Khóa luận một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực tại công ty cổ phần dịch vụ cảng hải phòng

  • 60 trang
  • file .pdf
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
-------------------------------
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
NGÀNH : QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP
HẢI PHÒNG – 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
-----------------------------------
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY CỔ
PHẦN DỊCH VỤ CẢNG HẢI PHÒNG
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
NGÀNH: QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP
Sinh viên : Nguyễn Văn Lợi
Giảng viên hướng dẫn : Th.S Cao Thị Thu
HẢI PHÒNG – 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
--------------------------------------
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Sinh viên : Nguyễn Văn Lợi Mã SV: 1712402005
Lớp : QT2101N
Ngành : Quản Trị Doanh Nghiệp
Tên đề tài : Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực tại
Công ty cổ phần dịch vụ Cảng Hải Phòng.
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI
1. Nội dung và các yêu cầu cần giải quyết trong nhiệm vụ đề tài tốt
nghiệp
( Về lý luận , thực tiễn , các số liệu cần tính toán và các bản vẽ ).
Cơ sở lý luận về nguồn nhân lực , quản trị nguồn nhân lực và nâng cao hiệu quả
sử dụng nguồn nhân lực.
Thực trạng công tác quản lý nguồn nhân lực tại Công ty cổ phần dịch vụ Cảng
Hải Phòng.
Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty cổ
phần dịch vụ Cảng Hải Phòng. Các số liệu cần thiết để thiết kế , tính toán .
2. Các tài liệu, số liệu cần thiết
Sơ đồ tổ chức của Công ty cổ phần dịch vụ Cảng Hải Phòng.
Báo cáo kết quả kinh doanh năm 2020 – 2021 của Công ty cổ phần dịch vụ
Cảng Hải Phòng.
Số liệu về nhân lực và các công tác sử dụng nguồn nhân lực tại Công ty cổ phần
dịch vụ Cảng Hải Phòng.
3. Địa điểm thực tập tốt nghiệp
Công ty cổ phần dịch vụ Cảng Hải Phòng.
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Họ và tên : Cao Thị Thu
Học hàm, học vị : Thạc sĩ
Cơ quan công tác : Trường Đại học Quản lý và Công nghệ Hải Phòng
Nội dung hướng dẫn: Nghiên cứu về một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử
dụng nguồn nhân lực của doanh nghiệp tại Công ty cổ phần dịch vụ Cảng Hải
Phòng.
Đề tài tốt nghiệp được giao ngày.…tháng 04 năm 2022
Yêu cần phải hoàn thành xong trước ngày…tháng…năm 2022
Đã nhận nhiệm vụ ĐTTN Đã giao nhiệm vụ ĐTTN
Sinh viên Người hướng dẫn
Hải Phòng, ngày tháng năm 2022
XÁC NHẬN CỦA KHOA
DANH MỤC BẢNG BIỂU
BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1.1: Mục tiêu kinh tế ................................................................................ 9
Biểu đồ 1.2: Trình tự thực hiện phân tích công việc........................................... 11
Biểu đồ 1.3: Trình tự tuyển dụng lao động ......................................................... 14
Biểu đồ 1.4: Tổ chức đào tạo nguồn nhân lực .................................................... 17
BẢNG BIỂU
Bảng 2.1:Phân tích người lao động theo tính chất .............................................. 28
Bảng 2.2: Phân tích người lao động theo giới tính ............................................. 29
Bảng 2.3: Phân tích người lao động theo trình độ .............................................. 30
Bảng 2.4: Phân tích người lao động theo độ tuổi ................................................ 31
Bảng 2.5: Số lượng công nhân ứng tuyển ........................................................... 36
Bảng 2.6: Đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực ....................................... 40
BẢNG CHỮ VIẾT TẮT
KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT NGUYÊN VĂN
CBNV Cán bộ nhân viên
CP Cổ phần
CPDV Cổ phần dịch vụ
VNĐ Việt Nam đồng
CN Công nhân
CBCNV GT Cán bộ công nhân viên gián tiếp
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................................... 1
LỜI MỞ ĐẦU ........................................................................................................................... 1
CHƯƠNG1 :CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGUỒN NHÂN LỰC VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG
NGUỒN NHÂN LỰC ............................................................................................................... 3
1.1. Nguồn nhân lực ........................................................................................................................... 3
1.1.1. Khái nhiệm về nhân lực ................................................................................................ 3
1.1.2. Vai trò của nguồn nhân lực .......................................................................................... 3
1.1.3. Các đặc trưng cơ bản về nguồn nhân lực..................................................................... 4
1.2. Quản trị nguồn nhân lực ........................................................................................................... 5
1.2.1. Khái niệm của quản trị nguồn nhân lực ...................................................................... 5
1.2.2. Mục tiêu của quản trị nguồn nhân lực ......................................................................... 5
1.2.3. Vai trò của quản lý nguồn nhân lực ............................................................................... 6
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đối với quản lý nguồn nhân lực ..................................................... 7
1.3.1. Các nhân tố thuộc môi trường bên ngoài ....................................................................... 7
1.3.2. Các nhân tố thuộc môi trường bên trong........................................................................ 8
1.4. Nội dung quản trị nguồn nhân lực .......................................................................................... 8
1.4.1. Hoạch định nguồn nhân lực ........................................................................................... 8
1.4.2. Phân tích công việc............................................................................................ 10
1.4.3. Tuyển dụng nhân viên ................................................................................................ 12
1.4.4. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực ........................................................................ 15
1.4.5. Đánh giá nhân viên ..................................................................................................... 17
1.4.6. Trả công lao động ........................................................................................................ 18
2.1 Vấn đề thu nhập của người lao động ................................................................................... 20
2.2 Hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực ........................................................................................ 21
1.2.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực .............................................................. 21
1.2.2. Vai trò, ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực....................... 21
1.2.3. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực ....................................... 22
CHƯƠNG2 : PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC TẠI
CÔNG TY CP DỊCH VỤ CẢNG HP .................................................................................... 23
2.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty CPDV cảng Hải Phòng ................... 23
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển............................................................................. 23
2.1.2. Chức năng nhiệm vụ của Công ty cổ phần dịch vụ Cảng Hải Phòng ...................... 23
2.1.3. Cơ cấu tổ chức Công ty cổ phần dịch vụ Cảng Hải Phòng ....................................... 24
2.1.4. Hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty CP DV cảng Hải Phòng ..................... 27
2.2. Thực trạng sử dụng nguồn nhân lực của công ty CP DV cảng HP ............................... 27
2.2.1. Đặc điểm về lao động ................................................................................................... 27
2.2.2. Phân tích tình hình lao động trong doanh nghiệp ..................................................... 28
2.2.3. Tình hình tuyển dụng .................................................................................................. 33
2.2.4. Tình hình lao động ...................................................................................................... 36
2.2.5. Chế độ đãi ngộ người lao động ................................................................................... 37
2.3. Phân tích một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực........................... 40
2.4. Đánh giá về tình hình sử dụng lao động tại Công ty CP DV Cảng HP ........................ 41
CHƯƠNG3 : MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG NGUỒN
NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY CPDV CẢNG HẢI PHÒNG ................................................ 43
3.1. Giải pháp 1: Bố trí, sắp xếp cán bộ nhân viên phù hợp với từng bộ phận .................. 43
3.1.1. Cơ sở của giải pháp..................................................................................................... 43
3.1.2. Mục đích của biện pháp ............................................................................................. 43
3.1.3. Nội dung của biện pháp .............................................................................................. 43
3.1.4. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực .............................. 43
3.1.5. Chi phí của biện pháp................................................................................................. 44
3.1.6. Dự kiến kết quả đạt được khi thực hiện biện pháp ................................................. 46
3.2. Giải pháp 2: Xây dựng văn hóa trong doanh nghiệp ....................................................... 46
3.2.1. Căn cứ đưa ra giải pháp: ........................................................................................... 46
3.2.2. Nội dung thực hiện...................................................................................................... 47
KẾT LUẬN ............................................................................................................................. 47
LỜI CẢM ƠN
Khóa luận tốt nghiệp với đề tài: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử
dụng nguồn nhân lực tại Công ty cổ phần dịch vụ Cảng Hải Phòng” là sự thể
hiện những kiến thức đã thu nhận được của bản thân em trong suốt quá trình học
tại Trường Đại Học Quản Lý Và Công Nghệ Hải Phòng, dưới sự chỉ dẫn tận tình
của các thầy cô trong trường và đặc biệt là các cô của khoa Quản trị Kinh doanh.
Trước tiên, em xin chân thành cảm ơn Thạc sĩ Cao Thị Thu đã nhiệt tình
hướng dẫn, giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để em có thể hoàn thành bài khóa luận
tốt nghiệp của mình.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn đặc biệt tới Ban Lãnh đạo Công ty Cổ phần
dịch vụ Cảng Hải Phòng, nơi em đã được thực tập là làm đề tài, đã hỗ trợ và tạo
mọi điều kiện thuận lợi để em hoàn thành luận văn.
Cuối cùng, em xin được cảm ơn gia đình và bạn bè đã tạo mọi điều kiện tốt
nhất từ vật chất cho đến tinh thần để em có thể hoàn thành tốt việc học tập vào
bài khóa luận này.
Em xin chân thành cảm ơn!
LỜI MỞ ĐẦU
1 – TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Ngày nay cùng với sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật và quá
trình toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ, những yếu tố cạnh tranh truyền thống của
doanh nghiệp như vốn, công nghệ, giá thành đã dần trở lên bão hòa không còn
mang tính quyết định nữa. Thay vào đó, một nguồn lực mới, một yếu tố cạnh
tranh mới mang tính quyết định đối với sự thành công của doanh nghiệp, đó là
con người – nhân lực.
Vấn đề nhân lực và quản trị nguồn nhân lực có tầm quan trọng đặc biệt với một
tổ chức nói chung và đối với các quản trị gia nói riêng. Không có một hoạt động
nào của tổ chức mang lại hiệu quả nếu thiếu quản trị nhân lực. Quản trị nguồn
nhân lực là nguyên nhân của thành công hay thất bại trong các hoạt động kinh
doanh. Mục tiêu cơ bản của bất cứ tổ chức nào cũng là sử dụng một cách có hiệu
quả nguồn nhân lực để đạt được mục đích của tổ chức đó. Một doanh nghiệp tạo
lập và sử dụng tốt nguồn nhân lực thì đó sẽ là một lợi thế rất lớn so với các
doanh nghiệp khác trên thị trường. Vì thế, ngày nay nguồn nhân lực đã thực sự
trở thành tài sản quý giá nhất, là chìa khóa dẫn đến thành công của mỗi tổ chức,
mỗi doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường.
Trong thời gian thực tập tại Công ty CP dịch vụ Cảng Hải Phòng, em đã được
tiếp cận với công việc và quan trọng hơn là em có cơ hội để áp dụng những kiến
thức của mình vào thực tế. Qua quá trình thực tế tại công ty, em đã đi sau tìm
hiểu, nghiên cứu và lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử
dụng nguồn nhân lực tại Công ty cổ phần dịch vụ Cảng Hải Phòng” làm luận
văn tốt nghiệp của mình.
2 – MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về nguồn nhân lực, trên cơ
sở phân tích thực tiễn và xu hướng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việ Nam
nói chung và Công ty CP dịch vụ Cảng Hải Phòng nói riêng, từ đó đưa ra những
giải pháp, đề xuất để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực của Công ty.
3 – PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1
- Đối tượng nghiên cứu là nghành khai thác công ty cảng biển
- Phạm vi nghiên cứu của đề tài là phân tích đánh giá về nguồn nhân lực
hiện tại của Công ty CP dịch vụ Cảng Hải Phòng.
4 – PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Luận văn được thực hiện bằng các phương pháp chủ yếu là thống kế, điều tra,
phân tích và tổng hợp.
Thông tin và số liệu thu nhập dựa trên hệ thống lưu trữ hồ sơ của công ty. Số
liệu có từ nhiều nguồn như: điều tra trực tiếp, tham khảo ý kiến các chuyên gia
và người có kinh nghiệm.
5 – BỐ CỤC LUẬN VĂN
Luận văn gồm 3 chương chính như sau:
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGUỒN NHÂN LỰC VÀ HIỆU QUẢ SỬ
DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC.
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC
TẠI CÔNG TY CP DỊCH VỤ CẢNG HẢI PHÒNG
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG
NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÔNG TY CP DỊCH VỤ CẢNG HẢI PHÒNG
2
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGUỒN NHÂN LỰC VÀ
HIỆU QUẢ SỬ DỤNG NGUỒN NHÂN LỰC
1.1. Nguồn nhân lực
1.1.1. Khái nhiệm về nhân lực
Nhân lực trong một doanh nghiệp được hiểu là toàn bộ khả năng về trí lực và thể
lực của con người được vận dụng trong quá trình sản xuất kinh doanh. Nó cũng
được xem là sức lao động của con người, một nguồn lực quý giá nhất trong các
yếu tố sản xuất của bất cứ một doanh nghiệp nào. (Theo sách Quản trị nhân sự -
Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Hữu Thân)
1.1.2. Vai trò của nguồn nhân lực
Sự phát triển của kinh tế xã hội của mỗi quốc gia cùng mỗi doanh nghiệp đều
phụ thuộc rất lớn vào việc khai thác, quản lý và sử dụng hợp lý, hiệu quả các
nguồn lực của đất nước như tài nguyên thiên nhiên, trình độ khoa học kỹ thuật
và công nghệ, nguồn vốn, tiềm lực về con người hay nguồn nhân lực. Nhưng
trong đó, nguồn lực có vai trò quan trọng nhất và mang tính quyết định chính là
nguồn nhân lực. Nguồn nhân lực là yếu tố của sự phát triển và mục tiêu cuối
cùng của sự phát triển là phục vụ ngày càng tốt hơn con người, nâng cao chất
lượng cuộc sống cho con người. Như vậy, con người vừa là mục tiêu vừa là
động lực của sự phát triển xã hội.
Để không ngừng thỏa mãn những nhu cầu về vật chất, tinh thần ngày càng được
nâng cao về số lượng và chất lượng trong điều kiện các nguồn lực khác đều có
hạn, con người ngày càng phải phát huy đầy đủ hơn khả năng về mặt thể lực và
trí lực cho sự phát triển không ngừng của xã hội. Sự phát triển của nền kinh tế -
xã hội không thể thiếu đội ngũ lao động lành nghề, những nhà khoa học kỹ thuật
với trình độ cao.
Qua thực tế phát triển của các nước đều đã khẳng định vai trò của nguồn nhân
lực có tính quyết định đối với phát triển kinh tế - xã hội và đặc biệt với quá trình
công nghiệp hóa – hiện đại hóa.
3
Thực tế công cuộc đổi mới của nước ta trong những năm qua cho thấy, Đảng và
nhà nước ta có chủ trương, chính sách và các biện pháp thiết thực quan tâm, phát
huy nhân tố con người, giải phóng mọi nguồn lực và tiềm năng sáng tạo, đem lại
những thành công bước đầu rất quan trọng cả về kinh tế và xã hội.
1.1.3. Các đặc trưng cơ bản về nguồn nhân lực
1.1.3.1. Số lượng nguồn nhân lực
Số lượng nguồn nhân lực được biểu hiện thông qua các chỉ tiêu quy mô và tốc
độ tăng nguồn nhân lực. Các chỉ tiêu này có quan hệ mật thiết với chỉ tiêu quy
mô và tốc độ tăng dân số.
1.1.3.2. Chất lượng nguồn nhân lực
- Thể lực nguồn nhân lực.
Một trong những tiêu chí nói lên chất lượng nguồn nhân lực là tình trạng thể lực
của người lao động, bao gồm các yếu tố như chiều cao, cân nặng, sức khỏe. Các
yếu tố này phụ thuộc chặt chẽ vào các điều kiện như: Mức sống, thu nhập, nghỉ
ngơi, chăm sóc y tế và các dịch vụ khác.
- Trình độ học vấn của nguồn nhân lực.
Chỉ tiêu quan trọng nhất để đánh giá chất lượng nguồn nhân lực là trình độ học
vấn của người lao động. Trình độ học vấn là nền tảng cho việc tiếp thu các kiến
thức khoa học kỹ thuật, đào tạo và tái đào tạo nghề nghiệp.
- Trình độ chuyên môn nghiệp vụ của người lao động.
Là trình độ hiểu biết, khả năng vận dụng, áp dụng khoa học kĩ thuật tiến bộ về
một số chuyên môn nào đó và hoạt động sản xuất kinh doanh của tổ chức nhằm
nâng cao hiệu quả hoạt động cho tổ chức đó. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ
của
Người lao động được thể hiện thông qua cơ cấu lao động được đào tạo ở các cấp
bậc khác nhau.
4
1.1.3.3. Cơ cấu nguồn nhân lực
Cơ cấu cấp bậc nguồn nhân lực: bao gồm số lượng nhân lực được phân chia từ
cấp cao đến cấp thấp và đến nhân viên, người lao động trong tổ chức. Cơ cấu
này phản ánh các bước thăng tiến nghề nghiệp của nguồn lực trong tổ chức.
Cơ cấu tuổi nguồn nhân lực: được biểu thị bằng số lượng nhân lực ở những độ
tuổi khác nhau.
Theo Tổng cục Thống kê, hiện nay Việt Nam có cơ cấu lao động rất trẻ, 50%
dưới độ tuổi 25. Năm 2010, lực lượng lao động trong độ tuổi từ 15 trở lên là hơn
50,5 triệu người, tăng 2,68% so với năm 2009; trong đó lực lượng lao động
trong độ tuổi lao động là hơn 46,2 triệu người, tăng 2,12%, tuy nhiên chất lượng
còn thấp và tỉ lệ thất nghiệp còn khá cao. Tỷ lệ thất nghiệp năm 2010 của lao
động trong độ tuổi là 2,88%. Công nhân có trình độ cao đẳng, đại học ở nước ta
chiếm khoảng 3,3% đội ngũ công nhân nói chung. Tỉ lệ này khiến chúng ta phải
suy nghĩ. Chính vì trình độ văn hoá tay nghề thấp nên đa số công nhân không
đáp ứng tốt yêu cầu công việc. Điều này dẫn đến sự mất cân đối về lao động ở
các doanh nghiệp. Doanh nghiệp không thiếu người nhưng lại thiếu những công
nhân có tay nghề để đảm bảo những khâu kĩ thuật quan trọng trong dây chuyền
sản xuất.
1.2. Quản trị nguồn nhân lực
1.2.1. Khái niệm của quản trị nguồn nhân lực
Theo Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Hữu Thân, quản trị nguồn nhân lực là phối
hợp một cách tổng thể các hoạt động hoạch định, tuyển dụng, tuyển chọn, duy
trì, phát triển, động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho nguồn nhân lực
thông qua tổ chức, nhằm đạt mục tiêu chiến lược và định hướng viễn cảnh của tổ
chức.
1.2.2. Mục tiêu của quản trị nguồn nhân lực
1.2.2.1. Mục tiêu kinh tế
Nhằm mục đích sử dụng có hiệu quả nhất sức lao động từ đó mà tăng doanh thu
giảm chi phí trong quản lý. Thoả mãn nhu cầu trang trải chi phí, tái tạo sản xuất
giản đơn và mở rộng sức lao động, ổn định kinh tế gia đình.
5
1.2.2.2. Mục tiêu xã hội
Nhằm tạo công ăn việc làm, giáo dục và động viên người lao động phát triển
phù hợp với tiến bộ xã hội. Thông qua quản lý nguồn nhân lực thực hiện trách
nhiệm của Nhà Nước, của tổ chức với người lao động. Để đạt được mục tiêu này
cần có các hoạt động hỗ trợ.
1.2.2.3. Mục tiêu củng cố và phát triển tổ chức
Quản trị nhân lực là nhân tố để khẳng định về tình hình của tổ chức, tình hình
mục tiêu kinh doanh. Để đạt được mục tiêu cần thực hiện các hoạt động bổ trợ
như: kế hoạch hoá nguồn nhân lực, tuyển chọn, đánh giá, đào tạo, phân công, bố
trí, phát triển nhân lực và thực hiện kiểm tra giám sát.
1.2.2.4. Mục tiêu thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của tổ chức
Hiệu lực của bộ máy tổ chức phụ thuộc chủ yếu vào năng lực, trình độ tổ chức
của các quản trị gia cấp cao, cấp trung bình và cả cấp cơ sở. Chỉ qua hoạt động
quản trị nguồn nhân lực mới đáp ứng nhu cầu quản lý này.
1.2.2.5. Chức năng của quản lý nguồn nhân lực
Một là nhóm chức năng thu hút nguồn nhân lực: chú trọng đảm bảo đủ số lượng
nhân viên với các phẩm chất phù hợp cho công việc. Nhóm này có các hoạt
động: hoạch định nguồn nhân lực, phân tích công việc, phỏng vấn, trắc nghiệm,
thu thập, lưu trữ và sử lý các thông tin về nguồn nhân lực.
Hai là nhóm chức năng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: chú trọng các hoạt
động nâng cao năng lực của nhân viên. Nhóm này thực hiện: hướng nghiệp,
huấn luyện, bồi dưỡng nâng cao trình độ lành nghề và cập nhật kiến thức quản
lý, kỹ thuật công nghệ cho cán bộ.
Ba là nhóm chức năng duy trì nguồn nhân lực: chú trọng đến việc duy trì và sử
dụng hiệu quả nguồn nhân lực trong tổ chức. Hoạt động này bao gồm: ký kết
hợp đồng lao động, thoả ước hợp đồng lao động tập thể, giải quyết các tranh
chấp, bất bình trong lao động, giải quyết kỉ luật lao động, cải thiện điều kiện làm
việc, chăm sóc y tế, bảo hiểm và an toàn lao động.
1.2.3. Vai trò của quản lý nguồn nhân lực
Quản trị nguồn nhân lực đóng vai trò trung tâm trong việc thành lập các tổ chức
6
và giúp cho các tổ chức tồn tại và phát triển trên thị trường. Nguồn nhân lực là
một trong những nguồn lực không thể thiếu được của tổ chức nên quản lý
nguồn nhân lực chính là một lĩnh vực quan trọng của quản lý trong một tổ chức.
Mặt khác quản lý các mặt khác cũng sẽ không hiệu quả nếu tổ chức không quản
lý tốt nguồn lực, vì suy đến cùng thì mọi hoạt động quản lý đều được thực hiện
bởi con người.
Vai trò của quản lý nguồn nhân lực đối với doanh nghiệp thể hiện qua các mặt:
xác định những cơ hội tốt và những trở ngại trong thực hiện mục tiêu của doanh
nghiệp, đưa ra tầm nhìn rộng cho nhà quản lý cũng như đội ngũ cán bộ công
nhân viên của công ty, kích thích cách suy nghĩ mới mẻ, những ý tưởng sáng tạo
mới trước những vấn đề trước mắt, bồi dưỡng tinh thần khẩn trương và tích cực
hoạt động của nhân viên trong công ty, kiểm tra quá trình đầu tư vào hoạt động
quản lý, xây dựng phương châm hoạt động lâu dài nhằm vào những vấn đề trọng
điểm trong từng giai đoạn, đưa ra điểm chiến lược trong quản lý doanh nghiệp
và khai thác sử dụng nhân viên.
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đối với quản lý nguồn nhân lực
1.3.1. Các nhân tố thuộc môi trường bên ngoài
- Thị trường lao động: tìm ra xu hướng và mức độ cạnh tranh trong việc
thu hút lao động lành nghề cho doanh nghiệp cũng như khả năng cung ứng lao
động từ bênngoài.
- Mức sống của dân cư: yếu tố này liên quan tới chính sách lương,
thưởng, phụ cấp, … cho nhânviên.
- Nhà nước và chính sách pháp luật: những quy định về số giờ làm việc,
hệ số lương, mức lương, yêu cầu về an toàn laođộng, …
- Yếu tố kinh tế: cần đặc biệt chú ý tới mức độ và xu hướng cạnh tranh
giữa các doanh nghiệp cùng ngành trên thịtrường.
- Yếu tố văn hóa xã hội: bao gồm sở thích, thói quen, chuẩn mực đạo
đức, các quan điểm về mức sống, vấn đề lao độngnữ, …
- Yếu tố công nghệ: công nghệ càng phát triển đòi hỏi lao động cần phải
có kiến thức và trình độ tay nghề cao. Yếu tố này đặt ra yêu cầu các nhà quản trị
7
nhân sự phải không ngừng bồi dưỡng, đào tạo nâng cao trình độ cho nhân viên
trong doanhnghiệp.
1.3.2. Các nhân tố thuộc môi trường bên trong
Môi trường bên trong doanh nghiệp bao gồm: văn hóa của doanh nghiệp: quan
điểm, ý thức và thái độ của đội ngũ lao động đối với công việc và mục tiêu của
doanh nghiệp; cơ chế làm việc; khả năng tài chính và các kết quả kinh
doanhMôi trường bên trong doanh nghiệp bao gồm: văn hóa của doanh nghiệp:
quan điểm, ý thức và thái độ của đội ngũ lao động đối với công việc và mục tiêu
của doanh nghiệp; cơ chế làm việc; khả năng tài chính và các kết quả kinh
doanh.
1.4. Nội dung quản trị nguồn nhân lực
1.4.1. Hoạch định nguồn nhân lực
1.4.1.1. Khái niệm hoạch định nguồn nhân lực
Là tiến trình quản trị bao gồm việc phân tích các nhu cầu và khả năng cung ứng
lao động cho một tổ chức dưới những điều kiện thay đổi, sau đó triển khai các
chính sách và biện pháp nhằm thỏa mãn nhu cầu đó. (Theo sách Quản trị nhân
sự, Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Hữu Thân ).
1.4.1.2. Tiến trình hoạch định nguồn nhân lực
8
Biểu đồ 1.1: Mục tiêu kinh tế
Tiến trình hoạch định nguồn nhân lực trong doanh nghiệp bắt đầu bằng việc xem
xét các kế hoạch chiến lược của toàn doanh nghiệp. Sau khi thông qua kế hoạch
doanh số, trưởng các bộ phận chuyên môn sẽ đề ra kế hoạch chuyên môn và kế
hoạch về nhân lực cho bộ phận mình. Giám đốc hoặc trưởng phòng nhân sự sẽ
từ đó hoạch định chiến lược cho toàn doanh nghiệp. Khi hoạch định nguồn nhân
lực nhà quản trị cần tiến hành bốn bước sau:
Bước thứ nhất là dự báo nhu cầu, dự báo về khả năng sẵn có của doanh nghiệp
về nhân lực và phân tích quan hệ cung - cầu, khả năng điều chỉnh hệ thống quản
lý nhân lực. Khi dự báo, nhà quản trị phải dựa vào nhiều yếu tố khác nhau như
các kế hoạch sản xuất và các thay đổi về năng suất. Phải xác định số lượng nhân
9
viên cũng như các kỹ năng cần thiết theo nhu cầu. Tới bước thứ hai, nhà quản trị
sẽ đề ra các chính sách và các chương trình cụ thể để cấp trên xét duyệt. Sang
bước thứ ba, giám đốc hay trưởng phòng nhân sự sẽ phối hợp với nhà quản trị
của các bộ phận khác thực hiện các chương trình cụ thể. Nếu thiếu lao động, nhà
quản trị sẽ tiến hành thuyên chuyển, thăng chức hoặc giáng chức để đạt được
nhu cầu nhân sự trong tương lai. Nếu thấy còn thiếu, nhà quản trị phải tiến hành
tuyển dụng, tuyển chọn từ nguồn bên ngoài. Nhưng nếu dư thừa lao động, công
ty có thể giảm bớt giờ làm việc, hạn chế việc tuyển dụng lại, cho về hưu sớm
hoặc cho nghỉ tạm thời. Và sau cùng nhà quản trị phải kiểm tra và đánh giá các
kế hoạch.
1.4.2. Phân tích công việc
1.4.2.1. Khái nhiệm phân tích công việc
Phân tích công việc là quá trình nghiên cứu nội dung công việc nhằm xác định
điều kiện tiến hành, các nhiệm vụ, trách nhiệm, quyền hạn khi thực hiện công
việc và các phẩm chất, kỹ năng nhân viên cần thiết phải có để thực hiện công
việc. (Theo sách Quản trị nhân sự của Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Hữu Thân)
10
1.4.2.2. Nội dung, trình tự thực hiện phân tích công việc
Biểu đồ 1.2: Trình tự thực hiện phân tích công việc
Bước 1: Xác định mục đích của phân tích công việc. Cần phải xác định được
mục đích phân tích công việc để xác định thông tin một cách chính xác.
Bước 2: Xác định các thông tin cần thu thập: cần thu thập các thông tin thật sự
cần thiết, tránh các sai lầm: thông tin quá chung chung; thông tin không cần
thiết; thông tin thiếu tập trung, không đầy đủ hoặc chưa chính xác.
Bước 3: Thiết kế nghiên cứu phân tích công việc: lựa chọn các vị trí đặc trưng,
những điểm then chốt và xác định hình thức thu thập cũng như các bước tiến
hành nhằm tiết kiệm thời gian, chi phí.
Bước 4: Thu thập dữ liệu, kiểm tra tính chính xác, đầy đủ của thông tin. Bước 5:
Phân tích và giải thích dữ liệu thu được.
Bước 6: Xây dựng bản mô tả công việc và bản tiêu chuẩn công việc.
Bản mô tả công việc là một văn bản viết giải thích về những nhiệm vụ, trách
nhiệm, điều kiện làm việc và những vấn đề có liên quan đến một công việc cụ
thể.
Bản tiêu chuẩn công việc: là bảng trình bày các điều kiện, tiêu chuẩn tối thiểu có
thể chấp nhận được mà một người cần phải có để hoàn thành một công việc nhất
định.
1.4.2.3. Định mức lao động
11