Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty thương mại và du lịch hồng trà
- 65 trang
- file .doc
Lêi c¶m ¬n
§Ó hoµn thµnh luËn v¨n nµy t«i ®· nhËn ®îc sù quan
t©m híng dÉn, gióp ®ì cña nhiÒu c¸ nh©n, tËp thÓ trong vµ
ngoµi trêng.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o Th.S NguyÔn ThÞ
Kim Ng©n - Gi¶ng viªn Bé m«n KÕ to¸n - Khoa Tµi chÝnh KÕ
to¸n Trêng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi ®· tËn
t×nh híng dÉn gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh viÕt luËn
v¨n tèt nghiÖp.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Khoa Tµi chÝnh KÕ to¸n Tr-
êng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh; Ban gi¸m ®èc; Phßng
KÕ to¸n Tµi chÝnh; Phßng Tæ chøc Hµnh chÝnh C«ng ty Th-
¬ng m¹i vµ Du lÞch Hång Trµ ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi
®Ó gióp ®ì em hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy.
Mét lÇn n÷a em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c vÒ sù
gióp ®ì quý b¸u nµy.
1
Lêi më ®Çu
Chóng ta ®Òu biÕt r»ng ho¹t ®éng cña bÊt kú doanh
nghiÖp nµo còng g¾n liÒn víi thÞ trêng, ph¶i n¾m b¾t ®îc
thÞ trêng ®Ó quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò then chèt: s¶n xuÊt c¸i
g×? s¶n xuÊt cho ai? vµ víi chi phÝ lµ bao nhiªu? Qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ sù kÕt hîp ®ång bé gi÷a ba
yÕu tè: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng
®Ó t¹o ra s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp mong muèn.
Sù ph¸t triÓn v÷ng m¹nh cña mét doanh nghiÖp phô
thuéc vµo nhiÒu nh©n tè trong ®ã kh¶ n¨ng øng xö gi¸ linh
ho¹t, biÕt tÝnh to¸n chi phÝ, biÕt khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng
s½n cã cña m×nh ®Ó gi¶m chi phÝ tíi møc thÊp nhÊt vµ ®¹t
®îc lîi nhuËn nh mong muèn.
Tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ ®¶m b¶o tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ
gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù c¹nh
tranh gay g¾t nh hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp lu«n phÊn
®Êu h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm nh»m c¹nh
tranh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
Th«ng tin chi phÝ, gi¸ thµnh cã ý nghÜa s©u s¾c víi
c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp bëi v× trªn c¬ së ®ã, ngêi
qu¶n lý míi x©y dùng ®îc c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt, c¬ cÊu
s¶n phÈm sao cho hîp lý nhÊt.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn em ®·
chän ®Ò tµi:
"KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Th¬ng m¹i vµ Du lÞch
Hång Trµ" ®Ó lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña
m×nh. Môc tiªu cña luËn v¨n lµ vËn dông lý luËn vÒ kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· häc ë trêng
vµ nghiªn cøu thùc tiÔn tõ ®ã ph©n tÝch, ®a ra mét sè ý
kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty.
Néi dung luËn v¨n gåm 3 phÇn (ngoµi më ®Çu vµ kÕt
luËn).
2
PhÇn thø nhÊt: C¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
PhÇn thø hai: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Th¬ng
m¹i vµ Du lÞch Hång Trµ.
PhÇn thø ba: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm ë C«ng ty Th¬ng m¹i vµ Du lÞch Hång Trµ.
MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng song thêi gian thùc tËp cßn Ýt,
kh¶ n¨ng vµ kinh nghiÖm cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn
ch¾c ch¾n luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt
mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ
b¹n bÌ.
3
PhÇn I
C¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
1. Chi phÝ s¶n xuÊt.
1.1. Kh¸i niÖm:
§Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, doanh
nghiÖp ph¶i biÕt kÕt hîp 3 yÕu tè c¬ b¶n, ®ã lµ: t liÖu lao
®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Hao phÝ cña
nh÷ng yÕu tè nµy biÓu hiÖn díi h×nh thøc gi¸ trÞ gäi lµ
CPSX.
Nh vËy, CPSX lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao
phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa, vµ c¸c chi phÝ
b»ng tiÒn kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh
s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn cung cÊp lao vô,
dÞch vô trong mét kú nhÊt ®Þnh.
1.2. Ph©n lo¹i:
Tïy theo viÖc xem xÐt chi phÝ ë gãc ®é kh¸c nhau, môc
®Ých qu¶n lý chi phÝ kh¸c nhau mµ chóng ta lùa chän tiªu
thøc ph©n lo¹i chi phÝ cho phï hîp. Trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ngêi ta thêng ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c c¸ch
sau:
1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo néi
dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, ngêi ta c¨n cø vµo néi dung,
tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ kh«ng ph©n biÖt chóng ph¸t
sinh ë ®©u, dïng vµo môc ®Ých g× ®Ó chia thµnh c¸c yÕu
tè chi phÝ, bao gåm:
* Chi phÝ nguyªn vËt liÖu.
* Chi phÝ nh©n c«ng.
* Chi phÝ khÊu hao TSC§.
* Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
* Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
ý nghÜa cña c¸ch ph©n lo¹i nµy cho ta biÕt tû träng vµ
4
kÕt cÊu cña tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ®·
chi ra trong mét kú nhÊt ®Þnh.
1.2.2. Ph©n lo¹i CPSX theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña
chi phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, ngêi ta c¨n cø vµo môc ®Ých
vµ c«ng dông cña chi phÝ ®Ó chia toµn bé CPSX theo c¸c
kho¶n môc sau:
* Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVLTT).
* Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (NCTT).
* Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm 6 yÕu tè: chi phÝ
nh©n viªn ph©n xëng; chi phÝ vËt liÖu; chi phÝ dông cô s¶n
xuÊt; chi phÝ dÞch vô mua ngoµi; chi phÝ khÊu hao TSC§;
chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông qu¶n lý CPSX theo ®Þnh
møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n phÈm,
lµ c¬ së ®Ó lËp ®Þnh møc CPSX vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cho
kú sau.
1.2.3. Ph©n lo¹i CPSX theo mèi quan hÖ víi khèi lîng c«ng
viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh.
Theo c¸ch nµy CPSX ®îc chia thµnh:
* Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ).
* Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ).
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông lín ®èi víi qu¶n trÞ kinh
doanh ®Ó ph©n tÝch ®iÓm hßa vèn vµ phôc vô cho c¸c quyÕt
®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu
qu¶ kinh doanh.
1.2.4. Ph©n lo¹i CPSX theo mèi quan hÖ víi quy tr×nh
c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm.
CPSX ®îc chia thµnh 2 lo¹i:
* Chi phÝ c¬ b¶n.
* Chi phÝ chung.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý
doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p sö
dông tiÕt kiÖm chi phÝ ®èi víi tõng lo¹i, nh»m h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm, lao vô dÞch vô.
5
1.2.5. Ph©n lo¹i CPSX theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ
vµo c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ.
Toµn bé CPSX ®îc chia thµnh:
* Chi phÝ trùc tiÕp.
* Chi phÝ gi¸n tiÕp.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph-
¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ CPSX cho c¸c ®èi tîng
mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý.
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.1. Kh¸i niÖm:
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé
c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn
quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm 2
mÆt: chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt. TÊt c¶ c¸c kho¶n
chi phÝ ph¸t sinh (ph¸t sinh trong kú, kú tríc chuyÓn sang) vµ
c¸c chi phÝ trÝch tríc cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm lao
vô, dÞch vô hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh
s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn
b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá
ra bÊt kÓ kú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm
hoµn thµnh trong kú.
2.2. Ph©n lo¹i.
2.2.1. Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc chia lµm
3 lo¹i:
* Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: ViÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh
kÕ ho¹ch ®îc tiÕn hµnh tríc khi bíc vµo kinh doanh do bé phËn
kÕ ho¹ch thùc hiÖn. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tÝnh trªn c¬ së
chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch, ®ång thêi ®-
îc xem lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó
so s¸nh, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸
thµnh cña doanh nghiÖp.
* Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gièng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, viÖc
tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn
6
hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh
møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ tÝnh cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm.
* Gi¸ thµnh thùc tÕ: Kh¸c víi 2 lo¹i gi¸ thµnh trªn, gi¸
thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®îc sau
khi ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ dùa trªn c¬
së c¸c chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt s¶n phÈm tËp hîp ®îc trong kú.
2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n vµ néi
dung chi phÝ cÊu thµnh trong gi¸ thµnh.
Theo c¸ch nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm:
* Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (hay gi¸ thµnh c«ng xëng): lµ chØ
tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn
viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng
s¶n xuÊt (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung).
* Gi¸ thµnh toµn bé (hay gi¸ thµnh tiªu thô): lµ chØ tiªu
ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc
s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm vµ ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Chi phÝ Chi
Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh s¶n
qu¶n lý phÝ
toµn bé cña = xuÊt cña s¶n + +
doanh b¸n
s¶n phÈm phÈm
nghiÖp hµng
3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ
chÆt chÏ víi nhau v× néi dung c¬ b¶n cña chóng ®Òu lµ
biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng
vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt.
Do ®ã, vÒ b¶n chÊt chóng gièng nhau nhng chi phÝ s¶n xuÊt
lµ c¬ së ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy
vËy gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã nh÷ng
mÆt kh¸c nhau sau:
- Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi mét thêi kú ph¸t
sinh chi phÝ, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi khèi lîng
s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh.
7
- Chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ liªn quan ®Õn s¶n phÈm
lao vô ®· hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn s¶n phÈm háng,
s¶n phÈm lµm dë dang cuèi kú, c¶ nh÷ng chi phÝ trÝch tríc
nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i liªn quan
®Õn s¶n phÈm lµm dë dang cuèi kú tríc chuyÓn sang.
II. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
1.1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX:
§èi tîng tËp hîp CPSX lµ nh÷ng ph¹m vi, giíi h¹n mµ CPSX
cÇn ®îc tËp hîp phôc vô cho viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t, tæng
hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®èi tîng kÕ to¸n tËp
hîp CPSX cã thÓ lµ:
Tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt.
Tõng giai ®o¹n quy tr×nh c«ng nghÖ hay toµn bé quy
tr×nh c«ng nghÖ.
Tõng s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm.
Tõng ®¬n ®Æt hµng.
1.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp CPSX.
1.2.1. Tµi kho¶n sö dông.
TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVLTT).
TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (NCTT).
TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang.
TK 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c nh:
TK 155, TK 157, TK 335, TK 338, TK 142…
1.2.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ
vËt liÖu trùc tiÕp:
Chi phÝ NVLTT lµ nh÷ng chi phÝ ®îc sö dông trùc tiÕp
cho viÖc chÕ t¹o s¶n xuÊt s¶n phÈm (nguyªn vËt liÖu chÝnh,
vËt liÖu phô, nhiªn liÖu…). Trong trêng hîp nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kÕ
to¸n ph¶i lùa chän tiªu thøc hîp lý ®Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi
tîng liªn quan theo c«ng thøc sau:
8
C1: chi phÝ NVLTT ph©n bæ cho ®èi tîng i
C: Tæng chi phÝ NVLTT ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ
T1: Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ
Ti: Tiªu chuÈn ph©n bæ cña ®èi tîng i
§Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu TT kÕ to¸n sö dông
TK 621 "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp". TK nµy cã thÓ
më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng vµ kh«ng cã sè d cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
theo phô lôc 01
Phô lôc 01
KÕ to¸n chi phÝ NVLTT
TK 152 (TK TK 621 TK 152
611)
(1 (3
) )
TK 154 (TK
(4 631)
)
TK 111, 112, 141,
331…
TK 632
(2a
) (5
TK 133.1 )
(2b
)
Chó thÝch:
(1) Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ
t¹o s¶n phÈm
(2a) TrÞ gi¸ NVL mua dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ t¹o
s¶n phÈm
9
(2b) ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
(3) TrÞ gi¸ NVL dïng kh«ng hÕt, phÕ liÖu thu håi
(4) KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ NVLTT vµo c¸c ®èi
tîng chÞu chi phÝ
(5) Chi phÝ NVL vît trªn møc b×nh thêng tÝnh vµo gi¸
vèn hµng b¸n.
1.2.3. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ NCTT thêng ®îc tÝnh trùc tiÕp vµo ®èi tîng chi
phÝ cã liªn quan. Trêng hîp chi phÝ NCTT cã liªn quan tíi
nhiÒu ®èi tîng th× cã thÓ tËp hîp chung råi tiªu thøc ph©n
bæ thÝch hîp (gièng nh c«ng thøc ë môc 1.2.2).
Chi phÝ CNTT lµ toµn bé sè chi phÝ vÒ tiÒn c«ng vµ c¸c
kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt
bao gåm (l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-
¬ng).
§Ó tËp hîp chi phÝ NCTT, kÕ to¸n sö dông TK 622 "Chi
phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" TK nµy cã thÓ hiÖn më chi tiÕt cho
c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kh«ng cã sè d cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n cho phÝ NCTT theo phô lôc 02.
Phô lôc 02
KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 622
TK 334 TK 154 (TK 631)
(1)
(4)
TK 335
(2)
TK 338 TK 632
(5)
(3)
10
Chó thÝch:
(1) TiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
(2) TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n
xuÊt
(3) TrÝch BHXH, BHYT, KPC§
(4) KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ NCTT vµo c¸c ®èi t-
îng chÞu chi phÝ
(5) Chi phÝ nh©n c«ng vît trªn møc b×nh thêng tÝnh vµo
gi¸ vèn hµng b¸n
1.2.4. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ
s¶n xuÊt chung:
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn
viÖc phôc vô, qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n x-
ëng, tæ ®éi, bé phËn s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung cã
thÓ ®îc tËp hîp trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho tõng s¶n phÈm.
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n
sö dông TK 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung", TK627 ®îc më chi
tiÕt cho c¸c tµi kho¶n cÊp 2:
TK 627.1: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 627.2: Chi phÝ vËt liÖu
TK 627.3: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
TK 627.4: Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 627.7: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 627.8: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Do cho phÝ s¶n xuÊt chung liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh, v× vËy cÇn ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
theo c¸c tiªu thøc nh: Theo giê c«ng cña c«ng nh©n s¶n
xuÊt, theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt…
11
Tiªu
thøc
ph©n
bæ cho
tõng
Tæng
®èi t-
CPSX
îng
chung
= Tæng x
cÇn
tiªu
ph©n
thøc
bæ
ph©n
bæ cña
tÊt c¶
c¸c ®èi
tîng
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung theo phô lôc
03
Phô lôc 03:
KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 627
TK 334, TK TK 154,
338 (TK631) 338
(1
)
(5
)
TK 152, TK
153…
(2 TK 632
)
(6
)
TK 214
(3
)
TK 111, 112,
331…
(4
TK) 133.1 12
ThuÕ
®îGTGT
c khÊu
Chó thÝch:
(1) TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng
(2) TËp hîp chi phÝ vËt liÖu, dông cô s¶n xuÊt
(3) TËp hîp chi phÝ khÊu hao TSC§
(4) TËp hîp chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, c¸c chi phÝ b»ng
tiÒn kh¸c
(5) KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ CPSX chung vµo c¸c ®èi t-
îng chÞu chi phÝ
(6) Chi PhÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ
tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n
1.2.5. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh
nghiÖp.
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp, kÕ
to¸n tïy thuéc vµo viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n b¸n
hµng tån kho mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo mét trong
hai ph¬ng ph¸p sau:
a. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª
khai thêng xuyªn.
Theo ph¬ng ph¸p KKTX kÕ to¸n sö dông TK 154 "Chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt
theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cã sè d cuèi
kú. TK 154 cã kÕt cÊu nh sau:
Bªn nî: KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chi
phÝ NCTT, chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Bªn cã: - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi
- Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm hµng hãa ®· chÕ t¹o
xong nhËp kho hoÆc chuyÓn ®i b¸n hµng.
D nî: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ph-
¬ng ph¸p KKTX ®îc kh¸i qu¸t theo phô lôc 04.
13
Phô lôc 4:
S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp CPSX toµn doanh nghiÖp
(Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn)
TK
154
TK D®k: TK 152, 138
621 xxx
(4)
(1)
TK
622 TK
(2)
155
(5)
TK
627
(3)
TK 632, 157
(6)
Dck:
xxx
Chó thÝch:
(1) KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT
(2) KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
(3) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung
(4) Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, kho¶n båi thêng ph¶i thu
(5) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho
(6) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm b¸n ngay, göi b¸n
b. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Þnh kú.
Theo ph¬ng ph¸p KK§K kÕ to¸n sö dông TK 631 "Gi¸
thµnh s¶n xuÊt" tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo ®èi tîng
14
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ kh«ng cã sè d cuèi kú. TK 631 cã
kÕt cÊu nh sau:
Bªn nî: - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë
dang ®Çu kú tõ TK 154 sang.
- KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp ph¸t sinh trong
kú (®· tËp hîp ë c¸c TK 621, TK 622, TK 627).
Bªn cã: - Chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng viÖc cßn dë dang cuèi
kú kÕt chuyÓn sang
TK154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang"
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c«ng viÖc lao vô, dÞch vô hoµn
thµnh trong kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n CPSX toµn doanh nghiÖp theo ph¬ng
ph¸p KK§K ®îc kh¸i qu¸t theo phô lôc 05.
Phô lôc 05:
S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp CPSX toµn doanh nghiÖp
(Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
TK
631
TK TK 154
154
(1)
(5)
TK
621 TK 152,
(2)
138
(6)
TK
622
(3)
TK 632
TK
(7)
627
(4)
15
Chó thÝch:
(1) KÕt chuyÓn gi¸ trÞ SPDD ®Çu kú
(2) KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT
(3) KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
(4) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung
(5) KÕt chuyÓn gi¸ trÞ SPDD cuèi kú
(6) Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, tiÒn båi thêng ph¶i thu
(7) Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh (nhËp kho, göi b¸n
hoÆc b¸n ngay)
2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm ®ang trong qu¸
tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cha ®Õn kú thu ho¹ch cha hoµn
thµnh, cha tÝnh vµo khèi lîng bµn giao thanh to¸n).
§¸nh gi¸ SPDD lµ x¸c ®Þnh phÇn CPSX tÝnh cho SPDD
cuèi kú. Tïy thuéc vµo møc ®é, thêi gian tham gia cña chi
phÝ vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm vµ yªu cÇu
tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp mµ vËn dông ph¬ng
ph¸p ®¸nh gi¸ SPDD cuèi kú cho phï hîp.
2.1. §¸nh gi¸ SPDD theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc
tiÕp.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chØ tÝnh cho SPDD cuèi kú ph©n
chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt
liÖu chÝnh trùc tiÕp, cßn chi phÝ kh¸c tÝnh c¶ cho s¶n phÈm
hoµn thµnh.
C«ng thøc tÝnh.
SPD D§K tÝnh Chi phÝ Sè lîng
Gi¸ trÞ theo chi phÝ + NVLTT ph¸t s¶n
SPDD = NVLTT sinh TK x phÈm
cuèi kú Sè lîng SP hoµn Sè lîng quy
+
thµnhTK SPDDCK ®æi
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã chi
phÝ NVLTT (nguyªn vËt liÖu chÝnh) chiÕm tû träng lín trong
tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nh vËy vÉn ®¶m b¶o ®îc
møc ®é chÝnh x¸c, ®¬n gi¶n vµ gi¶m bít ®îc khèi lîng tÝnh
to¸n.
16
2.2. §¸nh gi¸ SPDD theo s¶n lîng s¶n phÈm hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng.
Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc hÕt cÇn quy ®æi khèi lîng
SPDD ra khèi lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã, x¸c
®Þnh tõng kho¶n môc chi phÝ theo nguyªn t¾c sau.
* §èi víi kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (nguyªn
vËt liÖu chÝnh) bá vµo mét lÇn tõ ®Çu quy tr×nh s¶n phÈm
th× gi¸ trÞ SPDD cuèi kú ®îc tÝnh theo c«ng thøc nh ë môc
2.1.
* §èi víi chi phÝ bá dÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× gi¸
trÞ SPDD ®îc tÝnh theo s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng theo
c«ng thøc sau:
Gi¸ SPD D§K tÝnh theo Sè lîng
+ Chi phÝ SXDDTK
trÞ chi s¶n
SPDD = x phÈm
Sè lîng SP hoµn Sè lîng SP quy
cuèi + quy
thµnh ®æi
kú ®æi
Trong ®ã: S¶n phÈm quy ®æi = SPDD CK x møc ®é hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng.
2.3. §¸nh gi¸ SPDD theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh
møc:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp
thùc hiÖn h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo
ph¬ng ph¸p ®Þnh møc, cã ®Çy ®ñ hÖ thèng c¸c ®Þnh møc
chi phÝ. Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo khèi lîng SPDD vµ
chi phÝ ®Þnh møc cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ë tõng ph©n
xëng (giai ®o¹n) ®Ó tÝnh gi¸ trÞ SPDD cuèi kú, còng cã thÓ
chØ tÝnh theo ®Þnh møc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
hoÆc cho tÊt c¶ c¸c kho¶n môc chi phÝ.
C«ng thøc tÝnh:
Chi phÝ s¶n xuÊt.
SPD D = S¶n lîng SPDD x Chi phÝ ®Þnh møc
Cuèi kú
17
Sau ®ã, tËp hîp l¹i cho tõng s¶n phÈm.
3. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
t¹i c¸c doanh nghiÖp SX.
3.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh:
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc,
lao vô ®· hoµn thµnh cÇn tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh ®¬n vÞ.
Tïy theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt còng nh quy tr×nh
c«ng nghÖ s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc lao vô, dÞch
vô hoµn thµnh, thµnh phÈn ë giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng,
nöa thµnh phÈm hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt, s¶n
phÈm ®îc l¾p r¸p hoµn chØnh.
3.2. Kú tÝnh gi¸ thµnh:
Trong c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh, kÕ to¸n cßn nhiÖm vô x¸c
®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú mµ bé
phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸
thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Mçi ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ chu
kú s¶n xuÊt cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh cho thÝch hîp. Do ®ã kú
tÝnh gi¸ thµnh mµ c¸c doanh nghiÖp ¸p dông lµ hµng th¸ng,
hµng quý, hoÆc hµng n¨m còng cã thÓ lµ thêi kú kÕt thóc
chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm hay c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn
thµnh.
3.3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh:
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh: lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè
liÖu CPSX ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ
cña s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh; c¸c yÕu tè hoÆc kho¶n
môc gi¸ thµnh trong kú tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh.
HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt sö dông ph¬ng
ph¸p sau:
3.3.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶m ®¬n (ph¬ng
ph¸p trùc tiÕp).
C«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, khèi
lîng lín, tËp hîp CPSX tho tõng lo¹i s¶n phÈm.
18
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc tÝnh nh sau:
Gi¸ trÞ SPDD§K + CPSX ph¸t sinhTK - Gi¸
Gi¸ thµnh
= trÞ SPDDCK
®¬n vÞ
Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú
3.3.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp
cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p, s¶n phÈm tr¶i qua
nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn liªn tôc kÕ tiÕp nhau. Nöa thµnh
phÈm giai ®o¹n tríc lµ ®èi tîng chÕ biÕn ë giai ®o¹n sau cho
®Õn bíc cuèi cïng t¹o ®îc thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p nµy cã
hai c¸ch sau:
a. Ph¬ng ph¸p ph©n buíc cã tÝnh gi¸ thµnh NTP:
Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh
NTP cña giai ®o¹n tríc vµ kÕt chuyÓn sang giai ®o¹n sau
mét c¸ch tuÇn tù vµ liªn tôc, do ®ã ph¬ng ph¸p nµy gäi lµ
ph¬ng ph¸p kÕt chuyÓn tuÇn tù chi phÝ.
C¨n cø vµo CPSX ®· tËp hîp ®îc ë giai ®o¹n 1 ®Ó tÝnh
tæng gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña NTP ë giai ®o¹n nµy theo c«ng
thøc:
Chi phÝ
Tæng c«ng Chi phÝ cho CPSX tËp
= + - cho
thµnh SPDD ®Çu hîp
SPDD cuèi
s¶n phÈm kú trong kú
kú
ë giai ®o¹n 2, kÕ to¸n tÝnh theo c«ng thøc:
CPSX Chi phÝ
gi¸ Chi phÝ
Gi¸ ph¸t SPDD
thµnh thµnh
= + SPDD giai + sinh giai + cuèi kú giai
giai giai
®o¹n ®o¹n 1 ®o¹n hai ®o¹n
®o¹n hai
hai §K haiTK
TiÕn hµnh tuÇn tù nh trªn ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng sÏ
tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p nµy.
b. Ph¬ng ph¸p ph©n bíc kh«ng tÝnh NTP:
19
Trong trêng hîp nµy, kÕ to¸n chØ tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh ®¬n vÞ thµnh phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi.
Tr×nh tù tÝnh theo c¸c bíc sau:
C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc trong
kú theo tõng giai ®o¹n ®Ó tÝnh to¸n phÇn CPSX cña giai
®o¹n cã trong gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng kho¶n môc.
KÕt chuyÓn song song tõng kho¶n môc chi phÝ ®· tÝnh
®îc ®Ó tæng hîp tÝnh gi¸ thµnh cña thµnh phÈm, ph¬ng
ph¸p nµy cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p kÕt chuyÓn song song chi
phÝ, c«ng thøc tÝnh nh sau:
Tæng gi¸ thµnh thµnh phÈm = CPSX cña tõng giai
®o¹n (ph©n xëng, tæ) n»m trong thµnh phÈm.
3.3.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ:
¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n
phÈm cã qui c¸ch phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt
kim, ®ãng giÇy c¬ khÝ chÕ t¹o… ®Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch
to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp CPSX theo nhãm s¶n
phÈm cïng lo¹i do ®ã ®èi tîng tËp hîp CPSX lµ nhãm s¶n
phÈm cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
thùc tÕ
(hoÆc gi¸ thµnh Tû lÖ tÝnh gi¸
cña tõng lo¹i =
®Þnh møc) thµnh
cña tõng lo¹i s¶n
s¶n phÈm
phÈm
Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña nhãm s¶n
phÈm
Tû lÖ gi¸ thµnh =
Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (hoÆc gi¸
thµnh ®Þnh møc)
3.3.4. Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ CPSX s¶n phÈm phô:
¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng quy
tr×nh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt võa thu ®îc s¶n phÈm chÝnh
võa thu ®îc s¶n phÈm phô (c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn ®-
êng, rîu, bia, m× ¨n liÒn…).
20
§Ó hoµn thµnh luËn v¨n nµy t«i ®· nhËn ®îc sù quan
t©m híng dÉn, gióp ®ì cña nhiÒu c¸ nh©n, tËp thÓ trong vµ
ngoµi trêng.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o Th.S NguyÔn ThÞ
Kim Ng©n - Gi¶ng viªn Bé m«n KÕ to¸n - Khoa Tµi chÝnh KÕ
to¸n Trêng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi ®· tËn
t×nh híng dÉn gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh viÕt luËn
v¨n tèt nghiÖp.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Khoa Tµi chÝnh KÕ to¸n Tr-
êng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh; Ban gi¸m ®èc; Phßng
KÕ to¸n Tµi chÝnh; Phßng Tæ chøc Hµnh chÝnh C«ng ty Th-
¬ng m¹i vµ Du lÞch Hång Trµ ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi
®Ó gióp ®ì em hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy.
Mét lÇn n÷a em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c vÒ sù
gióp ®ì quý b¸u nµy.
1
Lêi më ®Çu
Chóng ta ®Òu biÕt r»ng ho¹t ®éng cña bÊt kú doanh
nghiÖp nµo còng g¾n liÒn víi thÞ trêng, ph¶i n¾m b¾t ®îc
thÞ trêng ®Ó quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò then chèt: s¶n xuÊt c¸i
g×? s¶n xuÊt cho ai? vµ víi chi phÝ lµ bao nhiªu? Qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ sù kÕt hîp ®ång bé gi÷a ba
yÕu tè: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng
®Ó t¹o ra s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp mong muèn.
Sù ph¸t triÓn v÷ng m¹nh cña mét doanh nghiÖp phô
thuéc vµo nhiÒu nh©n tè trong ®ã kh¶ n¨ng øng xö gi¸ linh
ho¹t, biÕt tÝnh to¸n chi phÝ, biÕt khai th¸c nh÷ng tiÒm n¨ng
s½n cã cña m×nh ®Ó gi¶m chi phÝ tíi møc thÊp nhÊt vµ ®¹t
®îc lîi nhuËn nh mong muèn.
Tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ ®¶m b¶o tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ
gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù c¹nh
tranh gay g¾t nh hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp lu«n phÊn
®Êu h¹ gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm nh»m c¹nh
tranh víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
Th«ng tin chi phÝ, gi¸ thµnh cã ý nghÜa s©u s¾c víi
c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp bëi v× trªn c¬ së ®ã, ngêi
qu¶n lý míi x©y dùng ®îc c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt, c¬ cÊu
s¶n phÈm sao cho hîp lý nhÊt.
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn em ®·
chän ®Ò tµi:
"KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Th¬ng m¹i vµ Du lÞch
Hång Trµ" ®Ó lµm ®Ò tµi cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña
m×nh. Môc tiªu cña luËn v¨n lµ vËn dông lý luËn vÒ kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· häc ë trêng
vµ nghiªn cøu thùc tiÔn tõ ®ã ph©n tÝch, ®a ra mét sè ý
kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty.
Néi dung luËn v¨n gåm 3 phÇn (ngoµi më ®Çu vµ kÕt
luËn).
2
PhÇn thø nhÊt: C¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp s¶n xuÊt.
PhÇn thø hai: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Th¬ng
m¹i vµ Du lÞch Hång Trµ.
PhÇn thø ba: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm ë C«ng ty Th¬ng m¹i vµ Du lÞch Hång Trµ.
MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng song thêi gian thùc tËp cßn Ýt,
kh¶ n¨ng vµ kinh nghiÖm cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn
ch¾c ch¾n luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt
mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ
b¹n bÌ.
3
PhÇn I
C¬ së lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt
I. Kh¸i qu¸t chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
1. Chi phÝ s¶n xuÊt.
1.1. Kh¸i niÖm:
§Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, doanh
nghiÖp ph¶i biÕt kÕt hîp 3 yÕu tè c¬ b¶n, ®ã lµ: t liÖu lao
®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Hao phÝ cña
nh÷ng yÕu tè nµy biÓu hiÖn díi h×nh thøc gi¸ trÞ gäi lµ
CPSX.
Nh vËy, CPSX lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao
phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa, vµ c¸c chi phÝ
b»ng tiÒn kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh
s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn cung cÊp lao vô,
dÞch vô trong mét kú nhÊt ®Þnh.
1.2. Ph©n lo¹i:
Tïy theo viÖc xem xÐt chi phÝ ë gãc ®é kh¸c nhau, môc
®Ých qu¶n lý chi phÝ kh¸c nhau mµ chóng ta lùa chän tiªu
thøc ph©n lo¹i chi phÝ cho phï hîp. Trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt ngêi ta thêng ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c c¸ch
sau:
1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo néi
dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, ngêi ta c¨n cø vµo néi dung,
tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ kh«ng ph©n biÖt chóng ph¸t
sinh ë ®©u, dïng vµo môc ®Ých g× ®Ó chia thµnh c¸c yÕu
tè chi phÝ, bao gåm:
* Chi phÝ nguyªn vËt liÖu.
* Chi phÝ nh©n c«ng.
* Chi phÝ khÊu hao TSC§.
* Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
* Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
ý nghÜa cña c¸ch ph©n lo¹i nµy cho ta biÕt tû träng vµ
4
kÕt cÊu cña tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ®·
chi ra trong mét kú nhÊt ®Þnh.
1.2.2. Ph©n lo¹i CPSX theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña
chi phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, ngêi ta c¨n cø vµo môc ®Ých
vµ c«ng dông cña chi phÝ ®Ó chia toµn bé CPSX theo c¸c
kho¶n môc sau:
* Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVLTT).
* Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (NCTT).
* Chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm 6 yÕu tè: chi phÝ
nh©n viªn ph©n xëng; chi phÝ vËt liÖu; chi phÝ dông cô s¶n
xuÊt; chi phÝ dÞch vô mua ngoµi; chi phÝ khÊu hao TSC§;
chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông qu¶n lý CPSX theo ®Þnh
møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n phÈm,
lµ c¬ së ®Ó lËp ®Þnh møc CPSX vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cho
kú sau.
1.2.3. Ph©n lo¹i CPSX theo mèi quan hÖ víi khèi lîng c«ng
viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh.
Theo c¸ch nµy CPSX ®îc chia thµnh:
* Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ).
* Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ).
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông lín ®èi víi qu¶n trÞ kinh
doanh ®Ó ph©n tÝch ®iÓm hßa vèn vµ phôc vô cho c¸c quyÕt
®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu
qu¶ kinh doanh.
1.2.4. Ph©n lo¹i CPSX theo mèi quan hÖ víi quy tr×nh
c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm.
CPSX ®îc chia thµnh 2 lo¹i:
* Chi phÝ c¬ b¶n.
* Chi phÝ chung.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý
doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p sö
dông tiÕt kiÖm chi phÝ ®èi víi tõng lo¹i, nh»m h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm, lao vô dÞch vô.
5
1.2.5. Ph©n lo¹i CPSX theo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ
vµo c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ.
Toµn bé CPSX ®îc chia thµnh:
* Chi phÝ trùc tiÕp.
* Chi phÝ gi¸n tiÕp.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph-
¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ CPSX cho c¸c ®èi tîng
mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý.
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2.1. Kh¸i niÖm:
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé
c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn
quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm 2
mÆt: chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt. TÊt c¶ c¸c kho¶n
chi phÝ ph¸t sinh (ph¸t sinh trong kú, kú tríc chuyÓn sang) vµ
c¸c chi phÝ trÝch tríc cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm lao
vô, dÞch vô hoµn thµnh trong kú sÏ t¹o nªn chØ tiªu gi¸ thµnh
s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn
b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá
ra bÊt kÓ kú nµo nhng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm
hoµn thµnh trong kú.
2.2. Ph©n lo¹i.
2.2.1. Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chØ tiªu gi¸ thµnh ®îc chia lµm
3 lo¹i:
* Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: ViÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh
kÕ ho¹ch ®îc tiÕn hµnh tríc khi bíc vµo kinh doanh do bé phËn
kÕ ho¹ch thùc hiÖn. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tÝnh trªn c¬ së
chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch, ®ång thêi ®-
îc xem lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó
so s¸nh, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸
thµnh cña doanh nghiÖp.
* Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gièng nh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, viÖc
tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn
6
hµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh
møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ tÝnh cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm.
* Gi¸ thµnh thùc tÕ: Kh¸c víi 2 lo¹i gi¸ thµnh trªn, gi¸
thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®îc sau
khi ®· kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ dùa trªn c¬
së c¸c chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt s¶n phÈm tËp hîp ®îc trong kú.
2.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n vµ néi
dung chi phÝ cÊu thµnh trong gi¸ thµnh.
Theo c¸ch nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm:
* Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (hay gi¸ thµnh c«ng xëng): lµ chØ
tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn
viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng
s¶n xuÊt (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung).
* Gi¸ thµnh toµn bé (hay gi¸ thµnh tiªu thô): lµ chØ tiªu
ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc
s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm vµ ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Chi phÝ Chi
Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh s¶n
qu¶n lý phÝ
toµn bé cña = xuÊt cña s¶n + +
doanh b¸n
s¶n phÈm phÈm
nghiÖp hµng
3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ
chÆt chÏ víi nhau v× néi dung c¬ b¶n cña chóng ®Òu lµ
biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng
vËt hãa mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt.
Do ®ã, vÒ b¶n chÊt chóng gièng nhau nhng chi phÝ s¶n xuÊt
lµ c¬ së ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy
vËy gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã nh÷ng
mÆt kh¸c nhau sau:
- Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n liÒn víi mét thêi kú ph¸t
sinh chi phÝ, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n liÒn víi khèi lîng
s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh.
7
- Chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ liªn quan ®Õn s¶n phÈm
lao vô ®· hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn s¶n phÈm háng,
s¶n phÈm lµm dë dang cuèi kú, c¶ nh÷ng chi phÝ trÝch tríc
nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i liªn quan
®Õn s¶n phÈm lµm dë dang cuèi kú tríc chuyÓn sang.
II. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
1.1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp CPSX:
§èi tîng tËp hîp CPSX lµ nh÷ng ph¹m vi, giíi h¹n mµ CPSX
cÇn ®îc tËp hîp phôc vô cho viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t, tæng
hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®èi tîng kÕ to¸n tËp
hîp CPSX cã thÓ lµ:
Tõng ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt.
Tõng giai ®o¹n quy tr×nh c«ng nghÖ hay toµn bé quy
tr×nh c«ng nghÖ.
Tõng s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm.
Tõng ®¬n ®Æt hµng.
1.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp CPSX.
1.2.1. Tµi kho¶n sö dông.
TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (NVLTT).
TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (NCTT).
TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang.
TK 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c nh:
TK 155, TK 157, TK 335, TK 338, TK 142…
1.2.2. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ
vËt liÖu trùc tiÕp:
Chi phÝ NVLTT lµ nh÷ng chi phÝ ®îc sö dông trùc tiÕp
cho viÖc chÕ t¹o s¶n xuÊt s¶n phÈm (nguyªn vËt liÖu chÝnh,
vËt liÖu phô, nhiªn liÖu…). Trong trêng hîp nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, kÕ
to¸n ph¶i lùa chän tiªu thøc hîp lý ®Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi
tîng liªn quan theo c«ng thøc sau:
8
C1: chi phÝ NVLTT ph©n bæ cho ®èi tîng i
C: Tæng chi phÝ NVLTT ®· tËp hîp cÇn ph©n bæ
T1: Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ
Ti: Tiªu chuÈn ph©n bæ cña ®èi tîng i
§Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu TT kÕ to¸n sö dông
TK 621 "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp". TK nµy cã thÓ
më chi tiÕt cho tõng ®èi tîng vµ kh«ng cã sè d cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
theo phô lôc 01
Phô lôc 01
KÕ to¸n chi phÝ NVLTT
TK 152 (TK TK 621 TK 152
611)
(1 (3
) )
TK 154 (TK
(4 631)
)
TK 111, 112, 141,
331…
TK 632
(2a
) (5
TK 133.1 )
(2b
)
Chó thÝch:
(1) Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ
t¹o s¶n phÈm
(2a) TrÞ gi¸ NVL mua dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ t¹o
s¶n phÈm
9
(2b) ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
(3) TrÞ gi¸ NVL dïng kh«ng hÕt, phÕ liÖu thu håi
(4) KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ NVLTT vµo c¸c ®èi
tîng chÞu chi phÝ
(5) Chi phÝ NVL vît trªn møc b×nh thêng tÝnh vµo gi¸
vèn hµng b¸n.
1.2.3. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ
nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ NCTT thêng ®îc tÝnh trùc tiÕp vµo ®èi tîng chi
phÝ cã liªn quan. Trêng hîp chi phÝ NCTT cã liªn quan tíi
nhiÒu ®èi tîng th× cã thÓ tËp hîp chung råi tiªu thøc ph©n
bæ thÝch hîp (gièng nh c«ng thøc ë môc 1.2.2).
Chi phÝ CNTT lµ toµn bé sè chi phÝ vÒ tiÒn c«ng vµ c¸c
kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt
bao gåm (l¬ng chÝnh, l¬ng phô vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-
¬ng).
§Ó tËp hîp chi phÝ NCTT, kÕ to¸n sö dông TK 622 "Chi
phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" TK nµy cã thÓ hiÖn më chi tiÕt cho
c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kh«ng cã sè d cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n cho phÝ NCTT theo phô lôc 02.
Phô lôc 02
KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 622
TK 334 TK 154 (TK 631)
(1)
(4)
TK 335
(2)
TK 338 TK 632
(5)
(3)
10
Chó thÝch:
(1) TiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
(2) TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n
xuÊt
(3) TrÝch BHXH, BHYT, KPC§
(4) KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ NCTT vµo c¸c ®èi t-
îng chÞu chi phÝ
(5) Chi phÝ nh©n c«ng vît trªn møc b×nh thêng tÝnh vµo
gi¸ vèn hµng b¸n
1.2.4. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ
s¶n xuÊt chung:
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn
viÖc phôc vô, qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi c¸c ph©n x-
ëng, tæ ®éi, bé phËn s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung cã
thÓ ®îc tËp hîp trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp cho tõng s¶n phÈm.
§Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n
sö dông TK 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung", TK627 ®îc më chi
tiÕt cho c¸c tµi kho¶n cÊp 2:
TK 627.1: Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 627.2: Chi phÝ vËt liÖu
TK 627.3: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
TK 627.4: Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 627.7: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 627.8: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Do cho phÝ s¶n xuÊt chung liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh, v× vËy cÇn ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
theo c¸c tiªu thøc nh: Theo giê c«ng cña c«ng nh©n s¶n
xuÊt, theo tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt…
11
Tiªu
thøc
ph©n
bæ cho
tõng
Tæng
®èi t-
CPSX
îng
chung
= Tæng x
cÇn
tiªu
ph©n
thøc
bæ
ph©n
bæ cña
tÊt c¶
c¸c ®èi
tîng
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung theo phô lôc
03
Phô lôc 03:
KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 627
TK 334, TK TK 154,
338 (TK631) 338
(1
)
(5
)
TK 152, TK
153…
(2 TK 632
)
(6
)
TK 214
(3
)
TK 111, 112,
331…
(4
TK) 133.1 12
ThuÕ
®îGTGT
c khÊu
Chó thÝch:
(1) TËp hîp chi phÝ nh©n c«ng
(2) TËp hîp chi phÝ vËt liÖu, dông cô s¶n xuÊt
(3) TËp hîp chi phÝ khÊu hao TSC§
(4) TËp hîp chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, c¸c chi phÝ b»ng
tiÒn kh¸c
(5) KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ CPSX chung vµo c¸c ®èi t-
îng chÞu chi phÝ
(6) Chi PhÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh kh«ng ph©n bæ
tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n
1.2.5. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh
nghiÖp.
§Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp, kÕ
to¸n tïy thuéc vµo viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n b¸n
hµng tån kho mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo mét trong
hai ph¬ng ph¸p sau:
a. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª
khai thêng xuyªn.
Theo ph¬ng ph¸p KKTX kÕ to¸n sö dông TK 154 "Chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt
theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cã sè d cuèi
kú. TK 154 cã kÕt cÊu nh sau:
Bªn nî: KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chi
phÝ NCTT, chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Bªn cã: - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi
- Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm hµng hãa ®· chÕ t¹o
xong nhËp kho hoÆc chuyÓn ®i b¸n hµng.
D nî: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ph-
¬ng ph¸p KKTX ®îc kh¸i qu¸t theo phô lôc 04.
13
Phô lôc 4:
S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp CPSX toµn doanh nghiÖp
(Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn)
TK
154
TK D®k: TK 152, 138
621 xxx
(4)
(1)
TK
622 TK
(2)
155
(5)
TK
627
(3)
TK 632, 157
(6)
Dck:
xxx
Chó thÝch:
(1) KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT
(2) KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
(3) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung
(4) Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, kho¶n båi thêng ph¶i thu
(5) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho
(6) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm b¸n ngay, göi b¸n
b. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Þnh kú.
Theo ph¬ng ph¸p KK§K kÕ to¸n sö dông TK 631 "Gi¸
thµnh s¶n xuÊt" tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo ®èi tîng
14
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ kh«ng cã sè d cuèi kú. TK 631 cã
kÕt cÊu nh sau:
Bªn nî: - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë
dang ®Çu kú tõ TK 154 sang.
- KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp ph¸t sinh trong
kú (®· tËp hîp ë c¸c TK 621, TK 622, TK 627).
Bªn cã: - Chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng viÖc cßn dë dang cuèi
kú kÕt chuyÓn sang
TK154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang"
- Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c«ng viÖc lao vô, dÞch vô hoµn
thµnh trong kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n CPSX toµn doanh nghiÖp theo ph¬ng
ph¸p KK§K ®îc kh¸i qu¸t theo phô lôc 05.
Phô lôc 05:
S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp CPSX toµn doanh nghiÖp
(Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú)
TK
631
TK TK 154
154
(1)
(5)
TK
621 TK 152,
(2)
138
(6)
TK
622
(3)
TK 632
TK
(7)
627
(4)
15
Chó thÝch:
(1) KÕt chuyÓn gi¸ trÞ SPDD ®Çu kú
(2) KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT
(3) KÕt chuyÓn chi phÝ NCTT
(4) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung
(5) KÕt chuyÓn gi¸ trÞ SPDD cuèi kú
(6) Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, tiÒn båi thêng ph¶i thu
(7) Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh (nhËp kho, göi b¸n
hoÆc b¸n ngay)
2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm ®ang trong qu¸
tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, cha ®Õn kú thu ho¹ch cha hoµn
thµnh, cha tÝnh vµo khèi lîng bµn giao thanh to¸n).
§¸nh gi¸ SPDD lµ x¸c ®Þnh phÇn CPSX tÝnh cho SPDD
cuèi kú. Tïy thuéc vµo møc ®é, thêi gian tham gia cña chi
phÝ vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm vµ yªu cÇu
tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp mµ vËn dông ph¬ng
ph¸p ®¸nh gi¸ SPDD cuèi kú cho phï hîp.
2.1. §¸nh gi¸ SPDD theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu
trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc
tiÕp.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chØ tÝnh cho SPDD cuèi kú ph©n
chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt
liÖu chÝnh trùc tiÕp, cßn chi phÝ kh¸c tÝnh c¶ cho s¶n phÈm
hoµn thµnh.
C«ng thøc tÝnh.
SPD D§K tÝnh Chi phÝ Sè lîng
Gi¸ trÞ theo chi phÝ + NVLTT ph¸t s¶n
SPDD = NVLTT sinh TK x phÈm
cuèi kú Sè lîng SP hoµn Sè lîng quy
+
thµnhTK SPDDCK ®æi
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã chi
phÝ NVLTT (nguyªn vËt liÖu chÝnh) chiÕm tû träng lín trong
tæng chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm. Nh vËy vÉn ®¶m b¶o ®îc
møc ®é chÝnh x¸c, ®¬n gi¶n vµ gi¶m bít ®îc khèi lîng tÝnh
to¸n.
16
2.2. §¸nh gi¸ SPDD theo s¶n lîng s¶n phÈm hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng.
Theo ph¬ng ph¸p nµy tríc hÕt cÇn quy ®æi khèi lîng
SPDD ra khèi lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã, x¸c
®Þnh tõng kho¶n môc chi phÝ theo nguyªn t¾c sau.
* §èi víi kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (nguyªn
vËt liÖu chÝnh) bá vµo mét lÇn tõ ®Çu quy tr×nh s¶n phÈm
th× gi¸ trÞ SPDD cuèi kú ®îc tÝnh theo c«ng thøc nh ë môc
2.1.
* §èi víi chi phÝ bá dÇn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× gi¸
trÞ SPDD ®îc tÝnh theo s¶n lîng hoµn thµnh t¬ng ®¬ng theo
c«ng thøc sau:
Gi¸ SPD D§K tÝnh theo Sè lîng
+ Chi phÝ SXDDTK
trÞ chi s¶n
SPDD = x phÈm
Sè lîng SP hoµn Sè lîng SP quy
cuèi + quy
thµnh ®æi
kú ®æi
Trong ®ã: S¶n phÈm quy ®æi = SPDD CK x møc ®é hoµn
thµnh t¬ng ®¬ng.
2.3. §¸nh gi¸ SPDD theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh
møc:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp
thùc hiÖn h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo
ph¬ng ph¸p ®Þnh møc, cã ®Çy ®ñ hÖ thèng c¸c ®Þnh møc
chi phÝ. Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo khèi lîng SPDD vµ
chi phÝ ®Þnh møc cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ë tõng ph©n
xëng (giai ®o¹n) ®Ó tÝnh gi¸ trÞ SPDD cuèi kú, còng cã thÓ
chØ tÝnh theo ®Þnh møc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
hoÆc cho tÊt c¶ c¸c kho¶n môc chi phÝ.
C«ng thøc tÝnh:
Chi phÝ s¶n xuÊt.
SPD D = S¶n lîng SPDD x Chi phÝ ®Þnh møc
Cuèi kú
17
Sau ®ã, tËp hîp l¹i cho tõng s¶n phÈm.
3. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
t¹i c¸c doanh nghiÖp SX.
3.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh:
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc,
lao vô ®· hoµn thµnh cÇn tÝnh ®îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh ®¬n vÞ.
Tïy theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt còng nh quy tr×nh
c«ng nghÖ s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc lao vô, dÞch
vô hoµn thµnh, thµnh phÈn ë giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng,
nöa thµnh phÈm hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt, s¶n
phÈm ®îc l¾p r¸p hoµn chØnh.
3.2. Kú tÝnh gi¸ thµnh:
Trong c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh, kÕ to¸n cßn nhiÖm vô x¸c
®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú mµ bé
phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸
thµnh cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Mçi ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ chu
kú s¶n xuÊt cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh cho thÝch hîp. Do ®ã kú
tÝnh gi¸ thµnh mµ c¸c doanh nghiÖp ¸p dông lµ hµng th¸ng,
hµng quý, hoÆc hµng n¨m còng cã thÓ lµ thêi kú kÕt thóc
chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm hay c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn
thµnh.
3.3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh:
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh: lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè
liÖu CPSX ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ
cña s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh; c¸c yÕu tè hoÆc kho¶n
môc gi¸ thµnh trong kú tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh.
HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt sö dông ph¬ng
ph¸p sau:
3.3.1. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶m ®¬n (ph¬ng
ph¸p trùc tiÕp).
C«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, sè lîng mÆt hµng Ýt, khèi
lîng lín, tËp hîp CPSX tho tõng lo¹i s¶n phÈm.
18
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ tõng lo¹i s¶n phÈm ®îc tÝnh nh sau:
Gi¸ trÞ SPDD§K + CPSX ph¸t sinhTK - Gi¸
Gi¸ thµnh
= trÞ SPDDCK
®¬n vÞ
Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú
3.3.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc:
Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp
cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p, s¶n phÈm tr¶i qua
nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn liªn tôc kÕ tiÕp nhau. Nöa thµnh
phÈm giai ®o¹n tríc lµ ®èi tîng chÕ biÕn ë giai ®o¹n sau cho
®Õn bíc cuèi cïng t¹o ®îc thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p nµy cã
hai c¸ch sau:
a. Ph¬ng ph¸p ph©n buíc cã tÝnh gi¸ thµnh NTP:
Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh
NTP cña giai ®o¹n tríc vµ kÕt chuyÓn sang giai ®o¹n sau
mét c¸ch tuÇn tù vµ liªn tôc, do ®ã ph¬ng ph¸p nµy gäi lµ
ph¬ng ph¸p kÕt chuyÓn tuÇn tù chi phÝ.
C¨n cø vµo CPSX ®· tËp hîp ®îc ë giai ®o¹n 1 ®Ó tÝnh
tæng gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña NTP ë giai ®o¹n nµy theo c«ng
thøc:
Chi phÝ
Tæng c«ng Chi phÝ cho CPSX tËp
= + - cho
thµnh SPDD ®Çu hîp
SPDD cuèi
s¶n phÈm kú trong kú
kú
ë giai ®o¹n 2, kÕ to¸n tÝnh theo c«ng thøc:
CPSX Chi phÝ
gi¸ Chi phÝ
Gi¸ ph¸t SPDD
thµnh thµnh
= + SPDD giai + sinh giai + cuèi kú giai
giai giai
®o¹n ®o¹n 1 ®o¹n hai ®o¹n
®o¹n hai
hai §K haiTK
TiÕn hµnh tuÇn tù nh trªn ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng sÏ
tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p nµy.
b. Ph¬ng ph¸p ph©n bíc kh«ng tÝnh NTP:
19
Trong trêng hîp nµy, kÕ to¸n chØ tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh ®¬n vÞ thµnh phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi.
Tr×nh tù tÝnh theo c¸c bíc sau:
C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc trong
kú theo tõng giai ®o¹n ®Ó tÝnh to¸n phÇn CPSX cña giai
®o¹n cã trong gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng kho¶n môc.
KÕt chuyÓn song song tõng kho¶n môc chi phÝ ®· tÝnh
®îc ®Ó tæng hîp tÝnh gi¸ thµnh cña thµnh phÈm, ph¬ng
ph¸p nµy cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p kÕt chuyÓn song song chi
phÝ, c«ng thøc tÝnh nh sau:
Tæng gi¸ thµnh thµnh phÈm = CPSX cña tõng giai
®o¹n (ph©n xëng, tæ) n»m trong thµnh phÈm.
3.3.3. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ:
¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n
phÈm cã qui c¸ch phÈm chÊt kh¸c nhau nh may mÆc, dÖt
kim, ®ãng giÇy c¬ khÝ chÕ t¹o… ®Ó gi¶m bít khèi lîng h¹ch
to¸n, kÕ to¸n thêng tiÕn hµnh tËp hîp CPSX theo nhãm s¶n
phÈm cïng lo¹i do ®ã ®èi tîng tËp hîp CPSX lµ nhãm s¶n
phÈm cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
thùc tÕ
(hoÆc gi¸ thµnh Tû lÖ tÝnh gi¸
cña tõng lo¹i =
®Þnh møc) thµnh
cña tõng lo¹i s¶n
s¶n phÈm
phÈm
Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña nhãm s¶n
phÈm
Tû lÖ gi¸ thµnh =
Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (hoÆc gi¸
thµnh ®Þnh møc)
3.3.4. Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ CPSX s¶n phÈm phô:
¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng quy
tr×nh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt võa thu ®îc s¶n phÈm chÝnh
võa thu ®îc s¶n phÈm phô (c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn ®-
êng, rîu, bia, m× ¨n liÒn…).
20