Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp
- 109 trang
- file .pdf
Lêi nãi ®Çu
1-Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi:
C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, cña mäi thµnh
phÇn kinh tÕ. Víi môc tiªu tõ nay ®Õn n¨m 2010, n-íc ta c¬ b¶n lµ mét n-íc
c«ng nghiÖp ph¸t triÓn víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, nhiÒu ngµnh nghÒ kinh
doanh kh¸c nhau, ®¶m b¶o môc tiªu kinh tÕ ph¸t triÓn, x· héi c«ng b»ng, d©n
chñ, v¨n minh.V× vËy, §¶ng vµ Nhµ n-íc ta lu«n tró träng vµ quan t©m ®Õn sù
ph¸t triÓn cña kinh tÕ-x· héi, lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi lµm tiªu chuÈn c¬
b¶n ®Ó ®Þnh ra ph-¬ng ¸n ph¸t triÓn. Trong ph¸t triÓn míi, -u tiªn quy m« võa
vµ nhá, x©y dùng mét sè c«ng tr×nh quy m« lín thËt cÇn thiÕt vµ hiÖu qu¶, t¹o
ra nh÷ng mòi nhän trong tõng b-íc ph¸t triÓn. Bëi vËy, x©y dùng lµ mét trong
nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp quan träng, gãp phÇn t¹o ra sù ®æi míi, ph¸t triÓn
vµ hoµn thiÖn môc tiªu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh c«ng nghiÖp x©y
dùng ®ang cã nh÷ng b-íc t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn cao, ®ã lµ nh÷ng c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã quy m« lín vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn
sù canh tranh gay g¾t cña m«i tr-êng kinh doanh, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp
ph¶i lu«n chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh nh»m môc
tiªu cã l·i vµ t¹o chç ®øng trªn thÞ tr-êng.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 11-3 thuéc c«ng ty cæ
phÇn S«ng §µ 11. Víi nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh lín, thêi gian
thi c«ng dµi. V× vËy, c«ng viÖc theo dâi, tÝnh to¸n gi¸ thµnh c¸c c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh chiÕm phÇn lín trong c«ng viÖc kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp.
Cïng víi xu h-íng héi nhËp cña nÒn kinh tÕ vµ m«i tr-êng kinh doanh ngµy
cµng gay g¾t, xÝ nghiÖp lu«n tù m×nh ®æi míi c¸ch thøc kinh doanh vµ hoµn
thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m môc tiªu ®¹t ®-îc doanh thu cao vµ gi¸ thµnh h¹.
VËy nªn, em m¹nh d¹n chän ®Ò t¯i “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p” t¹i xÝ nghiÖp nhºm mong
muèn ®-îc ®ãng gãp mét phÇn nµo ®ã trong c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh cña xÝ nghiÖp.
2-Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi:
Sù hç trî cña c«ng t¸c ho¹ch to¸n kÕ to¸n trong doanh nghiÖp lµ hÕt søc
cÇn thiÕt bëi h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c«ng cô cã vai trß quan träng trong sù tån
t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p sÏ h¹n chÕ
®-îc nh÷ng thÊt tho¸t, l·ng phÝ vµ lµ c¬ së ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸
thµnh t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp trong hiÖn t¹i vµ t-¬ng lai.
3-§èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cïng víi sù nhËn thøc cña b¶n th©n trong qu¸ tr×nh
häc tËp. Em m¹nh d¹n chän ®Ò t¯i: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p” t¹i XÝ nghiÖp S«ng §¯ 11-3 thuéc
C«ng Ty Cæ PhÇn S«ng §µ 11.
4-Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu:
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ khoa häc kinh tÕ, cã ®èi t-îng nghiªn cô thÓ mµ ë
®©y ®èi t-îng nghiªn cøu lµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Do vËy ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu trong bµi LuËn v¨n ¸p dông lµ ph-¬ng
ph¸p duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö vµ ph-¬ng ph¸p t×m hiÓu thùc tÕ t¹i
XÝ nghiÖp.
5-Bè côc cña luËn v¨n:
Ngoµi phÇn më ®Çu, c¸c phÇn môc lôc, tµi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n gåm
3 ch-¬ng:
Ch-¬ng 1: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 11-3 thuéc C«ng ty cæ phÇn S«ng §µ 11.
Ch-¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 11-3 thuéc C«ng ty
Cæ PhÇn S«ng §µ 11.
Ch-¬ng 1
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p
1.1 Sù cÇn thiÕt tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p
1.1.1 Yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, cïng víi sù thay ®æi cña c¬ chÕ qu¶n lý, hÖ
thèng c¬ së h¹ tÇng cña n-íc ta ®· cã nh÷ng b-íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®¹t
®-îc nh÷ng thµnh tùu to lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó ®¹t ®-îc ®iÒu ®ã
ngay tõ ®Çu c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Æt ra c¸c ph-¬ng ¸n kinh doanh mang l¹i
lîi nhuËn cao nhÊt. Vµ ph-¬ng ¸n ®ã mét phÇn chÝnh lµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm
b»ng c¸ch sö dông tiÕt kiÖm vËt t-, tiÒn vèn, qu¶n lý tèt chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú,…
§èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, ®Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh
s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i chó träng lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sÏ gióp
doanh nghiÖp tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt t×m ra biÖn ph¸p h¹ thÊp chi
phÝ, ph¸t huy quy tr×nh s¶n xuÊt. Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm doanh nghiÖp x©y l¾p bé phËn kÕ to¸n cung
cÊp, nh÷ng nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã thÓ nh×n nhËn ®óng thùc tr¹ng cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nh÷ng chi phÝ thùc tÕ cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh,…trong tõng thêi kú còng nh- kÕt qu¶ cña toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh
møc chi phÝ, t×nh h×nh sö dông tµi s¶n, vËt t-, lao ®éng, vèn ®Ó cã c¸c quyÕt
®Þnh qu¶n lý còng nh- trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ, nh»m lo¹i trõ ¶nh
h-ëng cña nh÷ng nh©n tè tiªu cùc, ph¸t huy nh÷ng nh©n tè tÝch cùc, khai th¸c
kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña doanh nghiÖp, tiÕt kiÖm chi phÝ mét c¸ch hîp lý.
§èi víi Nhµ n-íc, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý, chÝnh x¸c t¹i
c¸c doanh nghiÖp sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý vÜ m« cã c¸i nh×n tæng qu¸t
toµn diÖn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Tõ ®ã ®-a ra nh÷ng ®-êng lèi
chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó t¨ng c-êng hay h¹n chÕ quy m« ph¸t triÓn cña c¸c
doanh nghiÖp, nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ nãi
chung.
Ngoµi ra, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp sÏ ¶nh
h-ëng ®Õn nguån thu cho Ng©n s¸ch Nhµ n-íc.
V× vËy, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp x©y l¾p lµ rÊt cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa v« cïng quan träng, nã g¾n
liÒn víi quyÒn lîi trùc tiÕp cña doanh nghiÖp, cña Nhµ n-íc vµ c¸c bªn liªn
quan.
1.1.2 Vai trß vµ nhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.1.2.1 Vai trß
Chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸c chØ tiªu quan träng trong hÖ thèng
c¸c chØ tiªu kinh tÕ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp vµ cã mèi
quan hÖ mËt thiÕt víi doanh thu, kÕt qu¶ (l·i, lç) ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, do vËy ®-îc chñ doanh nghiÖp rÊt quan t©m.
Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch khoa häc,
hîp lý vµ ®óng ®¾n cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ph¸t sinh
ë doanh nghiÖp, ë tõng bé phËn, tõng ®èi t-îng, gãp phÇn t¨ng c-êng qu¶n lý
tµi s¶n, vËt t- lao ®éng, tiÒn vèn mét c¸ch tiÕt kiÖm, cã hiÖu qu¶. MÆt kh¸c t¹o
®iÒu kiÖn phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ã lµ mét trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng t¹o cho doanh nghiÖp mét -u thÕ c¹nh tranh.
MÆt kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¬ së ®Ó ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, lµ
c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé, ph©n tÝch chi phÝ, ®ång thêi cßn lµ
c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
1.1.2.2 NhiÖm vô
§Ó tæ chøc tèt kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p
øng tèt yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ë doanh nghiÖp, kÕ
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau:
X¸c ®Þnh ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
Tæ chøc vËn dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n doanh nghiÖp
®· lùa chän.
Tæ chøc tËp hîp, kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ theo ®óng ®èi t-îng
kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, theo c¸c yÕu tè chi phÝ vµ
kho¶n môc gi¸ thµnh.
LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè (trªn thuyÕt minh b¸o c¸o tµi
chÝnh); ®Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm ë doanh nghiÖp x©y l¾p.
Tæ chøc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ khèi l-îng s¶n phÈm dë dang khoa häc,
hîp lý, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh
XD trong kú mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c.
1.2 Chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
1.2.1 Chi phÝ s¶n xuÊt
1.2.1.1 Kh¸i niÖm
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp
x©y l¾p nãi riªng ph¶i huy ®éng sö dông c¸c nguån lùc, vËt lùc (lao ®éng, vËt
t-, tiÒn vèn,…) ®Ó thùc hiÖn x©y dùng t¹o ra c¸c s¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh,…. Qu¸ tr×nh t¹o ra c¸c s¶n phÈm ®ã ®ång nghÜa
víi viÖc doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao
®éng vËt hãa cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh.
VËy, chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt hãa vµ c¸c hao phÝ cÇn
thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng x©y dùng, l¾p
®Æt c¸c c«ng tr×nh (ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p) trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh
1.2.1.2 B¶n chÊt vµ néi dung cña chi phÝ s¶n xuÊt
Nh- vËy néi dung cña chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p bao
gåm:
Chi phÝ lao ®éng sèng: lµ chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho
ng-êi lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Chi phÝ lao ®éng vËt hãa: lµ toµn bé gi¸ trÞ t- liÖu s¶n xuÊt ®· hao phÝ
trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p nh- nguyªn vËt liÖu, c«ng cô
dông cô, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh,…
C¸c lo¹i chi phÝ kh¸c: nh- b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ
c«ng ®oµn, chi phÝ dich vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn,…
§é lín cña chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ®¹i l-îng x¸c ®Þnh vµ phô thuéc hai
nh©n tè chñ yÕu lµ:
Khèi l-îng lao ®éng vµ t- liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao vµo s¶n xuÊt trong
mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
Gi¸ c¶ c¸c t- liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu dïng vµ tiÒn c«ng cho mét ®¬n vÞ lao
®éng ®· hao phÝ.
1.2.1.3 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i,
nhiÒu thø kh¸c nhau. §Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý, h¹ch to¸n, kiÓm tra
chi phÝ còng nh- phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i ®-îc ph©n bæ theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp.
1.2.1.3.1 Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ :
C¨n cø vµo tÝnh chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña c¸c läai chi phÝ, toµn bé
chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®-îc ph©n chia thµnh c¸c yÕu tè sau:
Chi phÝ NVL trùc tiÕp: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n
mµ doanh nghiÖp ®· sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú.
Chi phÝ nh©n c«ng: lµ toµn bé sè tiÒn c«ng (l-¬ng), th-ëng, phô cÊp vµ
c¸c kho¶n trÝch trªn l-¬ng theo quy ®Þnh cña c«ng nh©n lao ®éng trùc
tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn xe, m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n
lý ë c¸c ph©n x-ëng, tæ, ®éi.
Chi phÝ khÊu hao TSC§: lµ toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao tµi s¶n cè
®Þnh (m¸y thi mãc thiÕt bÞ thi c«ng, thiÕt bÞ phôc vô vµ qu¶n lý) sö dông
cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp trong kú.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c¸c lo¹i
dÞch vô mua tõ bªn ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp (nh- chi ®iÖn, n-íc, ®iÖn tho¹i).
Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: bao gåm toµn bé chi phÝ b»ng tiÒn phôc vô cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi c¸c yÕu tè trªn.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tiªu thøc nµy cã t¸c dông lµ cho phÐp
x¸c ®Þnh râ c¬ cÊu, tû träng tõng yÕu tè chi phÝ, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸
t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lµm c¬ së cho viÖc dù trï hay x©y
dùng kÕ ho¹ch cung øng vËt t-, tiÒn vèn, huy ®éng sö dông lao ®éng,…
1.2.1.3.2 Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých, c«ng dông
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc chia thµnh c¸c kho¶n
môc sau:
Chi phÝ NVL trùc tiÕp: bao gåm gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu chÝnh, vËt
liÖu phô, c¸c cÊu kiÖn hoÆc c¸c bé phËn rêi, vËt liÖu lu©n chuyÓn tham gia cÊu
thµnh lªn thùc thÓ s¶n phÈm x©y l¾p hoÆc gióp cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn
thµnh khèi l-îng x©y l¾p.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ toµn bé chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng (tiÒn c«ng),
c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt th-êng xuyªn (phô cÊp l-u ®éng, phô cÊp tr¸ch
nhiÖm) cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt thuéc doanh nghiÖp vµ sè tiÒn tr¶ cho
ng-êi lao ®éng trùc tiÕp thuª ngoµi.
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: bao gåm chi phÝ cho c¸c m¸y thi c«ng
nh»m thùc hiÖn khèi l-îng c«ng t¸c x©y, l¾p b»ng m¸y. M¸y mãc thi c«ng lµ
lo¹i m¸y trùc tiÕp phôc vô x©y, l¾p c«ng tr×nh, gåm nh÷ng m¸y mãc chuyÓn
®éng b»ng ®éng c¬ h¬i n-íc, diezen, ®iÖn,…(kÓ c¶ lo¹i m¸y phôc vô x©y, l¾p).
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng bao gåm: Chi phÝ th-êng xuyªn vµ chi phÝ
t¹m thêi.
Chi phÝ th-êng xuyªn sö dông m¸y thi c«ng gåm: L-¬ng chÝnh, l-¬ng
phô cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, phôc vô m¸y,…; chi phÝ vËt liÖu; chi phÝ
c«ng cô, dông cô; chi phÝ khÊu hao TSC§; chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (chi phÝ
dÞch vô nhá, ®iÖn, n-íc, b¶o hiÓm xe, m¸y,…); chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
Chi phÝ t¹m thêi sö dông m¸y thi c«ng gåm: Chi phÝ söa ch÷a lín m¸y
thi c«ng (®¹i tu, trung tu,…); chi phÝ c«ng tr×nh t¹m thêi cho m¸y thi c«ng
(lÒu, l¸n, bÖ, ®-êng ray ch¹y m¸y,…).
Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho viÖc qu¶n lý vµ phôc
vô s¶n xuÊt chung t¹i ph©n x-ëng, tæ, ®éi, tiÒn l-¬ng cho nh©n viªn qu¶n lý
®éi x©y dùng, chi phÝ vËt liÖu, CCDC, chi phÝ khÊu hao TSC§ vµ c¸c chi phÝ
kh¸c dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña tæ, ®éi, c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng:
BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n sö dông
m¸y thi c«ng, nh©n viªn qu¶n lý tæ, ®éi, ph©n x-ëng.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cã t¸c
dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo dù to¸n: lµ c¬ së cho viÖc tÝnh to¸n
tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo thùc tÕ kho¶n môc, tõ ®ã ®èi
chiÕu víi gi¸ thµnh dù to¸n cña c«ng tr×nh. V× trong x©y dùng c¬ b¶n, ph-¬ng
ph¸p lËp dù to¸n th-êng lµ lËp riªng cho tõng ®èi t-îng x©y dùng theo c¸c
kho¶n môc nªn c¸ch ph©n läai nµy còng ®-îc sö dông rÊt phæ biÕn trong c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p.
1.2.1.3.3 Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµo
c¸c ®èi t-îng chÞu chi phÝ
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc chia thµnh hai
lo¹i: Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.
Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn
tõng ®èi t-îng sö dông chi phÝ, tõng c«ng viÖc nhÊt ®Þnh.
Do ®ã, kÕ to¸n cã thÓ c¨n cø vµo sè liÖu chøng tõ gèc ®Ó h¹ch to¸n trùc
tiÕp cho tõng ®èi t-îng liªn quan.
Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi
t-îng sö dông chi phÝ, nhiÒu c«ng viÖc,…
Víi nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng
cã liªn quan theo mét tiªu thøc ph©n bæ nhÊt ®Þnh.
1.2.1.3.4 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt
víi khèi l-îng ho¹t ®éng
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y dùng
chia thµnh hai lo¹i: biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ.
§Þnh phÝ: lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay vÒ tæng sè khi cã sù thay ®æi vÒ
khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh nh- chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp.
BiÕn phÝ: lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè l-îng khi cã sù
thay ®æi vÒ khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh nh- chi phÝ ®iÖn th¾p s¸ng, chi
phÝ thuª mÆt b»ng.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó
ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ – khèi l-îng- lîi nhuËn, ph©n tÝch ®iÓm
hßa vèn phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh hîp lý, nh»m t¨ng lîi
nhuËn.
1.2.2 Gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.2.2.1 Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh tÝnh cho mét khèi
l-îng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh.
Do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ cã quy m« lín, thêi gian thi c«ng
dµi nªn ®èi víi c«ng tr×nh lín kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®-îc ngay gi¸ thµnh c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh mµ ph¶i th«ng qua viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña khèi
l-îng s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh quy -íc.
Khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh ®Õn mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh vµ ph¶i tháa
m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau:
+ Ph¶i n»m trong thiÕt kÕ vµ ®¶m b¶o chÊt l-îng (®¹t gi¸ trÞ sö dông)
+ Ph¶i ®¹t ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý
+ Ph¶i ®-îc x©y dùng cô thÓ vµ ph¶i ®-îc chñ ®Çu t- nghiÖm thu vµ chÊp nhËn
thanh to¸n.
Nh- vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh
cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh hay khèi l-îng x©y
dùng hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n quy -íc ®· nghiÖm thu, bµn giao vµ ®-îc chÊp
nhËn thanh to¸n.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu mang tÝnh giíi h¹n vµ x¸c ®Þnh, võa
mang tÝnh chÊt kh¸ch quan, võa mang tÝnh chÊt chñ quan. Trong hÖ thèng c¸c
chØ tiªu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng
hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, còng nh- tÝnh ®óng ®¾n cña nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lý mµ doanh nghiÖp
®· thùc hiÖn ®Ó nh»m môc ®Ých h¹ thÊp chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn.
1.2.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh
1.2.2.2.1 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh SPXL theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸
thµnh.
C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh ®-îc chia
thµnh 3 lo¹i:
Gi¸ thµnh dù to¸n: lµ tæng chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi l-îng x©y
l¾p c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh dù to¸n ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬
së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ – kü thuËt cña Nhµ n-íc vµ c¸c khung gi¸ giíi h¹n
quy ®Þnh ¸p dông cho tõng vïng l·nh thæ cña Bé Tµi chÝnh. C¨n cø vµo gi¸ trÞ
dù to¸n x©y l¾p cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ta cã thÓ x©y dùng
dù to¸n cña chóng theo c«ng thøc:
Gi¸ thµnh Gi¸ trÞ dù to¸n Thu nhËp chÞu ThuÕ
= - -
dù to¸n sau thuÕ thuÕ tÝnh tr-íc GTGT ®Çu ra
HoÆc
Gi¸ thµnh Gi¸ trÞ dù L·i ®Þnh møc
= +
dù to¸n to¸n c«ng tr×nh
Thu nhËp chÞu thuÕ tÝnh tr-íc lµ sè (%) trªn gi¸ thµnh x©y l¾p do Nhµ
n-íc quy ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i h×nh x©y l¾p kh¸c nhau, tõng s¶n phÈm x©y
l¾p cô thÓ.
Gi¸ thµnh dù to¸n lµ chØ tiªu dïng ®Ó lµm c¨n cø cho c¸c doanh nghiÖp
x©y dùng kÕ ho¹ch cña m×nh, cßn c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc qua ®ã gi¸m
s¸t ®-îc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp x©y dùng.
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh ®-îc x©y dùng trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu
kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸, biÖn ph¸p thi c«ng.
Gi¸ thµnh kÕ hoach ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ thµnh dù to¸n - Møc h¹ gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø
®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña
doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ
mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó hoµn thµnh khèi l-îng x©y l¾p nhÊt ®Þnh vµ ®-îc
tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®-îc cho khèi
l-îng x©y dùng thùc hiÖn trong kú.
Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ thùc tÕ phÊn ®Êu cña
doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
§Ó ®¶m b¶o c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã l·i, c¸c lo¹i gi¸ thµnh trªn
ph¶i tu©n thñ theo nguyªn t¾c sau:
Gi¸ thµnh dù to¸n Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Gi¸ thµnh thùc tÕ
1.2.2.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh SP theo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc ph©n biÖt
theo c¸c lo¹i sau:
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt x©y l¾p: lµ lo¹i gi¸ thµnh trong ®ã bao gåm toµn bé
chi phÝ s¶n xuÊt (chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ NC trùc tiÕp, chi phÝ sö dông
m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho khèi l-îng, giai ®o¹n x©y l¾p
hoµn thµnh hoÆc c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh toµn bé cña c«ng tr×nh hoµn thµnh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh
hoµn thµnh: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn
quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm x©y l¾p.
Gi¸ thµnh toµn Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt
Gi¸ thµnh
bé s¶n phÈm = + (CPBH, CPQLDN) ph©n bæ
s¶n xuÊt
x©y l¾p cho c¸c s¶n phÈm x©y l¾p
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp c¸c doanh nghiÖp biÕt ®-îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh thùc (l·i, lç) cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh mµ doanh
nghiÖp ®· thùc hiÖn v× c¨n cø vµo gi¸ thµnh toµn bé sÏ x¸c ®Þnh ®-îc møc lîi
nhuËn tr-íc thuÕ cña doanh nghiÖp.
1.2.2.2.3 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh khèi l-îng
x©y l¾p.
Trong x©y dùng c¬ b¶n, trªn thùc tÕ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý vÒ chi
phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh vµ c«ng t¸c quyÕt to¸n kÞp thêi, tr¸nh phøc t¹p
hãa, gi¸ thµnh ®-îc chia thµnh hai lo¹i:
* Gi¸ thµnh khèi l-îng s¶n phÈm quy -íc: lµ chi phÝ s¶n xuÊt toµn bé ®Ó
hoµn thµnh mét khèi l-îng s¶n phÈm x©y l¾p ®Õn giai ®o¹n quy -íc vµ ph¶i
tháa m·n ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®· quy ®Þnh (3 ®iÒu kiÖn ®èi víi khèi l-îng s¶n
phÈm hoµn thµnh quy -íc).
* Gi¸ thµnh khèi l-îng x©y l¾p hoµn chØnh: lµ gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh, ®¶m b¶o chÊt l-îng, kü thuËt theo ®óng thiÕt
kÕ, hîp ®ång bµn giao vµ ®-îc chñ ®Çu t- nghiÖm thu, chÊp nhËn thanh to¸n.
1.2.3 Mèi quan hÖ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ doanh nghiÖp x©y dùng
nãi chung th× gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi
nhau.
* VÒ mÆt b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn hai
mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu biÓu hiÖn
b»ng tiÒn nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh
nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, x©y dùng ®Ó hoµn thµnh mét c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Tuy nhiªn, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau:
* VÒ mÆt l-îng: khi nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi h¹n cho chóng mét
thêi kú nhÊt ®Þnh, kh«ng ph©n biÖt lµ lo¹i s¶n phÈm nµo, ®· hoµn thµnh hay
ch-a, cßn khi nãi ®Õn gi¸ thµnh lµ x¸c ®Þnh mét l-îng chi phÝ nhÊt ®Þnh, tÝnh
cho mét ®¹i l-îng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. Nh- vËy chi phÝ s¶n xuÊt lµ
c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Sù kh¸c nhau: gi¸ thµnh s¶n phÈm cã tÝnh chÊt chu kú ®Ó so s¸nh chi
phÝ víi khèi l-îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. T¹i thêi ®iÓm tÝnh
gi¸ thµnh cã thÓ cã mét khèi l-îng ch-a hoµn thµnh, chøa ®ùng mét l-îng chi
phÝ cho nã ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. Vµ ®Çy kú cã thÓ cã mét
khèi l-îng s¶n xuÊt ch-a hoµn thµnh ë kú tr-íc chuyÓn sang ®Ó tiÕp tôc s¶n
xuÊt, chøa ®ùng mét l-îng chi phÝ cho nã - ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu
kú. Nh- vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú bao gåm chi phÝ s¶n
xuÊt cña kú tr-íc chuyÓn sang vµ mét phÇn cña chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh
trong kú. C«ng thøc gi¸ thµnh ®-îc tÝnh nh- sau:
Gi¸ thµnh s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n
phÈm x©y l¾p = xuÊt dë dang + xuÊt ph¸t sinh - xuÊt dë dang
hoµn thµnh ®Çu kú trong kú cuèi kú
Trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau
hoÆc ë c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th×:
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú
Tõ c«ng thøc gi¸ thµnh trªn ta thÊy, c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt hîp
thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh-ng kh«ng ph¶i mäi chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu ®-îc
tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ chi phÝ s¶n xuÊt gåm toµn bé c¸c kho¶n ®·
chi ra trong kú phôc vô cho x©y dùng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p vµ gi¸
thµnh chØ giíi h¹n sè chi phÝ ®· chi ra liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh hoµn thµnh.
Cã nh÷ng chi phÝ ®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh nh-ng kh«ng ®-îc tÝnh vµo
chi phÝ kú nµy (lµ c¸c chi phÝ ph©n bæ nhiÒu kú).
Cã nhiÒu chi phÝ ph¸t sinh trong kú nh-ng ch-a cã s¶n phÈm hoµn
thµnh. Do ®ã ch-a cã gi¸ thµnh.
Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn kh¸c nhau ë gi¸ trÞ s¶n
xuÊt s¶n phÈm dë vµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt s¶n phÈm háng.
Nh- vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hay gi¸
thµnh s¶n phÈm ®Ó cã ®-îc khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh.
Cã thÓ thÊy sù kh«ng ®ång nhÊt gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh, tuy
nhiªn, cÇn kh¼ng ®Þnh l¹i r»ng: chi phÝ s¶n xuÊt v¸ gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn hai
mÆt cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
1.3 C«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p
1.3.1 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p
1.3.1.1 §èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¸t sinh ë nhiÒu thêi
®iÓm kh¸c nhau, liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o c¸c lo¹i s¶n phÈm, lao vô kh¸c.
§èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi vµ giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ph¹m vi vµ giíi h¹n. X¸c ®Þnh ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn trong tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Thùc chÊt cña
viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i g©y ra chi phÝ
(tæ, ®éi, ph©n x-ëng s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ,…) hoÆc ®èi t-îng chÞu chi
phÝ (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng,…).
Dùa trªn nh÷ng c¨n cø vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm
trong doanh nghiÖp x©y l¾p, ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ
tõng c«ng tr×nh, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng ph©n x-ëng, tõng tæ, ®éi, ®¬n
®Æt hµng…
1.3.1.2 Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
Trªn c¬ së ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ ®· x¸c ®Þnh kÕ to¸n tiÕn hµnh lùa
chän ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho phï hîp.
XÐt theo c¸ch thøc tËp hîp chi phÝ vµo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ,
kÕ to¸n sö dông hai ph-¬ng ph¸p: ph-¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp vµ ph-¬ng
ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp.
1.3.1.2.1 Ph-¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã
liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt riªng biÖt. Do
®ã, kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ ban ®Çu ®Ó h¹ch to¸n cho tõng ®èi tù¬ng
riªng biÖt. Theo ph-¬ng ph¸p nµy chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®-îc tÝnh trùc tiÕp
cho tõng ®èi t-îng chÞu chi phÝ nªn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao. V× vËy sö dông
tèi ®a ph-¬ng ph¸p nµy trong ®iÒu kiÖn cã thÓ cho phÐp.
1.3.1.2.2 Ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã
liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ, kh«ng tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu
riªng cho tõng ®èi t-îng. Trong tr-êng hîp ®ã, ph¶i tËp hîp chung cho nhiÒu
®èi t-îng. Sau ®ã, lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp ®Ó ph©n bæ kho¶n
chi phÝ nµy cho tõng ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ. ViÖc ph©n bæ ®-îc tiÕn hµnh
theo tr×nh tù:
- X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ (H)
Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ
HÖ sè ph©n bæ =
Tæng tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ
C
Hay H=
T
- X¸c ®Þnh møc chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng:
Ci = Ti x H
Trong ®ã C i : lµ chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng i
T i : lµ tiªu chuÈn ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng i
H: lµ hÖ sè ph©n bæ
Thùc tÕ cho thÊy, trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, do s¶n phÈm mang
tÝnh ®¬n chiÕc, c¸ch xa nhau vÒ mÆt kh«ng gian nªn chñ yÕu sö dông ph-¬ng
ph¸p tËp hîp trùc tiÕp, cßn víi kho¶n môc chi phÝ gi¸n tiÕp ph¶i cã tiªu thøc
ph©n bæ.
Ngoµi ra trong doanh nghiÖp x©y l¾p cßn cã nh÷ng ph-¬ng ph¸p h¹ch
to¸n chi phÝ sau:
- Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh: chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo
th× tËp hîp trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã.
- Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng: chi phÝ
s¶n xuÊt ph¸t sinh sÏ ®-îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng riªng. Khi ®¬n ®Æt hµng
hoµn thµnh th× tæng sè chi phÝ ph¸t sinh kÓ tõ lóc khëi c«ng ®Õn khi hoµn
thµnh chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng ®ã.
- Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ thi c«ng: c¸c
chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tËp hîp theo tõng ®¬n vÞ thi c«ng.
1.3.2 Chøng tõ vµ tµi kho¶n sö dông
KÕ to¸n c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô ®Ó
tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, b¶ng ph©n bæ tiÒn l-¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l-¬ng tËp hîp vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc, c¨n cø vµo b¶ng
trÝch kh©u hao TSC§, c¸c phiÕu chi, b¶ng ph©n bæ c«ng cô, dông cô, b¶ng
ph©n bæ tiÒn l-¬ng,…®Ó tËp hîp vµo chi phÝ s¶n xuÊt m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n
xuÊt chung.
T¯i kho°n sö dông: TK 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”
TK 622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”
TK 623 “ Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng”
TK 627 “ Chi phÝ s°n xuÊt chung”
Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c TK:
TK 335 “TrÝch tríc chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh”
TK 142 “ Chi phÝ tr° tríc”
1.3.3 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt (KKTX)
1.3.3.1 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Néi dung : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, c¸c bé phËn kÕt cÊu c«ng tr×nh, vËt liÖu lu©n chuyÓn th¼ng
gia cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm x©y, l¾p hoÆc gióp cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn
thµnh khèi l-îng s¶n phÈm x©y, l¾p (kh«ng kÓ vËt liÖu phô cho m¸y mãc,
ph-¬ng tiÖn thi c«ng vµ nh÷ng vËt liÖu chÝnh trong chi phÝ chung).
Nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ: Nguyªn vËt
liÖu sö dông cho x©y dùng h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× ph¶i tÝnh trùc tiÕp cho
s¶n phÈm h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã trªn c¬ së chøng tõ gèc theo sè l-îng thùc
tÕ ®· sö dông vµ theo gi¸ xuÊt thùc tÕ.
Cuèi kú h¹ch to¸n hoÆc khi c«ng tr×nh hoµn thµnh tiÕn hµnh kiÓm kª sè
vËt liÖu cßn l¹i t¹i n¬i s¶n xuÊt (nÕu cã) ®Ó ghi gi¶m trõ chi phÝ nguyªn vËt
liÖu trùc tiÕp xuÊt sö dông cho c«ng tr×nh.
Tµi kho¶n sö dông – TK 621
- Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¸n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông
trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y dùng, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp , … cña
doanh nghiÖp x©y l¾p. Tµi kho¶n nµy ®-îc më trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh.
- KÕt cÊu:
Bªn Nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp xuÊt dïng cho ho¹t
®éng x©y l¾p, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, kinh doanh dÞch vô
trong kú (gåm cã VAT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ VAT
theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ).
Bªn Cã: - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt nhËp
l¹i kho
- KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ sö
dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh¸c trong
kú sang TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang vµ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ chi tiÕt cho c¸c ®èi t-îng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng
tr×nh x©y dùng.
- TK 621 kh«ng cã sè d- cuèi kú
S¬ ®å 1.1: H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
TK 152, 153 TK 621 TK 152
XuÊt kho NVL, CCDC NVL dïng kh«ng hÕt
cho x©y l¾p nhËp l¹i kho
TK 111, 112, 141, 331 TK 154
NVL mua vÒ sö dông ngay
TK 133 Cuèi kú kÕt chuyÓn
chi phÝ NVL trùc tiÕp
ThuÕ
GTGT
1.3.3.2 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Néi dung: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho
ng-êi lao ®éng trùc tiÕp thùc hiÖn c«ng viÖc x©y dùng, l¾p ®Æt (kÓ c¶ lao ®éng
thuª ngoµi) bao gåm tiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng chÝnh, l-¬ng phô, c¸c kho¶n phô
l-¬ng cÊp cã tÝnh chÊt æn ®Þnh.
Tµi kho¶n sö dông – TK 622
- Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¸n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y dùng. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm c¶ c¸c
kho¶n ph¶i tr¶ cho lao ®éng thuéc doanh nghiÖp qu¶n lý vµ lao ®éng thuª
ngoµi theo tõng lo¹i c«ng viÖc (c¸c kho¶n phô cÊp).
- KÕt cÊu:
Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
s¶n phÈm, cung cÊp dÞch vô bao gåm tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng,
lao ®éng, c¸c kho¶n phô cÊp.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK 154
- Tµi kho¶n 622 cuèi kú kh«ng cã sè d-
S¬ ®å 1.2: H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 334(3341) TK 622 TK 154
Ph¶i tr¶ c«ng nh©n KÕt chuyÓn chi phÝ
thuéc danh s¸ch nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 111, 112, 331, 3342
Ph¶i tr¶ cho lao
®éng thuª ngoµi
TK 141
Thanh to¸n t¹m
øng chi phÝ NC
1.3.3.3 KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Néi dung: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ vÒ
NVL cho m¸y ho¹t ®éng, chi phÝ tiÒn l-¬ng (chÝnh, phô), phô cÊp cña c«ng
nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng, chi phÝ söa
ch÷a b¶o d-ìng m¸y vµ chi phÝ mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cã liªn quan
®Õn sö dông m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn khèi l-îng c«ng viÖc x©y l¾p b»ng
m¸y theo ph-¬ng thøc thi c«ng hçn hîp.
Tµi kho¶n sö dông: TK 623 – chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng tr×nh
- Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi
c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p.
- Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng ph¶i tr¶
c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng (nh- BHXH, BHYT, KPC§).
- KÕt cÊu:
Bªn Nî: C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng (chi phÝ NVL cho
m¸y ho¹t ®éng, chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp
l-¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y,
chi phÝ b¶o d-ìng, söa ch÷a m¸y thi c«ng,…).
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng sang bªn Nî TK
154 – Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang.
- Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d- cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n TK 623
§èi víi mçi h×nh thøc sö dông m¸y thi c«ng, kÕ to¸n cã c¸ch h¹ch to¸n phï
hîp.
a. Tr-êng hîp doanh nghiÖp cã tæ chøc bé m¸y thi c«ng riªng biÖt, ®éi
m¸y ®-îc ph©n cÊp h¹ch to¸n vµ cã tæ chøc kÕ to¸n riªng
1-Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi:
C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, cña mäi thµnh
phÇn kinh tÕ. Víi môc tiªu tõ nay ®Õn n¨m 2010, n-íc ta c¬ b¶n lµ mét n-íc
c«ng nghiÖp ph¸t triÓn víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, nhiÒu ngµnh nghÒ kinh
doanh kh¸c nhau, ®¶m b¶o môc tiªu kinh tÕ ph¸t triÓn, x· héi c«ng b»ng, d©n
chñ, v¨n minh.V× vËy, §¶ng vµ Nhµ n-íc ta lu«n tró träng vµ quan t©m ®Õn sù
ph¸t triÓn cña kinh tÕ-x· héi, lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi lµm tiªu chuÈn c¬
b¶n ®Ó ®Þnh ra ph-¬ng ¸n ph¸t triÓn. Trong ph¸t triÓn míi, -u tiªn quy m« võa
vµ nhá, x©y dùng mét sè c«ng tr×nh quy m« lín thËt cÇn thiÕt vµ hiÖu qu¶, t¹o
ra nh÷ng mòi nhän trong tõng b-íc ph¸t triÓn. Bëi vËy, x©y dùng lµ mét trong
nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp quan träng, gãp phÇn t¹o ra sù ®æi míi, ph¸t triÓn
vµ hoµn thiÖn môc tiªu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh c«ng nghiÖp x©y
dùng ®ang cã nh÷ng b-íc t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn cao, ®ã lµ nh÷ng c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã quy m« lín vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn
sù canh tranh gay g¾t cña m«i tr-êng kinh doanh, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp
ph¶i lu«n chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh nh»m môc
tiªu cã l·i vµ t¹o chç ®øng trªn thÞ tr-êng.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 11-3 thuéc c«ng ty cæ
phÇn S«ng §µ 11. Víi nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh lín, thêi gian
thi c«ng dµi. V× vËy, c«ng viÖc theo dâi, tÝnh to¸n gi¸ thµnh c¸c c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh chiÕm phÇn lín trong c«ng viÖc kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp.
Cïng víi xu h-íng héi nhËp cña nÒn kinh tÕ vµ m«i tr-êng kinh doanh ngµy
cµng gay g¾t, xÝ nghiÖp lu«n tù m×nh ®æi míi c¸ch thøc kinh doanh vµ hoµn
thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m môc tiªu ®¹t ®-îc doanh thu cao vµ gi¸ thµnh h¹.
VËy nªn, em m¹nh d¹n chän ®Ò t¯i “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p” t¹i xÝ nghiÖp nhºm mong
muèn ®-îc ®ãng gãp mét phÇn nµo ®ã trong c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh cña xÝ nghiÖp.
2-Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi:
Sù hç trî cña c«ng t¸c ho¹ch to¸n kÕ to¸n trong doanh nghiÖp lµ hÕt søc
cÇn thiÕt bëi h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c«ng cô cã vai trß quan träng trong sù tån
t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ
c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p sÏ h¹n chÕ
®-îc nh÷ng thÊt tho¸t, l·ng phÝ vµ lµ c¬ së ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸
thµnh t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp, ®¶m b¶o cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp trong hiÖn t¹i vµ t-¬ng lai.
3-§èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cïng víi sù nhËn thøc cña b¶n th©n trong qu¸ tr×nh
häc tËp. Em m¹nh d¹n chän ®Ò t¯i: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p” t¹i XÝ nghiÖp S«ng §¯ 11-3 thuéc
C«ng Ty Cæ PhÇn S«ng §µ 11.
4-Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu:
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ khoa häc kinh tÕ, cã ®èi t-îng nghiªn cô thÓ mµ ë
®©y ®èi t-îng nghiªn cøu lµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Do vËy ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu trong bµi LuËn v¨n ¸p dông lµ ph-¬ng
ph¸p duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö vµ ph-¬ng ph¸p t×m hiÓu thùc tÕ t¹i
XÝ nghiÖp.
5-Bè côc cña luËn v¨n:
Ngoµi phÇn më ®Çu, c¸c phÇn môc lôc, tµi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n gåm
3 ch-¬ng:
Ch-¬ng 1: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 11-3 thuéc C«ng ty cæ phÇn S«ng §µ 11.
Ch-¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 11-3 thuéc C«ng ty
Cæ PhÇn S«ng §µ 11.
Ch-¬ng 1
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p
1.1 Sù cÇn thiÕt tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p
1.1.1 Yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, cïng víi sù thay ®æi cña c¬ chÕ qu¶n lý, hÖ
thèng c¬ së h¹ tÇng cña n-íc ta ®· cã nh÷ng b-íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ®¹t
®-îc nh÷ng thµnh tùu to lín trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó ®¹t ®-îc ®iÒu ®ã
ngay tõ ®Çu c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Æt ra c¸c ph-¬ng ¸n kinh doanh mang l¹i
lîi nhuËn cao nhÊt. Vµ ph-¬ng ¸n ®ã mét phÇn chÝnh lµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm
b»ng c¸ch sö dông tiÕt kiÖm vËt t-, tiÒn vèn, qu¶n lý tèt chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú,…
§èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, ®Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh
s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i chó träng lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sÏ gióp
doanh nghiÖp tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt t×m ra biÖn ph¸p h¹ thÊp chi
phÝ, ph¸t huy quy tr×nh s¶n xuÊt. Th«ng qua nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm doanh nghiÖp x©y l¾p bé phËn kÕ to¸n cung
cÊp, nh÷ng nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã thÓ nh×n nhËn ®óng thùc tr¹ng cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nh÷ng chi phÝ thùc tÕ cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh,…trong tõng thêi kú còng nh- kÕt qu¶ cña toµn bé qu¸ tr×nh ho¹t ®éng
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh
møc chi phÝ, t×nh h×nh sö dông tµi s¶n, vËt t-, lao ®éng, vèn ®Ó cã c¸c quyÕt
®Þnh qu¶n lý còng nh- trong c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ, nh»m lo¹i trõ ¶nh
h-ëng cña nh÷ng nh©n tè tiªu cùc, ph¸t huy nh÷ng nh©n tè tÝch cùc, khai th¸c
kh¶ n¨ng tiÒm tµng cña doanh nghiÖp, tiÕt kiÖm chi phÝ mét c¸ch hîp lý.
§èi víi Nhµ n-íc, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt hîp lý, chÝnh x¸c t¹i
c¸c doanh nghiÖp sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý vÜ m« cã c¸i nh×n tæng qu¸t
toµn diÖn ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Tõ ®ã ®-a ra nh÷ng ®-êng lèi
chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó t¨ng c-êng hay h¹n chÕ quy m« ph¸t triÓn cña c¸c
doanh nghiÖp, nh»m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ nãi
chung.
Ngoµi ra, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp sÏ ¶nh
h-ëng ®Õn nguån thu cho Ng©n s¸ch Nhµ n-íc.
V× vËy, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp x©y l¾p lµ rÊt cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa v« cïng quan träng, nã g¾n
liÒn víi quyÒn lîi trùc tiÕp cña doanh nghiÖp, cña Nhµ n-íc vµ c¸c bªn liªn
quan.
1.1.2 Vai trß vµ nhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.1.2.1 Vai trß
Chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸c chØ tiªu quan träng trong hÖ thèng
c¸c chØ tiªu kinh tÕ phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp vµ cã mèi
quan hÖ mËt thiÕt víi doanh thu, kÕt qu¶ (l·i, lç) ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh, do vËy ®-îc chñ doanh nghiÖp rÊt quan t©m.
Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch khoa häc,
hîp lý vµ ®óng ®¾n cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ph¸t sinh
ë doanh nghiÖp, ë tõng bé phËn, tõng ®èi t-îng, gãp phÇn t¨ng c-êng qu¶n lý
tµi s¶n, vËt t- lao ®éng, tiÒn vèn mét c¸ch tiÕt kiÖm, cã hiÖu qu¶. MÆt kh¸c t¹o
®iÒu kiÖn phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ã lµ mét trong
nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng t¹o cho doanh nghiÖp mét -u thÕ c¹nh tranh.
MÆt kh¸c, gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¬ së ®Ó ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, lµ
c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé, ph©n tÝch chi phÝ, ®ång thêi cßn lµ
c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
1.1.2.2 NhiÖm vô
§Ó tæ chøc tèt kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p
øng tèt yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ë doanh nghiÖp, kÕ
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau:
X¸c ®Þnh ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
Tæ chøc vËn dông c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp víi ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n doanh nghiÖp
®· lùa chän.
Tæ chøc tËp hîp, kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ theo ®óng ®èi t-îng
kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh, theo c¸c yÕu tè chi phÝ vµ
kho¶n môc gi¸ thµnh.
LËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè (trªn thuyÕt minh b¸o c¸o tµi
chÝnh); ®Þnh kú tæ chøc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm ë doanh nghiÖp x©y l¾p.
Tæ chøc kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ khèi l-îng s¶n phÈm dë dang khoa häc,
hîp lý, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh vµ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh
XD trong kú mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c.
1.2 Chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
1.2.1 Chi phÝ s¶n xuÊt
1.2.1.1 Kh¸i niÖm
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp
x©y l¾p nãi riªng ph¶i huy ®éng sö dông c¸c nguån lùc, vËt lùc (lao ®éng, vËt
t-, tiÒn vèn,…) ®Ó thùc hiÖn x©y dùng t¹o ra c¸c s¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh,…. Qu¸ tr×nh t¹o ra c¸c s¶n phÈm ®ã ®ång nghÜa
víi viÖc doanh nghiÖp ph¶i bá ra c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao
®éng vËt hãa cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh.
VËy, chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn
cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt hãa vµ c¸c hao phÝ cÇn
thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng x©y dùng, l¾p
®Æt c¸c c«ng tr×nh (ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p) trong mét thêi kú
nhÊt ®Þnh
1.2.1.2 B¶n chÊt vµ néi dung cña chi phÝ s¶n xuÊt
Nh- vËy néi dung cña chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p bao
gåm:
Chi phÝ lao ®éng sèng: lµ chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho
ng-êi lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Chi phÝ lao ®éng vËt hãa: lµ toµn bé gi¸ trÞ t- liÖu s¶n xuÊt ®· hao phÝ
trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p nh- nguyªn vËt liÖu, c«ng cô
dông cô, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh,…
C¸c lo¹i chi phÝ kh¸c: nh- b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ
c«ng ®oµn, chi phÝ dich vô mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn,…
§é lín cña chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ®¹i l-îng x¸c ®Þnh vµ phô thuéc hai
nh©n tè chñ yÕu lµ:
Khèi l-îng lao ®éng vµ t- liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao vµo s¶n xuÊt trong
mét thêi kú nhÊt ®Þnh.
Gi¸ c¶ c¸c t- liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu dïng vµ tiÒn c«ng cho mét ®¬n vÞ lao
®éng ®· hao phÝ.
1.2.1.3 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i,
nhiÒu thø kh¸c nhau. §Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý, h¹ch to¸n, kiÓm tra
chi phÝ còng nh- phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i ®-îc ph©n bæ theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp.
1.2.1.3.1 Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ :
C¨n cø vµo tÝnh chÊt vµ néi dung kinh tÕ cña c¸c läai chi phÝ, toµn bé
chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®-îc ph©n chia thµnh c¸c yÕu tè sau:
Chi phÝ NVL trùc tiÕp: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n
mµ doanh nghiÖp ®· sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú.
Chi phÝ nh©n c«ng: lµ toµn bé sè tiÒn c«ng (l-¬ng), th-ëng, phô cÊp vµ
c¸c kho¶n trÝch trªn l-¬ng theo quy ®Þnh cña c«ng nh©n lao ®éng trùc
tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn xe, m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n
lý ë c¸c ph©n x-ëng, tæ, ®éi.
Chi phÝ khÊu hao TSC§: lµ toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao tµi s¶n cè
®Þnh (m¸y thi mãc thiÕt bÞ thi c«ng, thiÕt bÞ phôc vô vµ qu¶n lý) sö dông
cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp trong kú.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c¸c lo¹i
dÞch vô mua tõ bªn ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp (nh- chi ®iÖn, n-íc, ®iÖn tho¹i).
Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: bao gåm toµn bé chi phÝ b»ng tiÒn phôc vô cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ngoµi c¸c yÕu tè trªn.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo tiªu thøc nµy cã t¸c dông lµ cho phÐp
x¸c ®Þnh râ c¬ cÊu, tû träng tõng yÕu tè chi phÝ, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸
t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lµm c¬ së cho viÖc dù trï hay x©y
dùng kÕ ho¹ch cung øng vËt t-, tiÒn vèn, huy ®éng sö dông lao ®éng,…
1.2.1.3.2 Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých, c«ng dông
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc chia thµnh c¸c kho¶n
môc sau:
Chi phÝ NVL trùc tiÕp: bao gåm gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu chÝnh, vËt
liÖu phô, c¸c cÊu kiÖn hoÆc c¸c bé phËn rêi, vËt liÖu lu©n chuyÓn tham gia cÊu
thµnh lªn thùc thÓ s¶n phÈm x©y l¾p hoÆc gióp cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn
thµnh khèi l-îng x©y l¾p.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: lµ toµn bé chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng (tiÒn c«ng),
c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt th-êng xuyªn (phô cÊp l-u ®éng, phô cÊp tr¸ch
nhiÖm) cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt thuéc doanh nghiÖp vµ sè tiÒn tr¶ cho
ng-êi lao ®éng trùc tiÕp thuª ngoµi.
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: bao gåm chi phÝ cho c¸c m¸y thi c«ng
nh»m thùc hiÖn khèi l-îng c«ng t¸c x©y, l¾p b»ng m¸y. M¸y mãc thi c«ng lµ
lo¹i m¸y trùc tiÕp phôc vô x©y, l¾p c«ng tr×nh, gåm nh÷ng m¸y mãc chuyÓn
®éng b»ng ®éng c¬ h¬i n-íc, diezen, ®iÖn,…(kÓ c¶ lo¹i m¸y phôc vô x©y, l¾p).
Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng bao gåm: Chi phÝ th-êng xuyªn vµ chi phÝ
t¹m thêi.
Chi phÝ th-êng xuyªn sö dông m¸y thi c«ng gåm: L-¬ng chÝnh, l-¬ng
phô cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, phôc vô m¸y,…; chi phÝ vËt liÖu; chi phÝ
c«ng cô, dông cô; chi phÝ khÊu hao TSC§; chi phÝ dÞch vô mua ngoµi (chi phÝ
dÞch vô nhá, ®iÖn, n-íc, b¶o hiÓm xe, m¸y,…); chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
Chi phÝ t¹m thêi sö dông m¸y thi c«ng gåm: Chi phÝ söa ch÷a lín m¸y
thi c«ng (®¹i tu, trung tu,…); chi phÝ c«ng tr×nh t¹m thêi cho m¸y thi c«ng
(lÒu, l¸n, bÖ, ®-êng ray ch¹y m¸y,…).
Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho viÖc qu¶n lý vµ phôc
vô s¶n xuÊt chung t¹i ph©n x-ëng, tæ, ®éi, tiÒn l-¬ng cho nh©n viªn qu¶n lý
®éi x©y dùng, chi phÝ vËt liÖu, CCDC, chi phÝ khÊu hao TSC§ vµ c¸c chi phÝ
kh¸c dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña tæ, ®éi, c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng:
BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, c«ng nh©n sö dông
m¸y thi c«ng, nh©n viªn qu¶n lý tæ, ®éi, ph©n x-ëng.
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cã t¸c
dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo dù to¸n: lµ c¬ së cho viÖc tÝnh to¸n
tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo thùc tÕ kho¶n môc, tõ ®ã ®èi
chiÕu víi gi¸ thµnh dù to¸n cña c«ng tr×nh. V× trong x©y dùng c¬ b¶n, ph-¬ng
ph¸p lËp dù to¸n th-êng lµ lËp riªng cho tõng ®èi t-îng x©y dùng theo c¸c
kho¶n môc nªn c¸ch ph©n läai nµy còng ®-îc sö dông rÊt phæ biÕn trong c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p.
1.2.1.3.3 Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµo
c¸c ®èi t-îng chÞu chi phÝ
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc chia thµnh hai
lo¹i: Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.
Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn
tõng ®èi t-îng sö dông chi phÝ, tõng c«ng viÖc nhÊt ®Þnh.
Do ®ã, kÕ to¸n cã thÓ c¨n cø vµo sè liÖu chøng tõ gèc ®Ó h¹ch to¸n trùc
tiÕp cho tõng ®èi t-îng liªn quan.
Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi
t-îng sö dông chi phÝ, nhiÒu c«ng viÖc,…
Víi nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng
cã liªn quan theo mét tiªu thøc ph©n bæ nhÊt ®Þnh.
1.2.1.3.4 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt
víi khèi l-îng ho¹t ®éng
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y dùng
chia thµnh hai lo¹i: biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ.
§Þnh phÝ: lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay vÒ tæng sè khi cã sù thay ®æi vÒ
khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh nh- chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp.
BiÕn phÝ: lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè l-îng khi cã sù
thay ®æi vÒ khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh nh- chi phÝ ®iÖn th¾p s¸ng, chi
phÝ thuª mÆt b»ng.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó
ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ – khèi l-îng- lîi nhuËn, ph©n tÝch ®iÓm
hßa vèn phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh kinh doanh hîp lý, nh»m t¨ng lîi
nhuËn.
1.2.2 Gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.2.2.1 Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh tÝnh cho mét khèi
l-îng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh.
Do ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p lµ cã quy m« lín, thêi gian thi c«ng
dµi nªn ®èi víi c«ng tr×nh lín kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®-îc ngay gi¸ thµnh c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh mµ ph¶i th«ng qua viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña khèi
l-îng s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh quy -íc.
Khèi l-îng x©y l¾p hoµn thµnh ®Õn mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh vµ ph¶i tháa
m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau:
+ Ph¶i n»m trong thiÕt kÕ vµ ®¶m b¶o chÊt l-îng (®¹t gi¸ trÞ sö dông)
+ Ph¶i ®¹t ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý
+ Ph¶i ®-îc x©y dùng cô thÓ vµ ph¶i ®-îc chñ ®Çu t- nghiÖm thu vµ chÊp nhËn
thanh to¸n.
Nh- vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh
cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh hay khèi l-îng x©y
dùng hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n quy -íc ®· nghiÖm thu, bµn giao vµ ®-îc chÊp
nhËn thanh to¸n.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu mang tÝnh giíi h¹n vµ x¸c ®Þnh, võa
mang tÝnh chÊt kh¸ch quan, võa mang tÝnh chÊt chñ quan. Trong hÖ thèng c¸c
chØ tiªu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng
hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, còng nh- tÝnh ®óng ®¾n cña nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lý mµ doanh nghiÖp
®· thùc hiÖn ®Ó nh»m môc ®Ých h¹ thÊp chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn.
1.2.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh
1.2.2.2.1 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh SPXL theo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸
thµnh.
C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh ®-îc chia
thµnh 3 lo¹i:
Gi¸ thµnh dù to¸n: lµ tæng chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh khèi l-îng x©y
l¾p c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh dù to¸n ®-îc x¸c ®Þnh trªn c¬
së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ – kü thuËt cña Nhµ n-íc vµ c¸c khung gi¸ giíi h¹n
quy ®Þnh ¸p dông cho tõng vïng l·nh thæ cña Bé Tµi chÝnh. C¨n cø vµo gi¸ trÞ
dù to¸n x©y l¾p cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ta cã thÓ x©y dùng
dù to¸n cña chóng theo c«ng thøc:
Gi¸ thµnh Gi¸ trÞ dù to¸n Thu nhËp chÞu ThuÕ
= - -
dù to¸n sau thuÕ thuÕ tÝnh tr-íc GTGT ®Çu ra
HoÆc
Gi¸ thµnh Gi¸ trÞ dù L·i ®Þnh møc
= +
dù to¸n to¸n c«ng tr×nh
Thu nhËp chÞu thuÕ tÝnh tr-íc lµ sè (%) trªn gi¸ thµnh x©y l¾p do Nhµ
n-íc quy ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i h×nh x©y l¾p kh¸c nhau, tõng s¶n phÈm x©y
l¾p cô thÓ.
Gi¸ thµnh dù to¸n lµ chØ tiªu dïng ®Ó lµm c¨n cø cho c¸c doanh nghiÖp
x©y dùng kÕ ho¹ch cña m×nh, cßn c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n-íc qua ®ã gi¸m
s¸t ®-îc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp x©y dùng.
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh ®-îc x©y dùng trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu
kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp vÒ c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸, biÖn ph¸p thi c«ng.
Gi¸ thµnh kÕ hoach ®-îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ thµnh dù to¸n - Møc h¹ gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø
®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña
doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ
mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó hoµn thµnh khèi l-îng x©y l¾p nhÊt ®Þnh vµ ®-îc
tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®-îc cho khèi
l-îng x©y dùng thùc hiÖn trong kú.
Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ thùc tÕ phÊn ®Êu cña
doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
§Ó ®¶m b¶o c¸c doanh nghiÖp kinh doanh cã l·i, c¸c lo¹i gi¸ thµnh trªn
ph¶i tu©n thñ theo nguyªn t¾c sau:
Gi¸ thµnh dù to¸n Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Gi¸ thµnh thùc tÕ
1.2.2.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh SP theo ph¹m vi c¸c chi phÝ cÊu thµnh
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc ph©n biÖt
theo c¸c lo¹i sau:
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt x©y l¾p: lµ lo¹i gi¸ thµnh trong ®ã bao gåm toµn bé
chi phÝ s¶n xuÊt (chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ NC trùc tiÕp, chi phÝ sö dông
m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho khèi l-îng, giai ®o¹n x©y l¾p
hoµn thµnh hoÆc c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh toµn bé cña c«ng tr×nh hoµn thµnh vµ h¹ng môc c«ng tr×nh
hoµn thµnh: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh liªn
quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm x©y l¾p.
Gi¸ thµnh toµn Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt
Gi¸ thµnh
bé s¶n phÈm = + (CPBH, CPQLDN) ph©n bæ
s¶n xuÊt
x©y l¾p cho c¸c s¶n phÈm x©y l¾p
C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp c¸c doanh nghiÖp biÕt ®-îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh thùc (l·i, lç) cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh mµ doanh
nghiÖp ®· thùc hiÖn v× c¨n cø vµo gi¸ thµnh toµn bé sÏ x¸c ®Þnh ®-îc møc lîi
nhuËn tr-íc thuÕ cña doanh nghiÖp.
1.2.2.2.3 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh khèi l-îng
x©y l¾p.
Trong x©y dùng c¬ b¶n, trªn thùc tÕ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý vÒ chi
phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh vµ c«ng t¸c quyÕt to¸n kÞp thêi, tr¸nh phøc t¹p
hãa, gi¸ thµnh ®-îc chia thµnh hai lo¹i:
* Gi¸ thµnh khèi l-îng s¶n phÈm quy -íc: lµ chi phÝ s¶n xuÊt toµn bé ®Ó
hoµn thµnh mét khèi l-îng s¶n phÈm x©y l¾p ®Õn giai ®o¹n quy -íc vµ ph¶i
tháa m·n ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®· quy ®Þnh (3 ®iÒu kiÖn ®èi víi khèi l-îng s¶n
phÈm hoµn thµnh quy -íc).
* Gi¸ thµnh khèi l-îng x©y l¾p hoµn chØnh: lµ gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh, ®¶m b¶o chÊt l-îng, kü thuËt theo ®óng thiÕt
kÕ, hîp ®ång bµn giao vµ ®-îc chñ ®Çu t- nghiÖm thu, chÊp nhËn thanh to¸n.
1.2.3 Mèi quan hÖ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi chung vµ doanh nghiÖp x©y dùng
nãi chung th× gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi
nhau.
* VÒ mÆt b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn hai
mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu biÓu hiÖn
b»ng tiÒn nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa mµ doanh
nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, x©y dùng ®Ó hoµn thµnh mét c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
Tuy nhiªn, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau:
* VÒ mÆt l-îng: khi nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ giíi h¹n cho chóng mét
thêi kú nhÊt ®Þnh, kh«ng ph©n biÖt lµ lo¹i s¶n phÈm nµo, ®· hoµn thµnh hay
ch-a, cßn khi nãi ®Õn gi¸ thµnh lµ x¸c ®Þnh mét l-îng chi phÝ nhÊt ®Þnh, tÝnh
cho mét ®¹i l-îng kÕt qu¶ hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. Nh- vËy chi phÝ s¶n xuÊt lµ
c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
* Sù kh¸c nhau: gi¸ thµnh s¶n phÈm cã tÝnh chÊt chu kú ®Ó so s¸nh chi
phÝ víi khèi l-îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. T¹i thêi ®iÓm tÝnh
gi¸ thµnh cã thÓ cã mét khèi l-îng ch-a hoµn thµnh, chøa ®ùng mét l-îng chi
phÝ cho nã ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. Vµ ®Çy kú cã thÓ cã mét
khèi l-îng s¶n xuÊt ch-a hoµn thµnh ë kú tr-íc chuyÓn sang ®Ó tiÕp tôc s¶n
xuÊt, chøa ®ùng mét l-îng chi phÝ cho nã - ®ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu
kú. Nh- vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú bao gåm chi phÝ s¶n
xuÊt cña kú tr-íc chuyÓn sang vµ mét phÇn cña chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh
trong kú. C«ng thøc gi¸ thµnh ®-îc tÝnh nh- sau:
Gi¸ thµnh s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n
phÈm x©y l¾p = xuÊt dë dang + xuÊt ph¸t sinh - xuÊt dë dang
hoµn thµnh ®Çu kú trong kú cuèi kú
Trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau
hoÆc ë c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th×:
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú
Tõ c«ng thøc gi¸ thµnh trªn ta thÊy, c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt hîp
thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh-ng kh«ng ph¶i mäi chi phÝ s¶n xuÊt ®Òu ®-îc
tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ chi phÝ s¶n xuÊt gåm toµn bé c¸c kho¶n ®·
chi ra trong kú phôc vô cho x©y dùng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p vµ gi¸
thµnh chØ giíi h¹n sè chi phÝ ®· chi ra liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh hoµn thµnh.
Cã nh÷ng chi phÝ ®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh nh-ng kh«ng ®-îc tÝnh vµo
chi phÝ kú nµy (lµ c¸c chi phÝ ph©n bæ nhiÒu kú).
Cã nhiÒu chi phÝ ph¸t sinh trong kú nh-ng ch-a cã s¶n phÈm hoµn
thµnh. Do ®ã ch-a cã gi¸ thµnh.
Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn kh¸c nhau ë gi¸ trÞ s¶n
xuÊt s¶n phÈm dë vµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt s¶n phÈm háng.
Nh- vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hay gi¸
thµnh s¶n phÈm ®Ó cã ®-îc khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh.
Cã thÓ thÊy sù kh«ng ®ång nhÊt gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh, tuy
nhiªn, cÇn kh¼ng ®Þnh l¹i r»ng: chi phÝ s¶n xuÊt v¸ gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn hai
mÆt cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
1.3 C«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p
1.3.1 Nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p
1.3.1.1 §èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¸t sinh ë nhiÒu thêi
®iÓm kh¸c nhau, liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o c¸c lo¹i s¶n phÈm, lao vô kh¸c.
§èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi vµ giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ph¹m vi vµ giíi h¹n. X¸c ®Þnh ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn trong tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Thùc chÊt cña
viÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i g©y ra chi phÝ
(tæ, ®éi, ph©n x-ëng s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ,…) hoÆc ®èi t-îng chÞu chi
phÝ (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ®¬n ®Æt hµng,…).
Dùa trªn nh÷ng c¨n cø vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm
trong doanh nghiÖp x©y l¾p, ®èi t-îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ
tõng c«ng tr×nh, tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng ph©n x-ëng, tõng tæ, ®éi, ®¬n
®Æt hµng…
1.3.1.2 Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
Trªn c¬ së ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ ®· x¸c ®Þnh kÕ to¸n tiÕn hµnh lùa
chän ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho phï hîp.
XÐt theo c¸ch thøc tËp hîp chi phÝ vµo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ,
kÕ to¸n sö dông hai ph-¬ng ph¸p: ph-¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp vµ ph-¬ng
ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp.
1.3.1.2.1 Ph-¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã
liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt riªng biÖt. Do
®ã, kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ ban ®Çu ®Ó h¹ch to¸n cho tõng ®èi tù¬ng
riªng biÖt. Theo ph-¬ng ph¸p nµy chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ®-îc tÝnh trùc tiÕp
cho tõng ®èi t-îng chÞu chi phÝ nªn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao. V× vËy sö dông
tèi ®a ph-¬ng ph¸p nµy trong ®iÒu kiÖn cã thÓ cho phÐp.
1.3.1.2.2 Ph-¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp
Ph-¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong tr-êng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã
liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ, kh«ng tæ chøc ghi chÐp ban ®Çu
riªng cho tõng ®èi t-îng. Trong tr-êng hîp ®ã, ph¶i tËp hîp chung cho nhiÒu
®èi t-îng. Sau ®ã, lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp ®Ó ph©n bæ kho¶n
chi phÝ nµy cho tõng ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ. ViÖc ph©n bæ ®-îc tiÕn hµnh
theo tr×nh tù:
- X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ (H)
Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ
HÖ sè ph©n bæ =
Tæng tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ
C
Hay H=
T
- X¸c ®Þnh møc chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng:
Ci = Ti x H
Trong ®ã C i : lµ chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng i
T i : lµ tiªu chuÈn ph©n bæ cho tõng ®èi t-îng i
H: lµ hÖ sè ph©n bæ
Thùc tÕ cho thÊy, trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, do s¶n phÈm mang
tÝnh ®¬n chiÕc, c¸ch xa nhau vÒ mÆt kh«ng gian nªn chñ yÕu sö dông ph-¬ng
ph¸p tËp hîp trùc tiÕp, cßn víi kho¶n môc chi phÝ gi¸n tiÕp ph¶i cã tiªu thøc
ph©n bæ.
Ngoµi ra trong doanh nghiÖp x©y l¾p cßn cã nh÷ng ph-¬ng ph¸p h¹ch
to¸n chi phÝ sau:
- Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh: chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo
th× tËp hîp trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã.
- Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng: chi phÝ
s¶n xuÊt ph¸t sinh sÏ ®-îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng riªng. Khi ®¬n ®Æt hµng
hoµn thµnh th× tæng sè chi phÝ ph¸t sinh kÓ tõ lóc khëi c«ng ®Õn khi hoµn
thµnh chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng ®ã.
- Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ thi c«ng: c¸c
chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tËp hîp theo tõng ®¬n vÞ thi c«ng.
1.3.2 Chøng tõ vµ tµi kho¶n sö dông
KÕ to¸n c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô ®Ó
tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, b¶ng ph©n bæ tiÒn l-¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l-¬ng tËp hîp vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc, c¨n cø vµo b¶ng
trÝch kh©u hao TSC§, c¸c phiÕu chi, b¶ng ph©n bæ c«ng cô, dông cô, b¶ng
ph©n bæ tiÒn l-¬ng,…®Ó tËp hîp vµo chi phÝ s¶n xuÊt m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n
xuÊt chung.
T¯i kho°n sö dông: TK 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”
TK 622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”
TK 623 “ Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng”
TK 627 “ Chi phÝ s°n xuÊt chung”
Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông c¸c TK:
TK 335 “TrÝch tríc chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh”
TK 142 “ Chi phÝ tr° tríc”
1.3.3 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt (KKTX)
1.3.3.1 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Néi dung : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô, c¸c bé phËn kÕt cÊu c«ng tr×nh, vËt liÖu lu©n chuyÓn th¼ng
gia cÊu thµnh thùc thÓ s¶n phÈm x©y, l¾p hoÆc gióp cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn
thµnh khèi l-îng s¶n phÈm x©y, l¾p (kh«ng kÓ vËt liÖu phô cho m¸y mãc,
ph-¬ng tiÖn thi c«ng vµ nh÷ng vËt liÖu chÝnh trong chi phÝ chung).
Nguyªn t¾c h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ: Nguyªn vËt
liÖu sö dông cho x©y dùng h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× ph¶i tÝnh trùc tiÕp cho
s¶n phÈm h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã trªn c¬ së chøng tõ gèc theo sè l-îng thùc
tÕ ®· sö dông vµ theo gi¸ xuÊt thùc tÕ.
Cuèi kú h¹ch to¸n hoÆc khi c«ng tr×nh hoµn thµnh tiÕn hµnh kiÓm kª sè
vËt liÖu cßn l¹i t¹i n¬i s¶n xuÊt (nÕu cã) ®Ó ghi gi¶m trõ chi phÝ nguyªn vËt
liÖu trùc tiÕp xuÊt sö dông cho c«ng tr×nh.
Tµi kho¶n sö dông – TK 621
- Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¸n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông
trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y dùng, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp , … cña
doanh nghiÖp x©y l¾p. Tµi kho¶n nµy ®-îc më trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh.
- KÕt cÊu:
Bªn Nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp xuÊt dïng cho ho¹t
®éng x©y l¾p, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, kinh doanh dÞch vô
trong kú (gåm cã VAT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ VAT
theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ).
Bªn Cã: - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt nhËp
l¹i kho
- KÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ sö
dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh¸c trong
kú sang TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang vµ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ chi tiÕt cho c¸c ®èi t-îng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng
tr×nh x©y dùng.
- TK 621 kh«ng cã sè d- cuèi kú
S¬ ®å 1.1: H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
TK 152, 153 TK 621 TK 152
XuÊt kho NVL, CCDC NVL dïng kh«ng hÕt
cho x©y l¾p nhËp l¹i kho
TK 111, 112, 141, 331 TK 154
NVL mua vÒ sö dông ngay
TK 133 Cuèi kú kÕt chuyÓn
chi phÝ NVL trùc tiÕp
ThuÕ
GTGT
1.3.3.2 KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Néi dung: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho
ng-êi lao ®éng trùc tiÕp thùc hiÖn c«ng viÖc x©y dùng, l¾p ®Æt (kÓ c¶ lao ®éng
thuª ngoµi) bao gåm tiÒn c«ng, tiÒn l-¬ng chÝnh, l-¬ng phô, c¸c kho¶n phô
l-¬ng cÊp cã tÝnh chÊt æn ®Þnh.
Tµi kho¶n sö dông – TK 622
- Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¸n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo
qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y dùng. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm c¶ c¸c
kho¶n ph¶i tr¶ cho lao ®éng thuéc doanh nghiÖp qu¶n lý vµ lao ®éng thuª
ngoµi theo tõng lo¹i c«ng viÖc (c¸c kho¶n phô cÊp).
- KÕt cÊu:
Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
s¶n phÈm, cung cÊp dÞch vô bao gåm tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng,
lao ®éng, c¸c kho¶n phô cÊp.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK 154
- Tµi kho¶n 622 cuèi kú kh«ng cã sè d-
S¬ ®å 1.2: H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 334(3341) TK 622 TK 154
Ph¶i tr¶ c«ng nh©n KÕt chuyÓn chi phÝ
thuéc danh s¸ch nh©n c«ng trùc tiÕp
TK 111, 112, 331, 3342
Ph¶i tr¶ cho lao
®éng thuª ngoµi
TK 141
Thanh to¸n t¹m
øng chi phÝ NC
1.3.3.3 KÕ to¸n chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Néi dung: Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ vÒ
NVL cho m¸y ho¹t ®éng, chi phÝ tiÒn l-¬ng (chÝnh, phô), phô cÊp cña c«ng
nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng, chi phÝ söa
ch÷a b¶o d-ìng m¸y vµ chi phÝ mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn cã liªn quan
®Õn sö dông m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn khèi l-îng c«ng viÖc x©y l¾p b»ng
m¸y theo ph-¬ng thøc thi c«ng hçn hîp.
Tµi kho¶n sö dông: TK 623 – chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng tr×nh
- Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi
c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p.
- Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng ph¶i tr¶
c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng (nh- BHXH, BHYT, KPC§).
- KÕt cÊu:
Bªn Nî: C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng (chi phÝ NVL cho
m¸y ho¹t ®éng, chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp
l-¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y,
chi phÝ b¶o d-ìng, söa ch÷a m¸y thi c«ng,…).
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng sang bªn Nî TK
154 – Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang.
- Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d- cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n TK 623
§èi víi mçi h×nh thøc sö dông m¸y thi c«ng, kÕ to¸n cã c¸ch h¹ch to¸n phï
hîp.
a. Tr-êng hîp doanh nghiÖp cã tæ chøc bé m¸y thi c«ng riªng biÖt, ®éi
m¸y ®-îc ph©n cÊp h¹ch to¸n vµ cã tæ chøc kÕ to¸n riªng