Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kế toán huy động vốn tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn thành phố vinh
- 76 trang
- file .doc
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
1.Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi
HiÖn nay trong thêi kú ®æi míi, x· héi viÖt nam ngµy
cµng ph¸t triÓn, môc tiªu cña nhµ níc viÖt nam lµ ®a níc ta
ph¸t triÓn ®Ó cã mét vÞ trÝ ë Ch©u ¸ nãi riªng vµ trªn toµn
ThÕ Giíi nãi chung. ChÝnh phñ cã nh÷ng chÝnh s¸ch, nh÷ng
dù ¸n vµ ®· thùc hiÖn nhiÒu chiÕn lîc kh¸c nhau. ChiÕn lîc
kinh tÕ cña nhµ níc chØ râ: ‘‘ TiÕp tôc ®æi míi vµ lµnh m¹nh
ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh, tiÒn tÖ nh»m thùc hiÖn tèt c¸c môc
tiªu kinh tÕ x· héi”. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng g¾n liÒn víi
nh÷ng chiÕn lîc kinh tÕ cña nhµ níc bëi v× tÊt c¶ mäi ho¹t
®éng kinh doanh ®Òu cÇn ®Õn vèn hay nãi c¸ch kh¸c vèn
lµ yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Ng©n
hµng lµ tæ chøc kinh tÕ kinh doanh tiÒn tÖ ho¹t ®éng chñ
yÕu lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng vµ cho vay sè tiÒn huy
®éng ®îc ®ång thêi lµm c¸c dÞch vô thanh to¸n, chuyÓn
tiÒn ®i Ng©n hµng kh¸c…NHTM ®ãng vai trß lµ trung gian
cho nÒn kinh tÕ. HiÖn nay c¸c NHTM ViÖt Nam ®ang trong
t×nh tr¹ng thiÕu vèn trung dµi h¹n ®Ó tµi trî cho nhu cÇu
®Çu t vµ ph¸t triÓn v× thÕ viÖc huy ®éng vèn lµ rÊt cÇn
thiÕt. Nã kh«ng nh÷ng gióp cho Ng©n hµng ho¹t ®éng cã
hiÖu qu¶ mµ cßn gióp cho ho¹t ®éng kinh tÕ cña x· héi thùc
hiÖn ®îc.
NHNo&PTNT Thµnh phè Vinh tr¶i qua h¬n 10 n¨m ho¹t
®éng ®· ®¹t ®îc sù t¨ng trëng ®¸ng kÓ trong më réng quy
1
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
m«, n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng kinh doanh t¹o ®îc uy tÝn
®èi víi kh¸ch hµng. Nhng bªn c¹nh ®ã NH còng ph¶i gÆp
mét sè khã kh¨n nh do ¶nh hëng cña nÒn kinh tÕ, x· héi ®Þa
ph¬ng, nh÷ng khã kh¨n tõ m«i trêng kinh tÕ vÜ m« tõ néi
t¹i cña m×nh vµ sù c¹nh tranh ngµy cµng t¨ng cña c¸c NH
kh¸c trªn cïng ®Þa bµn.V× vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn
NHNo&PTNT TP Vinh cÇn x©y dùng nhiÒu chiÕn lîc kinh
doanh míi phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay ®Æc biÖt lµ chiÕn
lîc huy ®éng vèn.Muèn lµm tèt ®iÒu nµy, th× ho¹t ®éng kÕ
to¸n kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i ng©n hµng cÇn ®îc quan
t©m h¬n bao giê hÕt. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng ®ã,
trong thêi gian thùc tËp t¹i NHNo&PTNT thµnh phè Vinh, em
®· t×m tßi vµ m¹nh d¹n chän ®Ò tµi:”Gi¶i ph¸p nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i Ng©n
hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n thµnh phè
Vinh” lµm chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh.Víi nhËn thøc
cïng qu¸ tr×nh thùc tÕ cña em t¹i ng©n hµng em hy väng
bµi viÕt cña em sÏ nãi lªn ®îc nh÷ng khã kh¨n mµ ng©n
hµng ®ang gÆp, nh÷ng ®iÓm m¹nh mµ ng©n hµng cÇn
ph¸t huy vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ng©n hµng cÇn thùc hiÖn ®Ó
n©ng cao c«ng viÖc cña m×nh trong thêi gian tíi.
2- Néi dung viÕt ®Ò tµi:
Bµi viÕt gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n
huy ®éng vèn cña NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i
2
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Thµnh phè
vinh.
Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao
hiÖu qu¶ kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp
vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Thµnh phè Vinh
§©y lµ vÊn ®Ò lín mµ tÊt c¶ c¸c ng©n hµng ®Òu chó
träng, nã lµ vÊn ®Ò phóc t¹p do thùc tiÔn ®Ò ra, nªn víi
kinh nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng sai sãt v× thÕ em mong ®îc sù gãp ý cña thÇy
c« gi¸o. §Ó hoµn thµnh ®îc bµi viÕt nµy em xin ch©n thµnh
c¶m ¬n c« gi¸o NguyÔn ThÞ Ngäc DiÖp híng dÉn gióp ®ì vµ
c¬ quan Ng©n hµng n«ng nghiÖp thµnh phè Vinh n¬i em
thùc tËp ®· quan t©m vµ t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi
trong thêi gian qua.
3
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch¬ng I :
Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn cña
Ng©n hµng th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
1.1. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ Ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1.1 Kh¸i niÖm Ng©n hµng th¬ng m¹i.
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ
ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña
kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm ph¶i hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn
®ã ®Ó cho vay thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph-
¬ng tiÖn thanh to¸n.
T¹i VÞªt Nam, theo ®iÒu 20 ”luËt c¸c tæ chøc tÝn dông”
®îc Quèc héi níc CHXHCN ViÖt Nam kho¸ 10, kú häp thø 2
th«ng qua ngµy12/12/1997 cã hiÖu lùc thi hµnh tõ
01/10/1998 x¸c ®Þnh: Ng©n hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn
dông ®îc thc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng vµ c¸c
ho¹t ®éng kinh doanh cã liªn quan. Ho¹t ®éng Ng©n hµng
lµ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi
néi dung thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn nµy
®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n.
1.1.2. Chøc n¨ng cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i
Ng©n hµng ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tr¶i qua mét
qua tr×nh l©u dµi víi nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c
nhau. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i tõ thÕ kû XV
®Õn nay co thÓ chia lµm 3 giai ®o¹n:
4
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Giai ®o¹n tõ thÕ kû XV ®Õn cuèi thÕ kû XVIII: c¸c
Ng©n hµng ho¹t ®éng cßn ®éc l©p víi nhau vµ thùc hiÖn
c¸c chøc n¨ng nh nhau lµ: trung gian tÝn dông, trung gian
thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ vµ ph¸t hµnh giÊy b¹c ng©n
hµng, thc hiÖn c¸c nhiÖp vô kh¸c nh ®æi tiÒn, chuyÓn tiÒn.
Giai ®o¹n tõ thÕ kû XVIII ®Õn thÕ kû XX: NhËn thÊy
c¸c ng©n hµng ®Òu thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t hµnh giÊy b¹c
ng©n hµng lµm c¶n trî sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ v× thÕ tõ
®Çu thÕ kû XVIII nghiÖp vô nµy ®îc giao cho mét sè ng©n
hµng lín vµ sau ®ã tËp trung l¹i mét ng©n hµng gäi lµ ng©n
hµng ph¸t hµnh, c¸c ng©n hµng cßn l¹i chuyÓn thµnh Ng©n
hµng th¬ng m¹i
Giai ®o¹n tõ ®Çu thÕ kû XX cho ®Õn nay: Ng©n hµng
ph¸t hµnh vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña t nh©n kh«ng cho
nhµ níc can thiÖp thêng xuyªn vµo ho¹t ®éng kinh tÕ th«ng
qua c¸c t¸c ®éng cña nÒn kinh tÕ, c¸c níc ®· quèc h÷u ho¸
hµng lo¹t c¸c Ng©n hµng ph¸t hµnh tõ sau cuéc khñng
kho¶ng kinh tÕ n¨m 1929 ®Õn n¨m 1933. Kh¸i niÖm Ng©n
hµng trung ¬ng ®· thay thÕ cho Ng©n hµng ph¸t hµnh víi
chøc n¨ng réng h¬n ngoµi nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ qu¶n lý
nhµ níc vÒ tiÒn tÖ, gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
t¨ng trëng kinh tÕ.
Do ph¸p luËt ë c¸c níc cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ giíi h¹n
c¸c ho¹t ®éng mµ c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ®¶m nhËn nªn
cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh vÒ chøc n¨ng, nhng chøc n¨ng
truyÒn thèng lµ gièng nhau ®ã lµ: Chøc n¨ng trung gian tÝn
5
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
dông, trung gian thanh to¸n vµ chøc n¨ng t¹o tiÒn. Thùc tÕ
cho thÊy, khi x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu ngµy cµng
n©ng cao th× nhu cÇu vÒ vèn cña con ng¬× ngµy cµng lín.
Nhng do h¹n chÕ cña quan hÖ vay mîn trùc tiÕp nªn viªc vay
mîn ®îc thùc hiÖn gi¸n tiÕp gi÷a ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay
cµng trë nªn cÊp thiÕt. §Ó gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ ®ã,
NHTM ra ®êi víi c¬ chÕ chuyÓn giao vèn n¨ng ®éng, ®ãng
vai trß chñ chèt trªn thÞ trêng tiÒn tÖ, thùc hiÖn t¹o lËp nªn
quü tËp trung, trªn c¬ së ®ã cung cÊp cho c¸c chñ thÓ cã
nhu cÇu vay vèn, cÇn bæ sung t¹m thêi cho s¶n xuÊt.
1.1.3. Vai trß cña NHTM
Thø nhÊt: NHTM lµ n¬i tËp trung vèn t¹m thêi nhµn rçi
trong x· héi ®Ó cung cÊp cho c¸c nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ,
qua ®ã ®iÒu chuyÓn tiÒn thµnh T b¶n ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn
s¶n xuÊt vµ t¨ng cêng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tiÒn vèn.
Trong x· héi lu«n lu«n tån t¹i t×nh tr¹ng thõa vµ thiÕu vèn
mét c¸ch t¹m thêi. Nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc cã tiÒn nhµn rçi
t¹m thêi th× muèn b¶o qu¶n sè tiÒn mét c¸ch an toµn nhÊt
vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Trong khi ®ã nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc
cã nhu cÇu vÒ vèn th× muèn vay ®îc nh÷ng kho¶n vèn
nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. ChÝnh
v× vËy Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét trung gian tµi chÝnh tèt
nhÊt ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng lµ cÇu nèi gi÷a cung vµ cÇu
vÒ vèn. Ng©n hµng lµ mét ®i¹ chØ tèt nhÊt mµ nh÷ng ngêi
d thõa vÒ vèn cã thÓ göi tiÒn mét c¸ch an toµn vµ hiÖu qu¶
nhÊt vµ ngîc l¹i còng lµ mét n¬i s½n sµng ®¸p øng nh÷ng
nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp.
6
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Thø hai: Ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i gãp
phÇn t¨ng cêng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp qua ®ã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ. Ng©n hµng th¬ng m¹i víi ®Þa vÞ lµ mét trung gian
tµi chÝnh thùc hiÖn chøc n¨ng lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a cung vµ
cÇu vÒ vèn trªn thÞ trêng tiÒn tÖ ®· gãp phÇn ®Èy nhanh
ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ, ®em l¹i thuËn lîi cho ho¹t ®éng
cña c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc. Nh÷ng c¸ nh©n vµ tæ chøc ®·
gi¶m ®îc c¸c kho¶n chi phÝ trong viÖc t×m kiÕm c¸c nguån
vèn ®Çu t cho s¶n xuÊt kinh doanh, vµ ngoµi ra cã thÓ v©n
dông c¸c dÞch vô mµ ng©n hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng
®Ó ®Èy nhanh ho¹t ®éng cña m×nh. ViÖc vay vèn tõ ng©n
hµng cña c¸c doanh nghiÖp ®· thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp
ph¶i cã ph¬ng ¸n s¶n xuÊt tèi u vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ th×
míi cã thÓ tr¶ l·i vµ tr¶ vèn cho ng©n hµng. ViÖc lËp ph¬ng
¸n s¶n xuÊt tèi u do doanh nghiÖp lËp ra ph¶i qua sù kiÓm
tra, thÈm ®Þnh kü lìng cña ng©n hµng nh»m h¹n chÕ tíi møc
thÊp nhÊt nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra.
Ngîc l¹i nh÷ng c¸ nh©n vµ tæ chøc d thõa vÒ vèn cã thÓ
yªn t©m ®em göi tiÒn cña m×nh vµo ng©n hµng v× ng©n
hµng lµ mét ®Þa chØ cã thÓ b¶o qu¶n tiÒn vèn mét c¸ch an
toµn vµ hiÖu qu¶ tèt nhÊt. Kh¸ch hµng cã thÓ yªn t©m vÒ
sù an toµn vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña ®ång vèn vµ còng cã
thÓ rót tiÒn cña m×nh bÊt cøc lóc nµo muèn. Cã thÓ l·i suÊt
mµ ng©n hµng tr¶ cho kh¸ch thÊp h¬n so víi viÖc ®Çu t
tiÒn vèn vµo nh÷ng lÜnh vùc nh : mua cæ phiÕu, ®Çu t vµo
kinh doanh .... nhng viÖc göi tiÒn vµo ng©n hµng lµ cã hÖ sè
7
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
an toµn cao nhÊt. Thªm vµo ®ã nh÷ng dÞch vô mµ ng©n
hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng nh : chuyÓn tiÒn, thanh to¸n
hé, c¸c dÞch vô t vÊn ... sÏ t¹o thªm thuËn tiÖn cho kh¸ch
hµng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng cña ng©n hµng lµ c¬ së gióp
cho viÖc t¨ng cêng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ nãi chung.
Thø ba : Ng©n hµng th¬ng m¹i th«ng qua nh÷ng ho¹t
®éng cña m×nh gãp phÇn vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu
cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia nh: æn ®Þnh gi¸ c¶, kiÒm
chÕ l¹m ph¸t, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cao, æn ®Þnh l·i xuÊt,
æn ®Þnh thÞ trêng tµi chÝnh, thÞ trêng ngo¹i hèi, æn ®Þnh
vµ t¨ng trëng kinh tÕ. Víi c¸c c«ng cô mµ Ng©n hµng trung -
¬ng dïng ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh : ChÝnh s¸ch
chiÕt khÊu; tû lÖ dù trï b¾t buéc cña Ng©n hµng trung ¬ng
®èi víi Ng©n hµng th¬ng m¹i: l·i suÊt tÝn dông hoÆc b»ng
c¸c nghiÖp vô thÞ trêng tù do. Th× c¸c ng©n hµng ®ãng
mét vai trß quan träng trong viÖc thi hµnh chÝnh s¸ch tiÒn
tÖ quèc gia. C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ thay ®æi lîng
tiÒn trong lu th«ng b»ng viÖc thay ®æi l·i suÊt tÝn dông
hoÆc b»ng c¸c nghiÖp vô trªn thÞ trêng më qua ®ã gãp
phÇn chèng l¹m ph¸t vµ æn ®Þnh søc mua cña ®ång néi tÖ.
Thø t : Ng©n hµng th¬ng m¹i b»ng ho¹t ®éng cña
m×nh ®· thøc hiÖn viÖc ph©n bæ vèn gi÷a c¸c vïng qua ®ã
t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®ång ®Òu gi÷a
c¸c vïng kh¸c nhau trong mét quèc gia. C¸c vïng kinh tÕ
8
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
kh¸c nhau th× cã sù ph¸t triÓn kh¸c nhau. HiÖn tîng thõa
vèn hoÆc thiÕu vèn mét c¸ch t¹m thêi gi÷a c¸c vïng diÔn ra
thêng xuyªn . Do ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm sao thùc hiÖn
tèt nhÊt hiÖu qu¶ huy ®éng cña vèn vµ chÝnh ho¹t ®éng
®iÒu chuyÓn vèn trong néi bé ng©n hµng ®· thùc hiÖn tèt
vÊn ®Ò nµy.
Thø n¨m : Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ cÇu nèi gi÷a nÒn
kinh tÕ c¸c níc vµ thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc hoµ nhËp
cña nÒn kinh tÕ trong níc víi nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ
nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Víi xu híng toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ
trong khu vùc vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi cïng víi chÝnh s¸ch më
réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vÒ kinh tÕ x· héi cña c¸c quèc
gia trªn thÕ giíi th× ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng th¬ng
m¹i ®îc më réng vµ thóc ®Èy cho viÖc më réng ho¹t ®éng
kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp trong níc. Víi ho¹t ®éng réng
kh¾p cña m×nh, c¸c ng©n hµng cã kh¶ n¨ng ®îc nguån vèn
tõ c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc níc ngoµi gãp phÇn b¶o ®¶m
®îc nguån vèn cho nÒn kinh tÕ trong níc, t¹o ®iÒu kiÖn cho
c¸c doanh nghiÖp trong níc cã thÓ më réng ho¹t ®éng cña
hä ra níc ngoµi mét c¸ch dÔ dµng h¬n, hiÖu qu¶ h¬n nhê
ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, b¶o l·nh.
ChÝnh tõ sù më réng c¸c quan hÖ quèc tÕ mµ nÒn kinh
tÕ trong níc cã sù th©m nhËp vµo thÞ trêng quèc tÕ vµ t¨ng
cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi.
9
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.1.4 C¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña NHTM
1.1.4.1 Huy ®éng vèn.
NghiÖp vô nµy ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh h×nh thµnh vèn ho¹t
®éng kinh doanh cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i bao gåm c¸c
nghiÖp vô sau:
- NghiÖp vô tiÒn göi : §©y lµ nghiÖp vô ph¶n ¸nh c¸c
kho¶n tiÒn göi tõ doanh nghiÖp vµo ng©n hµng ®Ó thanh
to¸n víi môc ®Ých b¶o qu¶n tµi s¶n mµ tõ ®ã Ng©n hµng
Th¬ng m¹i cã thÓ huy ®éng vµ ®îc sö dông vµo kinh
doanh .Ngoµi ra c¸c Ng©n hµng cßn huy ®éng c¸c kho¶n
tiÒn nhµn rçi cña c¸ nh©n hay c¸c hé gia ®×nh ®îc göi vµo
Ng©n hµng víi môc ®Ých hëng l·i.
- NghiÖp vô ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ : C¸c Ng©n hµng
Th¬ng m¹i sö dông nghiÖp vô nµy ®Ó thu hót c¸c kho¶n vèn
cã tÝnh chÊt thêi h¹n dµi, nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ®Çu t
c¸c kho¶n vèn dµi h¹n cña Ng©n hµng vµo nÒn kinh tÕ.
Ngoµi ra nghiÖp vô nµy cßn gióp c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i
t¨ng cêng tÝnh æn ®Þnh cña vèn trong ho¹t ®éng kinh
doanh cña m×nh.
- NghiÖp vô ®i vay: §èi víi nghiÖp vô nµy c¸c Ng©n
hµng Th¬ng m¹i tiÕn hµnh t¹o vèn cho m×nh b»ng viÖc vay
c¸c tæ chóc tÝn dông trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ vay Ng©n
hµng Trung ¦¬ng díi c¸c h×nh thøc t¸i chiÕt khÊu hay vay cã
®¶m b¶o, nh»m t¹o sù c©n ®èi trong ®iÒu hµnh vèn cña
b¶n th©n Ng©n hµng Th¬ng m¹i khi mµ hä kh«ng tù c©n
®èi ®îc trªn c¬ së c©n ®èi t¹i chç.
10
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- NghiÖp vô huy ®éng vèn kh¸c: C¸c Ng©n hµng Th¬ng
m¹i tiÕn hµnh t¹o vèn cho m×nh th«ng qua viÖc nhËn lµm
®¹i lý hay uû th¸c vèn cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ
ngoµi níc. Ngoµi ra,th«ng qua viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn
trong thanh to¸n, ®ßi hái kh¸ch hµng ph¶i ký göi mét bé
phËn tiÒn vµo ng©n hµng vµ trªn c¬ së ®ã c¸c Ng©n hµng
cã thÓ sö dông nh÷ng vèn nhµn rçi trªn tµi kho¶n ®Ó ®a
vµo ho¹t ®éng kinh doanh. §Ó më réng nghiÖp vô nµy c¸c
Ng©n hµng Th¬ng m¹i cÇn chó träng ®Õn ph¸t triÓn c¸c
dÞch vô vµ kh«ng ngõng n©ng cao uy tÝn cña m×nh trªn th-
¬ng trêng.
- Vèn tù cã cña Ng©n hµng: §©y lµ vèn thuéc së h÷u
riªng cña Ng©n hµng.Trong thùc tÕ kho¶n vèn nµy kh«ng
ngõng ®îc t¨ng lªn tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña
b¶n th©n Ng©n hµng mang l¹i. Bé phËn vèn nµy ®ãng gãp
mét phÇn ®¸ng kÓ vµo trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c
Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®ång thêi gãp phÇn vµo vÞ thÕ cña
Ng©n hµng Th¬ng m¹i trªn th¬ng trêng.
1.1.4.2. TÝn dông
§©y lµ nghiÖp vô ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh sö dông vèn vµo
c¸c môc ®Ých nh»m ®¶m b¶o an toµn còng nh t×m kiÕm lîi
nhuËn cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i.Bao gåm c¸c nghiÖp
vô :
- NghiÖp vô ng©n quü : NghiÖp vô nµy ph¶n ¸nh c¸c
kho¶n vèn cña Ng©n hµng ®îc dïng vµo víi môc ®Ých ®¶m
b¶o an toµn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ thùc hiÖn quy ®Þnh
11
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
vª dù tr÷ b¾t buéc do Ng©n hµng Trung ¬ng ®Ò ra.
- NghiÖp vô cho vay : C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i thùc
hiÖn qu¶ tr×nh ®Çu t b»ng vèn cña m×nh th«ng qua ho¹t
®éng hïn vèn, gãp vèn kinh doanh chøng kho¸n trªn thÞ tr-
êng.
- NghiÖp vô ®Çu t tµi chÝnh : C¸c Ng©n hµng Th¬ng
m¹i thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®Çu t vèn cña m×nh th«ng qua c¸c
ho¹t ®éng hïn vèn, gãp vèn, kinh doanh chøng kho¸n trªn
thÞ trêng.
- NghiÖp vô kh¸c : B»ng c¸c ho¹t ®éng kh¸c trªn thÞ tr-
êng nh : kinh doanh ngo¹i tÖ, vµng b¹c vµ kim quý, thùc
hiÖn c¸c dÞch vô t vÊn, dÞch vô ng©n quü, nghiÖp vô uû
th¸c vµ ®¹i lý, kinh doanh vµ b¶o hiÓm vËt quý , giÊy tê cã
gi¸, cho thuª kÐt, cÇm ®å vµ c¸c dÞch vô kh¸c theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt, mµ c¸c Ng©n hµng thu ®îc nh÷ng
kho¶n lîi nhuËn ®¸ng kÓ.
1.2. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña NHTM
1.2.1. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña NHTM
1.2.1.1. Huy ®éng vèn tõ tµi kho¶n tiÒn göi
1.2.1.1.1. Tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n :
Lµ lo¹i tiÒn göi mµ kh¸ch hµng lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸
nh©n göi vµo ng©n hµng víi môc ®Ých chÝnh ®Ó thùc hiÖn
c¸c kho¶n chi tr¶ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,tiªu
dïng, víi néi dung chi tr¶ nh vËy, tiÒn göi kh«ng kú h¹n cßn
®îc gäi lµ tiÒn göi thanh to¸n. §èi víi lo¹i tiÒn göi nµy ngêi
12
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
göi tiÒn cã thÓ rót ra bÊt kú lóc nµo trong ph¹m vi sè d tµi
kho¶n.Víi tÝnh chÊt linh ho¹t cña sè d vµ ngêi göi tiÒn ®îc h-
ëng c¸c tiÖn Ých thanh to¸n, nªn tiÒn göi thanh to¸n thêng
kh«ng ®îc ng©n hµng tr¶ l·i hoÆc tr¶ l·i víi møc l·i suÊt thÊp.
Do tÝnh biÕn ®éng cña lo¹i tiÒn göi nµy, nªn ng©n hµng
kh«ng chñ ®éng sö dông vµ ph¶i dù tr÷ mét sè tiÒn ®Ó
®¶m b¶o thanh to¸n ngay khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu. Cã 2
lo¹i :
Tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n: lµ lo¹i tµi kho¶n tiÒn göi
mµ kh¸ch hµng göi vµo ng©n hµng ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n
thanh to¸n vÒ mua hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c kho¶n thanh
to¸n kh¸c trong qu¸ tr×nh ho¹t ®äng kinh doanh cña kh¸ch
hµng b»ng c¸ch thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt: sec, thÎ
thanh to¸n, UNC…
Kh¸ch hµng cã quyÒn rót tiÒn bÊt kú lóc nµo th«ng qua
c¸c c«ng cô thanh to¸n. Mét quyÒn lîi ®èi víi kh¸ch hµng khi
sö dông dÞch vô nµy lµ kh¸ch hµng cã thÓ vay t¹m thêi tiÒn
cña ng©n hµng khi cÇn thiÕt, gäi lµ thÊu chi. Nhê nh÷ng
®Æc ®iÓm nµy nªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n rÊt tiÖn lîi,
linh ho¹t phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng.Víi ng©n hµng th×
®©y lµ mét nguån vèn lín víi chi phÝ ®Çu vµo kh¸ thÊp, nh-
ng ng©n hµng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ cho kh¸ch hµng
bÊt kú lóc nµo, nªn nguån vèn nµy g©y khã kh¨n cho ng©n
hµng trong viÖc lªn c©n ®èi vµ tÝnh chñ ®éng trong sö
dông vèn bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu. Mét lý do kh¸c g©y nªn sù
mÊt æn ®Þnh cña lo¹i tiÒn göi nay lµ do chi phÝ cña ng©n
hµng cho nã thÊp, dÉn ®Õn viªc c¹nh tranh gi÷a c¸c NHTM
13
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
®Ó huy ®éng lo¹i tiÒn göi nµy.
Tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n thuÇn tuý: lµ lo¹i tiÒn
göi kh«ng kú h¹n, kh¸ch hµng göi vµo ng©n hµng nh»m
®¶m b¶o an toµn vÒ tµi s¶n. TiÒn göi kh«ng kú h¹n thuÇn
tuý còng lµ tµi s¶n cña ngêi ký th¸c, hä cã quyÒn rót bÊt kú
lóc nµo, ng©n hµng lu«n lu«n ph¶i ®¶m b¶o cã ®Ó thanh
to¸n, l·i suÊt tiÒn göi kh«ng kú h¹n thuÇn tuý cao h¬n l·i
suÊt tiÒn göi thanh to¸n. Môc ®Ých cña ngêi göi tiÒn lµ ®¶m
b¶o an toµn v× kh¸ch kh«ng x¸c ®Þnh ®îc thêi gian nhµn rçi
cho sè tiÒn cña hä vµ hä kh«ng cã nhu cÇu sö dông dÞch vô
thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña ng©n hµng. Theo nghÞ
®Þnh 64 cña chÝnh phñ th× tµi kho¶n nµy còng ®îc phÐp
thÊu chi.
1.2.1.1.2. Tµi kho¶n tiÒn göi cã kú h¹n
TiÒn göi cã kú h¹n lµ lo¹i tiÒn mµ ngêi göi tiÒn chØ ®îc
lÜnh tiÒn khi ®¸o h¹n.Ngêi göi tiÒn lo¹i nµy kh«ng v× môc
®Ých thanh to¸n mµ v× môc ®Ých an toµn tµi s¶n vµ hëng
l·i suÊt. TiÒn göi cã kú h¹n lµ nguån vèn æn ®Þnh, v÷ng
ch¾c cña ng©n hµng nªn ng©n hµng nhiÒu k× h¹n kh¸c
nhau 3, 6, 7, 9, 12, 13 th¸ng…víi møc l·i suÊt kh¸c nhau ®Ó
thu hót kh¸ch hµng. Nhng l·i suÊt kú h¹n cña kho¶n tiÒn göi
chØ ®îc nhËn khi rót ®óng h¹n nÕu kh¸ch hµng rót tríc h¹n
th× ngêi göi kh«ng ®îc hëng l·i hoÆc ®îc hëng l·i theo l· suÊt
kh«ng kú h¹n tuú theo quy ®Þnh cña ng©n hµng.
1.2.1.1.3. TiÒn göi tiÕt kiÖm
Lµ lo¹i tiÒn göi cña c¸c tÇng líp trong x· héi víi môc ®Ých
14
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
tÝch luü vµ hëng l·i .Cã 2 lo¹i:
TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n : §Æc ®iÓm cña lo¹i
tiÕt kiÖm nµy lµ kh¸ch hµng cã thÓ göi tiÒn vµ rót tiÒn bÊt
kú lóc nµo trong giê giao dÞch cña ng©n hµng.Ngêi göi tiÕt
kiÖm lÇn ®Çu lµm thñ tôc ®¨ng ký mÉu ch÷ ký (hoÆc sè
chøng minh th) vµ nhËn ®îc sæ tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n. Sau
®ã viÖc thùc hiÖn göi hay rót ®Òu lµm cïng trªn quyÓn sæ
®ã, kh«ng ph¶i lµm sæ míi.
TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n: kh¸ch hµng khi göi cã sù
tháa thuËn tríc víi ng©n hµng vÒ thêi gian göi vµ rót, l·i suÊt
cña lo¹i nµy cao h¬n lo¹i kh«ng kú h¹n. Mçi lÇn göi tiÒn
kh¸ch hµng ®îc nhËn mét quyÓn sæ nÕu kh¸ch hµng göi
tiÕp th× sÏ nhËn ®îc quyÓn sæ míi.
1.2.1.2. Huy ®éng vèn b»ng ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸
C¸c giÊy tê cã gi¸ lµ c¸c c«ng cô nî do ng©n hµng ph¸t
hµnh ®Ó huy ®éng vèn trªn thÞ trêng.Thêng ng©n hµng
ph¸t hµnh khi cÇn mét lîng vèn lín nªn l·i suÊt thêng cao h¬n
tiÒn göi tiÕt kiÖm th«ng thêng.
1.2.1.2.1 Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.
Lµ cam kÕt nghÜa vô tr¶ nî ,c¶ gèc vµ l·i cña ng©n hµng
ph¸t hµnh ®èi víi chñ së h÷u tr¸i phiÕu nh»m huy ®éng vèn
trung vµ dµi h¹n .ViÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, c¸c NHTM chÞu
sù qu¶n lý cña NHNN, cña c¬ quan qu¶n lý trªn thÞ trêng
chøng kho¸n vµ cã thÓ bÞ chi phèi bëi uy tÝn cña ng©n
hµng.
15
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.2.1.2.2. Ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi (CDs)
CDs lµ giÊy tê x¸c nhËn tiÒn göi ®Þnh kú ë mét ng©n
hµng.Ngêi së hu CDs sÏ ®îc thanh to¸n tiÒn l·i theo kú vµ
nhËn ®ñ khi ®Õn h¹n, CDs sau khi ph¸t hµnh ®îc lu th«ng.
1.2.1.2.3 Ph¸t hµnh kú phiÕu.
§©y lµ lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n (trong mét n¨m ).Nã
cã ®Æc ®iÓm t¬ng tù tr¸i phiÕu nhng cã thêi gian ®¸o h¹n
ng¾n h¬n tr¸i phiÕu v× nã ®îc sö dông cho môc ®Ých huy
®éng vèn ng¾n h¹n cña ng©n hµng.
16
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.2.1.2..4. Ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ kh¸c
§iÓn h×nh lµ viÖc ph¸t hµnh EURO DOLLAR. §©y lµ
h×nh thøc ph¸t hµnh phiÕu nî ®Ó thu hót vèn cña níc
ngoµi .Nã chØ dïng ®Ó huy ®éng vèn b»ng ®« la.Ng©n
hµng sö dông ®Ó thu hót vèn ng¾n h¹n (ë trung t©m tµi
chÝnh lo¹i phiÕu nî nµy ®îc chÊp nhËn nh ®« la). QuyÒn
ph¸t hµnh ë mét sè níc trong ®ã cã ViÖt Nam ®îc giíi h¹n ë
mét sè ng©n hµng ®Æc biÖt nh : ng©n hµng ngo¹i th¬ng,
ng©n hµng XNK. C¸c ng©n hµng trªn ®îc phÐp ph¸t hµnh
phiÕu nî nµy ë trong níc vµ níc ngoµi.
1.2.1.3. Vèn ®i vay.
Vèn ®i vay lµ nguån vèn mµ ng©n hµng chÞu chi phÝ
cao h¬n vèn huy ®éng , v× vËy chØ trong trêng hîp ng©n
hµng thiÕu vèn kh¶ dông trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n
th× ng©n hµng míi vay. Kho¶n thiÕu nµy cã thÓ vay ë
NHNN, ë c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i kh¸c, vay ë thÞ trêng
tiÒn tÖ…
1.2.1.3.1. Vay cña ng©n hµng nhµ níc
Theo ®iÒu 17- LuËt ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam, ë ViÖt
Nam hiÖn nay cã c¸c lo¹i cho vay cña NHNN ®èi víi NHTM
nh sau:
-Vay theo hå s¬ tÝn dông.
-Vay theo chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu c¸c giÊy tê cã
gi¸ ng¾n h¹n.
-Vay cÇm cè.
17
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
-Vay thanh to¸n bï trõ.
Th«ng qua nhu cÇu vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i,
NHNN sÏ ph¸t hµnh thªm tiÒn trung ¬ng theo kÕ ho¹ch, bæ
sung lîng vèn kh¶ dông cho ng©n hµng mét c¸ch thêng
xuyªn, kÞp thêi vµ lµ c¸nh cho vay cuèi cïng nh»m cøu nguy
cho c¸c NHTM khi cÇn thiÕt ,v× nÕu sù ®æ vì cña NHTM cã
thÓ g©y ¶nh hëng ®Õn sù an toµn cña toµn hÖ thèng ng©n
hµng.
18
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.2.1.3.2. Vèn uû th¸c ®Çu t.
Vèn uû th¸c ®Çu t : Ng©n hµng cã thÓ t¹o vèn th«ng
qua viÖc lµm uû th¸c cho c¸ nh©n, doanh nghiÖp nh ph©n
chia lîi nhuËn, l¬ng, hay lµm ®¹i lý cho tæ chøc quèc tÕ, lµm
®¹i lý ph¸t hµnh…khi chñ së h÷u cña c¸c nguån tiÒn nay cha
sö dông th× ng©n hµng cã thÓ sö dông lµm vèn kinh doanh.
Nguån vèn uû th¸c ®Çu t níc ngoµi gièng nh mét kho¶n vèn
vay, kh¸c ë chç viÖc sö dông vèn thùc hiÖn theo chØ ®Þnh
cña ngêi lµm uû th¸c.
1.2.1.3.3. Vay cña tæ chøc tÝn dông
C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ thu hót vèn b»ng c¸ch
vay ë c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông. §èi víi nh÷ng ng©n
hµng ë c¸c níc ph¸t triÓn cã quan hÖ réng kh¾p th× nguån
vèn nµy lµ mét nguån vèn vay thêng xuyªn vµ kh¸ quan
träng. Nguån vèn vay mîn nµy ®· trë thµnh mét nguån vèn
quan träng h¬n ®èi víi c¸c ng©n hµng trong nh÷ng n¨m
qua. Trong ho¹t ®éng quan hÖ quèc tÕ, viÖc vay mîn tõ c¸c
tæ chøc tÝn dông quèc tÕ còng cung cÊp cho ng©n hµng
nh÷ng nguån vèn quan träng. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c quèc gia
®ang ph¸t triÓn, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thêng cã quan
hÖ quèc tÕ h¹n hÑp, do ®ã viÖc thu hót nh÷ng nguån vèn
nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ thêng ®îc huy ®éng theo c¸c ch-
¬ng tr×nh dù ¸n quèc tÕ.
1.2.1.3.4. Vay trªn thÞ trêng tiÒn tÖ.
ThÞ trêng tiÒn tÖ lµ thÞ trêng vèn ng¾n h¹n , n¬i mua
b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n nh tÝn phiÕu kho b¹c, tÝn
19
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
phiÕu ng©n hµng, chøng chØ tiÒn göi ….Th«ng qua thÞ trêng
tiÒn tÖ , ng©n hµng ph¸t hµnh c¸c phiÕu nhËn nî ®Ó vay
vèn.
1.2.1.4. Vèn kh¸c
Vèn trong thanh to¸n : Khi ng©n hµng thùc hiÖn dÞch vô
chi hé, thu hé, chuyÓn tiÒn trong thêi gian nhµn rçi, ng©n
hµng ®îc phÐp sö dông, hoÆc khi cung cÊp c¸c dÞch vô , ph-
¬ng tiÖn thanh to¸n th× ng©n hµng ph¶i yªu cÇu kh¸ch
hµng ký göi mét sè tiÒn t¹i ng©n hµng (më L/C , thanh to¸n
sec) lµ tiÒn b¶o chøng.Trong thêi gian kh¸ch hµng cha sö
dông, ng©n hµng ®îc sö dông tµi kho¶n nµy mµ kh«ng mÊt
phÝ.
Víi nguån vèn nµy,ng©n hµng kh«ng ph¶i mÊt chi phÝ
nhng nã chØ mang tÝnh t¹m thêi v× chØ chiÕm dông trong
thêi gian ng¾n, tÝnh æn ®Þnh kh«ng cao chØ mang tÝnh
chÊt hç trî song nã còng rÊt cÇn thiÕt cho ng©n hµng.
1.2.1.5. Nguån vèn ®iÒu hoµ trong hÖ thèng :
C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã nhiÒu chi nh¸nh n»m trªn
c¸c ®Þa bµn kh¸c nhau nªn lu«n lu«n xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng
thõa vèn hoÆc thiÕu vèn ®èi víi c¸c chi nh¸nh trong cïng
mét hÖ thèng. Së dÜ xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng nµy lµ do trªn mçi
®Þa bµn th× cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi kh¸c nhau
do ®ã cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn nguån vèn vµ kh¶ n¨ng sö
dông vèn cña tõng chi nh¸nh. ®Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy
c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i hoÆc c¸c së tµi chÝnh sÏ thùc
hiÖn viÖc ®iÒu hoµ nguån vèn trong hÖ thèng. ChÝnh v×
20
SV: Mai §øc Kiªn
Lêi më ®Çu
1.Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi
HiÖn nay trong thêi kú ®æi míi, x· héi viÖt nam ngµy
cµng ph¸t triÓn, môc tiªu cña nhµ níc viÖt nam lµ ®a níc ta
ph¸t triÓn ®Ó cã mét vÞ trÝ ë Ch©u ¸ nãi riªng vµ trªn toµn
ThÕ Giíi nãi chung. ChÝnh phñ cã nh÷ng chÝnh s¸ch, nh÷ng
dù ¸n vµ ®· thùc hiÖn nhiÒu chiÕn lîc kh¸c nhau. ChiÕn lîc
kinh tÕ cña nhµ níc chØ râ: ‘‘ TiÕp tôc ®æi míi vµ lµnh m¹nh
ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh, tiÒn tÖ nh»m thùc hiÖn tèt c¸c môc
tiªu kinh tÕ x· héi”. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng g¾n liÒn víi
nh÷ng chiÕn lîc kinh tÕ cña nhµ níc bëi v× tÊt c¶ mäi ho¹t
®éng kinh doanh ®Òu cÇn ®Õn vèn hay nãi c¸ch kh¸c vèn
lµ yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Ng©n
hµng lµ tæ chøc kinh tÕ kinh doanh tiÒn tÖ ho¹t ®éng chñ
yÕu lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng vµ cho vay sè tiÒn huy
®éng ®îc ®ång thêi lµm c¸c dÞch vô thanh to¸n, chuyÓn
tiÒn ®i Ng©n hµng kh¸c…NHTM ®ãng vai trß lµ trung gian
cho nÒn kinh tÕ. HiÖn nay c¸c NHTM ViÖt Nam ®ang trong
t×nh tr¹ng thiÕu vèn trung dµi h¹n ®Ó tµi trî cho nhu cÇu
®Çu t vµ ph¸t triÓn v× thÕ viÖc huy ®éng vèn lµ rÊt cÇn
thiÕt. Nã kh«ng nh÷ng gióp cho Ng©n hµng ho¹t ®éng cã
hiÖu qu¶ mµ cßn gióp cho ho¹t ®éng kinh tÕ cña x· héi thùc
hiÖn ®îc.
NHNo&PTNT Thµnh phè Vinh tr¶i qua h¬n 10 n¨m ho¹t
®éng ®· ®¹t ®îc sù t¨ng trëng ®¸ng kÓ trong më réng quy
1
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
m«, n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng kinh doanh t¹o ®îc uy tÝn
®èi víi kh¸ch hµng. Nhng bªn c¹nh ®ã NH còng ph¶i gÆp
mét sè khã kh¨n nh do ¶nh hëng cña nÒn kinh tÕ, x· héi ®Þa
ph¬ng, nh÷ng khã kh¨n tõ m«i trêng kinh tÕ vÜ m« tõ néi
t¹i cña m×nh vµ sù c¹nh tranh ngµy cµng t¨ng cña c¸c NH
kh¸c trªn cïng ®Þa bµn.V× vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn
NHNo&PTNT TP Vinh cÇn x©y dùng nhiÒu chiÕn lîc kinh
doanh míi phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay ®Æc biÖt lµ chiÕn
lîc huy ®éng vèn.Muèn lµm tèt ®iÒu nµy, th× ho¹t ®éng kÕ
to¸n kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i ng©n hµng cÇn ®îc quan
t©m h¬n bao giê hÕt. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng ®ã,
trong thêi gian thùc tËp t¹i NHNo&PTNT thµnh phè Vinh, em
®· t×m tßi vµ m¹nh d¹n chän ®Ò tµi:”Gi¶i ph¸p nh»m
n©ng cao hiÖu qu¶ kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i Ng©n
hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n thµnh phè
Vinh” lµm chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh.Víi nhËn thøc
cïng qu¸ tr×nh thùc tÕ cña em t¹i ng©n hµng em hy väng
bµi viÕt cña em sÏ nãi lªn ®îc nh÷ng khã kh¨n mµ ng©n
hµng ®ang gÆp, nh÷ng ®iÓm m¹nh mµ ng©n hµng cÇn
ph¸t huy vµ nh÷ng gi¶i ph¸p ng©n hµng cÇn thùc hiÖn ®Ó
n©ng cao c«ng viÖc cña m×nh trong thêi gian tíi.
2- Néi dung viÕt ®Ò tµi:
Bµi viÕt gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n
huy ®éng vèn cña NHTM trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i
2
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Thµnh phè
vinh.
Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao
hiÖu qu¶ kÕ to¸n huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp
vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Thµnh phè Vinh
§©y lµ vÊn ®Ò lín mµ tÊt c¶ c¸c ng©n hµng ®Òu chó
träng, nã lµ vÊn ®Ò phóc t¹p do thùc tiÔn ®Ò ra, nªn víi
kinh nghiÖm thùc tÕ cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng sai sãt v× thÕ em mong ®îc sù gãp ý cña thÇy
c« gi¸o. §Ó hoµn thµnh ®îc bµi viÕt nµy em xin ch©n thµnh
c¶m ¬n c« gi¸o NguyÔn ThÞ Ngäc DiÖp híng dÉn gióp ®ì vµ
c¬ quan Ng©n hµng n«ng nghiÖp thµnh phè Vinh n¬i em
thùc tËp ®· quan t©m vµ t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi
trong thêi gian qua.
3
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch¬ng I :
Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c huy ®éng vèn cña
Ng©n hµng th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
1.1. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ Ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1.1 Kh¸i niÖm Ng©n hµng th¬ng m¹i.
Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ
ho¹t ®éng chñ yÕu vµ thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña
kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm ph¶i hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn
®ã ®Ó cho vay thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph-
¬ng tiÖn thanh to¸n.
T¹i VÞªt Nam, theo ®iÒu 20 ”luËt c¸c tæ chøc tÝn dông”
®îc Quèc héi níc CHXHCN ViÖt Nam kho¸ 10, kú häp thø 2
th«ng qua ngµy12/12/1997 cã hiÖu lùc thi hµnh tõ
01/10/1998 x¸c ®Þnh: Ng©n hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn
dông ®îc thc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng vµ c¸c
ho¹t ®éng kinh doanh cã liªn quan. Ho¹t ®éng Ng©n hµng
lµ ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô ng©n hµng víi
néi dung thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi, sö dông sè tiÒn nµy
®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n.
1.1.2. Chøc n¨ng cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i
Ng©n hµng ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tr¶i qua mét
qua tr×nh l©u dµi víi nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c
nhau. Ho¹t ®éng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i tõ thÕ kû XV
®Õn nay co thÓ chia lµm 3 giai ®o¹n:
4
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Giai ®o¹n tõ thÕ kû XV ®Õn cuèi thÕ kû XVIII: c¸c
Ng©n hµng ho¹t ®éng cßn ®éc l©p víi nhau vµ thùc hiÖn
c¸c chøc n¨ng nh nhau lµ: trung gian tÝn dông, trung gian
thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ vµ ph¸t hµnh giÊy b¹c ng©n
hµng, thc hiÖn c¸c nhiÖp vô kh¸c nh ®æi tiÒn, chuyÓn tiÒn.
Giai ®o¹n tõ thÕ kû XVIII ®Õn thÕ kû XX: NhËn thÊy
c¸c ng©n hµng ®Òu thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t hµnh giÊy b¹c
ng©n hµng lµm c¶n trî sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ v× thÕ tõ
®Çu thÕ kû XVIII nghiÖp vô nµy ®îc giao cho mét sè ng©n
hµng lín vµ sau ®ã tËp trung l¹i mét ng©n hµng gäi lµ ng©n
hµng ph¸t hµnh, c¸c ng©n hµng cßn l¹i chuyÓn thµnh Ng©n
hµng th¬ng m¹i
Giai ®o¹n tõ ®Çu thÕ kû XX cho ®Õn nay: Ng©n hµng
ph¸t hµnh vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña t nh©n kh«ng cho
nhµ níc can thiÖp thêng xuyªn vµo ho¹t ®éng kinh tÕ th«ng
qua c¸c t¸c ®éng cña nÒn kinh tÕ, c¸c níc ®· quèc h÷u ho¸
hµng lo¹t c¸c Ng©n hµng ph¸t hµnh tõ sau cuéc khñng
kho¶ng kinh tÕ n¨m 1929 ®Õn n¨m 1933. Kh¸i niÖm Ng©n
hµng trung ¬ng ®· thay thÕ cho Ng©n hµng ph¸t hµnh víi
chøc n¨ng réng h¬n ngoµi nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ qu¶n lý
nhµ níc vÒ tiÒn tÖ, gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
t¨ng trëng kinh tÕ.
Do ph¸p luËt ë c¸c níc cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ giíi h¹n
c¸c ho¹t ®éng mµ c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i ®¶m nhËn nªn
cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh vÒ chøc n¨ng, nhng chøc n¨ng
truyÒn thèng lµ gièng nhau ®ã lµ: Chøc n¨ng trung gian tÝn
5
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
dông, trung gian thanh to¸n vµ chøc n¨ng t¹o tiÒn. Thùc tÕ
cho thÊy, khi x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, nhu cÇu ngµy cµng
n©ng cao th× nhu cÇu vÒ vèn cña con ng¬× ngµy cµng lín.
Nhng do h¹n chÕ cña quan hÖ vay mîn trùc tiÕp nªn viªc vay
mîn ®îc thùc hiÖn gi¸n tiÕp gi÷a ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay
cµng trë nªn cÊp thiÕt. §Ó gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ ®ã,
NHTM ra ®êi víi c¬ chÕ chuyÓn giao vèn n¨ng ®éng, ®ãng
vai trß chñ chèt trªn thÞ trêng tiÒn tÖ, thùc hiÖn t¹o lËp nªn
quü tËp trung, trªn c¬ së ®ã cung cÊp cho c¸c chñ thÓ cã
nhu cÇu vay vèn, cÇn bæ sung t¹m thêi cho s¶n xuÊt.
1.1.3. Vai trß cña NHTM
Thø nhÊt: NHTM lµ n¬i tËp trung vèn t¹m thêi nhµn rçi
trong x· héi ®Ó cung cÊp cho c¸c nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ,
qua ®ã ®iÒu chuyÓn tiÒn thµnh T b¶n ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn
s¶n xuÊt vµ t¨ng cêng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tiÒn vèn.
Trong x· héi lu«n lu«n tån t¹i t×nh tr¹ng thõa vµ thiÕu vèn
mét c¸ch t¹m thêi. Nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc cã tiÒn nhµn rçi
t¹m thêi th× muèn b¶o qu¶n sè tiÒn mét c¸ch an toµn nhÊt
vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Trong khi ®ã nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc
cã nhu cÇu vÒ vèn th× muèn vay ®îc nh÷ng kho¶n vèn
nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. ChÝnh
v× vËy Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét trung gian tµi chÝnh tèt
nhÊt ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng lµ cÇu nèi gi÷a cung vµ cÇu
vÒ vèn. Ng©n hµng lµ mét ®i¹ chØ tèt nhÊt mµ nh÷ng ngêi
d thõa vÒ vèn cã thÓ göi tiÒn mét c¸ch an toµn vµ hiÖu qu¶
nhÊt vµ ngîc l¹i còng lµ mét n¬i s½n sµng ®¸p øng nh÷ng
nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c c¸ nh©n vµ doanh nghiÖp.
6
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Thø hai: Ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i gãp
phÇn t¨ng cêng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh
nghiÖp qua ®ã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ. Ng©n hµng th¬ng m¹i víi ®Þa vÞ lµ mét trung gian
tµi chÝnh thùc hiÖn chøc n¨ng lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a cung vµ
cÇu vÒ vèn trªn thÞ trêng tiÒn tÖ ®· gãp phÇn ®Èy nhanh
ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ, ®em l¹i thuËn lîi cho ho¹t ®éng
cña c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc. Nh÷ng c¸ nh©n vµ tæ chøc ®·
gi¶m ®îc c¸c kho¶n chi phÝ trong viÖc t×m kiÕm c¸c nguån
vèn ®Çu t cho s¶n xuÊt kinh doanh, vµ ngoµi ra cã thÓ v©n
dông c¸c dÞch vô mµ ng©n hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng
®Ó ®Èy nhanh ho¹t ®éng cña m×nh. ViÖc vay vèn tõ ng©n
hµng cña c¸c doanh nghiÖp ®· thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp
ph¶i cã ph¬ng ¸n s¶n xuÊt tèi u vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ th×
míi cã thÓ tr¶ l·i vµ tr¶ vèn cho ng©n hµng. ViÖc lËp ph¬ng
¸n s¶n xuÊt tèi u do doanh nghiÖp lËp ra ph¶i qua sù kiÓm
tra, thÈm ®Þnh kü lìng cña ng©n hµng nh»m h¹n chÕ tíi møc
thÊp nhÊt nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra.
Ngîc l¹i nh÷ng c¸ nh©n vµ tæ chøc d thõa vÒ vèn cã thÓ
yªn t©m ®em göi tiÒn cña m×nh vµo ng©n hµng v× ng©n
hµng lµ mét ®Þa chØ cã thÓ b¶o qu¶n tiÒn vèn mét c¸ch an
toµn vµ hiÖu qu¶ tèt nhÊt. Kh¸ch hµng cã thÓ yªn t©m vÒ
sù an toµn vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña ®ång vèn vµ còng cã
thÓ rót tiÒn cña m×nh bÊt cøc lóc nµo muèn. Cã thÓ l·i suÊt
mµ ng©n hµng tr¶ cho kh¸ch thÊp h¬n so víi viÖc ®Çu t
tiÒn vèn vµo nh÷ng lÜnh vùc nh : mua cæ phiÕu, ®Çu t vµo
kinh doanh .... nhng viÖc göi tiÒn vµo ng©n hµng lµ cã hÖ sè
7
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
an toµn cao nhÊt. Thªm vµo ®ã nh÷ng dÞch vô mµ ng©n
hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng nh : chuyÓn tiÒn, thanh to¸n
hé, c¸c dÞch vô t vÊn ... sÏ t¹o thªm thuËn tiÖn cho kh¸ch
hµng trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng cña ng©n hµng lµ c¬ së gióp
cho viÖc t¨ng cêng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp
nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ nãi chung.
Thø ba : Ng©n hµng th¬ng m¹i th«ng qua nh÷ng ho¹t
®éng cña m×nh gãp phÇn vµo viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu
cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia nh: æn ®Þnh gi¸ c¶, kiÒm
chÕ l¹m ph¸t, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cao, æn ®Þnh l·i xuÊt,
æn ®Þnh thÞ trêng tµi chÝnh, thÞ trêng ngo¹i hèi, æn ®Þnh
vµ t¨ng trëng kinh tÕ. Víi c¸c c«ng cô mµ Ng©n hµng trung -
¬ng dïng ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh : ChÝnh s¸ch
chiÕt khÊu; tû lÖ dù trï b¾t buéc cña Ng©n hµng trung ¬ng
®èi víi Ng©n hµng th¬ng m¹i: l·i suÊt tÝn dông hoÆc b»ng
c¸c nghiÖp vô thÞ trêng tù do. Th× c¸c ng©n hµng ®ãng
mét vai trß quan träng trong viÖc thi hµnh chÝnh s¸ch tiÒn
tÖ quèc gia. C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ thay ®æi lîng
tiÒn trong lu th«ng b»ng viÖc thay ®æi l·i suÊt tÝn dông
hoÆc b»ng c¸c nghiÖp vô trªn thÞ trêng më qua ®ã gãp
phÇn chèng l¹m ph¸t vµ æn ®Þnh søc mua cña ®ång néi tÖ.
Thø t : Ng©n hµng th¬ng m¹i b»ng ho¹t ®éng cña
m×nh ®· thøc hiÖn viÖc ph©n bæ vèn gi÷a c¸c vïng qua ®ã
t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®ång ®Òu gi÷a
c¸c vïng kh¸c nhau trong mét quèc gia. C¸c vïng kinh tÕ
8
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
kh¸c nhau th× cã sù ph¸t triÓn kh¸c nhau. HiÖn tîng thõa
vèn hoÆc thiÕu vèn mét c¸ch t¹m thêi gi÷a c¸c vïng diÔn ra
thêng xuyªn . Do ®ã vÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm sao thùc hiÖn
tèt nhÊt hiÖu qu¶ huy ®éng cña vèn vµ chÝnh ho¹t ®éng
®iÒu chuyÓn vèn trong néi bé ng©n hµng ®· thùc hiÖn tèt
vÊn ®Ò nµy.
Thø n¨m : Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ cÇu nèi gi÷a nÒn
kinh tÕ c¸c níc vµ thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc hoµ nhËp
cña nÒn kinh tÕ trong níc víi nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ
nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Víi xu híng toµn cÇu hãa nÒn kinh tÕ
trong khu vùc vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi cïng víi chÝnh s¸ch më
réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vÒ kinh tÕ x· héi cña c¸c quèc
gia trªn thÕ giíi th× ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng th¬ng
m¹i ®îc më réng vµ thóc ®Èy cho viÖc më réng ho¹t ®éng
kinh tÕ cña c¸c doanh nghiÖp trong níc. Víi ho¹t ®éng réng
kh¾p cña m×nh, c¸c ng©n hµng cã kh¶ n¨ng ®îc nguån vèn
tõ c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc níc ngoµi gãp phÇn b¶o ®¶m
®îc nguån vèn cho nÒn kinh tÕ trong níc, t¹o ®iÒu kiÖn cho
c¸c doanh nghiÖp trong níc cã thÓ më réng ho¹t ®éng cña
hä ra níc ngoµi mét c¸ch dÔ dµng h¬n, hiÖu qu¶ h¬n nhê
ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ, b¶o l·nh.
ChÝnh tõ sù më réng c¸c quan hÖ quèc tÕ mµ nÒn kinh
tÕ trong níc cã sù th©m nhËp vµo thÞ trêng quèc tÕ vµ t¨ng
cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi.
9
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.1.4 C¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña NHTM
1.1.4.1 Huy ®éng vèn.
NghiÖp vô nµy ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh h×nh thµnh vèn ho¹t
®éng kinh doanh cña Ng©n hµng Th¬ng m¹i bao gåm c¸c
nghiÖp vô sau:
- NghiÖp vô tiÒn göi : §©y lµ nghiÖp vô ph¶n ¸nh c¸c
kho¶n tiÒn göi tõ doanh nghiÖp vµo ng©n hµng ®Ó thanh
to¸n víi môc ®Ých b¶o qu¶n tµi s¶n mµ tõ ®ã Ng©n hµng
Th¬ng m¹i cã thÓ huy ®éng vµ ®îc sö dông vµo kinh
doanh .Ngoµi ra c¸c Ng©n hµng cßn huy ®éng c¸c kho¶n
tiÒn nhµn rçi cña c¸ nh©n hay c¸c hé gia ®×nh ®îc göi vµo
Ng©n hµng víi môc ®Ých hëng l·i.
- NghiÖp vô ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ : C¸c Ng©n hµng
Th¬ng m¹i sö dông nghiÖp vô nµy ®Ó thu hót c¸c kho¶n vèn
cã tÝnh chÊt thêi h¹n dµi, nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng ®Çu t
c¸c kho¶n vèn dµi h¹n cña Ng©n hµng vµo nÒn kinh tÕ.
Ngoµi ra nghiÖp vô nµy cßn gióp c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i
t¨ng cêng tÝnh æn ®Þnh cña vèn trong ho¹t ®éng kinh
doanh cña m×nh.
- NghiÖp vô ®i vay: §èi víi nghiÖp vô nµy c¸c Ng©n
hµng Th¬ng m¹i tiÕn hµnh t¹o vèn cho m×nh b»ng viÖc vay
c¸c tæ chóc tÝn dông trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ vay Ng©n
hµng Trung ¦¬ng díi c¸c h×nh thøc t¸i chiÕt khÊu hay vay cã
®¶m b¶o, nh»m t¹o sù c©n ®èi trong ®iÒu hµnh vèn cña
b¶n th©n Ng©n hµng Th¬ng m¹i khi mµ hä kh«ng tù c©n
®èi ®îc trªn c¬ së c©n ®èi t¹i chç.
10
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- NghiÖp vô huy ®éng vèn kh¸c: C¸c Ng©n hµng Th¬ng
m¹i tiÕn hµnh t¹o vèn cho m×nh th«ng qua viÖc nhËn lµm
®¹i lý hay uû th¸c vèn cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ
ngoµi níc. Ngoµi ra,th«ng qua viÖc sö dông c¸c ph¬ng tiÖn
trong thanh to¸n, ®ßi hái kh¸ch hµng ph¶i ký göi mét bé
phËn tiÒn vµo ng©n hµng vµ trªn c¬ së ®ã c¸c Ng©n hµng
cã thÓ sö dông nh÷ng vèn nhµn rçi trªn tµi kho¶n ®Ó ®a
vµo ho¹t ®éng kinh doanh. §Ó më réng nghiÖp vô nµy c¸c
Ng©n hµng Th¬ng m¹i cÇn chó träng ®Õn ph¸t triÓn c¸c
dÞch vô vµ kh«ng ngõng n©ng cao uy tÝn cña m×nh trªn th-
¬ng trêng.
- Vèn tù cã cña Ng©n hµng: §©y lµ vèn thuéc së h÷u
riªng cña Ng©n hµng.Trong thùc tÕ kho¶n vèn nµy kh«ng
ngõng ®îc t¨ng lªn tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña
b¶n th©n Ng©n hµng mang l¹i. Bé phËn vèn nµy ®ãng gãp
mét phÇn ®¸ng kÓ vµo trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c
Ng©n hµng Th¬ng m¹i ®ång thêi gãp phÇn vµo vÞ thÕ cña
Ng©n hµng Th¬ng m¹i trªn th¬ng trêng.
1.1.4.2. TÝn dông
§©y lµ nghiÖp vô ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh sö dông vèn vµo
c¸c môc ®Ých nh»m ®¶m b¶o an toµn còng nh t×m kiÕm lîi
nhuËn cña c¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i.Bao gåm c¸c nghiÖp
vô :
- NghiÖp vô ng©n quü : NghiÖp vô nµy ph¶n ¸nh c¸c
kho¶n vèn cña Ng©n hµng ®îc dïng vµo víi môc ®Ých ®¶m
b¶o an toµn vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ thùc hiÖn quy ®Þnh
11
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
vª dù tr÷ b¾t buéc do Ng©n hµng Trung ¬ng ®Ò ra.
- NghiÖp vô cho vay : C¸c Ng©n hµng Th¬ng m¹i thùc
hiÖn qu¶ tr×nh ®Çu t b»ng vèn cña m×nh th«ng qua ho¹t
®éng hïn vèn, gãp vèn kinh doanh chøng kho¸n trªn thÞ tr-
êng.
- NghiÖp vô ®Çu t tµi chÝnh : C¸c Ng©n hµng Th¬ng
m¹i thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®Çu t vèn cña m×nh th«ng qua c¸c
ho¹t ®éng hïn vèn, gãp vèn, kinh doanh chøng kho¸n trªn
thÞ trêng.
- NghiÖp vô kh¸c : B»ng c¸c ho¹t ®éng kh¸c trªn thÞ tr-
êng nh : kinh doanh ngo¹i tÖ, vµng b¹c vµ kim quý, thùc
hiÖn c¸c dÞch vô t vÊn, dÞch vô ng©n quü, nghiÖp vô uû
th¸c vµ ®¹i lý, kinh doanh vµ b¶o hiÓm vËt quý , giÊy tê cã
gi¸, cho thuª kÐt, cÇm ®å vµ c¸c dÞch vô kh¸c theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt, mµ c¸c Ng©n hµng thu ®îc nh÷ng
kho¶n lîi nhuËn ®¸ng kÓ.
1.2. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña NHTM
1.2.1. C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña NHTM
1.2.1.1. Huy ®éng vèn tõ tµi kho¶n tiÒn göi
1.2.1.1.1. Tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n :
Lµ lo¹i tiÒn göi mµ kh¸ch hµng lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸
nh©n göi vµo ng©n hµng víi môc ®Ých chÝnh ®Ó thùc hiÖn
c¸c kho¶n chi tr¶ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,tiªu
dïng, víi néi dung chi tr¶ nh vËy, tiÒn göi kh«ng kú h¹n cßn
®îc gäi lµ tiÒn göi thanh to¸n. §èi víi lo¹i tiÒn göi nµy ngêi
12
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
göi tiÒn cã thÓ rót ra bÊt kú lóc nµo trong ph¹m vi sè d tµi
kho¶n.Víi tÝnh chÊt linh ho¹t cña sè d vµ ngêi göi tiÒn ®îc h-
ëng c¸c tiÖn Ých thanh to¸n, nªn tiÒn göi thanh to¸n thêng
kh«ng ®îc ng©n hµng tr¶ l·i hoÆc tr¶ l·i víi møc l·i suÊt thÊp.
Do tÝnh biÕn ®éng cña lo¹i tiÒn göi nµy, nªn ng©n hµng
kh«ng chñ ®éng sö dông vµ ph¶i dù tr÷ mét sè tiÒn ®Ó
®¶m b¶o thanh to¸n ngay khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu. Cã 2
lo¹i :
Tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n: lµ lo¹i tµi kho¶n tiÒn göi
mµ kh¸ch hµng göi vµo ng©n hµng ®Ó thùc hiÖn c¸c kho¶n
thanh to¸n vÒ mua hµng ho¸, dÞch vô vµ c¸c kho¶n thanh
to¸n kh¸c trong qu¸ tr×nh ho¹t ®äng kinh doanh cña kh¸ch
hµng b»ng c¸ch thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt: sec, thÎ
thanh to¸n, UNC…
Kh¸ch hµng cã quyÒn rót tiÒn bÊt kú lóc nµo th«ng qua
c¸c c«ng cô thanh to¸n. Mét quyÒn lîi ®èi víi kh¸ch hµng khi
sö dông dÞch vô nµy lµ kh¸ch hµng cã thÓ vay t¹m thêi tiÒn
cña ng©n hµng khi cÇn thiÕt, gäi lµ thÊu chi. Nhê nh÷ng
®Æc ®iÓm nµy nªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n rÊt tiÖn lîi,
linh ho¹t phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng.Víi ng©n hµng th×
®©y lµ mét nguån vèn lín víi chi phÝ ®Çu vµo kh¸ thÊp, nh-
ng ng©n hµng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ cho kh¸ch hµng
bÊt kú lóc nµo, nªn nguån vèn nµy g©y khã kh¨n cho ng©n
hµng trong viÖc lªn c©n ®èi vµ tÝnh chñ ®éng trong sö
dông vèn bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu. Mét lý do kh¸c g©y nªn sù
mÊt æn ®Þnh cña lo¹i tiÒn göi nay lµ do chi phÝ cña ng©n
hµng cho nã thÊp, dÉn ®Õn viªc c¹nh tranh gi÷a c¸c NHTM
13
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
®Ó huy ®éng lo¹i tiÒn göi nµy.
Tµi kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n thuÇn tuý: lµ lo¹i tiÒn
göi kh«ng kú h¹n, kh¸ch hµng göi vµo ng©n hµng nh»m
®¶m b¶o an toµn vÒ tµi s¶n. TiÒn göi kh«ng kú h¹n thuÇn
tuý còng lµ tµi s¶n cña ngêi ký th¸c, hä cã quyÒn rót bÊt kú
lóc nµo, ng©n hµng lu«n lu«n ph¶i ®¶m b¶o cã ®Ó thanh
to¸n, l·i suÊt tiÒn göi kh«ng kú h¹n thuÇn tuý cao h¬n l·i
suÊt tiÒn göi thanh to¸n. Môc ®Ých cña ngêi göi tiÒn lµ ®¶m
b¶o an toµn v× kh¸ch kh«ng x¸c ®Þnh ®îc thêi gian nhµn rçi
cho sè tiÒn cña hä vµ hä kh«ng cã nhu cÇu sö dông dÞch vô
thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cña ng©n hµng. Theo nghÞ
®Þnh 64 cña chÝnh phñ th× tµi kho¶n nµy còng ®îc phÐp
thÊu chi.
1.2.1.1.2. Tµi kho¶n tiÒn göi cã kú h¹n
TiÒn göi cã kú h¹n lµ lo¹i tiÒn mµ ngêi göi tiÒn chØ ®îc
lÜnh tiÒn khi ®¸o h¹n.Ngêi göi tiÒn lo¹i nµy kh«ng v× môc
®Ých thanh to¸n mµ v× môc ®Ých an toµn tµi s¶n vµ hëng
l·i suÊt. TiÒn göi cã kú h¹n lµ nguån vèn æn ®Þnh, v÷ng
ch¾c cña ng©n hµng nªn ng©n hµng nhiÒu k× h¹n kh¸c
nhau 3, 6, 7, 9, 12, 13 th¸ng…víi møc l·i suÊt kh¸c nhau ®Ó
thu hót kh¸ch hµng. Nhng l·i suÊt kú h¹n cña kho¶n tiÒn göi
chØ ®îc nhËn khi rót ®óng h¹n nÕu kh¸ch hµng rót tríc h¹n
th× ngêi göi kh«ng ®îc hëng l·i hoÆc ®îc hëng l·i theo l· suÊt
kh«ng kú h¹n tuú theo quy ®Þnh cña ng©n hµng.
1.2.1.1.3. TiÒn göi tiÕt kiÖm
Lµ lo¹i tiÒn göi cña c¸c tÇng líp trong x· héi víi môc ®Ých
14
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
tÝch luü vµ hëng l·i .Cã 2 lo¹i:
TiÒn göi tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n : §Æc ®iÓm cña lo¹i
tiÕt kiÖm nµy lµ kh¸ch hµng cã thÓ göi tiÒn vµ rót tiÒn bÊt
kú lóc nµo trong giê giao dÞch cña ng©n hµng.Ngêi göi tiÕt
kiÖm lÇn ®Çu lµm thñ tôc ®¨ng ký mÉu ch÷ ký (hoÆc sè
chøng minh th) vµ nhËn ®îc sæ tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n. Sau
®ã viÖc thùc hiÖn göi hay rót ®Òu lµm cïng trªn quyÓn sæ
®ã, kh«ng ph¶i lµm sæ míi.
TiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n: kh¸ch hµng khi göi cã sù
tháa thuËn tríc víi ng©n hµng vÒ thêi gian göi vµ rót, l·i suÊt
cña lo¹i nµy cao h¬n lo¹i kh«ng kú h¹n. Mçi lÇn göi tiÒn
kh¸ch hµng ®îc nhËn mét quyÓn sæ nÕu kh¸ch hµng göi
tiÕp th× sÏ nhËn ®îc quyÓn sæ míi.
1.2.1.2. Huy ®éng vèn b»ng ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸
C¸c giÊy tê cã gi¸ lµ c¸c c«ng cô nî do ng©n hµng ph¸t
hµnh ®Ó huy ®éng vèn trªn thÞ trêng.Thêng ng©n hµng
ph¸t hµnh khi cÇn mét lîng vèn lín nªn l·i suÊt thêng cao h¬n
tiÒn göi tiÕt kiÖm th«ng thêng.
1.2.1.2.1 Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.
Lµ cam kÕt nghÜa vô tr¶ nî ,c¶ gèc vµ l·i cña ng©n hµng
ph¸t hµnh ®èi víi chñ së h÷u tr¸i phiÕu nh»m huy ®éng vèn
trung vµ dµi h¹n .ViÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, c¸c NHTM chÞu
sù qu¶n lý cña NHNN, cña c¬ quan qu¶n lý trªn thÞ trêng
chøng kho¸n vµ cã thÓ bÞ chi phèi bëi uy tÝn cña ng©n
hµng.
15
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.2.1.2.2. Ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi (CDs)
CDs lµ giÊy tê x¸c nhËn tiÒn göi ®Þnh kú ë mét ng©n
hµng.Ngêi së hu CDs sÏ ®îc thanh to¸n tiÒn l·i theo kú vµ
nhËn ®ñ khi ®Õn h¹n, CDs sau khi ph¸t hµnh ®îc lu th«ng.
1.2.1.2.3 Ph¸t hµnh kú phiÕu.
§©y lµ lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n (trong mét n¨m ).Nã
cã ®Æc ®iÓm t¬ng tù tr¸i phiÕu nhng cã thêi gian ®¸o h¹n
ng¾n h¬n tr¸i phiÕu v× nã ®îc sö dông cho môc ®Ých huy
®éng vèn ng¾n h¹n cña ng©n hµng.
16
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.2.1.2..4. Ph¸t hµnh giÊy tê cã gi¸ kh¸c
§iÓn h×nh lµ viÖc ph¸t hµnh EURO DOLLAR. §©y lµ
h×nh thøc ph¸t hµnh phiÕu nî ®Ó thu hót vèn cña níc
ngoµi .Nã chØ dïng ®Ó huy ®éng vèn b»ng ®« la.Ng©n
hµng sö dông ®Ó thu hót vèn ng¾n h¹n (ë trung t©m tµi
chÝnh lo¹i phiÕu nî nµy ®îc chÊp nhËn nh ®« la). QuyÒn
ph¸t hµnh ë mét sè níc trong ®ã cã ViÖt Nam ®îc giíi h¹n ë
mét sè ng©n hµng ®Æc biÖt nh : ng©n hµng ngo¹i th¬ng,
ng©n hµng XNK. C¸c ng©n hµng trªn ®îc phÐp ph¸t hµnh
phiÕu nî nµy ë trong níc vµ níc ngoµi.
1.2.1.3. Vèn ®i vay.
Vèn ®i vay lµ nguån vèn mµ ng©n hµng chÞu chi phÝ
cao h¬n vèn huy ®éng , v× vËy chØ trong trêng hîp ng©n
hµng thiÕu vèn kh¶ dông trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n
th× ng©n hµng míi vay. Kho¶n thiÕu nµy cã thÓ vay ë
NHNN, ë c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i kh¸c, vay ë thÞ trêng
tiÒn tÖ…
1.2.1.3.1. Vay cña ng©n hµng nhµ níc
Theo ®iÒu 17- LuËt ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam, ë ViÖt
Nam hiÖn nay cã c¸c lo¹i cho vay cña NHNN ®èi víi NHTM
nh sau:
-Vay theo hå s¬ tÝn dông.
-Vay theo chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu c¸c giÊy tê cã
gi¸ ng¾n h¹n.
-Vay cÇm cè.
17
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
-Vay thanh to¸n bï trõ.
Th«ng qua nhu cÇu vèn cña ng©n hµng th¬ng m¹i,
NHNN sÏ ph¸t hµnh thªm tiÒn trung ¬ng theo kÕ ho¹ch, bæ
sung lîng vèn kh¶ dông cho ng©n hµng mét c¸ch thêng
xuyªn, kÞp thêi vµ lµ c¸nh cho vay cuèi cïng nh»m cøu nguy
cho c¸c NHTM khi cÇn thiÕt ,v× nÕu sù ®æ vì cña NHTM cã
thÓ g©y ¶nh hëng ®Õn sù an toµn cña toµn hÖ thèng ng©n
hµng.
18
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.2.1.3.2. Vèn uû th¸c ®Çu t.
Vèn uû th¸c ®Çu t : Ng©n hµng cã thÓ t¹o vèn th«ng
qua viÖc lµm uû th¸c cho c¸ nh©n, doanh nghiÖp nh ph©n
chia lîi nhuËn, l¬ng, hay lµm ®¹i lý cho tæ chøc quèc tÕ, lµm
®¹i lý ph¸t hµnh…khi chñ së h÷u cña c¸c nguån tiÒn nay cha
sö dông th× ng©n hµng cã thÓ sö dông lµm vèn kinh doanh.
Nguån vèn uû th¸c ®Çu t níc ngoµi gièng nh mét kho¶n vèn
vay, kh¸c ë chç viÖc sö dông vèn thùc hiÖn theo chØ ®Þnh
cña ngêi lµm uû th¸c.
1.2.1.3.3. Vay cña tæ chøc tÝn dông
C¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ thu hót vèn b»ng c¸ch
vay ë c¸c tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông. §èi víi nh÷ng ng©n
hµng ë c¸c níc ph¸t triÓn cã quan hÖ réng kh¾p th× nguån
vèn nµy lµ mét nguån vèn vay thêng xuyªn vµ kh¸ quan
träng. Nguån vèn vay mîn nµy ®· trë thµnh mét nguån vèn
quan träng h¬n ®èi víi c¸c ng©n hµng trong nh÷ng n¨m
qua. Trong ho¹t ®éng quan hÖ quèc tÕ, viÖc vay mîn tõ c¸c
tæ chøc tÝn dông quèc tÕ còng cung cÊp cho ng©n hµng
nh÷ng nguån vèn quan träng. Tuy nhiªn ®èi víi c¸c quèc gia
®ang ph¸t triÓn, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i thêng cã quan
hÖ quèc tÕ h¹n hÑp, do ®ã viÖc thu hót nh÷ng nguån vèn
nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ thêng ®îc huy ®éng theo c¸c ch-
¬ng tr×nh dù ¸n quèc tÕ.
1.2.1.3.4. Vay trªn thÞ trêng tiÒn tÖ.
ThÞ trêng tiÒn tÖ lµ thÞ trêng vèn ng¾n h¹n , n¬i mua
b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n nh tÝn phiÕu kho b¹c, tÝn
19
SV: Mai §øc Kiªn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
phiÕu ng©n hµng, chøng chØ tiÒn göi ….Th«ng qua thÞ trêng
tiÒn tÖ , ng©n hµng ph¸t hµnh c¸c phiÕu nhËn nî ®Ó vay
vèn.
1.2.1.4. Vèn kh¸c
Vèn trong thanh to¸n : Khi ng©n hµng thùc hiÖn dÞch vô
chi hé, thu hé, chuyÓn tiÒn trong thêi gian nhµn rçi, ng©n
hµng ®îc phÐp sö dông, hoÆc khi cung cÊp c¸c dÞch vô , ph-
¬ng tiÖn thanh to¸n th× ng©n hµng ph¶i yªu cÇu kh¸ch
hµng ký göi mét sè tiÒn t¹i ng©n hµng (më L/C , thanh to¸n
sec) lµ tiÒn b¶o chøng.Trong thêi gian kh¸ch hµng cha sö
dông, ng©n hµng ®îc sö dông tµi kho¶n nµy mµ kh«ng mÊt
phÝ.
Víi nguån vèn nµy,ng©n hµng kh«ng ph¶i mÊt chi phÝ
nhng nã chØ mang tÝnh t¹m thêi v× chØ chiÕm dông trong
thêi gian ng¾n, tÝnh æn ®Þnh kh«ng cao chØ mang tÝnh
chÊt hç trî song nã còng rÊt cÇn thiÕt cho ng©n hµng.
1.2.1.5. Nguån vèn ®iÒu hoµ trong hÖ thèng :
C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã nhiÒu chi nh¸nh n»m trªn
c¸c ®Þa bµn kh¸c nhau nªn lu«n lu«n xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng
thõa vèn hoÆc thiÕu vèn ®èi víi c¸c chi nh¸nh trong cïng
mét hÖ thèng. Së dÜ xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng nµy lµ do trªn mçi
®Þa bµn th× cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi kh¸c nhau
do ®ã cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn nguån vèn vµ kh¶ n¨ng sö
dông vèn cña tõng chi nh¸nh. ®Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy
c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i hoÆc c¸c së tµi chÝnh sÏ thùc
hiÖn viÖc ®iÒu hoµ nguån vèn trong hÖ thèng. ChÝnh v×
20
SV: Mai §øc Kiªn