouch (2007)
Hình 2.3. Mô hình năng lực cạnh tranh điểm đến của Crouch (2007)
5
2.3.3. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh địa phƣơng trong du lịch
của M.Porter (2008)
Hình 2.4. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh địa phương trong du lịch
của M.Porter (2008)
2.3.4. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh Phát triển Kinh tế Thành
phố theo cụm ngành CCED của Choe và Roberts (2011)
Hình 2.5. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh Phát triển Kinh tế Thành
phố theo cụm ngành CCED, Choe và Roberts (2011).
6
2.3.5. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh trong du lịch của OECD (2013)
Hình 2.6. Mô hình năng lực cạnh tranh trong du lịch của OECD(2013)
2.3.6. Mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh du lịch và lữ hành TTCI
của Jennifer Blanke và Thea Chiesa, WEF (2014)
Hình 2.7. Mô tả năng lực cạnh tranh du lịch và lữ hành TTCI (2014)
7
2.3.7. So sánh các mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh du lịch
Bảng 2.2. So sánh nhóm các yếu tố chính và các yếu tố thành phần đánh giá
năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch
Nhóm|Các yếu tố các mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh trong du lịch
4|14 5|36 4|18 5|17 4|20 3|15
Các yếu tố đánh giá năng lực cạnh tranh
cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Mill &
Crouch Porter CCED OECD TTCI
Morrison
(2007) (2008) (2011) (2013) (2014)
(1992;2007)
Nhóm các yếu tố chính 4 4 4 4 4 4
Các điều kiện về yếu tố đầu vào và mức độ
x x x x x x
hấp dẫn du lịch
Chiến lược, cơ cấu và đối thủ cạnh tranh của
x x x x x x
địa phương
Các ngành công nghiệp hỗ trợ và có liên quan x x x x x x
Các điều kiện về nhu cầu thị trường du lịch x x x x x x
Các yếu tố thành phần 13 18 12 10 12 12
Nguồn tài nguyên tự nhiên x x X x x
Nguồn tài nguyên văn hóa x x x x
An toàn và an ninh x x
Y tế và vệ sinh x x
Nhận thức và hình ảnh x x
Sức tải và sức chứa x x
Năng lực cạnh tranh giá trong ngành công
x x
nghiệp Du lịch và Lữ hành
Sự hài lòng của du khách x x
Khả năng tiếp cận điểm đến x x
Cơ sở hạ tầng x x x x
Các điều kiện về nguồn lực x x x x x
Năng lực kinh doanh của doanh nghiệp x x
Số lượng các nhà cung cấp có năng lực tại địa
x x
phương
Số lượng các cụm/ngành du lịch x x
Tầm nhìn x x
Định vị và xây dựng thương hiệu x x
Các quy tắc và quy định về chính sách x x x x x
Phân tích cạnh tranh và hợp tác x x
Kế hoạch hành động quốc gia về du lịch x x x
Ứng dụng thương mại điện tử trong du lịch x x
Cấu trúc chuỗi cung ứng du lịch x x
Cơ chế khuyến khích du lịch x x
Marketing du lịch x x
Nhu cầu du lịch x x
Động lực du lịch x
Mức độ du lịch x x
Phương thức lưu thông x x
Phân khúc thị trường du lịch x x
Nhận thức của du khách x x
Nhận thức của chính quyền địa phương x x
Nhận thức của doanh nghiệp x x
Nhận thức của người dân x x
Nguồn: Tác giả (2014)
8
2.4. THIẾT LẬP BỘ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CẤP TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH BAN ĐẦU
Hình 2.8. Thiết lập bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong
lĩnh vực du lịch ban đầu. Nguồn: Tác giả (2014)
2.4.1. Các điều kiện về yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch
Nhóm A. Các điều kiện yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch được
xác định thông qua 9 yếu tố thành phần
2.4.2. Các ngành công nghiệp hỗ trợ và có liên quan
Nhóm B. Các ngành công nghiệp hỗ trợ và có liên quan được xác định
thông qua 5 yếu tố thành phần.
2.4.3. Chiến lƣợc, cơ cấu và đối thủ cạnh tranh của địa phƣơng
Nhóm C. Chiến lược, cơ cấu và đối thủ cạnh tranh của địa phương được
xác định thông qua 9 yếu tố thành phần.
2.4.4. Các điều kiện về nhu cầu thị trƣờng du lịch
Nhóm D. Các điều kiện về nhu cầu thị trường du lịch được xác định
thông qua 9 yếu tố thành phần.
2.5. KẾT LUẬN CHƢƠNG 2
Chương 2, đã tổng hợp, phân tích, chọn lọc và so sánh các mô hình
nghiên cứu đánh giá năng lực cạnh tranh ở các cấp độ trong các lĩnh vực
trên Thế giới và ở Việt Nam thiết lập bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh
tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch ban đầu,bao gồm 4 nhóm yếu tố chính
và 32 yếu tố thành phần.
9
Chƣơng 3. XÂY DỰNG MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP
TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH
3.1. TỔNG QUAN DU LỊCH VIỆT NAM
3.1.1. Tiềm năng phát triển du lịch Việt Nam
3.1.1.1. Tài nguyên tự nhiên du lịch Việt Nam
3.1.1.2. Tài nguyên văn hóa du lịch Việt Nam
3.1.2. Thực trạng du lịch Việt Nam
3.1.3. Các kết quả đạt đƣợc đối với phát triển du lịch Việt Nam
3.1.4. Các hạn chế đối với phát triển du lịch Việt Nam
3.1.5. Định hƣớng nâng cao năng lực cạnh tranh du lịch Việt Nam
3.2. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
3.2.1. Tiêu chuẩn kỹ thuật đánh giá các yếu tố lý thuyết
Việc đánh giá đối với từng yếu tố được thực hiện bởi các chuyên gia với
thang điểm 10.
3.2.2. Tiêu chuẩn và đối tƣợng tham gia đánh giá các yếu tố lý thuyết
Các chuyên gia được khảo sát là những người có bề dày kinh nghiệm
nghiên cứu về năng lực cạnh tranh và du lịch làm trong các cơ quan hành
chính sự nghiệp du lịch.
3.2.3. Kết quả khảo sát các yếu tố lý thuyết
Kết quả khảo sát 30 chuyên gia chỉ có 21 chuyên gia phản hồi đối với
32 yếu tố thành phần trong đó có 12 yếu tố dưới 5 điểm không đạt yêu cầu
và 20 yếu tố trên 5 điểm đạt yêu cầu
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát chuyên gia về bộ tiêu chí xây dựng mô hình
năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch
STT Các yếu tố thành phần Nhóm Điểm Tiêu chí Kết quả
1 Nguồn tài nguyên tự nhiên A 9.19 >5 Đạt Nhận
2 Nguồn tài nguyên văn hóa A 8.57 >5 Đạt Nhận
3 Khả năng tiếp cận điểm đến A 4.71 <5 Không đạt Loại
4 An toàn và an ninh A 7.57 >5 Đạt Nhận
5 Y tế và vệ sinh A 6.86 >5 Đạt Nhận
6 Nhận thức và hình ảnh A 4.76 <5 Không đạt Loại
7 Sức tải và sức chứa A 4.62 <5 Không đạt Loại
8 Sự hài lòng của du khách A 4.86 <5 Không đạt Loại
9 Năng lực cạnh tranh giá trong ngành du lịch A 8.00 >5 Đạt Nhận
10 Cơ sở hạ tầng B 8.29 >5 Đạt Nhận
11 Các điều kiện về nguồn lực B 7.62 >5 Đạt Nhận
12 Năng lực kinh doanh của doanh nghiệp B 7.48 >5 Đạt Nhận
13 Số lượng các nhà cung cấp tại địa phương B 6.67 >5 Đạt Nhận
14 Số lượng các cụm/ngành du lịch B 5.81 >5 Đạt Nhận
15 Tầm nhìn C 4.48 <5 Không đạt Loại
16 Định vị và xây dựng thương hiệu C 5.71 >5 Đạt Nhận
17 Các quy tắc và quy định về chính sách C 7.29 >5 Đạt Nhận
18 Phân tích cạnh tranh và hợp tác C 6.38 >5 Đạt Nhận
19 Kế hoạch hành động quốc gia về du lịch C 4.52 Không đạt Loại
20 Ứng dụng thương mại điện tử trong du lịch C 6.29 >5 Đạt Nhận
21 Cấu trúc chuỗi cung ứng du lịch C 5.76 >5 Đạt Nhận
10
STT Các yếu tố thành phần Nhóm Điểm Tiêu chí Kết quả
22 Cơ chế khuyến khích du lịch C 4.33 <5 Không đạt Loại
23 Marketing du lịch C 4.76 <5 Không đạt Loại
24 Nhu cầu du lịch D 6.76 >5 Đạt Nhận
25 Động lực du lịch D 6.48 >5 Đạt Nhận
26 Mức độ du lịch D 5.90 >5 Đạt Nhận
27 Nhận thức của du khách D 5.43 >5 Đạt Nhận
28 Nhận thức của doanh nghiệp D 5.57 >5 Đạt Nhận
29 Phân khúc thị trường D 4.67 <5 Không đạt Loại
30 Nhận thức của chính quyền địa phương D 4.52 <5 Không đạt Loại
31 Phương thức lưu thông D 3.57 <5 Không đạt Loại
32 Nhận thức của người dân D 4.81 Không đạt Loại
Nguồn: Tác giả (2014)
3.2.4. Bộ tiêu chí xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong
lĩnh vực du lịch chính thức
Bộ tiêu chí xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh
vực du lịch chính thức bao gồm 4 nhóm yếu tố chính và 20 yếu tố thành
phần được trình bày như sau:
Hình 3.1. Bộ tiêu chí xây dựng mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong
lĩnh vực du lịch chính thức. Nguồn: Tác giả (2014)
11
a) Vị trí tầm quan trọng của 4 nhóm yếu tố chính đánh giá năng lực cạnh
tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức
Hình 3.2. Vị trí đóng góp của các nhóm yếu tố chính đánh giá năng lực
cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức.Nguồn:Tác giả (2014)
b) Vị trí tầm quan trọng của 20 yếu tố thành phần đánh giá năng lực
cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức
Hình 3.3. Vị trí của các yếu tố thành phần đánh giá năng lực cạnh tranh cấp
tỉnh trong lĩnh vực du lịch chính thức. Nguồn: Tác giả (2014)
12
3.3. MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG
LĨNH VỰC DU LỊCH LÝ THUYẾT
3.3.1. Các câu hỏi nghiên cứu
Để minh chứng cho có thực sự bộ tiêu chính đánh giá năng lực cạnh
tranh trong lĩnh vực du lịch chính thức bao hàm các yếu tố hữu ích nhất, có
thuộc tính cạnh tranh, có ý nghĩa duy nhất quyết định năng lực cạnh tranh
đối với thị trường du lịch Việt Nam hay không? Trên cơ sở 20 yếu tố thành
phần hình thành 4 câu hỏi nghiên cứu đối với 4 nhóm yếu tố chính.
3.3.2. Các giả thuyết nghiên cứu
Làm thế nào để có thể trả lời 4 câu hỏi nghiên cứu nêu trên, 4 giả thuyết
H1; H2; H3; H4 được nêu ra.
3.3.3. Mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch định
tính
Để kiểm định 4 giả thuyết nghiên cứu nêu trên, mô hình định tính năng
lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch được đề xuất như sau:
Hình 3.4. Mô hình định tính năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du
lịch, tác giả (2014)
3.3.2. Xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch
Bảng 3.2. Xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch
Hạng Mức độ Điều kiện điểm ràng buộc
A Rất tốt 4 < PCT  5
B Tốt 3 < PCT  4
C Khá 2 < PCT  3
D Trung bình 1 < PCT  2
E Yếu 0 < PCT  1
Nguồn: Tác giả(2014)
13
3.4. THIẾT KẾ CÁC THANG ĐO LƢỜNG NĂNG LỰC CẠNH CẤP
TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH
3.4.1. Thang đo các yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch
Các yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch được đo lường thông qua
5 yếu tố thành phần đó là: VA1.Nguồn tài nguyên tự nhiên; VA2.Nguồn tài
nguyên văn hóa; VA3.An toàn và an ninh; VA4.Y tế và vệ sinh; VA5.Năng
lực cạnh tranh giá trong ngành du lịch.
3.4.2. Thang đo các nguồn lực phục vụ phát triển du lịch
Các nguồn lực phục vụ phát triển du lịch được đo lường thông qua 5 yếu
tố thành phần đó là: VB1.Cơ sở hạ tầng; VB2.Các điều kiện về nguồn lực;
VB4.Số lượng các nhà cung cấp có năng lực tại địa phương; VB3. Năng
lực kinh doanh của doanh nghiệp du lịch.
3.4.3. Thang đo năng lực của chính quyền địa phƣơng
Thang đo năng lực của chính quyền địa phương được đo lường thông
qua 5 yếu tố thành phần đó là: VC1. Xây dựng thương hiệu; VC2. Các quy
định chế độ chính chính sách kế hoạch chiến lược du lịch; VC3.Mối quan
hệ liên kết hợp tác phát triển du lịch; VC4. Ứng dụng thương mại điện tử
trong du lịch; VC5. Cấu trúc chuỗi cung ứng du lịch
3.4.4. Thang đo các yếu tố ảnh hƣởng đến thị trƣờng du lịch
Thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường du lịch được đo lường
thông qua 5 yếu tố thành phần đó là: VD1.Nhu cầu du lịch; VD2.Động cơ
du lịch; VD3.Mức độ du lịch; VD4. Nhận thức của khách du lịch; VD5.
Nhận thức của doanh nghiệp du lịch.
3.5. KẾT LUẬN CHƢƠNG 3
Chương 3, đã thiết lập bộ tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
trong lĩnh vực du lịch chính thức xây dựng mô hình lý thuyết dưới hình
thức định tính.
Chƣơng 4. KIỂM ĐỊNH MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP
TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH
4.1. TỔNG QUAN BÀ RỊA – VŨNG TÀU
4.1.1. Tiềm năng phát triển du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu
4.1.1.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên Bà Rịa – Vũng Tàu
4.1.1.2. Tài nguyên du lịch văn hóa Bà Rịa – Vũng Tàu
4.1.2. Thực trạng du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu
Đối với khách du lịch; Đối với doanh thu du lịch; Đối với cơ sở vật chất
kỹ thuật du lịch; Đối với cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch; Đối với hệ thống
cấp điện; Đối với hệ thống cấp nước; Đối với hệ thống bưu chính viễn
thông; Đối với các dịch vụ hỗ trợ; Đối với đầu tư cho ngành du lịch; Đối
với nguồn nhân lực du lịch; Đối với môi trường cạnh tranh; Đối với tình
hình quản lý nhà nước về du lịch
4.1.3. Các kết quả đạt đƣợc đối với du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu
4.1.4. Các hạng chế đối với du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu
14
4.1.5. Định hƣớng nâng cao năng lực cạnh tranh Du lịch Bà Rịa –
Vũng Tàu
Như vậy, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có vị trí địa lý thuận lợi, bờ biển dài,
thời tiết tốt, có tài nguyên tự nhiên và đa dạng sinh học, có tài nguyên văn
hóa đặc sắc, khả năng kết nối với các địa phương khác dễ dàng, cơ sở vật
chất kỹ thuật du lịch tương đối đồng bộ với tiềm năng phát triển du lịch của
tỉnh nổi trội hơn so với một số địa phương khác ở quốc gia Việt Nam, nên
nghiên cứu này chọn chính thức tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu là địa phương để
kiểm định mô hình.
4.2. PHƢƠNG PHÁP LẤY MẪU
4.2.1. Bảng câu hỏi khảo sát
4.2.2. Kích thƣớc mẫu
4.2.3. Chọn mẫu
4.2.4. Đối tƣợng lấy mẫu
4.2.5. Phạm vi lấy mẫu
4.2.6. Cách điều tra
4.3. MÔ TẢ MẪU
4.4. KIỂM ĐỊNH ĐỘ TIN CẬY CRONBACH’ALPHA
4.4.1. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng các yếu tố đầu vào và
mức độ hấp dẫn du lịch
4.4.2. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng các nguồn lực phục
vụ phát triển du lịch
4.4.3. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng năng lực của chính
quyền địa phƣơng
4.4.4. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng các yếu tố ảnh hƣởng
đến thị trƣờng du lịch
4.4.5. Kiểm định độ tin cậy của các biến đo lƣờng năng lực cạnh tranh
cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch
4.5. PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ EFA
4.5.1. Kiểm định tính thích hợp và tƣơng quan của các biến
4.5.2. Kiểm định mức độ giải thích của các biến đo lƣờng đối với các
nhân tố
4.5.3. Xoay các nhân tố
4.5.4. Kiểm định phân phối chuẩn
4.6. PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHẲNG ĐỊNH CFA
15
4.7. MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP TỈNH TRONG
LĨNH VỰC DU LỊCH KIỂM ĐỊNH
4.7.1. Mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch định
lƣợng
Chi - square = 614.138; DF = 143; P = .000; Chi - square/df = 4.295;GFI = .853; TLI = .835; CFI = .862; RMSEA = .097.
.72
e1 VA1
.85
.72
VA2 .85
e2
A
-.21 .50
.25
e4 VA4 .75
.57
e5 VA5
.69
e6 VB1
.66 .83
.53
e7 VB2
.81 .00
.20 .45 .67
e8 B
VB3
.66 z1
.44
e10 VB5 .15 .62
z2 PCT3 e23
.79
.69
.51
.71
.16 .83 PCT PCT2 e22
.72
.52
.79
z3 PCT1 e21
e12 VC2 .09
.89
.60
e13 VC3 .00
.77
.50 .70 C .31
e14 VC4
.65
.43
e15 VC5
.68
e16 VD1
.82
.26
e18 VD3 .51
.53 .73 D
e19 VD4
.72
.09
.52
e20 VD5
Hình 4.3. Mô hình năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch định
lượng. Nguồn: Tác giả (2014)
4.7.2. Kết quả ƣớc lƣợng các yếu tố trong mô hình năng lực cạnh tranh
cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch
a) Đối với 4 nhóm yếu tố chính định lượng
Nhóm A.Các điều kiện về yếu tố
29% đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch
Nhóm B.Các ngành công nghiệp
49% hỗ trợ và có liên quan
Nhóm C.Chiến lược, cơ cấu và đối
thủ cạnh tranh của địa phương
8%
Nhóm D.Các điều kiện về nhu cầu
thị trường du lịch
14%
Hình 4.4. Vị trí tầm quan trọng của 4 nhóm yếu tố chính định lượng.
Nguồn: Tác giả (2014)
16
b) Đối với 16 yếu tố thành phần định lượng (Hình 4.3).Tác giả (2014)
Hình 4.5. Vị trí tầm quan trọng của 16 yếu tố thành phần định lượng, tác giả (2014)
Bảng 4.5. Tổng hợp kết quả ước lượng các tham số trong mô hình đánh giá năng lực
cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch. Tác giả (2014)
MS Các yếu tố Ƣớc lƣợng Trọng số Giá trị P Kết quả
A Các yếu tố đầu vào và mức độ hấp dẫn du lịch .53 >0 Nhận SEM
VA1 Nguồn tài nguyên tự nhiên .849 > .500 <.05 Nhận CFA
VA2 Nguồn tài nguyên văn hóa .851 > .500 <.05 Nhận CFA
VA3 Y tế và vệ sinh .355 <.500 >.05 Loại EFA
VA4 An toàn và an ninh .504 > .500 <.05 Nhận CFA
VA5 Năng lực cạnh tranh giá trong ngành du lịch .754 > .500 <.05 Nhận CFA
B Các nguồn lực phục vụ phát triển du lịch .15 >0 <.05 Nhận SEM
VB1 Cơ sở hạ tầng .829 > .500 <.05 Nhận CFA
VB2 Các điều kiện về nguồn lực .814 > .500 <.05 Nhận CFA
VB3 Năng lực kinh doanh của doanh nghiệp du lịch .669 > .500 <.05 Nhận CFA
VB4 Số lượng các nhà cung cấp tại địa phương .143 <.3 >.05 Loại Cronbach’alpha
VB5 Số lượng các cụm/ngành du lịch .660 > .500 <.05 Nhận CFA
C Năng lực của chính quyền địa phƣơng .09 >0 <.05 Nhận SEM
VC1 Xây dựng thương hiệu .127 <.3 >.05 Loại Cronbach’alpha
VC2 Các quy tắc và quy định về chính sách kế hoạch .891 > .500 <.05 Nhận CFA
chiến lược du lịch
VC3 Mối quan hệ liên kết hợp tác phát triển du lịch .773 > .500 <.05 Nhận CFA
VC4 Ứng dụng thương mại điện tử trong du lịch .705 > .500 <.05 Nhận CFA
VC5 Cấu trúc chuỗi cung ứng du lịch .653 > .500 <.05 Nhận CFA
D Các yếu tố ảnh hƣởng đến thị trƣờng du lịch .31 >0 <.05 Nhận SEM
VD1 Nhu cầu du lịch .822 > .500 <.05 Nhận CFA
VD2 Động cơ du lịch [.236;.282] [-1;+1] >.05 Loại Distribution
VD3 Mức độ du lịch .511 > .500 <.05 Nhận CFA
VD4 Nhận thức của khách du lịch .726 > .500 <.05 Nhận CFA
VD5 Nhận thức của doanh nghiệp du lịch .724 > .500 <.05 Nhận CFA
17
4.7.3. Kiểm định Bootstrap
Kết quả trị tuyệt đối CR  2 nên độ chệch là rất nhỏ, không có ý nghĩa
thống kê ở độ tin cậy 95%. Và như vậy, có thể khẳng định rằng các ước
lượng trong mô hình có thể tin cậy được.
4.7.4. Kết quả kiểm định các giả thuyết nghiên cứu
Kết quả kiểm định 4 giả thuyết nghiên cứu đã dược chấp nhận vì có hệ
số hồi quy chuẩn hóa dương và giá trị P.value <.005 ở mức ý nghĩa 5%.
4.7.5. Kết quả trả lời các câu hỏi nghiên cứu
Kết quả trả lời các câu hỏi nghiên cứu, xem Bảng 4.1.
4.7.6. Kết quả đánh giá và xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh
trong lĩnh vực du lịch
Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch Bà Rịa – Vũng Tàu
là 2.7 điểm, xếp hạng C, ở mức độ khá
4.8. THẢO LUẬN MÔ HÌNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CẤP
TỈNH TRONG LĨNH VỰC DU LỊCH
4.8.1. Giá trị liên hệ lý thuyết
a) Đối với 4 nhóm yếu tố chính giữa định tính và định lượng
Hình 4.6. Giá trị liên hệ lý thuyết 4 nhóm yếu tố chính đánh giá năng lực
cạnh tranh cấp tỉnh trong lĩnh vực du lịch. Nguồn: Tác giả (2014)
So sánh vị trí thứ tự tầm quan trọng đối với 4 nhóm yếu tố chính giữa
định tính và định lượng thay đổi không nhiều, cụ thể: Nhóm A không đổi,
nhóm B, C hoán vị cho nhau và riêng nhón C thay đổi nhiều nhất.
18