Giải pháp về phương hướng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định tại công ty kinh doanh vật tư thiết bị
- 42 trang
- file .doc
Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, ®iÒu kiÖn tiÒn
tÖ ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh lµ ph¶i cã mét sè vèn nhÊt ®Þnh. Dùa
trªn sè vçn ®ã c¸c doanh nghiÖp lu«n tiÕn hµnh kinh
doanh sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt. V×
vËy, vÊn ®Ò khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i t×m
ra c¸ch sö dông ®óng ®¾n nh»m ph¸t huy ®îc mäi tiÒm
lùc bªn trong vµ bªn ngoµi. ViÖc sö dông vèn cã ý nghÜa
hÕt søc quan träng lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó doanh
nghiÖp kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh vµ t×m ra ®îc
chç ®øng v÷ng ch¾c trong c¬ chÕ míi. ChÝnh v× thÕ mµ
vÊn ®Ò sö dông vèn ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®Æt ra ®èi
víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp
Nhµ níc nãi riªng.
§Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp
ph¶i n¨ng ®éng vµ mÒm dÎo trong viÖc ®iÒu chØnh kÞp
thêi ph¬ng hoøng s¶n xuÊt kinh doanh, sö dông cã hiÖu
qu¶ c¸c nguån lùc hiÖn cã. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng
doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, kh«ng Ýt nh÷ng doanh
nghiÖp cßn lóng tóng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
lµm ¨n thua lç kÐo dµi, doanh thu kh«ng bï ®¾p chi phÝ
bá ra. Thùc tÕ nµy lµ do nhiÒu nguyªn nh©n quan träng lµ
do viÖc sö dông vèn cña doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ.
Do ®ã viÖc ®Èy m¹nh sö dông vèn trong c¸c doanh
nghiÖp lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt, nã quyÕt ®Þnh ®Õn
sù sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp. HiÓu ®îc tÇm quan
träng cña vÊn ®Ò n©ng ccao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi
chung vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh nãi riªng.
V× vËy trong thêi gian ng¾n kiÕn tËp t¹i C«ng ty
Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ cïng víi kiÕn thøc ®· häc trong
trêng. Em ®· m¹nh d¹n ¸p dông gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn
1
®Ó lùa chän ®Ò ¸n m«n häc. C¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng
cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ë C«ng ty Kinh doanh
VËt t ThiÕt bÞ
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò ¸n ®îc x©y
dùng gåm ba phÇn; tr×nh bµy c¸c néi dung chñ yÕu sau:
PhÇn I: Vèn cè ®Þnh, sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh.
PhÇn II: Thùc tr¹ng vÒ vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty Kinh
doanh VËt t ThiÕt bÞ
PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ ph¬ng h-
íng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh t¹i
C«ng ty Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ
2
PhÇn I
vèn cè ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh
I. Vèn cè ®Þnh
1. Kh¸i niÖm.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc mua s¾m, x©y
dông hay l¾p ®¨t c¸c TSC§ c¸c TSC§ cña doanh nghiÖp
®Òu ph¶i thanh to¸n, chi tr¶ b»ng tiÒn. Sè vèn ®Çu t øng
tríc ®Ó mua s¾m, x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c TSC§ h÷u
h×nh vµ v« h×nh ®îc gäi lµ vèn cè ®Þnh cña doanh
nghiÖp. §ã lµ sè vèn øng tríc cña doanh nghiÖp v× sè vèn
nµy nÕu ®îc sö dông cã hiÖu qu¶ sÏ kh«ng mÊt ®i, doanh
nghiÖp sÏ thu håi l¹i ®îc sau khi tiªu thô c¸c s¶n phÈm
hµng ho¸ hay dÞch vô cña m×nh.
Lµ sè vèn ®Çu t øngtríc ®Ó mua s¾m, x©y dùng c¸c
TSC§ nªn quy m« vèn cè ®Þnh nhiÒu hay Ýt sÏ quyÕt
®Þnh quy m« TSC§, ¶nh hëng rÊt lín ®Õn tr×nh ®é trang
bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp.
ChÝnh v× vËy qu¶n trÞ vèn cè ®Þnh lµ mét néi dung
quan träng trong qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§iÒu ®ã kh«ng chØ cã chæ ë vèn cè ®Þnh thêng chiÕm
mét tû träng lín trong tæng sè vèn kinh doanh cña doanh
nghiÖp mµ cßn viÖc sö dông vèn cè ®Þnh thêng g¾n liÒn
tíi ho¹t ®éng ®Çu t dµi h¹n, thu håi vèn chËm vµ dÔ gÆp
rñi ro. Tõ nh÷ng ph©n tÝch nªu trªn cã thÓ ®a ra kh¸i
niÖm vÒ vèn cè ®Þnh nh sau:
3
Vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp lµ mét bé phËn cña
vèn ®Çu t øng tríc vÒ TSC§ mµ ®Æc ®iÎm cña nã lµ lu©n
chuyÓn dÇn dÇn tõng phÇn trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt
vµ hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn khi TSC§ hÕt thêi gian
sö dông.
2. §Æc ®iÓm lu chuyÓn cña vèn cè ®Þnh.
Mét lµ vèn cè ®Þnh tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n
xuÊt s¶n phÈm. §iÒu nµy do ®Æc ®iÓm cña TSC§ ®îc sö
dông l©u dµi, trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh.
Hai lµ: Vèn cè ®Þnh ®îc lu chuyÓn dÇn dÇn tõng
phÇn trong c¸c chu kú s¶n xuÊt.
khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mét bé phËn
vèn cè ®Þnh ®îc lu©n chuyÓn vµ cÊu thµnh chi phÝ s¶n
xuÊt s¶n phÈm (díi h×nh thøc chi phÝ kh©ó hao), t¬ng
øng víi gi¸ trÞ hao mßn TSC§.
Ba lµ: Sau nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vèn cè ®Þnh míi
hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn.
Sau mçi chu kú s¶n xuÊt phÇn vèn ®îc lu©n chuyÓn
vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm dÇn dÇn t¨ng lªn, song phÇn vèn
®Çu t ban ®Çu vµo TSC§ l¹i dÇn gi¶m xuèng cho ®Õn khi
TSC§ hÕt thêi gian sö dông gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÞch
hÕt vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt th× vèn cè ®Þnh míi
hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm lu©n chuyÓn trªn ®©y g¾n liÒn
víi viÖc qu¶n lý h×nh th¸i hiÖn vËt cña nã lµ c¸c TSC§ cña
doanh nghiÖp.
II. Tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§).
4
1. Kh¸i niÖm ®Æc ®iÓm cña TSC§ trong doanh
nghiÖp.
§Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c yÕu tè: søc lao ®éng, t liÖu lao
®éng vµ ®èi tîng lao ®éng kh¸c víi ®èi tîng lao ®éng
(nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm...)
c¸c t liÖu lao ®éng (nh m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng, ph-
¬ng tiÖn vËn t¶i..) lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn vËt chÊt mµ con
ngêi sö dông ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng, biÕn
®æi nã theo môc ®Ých cña m×nh.
Bé phËn quan träng nhÊt trong c¸c t liÖu lao ®éng sö
dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp lµ c¸c TSC§. §ã lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu
®îc sö dông mét c¸ch trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng
tiÖn vËn t¶i, nhµ xëng, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, c¸c
kho¶n chi phÝ ®Çu t mua s¾m c¸c TSC§ v« h×nh.
§Æc ®iÓm chung cña TSC§ trong doanh nghiÖp lµ
tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt víi vai trß lµ c«ng cô
lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh ®ã h×nh th¸i vËt chÊt lµ ®Æc
tÝnh sö dông ban ®Çu TSC§ lµ kh«ng thay ®æi. Song gi¸
trÞ cña nã l¹i ®îc chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n
phÈm s¶n xuÊt ra. Bé phËn gi¸ trÞ chuyÓn dÞch nµy cÊu
thµnh mét yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp vµ ®îc bï ®¾p míi khi s¶n phÈm ®îc tiªu thô.
Th«ng thêng mét t liÖu lao ®éng ®îc coi lµ mét TSC§
ph¶i ®ång thêi tho¶ m·n hai tiªu chuÈn c¬ b¶n.
+ Mét lµ ph¶i cã thêi gian sö dông tèi thiÓu, thêng tõ
mét n¨m trë lªn.
5
+ Hai lµ ph¶i ®¹t gi¸ trÞ tèi thiÓu ë mét møc quy
®Þnh. Tiªu chuÈn nµy ®îc quy ®Þnh ®èi víi tõng níc vµ cã
thÓ ®îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi møc gi¸ cña tõng thêi
kú.
Nh÷ng t liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ c¸c tiªu chuÈn quy
®Þnh trªn ®îc coi lµ nh÷ng c«ng cô lao ®éng nhá, ®îc
mua s¾m b»ng nguån vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. Tuy
nhiªn trªn thùc tÕ viÖc xem xÐt tiªu chuÈn vµ viÖc ph©n
biÕt gi÷a ®èi tîng lao ®éng víi c¸c t liÖu lao ®éng lµ TSC§
cña doanh nghiÖp lµ phøc t¹p h¬n.
Tríc hÕt viÖc ph©n biÖt gi÷a ®èi tîng lao ®éng víi
c¸c t liÖu lao ®éng lµ TSC§ cña doanh nghiÖp, ngoµi ra
trong mét sè trêng hîp kh«ng chØ ®¬n thuÇn dùa vµo
®Æc tÝnh hiÖn vËt mµ cßn ph¶i dùa vµo tÝnh chÊt vµ
c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Hai lµ mét sè c¸c t liÖu lao ®éng nÕu xÐt riªng lÎ
tõng thø th× kh«ng ®ñ c¸c tiªu chuÈn trªn song l¹i ®îc
tËp hîp sö dông ®ång bé nh mét hÖ thèng th× c¶ hÖ thèng
®ã ®îc coi nh lµ mét TSC§: vÝ dô nh trang thiÕt bÞ cho
mét v¨n phßng thÝ nghiÖm...
Ba lµ trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ më réng c¸c quan
hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, sù ph¸t triÓn vµ øng dông nhanh
chãng c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ còng
nh nÐt ®Æc thï trong ho¹t ®éng ®Çu t cña mét sè ngµnh
nªn mét sè kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra cã
liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp, nÕu ®ång thêi tho¶ m·n hai tiªu chuÈn c¬ b¶n
trªn vµ kh«ng h×nh thµnh c¸c TSC§ h÷u h×nh th× ®îc coi
6
lµ c¸c tµi s¶n v« h×nh cña doanh nghiÖp: VÝ dô nh chi phÝ
mua b»ng s¸ng chÕ...
2. Ph©n lo¹i TSC§ cña doanh nghiÖp. Lµ viÖc chia
toµn bé TSC§ cña doanh nghiÖp theo tiªu thøc nhÊt ®Þnh
nh»m phôc vô yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
2.1. Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, toµn bé TSC§ cña doanh
nghiÖp sÏ ®îc chia thµnh hai lo¹i: TSC§ cã h×nh th¸i vËt
chÊt (TSC§ h÷u h×nh) vµ TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt
chÊt (v« h×nh).
+ TSC§ h÷u h×nh: lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu
®îc biÓu hiÖn b»ng c¸c h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ nh nhµ
xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c vËt kiÕn
tróc...
+ TSC§ v« h×nh: lµ nh÷ng TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i
vËt chÊt cô thÓ, thÓ hiÖn mét lîng TSC§ kh«ng cã h×nh
th¸i vËt chÊt trùc tiÕp ®Õn nhiÒu chu kú kinh doanh cña
doanh nghiÖp nh chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ
vÒ ®Êt sö dông, chi phÝ mua b»ng s¸ng chÕ ph¸t sinh hay
nh·n hiÖu th¬ng m¹i...
2.2. Ph©n lo¹i TSC§ theo môc ®Ých sö dông: gåm 3
lo¹i.
+ TSC§ dïng cho môc ®Ých kinh doanh...
+ TSC§ dïng cho môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp, an
ninh quèc phßng...
+ C¸c TSC§ b¶o qu¶n hé, gi÷ hé, cÊt gi÷ hé Nhµ n-
íc...
2.3. Ph©n lo¹i TSC§ theo c«ng dông kinh tÕ: theo tiªu
thøc nµy TSC§ ®îc chia thµnh c¸c läai sau:
7
Nhµ cöa vËt kiÕn tróc: lµ nh÷ng TSC§ cña doanh
nghiÖp ®îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng
nh nhµ xëng, trô së lµm viÖc, nhµ kho...
+ M¸y mãc thiÕt bÞ: lµ toµn bé c¸c lo¹i m¸y mãc
thiÕt bÞ dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp nh m¸y mãc thiÕt bÞ, ®éng lùc...
+ Ph¬ng tiÖn vËn t¶i: lµ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn ®êng
s¾t, ®êng thuû, ®êng bé, ®êng kh«ng, c¸c thiÕt bÞ
truyÒn dÉn...
+ ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý: lµ nh÷ng thiÕt bÞ, dông
cô dïng trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp nh m¸y vi tÝnh, thiÕt bÞ ®iÖn tö,
thiÕt bÞ....
+ Vên c©y l©u n¨m; sóc vËt lµm viÖcc hoÆc cho s¶n
phÈm: lµ c¸c c©y l©u n¨m nh vên chÌ, vên cµ phª, vên
c©y cao su...
+ C¸c lo¹i TSC§ kh¸c...
2.4. Ph©n lo¹i TSC§ theo t×nh h×nh sö dông: C¨n
cø vµo t×nh h×nh sö dông cña tõng thêi kú ngêi ta chia
TSC§ cña doanh nghiÖp thµnh c¸c lo¹i TSC§ ®ang dïng,
TSC§ cha cÇn dïng, TSC§ kh«ng cÇn dïng chê thanh lý.
Nhê c¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho ngêi qu¶n lý biÕt ®-
îc mét c¸ch tæng qu¸t t×nh h×nh tµi s¶n hiÖn cã vµ tõ
®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tiÒm lùc
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã khai th¸c
triÖt ®Ó nguån tiÒm lùc ®ã.
III. KhÊu hao TSC§.
1. Hao mßn TSC§
8
Trong qu¸ tr×nh sö dông, do chÞu ¶nh hëng cña
nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau TSC§ cña doanh nghiÖp bÞ hao
mßn díi hai h×nh thøc: hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v«
h×nh.
1.1. Hao mßn h÷u h×nh cña TSC§.
Hao mßn h÷u h×nh cña TSC§ lµ sù hao mßn vÒ vËt
chÊt, vÒ gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ cña TSC§ trong qu¸
tr×nh sö dông...
Nguyªn nh©n lµ møc ®é hao mßn h÷u h×nh tríc hÕt
phô thuéc vµo c¸c nh©n tè trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§
nh thêi gian vµ cêng ®é sö dông, viÖc chÊp hµnh c¸c quy
ph¹m kü thuËt trong sö dông vµ b¶o dìng TSC§. TiÕp ®ã
lµ nh©n tè vÒ tù nhiªn vµ m«i trêng sö dông TSC§.
1.2. Hao mßn v« h×nh.
Lµ sù hao mßn thuÇn tuý vÒ mÆt gi¸ trÞ cña TSC§,
biÓu hiÖn vÒ mÆt gi¶m sót vÒ gi¸ trÞ trao ®æi cña TSC§
do ¶nh hëng cña tiÒn bé khoa häc kü thuËt: Ngêi ta thêng
ph©n biÖt hao mßn v« h×nh sau:
1.2.1. Hao mßn v« h×nh lo¹i 1: V1 G® - Gh x
= G® 100%
1.2.2. Hao mßn v« h×nh lo¹i 2: V2 Gk x
= G® 100%
1.2.3. Hao mßn v« h×nh lo¹i 3: TSC§ bÞ mÊt gi¸ hoµn
toµn do chÊm døt chu kú sèng s¶n phÈm, tÊt yÕu dÉn
®Õn nh÷ng TSC§ sö dông vµ chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm ®ã...
2. KhÊu hao TSC§ vµ c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu
hao TSC§.
2.1. Kh¸i niÖm
9
§Ó bï ®¾p gi¸ trÞ TSC§ bÞ hao mßn trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn dÞch dÇn
dÇn phÇn gi¸ trÞ hao mßn ®ã vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm trong
kú gäi lµ khÊu hao. VËy khÊu hao TSC§ trong qu¸ tr×nh
sö dông vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra theo c¸c ph¬ng
ph¸p tÝnh th«ng tin¸n thÝch hîp. Môc ®Ých khÊu hao cña
TSC§ l¹i nh»m tÝch luü vèn ®Ó t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n
hoÆc t¸i s¶n xuÊt më réng TSC§.
2.2. C¸c ph¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ trong doanh
nghiÖp.
ViÖc tÝnh khÊu hao TSC§ trong doanh nghiÖp cã thÓ
®îc thùc hiÖn theo nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau.
2.2.1. Ph¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n
§©y lµ ph¬ng ph¸p khÊu hao ®¬n gi¶n nhÊt ®îc sö
dông kh¸ phæ biÕn ®Ó tÝnh khÊu hao cña TSC§.
C«ng thøc:
NG
MKH =
T
MKH 100
KKH = x
NG %
Hay
1 100
TKH = x
T %
2.2.2. Ph¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn
§Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p khÊu hao
b×nh qu©n ngêi ta sö dông ph¬ng ph¸p nµy lµ ®Èy m¹nh
møc khÊu hao TSC§ trong nh÷ng n¨m ®Çu sö dông vµ
gi¶m møc khÊu hao theo thêi h¹n sö dông.
* Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d gi¶m dÇn
10
* Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo tæng sè thø tù n¨m sö
dông.
2.2.3. Ph¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn kÕt hîp víi
khÊu hao b×nh qu©n.
Sö dông ph¬ng ph¸p kÕt hîp nµy lµ trong nh÷ng n¨m
®Çu sö dông TSC§ ngêi ta sö dông ph¬ng ph¸p khÊu hao
gi¶m dÇn, cßn nh÷ng n¨m cuèi tÝnh khÊu hao theo ph¬ng
ph¸p b×nh qu©n.
2.3. LËp kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§ vµ qu¶n lý sö
dông quü khÊu hao TSC§ cña doanh nghiÖp
LËp kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§ hµng n¨m lµ mét néi
dung quan träng ®Ó qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua kÕ ho¹ch
khÊu hao, doanh nghiÖp cã thÓ thÊy ®îc nhu cÇu gi¶m vèn
cè ®Þnh trong n¨m kÕ ho¹ch, kh¶ n¨ng nguån tµi chÝnh
®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®ã. V× thÕ kÕ ho¹ch khÊu hao
còng lµ c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp xem xÐt, lùa
chän c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t ®æi míi TSC§ trong t¬ng lai.
- X¸c ®Þnh ph¹m vi TSC§ ph¶i tÝnh khÊu hao vµ
tæng nguyªn gi¸ TSC§ ph¶i tÝnh khÊu hao ®Çu kú kÕ
ho¹ch.
+ TSC§ kh«ng cÇn dïng, cha cÇn dïng.
+ TSC§ thuéc dù tr÷ Nhµ níc giao cho doanh nghiÖp
qu¶n lý hé.
+ TSC§ ho¹t ®éng phóc lîi trong doanh nghiÖp nh nhµ
trÎ, c©u l¹c bé.
+ TSC§ kh¸c kh«ng tham gia viÖc ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh.
11
+ Nh÷ng TSC§ ®· khÊu hao hÕt song vÉn sö dông
vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
- X¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ b×nh qu©n t¨ng, gi¶m trong
kú kÕ ho¹ch vµ nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ ph¶i tÝnh
khÊu hao trong kú.
- Ph©n phèi vµ sö dông tiÒn trÝch khÊu hao TSC§
trong kú.
V. Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh
cña doanh nghiÖp.
1. Néi dung qu¶n trÞ vèn cè ®Þnh:
§©y lµ néi dung quan träng trong qu¸ tr×nh kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
Trong c¸c doanh nghiÖp, qu¶n trÞ vèn kinh doanh nãi
chung vµ vèn cè ®Þnh nãi riªng bao gåm nhiÒu néi dung
cô thÓ cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau.
1.1. Khai th¸c vµ t¹o nguån vèn cè ®Þnh vña
doanh nghiÖp.
§©y lµ nhu cÇu ®Çu t TSC§ lµ kh©u ®Çu tiªn trong
qu¶n trÞ vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. §Ó híng cho viÖc
khai th¸c vµ t¹o lËp nguån vèn cè ®Þnh ®¸p øng yªu cÇu
®Çu t cña doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn ®Çu
t vµo TSC§ trong nh÷ng n¨m tríc m¾t vµ l©u dµi. C¨n cø
vµo dù ¸n ®Çu t TSC§ ®· ®îc thÈm ®Þnh ®Ó lùa chän vµ
khai th¸c c¸c nguån ®Çu t cho phï hîp.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp
cã thÓ khai th¸c t¹o lËp nguån vèn ®Çu t vµo TSC§ tõ
nhiÒu nguån kh¸c nhau nh lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t tõ
nguån vèn liªn doanh liªn kÕt, tõ ng©n s¸ch Nhµ níc tµi trî,
tõ vèn vay dµi h¹n... V× vËy khai th¸c vµ t¹o lËp nguån
12
vèn cè ®Þnh, c¸c doanh nghiÖp võa ph¶i chó ý ®a d¹ng
ho¸ c¸c nguån tµi trî, c©n nh¾c kü ®Ó ®a ra c¬ cÊu ®Çu
t hîp lý cã lîi nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp.
1.2. B¶o toµn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn
cè ®Þnh.
Vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp cã thÓ ®îc sö dông
cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t dµi h¹n (mua s¾m, l¾p ®Æt,
x©y dùng c¸c TSC§ h÷u h×nh vµ v« h×nh) c¸c ho¹t ®éng
kinh doanh thêng xuyªn (s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm hµng ho¸
dÞch vô ) cña doanh nghiÖp. §Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn
cè ®Þnh trong ho¹t ®éng kinh doanh thêng xuyªn, doanh
nghiÖp cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó kh«ng chØ b¶o
toµn mµ cßn ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ë
mçi chu kú kinh doanh.
Do ®Æc ®iÓm TSC§ vµ vèn cè ®Þnh lµ tham gia vµo
nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh song vÉn gi÷ nguyªn
h×nh th¸i vËt chÊt vµ ®Æc tÝnh sö dông ban ®Çu (®èi víi
TSC§ h÷u h×) cßn gi¸ trÞ l¹i chuyÓn l¹i vµo gi¸ trÞ s¶n
phÈm. V× thÕ néi dung b¶o toµn vèn cè ®Þnh lu«n bao
gåm hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. Trong ®ã b¶o toµn vÒ
mÆt hiÖn vËt lµ c¬ së, tiÒn ®Ò ®Ó b¶o toµn vèn cè ®Þnh
vÒ mÆt gi¸ trÞ.
§Ó b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh, c¸c doanh
nghiÖp cÇn ®¸nh gi¸ ®óng c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn
t×nh tr¹ng kh«ng b¶o toµn ®îc vèn. Cã thÓ nªu ra mét sè
biÖp ph¸p chñ yÕu sau:
- §¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ nguyªn thuû (nguyªn gi¸)
®ã lµ toµn bé c¸c chi phÝ cña doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó
cã ®îc TSC§ cho ®Õn khi ®a TSC§ vµo ho¹t ®éng b×nh
13
thêng, nh gi¸ mua thùc tÕ cña TSC§, c¸c chi phÝ vËn
chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt...
- §¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ trÞ kh«i phôc: lµ gi¸ trÞ ®Ó
mua s¾m TSC§ ë t¹i thêi ®iÓm ®¸nh gi¸. Do ¶nh hëng
cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®¸nh gi¸ nµy thÊp h¬n gi¸
nguyªn thuû.
- §¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ trÞ cßn l¹i: lµ phÇn gi¸ trÞ
cßn l¹i cña TSC§ cha chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. Gi¸ trÞ
cßn l¹i cã thÓ tÝnh theo gi¸ trÞ ban ®Çu (nguyªn thuû)
hoÆc gi¸ ®¸nh l¹i (gi¸ trÞ kh«i phôc).
1.3. Ph©n cÊp qu¶n lý vèn cè ®Þnh.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ
Nhµ níc, do cã sù ph©n biÖt gi÷a quyÒn së h÷u vèn vµ tµi
s¶n Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp vÒ quyÒn qu¶n lý kinh
doanh, do ®ã cÇn ph¶i cã sù ph©n cÊp qu¶n lý ®Ó t¹o
®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng h¬n trong s¶n
xuÊt kinh doanh.
Theo quy chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh c¸c doanh nghiÖp
Nhµ níc ®îc quyÒn:
+ Chñ ®éng sö dông vèn, quü ®Ó phôc vô kinh doanh
theo nguyªn t¾c hiÖu qu¶ b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn.
+ Chñ ®éng thay thÕ c¬ cÊu tµi s¶n vµ c¸c lo¹i vèn
phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶.
+ Doanh nghiÖp ®îc quyÒn cho c¸c tæ chøc vµ c¸
nh©n trong níc thuª ho¹t ®éng c¸c tµi s¶n thuéc quyÒn sö
dông cña m×nh ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt sö dông, t¨ng thu
nhËp...
+ Doanh nghiÖp ®îc quyÒn ®em tµi s¶n thuéc quyÒn
qu¶n lý vµ sö dông cña m×nh ®Ó cÇm cè, thÕ chÊp vay
14
vèn hoÆc b¶o l·nh tæ chøc tÝn dông theo tr×nh tù quy
®Þnh cña ph¸p luËt.
+ Doanh nghiÖp ®îc nhîng b¸n c¸c tµi s¶n kh«ng cÇn
dïng, l¹c hËu vÒ mÆt kü thuËt, thu håi vèn cho ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ h¬n.
+ Doanh nghiÖp ®îc sö dông vèn, tµi s¶n, gi¸ trÞ
quyÒn sö dông ®Ó ®Çu t ra ngoµi doanh nghiÖp theo c¸c
quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh.
2. hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông
vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp:
§©y lµ néi dung quan träng cña ho¹t ®éng tµi chÝnh.
Th«ng qua ®ã doanh nghiÖp cã nh÷ng c¨n cø x¸c minh
®óng ®Ó ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ mÆt tµi chÝnh nh
®iÒu chØnh vÒ quy m« vµ c¬ cÊu vèn ®Çu t, ®Çu t míi
hay hiÖn ®¹i ho¸ TSC§, vÒ c¸c biÖn ph¸p khai th¸c n¨ng
lùc s¶n xuÊt TSC§ hiÖn cã nhê ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn cè ®Þnh.
§Ó tiÕn hµnh kiÓm tra tµi chÝnh ®èi víi hiÖu qu¶ sö
dông vèn cè ®Þnh cÇn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n hÖ thèng c¸c
chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh vµ TSC§
cña doanh nghiÖp. Th«ng thêng bao gåm c¸c chØ tiªu sau:
2.1. HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh:
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn cè ®Þnh cã thÓ
t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu hoÆc doanh thu thuÇn
trong kú.
HiÖu suÊt sö Doanh thu (hoÆc doanh thu
=
dông vèn cè thuÇn) trong kú
®Þnh Sè vèn b×nh qu©n trong kú
15
Sè vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú ®îc tÝnh theo
ph¬ng ph¸p b×nh qu©n sè häc gi÷a sè vèn cè ®Þnh ë
®Çu kú vµ cuèi kú
Sè vèn cè Sè vèn cè ®Þnh + Sè vèn cè ®Þnh
®Þnh b×nh = ®Çu kú cuèi kú
qu©n trong kú 2
Trong ®ã sè vèn cè ®Þnh ë ®Çu kú (hoÆc cuèi kú)
®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Sè vèn cè ®Þnh = Nguyªn gi¸ - Sè tiÒn khÊu hao luü kÕ
ë ®Çu kú (hoÆc TSC§ ë ®Çu ë ®Çu kú (hoÆc cuèi
cuèi kú) kú (hoÆc kú)
cuèi kú)
Sè tiÒn khÊu Sè tiÒn Sè tiÒn khÊu Sè tiÒn khÊu
hao luü kÕ ë = khÊu hao + hao t¨ng - hao gi¶m
cuèi kú ë ®Çu kú trong kú trong kú
2.2. ChØ tiªu hµm lîng vèn cè ®Þnh:
Nã lµ ®¹i lîng nghÞch ®¶o cña chØ tiªu hiÖu suÊt sö
dông vèn cè ®Þnh. Nã ph¶n ¸nh ®Ó t¹o ra mét ®ång
doanh thu hoÆc doanh thu thuÇn cÇn bao nhiªu ®ång vèn
cè ®Þnh.
Hµm lîng Sè vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú
=
vèn cè Doanh thu (hoÆc doanh thu thuÇn)
®Þnh trong kú
2.3. Tû suÊt lîi nhuËn vèn cè ®Þnh:
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn cè ®Þnh trong
kú cã thÓ t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn tríc thuÕ (hoÆc
lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp)
16
Lîi nhuËn tríc thuÕ (hoÆc sau thuÕ
Tû suÊt lîi
= thu nhËp)
nhuËn vèn cè
Sè vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong
®Þnh
kú
Ngoµi c¸c chØ tiªu tæng hîp trªn ®©y ngêi ta cßn cã
thÓ sö dông mét sè chØ tiªu ph©n tÝch sau:
2.4. HÖ sè hao mßn TSC§:
Ph¶n ¸nh møc ®é hao mßn cña TSC§ trong doanh
nghiÖp so víi thêi ®iÓm ®Çu t ban ®Çu. HÖ s« nµy cµng
lín chøng tá møc ®é hao mßn TSC§ cµng cao vµ ngîc l¹i.
Sè tiÒn khÊu hao luü kÕ
HÖ sè hao mßn =
Nguyªn gi¸ TSC§ ë thêi ®iÓm
TSC§
®¸nh gi¸
1.5. HiÖu suÊt sö dông TSC§:
Ph¶n ¸nh mét ®ång TSC§ trong kú t¹o ra ®îc bao
nhiªu ®ång doanh thu hoÆc doanh thu thuÇn. HiÖu suÊt
cµng lín chøng tá hiÖu suÊt sö dông TSC§ cµng cao.
Doanh thu (hoÆc doanh thu thuÇn)
HiÖu suÊt sö
= trong kú
dông vèn cè
Nguyªn gi¸ TSC§ b×nh qu©n trong
®Þnh
kú
2.6. HÖ sè trang bÞ TSC§ cho mét c«ng nh©n
trùc tiÕp s¶n xuÊt:
Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ b×nh qu©n trang bÞ cho mét
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. HÖ sè cµng lín ph¶n ¸nh
møc ®é trang bÞ TSC§ cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp
cµng cao.
17
Nguyªn gi¸ TSC§ b×nh qu©n trong
HÖ sè trang bÞ = kú
TSC§ Sè lîng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n
xuÊt
2.7. Tû suÊt ®Çu t TSC§:
Ph¶n ¸nh møc ®é ®Çu t vµo TSC§ trong tæng gi¸ trÞ
tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Nãi mét c¸ch kh¸c lµ trong mét
®ång gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp cã bao nhiªu ®ång
®îc ®Çu t vµo TSC§. Tû suÊt cµng lín chøng tá doanh
nghiÖp ®· chó träng ®Çu t vµo TSC§.
Tû suÊt lîi Gi¸ trÞ cßn l¹i cña
x
nhuËn vèn cè = TSC§
100%
®Þnh Tæng tµi s¶n
2.8. KÕt cÊu TSC§ cña doanh nghiÖp:
Ph¶n ¸nh quan hÖ ttû lÖ gi÷a c¸c gi¸ trÞ tõng nhãm,
lo¹i TSC§ trong tæng sè gi¸ trÞ TSC§ cña doanh nghiÖp ë
thêi ®iÓm ®¸nh gi¸. ChØ tiªu nµy gióp cho doanh nghiÖp
®¸nh gi¸ møc ®é hîp lý trong c¬ cÊu TSC§ ®îc trang bÞ ë
doanh nghiÖp.
Qua ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hiÖu qña sö dông vèn cè
®Þnh trªn ®©y, chóng ta thÊy r»ng n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn cè ®Þnh cã ý nghÜa lµ khai th¸c mét c¸ch triÖt
®Ó kh¶ n¨ng hiÖn cã cña doanh nghiÖp. Ph¸t huy hÕt
c«ng suÊt thiÕt kÕ m¸y mãc tËn dông mét c¸ch tèi ®a giê
m¸y... ®Ó tõ ®ã t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn
cho doanh nghiÖp lµm cho kÕt qu¶ thu ®îc trªn mét ®ång
chi phÝ vÒ TSC§ (vèn cè ®Þnh) ngµy mét t¨ng. §iÒu ®ã
cã nghÜa lµ khi hiÖu qu¶.
18
PhÇn II
Thùc tr¹ng t×nh h×nh sö dông vèn cè ®Þnh t¹i
C«ng ty Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ.
I. Tæng quan vÒ C«ng ty Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ
1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn :
C«ng ty Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ ®îc thµnh lËp ngµy
lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ kinh doanh lín vÒ c¸c m¨t
hµng vËt t thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh c«ng nghiÖp. Tr¶i
qua n¨m ho¹t ®éng C«ng ty ®· cã nhiÒu lÇn thay
®æi c¬ cÊu tæ chøc. Dï trong ®iÒu kiÖn ®Êt níc cã nhiÒu
biÕn ®æi nhng C«ng ty lu«ng ph¸t triÓn vµ cã nhiÒu uy
tÝn ®èi víi c¸c b¹n hµng trong vµ ngoµi níc.
Trô së chÝnh cña C«ng ty ®¨t t¹i ThÞ trÊn §øc Giang -
Hoµi §øc - Hµ T©y.
C«ng ty chñ yÕu kinh doanh c¸c vËt t thiÕt bÞ,
nguyªn liÖu phôc vô nhu cÇu lín cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng
trong níc, xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng truyÒn thèng nh m©y,
tre ®an, hµng thÓ thao giÇy, dÐp v.v... Do C«ng ty tù
khai th¸c tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi níc.
Ngoµi ra, C«ng ty cßn nhËn c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp
khÈu ñy th¸c vµ ®¹i lý m«i giíi gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n
trong níc vµ níc ngoµi. C«ng ty cßn tæ chøc s¶n xuÊt, gia
19
c«ng hµng xuÊt khÈu, thùc hiÖn liªn doanh liªn kÕt víi níc
ngoµi.
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn C«ng ty ®· t¹o cho m×nh
nh÷ng thÞ trêng æn ®Þnh, c¸c b¹n hµng thêng xuyªn.
§iÒu ®ã chøng tá sù thµnh c«ng cña C«ng ty vµ høa hÑn
sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong t¬ng lai.
2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty :
Gi¸m ®èc C«ng ty chiu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh chung
mäi ho¹t ®éng cña C«ng ty. Gi¸m ®èc cã tr¸ch nhiÖm b¸o
c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ t×nh h×nh chung cña C«ng ty
tríc c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn. Gi¸m ®èc cßn cã
tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ quyÒn lîi cña C«ng ty, chÞu tr¸ch
nhiÖm tríc Ph¸p luËt vÒ mäi ho¹t ®éng cña C«ng ty.
Phã Gi¸m ®èc ®îc ph©n c«ng phô tr¸ch mét hoÆc
mét sè lÜnh vùc c«ng t¸c vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Gi¸m
®èc vÒ lÜnh vùc ®îc giao vµ gi¶i quyÕt c«ng viÖc khi
Gi¸m ®èc ®i v¾ng.
* Phßng Tæng hîp : ChÞu tr¸ch nhiÖm lËp kÕ ho¹ch
kinh doanh vµ lµm c«ng t¸c ®èi ngo¹i, thùc hiÖn c¸c c«ng
viÖc ngo¹i giao trªn thÞ trêng, dù th¶o c¸c hîp ®ång
nguyªn t¾c, ®iÒu lÖ bu«n b¸n quèc tÕ, tham mu cho
Gi¸m ®èc trong c¸c quyÕt ®Þnh mÆt hµng vµ thÞ trêng.
* Phßng KÕ to¸n - Tµi chÝnh cã nhiÖm vô sau :
- Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vµ th«ng tin kinh tÕ x©y
dùng hÖ thèng sæ s¸ch chøng tõ sö dông cho phï hîp thùc
tiÔn t¹i C«ng ty vµ quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh.
- LËp kÕ ho¹ch sö dông c¸c nguån vèn, kÕ ho¹ch chi
phÝ b¶o ®¶m an toµn sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn.
20
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, ®iÒu kiÖn tiÒn
tÖ ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh lµ ph¶i cã mét sè vèn nhÊt ®Þnh. Dùa
trªn sè vçn ®ã c¸c doanh nghiÖp lu«n tiÕn hµnh kinh
doanh sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt. V×
vËy, vÊn ®Ò khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i t×m
ra c¸ch sö dông ®óng ®¾n nh»m ph¸t huy ®îc mäi tiÒm
lùc bªn trong vµ bªn ngoµi. ViÖc sö dông vèn cã ý nghÜa
hÕt søc quan träng lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó doanh
nghiÖp kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh vµ t×m ra ®îc
chç ®øng v÷ng ch¾c trong c¬ chÕ míi. ChÝnh v× thÕ mµ
vÊn ®Ò sö dông vèn ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®Æt ra ®èi
víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp
Nhµ níc nãi riªng.
§Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp
ph¶i n¨ng ®éng vµ mÒm dÎo trong viÖc ®iÒu chØnh kÞp
thêi ph¬ng hoøng s¶n xuÊt kinh doanh, sö dông cã hiÖu
qu¶ c¸c nguån lùc hiÖn cã. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng
doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, kh«ng Ýt nh÷ng doanh
nghiÖp cßn lóng tóng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
lµm ¨n thua lç kÐo dµi, doanh thu kh«ng bï ®¾p chi phÝ
bá ra. Thùc tÕ nµy lµ do nhiÒu nguyªn nh©n quan träng lµ
do viÖc sö dông vèn cña doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ.
Do ®ã viÖc ®Èy m¹nh sö dông vèn trong c¸c doanh
nghiÖp lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt, nã quyÕt ®Þnh ®Õn
sù sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp. HiÓu ®îc tÇm quan
träng cña vÊn ®Ò n©ng ccao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi
chung vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh nãi riªng.
V× vËy trong thêi gian ng¾n kiÕn tËp t¹i C«ng ty
Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ cïng víi kiÕn thøc ®· häc trong
trêng. Em ®· m¹nh d¹n ¸p dông gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn
1
®Ó lùa chän ®Ò ¸n m«n häc. C¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng
cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh ë C«ng ty Kinh doanh
VËt t ThiÕt bÞ
Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn ®Ò ¸n ®îc x©y
dùng gåm ba phÇn; tr×nh bµy c¸c néi dung chñ yÕu sau:
PhÇn I: Vèn cè ®Þnh, sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh.
PhÇn II: Thùc tr¹ng vÒ vèn cè ®Þnh t¹i C«ng ty Kinh
doanh VËt t ThiÕt bÞ
PhÇn III: Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p vÒ ph¬ng h-
íng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh t¹i
C«ng ty Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ
2
PhÇn I
vèn cè ®Þnh sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh
I. Vèn cè ®Þnh
1. Kh¸i niÖm.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc mua s¾m, x©y
dông hay l¾p ®¨t c¸c TSC§ c¸c TSC§ cña doanh nghiÖp
®Òu ph¶i thanh to¸n, chi tr¶ b»ng tiÒn. Sè vèn ®Çu t øng
tríc ®Ó mua s¾m, x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c TSC§ h÷u
h×nh vµ v« h×nh ®îc gäi lµ vèn cè ®Þnh cña doanh
nghiÖp. §ã lµ sè vèn øng tríc cña doanh nghiÖp v× sè vèn
nµy nÕu ®îc sö dông cã hiÖu qu¶ sÏ kh«ng mÊt ®i, doanh
nghiÖp sÏ thu håi l¹i ®îc sau khi tiªu thô c¸c s¶n phÈm
hµng ho¸ hay dÞch vô cña m×nh.
Lµ sè vèn ®Çu t øngtríc ®Ó mua s¾m, x©y dùng c¸c
TSC§ nªn quy m« vèn cè ®Þnh nhiÒu hay Ýt sÏ quyÕt
®Þnh quy m« TSC§, ¶nh hëng rÊt lín ®Õn tr×nh ®é trang
bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp.
ChÝnh v× vËy qu¶n trÞ vèn cè ®Þnh lµ mét néi dung
quan träng trong qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§iÒu ®ã kh«ng chØ cã chæ ë vèn cè ®Þnh thêng chiÕm
mét tû träng lín trong tæng sè vèn kinh doanh cña doanh
nghiÖp mµ cßn viÖc sö dông vèn cè ®Þnh thêng g¾n liÒn
tíi ho¹t ®éng ®Çu t dµi h¹n, thu håi vèn chËm vµ dÔ gÆp
rñi ro. Tõ nh÷ng ph©n tÝch nªu trªn cã thÓ ®a ra kh¸i
niÖm vÒ vèn cè ®Þnh nh sau:
3
Vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp lµ mét bé phËn cña
vèn ®Çu t øng tríc vÒ TSC§ mµ ®Æc ®iÎm cña nã lµ lu©n
chuyÓn dÇn dÇn tõng phÇn trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt
vµ hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn khi TSC§ hÕt thêi gian
sö dông.
2. §Æc ®iÓm lu chuyÓn cña vèn cè ®Þnh.
Mét lµ vèn cè ®Þnh tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n
xuÊt s¶n phÈm. §iÒu nµy do ®Æc ®iÓm cña TSC§ ®îc sö
dông l©u dµi, trong nhiÒu chu kú s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh.
Hai lµ: Vèn cè ®Þnh ®îc lu chuyÓn dÇn dÇn tõng
phÇn trong c¸c chu kú s¶n xuÊt.
khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mét bé phËn
vèn cè ®Þnh ®îc lu©n chuyÓn vµ cÊu thµnh chi phÝ s¶n
xuÊt s¶n phÈm (díi h×nh thøc chi phÝ kh©ó hao), t¬ng
øng víi gi¸ trÞ hao mßn TSC§.
Ba lµ: Sau nhiÒu chu kú s¶n xuÊt vèn cè ®Þnh míi
hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn.
Sau mçi chu kú s¶n xuÊt phÇn vèn ®îc lu©n chuyÓn
vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm dÇn dÇn t¨ng lªn, song phÇn vèn
®Çu t ban ®Çu vµo TSC§ l¹i dÇn gi¶m xuèng cho ®Õn khi
TSC§ hÕt thêi gian sö dông gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÞch
hÕt vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt th× vèn cè ®Þnh míi
hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm lu©n chuyÓn trªn ®©y g¾n liÒn
víi viÖc qu¶n lý h×nh th¸i hiÖn vËt cña nã lµ c¸c TSC§ cña
doanh nghiÖp.
II. Tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§).
4
1. Kh¸i niÖm ®Æc ®iÓm cña TSC§ trong doanh
nghiÖp.
§Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c yÕu tè: søc lao ®éng, t liÖu lao
®éng vµ ®èi tîng lao ®éng kh¸c víi ®èi tîng lao ®éng
(nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm...)
c¸c t liÖu lao ®éng (nh m¸y mãc thiÕt bÞ, nhµ xëng, ph-
¬ng tiÖn vËn t¶i..) lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn vËt chÊt mµ con
ngêi sö dông ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng, biÕn
®æi nã theo môc ®Ých cña m×nh.
Bé phËn quan träng nhÊt trong c¸c t liÖu lao ®éng sö
dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp lµ c¸c TSC§. §ã lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu
®îc sö dông mét c¸ch trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nh m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng
tiÖn vËn t¶i, nhµ xëng, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, c¸c
kho¶n chi phÝ ®Çu t mua s¾m c¸c TSC§ v« h×nh.
§Æc ®iÓm chung cña TSC§ trong doanh nghiÖp lµ
tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt víi vai trß lµ c«ng cô
lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh ®ã h×nh th¸i vËt chÊt lµ ®Æc
tÝnh sö dông ban ®Çu TSC§ lµ kh«ng thay ®æi. Song gi¸
trÞ cña nã l¹i ®îc chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n
phÈm s¶n xuÊt ra. Bé phËn gi¸ trÞ chuyÓn dÞch nµy cÊu
thµnh mét yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp vµ ®îc bï ®¾p míi khi s¶n phÈm ®îc tiªu thô.
Th«ng thêng mét t liÖu lao ®éng ®îc coi lµ mét TSC§
ph¶i ®ång thêi tho¶ m·n hai tiªu chuÈn c¬ b¶n.
+ Mét lµ ph¶i cã thêi gian sö dông tèi thiÓu, thêng tõ
mét n¨m trë lªn.
5
+ Hai lµ ph¶i ®¹t gi¸ trÞ tèi thiÓu ë mét møc quy
®Þnh. Tiªu chuÈn nµy ®îc quy ®Þnh ®èi víi tõng níc vµ cã
thÓ ®îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi møc gi¸ cña tõng thêi
kú.
Nh÷ng t liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ c¸c tiªu chuÈn quy
®Þnh trªn ®îc coi lµ nh÷ng c«ng cô lao ®éng nhá, ®îc
mua s¾m b»ng nguån vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. Tuy
nhiªn trªn thùc tÕ viÖc xem xÐt tiªu chuÈn vµ viÖc ph©n
biÕt gi÷a ®èi tîng lao ®éng víi c¸c t liÖu lao ®éng lµ TSC§
cña doanh nghiÖp lµ phøc t¹p h¬n.
Tríc hÕt viÖc ph©n biÖt gi÷a ®èi tîng lao ®éng víi
c¸c t liÖu lao ®éng lµ TSC§ cña doanh nghiÖp, ngoµi ra
trong mét sè trêng hîp kh«ng chØ ®¬n thuÇn dùa vµo
®Æc tÝnh hiÖn vËt mµ cßn ph¶i dùa vµo tÝnh chÊt vµ
c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Hai lµ mét sè c¸c t liÖu lao ®éng nÕu xÐt riªng lÎ
tõng thø th× kh«ng ®ñ c¸c tiªu chuÈn trªn song l¹i ®îc
tËp hîp sö dông ®ång bé nh mét hÖ thèng th× c¶ hÖ thèng
®ã ®îc coi nh lµ mét TSC§: vÝ dô nh trang thiÕt bÞ cho
mét v¨n phßng thÝ nghiÖm...
Ba lµ trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ më réng c¸c quan
hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, sù ph¸t triÓn vµ øng dông nhanh
chãng c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ còng
nh nÐt ®Æc thï trong ho¹t ®éng ®Çu t cña mét sè ngµnh
nªn mét sè kho¶n chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra cã
liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp, nÕu ®ång thêi tho¶ m·n hai tiªu chuÈn c¬ b¶n
trªn vµ kh«ng h×nh thµnh c¸c TSC§ h÷u h×nh th× ®îc coi
6
lµ c¸c tµi s¶n v« h×nh cña doanh nghiÖp: VÝ dô nh chi phÝ
mua b»ng s¸ng chÕ...
2. Ph©n lo¹i TSC§ cña doanh nghiÖp. Lµ viÖc chia
toµn bé TSC§ cña doanh nghiÖp theo tiªu thøc nhÊt ®Þnh
nh»m phôc vô yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
2.1. Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, toµn bé TSC§ cña doanh
nghiÖp sÏ ®îc chia thµnh hai lo¹i: TSC§ cã h×nh th¸i vËt
chÊt (TSC§ h÷u h×nh) vµ TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt
chÊt (v« h×nh).
+ TSC§ h÷u h×nh: lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu
®îc biÓu hiÖn b»ng c¸c h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ nh nhµ
xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c vËt kiÕn
tróc...
+ TSC§ v« h×nh: lµ nh÷ng TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i
vËt chÊt cô thÓ, thÓ hiÖn mét lîng TSC§ kh«ng cã h×nh
th¸i vËt chÊt trùc tiÕp ®Õn nhiÒu chu kú kinh doanh cña
doanh nghiÖp nh chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ
vÒ ®Êt sö dông, chi phÝ mua b»ng s¸ng chÕ ph¸t sinh hay
nh·n hiÖu th¬ng m¹i...
2.2. Ph©n lo¹i TSC§ theo môc ®Ých sö dông: gåm 3
lo¹i.
+ TSC§ dïng cho môc ®Ých kinh doanh...
+ TSC§ dïng cho môc ®Ých phóc lîi, sù nghiÖp, an
ninh quèc phßng...
+ C¸c TSC§ b¶o qu¶n hé, gi÷ hé, cÊt gi÷ hé Nhµ n-
íc...
2.3. Ph©n lo¹i TSC§ theo c«ng dông kinh tÕ: theo tiªu
thøc nµy TSC§ ®îc chia thµnh c¸c läai sau:
7
Nhµ cöa vËt kiÕn tróc: lµ nh÷ng TSC§ cña doanh
nghiÖp ®îc h×nh thµnh sau qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng
nh nhµ xëng, trô së lµm viÖc, nhµ kho...
+ M¸y mãc thiÕt bÞ: lµ toµn bé c¸c lo¹i m¸y mãc
thiÕt bÞ dïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp nh m¸y mãc thiÕt bÞ, ®éng lùc...
+ Ph¬ng tiÖn vËn t¶i: lµ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn ®êng
s¾t, ®êng thuû, ®êng bé, ®êng kh«ng, c¸c thiÕt bÞ
truyÒn dÉn...
+ ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý: lµ nh÷ng thiÕt bÞ, dông
cô dïng trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp nh m¸y vi tÝnh, thiÕt bÞ ®iÖn tö,
thiÕt bÞ....
+ Vên c©y l©u n¨m; sóc vËt lµm viÖcc hoÆc cho s¶n
phÈm: lµ c¸c c©y l©u n¨m nh vên chÌ, vên cµ phª, vên
c©y cao su...
+ C¸c lo¹i TSC§ kh¸c...
2.4. Ph©n lo¹i TSC§ theo t×nh h×nh sö dông: C¨n
cø vµo t×nh h×nh sö dông cña tõng thêi kú ngêi ta chia
TSC§ cña doanh nghiÖp thµnh c¸c lo¹i TSC§ ®ang dïng,
TSC§ cha cÇn dïng, TSC§ kh«ng cÇn dïng chê thanh lý.
Nhê c¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho ngêi qu¶n lý biÕt ®-
îc mét c¸ch tæng qu¸t t×nh h×nh tµi s¶n hiÖn cã vµ tõ
®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tiÒm lùc
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã khai th¸c
triÖt ®Ó nguån tiÒm lùc ®ã.
III. KhÊu hao TSC§.
1. Hao mßn TSC§
8
Trong qu¸ tr×nh sö dông, do chÞu ¶nh hëng cña
nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau TSC§ cña doanh nghiÖp bÞ hao
mßn díi hai h×nh thøc: hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v«
h×nh.
1.1. Hao mßn h÷u h×nh cña TSC§.
Hao mßn h÷u h×nh cña TSC§ lµ sù hao mßn vÒ vËt
chÊt, vÒ gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ cña TSC§ trong qu¸
tr×nh sö dông...
Nguyªn nh©n lµ møc ®é hao mßn h÷u h×nh tríc hÕt
phô thuéc vµo c¸c nh©n tè trong qu¸ tr×nh sö dông TSC§
nh thêi gian vµ cêng ®é sö dông, viÖc chÊp hµnh c¸c quy
ph¹m kü thuËt trong sö dông vµ b¶o dìng TSC§. TiÕp ®ã
lµ nh©n tè vÒ tù nhiªn vµ m«i trêng sö dông TSC§.
1.2. Hao mßn v« h×nh.
Lµ sù hao mßn thuÇn tuý vÒ mÆt gi¸ trÞ cña TSC§,
biÓu hiÖn vÒ mÆt gi¶m sót vÒ gi¸ trÞ trao ®æi cña TSC§
do ¶nh hëng cña tiÒn bé khoa häc kü thuËt: Ngêi ta thêng
ph©n biÖt hao mßn v« h×nh sau:
1.2.1. Hao mßn v« h×nh lo¹i 1: V1 G® - Gh x
= G® 100%
1.2.2. Hao mßn v« h×nh lo¹i 2: V2 Gk x
= G® 100%
1.2.3. Hao mßn v« h×nh lo¹i 3: TSC§ bÞ mÊt gi¸ hoµn
toµn do chÊm døt chu kú sèng s¶n phÈm, tÊt yÕu dÉn
®Õn nh÷ng TSC§ sö dông vµ chÕ t¹o c¸c s¶n phÈm ®ã...
2. KhÊu hao TSC§ vµ c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu
hao TSC§.
2.1. Kh¸i niÖm
9
§Ó bï ®¾p gi¸ trÞ TSC§ bÞ hao mßn trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn dÞch dÇn
dÇn phÇn gi¸ trÞ hao mßn ®ã vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm trong
kú gäi lµ khÊu hao. VËy khÊu hao TSC§ trong qu¸ tr×nh
sö dông vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra theo c¸c ph¬ng
ph¸p tÝnh th«ng tin¸n thÝch hîp. Môc ®Ých khÊu hao cña
TSC§ l¹i nh»m tÝch luü vèn ®Ó t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n
hoÆc t¸i s¶n xuÊt më réng TSC§.
2.2. C¸c ph¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ trong doanh
nghiÖp.
ViÖc tÝnh khÊu hao TSC§ trong doanh nghiÖp cã thÓ
®îc thùc hiÖn theo nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau.
2.2.1. Ph¬ng ph¸p khÊu hao b×nh qu©n
§©y lµ ph¬ng ph¸p khÊu hao ®¬n gi¶n nhÊt ®îc sö
dông kh¸ phæ biÕn ®Ó tÝnh khÊu hao cña TSC§.
C«ng thøc:
NG
MKH =
T
MKH 100
KKH = x
NG %
Hay
1 100
TKH = x
T %
2.2.2. Ph¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn
§Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p khÊu hao
b×nh qu©n ngêi ta sö dông ph¬ng ph¸p nµy lµ ®Èy m¹nh
møc khÊu hao TSC§ trong nh÷ng n¨m ®Çu sö dông vµ
gi¶m møc khÊu hao theo thêi h¹n sö dông.
* Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d gi¶m dÇn
10
* Ph¬ng ph¸p khÊu hao theo tæng sè thø tù n¨m sö
dông.
2.2.3. Ph¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn kÕt hîp víi
khÊu hao b×nh qu©n.
Sö dông ph¬ng ph¸p kÕt hîp nµy lµ trong nh÷ng n¨m
®Çu sö dông TSC§ ngêi ta sö dông ph¬ng ph¸p khÊu hao
gi¶m dÇn, cßn nh÷ng n¨m cuèi tÝnh khÊu hao theo ph¬ng
ph¸p b×nh qu©n.
2.3. LËp kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§ vµ qu¶n lý sö
dông quü khÊu hao TSC§ cña doanh nghiÖp
LËp kÕ ho¹ch khÊu hao TSC§ hµng n¨m lµ mét néi
dung quan träng ®Ó qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua kÕ ho¹ch
khÊu hao, doanh nghiÖp cã thÓ thÊy ®îc nhu cÇu gi¶m vèn
cè ®Þnh trong n¨m kÕ ho¹ch, kh¶ n¨ng nguån tµi chÝnh
®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®ã. V× thÕ kÕ ho¹ch khÊu hao
còng lµ c¨n cø quan träng ®Ó doanh nghiÖp xem xÐt, lùa
chän c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t ®æi míi TSC§ trong t¬ng lai.
- X¸c ®Þnh ph¹m vi TSC§ ph¶i tÝnh khÊu hao vµ
tæng nguyªn gi¸ TSC§ ph¶i tÝnh khÊu hao ®Çu kú kÕ
ho¹ch.
+ TSC§ kh«ng cÇn dïng, cha cÇn dïng.
+ TSC§ thuéc dù tr÷ Nhµ níc giao cho doanh nghiÖp
qu¶n lý hé.
+ TSC§ ho¹t ®éng phóc lîi trong doanh nghiÖp nh nhµ
trÎ, c©u l¹c bé.
+ TSC§ kh¸c kh«ng tham gia viÖc ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh.
11
+ Nh÷ng TSC§ ®· khÊu hao hÕt song vÉn sö dông
vµo s¶n xuÊt kinh doanh.
- X¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ b×nh qu©n t¨ng, gi¶m trong
kú kÕ ho¹ch vµ nguyªn gi¸ b×nh qu©n TSC§ ph¶i tÝnh
khÊu hao trong kú.
- Ph©n phèi vµ sö dông tiÒn trÝch khÊu hao TSC§
trong kú.
V. Qu¶n trÞ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh
cña doanh nghiÖp.
1. Néi dung qu¶n trÞ vèn cè ®Þnh:
§©y lµ néi dung quan träng trong qu¸ tr×nh kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
Trong c¸c doanh nghiÖp, qu¶n trÞ vèn kinh doanh nãi
chung vµ vèn cè ®Þnh nãi riªng bao gåm nhiÒu néi dung
cô thÓ cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau.
1.1. Khai th¸c vµ t¹o nguån vèn cè ®Þnh vña
doanh nghiÖp.
§©y lµ nhu cÇu ®Çu t TSC§ lµ kh©u ®Çu tiªn trong
qu¶n trÞ vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. §Ó híng cho viÖc
khai th¸c vµ t¹o lËp nguån vèn cè ®Þnh ®¸p øng yªu cÇu
®Çu t cña doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn ®Çu
t vµo TSC§ trong nh÷ng n¨m tríc m¾t vµ l©u dµi. C¨n cø
vµo dù ¸n ®Çu t TSC§ ®· ®îc thÈm ®Þnh ®Ó lùa chän vµ
khai th¸c c¸c nguån ®Çu t cho phï hîp.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp
cã thÓ khai th¸c t¹o lËp nguån vèn ®Çu t vµo TSC§ tõ
nhiÒu nguån kh¸c nhau nh lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t tõ
nguån vèn liªn doanh liªn kÕt, tõ ng©n s¸ch Nhµ níc tµi trî,
tõ vèn vay dµi h¹n... V× vËy khai th¸c vµ t¹o lËp nguån
12
vèn cè ®Þnh, c¸c doanh nghiÖp võa ph¶i chó ý ®a d¹ng
ho¸ c¸c nguån tµi trî, c©n nh¾c kü ®Ó ®a ra c¬ cÊu ®Çu
t hîp lý cã lîi nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp.
1.2. B¶o toµn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn
cè ®Þnh.
Vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp cã thÓ ®îc sö dông
cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t dµi h¹n (mua s¾m, l¾p ®Æt,
x©y dùng c¸c TSC§ h÷u h×nh vµ v« h×nh) c¸c ho¹t ®éng
kinh doanh thêng xuyªn (s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm hµng ho¸
dÞch vô ) cña doanh nghiÖp. §Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn
cè ®Þnh trong ho¹t ®éng kinh doanh thêng xuyªn, doanh
nghiÖp cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Ó kh«ng chØ b¶o
toµn mµ cßn ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ë
mçi chu kú kinh doanh.
Do ®Æc ®iÓm TSC§ vµ vèn cè ®Þnh lµ tham gia vµo
nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh song vÉn gi÷ nguyªn
h×nh th¸i vËt chÊt vµ ®Æc tÝnh sö dông ban ®Çu (®èi víi
TSC§ h÷u h×) cßn gi¸ trÞ l¹i chuyÓn l¹i vµo gi¸ trÞ s¶n
phÈm. V× thÕ néi dung b¶o toµn vèn cè ®Þnh lu«n bao
gåm hai mÆt hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. Trong ®ã b¶o toµn vÒ
mÆt hiÖn vËt lµ c¬ së, tiÒn ®Ò ®Ó b¶o toµn vèn cè ®Þnh
vÒ mÆt gi¸ trÞ.
§Ó b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cè ®Þnh, c¸c doanh
nghiÖp cÇn ®¸nh gi¸ ®óng c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn
t×nh tr¹ng kh«ng b¶o toµn ®îc vèn. Cã thÓ nªu ra mét sè
biÖp ph¸p chñ yÕu sau:
- §¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ nguyªn thuû (nguyªn gi¸)
®ã lµ toµn bé c¸c chi phÝ cña doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó
cã ®îc TSC§ cho ®Õn khi ®a TSC§ vµo ho¹t ®éng b×nh
13
thêng, nh gi¸ mua thùc tÕ cña TSC§, c¸c chi phÝ vËn
chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt...
- §¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ trÞ kh«i phôc: lµ gi¸ trÞ ®Ó
mua s¾m TSC§ ë t¹i thêi ®iÓm ®¸nh gi¸. Do ¶nh hëng
cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®¸nh gi¸ nµy thÊp h¬n gi¸
nguyªn thuû.
- §¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ trÞ cßn l¹i: lµ phÇn gi¸ trÞ
cßn l¹i cña TSC§ cha chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. Gi¸ trÞ
cßn l¹i cã thÓ tÝnh theo gi¸ trÞ ban ®Çu (nguyªn thuû)
hoÆc gi¸ ®¸nh l¹i (gi¸ trÞ kh«i phôc).
1.3. Ph©n cÊp qu¶n lý vèn cè ®Þnh.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ
Nhµ níc, do cã sù ph©n biÖt gi÷a quyÒn së h÷u vèn vµ tµi
s¶n Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp vÒ quyÒn qu¶n lý kinh
doanh, do ®ã cÇn ph¶i cã sù ph©n cÊp qu¶n lý ®Ó t¹o
®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng h¬n trong s¶n
xuÊt kinh doanh.
Theo quy chÕ tµi chÝnh hiÖn hµnh c¸c doanh nghiÖp
Nhµ níc ®îc quyÒn:
+ Chñ ®éng sö dông vèn, quü ®Ó phôc vô kinh doanh
theo nguyªn t¾c hiÖu qu¶ b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn.
+ Chñ ®éng thay thÕ c¬ cÊu tµi s¶n vµ c¸c lo¹i vèn
phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn vèn kinh doanh cã hiÖu qu¶.
+ Doanh nghiÖp ®îc quyÒn cho c¸c tæ chøc vµ c¸
nh©n trong níc thuª ho¹t ®éng c¸c tµi s¶n thuéc quyÒn sö
dông cña m×nh ®Ó n©ng cao hiÖu suÊt sö dông, t¨ng thu
nhËp...
+ Doanh nghiÖp ®îc quyÒn ®em tµi s¶n thuéc quyÒn
qu¶n lý vµ sö dông cña m×nh ®Ó cÇm cè, thÕ chÊp vay
14
vèn hoÆc b¶o l·nh tæ chøc tÝn dông theo tr×nh tù quy
®Þnh cña ph¸p luËt.
+ Doanh nghiÖp ®îc nhîng b¸n c¸c tµi s¶n kh«ng cÇn
dïng, l¹c hËu vÒ mÆt kü thuËt, thu håi vèn cho ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ h¬n.
+ Doanh nghiÖp ®îc sö dông vèn, tµi s¶n, gi¸ trÞ
quyÒn sö dông ®Ó ®Çu t ra ngoµi doanh nghiÖp theo c¸c
quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh.
2. hÖ thèng chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông
vèn cè ®Þnh cña doanh nghiÖp:
§©y lµ néi dung quan träng cña ho¹t ®éng tµi chÝnh.
Th«ng qua ®ã doanh nghiÖp cã nh÷ng c¨n cø x¸c minh
®óng ®Ó ®a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ mÆt tµi chÝnh nh
®iÒu chØnh vÒ quy m« vµ c¬ cÊu vèn ®Çu t, ®Çu t míi
hay hiÖn ®¹i ho¸ TSC§, vÒ c¸c biÖn ph¸p khai th¸c n¨ng
lùc s¶n xuÊt TSC§ hiÖn cã nhê ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn cè ®Þnh.
§Ó tiÕn hµnh kiÓm tra tµi chÝnh ®èi víi hiÖu qu¶ sö
dông vèn cè ®Þnh cÇn x¸c ®Þnh ®óng ®¾n hÖ thèng c¸c
chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh vµ TSC§
cña doanh nghiÖp. Th«ng thêng bao gåm c¸c chØ tiªu sau:
2.1. HiÖu suÊt sö dông vèn cè ®Þnh:
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn cè ®Þnh cã thÓ
t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu hoÆc doanh thu thuÇn
trong kú.
HiÖu suÊt sö Doanh thu (hoÆc doanh thu
=
dông vèn cè thuÇn) trong kú
®Þnh Sè vèn b×nh qu©n trong kú
15
Sè vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú ®îc tÝnh theo
ph¬ng ph¸p b×nh qu©n sè häc gi÷a sè vèn cè ®Þnh ë
®Çu kú vµ cuèi kú
Sè vèn cè Sè vèn cè ®Þnh + Sè vèn cè ®Þnh
®Þnh b×nh = ®Çu kú cuèi kú
qu©n trong kú 2
Trong ®ã sè vèn cè ®Þnh ë ®Çu kú (hoÆc cuèi kú)
®îc tÝnh theo c«ng thøc:
Sè vèn cè ®Þnh = Nguyªn gi¸ - Sè tiÒn khÊu hao luü kÕ
ë ®Çu kú (hoÆc TSC§ ë ®Çu ë ®Çu kú (hoÆc cuèi
cuèi kú) kú (hoÆc kú)
cuèi kú)
Sè tiÒn khÊu Sè tiÒn Sè tiÒn khÊu Sè tiÒn khÊu
hao luü kÕ ë = khÊu hao + hao t¨ng - hao gi¶m
cuèi kú ë ®Çu kú trong kú trong kú
2.2. ChØ tiªu hµm lîng vèn cè ®Þnh:
Nã lµ ®¹i lîng nghÞch ®¶o cña chØ tiªu hiÖu suÊt sö
dông vèn cè ®Þnh. Nã ph¶n ¸nh ®Ó t¹o ra mét ®ång
doanh thu hoÆc doanh thu thuÇn cÇn bao nhiªu ®ång vèn
cè ®Þnh.
Hµm lîng Sè vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong kú
=
vèn cè Doanh thu (hoÆc doanh thu thuÇn)
®Þnh trong kú
2.3. Tû suÊt lîi nhuËn vèn cè ®Þnh:
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn cè ®Þnh trong
kú cã thÓ t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn tríc thuÕ (hoÆc
lîi nhuËn sau thuÕ thu nhËp)
16
Lîi nhuËn tríc thuÕ (hoÆc sau thuÕ
Tû suÊt lîi
= thu nhËp)
nhuËn vèn cè
Sè vèn cè ®Þnh b×nh qu©n trong
®Þnh
kú
Ngoµi c¸c chØ tiªu tæng hîp trªn ®©y ngêi ta cßn cã
thÓ sö dông mét sè chØ tiªu ph©n tÝch sau:
2.4. HÖ sè hao mßn TSC§:
Ph¶n ¸nh møc ®é hao mßn cña TSC§ trong doanh
nghiÖp so víi thêi ®iÓm ®Çu t ban ®Çu. HÖ s« nµy cµng
lín chøng tá møc ®é hao mßn TSC§ cµng cao vµ ngîc l¹i.
Sè tiÒn khÊu hao luü kÕ
HÖ sè hao mßn =
Nguyªn gi¸ TSC§ ë thêi ®iÓm
TSC§
®¸nh gi¸
1.5. HiÖu suÊt sö dông TSC§:
Ph¶n ¸nh mét ®ång TSC§ trong kú t¹o ra ®îc bao
nhiªu ®ång doanh thu hoÆc doanh thu thuÇn. HiÖu suÊt
cµng lín chøng tá hiÖu suÊt sö dông TSC§ cµng cao.
Doanh thu (hoÆc doanh thu thuÇn)
HiÖu suÊt sö
= trong kú
dông vèn cè
Nguyªn gi¸ TSC§ b×nh qu©n trong
®Þnh
kú
2.6. HÖ sè trang bÞ TSC§ cho mét c«ng nh©n
trùc tiÕp s¶n xuÊt:
Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ TSC§ b×nh qu©n trang bÞ cho mét
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. HÖ sè cµng lín ph¶n ¸nh
møc ®é trang bÞ TSC§ cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp
cµng cao.
17
Nguyªn gi¸ TSC§ b×nh qu©n trong
HÖ sè trang bÞ = kú
TSC§ Sè lîng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n
xuÊt
2.7. Tû suÊt ®Çu t TSC§:
Ph¶n ¸nh møc ®é ®Çu t vµo TSC§ trong tæng gi¸ trÞ
tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Nãi mét c¸ch kh¸c lµ trong mét
®ång gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp cã bao nhiªu ®ång
®îc ®Çu t vµo TSC§. Tû suÊt cµng lín chøng tá doanh
nghiÖp ®· chó träng ®Çu t vµo TSC§.
Tû suÊt lîi Gi¸ trÞ cßn l¹i cña
x
nhuËn vèn cè = TSC§
100%
®Þnh Tæng tµi s¶n
2.8. KÕt cÊu TSC§ cña doanh nghiÖp:
Ph¶n ¸nh quan hÖ ttû lÖ gi÷a c¸c gi¸ trÞ tõng nhãm,
lo¹i TSC§ trong tæng sè gi¸ trÞ TSC§ cña doanh nghiÖp ë
thêi ®iÓm ®¸nh gi¸. ChØ tiªu nµy gióp cho doanh nghiÖp
®¸nh gi¸ møc ®é hîp lý trong c¬ cÊu TSC§ ®îc trang bÞ ë
doanh nghiÖp.
Qua ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hiÖu qña sö dông vèn cè
®Þnh trªn ®©y, chóng ta thÊy r»ng n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn cè ®Þnh cã ý nghÜa lµ khai th¸c mét c¸ch triÖt
®Ó kh¶ n¨ng hiÖn cã cña doanh nghiÖp. Ph¸t huy hÕt
c«ng suÊt thiÕt kÕ m¸y mãc tËn dông mét c¸ch tèi ®a giê
m¸y... ®Ó tõ ®ã t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn
cho doanh nghiÖp lµm cho kÕt qu¶ thu ®îc trªn mét ®ång
chi phÝ vÒ TSC§ (vèn cè ®Þnh) ngµy mét t¨ng. §iÒu ®ã
cã nghÜa lµ khi hiÖu qu¶.
18
PhÇn II
Thùc tr¹ng t×nh h×nh sö dông vèn cè ®Þnh t¹i
C«ng ty Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ.
I. Tæng quan vÒ C«ng ty Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ
1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn :
C«ng ty Kinh doanh VËt t ThiÕt bÞ ®îc thµnh lËp ngµy
lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ kinh doanh lín vÒ c¸c m¨t
hµng vËt t thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh c«ng nghiÖp. Tr¶i
qua n¨m ho¹t ®éng C«ng ty ®· cã nhiÒu lÇn thay
®æi c¬ cÊu tæ chøc. Dï trong ®iÒu kiÖn ®Êt níc cã nhiÒu
biÕn ®æi nhng C«ng ty lu«ng ph¸t triÓn vµ cã nhiÒu uy
tÝn ®èi víi c¸c b¹n hµng trong vµ ngoµi níc.
Trô së chÝnh cña C«ng ty ®¨t t¹i ThÞ trÊn §øc Giang -
Hoµi §øc - Hµ T©y.
C«ng ty chñ yÕu kinh doanh c¸c vËt t thiÕt bÞ,
nguyªn liÖu phôc vô nhu cÇu lín cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng
trong níc, xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng truyÒn thèng nh m©y,
tre ®an, hµng thÓ thao giÇy, dÐp v.v... Do C«ng ty tù
khai th¸c tõ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi níc.
Ngoµi ra, C«ng ty cßn nhËn c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp
khÈu ñy th¸c vµ ®¹i lý m«i giíi gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n
trong níc vµ níc ngoµi. C«ng ty cßn tæ chøc s¶n xuÊt, gia
19
c«ng hµng xuÊt khÈu, thùc hiÖn liªn doanh liªn kÕt víi níc
ngoµi.
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn C«ng ty ®· t¹o cho m×nh
nh÷ng thÞ trêng æn ®Þnh, c¸c b¹n hµng thêng xuyªn.
§iÒu ®ã chøng tá sù thµnh c«ng cña C«ng ty vµ høa hÑn
sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong t¬ng lai.
2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty :
Gi¸m ®èc C«ng ty chiu tr¸ch nhiÖm ®iÒu hµnh chung
mäi ho¹t ®éng cña C«ng ty. Gi¸m ®èc cã tr¸ch nhiÖm b¸o
c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ t×nh h×nh chung cña C«ng ty
tríc c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn. Gi¸m ®èc cßn cã
tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ quyÒn lîi cña C«ng ty, chÞu tr¸ch
nhiÖm tríc Ph¸p luËt vÒ mäi ho¹t ®éng cña C«ng ty.
Phã Gi¸m ®èc ®îc ph©n c«ng phô tr¸ch mét hoÆc
mét sè lÜnh vùc c«ng t¸c vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Gi¸m
®èc vÒ lÜnh vùc ®îc giao vµ gi¶i quyÕt c«ng viÖc khi
Gi¸m ®èc ®i v¾ng.
* Phßng Tæng hîp : ChÞu tr¸ch nhiÖm lËp kÕ ho¹ch
kinh doanh vµ lµm c«ng t¸c ®èi ngo¹i, thùc hiÖn c¸c c«ng
viÖc ngo¹i giao trªn thÞ trêng, dù th¶o c¸c hîp ®ång
nguyªn t¾c, ®iÒu lÖ bu«n b¸n quèc tÕ, tham mu cho
Gi¸m ®èc trong c¸c quyÕt ®Þnh mÆt hµng vµ thÞ trêng.
* Phßng KÕ to¸n - Tµi chÝnh cã nhiÖm vô sau :
- Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vµ th«ng tin kinh tÕ x©y
dùng hÖ thèng sæ s¸ch chøng tõ sö dông cho phï hîp thùc
tiÔn t¹i C«ng ty vµ quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh.
- LËp kÕ ho¹ch sö dông c¸c nguån vèn, kÕ ho¹ch chi
phÝ b¶o ®¶m an toµn sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn.
20