Khái quát chung về hệ thống kế toán pháp
- 74 trang
- file .pdf
Ch-¬ng 1:
Kh¸i qu¸t chung vÒ hÖ thèng kÕ to¸n ph¸p.
I. Mét sè vÊn ®Ò vÒ b¶n chÊt, ®èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch
to¸n kÕ to¸n.
1. B¶n chÊt.
KÕ to¸n ph¸p lµ ph-¬ng ph¸p ®o l-êng vµ tÝnh to¸n cho qu¶n lý vµ c¸c ®èi t-îng kh¸c quan t©m c¸c th«ng
tin kinh tÕ, tµi chÝnh; Gióp cho c¸c ®èi t-îng nµy ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh phï hîp.
Vai trß cña kÕ to¸n: cã t¸c dông cung cÊp th«ng tin cho c¸c ®èi t-îng sau
C¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
C¸c nhµ ®Çu t-.
Nh÷ng ng-êi cung cÊp tÝn dông.
C¸c c¬ quan qu¶n lý cña Nhµ N-íc.
C¸c ®èi t-îng kh¸c, nh-: nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng, nh©n viªn, ...
NhiÖm vô:
Ghi nhËn, ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong mét tæ chøc, mét ®¬n vÞ nªn
chøng tõ.
Ph©n lo¹i, tËp hîp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ theo tõng ®èi t-îng.
Kho¸ sæ kÕ to¸n.
Ghi c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh hay kÕt chuyÓn cÇn thiÕt.
LËp b¸o c¸o kÕ to¸n.
2. §èi t-îng.
Tµi s¶n (tµi s¶n cã): lµ toµn bé nh÷ng thø h÷u h×nh vµ v« h×nh mµ doanh nghiÖp ®ang qu¶n lý vµ
n¾m quyÒn víi môc ®Ých thu ®-îc lîi Ých trong t-¬ng lai.
Bao gåm 2 lo¹i chÝnh lµ: TSL§ vµ TSB§.
Nguån vèn (tµi s¶n nî): ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh nªn c¸c tµi s¶n cã trong doanh nghiÖp , gåm 2
nguån: NVCSH vµ C«ng nî ph¶i tr¶.
Qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp.
C¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, ph¸p lý: tµi s¶n cã = tµi s¶n nî, ...
3. HÖ thèng ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu cña kÕ to¸n.
Ph-¬ng ph¸p chøng tõ.
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸.
Ph-¬ng ph¸p ®èi øng tµi kho¶n.
Ph-¬ng ph¸p tæng hîp c©n ®èi kÕ to¸n.
II. Tµi kho¶n vµ ph©n lo¹i tµi kho¶n.
1. Kh¸i niÖm vµ nguyªn t¾c ghi TK.
TK lµ mét “ b¶ng kª” nh»m theo dâi theo thêi gian vµ hÖ thèng ®Ó ph¶n ¸nh mét c¸ch th-êng
xuyªn vµ liªn tôc c¸c ®èi t-îng cña kÕ to¸n theo néi dung kinh tÕ.
Tµi kho¶n thùc tÕ lµ c¸c cuèn sæ hay trang sæ cã nhiÒu cét. Tuy nhiªn vÒ mÆt lý thuyÕt cã thÓ m«
h×nh ho¸ TK theo h×nh thøc ch÷ T.
Tªn TK
Nî Cã
Nh- vËy TK bao gåm 3 yÕu tè:
Tªn TK
Bªn tr¸i : bªn nî
Bªn ph¶i : bªn cã
Nguyªn t¾c x©y dùng TK:
Ph¶i cã nhiÒu lo¹i TK kh¸c nhau ®Ó ph¶n ¸nh ®-îc TS cã, TS nî vµ qu¸ tr×nh kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
KÕt cÊu cña TK TS cã ph¶i ng-îc víi kÕt cÊu cña TK TS nî.
Sè t¨ng trong kú ph¶i ph¶n ¸nh cïng bªn víi SD§K vµ sè ph¸t sinh gi¶m ®-îc ghi ë phÇn ®èi
diÖn.
TK TS cã SD lu«n ë bªn nî.
TK TS nî SD lu«n ë bªn cã.
Nguyªn t¾c ghi TK:
Trong mçi TK c¸c kho¶n t¨ng ®-îc tËp hîp vÒ mét bªn, cßn bªn kia tËp hîp sè gi¶m.
Ghi nî hay cã 1 TK nghÜa lµ ghi mét sè tiÒn vµo bªn nî hay bªn cã.
SD cña TK lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a bªn nî vµ bªn cã.
2. c¸c quan hÖ ®èi øng TK.
TS cã - TS cã .
TS nî - TS nî .
TS cã - TS nî .
TS cã - TS nî .
3. Nguyªn t¾c ghi sæ kÐp.
Lµ ghi sè tiÒn ë mét nghiÖp vô ph¸t sinh vµo bªn nî cña TK nµy, ®ång thêi ghi vµo bªn cã cña 1
hay nhiÒu TK vµ ng-îc l¹i. Thùc chÊt lµ ghi nî TK nµy víi ghi cã TK víi sè tiÒn = nhau.
Tr-íc khi ghi kÐp vµo TK, ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn KT c¨n cø vµo nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®· ghi
trªn chøng tõ ®Ó §K (lµ viÖc st tÝnh chÊt cña nghiÖp vô vµ x¸c ®Þnh nghi nî TK nµo; ghi cã TK nµo vµ víi
sè tiÒn lµ bao nhiªu?).
§K bao gåm §K gi¶n ®¬n liªn quan (lµ §K chØ liªn quan ®Õn 2 TK) vµ §K phøc t¹p.
4. HÖ thèng TK KT thèng nhÊt hiÖn hµnh cña Ph¸p.
a, C¸c thuËn lîi cña hÖ thèng TK KT thèng nhÊt.
§èi víi doanh nghiÖp:
Gióp doanh nghiÖp lùa chän chÝnh x¸c h¬n TK sö dông, ND ph¶n ¸nh trªn TK vµ nguyªn t¾c
ghi chÐp tõng TK.
So s¸nh ®-îc c¸c chØ tiªu gi÷a c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau trong cïng mét ngµnh, gióp cho
viÖc x¸c ®Þnh ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
§èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ:
TËp hîp ®-îc c¸c chØ tiªu kinh tÕ thèng nhÊt trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n ®ång nhÊt.
N¾m v÷ng h¬n t×nh h×nh ë tõng doanh nghiÖp còng nh- vÒ tiÒm n¨ng ®Ó cã ®-îc nh÷ng chÝnh
s¸ch vÜ m« phï hîp.
§èi víi nhµ cung cÊp, ng©n hµng, ..
DÔ dµng ®¸nh gi¸ ®-îc hiÖu qu¶ kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp.
DÔ h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n trong viÖc kiÓm tra, thanh tra c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ.
b. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng TK KT Ph¸p.
HÖ thèng TK KT ®Çu tiªn ë Ph¸p ®-îc h×nh thµnh n¨m 1947. HÖ thèng nµy t¸ch biÖt gi÷a phÇn KTTC
vµ phÇn KTQT. HÖ thèng TK nµy ®-îc söa ®æi, bæ sung n¨m 1957.
HÖ thèng TK KT 1957 ®-îc thay thÕ bëi hÖ thèng TK KT 1982. HÖ thèng nµy ®-îc sö dông ®Õn tËn
hiÖn nay.
c. lo¹i TK vµ kÕt cÊu cña tõng lo¹i.
HÖ thèng TK KT 1982 bao gåm 9 lo¹i:
Tõ TK lo¹i 1 lo¹i 8: thuéc ph¹m vi cña KTTC (KT tæng qu¸t).
TK lo¹i 9: dïng cho KTQT.
Trong ph¹m vi KTTC gåm 8 lo¹i:
TK lo¹i 1: C¸c TK vèn bao gåm: vèn c«ng ty, VCSH vµ tiÒn vay.
C¸c TK thuéc lo¹i nµy cã SD cã trõ 2 TK 119 vµ 129.
TK lo¹i 2: C¸c TK TSB§.
C¸c TK nµy cã SD nî trõ 2 TK 28 vµ 29.
TK lo¹i 3: TK hµng tån kho vµ dë dang.
C¸c TK cã SD nî trõ TK 39.
TK lo¹i 4: C¸c TK ng-êi thø 3 (TK thanh to¸n).
C¸c TK nµy cã thÓ d- nî (®èi víi nh÷ng TK ph¶i thu) hoÆc d- cã (®èi víi nh÷ng TK ph¶i
tr¶).
TK lo¹i 5: C¸c TK tµi chÝnh.
C¸c TK nµy cã SD nî trõ TK 59.
5 lo¹i TK nªu trªn lµ nh÷ng TK thuéc b¶ng C§KT.
TK lo¹i 6: C¸c TK chi phÝ.
TK lo¹i 7: C¸c TK lîi tøc (thu nhËp) ...
Hai lo¹i TK nµy lµ nh÷ng TK qu¶n lý chung kh«ng cã SD.
TK lo¹i 8: Nh÷ng TK ®Æc biÖt.
Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô mang tÝnh ®Æc biÖt, thµnh lËp, hîp nhÊt, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n.
KÕt cÊu cña 7 lo¹i TK nh- sau:
TK TS cã (lo¹i 2, 3, 5) TK TS Nî (lo¹i1)
D§K D§K
TS TS TS TS
DCK DCK
TK thanh to¸n (lo¹i 4) TK CP (lo¹i6)
D§K (ph¶n ¸nh sè D§K (sè
ph¶i thu ®Çu kú) ph¶i tr¶ §K) TËp hîp CP ph¸t C¸c kho¶n ghi CP
sinh trong kú KÕt chuyÓn CP
Ph¶i thu Ph¶i tr¶ sang TK 12
Ph¶i tr¶ Ph¶i thu
DCK
TK TN (lo¹i7) TK 12 (Kq niªn ®é)
CP ®-îc KC sang TN ®-îc KC sang tõ
C¸c kho¶n ghi TN TËp hîp c¸c kho¶n tõ TK lo¹i 6 TK lo¹i 7
KÕt chuyÓn TN TN PS trong kú
sang TK 12 CP TN
L·i (nÕu cã) Lç (nÕu cã)
Céng luü kÕ Céng luü kÕ
Trong ph¹m vi KTQT:
C¸c TK sö dông lµ TK lo¹i 9.
Ghi chÐp vµo nh÷ng TK lo¹i nµy theo nh÷ng tiªu chuÈn riªng.
d. C¬ cÊu thËp ph©n cña c¸c TK.
STT tõ 1 9 lµm thµnh sè ®Çu tiªn cña TK chóng dïng ®Ó chØ lo¹i TK.
Mçi TK ®-îc chia thµnh c¸c tiÓu kho¶n, tiÕt kho¶n, sè hiÖu cña TK chi tiÕt nµy bao giê còng më ®Çu
b»ng sè hiÖu ®· chia ra nã.
VÞ trÝ cña tõng ch÷ sè trong toµn bé sè hiÖu cña TK cã gi¸ trÞ chØ dÉn c¸c nghiÖp vô ®-îc ghi chÐp vµo TK
nµy
e. ý nghÜa cña sè 0 tËn cïng.
Trong nh÷ng TK cã 2 ch÷ sè, sè 0 tËn cïng dïng ®Ó ph©n t¸ch nghiÖp vô.
Nh÷ng TK cã 3 ch÷ sè trë lªn th× sè 0 tËn cïng cña TK cã t¸c dông nh- lµ 1 TK tËp hîp hay TK
tæng hîp ®èi víi nh÷ng TK cïng bËc víi nã nh-ng cã sè tËn cïng tõ 1 8.
g. ý nghÜa cña sè 9 tËn cïng.
Trong TK cã 2 ch÷ sè, c¸c TK thuéc b¶ng C§KT nÕu cã sè 9 tËn cïng chØ ra ®ã lµ c¸c TK dù phßng
gi¸ TS.
VÝ dô: TK 29, 39, 49, 59.
§èi víi TK cã 3 ch÷ sè trë lªn, nÕu cã sè 9 tËn cïng cho phÐp h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô cã ND ng-îc
l¹i vµ c¸c ND ®· ghi trªn TK cïng bËc cã sè tËn cïng tõ 1 8.
VÝ dô 1: TK 409 lµ TK cã kÕt cÊu ng-îc víi TK 401 408 (TK 401 408 lu«n d- cã cßn TK
409 d- nî).
VÝ dô 2: TK 709 lu«n cã kÕt ng-îc víi TK 701 708 (TK 701 708 ®-îc ghi, ®-îc ghi nî,
cßn TK 709 th× ng-îc l¹i).
III. Sæ KÕ to¸n.
1. Sæ nhËt ký.
a. Kh¸i niÖm.
Lµ sæ dïng ®Ó ghi hµng ngµy c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian. Theo luËt
th-¬ng m¹i Ph¸p, c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông sæ nhËt ký, c¸c trang sæ ®-îc ®¸nh sè liªn tôc. Qu¸ tr×nh
sö dông sæ kh«ng ®-îc xÐ sæ, kh«ng ®-îc bá trèng trªn sæ, kh«ng ®-îc ghi ngoµi lÒ, kh«ng ®-îc tÈy xo¸,
g¹ch bá b»ng c¸ch c¹o söa hoÆc tÈy hay b»ng mùc ho¸ häc mµ ph¶i ch÷a sæ theo ph-¬ng ph¸p quy ®Þnh
(nÕu cã sai sãt).
Sæ nhËt ký ph¶i ®-îc l-u gi÷ trong 10 n¨m kÓ tõ ngµy ghi chÐp nghiÖp vô cuèi cïng.
b. Ph-¬ng ph¸p ghi sæ nhËt ký.
- Dïng ®Ó ghi tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian.
- Mçi TK ®-îc ghi 1 dßng vµo sæ nhËt ký.
- C¸c nghiÖp vô ®-îc ng¨n c¸ch nhau bëi ngµy th¸ng ph¸t sinh cña nghiÖp vô vµ sè liÖu cña
chøng tõ gèc.
- PhÇn diÔn gi¶i c¸c sæ nhËt ký lµ phÇn gi¶i thÝch cô thÓ vÒ nghiÖp vô kÕ to¸n.
Th«ng tin dïng ®Ó diÔn gi¶i lÊy tõ chøng tõ.
- Cuèi trang ph¶i tiÕn hµnh céng cét nî vµ cét cã vµ ghi “ Céng mang sang” ë cuèi trang.
Sang trang sau sè tæng cét ë cuèi trang tr-íc ®-îc viÕt “ Céng trang tr-íc” .
Sæ nhËt ký
Sè hiÖu TK DiÔn gi¶i Sè tiÒn
Ghi Nî Ghi Cã Ghi Nî Ghi Cã
Céng
VD1:
T¹i dn M trong th¸ng 1/N cã mét sè nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh sau ®©y:
1. Ngµy 2.1.
Kh¸ch hµng thanh to¸n nî cho dn =TGNH, sè tiÒn 500.000 F – chøng tõ sè 0123
2. Ngµy 5.1.
Mua hµng ho¸ nhËp kho theo gi¸ ch-a thuÕ TVA 20.000 F, thuÕ TVA 18,6%.
Dn ®· thanh to¸n cho nhµ cung cÊp = TGNH, sÐc chuyÓn tiÒn sè 0567.
3. Ngµy 20.1.
Dn ®· thanh to¸n tiÒn qu¶ng c¸o 2.000 F.
®iÖn tho¹i 5.000 F.
b»ng TGNH (sÐc chuyÓn tiÒn sè 0568).
Yªu cÇu: Ghi nhËt ký 3 nghiÖp vô trªn.
H-íng dÉn:
NV1: Nî TK 512 : 50.000
Cã TK 411 : 50.000
NV2: Nî TK 607 : 50.000
Nî TK 4456 : 9.300
Cã TK 512 : 59.300
NV3: Nî TK 623 : 2.000
Nî TK 626 : 5.000
Cã TK 512 : 7.000
Sè hiÖu TK DiÔn gi¶i Sè tiÒn
Ghi Nî Ghi Cã Ghi Nî Ghi Cã
Ngµy 2.1.N, sè CT: 0123 50.000
512 Ng©n hµng
411 Kh¸ch hµng 50.000
(Kh¸ch hµng thanh to¸n nî qua ng©n hµng)
Ngµy 5.1.N, sè CT: 0567
607 Mua hµng ho¸ 50.000
4456 ThuÕ TVA 9.300
512 Ng©n hµng 59.300
2
(Mua h nhËp kho, TVA 18,6%, thanh to¸n = TGBH)
Ngµy 20.1.N, sè CT: 0568
623 Qu¶ng c¸o 2.000
626 TiÒn ®iÖn tho¹i 5.000
512 Ng©n hµng 7.000
(Dn thanh to¸n tiÒn qu¶ng c¸o, tiÒn ®iÖn tho¹i = TGNH).
Céng 116.300 116.300
2. Sæ c¸i.
a. Kh¸i niÖm:
Lµ sæ ph©n lo¹i c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®· ®-îc ghi trªn sæ nhËt ký theo tõng TK. Sæ nµy cÇn ®-îc
thiÕt kÕ theo sæ quyÓn, sæ tê rêi, sæ cã h×nh thøc 2 bªn hay 1 bªn.
Ghi vµo sæ c¸i trªn c¬ së c¸c th«ng tin ®· ghi trªn sæ nhËt ký.
MÉu sæ c¸i:
Sæ c¸i
Tªn TK:.... Sè hiÖu:......
Ngµy th¸ng TK ®èi øng vµ diÔn gi¶i Trang sæ Sè tiÒn
nhËt ký Nî Cã
Sè d- ®Çu kú.
Sè PS trong kú.
Céng ph¸t sinh:
SDCK (céng cét):
Céng luü kÕ CK:
b. Ph-¬ng ph¸p ghi sæ c¸i.
Ghi sæ c¸i ®-îc ghi ®Þnh kú.
Ghi ngµy th¸ng PS cña nghiÖp vô.
Th«ng tin ghi sæ c¸i lµ sæ nhËt ký. Sau khi ghi sæ c¸i ph¶i ®¸nh dÊu vµo sæ nhËt ký ®Ó ph©n biÖt
nghiÖp vô nµy ®· ®-îc ghi vµo sæ c¸i.
VD2:
Víi tµi liÖu ®· cho ë VD1. Gi¶ sö TGNH ®Çu th¸ng 1 dn lµ 200.000 F.
Yªu cÇu: Më vµ ghi sæ c¸i TK tiÒn NH.
Sæ c¸i
Tªn TK: Ng©n hµng, Sè hiÖu: 512
Ngµy th¸ng TK ®èi øng vµ diÔn gi¶i Trang sæ Sè tiÒn
nhËt ký Nî cã
1/1/N. SD§K 200.000
2/1/N. TK 411 – kh¸ch hµng thanh to¸n. 01 50.000
5/1/N. TK 607 – Mua hµng ho¸ nhËp kho. 01 50.000
TK 4456 – TVA ®-îc khÊu trõ. 01 9.300
20/1/N TK 623 – CP qu¶ng c¸o. 01 2.000
TK 626 – CP tiÒn ®iÖn tho¹i. 01 5.000
Céng PS 50.000 66.300
D- CK 183.700
Céng luü kÕ 250.000 250.000
3. B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh.
Cuèi kú sau khi ®· hoµn tÊt ghi sæ nhËt ký vµo sæ c¸i cho c¸c TK, kÕ to¸n tiÕn hµnh céng sæ c¸i
cho tÊt c¶ c¸c TK. TÝnh d- cuèi kú trªn c¸c TK, sè PS trong kú vµ sè d- cuèi kú ®-îc dïng lµm c¨n cø ®Ó
lËp b¶ng c©n ®èi sè PS.
B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh
Th¸ng ............. n¨m ................
Sè hiÖu Tªn TK Sè PS SDCK
TK Nî Cã Nî Cã
512 Ng©n hµng 50.000 66.300 183.700
Céng: A A B B
Chó ý:
o B¶ng C§ sè PS lµ b¶ng kiÓm tra dïng ®Ó kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ghi sæ KT th«ng qu viÖc
kiÓm tra tÝnh c©n ®èi cña c¸c cÆp sè liÖu trªn b¶ng:
PS Nî trong kú c¸c TK = PS Cã trong kú
d- nî CK c¸c TK = d- cã
o NÕu tÝnh C§ cña c¸c cÆp sè liÖu nµy kh«ng ®-îc duy tr× th× nguyªn nh©n cã thÓ lµ:
§Þnh kho¶n sai
TÝnh d- CK trªn TK sai
Cã sù nhÇm lÉn hoÆc sai sãt trong qu¸ tr×nh ®-a sè liÖu vµo b¶ng.
Céng sai trªn c¸c cét.
o Tuy nhiªn, b¶ng C§ sè PS kh«ng thÓ hiÖn ®-îc hÕt c¸c sai sãt trong qu¸ tr×nh ghi chÐp.
iv. b¸o c¸o kÕ to¸n. (xem ch-¬ng VIII)
Chøng tõ gèc
Sæ nhËt ký
Sæ c¸i
B¶ng C§ sè PS
B¸o c¸o kÕ to¸n
Ch-¬ng ii.
KÕ to¸n tµi s¶n bÊt ®éng
I. Kh¸i niÖm vµ nghiÖp vô kÕ to¸n TSB§.
1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i.
a. Kh¸i niÖm:
TSB§ lµ nh÷ng t- liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông dµi. Nh÷ng t- liÖu lao ®éng nµy
®-îc x©y dùng, mua s¾m, s¶n xuÊt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp chø kh«ng ph¶i
(phôc vô) cho môc ®Ých b¸n ra ngoµi.
(Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña chÕ ®é kÕ to¸n ph¸p, nh÷ng t- liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ
>= 2.500F vµ thêi gian sö dông >= 1 n¨m th× ®-îc coi lµ TSB§).
b. Ph©n loai.
B»ng s¸ng chÕ:
Lµ CP mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó mua l¹i b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ cña ng-êi ph¸t minh
hoÆc nh÷ng CP mµ doanh nghiÖp bá ra cho viÖc nghiªn cøu, thö nghiÖm ®-îc Nhµ n-íc cÊp b»ng
s¸ng chÕ.
Nh·n hiÖu:
CP mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó mua l¹i nh·n hiÖu hoÆc tªn s¶n phÈm, dÞch vô nµo ®ã, thêi
gian cña nh·n hiÖu kÐo dµi suèt thêi gian tuæi thä cña chóng trõ tr-êng hîp mÊt gi¸ cña s¶n phÈm.
QuyÒn thuª nhµ:
Lµ CP ph¶i tr¶ cho ng-êi thuª nhµ tr-íc ®ã ®Ó ®-îc thõa kÕ c¸c quyÒn lîi vÒ thuª nhµ theo
hîp ®ång hoÆc theo luËt ®Þnh.
Lîi thÕ th-¬ng m¹i:
Lµ CP ph¶i tr¶ thªm ngoµi gi¸ trÞ cña TSB§ h÷u h×nh bëi c¸c yÕu tè thuËn lîi cho kinh doanh nh- vÞ trÝ
th-¬ng m¹i, sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng, danh tiÕng cña dn, sù cÇn cï s¸ng t¹o, sù thµnh th¹o c«ng viÖc
cña CNV.
2. NhiÖm vô kÕ to¸n TSB§.
H¹ch to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi sè l-îng, gi¸ trÞ TSB§ hiÖn cã, t×nh h×nh biÕn ®éng , trong toµn
doanh nghiÖp vµ trong tõng bé phËn sö dông TSB§ - t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc cung cÊp th«ng tin, kiÓm
tra, gi¸m s¸t viÖc sö dông, b¶o d-ìng, ®Çu t-, ®æi míi.
TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c møc khÊu hao TSB§ vµ CP Sxkd.
Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a, dù to¸n CP söa ch÷a, gi¸m s¸t CP ph¸t sinh vµ kÕt qu¶ cña viÖc
söa ch÷a.
3. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸.
a. §èi víi TSB§ h÷u h×nh.
T¨ng do mua ngoµi:
Nguyªn gi¸ TSB§ Gi¸ trÞ tho¶ thuËn gi÷a
mua ngoµi = ng-êi mua vµ ng-êi b¸n. + C¸c CP PS kh¸c
(CP vËn chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt,
ch¹y thö, thuÕ NK, b¶o hiÓm,..)
L-u ý:
C¸c CP nh-: thï lao, hoa hång, CP chøng th- vµ thuÕ tr-íc b¹ kh«ng ®-îc tÝnh vµo nguyªn gi¸
cña TSB§ mµ chóng ®-îc coi nh- mét kho¶n cpkd.
T¨ng do tù x©y dùng, tù s¶n xuÊt:
CP vËt liÖu cho qu¸ tr×nh
Nguyªn gi¸ = x©y dùng (s¶n xuÊt) + C¸c CP PS
(CP nh©n viªn, CP chung )
L-u ý:
C¸c CP tµi chÝnh, CP nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, CP qu¶n lý chung toµn dn kh«ng ®-îc tÝnh vµo
nguyªn gi¸ TSB§ x©y dùng.
T¨ng do nhËn vèn gãp liªn doanh:
Nguyªn gi¸ ®-îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ tho¶ thuËn do H§ giao nhËn ®¸nh gi¸ vµ ®-îc ghi
trong hîp ®ång liªn doanh.
T¨ng do trao ®æi:
Nguyªn gi¸ ®-îc x¸c ®Þnh theo thêi gi¸ cña TSB§ t-¬ng ®-¬ng trªn thÞ tr-êng.
b. §èi víi TSB§ v« h×nh:
Nguyªn gi¸ lµ sè CP thùc tÕ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®-îc c¸c TSB§ v« h×nh ®ã.
c. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSB§ cuèi niªn ®é KT.
Khi kÕt thóc niªn ®é KT, nguyªn gi¸ cña TSB§ ®-îc so s¸nh víi thêi gi¸:
NÕu thêi gi¸ > nguyªn gi¸ cña TSB§ th× KT kh«ng ghi sæ kho¶n chªnh lÖch .
NÕu thêi gi¸ < nguyªn gi¸ - KT so s¸nh thêi gi¸ víi gi¸ trÞ cßn l¹i, nÕu: thêi gi¸ qu¸ thÊp so víi gi¸ trÞ cßn
l¹i th× dn ph¶i lËp khÊu hao ngo¹i lÖ (khÊu hao bæ sung). NÕu gi¶m gi¸ ch-a ch¾c ch¾n th× dn ph¶i lËp dù
phßng gi¸.
II. H¹ch to¸n biÕn ®éng , TSB§.
1. C¸c TK sö dông.
21 – TSB§ h÷u h×nh „ lµ TK theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã vµ biÕn ®éng , cña TSB§ h÷u h×nh trong dn
theo nguyªn gi¸‟
Nî – ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm TSB§ h÷u h×nh theo nguyªn gi¸.
Cã – ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSB§ .
SD nî – ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSB§ h÷u h×nh hiÖn cã.
(®-îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n).
20 – TSB§ v« h×nh „ theo dâi TSB§ v« h×nh hiÖn cã vµ biÕn ®éng , .
Nî – nguyªn gi¸ .
Cã – nguyªn gi¸ .
SD nî – nguyªn gi¸ TSB§ v« h×nh hiÖn cã.
(®-îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n).
2. H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô lµm TSB§.
a. T¨ng do mua s¾m.
Khi mua TSB§ c¨n cø vµo ho¸ ®¬n, chøng tõ KT ghi:
Nî TK 20, 21 : nguyªn gi¸ (chi tiÕt theo tiÓu kho¶n)
Nî TK 4456 : TVA ®Çu vµo.
Cã TK 531, 512 : sè tr¶ b»ng tiÒn.
Cã TK 404 : sè cßn nî nhµ cung cÊp.
Cã TK 164 : sè tr¶ b»ng tiÒn vay.
Khi thanh to¸n sè nî cho nhµ cung cÊp:
Nî TK 404
Cã TK 531, 512
C¸c CP vÒ hoa hång, thï lao, lÖ phÝ chøng th-, thuÕ tr-íc b¹ PS trong qu¸ tr×nh mua TSB§ kh«ng
®-îc h¹ch to¸n vµo nguyªn gi¸ mµ ®-a vµo cpkd:
Nî TK 6221 : tiÒn hoa hång
Nî TK 6226 : thï lao m«i giíi
Nî TK 6227 : lÖ phÝ chøng th-
Nî TK 6554 : thuÕ tr-íc b¹
Cã TK 531, 512
VÝ dô:
dn mua mét « t« vËn t¶i, gi¸ mua kh«ng TVA lµ 50.000F, TVA 18,6%. Dn ®· thanh to¸n mét nöa
b»ng tiÒn ng©n hµng, sè cßn l¹i nî nhµ cung cÊp:
yªu cÇu: ghi nhËt ký nghiÖp vô trªn.
§K:
Nî TK 2182 :50.000
Nî TK 4456 :9.300
Cã TK 512 :29.650
Cã TK 404 :29.650
b. T¨ng do nhËn vèn gãp tõ ®¬n vÞ kh¸c.
§èi víi c«ng ty hîp danh vµ c«ng ty TNHH:
Khi c¸c thµnh viªn høa gãp vèn:
Nî TK 4561 : héi viªn – TK gãp vèn héi.
Cã TK 101 : vèn.
Khi c¸c thµnh viªn thùc hiÖn gãp b»ng TSB§:
Nî TK 20, 21 : nguyªn gi¸
Cã TK 4561 : nguyªn gi¸
§èi víi c«ng ty cæ phÇn:
Khi ®¨ng ký vèn gãp:
Nî TK 109 : cæ ®«ng – vèn dù gãp.
Cã TK 101
Khi gäi gãp: Nî TK 4561
Cã TK 109
Khi cæ ®«ng thùc hiÖn gãp b»ng TSB§:
Nî TK 20, 21
Cã TK 4561
c. T¨ng do SP cña dn chuyÓn thµnh.
Bót to¸n 1: ghi nguyªn gi¸.
Nî TK 21
Cã TK 72 : SP bÊt ®éng ho¸
Bót to¸n 2: khÊu trõ TVA
Nî TK 4456
Cã TK 4457
d. T¨ng do x©y dùng.
B1: TËp hîp c¸c CP PS trong qu¸ tr×nh x©y dùng.
Nî TK 60, 61, 62, 64, 68 : TËp hîp c¸c CP thùc tÕ PS.
Nî TK 4456 (nÕu cã)
Cã TK 531, 512
Cã TK 40 : Sè cßn nî nhµ cung cÊp.
Cã TK 42 : Sè cßn nî CNV.
Cã TK 28 : CP khÊu hao TSB§ cho x©y dùng.
B2: cuèi niªn ®é kÕ to¸n:
Tr-êng hîp 1: c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh bµn giao ®-a vµo sö dông
BT1: kÕt chuyÓn gi¸ thµnh c«ng tr×nh nh- lµ 1 kho¶n thu nhËp niªn ®é.
Nî TK 20, 21
Cã TK 72
BT2: kÕt chuyÓn thu nhËp vÒ SP x©y dùng.
Nî TK 72
Cã TK 128 : x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
BT3: kÕt chuyÓn CP.
Nî TK 128
Cã TK 60, 61, 62, 64, 68
Tr-êng hîp 2:
BT1 : nÕu vµo cuèi niªn ®é KT c«ng tr×nh ch-a hoµn thµnh th× gi¸ trÞ c«ng tr×nh dë dang tÝnh ®Õn
cuèi niªn ®é còng ®-îc coi lµ mét kho¶n thu nhËp.
Nî TK 23
Cã TK 72
BT2 : kÕt chuyÓn gi¸ trÞ c«ng tr×nh dë dang.
Nî TK 72
Cã TK 128
BT3 : kÕt chuyÓn CP ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ (ghi nh- BT3 – TH1).
B3: ¸p dông trong tr-êng hîp c«ng tr×nh x©y dùng trong nhiÒu n¨m.
Trong n¨m thø nhÊt KT tËp hîp CP vµ kÕt chuyÓn cuèi n¨m nh- trªn. Sang n¨m thø 2 c¸c CP PS vÉn ®-îc
tËp hîp vµo TK lo¹i 6.
Cuèi n¨m nÕu c«ng tr×nh hoµn thµnh KT ghi c¸c bót to¸n sau:
BT1: ghi nguyªn gi¸
Nî TK 20, 21 : nguyªn gi¸
Cã TK 23 : gi¸ trÞ c«ng tr×nh dë dang tÝnh ®Õn cuèi n¨m tr-íc
Cã TK 72 : gi¸ trÞ c«ng tr×nh thùc hiÖn trong n¨m
BT2: kÕt chuyÓn thu nhËp cuèi n¨m.
Nî TK 72
Cã TK 128
BT3: kÕt chuyÓn CP .
Nî TK 128
Cã TK 60, 61, ...
3. H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô lµm gi¶m TSB§.
a. Gi¶m do thanh lý.
TSB§ thanh lý lµ nh÷ng TS h- háng kh«ng sö dông ®-îc hay ®· khÊu hao hÕt.
Nî TK 28 : gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ
Nî TK 675 : ghi gi¸ trÞ cßn l¹i
Cã TK 20, 21 : ghi nguyªn gi¸
b. Gi¶m do nh-îng b¸n.
BT1: xo¸ sæ TSB§.
Nî TK 28 : gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ
Nî TK 675 : ghi gi¸ trÞ cßn l¹i
Cã TK 20, 21 : ghi nguyªn gi¸
BT2: ph¶n ¸nh sè thu vÒ tõ b¸n TSB§.
Nî TK 531,512 : sè thu b»ng tiÒn
Nî TK 462 : sè sÏ thu
Cã TK 775 : gi¸ b¸n kh«ng TVA
Cã TK 4457 : TVA ®Çu ra
L-u ý:
§èi víi TSB§ khi ®· khÊu hao hÕt kÕ to¸n xo¸ sæ:
Nî TK 280
Cã TK 20
iii. kÕ to¸n khÊu hao TSB§.
1. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña khÊu hao.
Trong qu¸ tr×nh sö dông d-íi t¸c ®éng cña m«i tr-êng tù nhiªn, ®iÒu kiÖn lµm viÖc, tiÕn bé KHKT,
TSB§ bÞ gi¶m gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Sù gi¶m gi¸ trÞ cña TSB§ ®-îc gäi lµ sù hao mßn.
Hao mßn cã 2 d¹ng lµ: Hao mßn h÷u h×nh.
Hao mßn v« h×nh.
(hao mßn h÷u h×nh lµ sù gi¶m gi¸ trÞ cña TSB§ do bÞ cä s¸t, ¨n mßn tõng bé phËn, h- háng
trong qu¸ tr×nh sö dông.
Hao mßn v« h×nh lµ sù gi¶m gi¸ trÞ cña TSB§ do tiÕn bé cña KHKT ®· t¹o ra nh÷ng TS
míi cã cïng tÝnh n¨ng, n¨ng suÊt cao h¬n vµ gi¸ c¶ rÎ h¬n).
§Ó thu håi l¹i gi¸ trÞ hao mßn cña TSB§, dn ph¶i tiÕn hµnh trÝch khÊu hao.
( Hao mßn: hiÖn t-îng kh¸ch quan
KhÊu hao: biÖn ph¸p cña ng-êi qu¶n lý – mang tÝnh chñ quan).
ý nghÜa:
o VÒ mÆt hinh tÕ, khÊu hao cho phÐp ph¶n ¸nh ®-îc gi¸ trÞ thùc cña TS ®ång thêi lµm gi¶m lîi tøc
rßng cña dn v× khÊu hao t¨ng ®ång nghÜa víi l·i gi¶m.
o VÒ mÆt tµi chÝnh: khÊu hao lµ viÖc h×nh thµnh 1 nguån vèn tµi trî cho dn trong viÖc ®Çu t- mua
s¾m míi TS hay më roäng ph¸t triÓn dn.
o VÒ mÆt thuÕ: khÊu hao lµ 1 kho¶n CP hîp lý ®-îc trõ vµo lîi tøc ph¸t sinh ®Ó tÝnh lîi tøc chÞu
thuÕ.
2. C¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao.
a. KhÊu hao ®Òu theo thêi gian.
Nguyªn gi¸ TSB§
Møc khÊu hao ph¶i
trÝch hµng n¨m = Thêi gian sd -íc tÝnh
Møc khÊu hao ph¶i trÝch hµng n¨m
Tû lÖ khÊu hao b×nh
qu©n/n¨m
= 100%
Nguyªn gi¸ TSB§
(HÖ sè khÊu hao)
Theo quy ®Þnh cña chÕ ®é KÕ to¸n Ph¸p: TSB§ ®-îc ®-a vµo sö dông ngµy nµo th× tÝnh khÊu hao tõ ngµy
Êy.
Sè khÊu hao ph¶i Nguyªn gi¸ HÖ sè khÊu Thêi gian sd
trÝch n¨m = TSB§ hao (%) trong n¨m
Trong ®ã thêi gian sö dông trong n¨m ®-îc x¸c ®Þnh:
o nÕu TS ®-îc dïng trän n¨m (1/1 31/12) th× thêi gian sö dông trong n¨m = 1.
o NÕu thêi gian sö dông kh«ng trßn n¨m nh-ng trßn mét sè th¸ng nµo ®ã th× thêi gian sd
trong n¨m = sè th¸ng sd trong n¨m / 12 th¸ng.
o NÕu sd theo ngµy th× sè thêi gian sd trong n¨m = sè ngµy sd trong n¨m / 360 ngµy.
Ph-¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao ®Òu lµ ph-¬ng ph¸p ¸p dông phæ biÕn vµ ®-îc quy ®Þnh b¾t buéc trong
chÕ ®é KT Ph¸p.
VD:
Mét « t« vËn t¶i cña dn X ®-îc ®-a vµo sd ngµy 1/8/N. Thêi gian sd -íc tÝnh lµ 5 n¨m.
Nguyªn gi¸ = 360.000 F
LËp b¶ng tÝnh khÊu hao cho TSB§ trªn.
.................................................
Tªn TSB§: ¤ t« vËn t¶i.
Ngµy th¸ng ®-a vµo sd: 1/8/N.
Ph-¬ng ph¸p khÊu hao: ®Òu theo thêi gian.
Thêi gian sd -íc tÝnh: 5 n¨m.
N¨m Nguyªn gi¸ Tû lÖ Sè K.H K.H luü kÕ Gi¸ trÞ cßn l¹i
khÊu hao ph¶i trÝch
1/8/N 360.000 20% 30.000 30.000 330.000
N+1 360.000 20% 72.000 102.000 258.000
N+2 360.000 20% 72.000 174.000 186.000
N+3 360.000 20% 72.000 246.000 114.000
N+4 360.000 20% 72.000 318.000 42.000
1/8/(N+5) 360.000 20% 42.000 360.000 0
B¶ng trÝch khÊu hao ®-îc lËp tiªng cho tõng TS khi ®-a vµo ho¹t ®éng. B¶ng nµy sd trong suèt
thêi gian sd TS.
b. KhÊu hao gi¶m dÇn.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy sè khÊu hao ph¶i trÝch hµng n¨m ®-îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ cßn l¹i cña
TSB§ hµng n¨m tû lÖ khÊu hao.
Ph-¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông trong ph¹m vi KT Qu¶n trÞ mµ kh«ng ¸p dông trong ph¹m vi KTTC
®Æc biÖt lµ KT thuÕ.
3. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n khÊu hao TSB§.
a. Tµi kho¶n sö dông.
28 – lµ TK theo dâi trÝch khÊu hao TSB§.
Nî : ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm khÊu hao.
Cã : ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm khÊu hao.
SD cã: ph¶n ¸nh sè khÊu hao luü kÕ.
Cã 2 tiÓu kho¶n: 280 – khÊu hao TSB§ v« h×nh.
281 – khÊu hao TSB§ h÷u h×nh.
68 – niªn kho¶n khÊu hao vµ dù phßng – lµ TK theo dâi CP khÊu hao.
Nî : ph¶n ¸nh CP khÊu hao TSB§ vµ dù phßng ®-îc tÝnh vµo CP kinh doanh.
Cã : kÕt chuyÓn CP khÊu hao vµ dù phßng sang TK kÕt qu¶.
b. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
Khi tÝnh vµ trÝch khÊu hao TSB§:
Nî TK 681 : sè khÊu hao ph¶i trÝch.
Cã TK 280, 281
KhÊu hao gi¶m: do thanh lý, nh-îng b¸n.
Nî TK 280, 281 : ghi theo gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ.
Nî TK 675 : gi¸ trÞ cßn l¹i.
Cã TK 20, 21
VD:
Cho tµi liÖu sau (ngµy 31/12/98) cña c«ng ty S.L (thµnh lËp ngµy 1/1/96).
ChØ tiªu Sè ®Çu n¨m 98 Sè cuèi n¨m 98
Nî Cã Nî Cã
Nhµ x-ëng 240.000
M¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghiÖp 150.000
ThiÕt bÞ v¨n phßng 46.000
KhÊu hao nhµ x-ëng 24.000 36.000
KhÊu hao m¸y mãc TBCN 40.000 62.500
KhÊu hao m¸y mãc TBVP 14.400 23.100
C¸c TSB§ nªu trªn ®-îc ®-a vµo sd tõ ngµy thµnh lËp c«ng ty. Ngoµi ra vµo ngµy 1/7/98 ®¬n vÞ
thu mua 1 m¸y c«ng cô (thiÕt bÞ c«ng nghiÖp) víi nguyªn gi¸ 30.000 F vµ 1 thiÕt bÞ VP ®-îc mua trong
n¨m 98 víi nguyªn gi¸ 10.000 F.
Yªu cÇu:
X¸c ®Þnh hÖ sè khÊu hao cho c¸c TSB§ nªu trªn.
Ghi nhËt ký nghiÖp vô trÝch khÊu hao cuèi n¨m 98.
X¸c ®Þnh ngµy mua thiÕt bÞ VP trong n¨m 98.
Bµi lµm.
1) X¸c ®Þnh hÖ sè khÊu hao cho c¸c TSB§:
36.000 24.000
Nhµ x-ëng = *100% 5%
240.000
40.000 / 2
ThiÕt bÞ CN = *100% 16,67%
150.000 30.000
14.400 / 2
ThiÕt bÞ VP = 100% 20%
46.000 10.000
(2 n¨m : tõ 1/1/96 31/12/97).
2) Ghi nhËt ký. Nî TK 681 : 43.200
Cã TK 2813 : 12.000
Cã TK 2815 : 22.500
Cã TK 2818 : 8.700
3) Tû lÖ khÊu hao thiÕt bÞ VP = 20%.
Sè khÊu hao TBVP míi mua = 23.100 - 14.400 - 7.200 = 1.500
1.500
Thêi gian sd = 12 9 (th¸ng).
10.000 20%
Ngµy ®-a vµo sö dông: 1/4/98.
Ch-¬ng ii.
KÕ to¸n hµng tån kho.
i. c¸c vÊn ®Ò chung.
1. Kh¸i niÖm.
hµng tån kho lµ 1 lo¹i TSL§ cã thÓ lu©n chuyÓn qua kho mµ dn mua vÒ víi môc ®Ých b¸n ra ngoµi
hay dïng ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, dÞch vô.
2. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ hµng tån kho.
Nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô.
S¶n phÈm dë dang.
DÞch vô dë dang.
S¶n phÈm tån kho.
Hµng ho¸.
3. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ hµng tån kho.
Nguyªn t¾c chung: Hµng tån kho , hiÖn cã ®-îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thøc tÕ.
a. X¸c ®Þnh gi¸ thøc tÕ hµng nhËp.
Hµng t¨ng do mua ngoµi:
Gi¸ mua tho¶ thuËn
Gi¸ thùc tÕ = gi÷a ng-êi mua vµ + C¸c CP PS
ng-êi b¸n.
T¨ng do tù s¶n xuÊt:
Gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña sè hµng bao gåm CP vËt liÖu tiªu hao, CP trùc tiÕp
(CP nh©n c«ng), CP gi¸n tiÕp (CP s¶n xuÊt chung).
T¨ng do nhËn vèn gãp:
Gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ do Héi ®ång ®Þnh gi¸ x¸c ®Þnh.
b. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho.
Ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n:
B×nh qu©n c¶ kú dù tr÷.
B×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp.
Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc xuÊt tr-íc.
c. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho vµo cuèi niªn ®é KÕ to¸n:
Vµo cuèi niªn ®é KT sau khi kiÓm kª x¸c ®Þnh ®-îc sè l-îng hµng tån kho thùc tÕ, KT quy ®æi
l-îng hµng nµy theo thêi gi¸ cuèi niªn ®é. Sau ®ã, so s¸nh gi÷a thêi gi¸ vµ gi¸ thùc tÕ, nÕu gi¸ thùc tÕ >
thêi gi¸ th× dn ph¶i lËp dù phßng gi¸ hµng tån kho, nÕu gi¸ thùc tÕ < thêi gi¸ th× KT kh«ng ghi.
ii. ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho.
Cã 2 ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho:
Kª khai th-êng xuyªn (KTQT).
KiÓm kª ®Þnh kú.
Theo chÕ ®é KT Ph¸p quy ®Þnh hiÖn hµnh th× ph-¬ng ph¸p KK§K ®-îc ¸p dông trong ph¹m vi KTTC,
cßn ph-¬ng ph¸p KKTX ¸p dông trong ph¹m vi KTQT.
1. H¹ch to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p KK§K.
a. H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu.
Tµi kho¶n sö dông:
31 – Nguyªn liÖu, vËt t- – lµ TK theo dâi trÞ gi¸ VL tån kho.
Nî: kÕt chuyÓn trÞ gi¸ VL tån kho cuèi kú ®-îc kÕt chuyÓn sang tõ TK 6031.
Cã: kÕt chuyÓn trÞ gi¸ VL tån kho §K.
SD nî: ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ VL tån kho.
603 – chªnh lÖch tån kho – theo dâi chªnh lÖch tån kho VL, vËt t-, hµng ho¸.
Nî: TrÞ gi¸ hµng tån kho §K.
Kh¸i qu¸t chung vÒ hÖ thèng kÕ to¸n ph¸p.
I. Mét sè vÊn ®Ò vÒ b¶n chÊt, ®èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch
to¸n kÕ to¸n.
1. B¶n chÊt.
KÕ to¸n ph¸p lµ ph-¬ng ph¸p ®o l-êng vµ tÝnh to¸n cho qu¶n lý vµ c¸c ®èi t-îng kh¸c quan t©m c¸c th«ng
tin kinh tÕ, tµi chÝnh; Gióp cho c¸c ®èi t-îng nµy ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh phï hîp.
Vai trß cña kÕ to¸n: cã t¸c dông cung cÊp th«ng tin cho c¸c ®èi t-îng sau
C¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
C¸c nhµ ®Çu t-.
Nh÷ng ng-êi cung cÊp tÝn dông.
C¸c c¬ quan qu¶n lý cña Nhµ N-íc.
C¸c ®èi t-îng kh¸c, nh-: nhµ cung cÊp, kh¸ch hµng, nh©n viªn, ...
NhiÖm vô:
Ghi nhËn, ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh trong mét tæ chøc, mét ®¬n vÞ nªn
chøng tõ.
Ph©n lo¹i, tËp hîp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ theo tõng ®èi t-îng.
Kho¸ sæ kÕ to¸n.
Ghi c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh hay kÕt chuyÓn cÇn thiÕt.
LËp b¸o c¸o kÕ to¸n.
2. §èi t-îng.
Tµi s¶n (tµi s¶n cã): lµ toµn bé nh÷ng thø h÷u h×nh vµ v« h×nh mµ doanh nghiÖp ®ang qu¶n lý vµ
n¾m quyÒn víi môc ®Ých thu ®-îc lîi Ých trong t-¬ng lai.
Bao gåm 2 lo¹i chÝnh lµ: TSL§ vµ TSB§.
Nguån vèn (tµi s¶n nî): ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh nªn c¸c tµi s¶n cã trong doanh nghiÖp , gåm 2
nguån: NVCSH vµ C«ng nî ph¶i tr¶.
Qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp.
C¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, ph¸p lý: tµi s¶n cã = tµi s¶n nî, ...
3. HÖ thèng ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu cña kÕ to¸n.
Ph-¬ng ph¸p chøng tõ.
Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸.
Ph-¬ng ph¸p ®èi øng tµi kho¶n.
Ph-¬ng ph¸p tæng hîp c©n ®èi kÕ to¸n.
II. Tµi kho¶n vµ ph©n lo¹i tµi kho¶n.
1. Kh¸i niÖm vµ nguyªn t¾c ghi TK.
TK lµ mét “ b¶ng kª” nh»m theo dâi theo thêi gian vµ hÖ thèng ®Ó ph¶n ¸nh mét c¸ch th-êng
xuyªn vµ liªn tôc c¸c ®èi t-îng cña kÕ to¸n theo néi dung kinh tÕ.
Tµi kho¶n thùc tÕ lµ c¸c cuèn sæ hay trang sæ cã nhiÒu cét. Tuy nhiªn vÒ mÆt lý thuyÕt cã thÓ m«
h×nh ho¸ TK theo h×nh thøc ch÷ T.
Tªn TK
Nî Cã
Nh- vËy TK bao gåm 3 yÕu tè:
Tªn TK
Bªn tr¸i : bªn nî
Bªn ph¶i : bªn cã
Nguyªn t¾c x©y dùng TK:
Ph¶i cã nhiÒu lo¹i TK kh¸c nhau ®Ó ph¶n ¸nh ®-îc TS cã, TS nî vµ qu¸ tr×nh kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
KÕt cÊu cña TK TS cã ph¶i ng-îc víi kÕt cÊu cña TK TS nî.
Sè t¨ng trong kú ph¶i ph¶n ¸nh cïng bªn víi SD§K vµ sè ph¸t sinh gi¶m ®-îc ghi ë phÇn ®èi
diÖn.
TK TS cã SD lu«n ë bªn nî.
TK TS nî SD lu«n ë bªn cã.
Nguyªn t¾c ghi TK:
Trong mçi TK c¸c kho¶n t¨ng ®-îc tËp hîp vÒ mét bªn, cßn bªn kia tËp hîp sè gi¶m.
Ghi nî hay cã 1 TK nghÜa lµ ghi mét sè tiÒn vµo bªn nî hay bªn cã.
SD cña TK lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a bªn nî vµ bªn cã.
2. c¸c quan hÖ ®èi øng TK.
TS cã - TS cã .
TS nî - TS nî .
TS cã - TS nî .
TS cã - TS nî .
3. Nguyªn t¾c ghi sæ kÐp.
Lµ ghi sè tiÒn ë mét nghiÖp vô ph¸t sinh vµo bªn nî cña TK nµy, ®ång thêi ghi vµo bªn cã cña 1
hay nhiÒu TK vµ ng-îc l¹i. Thùc chÊt lµ ghi nî TK nµy víi ghi cã TK víi sè tiÒn = nhau.
Tr-íc khi ghi kÐp vµo TK, ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn KT c¨n cø vµo nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®· ghi
trªn chøng tõ ®Ó §K (lµ viÖc st tÝnh chÊt cña nghiÖp vô vµ x¸c ®Þnh nghi nî TK nµo; ghi cã TK nµo vµ víi
sè tiÒn lµ bao nhiªu?).
§K bao gåm §K gi¶n ®¬n liªn quan (lµ §K chØ liªn quan ®Õn 2 TK) vµ §K phøc t¹p.
4. HÖ thèng TK KT thèng nhÊt hiÖn hµnh cña Ph¸p.
a, C¸c thuËn lîi cña hÖ thèng TK KT thèng nhÊt.
§èi víi doanh nghiÖp:
Gióp doanh nghiÖp lùa chän chÝnh x¸c h¬n TK sö dông, ND ph¶n ¸nh trªn TK vµ nguyªn t¾c
ghi chÐp tõng TK.
So s¸nh ®-îc c¸c chØ tiªu gi÷a c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau trong cïng mét ngµnh, gióp cho
viÖc x¸c ®Þnh ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
§èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ:
TËp hîp ®-îc c¸c chØ tiªu kinh tÕ thèng nhÊt trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n ®ång nhÊt.
N¾m v÷ng h¬n t×nh h×nh ë tõng doanh nghiÖp còng nh- vÒ tiÒm n¨ng ®Ó cã ®-îc nh÷ng chÝnh
s¸ch vÜ m« phï hîp.
§èi víi nhµ cung cÊp, ng©n hµng, ..
DÔ dµng ®¸nh gi¸ ®-îc hiÖu qu¶ kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp.
DÔ h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n trong viÖc kiÓm tra, thanh tra c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ.
b. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng TK KT Ph¸p.
HÖ thèng TK KT ®Çu tiªn ë Ph¸p ®-îc h×nh thµnh n¨m 1947. HÖ thèng nµy t¸ch biÖt gi÷a phÇn KTTC
vµ phÇn KTQT. HÖ thèng TK nµy ®-îc söa ®æi, bæ sung n¨m 1957.
HÖ thèng TK KT 1957 ®-îc thay thÕ bëi hÖ thèng TK KT 1982. HÖ thèng nµy ®-îc sö dông ®Õn tËn
hiÖn nay.
c. lo¹i TK vµ kÕt cÊu cña tõng lo¹i.
HÖ thèng TK KT 1982 bao gåm 9 lo¹i:
Tõ TK lo¹i 1 lo¹i 8: thuéc ph¹m vi cña KTTC (KT tæng qu¸t).
TK lo¹i 9: dïng cho KTQT.
Trong ph¹m vi KTTC gåm 8 lo¹i:
TK lo¹i 1: C¸c TK vèn bao gåm: vèn c«ng ty, VCSH vµ tiÒn vay.
C¸c TK thuéc lo¹i nµy cã SD cã trõ 2 TK 119 vµ 129.
TK lo¹i 2: C¸c TK TSB§.
C¸c TK nµy cã SD nî trõ 2 TK 28 vµ 29.
TK lo¹i 3: TK hµng tån kho vµ dë dang.
C¸c TK cã SD nî trõ TK 39.
TK lo¹i 4: C¸c TK ng-êi thø 3 (TK thanh to¸n).
C¸c TK nµy cã thÓ d- nî (®èi víi nh÷ng TK ph¶i thu) hoÆc d- cã (®èi víi nh÷ng TK ph¶i
tr¶).
TK lo¹i 5: C¸c TK tµi chÝnh.
C¸c TK nµy cã SD nî trõ TK 59.
5 lo¹i TK nªu trªn lµ nh÷ng TK thuéc b¶ng C§KT.
TK lo¹i 6: C¸c TK chi phÝ.
TK lo¹i 7: C¸c TK lîi tøc (thu nhËp) ...
Hai lo¹i TK nµy lµ nh÷ng TK qu¶n lý chung kh«ng cã SD.
TK lo¹i 8: Nh÷ng TK ®Æc biÖt.
Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô mang tÝnh ®Æc biÖt, thµnh lËp, hîp nhÊt, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n.
KÕt cÊu cña 7 lo¹i TK nh- sau:
TK TS cã (lo¹i 2, 3, 5) TK TS Nî (lo¹i1)
D§K D§K
TS TS TS TS
DCK DCK
TK thanh to¸n (lo¹i 4) TK CP (lo¹i6)
D§K (ph¶n ¸nh sè D§K (sè
ph¶i thu ®Çu kú) ph¶i tr¶ §K) TËp hîp CP ph¸t C¸c kho¶n ghi CP
sinh trong kú KÕt chuyÓn CP
Ph¶i thu Ph¶i tr¶ sang TK 12
Ph¶i tr¶ Ph¶i thu
DCK
TK TN (lo¹i7) TK 12 (Kq niªn ®é)
CP ®-îc KC sang TN ®-îc KC sang tõ
C¸c kho¶n ghi TN TËp hîp c¸c kho¶n tõ TK lo¹i 6 TK lo¹i 7
KÕt chuyÓn TN TN PS trong kú
sang TK 12 CP TN
L·i (nÕu cã) Lç (nÕu cã)
Céng luü kÕ Céng luü kÕ
Trong ph¹m vi KTQT:
C¸c TK sö dông lµ TK lo¹i 9.
Ghi chÐp vµo nh÷ng TK lo¹i nµy theo nh÷ng tiªu chuÈn riªng.
d. C¬ cÊu thËp ph©n cña c¸c TK.
STT tõ 1 9 lµm thµnh sè ®Çu tiªn cña TK chóng dïng ®Ó chØ lo¹i TK.
Mçi TK ®-îc chia thµnh c¸c tiÓu kho¶n, tiÕt kho¶n, sè hiÖu cña TK chi tiÕt nµy bao giê còng më ®Çu
b»ng sè hiÖu ®· chia ra nã.
VÞ trÝ cña tõng ch÷ sè trong toµn bé sè hiÖu cña TK cã gi¸ trÞ chØ dÉn c¸c nghiÖp vô ®-îc ghi chÐp vµo TK
nµy
e. ý nghÜa cña sè 0 tËn cïng.
Trong nh÷ng TK cã 2 ch÷ sè, sè 0 tËn cïng dïng ®Ó ph©n t¸ch nghiÖp vô.
Nh÷ng TK cã 3 ch÷ sè trë lªn th× sè 0 tËn cïng cña TK cã t¸c dông nh- lµ 1 TK tËp hîp hay TK
tæng hîp ®èi víi nh÷ng TK cïng bËc víi nã nh-ng cã sè tËn cïng tõ 1 8.
g. ý nghÜa cña sè 9 tËn cïng.
Trong TK cã 2 ch÷ sè, c¸c TK thuéc b¶ng C§KT nÕu cã sè 9 tËn cïng chØ ra ®ã lµ c¸c TK dù phßng
gi¸ TS.
VÝ dô: TK 29, 39, 49, 59.
§èi víi TK cã 3 ch÷ sè trë lªn, nÕu cã sè 9 tËn cïng cho phÐp h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô cã ND ng-îc
l¹i vµ c¸c ND ®· ghi trªn TK cïng bËc cã sè tËn cïng tõ 1 8.
VÝ dô 1: TK 409 lµ TK cã kÕt cÊu ng-îc víi TK 401 408 (TK 401 408 lu«n d- cã cßn TK
409 d- nî).
VÝ dô 2: TK 709 lu«n cã kÕt ng-îc víi TK 701 708 (TK 701 708 ®-îc ghi, ®-îc ghi nî,
cßn TK 709 th× ng-îc l¹i).
III. Sæ KÕ to¸n.
1. Sæ nhËt ký.
a. Kh¸i niÖm.
Lµ sæ dïng ®Ó ghi hµng ngµy c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian. Theo luËt
th-¬ng m¹i Ph¸p, c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông sæ nhËt ký, c¸c trang sæ ®-îc ®¸nh sè liªn tôc. Qu¸ tr×nh
sö dông sæ kh«ng ®-îc xÐ sæ, kh«ng ®-îc bá trèng trªn sæ, kh«ng ®-îc ghi ngoµi lÒ, kh«ng ®-îc tÈy xo¸,
g¹ch bá b»ng c¸ch c¹o söa hoÆc tÈy hay b»ng mùc ho¸ häc mµ ph¶i ch÷a sæ theo ph-¬ng ph¸p quy ®Þnh
(nÕu cã sai sãt).
Sæ nhËt ký ph¶i ®-îc l-u gi÷ trong 10 n¨m kÓ tõ ngµy ghi chÐp nghiÖp vô cuèi cïng.
b. Ph-¬ng ph¸p ghi sæ nhËt ký.
- Dïng ®Ó ghi tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian.
- Mçi TK ®-îc ghi 1 dßng vµo sæ nhËt ký.
- C¸c nghiÖp vô ®-îc ng¨n c¸ch nhau bëi ngµy th¸ng ph¸t sinh cña nghiÖp vô vµ sè liÖu cña
chøng tõ gèc.
- PhÇn diÔn gi¶i c¸c sæ nhËt ký lµ phÇn gi¶i thÝch cô thÓ vÒ nghiÖp vô kÕ to¸n.
Th«ng tin dïng ®Ó diÔn gi¶i lÊy tõ chøng tõ.
- Cuèi trang ph¶i tiÕn hµnh céng cét nî vµ cét cã vµ ghi “ Céng mang sang” ë cuèi trang.
Sang trang sau sè tæng cét ë cuèi trang tr-íc ®-îc viÕt “ Céng trang tr-íc” .
Sæ nhËt ký
Sè hiÖu TK DiÔn gi¶i Sè tiÒn
Ghi Nî Ghi Cã Ghi Nî Ghi Cã
Céng
VD1:
T¹i dn M trong th¸ng 1/N cã mét sè nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh sau ®©y:
1. Ngµy 2.1.
Kh¸ch hµng thanh to¸n nî cho dn =TGNH, sè tiÒn 500.000 F – chøng tõ sè 0123
2. Ngµy 5.1.
Mua hµng ho¸ nhËp kho theo gi¸ ch-a thuÕ TVA 20.000 F, thuÕ TVA 18,6%.
Dn ®· thanh to¸n cho nhµ cung cÊp = TGNH, sÐc chuyÓn tiÒn sè 0567.
3. Ngµy 20.1.
Dn ®· thanh to¸n tiÒn qu¶ng c¸o 2.000 F.
®iÖn tho¹i 5.000 F.
b»ng TGNH (sÐc chuyÓn tiÒn sè 0568).
Yªu cÇu: Ghi nhËt ký 3 nghiÖp vô trªn.
H-íng dÉn:
NV1: Nî TK 512 : 50.000
Cã TK 411 : 50.000
NV2: Nî TK 607 : 50.000
Nî TK 4456 : 9.300
Cã TK 512 : 59.300
NV3: Nî TK 623 : 2.000
Nî TK 626 : 5.000
Cã TK 512 : 7.000
Sè hiÖu TK DiÔn gi¶i Sè tiÒn
Ghi Nî Ghi Cã Ghi Nî Ghi Cã
Ngµy 2.1.N, sè CT: 0123 50.000
512 Ng©n hµng
411 Kh¸ch hµng 50.000
(Kh¸ch hµng thanh to¸n nî qua ng©n hµng)
Ngµy 5.1.N, sè CT: 0567
607 Mua hµng ho¸ 50.000
4456 ThuÕ TVA 9.300
512 Ng©n hµng 59.300
2
(Mua h nhËp kho, TVA 18,6%, thanh to¸n = TGBH)
Ngµy 20.1.N, sè CT: 0568
623 Qu¶ng c¸o 2.000
626 TiÒn ®iÖn tho¹i 5.000
512 Ng©n hµng 7.000
(Dn thanh to¸n tiÒn qu¶ng c¸o, tiÒn ®iÖn tho¹i = TGNH).
Céng 116.300 116.300
2. Sæ c¸i.
a. Kh¸i niÖm:
Lµ sæ ph©n lo¹i c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®· ®-îc ghi trªn sæ nhËt ký theo tõng TK. Sæ nµy cÇn ®-îc
thiÕt kÕ theo sæ quyÓn, sæ tê rêi, sæ cã h×nh thøc 2 bªn hay 1 bªn.
Ghi vµo sæ c¸i trªn c¬ së c¸c th«ng tin ®· ghi trªn sæ nhËt ký.
MÉu sæ c¸i:
Sæ c¸i
Tªn TK:.... Sè hiÖu:......
Ngµy th¸ng TK ®èi øng vµ diÔn gi¶i Trang sæ Sè tiÒn
nhËt ký Nî Cã
Sè d- ®Çu kú.
Sè PS trong kú.
Céng ph¸t sinh:
SDCK (céng cét):
Céng luü kÕ CK:
b. Ph-¬ng ph¸p ghi sæ c¸i.
Ghi sæ c¸i ®-îc ghi ®Þnh kú.
Ghi ngµy th¸ng PS cña nghiÖp vô.
Th«ng tin ghi sæ c¸i lµ sæ nhËt ký. Sau khi ghi sæ c¸i ph¶i ®¸nh dÊu vµo sæ nhËt ký ®Ó ph©n biÖt
nghiÖp vô nµy ®· ®-îc ghi vµo sæ c¸i.
VD2:
Víi tµi liÖu ®· cho ë VD1. Gi¶ sö TGNH ®Çu th¸ng 1 dn lµ 200.000 F.
Yªu cÇu: Më vµ ghi sæ c¸i TK tiÒn NH.
Sæ c¸i
Tªn TK: Ng©n hµng, Sè hiÖu: 512
Ngµy th¸ng TK ®èi øng vµ diÔn gi¶i Trang sæ Sè tiÒn
nhËt ký Nî cã
1/1/N. SD§K 200.000
2/1/N. TK 411 – kh¸ch hµng thanh to¸n. 01 50.000
5/1/N. TK 607 – Mua hµng ho¸ nhËp kho. 01 50.000
TK 4456 – TVA ®-îc khÊu trõ. 01 9.300
20/1/N TK 623 – CP qu¶ng c¸o. 01 2.000
TK 626 – CP tiÒn ®iÖn tho¹i. 01 5.000
Céng PS 50.000 66.300
D- CK 183.700
Céng luü kÕ 250.000 250.000
3. B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh.
Cuèi kú sau khi ®· hoµn tÊt ghi sæ nhËt ký vµo sæ c¸i cho c¸c TK, kÕ to¸n tiÕn hµnh céng sæ c¸i
cho tÊt c¶ c¸c TK. TÝnh d- cuèi kú trªn c¸c TK, sè PS trong kú vµ sè d- cuèi kú ®-îc dïng lµm c¨n cø ®Ó
lËp b¶ng c©n ®èi sè PS.
B¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh
Th¸ng ............. n¨m ................
Sè hiÖu Tªn TK Sè PS SDCK
TK Nî Cã Nî Cã
512 Ng©n hµng 50.000 66.300 183.700
Céng: A A B B
Chó ý:
o B¶ng C§ sè PS lµ b¶ng kiÓm tra dïng ®Ó kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc ghi sæ KT th«ng qu viÖc
kiÓm tra tÝnh c©n ®èi cña c¸c cÆp sè liÖu trªn b¶ng:
PS Nî trong kú c¸c TK = PS Cã trong kú
d- nî CK c¸c TK = d- cã
o NÕu tÝnh C§ cña c¸c cÆp sè liÖu nµy kh«ng ®-îc duy tr× th× nguyªn nh©n cã thÓ lµ:
§Þnh kho¶n sai
TÝnh d- CK trªn TK sai
Cã sù nhÇm lÉn hoÆc sai sãt trong qu¸ tr×nh ®-a sè liÖu vµo b¶ng.
Céng sai trªn c¸c cét.
o Tuy nhiªn, b¶ng C§ sè PS kh«ng thÓ hiÖn ®-îc hÕt c¸c sai sãt trong qu¸ tr×nh ghi chÐp.
iv. b¸o c¸o kÕ to¸n. (xem ch-¬ng VIII)
Chøng tõ gèc
Sæ nhËt ký
Sæ c¸i
B¶ng C§ sè PS
B¸o c¸o kÕ to¸n
Ch-¬ng ii.
KÕ to¸n tµi s¶n bÊt ®éng
I. Kh¸i niÖm vµ nghiÖp vô kÕ to¸n TSB§.
1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i.
a. Kh¸i niÖm:
TSB§ lµ nh÷ng t- liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông dµi. Nh÷ng t- liÖu lao ®éng nµy
®-îc x©y dùng, mua s¾m, s¶n xuÊt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp chø kh«ng ph¶i
(phôc vô) cho môc ®Ých b¸n ra ngoµi.
(Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña chÕ ®é kÕ to¸n ph¸p, nh÷ng t- liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ
>= 2.500F vµ thêi gian sö dông >= 1 n¨m th× ®-îc coi lµ TSB§).
b. Ph©n loai.
B»ng s¸ng chÕ:
Lµ CP mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó mua l¹i b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ cña ng-êi ph¸t minh
hoÆc nh÷ng CP mµ doanh nghiÖp bá ra cho viÖc nghiªn cøu, thö nghiÖm ®-îc Nhµ n-íc cÊp b»ng
s¸ng chÕ.
Nh·n hiÖu:
CP mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó mua l¹i nh·n hiÖu hoÆc tªn s¶n phÈm, dÞch vô nµo ®ã, thêi
gian cña nh·n hiÖu kÐo dµi suèt thêi gian tuæi thä cña chóng trõ tr-êng hîp mÊt gi¸ cña s¶n phÈm.
QuyÒn thuª nhµ:
Lµ CP ph¶i tr¶ cho ng-êi thuª nhµ tr-íc ®ã ®Ó ®-îc thõa kÕ c¸c quyÒn lîi vÒ thuª nhµ theo
hîp ®ång hoÆc theo luËt ®Þnh.
Lîi thÕ th-¬ng m¹i:
Lµ CP ph¶i tr¶ thªm ngoµi gi¸ trÞ cña TSB§ h÷u h×nh bëi c¸c yÕu tè thuËn lîi cho kinh doanh nh- vÞ trÝ
th-¬ng m¹i, sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng, danh tiÕng cña dn, sù cÇn cï s¸ng t¹o, sù thµnh th¹o c«ng viÖc
cña CNV.
2. NhiÖm vô kÕ to¸n TSB§.
H¹ch to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi sè l-îng, gi¸ trÞ TSB§ hiÖn cã, t×nh h×nh biÕn ®éng , trong toµn
doanh nghiÖp vµ trong tõng bé phËn sö dông TSB§ - t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc cung cÊp th«ng tin, kiÓm
tra, gi¸m s¸t viÖc sö dông, b¶o d-ìng, ®Çu t-, ®æi míi.
TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c møc khÊu hao TSB§ vµ CP Sxkd.
Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a, dù to¸n CP söa ch÷a, gi¸m s¸t CP ph¸t sinh vµ kÕt qu¶ cña viÖc
söa ch÷a.
3. X¸c ®Þnh nguyªn gi¸.
a. §èi víi TSB§ h÷u h×nh.
T¨ng do mua ngoµi:
Nguyªn gi¸ TSB§ Gi¸ trÞ tho¶ thuËn gi÷a
mua ngoµi = ng-êi mua vµ ng-êi b¸n. + C¸c CP PS kh¸c
(CP vËn chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt,
ch¹y thö, thuÕ NK, b¶o hiÓm,..)
L-u ý:
C¸c CP nh-: thï lao, hoa hång, CP chøng th- vµ thuÕ tr-íc b¹ kh«ng ®-îc tÝnh vµo nguyªn gi¸
cña TSB§ mµ chóng ®-îc coi nh- mét kho¶n cpkd.
T¨ng do tù x©y dùng, tù s¶n xuÊt:
CP vËt liÖu cho qu¸ tr×nh
Nguyªn gi¸ = x©y dùng (s¶n xuÊt) + C¸c CP PS
(CP nh©n viªn, CP chung )
L-u ý:
C¸c CP tµi chÝnh, CP nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, CP qu¶n lý chung toµn dn kh«ng ®-îc tÝnh vµo
nguyªn gi¸ TSB§ x©y dùng.
T¨ng do nhËn vèn gãp liªn doanh:
Nguyªn gi¸ ®-îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ tho¶ thuËn do H§ giao nhËn ®¸nh gi¸ vµ ®-îc ghi
trong hîp ®ång liªn doanh.
T¨ng do trao ®æi:
Nguyªn gi¸ ®-îc x¸c ®Þnh theo thêi gi¸ cña TSB§ t-¬ng ®-¬ng trªn thÞ tr-êng.
b. §èi víi TSB§ v« h×nh:
Nguyªn gi¸ lµ sè CP thùc tÕ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó cã ®-îc c¸c TSB§ v« h×nh ®ã.
c. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSB§ cuèi niªn ®é KT.
Khi kÕt thóc niªn ®é KT, nguyªn gi¸ cña TSB§ ®-îc so s¸nh víi thêi gi¸:
NÕu thêi gi¸ > nguyªn gi¸ cña TSB§ th× KT kh«ng ghi sæ kho¶n chªnh lÖch .
NÕu thêi gi¸ < nguyªn gi¸ - KT so s¸nh thêi gi¸ víi gi¸ trÞ cßn l¹i, nÕu: thêi gi¸ qu¸ thÊp so víi gi¸ trÞ cßn
l¹i th× dn ph¶i lËp khÊu hao ngo¹i lÖ (khÊu hao bæ sung). NÕu gi¶m gi¸ ch-a ch¾c ch¾n th× dn ph¶i lËp dù
phßng gi¸.
II. H¹ch to¸n biÕn ®éng , TSB§.
1. C¸c TK sö dông.
21 – TSB§ h÷u h×nh „ lµ TK theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã vµ biÕn ®éng , cña TSB§ h÷u h×nh trong dn
theo nguyªn gi¸‟
Nî – ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm TSB§ h÷u h×nh theo nguyªn gi¸.
Cã – ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSB§ .
SD nî – ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSB§ h÷u h×nh hiÖn cã.
(®-îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n).
20 – TSB§ v« h×nh „ theo dâi TSB§ v« h×nh hiÖn cã vµ biÕn ®éng , .
Nî – nguyªn gi¸ .
Cã – nguyªn gi¸ .
SD nî – nguyªn gi¸ TSB§ v« h×nh hiÖn cã.
(®-îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n).
2. H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô lµm TSB§.
a. T¨ng do mua s¾m.
Khi mua TSB§ c¨n cø vµo ho¸ ®¬n, chøng tõ KT ghi:
Nî TK 20, 21 : nguyªn gi¸ (chi tiÕt theo tiÓu kho¶n)
Nî TK 4456 : TVA ®Çu vµo.
Cã TK 531, 512 : sè tr¶ b»ng tiÒn.
Cã TK 404 : sè cßn nî nhµ cung cÊp.
Cã TK 164 : sè tr¶ b»ng tiÒn vay.
Khi thanh to¸n sè nî cho nhµ cung cÊp:
Nî TK 404
Cã TK 531, 512
C¸c CP vÒ hoa hång, thï lao, lÖ phÝ chøng th-, thuÕ tr-íc b¹ PS trong qu¸ tr×nh mua TSB§ kh«ng
®-îc h¹ch to¸n vµo nguyªn gi¸ mµ ®-a vµo cpkd:
Nî TK 6221 : tiÒn hoa hång
Nî TK 6226 : thï lao m«i giíi
Nî TK 6227 : lÖ phÝ chøng th-
Nî TK 6554 : thuÕ tr-íc b¹
Cã TK 531, 512
VÝ dô:
dn mua mét « t« vËn t¶i, gi¸ mua kh«ng TVA lµ 50.000F, TVA 18,6%. Dn ®· thanh to¸n mét nöa
b»ng tiÒn ng©n hµng, sè cßn l¹i nî nhµ cung cÊp:
yªu cÇu: ghi nhËt ký nghiÖp vô trªn.
§K:
Nî TK 2182 :50.000
Nî TK 4456 :9.300
Cã TK 512 :29.650
Cã TK 404 :29.650
b. T¨ng do nhËn vèn gãp tõ ®¬n vÞ kh¸c.
§èi víi c«ng ty hîp danh vµ c«ng ty TNHH:
Khi c¸c thµnh viªn høa gãp vèn:
Nî TK 4561 : héi viªn – TK gãp vèn héi.
Cã TK 101 : vèn.
Khi c¸c thµnh viªn thùc hiÖn gãp b»ng TSB§:
Nî TK 20, 21 : nguyªn gi¸
Cã TK 4561 : nguyªn gi¸
§èi víi c«ng ty cæ phÇn:
Khi ®¨ng ký vèn gãp:
Nî TK 109 : cæ ®«ng – vèn dù gãp.
Cã TK 101
Khi gäi gãp: Nî TK 4561
Cã TK 109
Khi cæ ®«ng thùc hiÖn gãp b»ng TSB§:
Nî TK 20, 21
Cã TK 4561
c. T¨ng do SP cña dn chuyÓn thµnh.
Bót to¸n 1: ghi nguyªn gi¸.
Nî TK 21
Cã TK 72 : SP bÊt ®éng ho¸
Bót to¸n 2: khÊu trõ TVA
Nî TK 4456
Cã TK 4457
d. T¨ng do x©y dùng.
B1: TËp hîp c¸c CP PS trong qu¸ tr×nh x©y dùng.
Nî TK 60, 61, 62, 64, 68 : TËp hîp c¸c CP thùc tÕ PS.
Nî TK 4456 (nÕu cã)
Cã TK 531, 512
Cã TK 40 : Sè cßn nî nhµ cung cÊp.
Cã TK 42 : Sè cßn nî CNV.
Cã TK 28 : CP khÊu hao TSB§ cho x©y dùng.
B2: cuèi niªn ®é kÕ to¸n:
Tr-êng hîp 1: c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh bµn giao ®-a vµo sö dông
BT1: kÕt chuyÓn gi¸ thµnh c«ng tr×nh nh- lµ 1 kho¶n thu nhËp niªn ®é.
Nî TK 20, 21
Cã TK 72
BT2: kÕt chuyÓn thu nhËp vÒ SP x©y dùng.
Nî TK 72
Cã TK 128 : x¸c ®Þnh kÕt qu¶.
BT3: kÕt chuyÓn CP.
Nî TK 128
Cã TK 60, 61, 62, 64, 68
Tr-êng hîp 2:
BT1 : nÕu vµo cuèi niªn ®é KT c«ng tr×nh ch-a hoµn thµnh th× gi¸ trÞ c«ng tr×nh dë dang tÝnh ®Õn
cuèi niªn ®é còng ®-îc coi lµ mét kho¶n thu nhËp.
Nî TK 23
Cã TK 72
BT2 : kÕt chuyÓn gi¸ trÞ c«ng tr×nh dë dang.
Nî TK 72
Cã TK 128
BT3 : kÕt chuyÓn CP ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ (ghi nh- BT3 – TH1).
B3: ¸p dông trong tr-êng hîp c«ng tr×nh x©y dùng trong nhiÒu n¨m.
Trong n¨m thø nhÊt KT tËp hîp CP vµ kÕt chuyÓn cuèi n¨m nh- trªn. Sang n¨m thø 2 c¸c CP PS vÉn ®-îc
tËp hîp vµo TK lo¹i 6.
Cuèi n¨m nÕu c«ng tr×nh hoµn thµnh KT ghi c¸c bót to¸n sau:
BT1: ghi nguyªn gi¸
Nî TK 20, 21 : nguyªn gi¸
Cã TK 23 : gi¸ trÞ c«ng tr×nh dë dang tÝnh ®Õn cuèi n¨m tr-íc
Cã TK 72 : gi¸ trÞ c«ng tr×nh thùc hiÖn trong n¨m
BT2: kÕt chuyÓn thu nhËp cuèi n¨m.
Nî TK 72
Cã TK 128
BT3: kÕt chuyÓn CP .
Nî TK 128
Cã TK 60, 61, ...
3. H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô lµm gi¶m TSB§.
a. Gi¶m do thanh lý.
TSB§ thanh lý lµ nh÷ng TS h- háng kh«ng sö dông ®-îc hay ®· khÊu hao hÕt.
Nî TK 28 : gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ
Nî TK 675 : ghi gi¸ trÞ cßn l¹i
Cã TK 20, 21 : ghi nguyªn gi¸
b. Gi¶m do nh-îng b¸n.
BT1: xo¸ sæ TSB§.
Nî TK 28 : gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ
Nî TK 675 : ghi gi¸ trÞ cßn l¹i
Cã TK 20, 21 : ghi nguyªn gi¸
BT2: ph¶n ¸nh sè thu vÒ tõ b¸n TSB§.
Nî TK 531,512 : sè thu b»ng tiÒn
Nî TK 462 : sè sÏ thu
Cã TK 775 : gi¸ b¸n kh«ng TVA
Cã TK 4457 : TVA ®Çu ra
L-u ý:
§èi víi TSB§ khi ®· khÊu hao hÕt kÕ to¸n xo¸ sæ:
Nî TK 280
Cã TK 20
iii. kÕ to¸n khÊu hao TSB§.
1. Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña khÊu hao.
Trong qu¸ tr×nh sö dông d-íi t¸c ®éng cña m«i tr-êng tù nhiªn, ®iÒu kiÖn lµm viÖc, tiÕn bé KHKT,
TSB§ bÞ gi¶m gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Sù gi¶m gi¸ trÞ cña TSB§ ®-îc gäi lµ sù hao mßn.
Hao mßn cã 2 d¹ng lµ: Hao mßn h÷u h×nh.
Hao mßn v« h×nh.
(hao mßn h÷u h×nh lµ sù gi¶m gi¸ trÞ cña TSB§ do bÞ cä s¸t, ¨n mßn tõng bé phËn, h- háng
trong qu¸ tr×nh sö dông.
Hao mßn v« h×nh lµ sù gi¶m gi¸ trÞ cña TSB§ do tiÕn bé cña KHKT ®· t¹o ra nh÷ng TS
míi cã cïng tÝnh n¨ng, n¨ng suÊt cao h¬n vµ gi¸ c¶ rÎ h¬n).
§Ó thu håi l¹i gi¸ trÞ hao mßn cña TSB§, dn ph¶i tiÕn hµnh trÝch khÊu hao.
( Hao mßn: hiÖn t-îng kh¸ch quan
KhÊu hao: biÖn ph¸p cña ng-êi qu¶n lý – mang tÝnh chñ quan).
ý nghÜa:
o VÒ mÆt hinh tÕ, khÊu hao cho phÐp ph¶n ¸nh ®-îc gi¸ trÞ thùc cña TS ®ång thêi lµm gi¶m lîi tøc
rßng cña dn v× khÊu hao t¨ng ®ång nghÜa víi l·i gi¶m.
o VÒ mÆt tµi chÝnh: khÊu hao lµ viÖc h×nh thµnh 1 nguån vèn tµi trî cho dn trong viÖc ®Çu t- mua
s¾m míi TS hay më roäng ph¸t triÓn dn.
o VÒ mÆt thuÕ: khÊu hao lµ 1 kho¶n CP hîp lý ®-îc trõ vµo lîi tøc ph¸t sinh ®Ó tÝnh lîi tøc chÞu
thuÕ.
2. C¸c ph-¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao.
a. KhÊu hao ®Òu theo thêi gian.
Nguyªn gi¸ TSB§
Møc khÊu hao ph¶i
trÝch hµng n¨m = Thêi gian sd -íc tÝnh
Møc khÊu hao ph¶i trÝch hµng n¨m
Tû lÖ khÊu hao b×nh
qu©n/n¨m
= 100%
Nguyªn gi¸ TSB§
(HÖ sè khÊu hao)
Theo quy ®Þnh cña chÕ ®é KÕ to¸n Ph¸p: TSB§ ®-îc ®-a vµo sö dông ngµy nµo th× tÝnh khÊu hao tõ ngµy
Êy.
Sè khÊu hao ph¶i Nguyªn gi¸ HÖ sè khÊu Thêi gian sd
trÝch n¨m = TSB§ hao (%) trong n¨m
Trong ®ã thêi gian sö dông trong n¨m ®-îc x¸c ®Þnh:
o nÕu TS ®-îc dïng trän n¨m (1/1 31/12) th× thêi gian sö dông trong n¨m = 1.
o NÕu thêi gian sö dông kh«ng trßn n¨m nh-ng trßn mét sè th¸ng nµo ®ã th× thêi gian sd
trong n¨m = sè th¸ng sd trong n¨m / 12 th¸ng.
o NÕu sd theo ngµy th× sè thêi gian sd trong n¨m = sè ngµy sd trong n¨m / 360 ngµy.
Ph-¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao ®Òu lµ ph-¬ng ph¸p ¸p dông phæ biÕn vµ ®-îc quy ®Þnh b¾t buéc trong
chÕ ®é KT Ph¸p.
VD:
Mét « t« vËn t¶i cña dn X ®-îc ®-a vµo sd ngµy 1/8/N. Thêi gian sd -íc tÝnh lµ 5 n¨m.
Nguyªn gi¸ = 360.000 F
LËp b¶ng tÝnh khÊu hao cho TSB§ trªn.
.................................................
Tªn TSB§: ¤ t« vËn t¶i.
Ngµy th¸ng ®-a vµo sd: 1/8/N.
Ph-¬ng ph¸p khÊu hao: ®Òu theo thêi gian.
Thêi gian sd -íc tÝnh: 5 n¨m.
N¨m Nguyªn gi¸ Tû lÖ Sè K.H K.H luü kÕ Gi¸ trÞ cßn l¹i
khÊu hao ph¶i trÝch
1/8/N 360.000 20% 30.000 30.000 330.000
N+1 360.000 20% 72.000 102.000 258.000
N+2 360.000 20% 72.000 174.000 186.000
N+3 360.000 20% 72.000 246.000 114.000
N+4 360.000 20% 72.000 318.000 42.000
1/8/(N+5) 360.000 20% 42.000 360.000 0
B¶ng trÝch khÊu hao ®-îc lËp tiªng cho tõng TS khi ®-a vµo ho¹t ®éng. B¶ng nµy sd trong suèt
thêi gian sd TS.
b. KhÊu hao gi¶m dÇn.
Theo ph-¬ng ph¸p nµy sè khÊu hao ph¶i trÝch hµng n¨m ®-îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ cßn l¹i cña
TSB§ hµng n¨m tû lÖ khÊu hao.
Ph-¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông trong ph¹m vi KT Qu¶n trÞ mµ kh«ng ¸p dông trong ph¹m vi KTTC
®Æc biÖt lµ KT thuÕ.
3. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n khÊu hao TSB§.
a. Tµi kho¶n sö dông.
28 – lµ TK theo dâi trÝch khÊu hao TSB§.
Nî : ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm khÊu hao.
Cã : ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm khÊu hao.
SD cã: ph¶n ¸nh sè khÊu hao luü kÕ.
Cã 2 tiÓu kho¶n: 280 – khÊu hao TSB§ v« h×nh.
281 – khÊu hao TSB§ h÷u h×nh.
68 – niªn kho¶n khÊu hao vµ dù phßng – lµ TK theo dâi CP khÊu hao.
Nî : ph¶n ¸nh CP khÊu hao TSB§ vµ dù phßng ®-îc tÝnh vµo CP kinh doanh.
Cã : kÕt chuyÓn CP khÊu hao vµ dù phßng sang TK kÕt qu¶.
b. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
Khi tÝnh vµ trÝch khÊu hao TSB§:
Nî TK 681 : sè khÊu hao ph¶i trÝch.
Cã TK 280, 281
KhÊu hao gi¶m: do thanh lý, nh-îng b¸n.
Nî TK 280, 281 : ghi theo gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ.
Nî TK 675 : gi¸ trÞ cßn l¹i.
Cã TK 20, 21
VD:
Cho tµi liÖu sau (ngµy 31/12/98) cña c«ng ty S.L (thµnh lËp ngµy 1/1/96).
ChØ tiªu Sè ®Çu n¨m 98 Sè cuèi n¨m 98
Nî Cã Nî Cã
Nhµ x-ëng 240.000
M¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghiÖp 150.000
ThiÕt bÞ v¨n phßng 46.000
KhÊu hao nhµ x-ëng 24.000 36.000
KhÊu hao m¸y mãc TBCN 40.000 62.500
KhÊu hao m¸y mãc TBVP 14.400 23.100
C¸c TSB§ nªu trªn ®-îc ®-a vµo sd tõ ngµy thµnh lËp c«ng ty. Ngoµi ra vµo ngµy 1/7/98 ®¬n vÞ
thu mua 1 m¸y c«ng cô (thiÕt bÞ c«ng nghiÖp) víi nguyªn gi¸ 30.000 F vµ 1 thiÕt bÞ VP ®-îc mua trong
n¨m 98 víi nguyªn gi¸ 10.000 F.
Yªu cÇu:
X¸c ®Þnh hÖ sè khÊu hao cho c¸c TSB§ nªu trªn.
Ghi nhËt ký nghiÖp vô trÝch khÊu hao cuèi n¨m 98.
X¸c ®Þnh ngµy mua thiÕt bÞ VP trong n¨m 98.
Bµi lµm.
1) X¸c ®Þnh hÖ sè khÊu hao cho c¸c TSB§:
36.000 24.000
Nhµ x-ëng = *100% 5%
240.000
40.000 / 2
ThiÕt bÞ CN = *100% 16,67%
150.000 30.000
14.400 / 2
ThiÕt bÞ VP = 100% 20%
46.000 10.000
(2 n¨m : tõ 1/1/96 31/12/97).
2) Ghi nhËt ký. Nî TK 681 : 43.200
Cã TK 2813 : 12.000
Cã TK 2815 : 22.500
Cã TK 2818 : 8.700
3) Tû lÖ khÊu hao thiÕt bÞ VP = 20%.
Sè khÊu hao TBVP míi mua = 23.100 - 14.400 - 7.200 = 1.500
1.500
Thêi gian sd = 12 9 (th¸ng).
10.000 20%
Ngµy ®-a vµo sö dông: 1/4/98.
Ch-¬ng ii.
KÕ to¸n hµng tån kho.
i. c¸c vÊn ®Ò chung.
1. Kh¸i niÖm.
hµng tån kho lµ 1 lo¹i TSL§ cã thÓ lu©n chuyÓn qua kho mµ dn mua vÒ víi môc ®Ých b¸n ra ngoµi
hay dïng ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, dÞch vô.
2. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ hµng tån kho.
Nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô.
S¶n phÈm dë dang.
DÞch vô dë dang.
S¶n phÈm tån kho.
Hµng ho¸.
3. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ hµng tån kho.
Nguyªn t¾c chung: Hµng tån kho , hiÖn cã ®-îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thøc tÕ.
a. X¸c ®Þnh gi¸ thøc tÕ hµng nhËp.
Hµng t¨ng do mua ngoµi:
Gi¸ mua tho¶ thuËn
Gi¸ thùc tÕ = gi÷a ng-êi mua vµ + C¸c CP PS
ng-êi b¸n.
T¨ng do tù s¶n xuÊt:
Gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña sè hµng bao gåm CP vËt liÖu tiªu hao, CP trùc tiÕp
(CP nh©n c«ng), CP gi¸n tiÕp (CP s¶n xuÊt chung).
T¨ng do nhËn vèn gãp:
Gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ do Héi ®ång ®Þnh gi¸ x¸c ®Þnh.
b. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho.
Ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n:
B×nh qu©n c¶ kú dù tr÷.
B×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp.
Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc xuÊt tr-íc.
c. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho vµo cuèi niªn ®é KÕ to¸n:
Vµo cuèi niªn ®é KT sau khi kiÓm kª x¸c ®Þnh ®-îc sè l-îng hµng tån kho thùc tÕ, KT quy ®æi
l-îng hµng nµy theo thêi gi¸ cuèi niªn ®é. Sau ®ã, so s¸nh gi÷a thêi gi¸ vµ gi¸ thùc tÕ, nÕu gi¸ thùc tÕ >
thêi gi¸ th× dn ph¶i lËp dù phßng gi¸ hµng tån kho, nÕu gi¸ thùc tÕ < thêi gi¸ th× KT kh«ng ghi.
ii. ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho.
Cã 2 ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho:
Kª khai th-êng xuyªn (KTQT).
KiÓm kª ®Þnh kú.
Theo chÕ ®é KT Ph¸p quy ®Þnh hiÖn hµnh th× ph-¬ng ph¸p KK§K ®-îc ¸p dông trong ph¹m vi KTTC,
cßn ph-¬ng ph¸p KKTX ¸p dông trong ph¹m vi KTQT.
1. H¹ch to¸n hµng tån kho theo ph-¬ng ph¸p KK§K.
a. H¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu.
Tµi kho¶n sö dông:
31 – Nguyªn liÖu, vËt t- – lµ TK theo dâi trÞ gi¸ VL tån kho.
Nî: kÕt chuyÓn trÞ gi¸ VL tån kho cuèi kú ®-îc kÕt chuyÓn sang tõ TK 6031.
Cã: kÕt chuyÓn trÞ gi¸ VL tån kho §K.
SD nî: ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ VL tån kho.
603 – chªnh lÖch tån kho – theo dâi chªnh lÖch tån kho VL, vËt t-, hµng ho¸.
Nî: TrÞ gi¸ hµng tån kho §K.