Hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp ở công ty viễn thông quốc tế vnpt i
- 125 trang
- file .pdf
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o--------
TRẦN HẢI NINH
HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
Ở CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
Hà Nội – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o--------
TRẦN HẢI NINH
HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
Ở CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I
Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh
Mã số: 60 34 01 02
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VIẾT LỘC
XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN
TS. NGUYỄN VIẾT LỘC PGS.TS. HOÀNG VĂN HẢI
Hà Nội – 2016
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Hoàn thiện Văn hóa doanh nghiệp ở Công
ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I” là do tôi thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của
TS. Nguyễn Viết Lộc thuộc Trƣờng Đại học Quốc gia Hà Nội. Mọi trích dẫn
và tài liệu tham khảo mà tôi sử dụng đều có ghi rõ nguồn gốc.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan trên.
Hà Nội, ngày 12 tháng 8 năm 2016
Học viên
Trần Hải Ninh
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo ở Trƣờng Đại học
Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã truyền đạt những kiến thức quý báu cho
tôi trong thời gian tôi học tập, nghiên cứu tại trƣờng. Đặc biệt, tôi xin gửi lời
cảm ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Viết Lộc, ngƣời thầy đã tận tình hƣớng dẫn
và giúp đỡ tôi để tôi có thể hoàn thành luận văn này.
Qua đây tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các cán bộ, nhân viên Công ty
Viễn thông Quốc tế VNPT-I đã tận tình giúp đỡ, cung cấp cho tôi các tài liệu
tham khảo quý giá liên quan đến lĩnh vực văn hóa doanh nghiệp của Công ty
và tham gia trả lời các câu hỏi khảo sát trong suốt quá trình nghiên cứu nhằm
giúp tôi thực hiện luận văn này.
Mặc dù luận văn này đã đƣợc hoàn thành với tất cả sự cố gắng của bản
thân, nhƣng luận văn không thể tránh khỏi những sai sót, hạn chế. Kính mong
nhận đƣợc sự nhận xét, góp ý của các thầy cô giáo và các bạn để tôi có thể
khắc phục những thiếu sót của luận văn.
Hà Nội, tháng 8 năm 2016
Học viên
Trần Hải Ninh
TÓM TẮT
Trong bối cảnh thị trƣờng viễn thông công nghệ thông tin phát triển
bùng nổ nhƣ hiện nay, việc có lợi thế cạnh tranh khác biệt so với đối thủ là
điều hết sức quan trọng và cấp thiết đối với Công ty Viễn thông Quốc tế
VNPT-I. Và văn hóa doanh nghiệp phát triển là một trong những lợi thế ấy.
Đề tài ”Hoàn thiện Văn hóa doanh nghiệp ở Công ty Viễn thông Quốc tế
VNPT-I” đƣợc tiến hành nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực trạng việc xây dựng
và thực thi văn hoá doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
Qua đó đánh giá việc xây dựng và thực hiện văn hoá doanh nghiệp tại Công
ty hiện tại có phù hợp không, những hạn chế của văn hóa doanh nghiệp tại
Công ty là gì và mô hình văn hóa doanh nghiệp mong muốn trong tƣơng lai
của Công ty nhƣ thế nào. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn
thiện văn hoá doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc tế. Đây là nền tảng
để tập hợp, phát huy trí và lực của cán bộ công nhân viên góp phần vào sự
phát triển bền vững của Công ty.
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. 8
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................. 2
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ 3
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 4
1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................ 4
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ....................................... 6
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ........................................ 6
4. Những đóng góp mới của luận văn ...................................................... 6
5. Kết cấu luận văn ................................................................................... 7
CHƢƠNG 1....................................................................................................... 8
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VĂN
HÓA DOANH NGHIỆP ................................................................................... 8
1.1 . TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ VĂN HÓA DOANH
NGHIỆP ............................................................................................................ 8
1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới. ................................................... 8
1.1.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam ................................................... 9
1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP ..................... 14
1.2.1. Một số khái niệm cơ bản ................................................................. 14
1.2.2. Nội dung văn hóa doanh nghiệp ...................................................... 15
1.2.3. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp ....................................................... 19
1.2.4. Nhân tố ảnh hƣởng đến văn hóa doanh nghiệp ............................... 27
1.2.5. Xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp ................................ 31
1.2.6. Đánh giá văn hóa doanh nghiệp ...................................................... 34
CHƢƠNG 2..................................................................................................... 40
PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ......................................... 40
2.1. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................... 40
2.1.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu ......................................................... 40
2.1.2. Phƣơng pháp tổng hợp, phân tích dữ liệu ....................................... 41
2.2. QUÁ TRÌNH TRIỂN KHAI NGHIÊN CỨU .................................... 42
2.2.1. Lựa chọn đối tƣợng nghiên cứu: ..................................................... 42
2.2.2. Lựa chọn chỉ tiêu nghiên cứu và xây dựng công cụ nghiên cứu..... 43
2.2.3. Mô tả quá trình thu thập, tính toán, lựa chọn đơn vị phân tích ....... 44
2.2.4. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu ................................... 49
2.3. KẾT QUẢ THU THẬP DỮ LIỆU, PHÂN TÍCH, TỔNG HỢP SỐ
LIỆU ............................................................................................................ 49
CHƢƠNG 3..................................................................................................... 51
THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY VIỄN
THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I .......................................................................... 51
3.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I ... 51
3.1.1. Lịch sử hình thành phát triển ........................................................... 51
3.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy .................................................................... 52
3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh......................................................... 55
3.2. THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY
VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I ............................................................. 55
3.2.1. Các cấu trúc hữu hình ...................................................................... 55
3.2.2. Các giá trị đƣợc tuyên bố ................................................................ 60
3.2.3. Các ngầm định nền tảng .................................................................. 62
3.2.4. Kết quả khảo sát về mô hình văn hóa của Công ty Viễn thông Quốc
tế ......................................................................................................... 64
3.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG VHDN CỦA
CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I .......................................... 79
3.3.1. Những thành công mà Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I đã đạt
đƣợc trong quá trình xây dựng văn hoá doanh nghiệp .............................. 79
3.3.2. Những hạn chế còn tồn tại ở Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I
trong quá trình xây dựng văn hoá doanh nghiệp ....................................... 81
3.3.3. Một số nguyên nhân của những hạn chế nêu trên ........................... 83
CHƢƠNG 4..................................................................................................... 85
ĐỀ XUẤT HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP Ở CÔNG TY
VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I ................................................................ 85
4.1. BỐI CẢNH THỊ TRƢỜNG VIỄN THÔNG HIỆN NAY & ĐỊNH
HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY VNPT-I TRONG GIAI ĐOẠN
MỚI ............................................................................................................ 85
4.1.1. Bối cảnh thị trƣờng viễn thông hiện nay ......................................... 85
4.1.2. Định hƣớng phát triển của Công ty VNPT-I trong giai đoạn mới .. 86
4.2. CÁC ĐỀ XUẤT CƠ BẢN VỀ HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH
NGHIỆP Ở CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I ...................... 87
4.2.1. Đề xuất phát triển các cấu trúc hữu hình ......................................... 87
4.2.2. Đề xuất phát triển các giá trị đƣợc tuyên bố ................................... 91
4.2.3. Đề xuất phát triển các ngầm định nền tảng ..................................... 96
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 99
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Ký hiệu Nguyên nghĩa
1 3Ps Trả lƣơng theo vị trí, năng lực và hiệu quả công việc
2 BSC Hệ thống thẻ điểm cân bằng
3 CHMA Công cụ đánh giá văn hóa doanh nghiệp
4 KPI Hệ thống đo lƣờng, đánh giá hiệu quả công việc
5 VHDN Văn hóa doanh nghiệp
6 VNPT Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam VNPT
7 VNPT-I Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I
DANH MỤC CÁC HÌNH
STT Tên hình Nội dung Trang
1 Hình 1.1 Cấu trúc VHDN theo Edgar H. Schein 17
2 Hình 1.2 Cấu trúc VHDN theo Geert Hofstede 20
Giải pháp quản trị VHDN theo Kim Cameron
3 Hình 1.3 33
và Robert Quinn
Bốn kiểu văn hóa đƣợc đo lƣờng bằng công cụ
4 Hình 2.1 43
CHMA
Mô hình văn hóa đƣợc đo lƣờng bằng công cụ
5 Hình 2.2 44
CHMA
Bộ máy tổ chức của Công ty Viễn thông Quốc
6 Hình 3.1 51
tế
7 Hình 3.2 Khu kỹ thuật Thông tin vệ tinh Quế Dƣơng 53
8 Hình 3.3 Logo của Công ty Viễn thông Quốc tế 56
Kết quả khảo sát nhận dạng mô hình VHDN
9 Hình 3.4 61
theo ý kiến của cán bộ công nhân viên Công ty
2
DANH MỤC CÁC BẢNG
STT Tên bảng Nội dung Trang
Kết quả kinh doanh của Công ty giai đoạn 2013
1 Bảng 3.1 52
- 2015
Tổng hợp kết quả khảo sát nhận dạng mô hình
2 Bảng 3.2 62
VHDN tại Công ty
3 Bảng 3.3 Kết quả khảo sát mức độ nhận biết VHDN 65
Kết quả khảo sát mức độ nhận biết theo cấp độ
4 Bảng 3.4 68
thứ nhất của VHDN
Kết quả khảo sát mức độ nhận biết theo cấp độ
5 Bảng 3.5 71
thứ hai của VHDN
Kết quả khảo sát mức độ nhận biết theo cấp độ
6 Bảng 3.6 74
thứ ba của VHDN
3
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong một xã hội rộng lớn, mỗi doanh nghiệp đƣợc coi là một xã hội
thu nhỏ. Xã hội lớn có nền văn hóa lớn, do vậy doanh nghiệp cũng cần xây
dựng cho mình nền văn hóa riêng biệt. Văn hóa doanh nghiệp là các giá trị
vật chất và tinh thần được xây dựng và phát triển trong quá trình hoạt động
của doanh nghiệp, hướng dẫn suy nghĩ và hành vi ứng xử của các cá nhân
trong doanh nghiệp, với khách hàng, các đối tác, cũng như với toàn xã hội và
được các thành viên trong doanh nghiệp tự nguyện tuân theo.
Với vai trò đó, văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong
việc tạo nên những thành công của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp là
cội nguồn, là gốc rễ bám sâu vào trong từng lời nói, hành động của nhân viên,
làm nên sự khác biệt giữa doanh nghiệp và đối thủ cạnh tranh, nó mang lại lợi
thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Thiếu vốn doanh nghiệp có thể đi vay, thiếu
nhân lực doanh nghiệp có thể tuyển dụng thêm, thiếu thị trƣờng có thể từng
bƣớc mở rộng thêm nhƣng doanh nghiệp lại không thể đi mua đƣợc sự cống
hiến, lòng tận tụy của từng nhân viên trong doanh nghiệp.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, cạnh tranh gay gắt, đặc biệt là trong lĩnh
vực viễn thông - công nghệ thông tin, thị trƣờng dần tiếp cận mức bão hòa,
các doanh nghiệp cần phải nhận biết và phát huy đƣợc những lợi thế cạnh
tranh của riêng mình. Vì vậy, xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp
đang trở thành một xu hƣớng chủ đạo và trở thành chiến lƣợc quan trọng
trong định hƣớng phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, hiện nay văn hóa
doanh nghiệp vẫn còn là một khái niệm khá mới mẻ đối với các doanh nghiệp
Việt Nam. Các doanh nghiệp còn chƣa nhận thức đƣợc hết tầm quan trọng,
chƣa thấy đƣợc hết sức mạnh của văn hóa doanh nghiệp nhƣ một lợi thế cạnh
4
tranh cho doanh nghiệp. Do đó, các doanh nghiệp đã không đầu tƣ xây dựng
văn hóa doanh nghiệp một cách thích đáng.
Công ty Viễn thông Quốc tế (VNPT-I) là đơn vị chủ lực trong lĩnh vực
đầu tƣ và kinh doanh quốc tế của Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam
(VNPT). Là đơn vị tiên phong đi đầu trong bƣớc tiến ra thị trƣờng quốc tế của
VNPT, đƣợc giao lƣu, tiếp xúc với nhiều nền văn hóa Đông Tây phong phú,
muôn hình muôn vẻ; là tập hợp của đông đảo cán bộ công nhân viên từ nhiều
vùng miền cả ở trong và ngoài nƣớc, sự khác nhau về văn hóa, trình độ
chuyên môn, quan hệ xã hội…tạo nên tính đa dạng và phức tạp trong môi
trƣờng làm việc của VNPT-I. Để trở thành nơi tập hợp, giúp các cá nhân kết
nối và gắn kết chặt chẽ với nhau, góp phần giúp doanh nghiệp phát triển bền
vững, đòi hỏi VNPT-I phải xây dựng, phát triển và hoàn thiện một nề nếp văn
hóa đặc thù, phát huy, phát triển đƣợc năng lực và thúc đẩy sự đóng góp của
tất cả mọi ngƣời vào việc đạt đƣợc mục tiêu chung của tổ chức – đó chính là
văn hóa doanh nghiệp. Vì vậy, xây dựng và hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp
đang trở thành một yêu cầu rất cấp thiết để Công ty Viễn thông Quốc tế
VNPT-I có thể phát triển bền vững, đáp ứng và vƣơn lên mạnh mẽ trong môi
trƣờng kinh doanh quốc tế đầy năng động.
Với nhận định trên tác giả lựa chọn đề tài “Hoàn thiện văn hóa doanh
nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I” làm luận văn nghiên cứu
chuyên ngành Quản trị kinh doanh tại Trƣờng Đại học Kinh tế – Đại học
Quốc gia Hà Nội của mình nhằm giải quyết các vấn đề về lý luận và thực tiễn.
Với chủ đề này, thì Câu hỏi nghiên cứu đặt ra là:
- Thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc
tế VNPT-I hiện nay nhƣ thế nào ?
- Cần những giải pháp gì để hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại
Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I ?
5
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
* Mục đích: Nghiên cứu đƣợc tiến hành nhằm đề xuất các giải pháp
hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
* Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa, làm rõ hơn các vấn đề lý luận về văn hóa doanh
nghiệp
- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng xây dựng và phát triển văn hóa
doanh nghiệp của Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của
Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tƣợng: Văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc tế
* Phạm vi nghiên cứu:
- Nội dung: Các vấn đề liên quan đến văn hóa doanh nghiệp
- Không gian: tại Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I
- Thời gian: từ năm 2013 đến năm 2016
4. Những đóng góp mới của luận văn
Đề tài đƣợc nghiên cứu với mong muốn có những đóng góp sau:
- Tổng hợp, bổ sung, hệ thống hóa một số nội dung lý luận về văn
hóa doanh nghiệp.
- Phân tích, đánh giá về tình hình xây dựng văn hóa doanh nghiệp
của VNPT-I, chỉ ra đƣợc điểm mạnh, điểm tồn tại, hạn chế và nguyên nhân
trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp của Công ty Viễn thông Quốc tế.
- Đề xuất ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp
tại Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
6
5. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận thì luận văn đƣợc kết cấu gồm 4
chƣơng nhƣ sau:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về văn hóa
doanh nghiệp.
Chƣơng 2: Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu.
Chƣơng 3: Thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông
Quốc tế VNPT-I
Chƣơng 4: Đề xuất hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp ở Công ty Viễn
thông Quốc tế VNPT-I.
7
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ
VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
1.1 . TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ VĂN HÓA
DOANH NGHIỆP
1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới.
Hiện nay, văn hóa doanh nghiệp không còn là một vấn đề mới nên trên
thế giới đã có rất nhiều công trình nghiên cứu khác nhau về văn hoá doanh
nghiệp:
Edgar H.Schein, 1985. Văn hoá doanh nghiệp và sự lãnh đạo. Edgar
H.Schein - tác giả kinh điển về lĩnh vực văn hoá tổ chức và văn hoá doanh
nghiệp - đã trình bày trong cuốn sách này đề tài tổng quát, bàn về nhiều khía
cạnh của văn hoá doanh nghiệp và mối quan hệ của chúng với sự lãnh đạo.
Terrence E.Deal và Allan A.Kennedy, 1982. Văn hoá tổ chức. Cuốn
sách xuất bản khiến thuật ngữ này trở nên hết sức phổ biến sau đó. Deal và
Kennedy đã tìm hiểu các công ty Mỹ để khám phá ra chìa khoá giúp doanh
nghiệp kinh doanh một cách xuất sắc. Đó chính là văn hoá doanh nghiệp - yếu
tố quan trọng cho sự thịnh vƣợng lâu dài của công ty, ảnh hƣởng đến thành
công của công ty. Trong cuốn sách này, Deal và Kennedy đã đƣa ra những
hƣớng dẫn rõ ràng để chẩn đoán tình trạng văn hoá doanh nghiệp của tổ chức.
Kim S.Cameron và Robbert E.Quinn, 2011. Chẩn đoán và thay đổi văn
hoá tổ chức: Dựa trên khung giá trị cạnh tranh. Cuốn sách này cung cấp cơ
sở lý thuyết, chiến lƣợc có hệ thống và phƣơng pháp luận cho việc thay đổi
văn hoá tổ chức và hành vi cá nhân. Nó đƣa ra các thảo luận về giá trị của văn
hoá và cung cấp các công cụ chẩn đoán, nhận dạng và thay đổi văn hoá doanh
8
nghiệp để tổ chức hoạt động hiệu quả hơn.
1.1.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam
Về vấn đề văn hóa doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay, đã có nhiều bài
viết, nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nƣớc với các
góc độ khác nhau, trong đó có một số công trình liên quan nhƣ:
Phùng Xuân Nhạ (chủ biên), 2011. Nhân cách doanh nhân và văn hóa
kinh doanh ở Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế. Hà Nội: Nhà
xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội. Cuốn sách này đã xây dựng đƣợc khung
lý thuyết và thiết lập các cấu trúc về nhân cách doanh nhân và văn hóa kinh
doanh, nghiên cứu kinh nghiệm của các nƣớc, mở ra bài học cho Việt Nam và
đề xuất các giải pháp có giá trị ứng dụng cao để phát triển nhân cách doanh
nhân và văn hóa kinh doanh.
Đỗ Minh Cƣơng, 2001. Văn hóa kinh doanh và Triết lý kinh doanh. Hà
Nội: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. Đây là công trình nghiên cứu trình bày
một cách có hệ thống các vấn đề văn hóa kinh doanh, triết lí kinh doanh từ
phƣơng diện cơ sở lý luận và thực tiễn của thế giới và Việt Nam.
Dƣơng Thị Liễu (chủ biên), 2012. Văn hoá kinh doanh. Hà Nội: Nhà
xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân. Cuốn giáo trình này trình bày rõ các kiến
thức chung về văn hóa kinh doanh, phƣơng pháp xây dựng văn hóa kinh
doanh ở một chủ thể kinh doanh cụ thể, vai trò và ảnh hƣởng của văn hóa
kinh doanh trong hoạt động kinh tế.
Nguyễn Mạnh Quân, 2012. Đạo đức kinh doanh và văn hoá công ty.
Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân. Giáo trình này tập trung vào
việc trình bày những vấn đề lý luận nhƣ khái niệm, quan điểm, phƣơng pháp
luận về đạo đức kinh doanh và văn hóa công ty (còn gọi là văn hóa doanh
nghiệp hoặc văn hóa tổ chức). Về văn hóa doanh nghiệp (văn hóa công ty),
giáo trình đã nêu các biểu trƣng, mô hình và các nhân tố ảnh hƣởng của văn
9
hóa doanh nghiệp nhằm giúp ngƣời đọc hiểu đƣợc bản sắc văn hóa của một
doanh nghiệp là gì, các biểu hiện của chúng và những tác nhân cơ bản tạo
dựng nên bản sắc văn hóa của một doanh nghiệp.
Nguyễn Viết Lộc, 2012. Văn hóa doanh nhân Việt Nam trong bối cảnh
hội nhập quốc tế. Luận án tiến sĩ Quản trị Kinh doanh, Trƣờng Đại học Kinh
tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Kết quả nghiên cứu của Luận án đã có những
đóng góp lớn cho cộng đồng doanh nhân Việt Nam nói riêng và việc nghiên
cứu văn hóa doanh nhân nói chung về mặt lý luận lẫn thực tiễn. Luận án đã
chung đúc hệ giá trị văn hóa doanh nhân Việt Nam trong bối cảnh hội nhập
quốc tế - cơ sở để nhận diện rõ văn hóa doanh nhân Việt Nam và là thƣớc đo,
mục tiêu phấn đấu cho các doanh nhân để từ đó tạo lập nên cộng đồng doanh
nhân Việt Nam đủ tầm vƣơn ra quốc tế. Luận án còn chỉ ra những điểm mạnh
và hạn chế của văn hóa doanh nhân Việt Nam để giúp các doanh nhân có cái
nhìn khách quan và tự điều chỉnh hành vi để nâng cao khả năng cạnh tranh và
hội nhập.
Minh Thạnh (chủ biên), 2012. Áp dụng tinh thần Phật giáo xây dựng
VHDN. TP.HCM: Nhà xuất bản Phƣơng Đông. Tác giả cho rằng VHDN tạo
dựng sự phát triển bền vững, không nhất thiết thƣơng hiệu tạo dựng sự phát
triển bền vững. VHDN không phải là ép buộc nhân viên hay ngƣời khác đi
theo một lề lối áp đặt mà đó chính là sự hƣởng thụ, hƣởng thụ những gì đã có
sẵn giữa những giá trị truyền thống và hiện đại, mà nói đến hƣởng thụ thì phải
có lựa chọn, có thực tập, có điển hình, có sự hài lòng. Ta thƣờng hay cổ vũ
cho việc phát triển thƣơng hiệu mà quên cổ vũ cho phát triển VHDN. Một khi
VHDN phát triển thì thƣơng hiệu tự nhiên phát triển và vững mạnh. Thƣơng
hiệu chỉ là sự thừa hƣởng từ thành quả của VHDN đúng đắn. Điều này cho
thấy VHDN là nền tảng cho mọi sự thành công khác của doanh nghiệp.
10
Phan Quốc Việt và Nguyễn Huy Hoàng, 2012. Xây dựng VHDN – Yếu
tố quyết định sự trường tồn của doanh nghiệp. Trung tâm Phát triển kỹ năng
con ngƣời Tâm Việt. Các tác giả nêu rõ sự cần thiết phải xây dựng và duy trì
VHDN trong một tổ chức. Bài viết đề cập đến vấn đề xây dựng VHDN thành
công qua 11 bƣớc và khẳng định việc xây dựng VHDN không đơn thuần là
liệt kê ra các giá trị mình mong muốn mà đòi hỏi sự nỗ lực của tất cả các
thành viên, sự khởi xƣớng, cổ vũ, động viên của lãnh đạo.
Diễn đàn Doanh nghiệp, 2006. Văn hóa doanh nghiệp, yếu tố vàng của
thành công. Bài viết khẳng định VHDN là tài sản vô hình của mỗi doanh
nghiệp, và xây dựng VHDN là việc làm hết sức cần thiết nhƣng cũng không ít
khó khăn trong điều kiện nền kinh tế thị trƣờng. Bài viết đã thống kê một số
nét đặc trƣng văn hóa doanh nghiệp của các nƣớc nhƣ Nhật, Mỹ,… và thực
trạng VHDN ở Việt Nam. Tác giả cũng chỉ ra việc xây dựng VHDN phải có
những biện pháp cụ thể: đầu tiên phải xây dựng hệ thống định chế của doanh
nghiệp gồm: chính danh, tự kiểm soát, phân tích các công việc, các yêu cầu;
sau đó xây dựng các kênh thông tin; xây dựng các thể chế và thiết chế tập
trung và dân chủ nhƣ: Đa dạng hoá các loại hình đào tạo và phát triển nguồn
nhân lực; tiêu chuẩn hoá các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn; xây dựng cơ
chế kết hợp hài hoà các lợi ích để doanh nghiệp trở thành ngôi nhà chung, là
con thuyền vận mệnh của mọi ngƣời.
Bùi Quang Tuyến, 2015, Nhận diện năng lực động của Tập đoàn Viễn
thông Quân đội, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Kinh tế và kinh doanh. Nghiên
cứu đã tìm ra một số năng lực động của Viettel có liên quan tới văn hóa doanh
nghiệp nhƣ văn hóa thích ứng nhanh, văn hóa đổi mới, sáng tạo, nghĩ mới,
làm mới từ cái cũ, văn hóa Đông – Tây luôn nhìn thấy hai mặt của một vấn
đề, tạo môi trƣờng và văn hóa làm việc thân thiện, có mục tiêu, có lý tƣởng
chung.
11
Trần Thị Thu Hà, 2013. Xây dựng VHDN tại Công ty Dịch vụ Viễn
thông VinaPhone. Luận văn thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, Học viện Công nghệ
Bƣu chính Viễn thông. Tác giả đã hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản
về VHDN, phân tích, đánh giá thực trạng VHDN tại Công ty Dịch vụ Viễn
thông VinaPhone, đề xuất giải pháp xây dựng và phát triển VHDN.
Vƣơng Văn Lợi, 2012. Hoàn thiện VHDN tại Ngân hàng phát triển Việt
Nam. Luận văn thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, Trƣờng Đại học Kinh tế quốc
dân. Tác giả đã nghiên cứu các nhân tố tác động đến VHDN cả bên trong và
bên ngoài. Tác giả đƣa quy trình nhằm xây dựng và hoàn thiện VHDN. Quy
trình này gồm 3 bƣớc là định hình VHDN, triển khai xây dựng và ổn định,
phát triển VHDN. Mục đích của bƣớc định hình VHDN là xây dựng đƣợc
triết lý kinh doanh cho mình. Trong phần bƣớc triển khai xây dựng VHDN,
tác giả đề cập tới những việc cần làm nhƣ phổ biến kiến thức chung, xác định
các giá trị văn hóa phù hợp với doanh nghiệp, xây dựng bộ sổ tay văn hóa,
triển khai VHDN và kiểm định các giá trị văn hóa.
Trong bƣớc ổn định và phát triển văn hóa, tác giả nhấn mạnh vào các
biện pháp: tuyển chọn nhân sự, khuyến khích sự tiếp nhận giá trị, huấn luyện
thành viên mới, củng cố các giá trị, đánh giá thƣởng phạt công bằng. Khi tiến
hành xem xét thực trạng VHDN tại ngân hàng, tác giả tiến hành khảo sát thực
trạng trên các biểu hiện hữu hình và vô hình. Tác giả cũng tiến hành đánh giá
giữa văn hóa mong muốn và văn hóa hiện tại của ngân hàng sử dụng mô hình
OCAI. Trong phần giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa của ngân hàng, tác giả
đề xuất 04 nhóm giải pháp chính cho việc hoàn thiện VHDN bao gồm: đào
tạo tuyển dụng, truyền thông, tổ chức các lễ nghi, xây dựng quy chế khen
thƣởng.
Đỗ Thị Thanh Tâm, 2006. Xây dựng VHDN cho các doanh nghiệp Việt
Nam trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế. Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trƣờng
12
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o--------
TRẦN HẢI NINH
HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
Ở CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
Hà Nội – 2016
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o--------
TRẦN HẢI NINH
HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
Ở CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I
Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh
Mã số: 60 34 01 02
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VIẾT LỘC
XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN
TS. NGUYỄN VIẾT LỘC PGS.TS. HOÀNG VĂN HẢI
Hà Nội – 2016
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Hoàn thiện Văn hóa doanh nghiệp ở Công
ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I” là do tôi thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của
TS. Nguyễn Viết Lộc thuộc Trƣờng Đại học Quốc gia Hà Nội. Mọi trích dẫn
và tài liệu tham khảo mà tôi sử dụng đều có ghi rõ nguồn gốc.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan trên.
Hà Nội, ngày 12 tháng 8 năm 2016
Học viên
Trần Hải Ninh
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo ở Trƣờng Đại học
Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã truyền đạt những kiến thức quý báu cho
tôi trong thời gian tôi học tập, nghiên cứu tại trƣờng. Đặc biệt, tôi xin gửi lời
cảm ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Viết Lộc, ngƣời thầy đã tận tình hƣớng dẫn
và giúp đỡ tôi để tôi có thể hoàn thành luận văn này.
Qua đây tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các cán bộ, nhân viên Công ty
Viễn thông Quốc tế VNPT-I đã tận tình giúp đỡ, cung cấp cho tôi các tài liệu
tham khảo quý giá liên quan đến lĩnh vực văn hóa doanh nghiệp của Công ty
và tham gia trả lời các câu hỏi khảo sát trong suốt quá trình nghiên cứu nhằm
giúp tôi thực hiện luận văn này.
Mặc dù luận văn này đã đƣợc hoàn thành với tất cả sự cố gắng của bản
thân, nhƣng luận văn không thể tránh khỏi những sai sót, hạn chế. Kính mong
nhận đƣợc sự nhận xét, góp ý của các thầy cô giáo và các bạn để tôi có thể
khắc phục những thiếu sót của luận văn.
Hà Nội, tháng 8 năm 2016
Học viên
Trần Hải Ninh
TÓM TẮT
Trong bối cảnh thị trƣờng viễn thông công nghệ thông tin phát triển
bùng nổ nhƣ hiện nay, việc có lợi thế cạnh tranh khác biệt so với đối thủ là
điều hết sức quan trọng và cấp thiết đối với Công ty Viễn thông Quốc tế
VNPT-I. Và văn hóa doanh nghiệp phát triển là một trong những lợi thế ấy.
Đề tài ”Hoàn thiện Văn hóa doanh nghiệp ở Công ty Viễn thông Quốc tế
VNPT-I” đƣợc tiến hành nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực trạng việc xây dựng
và thực thi văn hoá doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
Qua đó đánh giá việc xây dựng và thực hiện văn hoá doanh nghiệp tại Công
ty hiện tại có phù hợp không, những hạn chế của văn hóa doanh nghiệp tại
Công ty là gì và mô hình văn hóa doanh nghiệp mong muốn trong tƣơng lai
của Công ty nhƣ thế nào. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn
thiện văn hoá doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc tế. Đây là nền tảng
để tập hợp, phát huy trí và lực của cán bộ công nhân viên góp phần vào sự
phát triển bền vững của Công ty.
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. 8
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................. 2
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ 3
PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................... 4
1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................ 4
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ....................................... 6
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ........................................ 6
4. Những đóng góp mới của luận văn ...................................................... 6
5. Kết cấu luận văn ................................................................................... 7
CHƢƠNG 1....................................................................................................... 8
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VĂN
HÓA DOANH NGHIỆP ................................................................................... 8
1.1 . TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ VĂN HÓA DOANH
NGHIỆP ............................................................................................................ 8
1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới. ................................................... 8
1.1.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam ................................................... 9
1.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP ..................... 14
1.2.1. Một số khái niệm cơ bản ................................................................. 14
1.2.2. Nội dung văn hóa doanh nghiệp ...................................................... 15
1.2.3. Cấu trúc văn hóa doanh nghiệp ....................................................... 19
1.2.4. Nhân tố ảnh hƣởng đến văn hóa doanh nghiệp ............................... 27
1.2.5. Xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp ................................ 31
1.2.6. Đánh giá văn hóa doanh nghiệp ...................................................... 34
CHƢƠNG 2..................................................................................................... 40
PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ......................................... 40
2.1. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................... 40
2.1.1. Phƣơng pháp thu thập dữ liệu ......................................................... 40
2.1.2. Phƣơng pháp tổng hợp, phân tích dữ liệu ....................................... 41
2.2. QUÁ TRÌNH TRIỂN KHAI NGHIÊN CỨU .................................... 42
2.2.1. Lựa chọn đối tƣợng nghiên cứu: ..................................................... 42
2.2.2. Lựa chọn chỉ tiêu nghiên cứu và xây dựng công cụ nghiên cứu..... 43
2.2.3. Mô tả quá trình thu thập, tính toán, lựa chọn đơn vị phân tích ....... 44
2.2.4. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu ................................... 49
2.3. KẾT QUẢ THU THẬP DỮ LIỆU, PHÂN TÍCH, TỔNG HỢP SỐ
LIỆU ............................................................................................................ 49
CHƢƠNG 3..................................................................................................... 51
THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY VIỄN
THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I .......................................................................... 51
3.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I ... 51
3.1.1. Lịch sử hình thành phát triển ........................................................... 51
3.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy .................................................................... 52
3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh......................................................... 55
3.2. THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY
VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I ............................................................. 55
3.2.1. Các cấu trúc hữu hình ...................................................................... 55
3.2.2. Các giá trị đƣợc tuyên bố ................................................................ 60
3.2.3. Các ngầm định nền tảng .................................................................. 62
3.2.4. Kết quả khảo sát về mô hình văn hóa của Công ty Viễn thông Quốc
tế ......................................................................................................... 64
3.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG VHDN CỦA
CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I .......................................... 79
3.3.1. Những thành công mà Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I đã đạt
đƣợc trong quá trình xây dựng văn hoá doanh nghiệp .............................. 79
3.3.2. Những hạn chế còn tồn tại ở Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I
trong quá trình xây dựng văn hoá doanh nghiệp ....................................... 81
3.3.3. Một số nguyên nhân của những hạn chế nêu trên ........................... 83
CHƢƠNG 4..................................................................................................... 85
ĐỀ XUẤT HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP Ở CÔNG TY
VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I ................................................................ 85
4.1. BỐI CẢNH THỊ TRƢỜNG VIỄN THÔNG HIỆN NAY & ĐỊNH
HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY VNPT-I TRONG GIAI ĐOẠN
MỚI ............................................................................................................ 85
4.1.1. Bối cảnh thị trƣờng viễn thông hiện nay ......................................... 85
4.1.2. Định hƣớng phát triển của Công ty VNPT-I trong giai đoạn mới .. 86
4.2. CÁC ĐỀ XUẤT CƠ BẢN VỀ HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH
NGHIỆP Ở CÔNG TY VIỄN THÔNG QUỐC TẾ VNPT-I ...................... 87
4.2.1. Đề xuất phát triển các cấu trúc hữu hình ......................................... 87
4.2.2. Đề xuất phát triển các giá trị đƣợc tuyên bố ................................... 91
4.2.3. Đề xuất phát triển các ngầm định nền tảng ..................................... 96
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 99
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Ký hiệu Nguyên nghĩa
1 3Ps Trả lƣơng theo vị trí, năng lực và hiệu quả công việc
2 BSC Hệ thống thẻ điểm cân bằng
3 CHMA Công cụ đánh giá văn hóa doanh nghiệp
4 KPI Hệ thống đo lƣờng, đánh giá hiệu quả công việc
5 VHDN Văn hóa doanh nghiệp
6 VNPT Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam VNPT
7 VNPT-I Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I
DANH MỤC CÁC HÌNH
STT Tên hình Nội dung Trang
1 Hình 1.1 Cấu trúc VHDN theo Edgar H. Schein 17
2 Hình 1.2 Cấu trúc VHDN theo Geert Hofstede 20
Giải pháp quản trị VHDN theo Kim Cameron
3 Hình 1.3 33
và Robert Quinn
Bốn kiểu văn hóa đƣợc đo lƣờng bằng công cụ
4 Hình 2.1 43
CHMA
Mô hình văn hóa đƣợc đo lƣờng bằng công cụ
5 Hình 2.2 44
CHMA
Bộ máy tổ chức của Công ty Viễn thông Quốc
6 Hình 3.1 51
tế
7 Hình 3.2 Khu kỹ thuật Thông tin vệ tinh Quế Dƣơng 53
8 Hình 3.3 Logo của Công ty Viễn thông Quốc tế 56
Kết quả khảo sát nhận dạng mô hình VHDN
9 Hình 3.4 61
theo ý kiến của cán bộ công nhân viên Công ty
2
DANH MỤC CÁC BẢNG
STT Tên bảng Nội dung Trang
Kết quả kinh doanh của Công ty giai đoạn 2013
1 Bảng 3.1 52
- 2015
Tổng hợp kết quả khảo sát nhận dạng mô hình
2 Bảng 3.2 62
VHDN tại Công ty
3 Bảng 3.3 Kết quả khảo sát mức độ nhận biết VHDN 65
Kết quả khảo sát mức độ nhận biết theo cấp độ
4 Bảng 3.4 68
thứ nhất của VHDN
Kết quả khảo sát mức độ nhận biết theo cấp độ
5 Bảng 3.5 71
thứ hai của VHDN
Kết quả khảo sát mức độ nhận biết theo cấp độ
6 Bảng 3.6 74
thứ ba của VHDN
3
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong một xã hội rộng lớn, mỗi doanh nghiệp đƣợc coi là một xã hội
thu nhỏ. Xã hội lớn có nền văn hóa lớn, do vậy doanh nghiệp cũng cần xây
dựng cho mình nền văn hóa riêng biệt. Văn hóa doanh nghiệp là các giá trị
vật chất và tinh thần được xây dựng và phát triển trong quá trình hoạt động
của doanh nghiệp, hướng dẫn suy nghĩ và hành vi ứng xử của các cá nhân
trong doanh nghiệp, với khách hàng, các đối tác, cũng như với toàn xã hội và
được các thành viên trong doanh nghiệp tự nguyện tuân theo.
Với vai trò đó, văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong
việc tạo nên những thành công của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp là
cội nguồn, là gốc rễ bám sâu vào trong từng lời nói, hành động của nhân viên,
làm nên sự khác biệt giữa doanh nghiệp và đối thủ cạnh tranh, nó mang lại lợi
thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Thiếu vốn doanh nghiệp có thể đi vay, thiếu
nhân lực doanh nghiệp có thể tuyển dụng thêm, thiếu thị trƣờng có thể từng
bƣớc mở rộng thêm nhƣng doanh nghiệp lại không thể đi mua đƣợc sự cống
hiến, lòng tận tụy của từng nhân viên trong doanh nghiệp.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, cạnh tranh gay gắt, đặc biệt là trong lĩnh
vực viễn thông - công nghệ thông tin, thị trƣờng dần tiếp cận mức bão hòa,
các doanh nghiệp cần phải nhận biết và phát huy đƣợc những lợi thế cạnh
tranh của riêng mình. Vì vậy, xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp
đang trở thành một xu hƣớng chủ đạo và trở thành chiến lƣợc quan trọng
trong định hƣớng phát triển của doanh nghiệp. Tuy nhiên, hiện nay văn hóa
doanh nghiệp vẫn còn là một khái niệm khá mới mẻ đối với các doanh nghiệp
Việt Nam. Các doanh nghiệp còn chƣa nhận thức đƣợc hết tầm quan trọng,
chƣa thấy đƣợc hết sức mạnh của văn hóa doanh nghiệp nhƣ một lợi thế cạnh
4
tranh cho doanh nghiệp. Do đó, các doanh nghiệp đã không đầu tƣ xây dựng
văn hóa doanh nghiệp một cách thích đáng.
Công ty Viễn thông Quốc tế (VNPT-I) là đơn vị chủ lực trong lĩnh vực
đầu tƣ và kinh doanh quốc tế của Tập đoàn Bƣu chính Viễn thông Việt Nam
(VNPT). Là đơn vị tiên phong đi đầu trong bƣớc tiến ra thị trƣờng quốc tế của
VNPT, đƣợc giao lƣu, tiếp xúc với nhiều nền văn hóa Đông Tây phong phú,
muôn hình muôn vẻ; là tập hợp của đông đảo cán bộ công nhân viên từ nhiều
vùng miền cả ở trong và ngoài nƣớc, sự khác nhau về văn hóa, trình độ
chuyên môn, quan hệ xã hội…tạo nên tính đa dạng và phức tạp trong môi
trƣờng làm việc của VNPT-I. Để trở thành nơi tập hợp, giúp các cá nhân kết
nối và gắn kết chặt chẽ với nhau, góp phần giúp doanh nghiệp phát triển bền
vững, đòi hỏi VNPT-I phải xây dựng, phát triển và hoàn thiện một nề nếp văn
hóa đặc thù, phát huy, phát triển đƣợc năng lực và thúc đẩy sự đóng góp của
tất cả mọi ngƣời vào việc đạt đƣợc mục tiêu chung của tổ chức – đó chính là
văn hóa doanh nghiệp. Vì vậy, xây dựng và hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp
đang trở thành một yêu cầu rất cấp thiết để Công ty Viễn thông Quốc tế
VNPT-I có thể phát triển bền vững, đáp ứng và vƣơn lên mạnh mẽ trong môi
trƣờng kinh doanh quốc tế đầy năng động.
Với nhận định trên tác giả lựa chọn đề tài “Hoàn thiện văn hóa doanh
nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I” làm luận văn nghiên cứu
chuyên ngành Quản trị kinh doanh tại Trƣờng Đại học Kinh tế – Đại học
Quốc gia Hà Nội của mình nhằm giải quyết các vấn đề về lý luận và thực tiễn.
Với chủ đề này, thì Câu hỏi nghiên cứu đặt ra là:
- Thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc
tế VNPT-I hiện nay nhƣ thế nào ?
- Cần những giải pháp gì để hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại
Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I ?
5
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
* Mục đích: Nghiên cứu đƣợc tiến hành nhằm đề xuất các giải pháp
hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
* Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa, làm rõ hơn các vấn đề lý luận về văn hóa doanh
nghiệp
- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng xây dựng và phát triển văn hóa
doanh nghiệp của Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của
Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tƣợng: Văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông Quốc tế
* Phạm vi nghiên cứu:
- Nội dung: Các vấn đề liên quan đến văn hóa doanh nghiệp
- Không gian: tại Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I
- Thời gian: từ năm 2013 đến năm 2016
4. Những đóng góp mới của luận văn
Đề tài đƣợc nghiên cứu với mong muốn có những đóng góp sau:
- Tổng hợp, bổ sung, hệ thống hóa một số nội dung lý luận về văn
hóa doanh nghiệp.
- Phân tích, đánh giá về tình hình xây dựng văn hóa doanh nghiệp
của VNPT-I, chỉ ra đƣợc điểm mạnh, điểm tồn tại, hạn chế và nguyên nhân
trong việc xây dựng văn hóa doanh nghiệp của Công ty Viễn thông Quốc tế.
- Đề xuất ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp
tại Công ty Viễn thông Quốc tế VNPT-I.
6
5. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận thì luận văn đƣợc kết cấu gồm 4
chƣơng nhƣ sau:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về văn hóa
doanh nghiệp.
Chƣơng 2: Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu.
Chƣơng 3: Thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Viễn thông
Quốc tế VNPT-I
Chƣơng 4: Đề xuất hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp ở Công ty Viễn
thông Quốc tế VNPT-I.
7
CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ
VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
1.1 . TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ VĂN HÓA
DOANH NGHIỆP
1.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới.
Hiện nay, văn hóa doanh nghiệp không còn là một vấn đề mới nên trên
thế giới đã có rất nhiều công trình nghiên cứu khác nhau về văn hoá doanh
nghiệp:
Edgar H.Schein, 1985. Văn hoá doanh nghiệp và sự lãnh đạo. Edgar
H.Schein - tác giả kinh điển về lĩnh vực văn hoá tổ chức và văn hoá doanh
nghiệp - đã trình bày trong cuốn sách này đề tài tổng quát, bàn về nhiều khía
cạnh của văn hoá doanh nghiệp và mối quan hệ của chúng với sự lãnh đạo.
Terrence E.Deal và Allan A.Kennedy, 1982. Văn hoá tổ chức. Cuốn
sách xuất bản khiến thuật ngữ này trở nên hết sức phổ biến sau đó. Deal và
Kennedy đã tìm hiểu các công ty Mỹ để khám phá ra chìa khoá giúp doanh
nghiệp kinh doanh một cách xuất sắc. Đó chính là văn hoá doanh nghiệp - yếu
tố quan trọng cho sự thịnh vƣợng lâu dài của công ty, ảnh hƣởng đến thành
công của công ty. Trong cuốn sách này, Deal và Kennedy đã đƣa ra những
hƣớng dẫn rõ ràng để chẩn đoán tình trạng văn hoá doanh nghiệp của tổ chức.
Kim S.Cameron và Robbert E.Quinn, 2011. Chẩn đoán và thay đổi văn
hoá tổ chức: Dựa trên khung giá trị cạnh tranh. Cuốn sách này cung cấp cơ
sở lý thuyết, chiến lƣợc có hệ thống và phƣơng pháp luận cho việc thay đổi
văn hoá tổ chức và hành vi cá nhân. Nó đƣa ra các thảo luận về giá trị của văn
hoá và cung cấp các công cụ chẩn đoán, nhận dạng và thay đổi văn hoá doanh
8
nghiệp để tổ chức hoạt động hiệu quả hơn.
1.1.2. Tình hình nghiên cứu tại Việt Nam
Về vấn đề văn hóa doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay, đã có nhiều bài
viết, nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nƣớc với các
góc độ khác nhau, trong đó có một số công trình liên quan nhƣ:
Phùng Xuân Nhạ (chủ biên), 2011. Nhân cách doanh nhân và văn hóa
kinh doanh ở Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế. Hà Nội: Nhà
xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội. Cuốn sách này đã xây dựng đƣợc khung
lý thuyết và thiết lập các cấu trúc về nhân cách doanh nhân và văn hóa kinh
doanh, nghiên cứu kinh nghiệm của các nƣớc, mở ra bài học cho Việt Nam và
đề xuất các giải pháp có giá trị ứng dụng cao để phát triển nhân cách doanh
nhân và văn hóa kinh doanh.
Đỗ Minh Cƣơng, 2001. Văn hóa kinh doanh và Triết lý kinh doanh. Hà
Nội: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia. Đây là công trình nghiên cứu trình bày
một cách có hệ thống các vấn đề văn hóa kinh doanh, triết lí kinh doanh từ
phƣơng diện cơ sở lý luận và thực tiễn của thế giới và Việt Nam.
Dƣơng Thị Liễu (chủ biên), 2012. Văn hoá kinh doanh. Hà Nội: Nhà
xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân. Cuốn giáo trình này trình bày rõ các kiến
thức chung về văn hóa kinh doanh, phƣơng pháp xây dựng văn hóa kinh
doanh ở một chủ thể kinh doanh cụ thể, vai trò và ảnh hƣởng của văn hóa
kinh doanh trong hoạt động kinh tế.
Nguyễn Mạnh Quân, 2012. Đạo đức kinh doanh và văn hoá công ty.
Hà Nội: Nhà xuất bản Đại học Kinh tế quốc dân. Giáo trình này tập trung vào
việc trình bày những vấn đề lý luận nhƣ khái niệm, quan điểm, phƣơng pháp
luận về đạo đức kinh doanh và văn hóa công ty (còn gọi là văn hóa doanh
nghiệp hoặc văn hóa tổ chức). Về văn hóa doanh nghiệp (văn hóa công ty),
giáo trình đã nêu các biểu trƣng, mô hình và các nhân tố ảnh hƣởng của văn
9
hóa doanh nghiệp nhằm giúp ngƣời đọc hiểu đƣợc bản sắc văn hóa của một
doanh nghiệp là gì, các biểu hiện của chúng và những tác nhân cơ bản tạo
dựng nên bản sắc văn hóa của một doanh nghiệp.
Nguyễn Viết Lộc, 2012. Văn hóa doanh nhân Việt Nam trong bối cảnh
hội nhập quốc tế. Luận án tiến sĩ Quản trị Kinh doanh, Trƣờng Đại học Kinh
tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. Kết quả nghiên cứu của Luận án đã có những
đóng góp lớn cho cộng đồng doanh nhân Việt Nam nói riêng và việc nghiên
cứu văn hóa doanh nhân nói chung về mặt lý luận lẫn thực tiễn. Luận án đã
chung đúc hệ giá trị văn hóa doanh nhân Việt Nam trong bối cảnh hội nhập
quốc tế - cơ sở để nhận diện rõ văn hóa doanh nhân Việt Nam và là thƣớc đo,
mục tiêu phấn đấu cho các doanh nhân để từ đó tạo lập nên cộng đồng doanh
nhân Việt Nam đủ tầm vƣơn ra quốc tế. Luận án còn chỉ ra những điểm mạnh
và hạn chế của văn hóa doanh nhân Việt Nam để giúp các doanh nhân có cái
nhìn khách quan và tự điều chỉnh hành vi để nâng cao khả năng cạnh tranh và
hội nhập.
Minh Thạnh (chủ biên), 2012. Áp dụng tinh thần Phật giáo xây dựng
VHDN. TP.HCM: Nhà xuất bản Phƣơng Đông. Tác giả cho rằng VHDN tạo
dựng sự phát triển bền vững, không nhất thiết thƣơng hiệu tạo dựng sự phát
triển bền vững. VHDN không phải là ép buộc nhân viên hay ngƣời khác đi
theo một lề lối áp đặt mà đó chính là sự hƣởng thụ, hƣởng thụ những gì đã có
sẵn giữa những giá trị truyền thống và hiện đại, mà nói đến hƣởng thụ thì phải
có lựa chọn, có thực tập, có điển hình, có sự hài lòng. Ta thƣờng hay cổ vũ
cho việc phát triển thƣơng hiệu mà quên cổ vũ cho phát triển VHDN. Một khi
VHDN phát triển thì thƣơng hiệu tự nhiên phát triển và vững mạnh. Thƣơng
hiệu chỉ là sự thừa hƣởng từ thành quả của VHDN đúng đắn. Điều này cho
thấy VHDN là nền tảng cho mọi sự thành công khác của doanh nghiệp.
10
Phan Quốc Việt và Nguyễn Huy Hoàng, 2012. Xây dựng VHDN – Yếu
tố quyết định sự trường tồn của doanh nghiệp. Trung tâm Phát triển kỹ năng
con ngƣời Tâm Việt. Các tác giả nêu rõ sự cần thiết phải xây dựng và duy trì
VHDN trong một tổ chức. Bài viết đề cập đến vấn đề xây dựng VHDN thành
công qua 11 bƣớc và khẳng định việc xây dựng VHDN không đơn thuần là
liệt kê ra các giá trị mình mong muốn mà đòi hỏi sự nỗ lực của tất cả các
thành viên, sự khởi xƣớng, cổ vũ, động viên của lãnh đạo.
Diễn đàn Doanh nghiệp, 2006. Văn hóa doanh nghiệp, yếu tố vàng của
thành công. Bài viết khẳng định VHDN là tài sản vô hình của mỗi doanh
nghiệp, và xây dựng VHDN là việc làm hết sức cần thiết nhƣng cũng không ít
khó khăn trong điều kiện nền kinh tế thị trƣờng. Bài viết đã thống kê một số
nét đặc trƣng văn hóa doanh nghiệp của các nƣớc nhƣ Nhật, Mỹ,… và thực
trạng VHDN ở Việt Nam. Tác giả cũng chỉ ra việc xây dựng VHDN phải có
những biện pháp cụ thể: đầu tiên phải xây dựng hệ thống định chế của doanh
nghiệp gồm: chính danh, tự kiểm soát, phân tích các công việc, các yêu cầu;
sau đó xây dựng các kênh thông tin; xây dựng các thể chế và thiết chế tập
trung và dân chủ nhƣ: Đa dạng hoá các loại hình đào tạo và phát triển nguồn
nhân lực; tiêu chuẩn hoá các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn; xây dựng cơ
chế kết hợp hài hoà các lợi ích để doanh nghiệp trở thành ngôi nhà chung, là
con thuyền vận mệnh của mọi ngƣời.
Bùi Quang Tuyến, 2015, Nhận diện năng lực động của Tập đoàn Viễn
thông Quân đội, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Kinh tế và kinh doanh. Nghiên
cứu đã tìm ra một số năng lực động của Viettel có liên quan tới văn hóa doanh
nghiệp nhƣ văn hóa thích ứng nhanh, văn hóa đổi mới, sáng tạo, nghĩ mới,
làm mới từ cái cũ, văn hóa Đông – Tây luôn nhìn thấy hai mặt của một vấn
đề, tạo môi trƣờng và văn hóa làm việc thân thiện, có mục tiêu, có lý tƣởng
chung.
11
Trần Thị Thu Hà, 2013. Xây dựng VHDN tại Công ty Dịch vụ Viễn
thông VinaPhone. Luận văn thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, Học viện Công nghệ
Bƣu chính Viễn thông. Tác giả đã hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản
về VHDN, phân tích, đánh giá thực trạng VHDN tại Công ty Dịch vụ Viễn
thông VinaPhone, đề xuất giải pháp xây dựng và phát triển VHDN.
Vƣơng Văn Lợi, 2012. Hoàn thiện VHDN tại Ngân hàng phát triển Việt
Nam. Luận văn thạc sĩ Quản trị Kinh doanh, Trƣờng Đại học Kinh tế quốc
dân. Tác giả đã nghiên cứu các nhân tố tác động đến VHDN cả bên trong và
bên ngoài. Tác giả đƣa quy trình nhằm xây dựng và hoàn thiện VHDN. Quy
trình này gồm 3 bƣớc là định hình VHDN, triển khai xây dựng và ổn định,
phát triển VHDN. Mục đích của bƣớc định hình VHDN là xây dựng đƣợc
triết lý kinh doanh cho mình. Trong phần bƣớc triển khai xây dựng VHDN,
tác giả đề cập tới những việc cần làm nhƣ phổ biến kiến thức chung, xác định
các giá trị văn hóa phù hợp với doanh nghiệp, xây dựng bộ sổ tay văn hóa,
triển khai VHDN và kiểm định các giá trị văn hóa.
Trong bƣớc ổn định và phát triển văn hóa, tác giả nhấn mạnh vào các
biện pháp: tuyển chọn nhân sự, khuyến khích sự tiếp nhận giá trị, huấn luyện
thành viên mới, củng cố các giá trị, đánh giá thƣởng phạt công bằng. Khi tiến
hành xem xét thực trạng VHDN tại ngân hàng, tác giả tiến hành khảo sát thực
trạng trên các biểu hiện hữu hình và vô hình. Tác giả cũng tiến hành đánh giá
giữa văn hóa mong muốn và văn hóa hiện tại của ngân hàng sử dụng mô hình
OCAI. Trong phần giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa của ngân hàng, tác giả
đề xuất 04 nhóm giải pháp chính cho việc hoàn thiện VHDN bao gồm: đào
tạo tuyển dụng, truyền thông, tổ chức các lễ nghi, xây dựng quy chế khen
thƣởng.
Đỗ Thị Thanh Tâm, 2006. Xây dựng VHDN cho các doanh nghiệp Việt
Nam trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế. Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trƣờng
12