Giải pháp hạn chế rủi ro thanh khoản tại ngân hàng tmcp đông á
- 144 trang
- file .pdf
B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR NG I H C KINH T TP. H CHÍ MINH
VÕ TH KIM OANH
GI I PHÁP H N CH R I RO THANH KHO N
T I NGÂN HÀNG TMCP ÔNG Á.
LU N V N TH C S KINH T
TP.H Chí Minh- N m 2012
B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR NG I H C KINH T TP. H CHÍ MINH
VÕ TH KIM OANH
GI I PHÁP H N CH R I RO THANH KHO N
T I NGÂN HÀNG TMCP ÔNG Á.
Chuyên ngành : Kinh t tài chính – ngân hàng
Mã s : 60 34 02 01
LU N V N TH C S KINH T
NG IH NG D N KHOA H C:
PGS.TS. TR N HUY HOÀNG
TP.H Chí Minh - N m 2012
M CL C
Trang bìa
L i cam oan
Danh m c các t vi t t t
Danh m c các b ng bi u
Danh m c hình v , th
Danh m c ph l c
L I NÓI U ......................................................................................................... 1
Chương 1 : CƠ S! LÝ LU N V" R I RO THANH KHO N T I CÁC
NGÂN HÀNG TH ƠNG M I
1.1 Khái ni#m v$ r%i ro thanh kho n ................................................................... 4
1.1.1 Khái ni m thanh kho n ............................................................................... 4
1.1.2 Khái ni m v r i ro thanh kho n ................................................................. 5
1.2 Vai trò và nh hư&ng c%a r%i ro thanh kho n............................................... 5
1.2.1 Vai trò c a thanh kho n trong h th ng ngân hàng ..................................... 5
1.2.2 nh h ng c a r i ro thanh kho n trong h th ng tài chính và n n kinh t . 7
1.3 Các y u t nh hư&ng n r%i ro thanh kho n ............................................. 8
1.3.1 Nguyên t c s d ng v n ............................................................................. 8
1.3.2 Chính sách qu n lý thanh kho n ............................................................... 10
1.3.3 nh h ng c a các tin n ....................................................................... 11
1.3.4 S ph thu c v n vào khách hàng ............................................................ 11
1.3.5 S bi n ng c a lãi su t .......................................................................... 12
1.3.6 N x u ...................................................................................................... 13
1.3.7 Y u t chu k ........................................................................................... 14
1.3.8 Chính sách pháp lý ................................................................................... 14
1.3.9 B t n v chính tr .................................................................................... 15
1.4 ánh giá r%i ro thanh kho n ........................................................................ 15
1.5 Các phương phương pháp qu n lý r%i ro thanh kho n ............................... 17
1.5.1 Duy trì t l h p lý gi a v n dùng cho d tr và v n dùng cho kinh doanh
(chi n l c thanh kho n) sao cho phù h p v i c i m ho!t ng c a ngân hàng 17
1.5.2 " m b o t l kh n ng v chi tr ............................................................. 17
1.5.2.1 T l kh n ng chi tr ngày hôm sau ................................................. 17
1.5.2.2 T l kh n ng thanh toán trong 7 ngày ............................................. 18
1.5.2.3 T l kh n ng thanh toán quy i trong 1 tháng ............................... 21
1.5.3 S d ng các bi n pháp d báo thanh kho n .............................................. 21
1.6 Bài h'c kinh nghi#m .................................................................................. 28
1.6.1 R i ro thanh kho n t# tin n c a Ngân hàng TMCP Á Châu ................... 28
1.6.2 S s p $ c a Ngân hàng Northern Rock ................................................. 30
1.6.3 Ngân hàng United Overseas Bank Tp. H Chí Minh (UOB) ..................... 33
1.7 Ki m nh gi thi t v$ r%i ro thanh kho n ............................................... 40
1.7.1 Ki m nh m i liên h gi a r i ro thanh kho n và y u t tin n .............. 40
1.7.2 Ki m nh m i liên h gi a r i ro thanh kho n và y u t lãi su t .............. 40
1.7.3 Ki m nh m i liên h gi a r i ro thanh kho n và y u t chu k .............. 44
K t lu(n chương 1 ....................................................................................... 46
Chương 2: TH)C TR NG V" QU N LÝ R I RO THANH KHO NT I
NGÂN HÀNG TH ƠNG M I C* PH N ÔNG Á
2.1 Tình hình thanh kho n c%a h# th ng ngân hàng thương m+i t 2010 n
tháng 6 n m 2012 ................................................................................................. 47
2.1.1 T ng quan v h th ng ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam.......................... 47
2.1.2 Tình hình thanh kho n chung c a h th ng ngân hàng th ơng m!i Vi t
Nam t# 2011 n nh ng tháng &u n m 2012 ........................................................ 50
2.1.3 Nguyên nhân nh h ng n tình hình thanh kho n c a h th ng ngân hàng
th ơng m!i ............................................................................................................ 54
2.2 Th,c tr+ng v$ qu n lý r%i ro thanh kho n c%a Ngân hàng ông Á........ 60
2.2.1 Gi i thi u Ngân hàng TMCP "ông Á ....................................................... 60
2.2.2 Nh ng nguyên t c cơ b n trong chính sách thanh kho n c a Ngân hàng
TMCP "ông Á ...................................................................................................... 64
2.2.3 Nh ng quy nh c th trong chính sách thanh kho n c a Ngân hàng
DongAbank ........................................................................................................... 65
2.2.3.1 T l an toàn v n ( h s CAR- Capital Adequacy Ratios) ................. 65
2.2.3.2 Các ch s thanh kho n ..................................................................... 65
2.2.3.3 Xây d ng cung , c u thanh kho n ...................................................... 74
2.2.3.4 Phân tích mô ph ng thanh kho n, k ch b n thanh kho n ................... 76
2.2.3.5 Các tình tr ng thanh kho n và gi i pháp x lý .................................. 78
2.2.4 "ánh giá chính sách qu n lý r i ro thanh kho n c a Ngân hàng "ông Á .. 82
2.2.4.1 V m t hi u qu c a chính sách qu n lý r i ro thanh kho n .............. 82
2.2.4.2 V m t h n ch và nguyên nhân c a chính sách qu n lý r i ro thanh
kho n..................................................................................................................... 83
K t lu(n chương 2 ....................................................................................... 84
Chương 3 : GI I PHÁP H N CH R I RO THANH KHO N T I NGÂN
HÀNG TH ƠNG M I C* PH N ÔNG Á
3.1 nh hư-ng phát tri n n n m 2020 c%a ngân hàng thương m+i Vi#t
Nam và DongAbank ............................................................................................ 86
3.1.1 " nh h ng phát tri n n n m 2020 c a ngân hàng th ơng m!i VN ...... 86
3.1.1.1 Nh ng nhân t chi ph i xu hư ng phát tri n...................................... 86
3.1.1.2 nh hư ng phát tri n ngành ngân hàng ........................................... 87
3.1.2 " nh h ng phát tri n c a ngân hàng "ông Á n n m 2020 ................... 89
3.2 Gi i pháp h+n ch r%i ro thanh kho n t+i Ngân hàng thương m+i c. ph/n
ông Á89
3.2.1 V phía chính ph và Ngân hàng Nhà n c .............................................. 89
3.2.1.1 Chính sách ti n t linh ho t và v a ............................................... 89
3.2.1.2 Tái c u trúc h th ng ngân hàng ....................................................... 91
3.2.1.3 Hi n i hóa thông tin báo cáo và t ng cư ng kh n ng giám sát ..... 94
3.2.2 V phía DongAbank ................................................................................. 95
3.2.2.1 Nhóm gi i pháp c n th c hi n ngay................................................... 95
3.2.2.2 Nhóm gi i pháp trong 5 n m t i ...................................................... 100
K t lu(n chương 3 ..................................................................................... 105
K T LU N ............................................................................................... 106
Danh m c tài li#u tham kh o
Ph l c
L I CAM OAN
Tôi tên Võ Th Kim Oanh, xin cam oan lu'n v n th!c s( kinh t này do
chính tôi nghiên c)u và th c hi n, v i s h ng d*n c a PGS.TS.Tr&n Huy Hoàng.
N i dung lu'n v n có tham kh o và s d ng các tài li u, thông tin c ng t i
trên các tác ph+m, t!p chí và các trang web theo danh m c tài li u c a lu'n v n.
Tác gi lu(n v n
Võ Th Kim Oanh
DANH M C CÁC T0 VI T T1T
ABBank: NHTMCP An Bình
ACB : NHTMCP Á Châu
ALCO : ,y Ban Qu n lý Tài s n “N ” - Tài s n “Có”
BaoVietbank : NHTMCP B o Vi t
BCTC : Báo cáo tài chính
BIDV : NH "&u t và Phát tri n VN
CAR : T l an toàn v n (Capital Adequacy Ratios)
CPI : Ch- s giá tiêu dùng
DAIAbank : NHTMCP "!i Á
DongAbank : Ngân hàng th ơng m!i c ph&n "ông Á
DTBB : D tr b t bu c
Eximbank : NHTMCP Xu t Nh'p Kh+u
GTCG : Gi y t. có giá
Habubank : NHTMCP Nhà Hà N i
HDbank : NHTMCP Phát tri n Nhà TP. HCM
Kienlong : NHTMCP Kiên Long
Liên Vi t : NH B u "i n Liên Vi t
Maritime : NHTMCP Hàng H i
MB : NHTMCP Quân " i
MHB : NH Phát Tri n Nhà " ngb/ng Sông C u Long
NamAbank : NHTMCP Nam Á
Navibank : NHTMCP Nam Vi t
NHNN : Ngân hàng Nhà n c Vi t Nam
NHTM : Ngân hàng th ơng m!i
OCB : NHTMCP Ph ơng "ông
Oceanbank : NHTMCP "!i D ơng
OECD : T ch)c h p tác và phát tri n kinh t (Organization for
Economic
Cooperation and Development)
OMO : Nghi p v th tr .ng m
PGbank : NHTMCP X ng d&u Petrolimex
Sacombank : NH TMCP Sài gòn th ơng tín
SCB : NHTMCP Sài Gòn
Saigonbank : NHTMCP Sài Gòn Công th ơng
SHB : NHTMCP Sài Gòn – Hà N i
Southernbank : NHTMCP Ph ơng Nam
Techcombank : NHTMCP K0 Th ơng VN
TCTD : T ch)c tín d ng
TCKT : T ch)c kinh t
TMCP : Th ơng m!i c ph&n
UBND : ,y ban nhân dân
VIB : NHTMCP Qu c T
Vietabank : NHTMCP Vi t Á
Vietcombank : NHTMCP Ngo!i Th ơng VN
Vietinbank : NHTMCP Công Th ơng VN
VP bank : NHTMCP Vi t Nam Th nh V ng
Westernbank : NHTMCP Ph ơng Tây
DANH M C CÁC B NG BI2U
B ng 2.1: B ng s li u cơ c u n x u n m 2011......................................................... 59
B ng 2.2: Các ch- tiêu k ho!ch kinh doanh c a Ngân hàng "ông Á ......................... 63
B ng 2.3: B ng theo dõi kh n ng chi tr quy i ngày hôm sau c a Ngân hàng
"ôngÁ(th.i i m 31/12/2011) ................................................................... 67
B ng 2.4 : B ng t l c p tín d ng t# ngu n v n huy ng c a Ngân hàng "ông Á
(Th.i i m 31/12/2011) ............................................................................. 70
B ng 2.5: B ng t l ngu n v n ng n h!n c s d ng cho vay trung dài h!n
c a Ngân hàng "ông Á (th.i i m 31/12/2011) .................................... 71
B ng 2.6 : B ng ch- s thanh kho n t# H1-H8 c a Ngân hàng "ông Á ..................... 72
DANH M C CÁC HÌNH V3, TH
Hình 1.1 : Y u t nh h ng n r i ro thanh kho n .................................................... 15
Hình 2.1 : Cơ c u ngân hàng theo ch- tiêu v n i u l .................................................. 50
Hình 2.2 : T ng tr ng GDP, M2 và tín d ng............................................................... 51
Hình 2.3: Di1n bi n lãi su t chi t kh u, lãi su t tái c p v n và lãi su t nghi p v th
tr .ng m (OMO) n m 2011 và 6 tháng &u n m 2012 ........................ 52
Hình 2.4: Di1n bi n t ng tr ng t ng ph ơng di n thanh toán M2 trong 6 tháng &u
n m 2012 so v i n m 2011 .................................................................... 55
Hình 2.5 : Giao d ch th tr .ng m t# tháng 9/2011 n 6/2012 ................................... 57
Hình 2.6: T ng tr ng huy ng và cho vay 6 tháng &u n m 2012 ............................. 58
Hình 2.7 : T l n x u t# n m 2008 n tháng 6/2012 ................................................ 60
Hình 2.8 : B ng tóm t t quá trình t ng v n i u l Ngân hàng "ông Á ........................ 62
Hình 2.9 : Quy trình xác nh nhu c&u thanh kho n c a Ngân hàng "ông Á ................. 82
Hình 3.1: Mô hình qu n lý v n t'p trung ....................................................................... 96
DANH M C PH L C
Ph l c 1: B ng th ng kê t l d tr sơ c p c a các ngân hàng th ơng m!i
c ph&n (th.i i m 31/12/2011)
Ph l c 2: B ng th ng kê t l d tr th) c p c a các ngân hàng th ơng m!i
Vi t Nam (th.i i m 31/12/2011)
Ph l c 3: Th ng kê ch- tiêu cơ b n c a m t s ngân hàng th ơng m!i Vi t
Nam (th.i i m 31/12/2011)
Ph l c 4 : Báo cáo tài chính c a DongAbank ã ki m toán n m 2011.
Ph l c 5: T l an toàn v n c a DongAbank (th.i i m 31/12/2011)
Ph l c 6: B ng câu h2i kh o sát
1
L I NÓI U
1. Tính c4p thi t c%a $ tài
Cu c kh ng ho ng tài chính toàn c&u 2008 i qua l!i bi t bao th thách
cho n n kinh t các n c. Cu c kh ng ho ng b t ngu n t# s v3 n các kho n cho
vay th ch p mua nhà d i chu+n c a các ngân hàng M0, sau ó lan r ng sang các
t ch)c tài chính và nhóm tài s n khác theo m t hi u )ng dây chuy n v i t c
nhanh. Nhi u t'p oàn kinh t , nh ch tài chính a qu c gia g p khó kh n ho c
)ng tr c nguy cơ phá s n do m t kh n ng thanh toán. N n kinh t M0 rơi vào
giai o!n kh ng ho ng tr&m tr4ng, ng ti n m t giá và t l th t nghi p gia t ng
áng k ; N công các n c Châu Âu gia t ng…")ng tr c thách th)c ó, Chính
ph các n c a ra các gói c)u tr nh/m v c d'y n n kinh t .
M c a và h i nh'p v i n n kinh t th gi i, Vi t Nam ch u không ít nh ng
nh h ng c a n n kinh t th gi i. Giá d&u thô t ng cao, làm ch- s giá tiêu dùng
trong n c leo thang, gây áp l c t ng tr ng kinh t . Chính ph v i m c tiêu ki m
ch l!m phát, chính sách th t ch t ti n t &u n m 2008 chuy n d&n sang n i l2ng
vào nh ng tháng cu i n m, và áp d ng chính sách th t ch t tr l!i cho n tháng
6/2012 ,các công c i u hành lãi su t cơ b n, t l d tr b t bu c và biên t
giá… c s d ng liên t c khi n nhi u doanh nghi p g p khó kh n khi ti p c'n
ngu n v n tín d ng, th tr .ng b t ng s n óng b ng, ch- s Index liên t c gi m ,
ngân hàng thi u tính thanh kho n.
Nh ng n l c mà Chính ph th c hi n t# giai o!n n m 2008 n 2012
nh/m n nh tính thanh kho n và m b o an toàn cho h th ng ngân hàng, t# vi c
chính sách ti n t th t ch t sang th l2ng, r i chuy n sang th t ch t, kèm theo gói h$
tr lãi su t c a Chính ph …"i u này cho th y t&m quan tr4ng c a qu n tr r i ro
thanh kho n ngân hàng có ý ngh(a h t s)c c p bách c v lý lu'n và th c ti1n . V'y
làm th nào h!n ch nh ng r i ro thanh kho n m)c th p nh t có th m
b o an toàn và nâng cao c hi u qu ho!t ng c a ngân hàng là yêu c&u tr c
m t mà các ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam ang th c hi n trong giai o!n hi n
2
nay. Trên cơ s v'n d ng nh ng lý thuy t c h4c trong ch ơng trình ào t!o b'c
cao h4c - Tr .ng !i h4c Kinh t Thành ph H Chí Minh vào i u ki n Vi t Nam,
Lu'n v n này bàn v “ Gi i pháp h+n ch r%i ro thanh kho n t+i Ngân hàng
Thương m+i c. ph/n ông Á”.
2. i tư5ng và ph+m vi nghiên c6u
i tư5ng nghiên c6u:Tình hình thanh kho n và các nhân t nh h ng n
tình hình thanh kho n c a h th ng Ngân hàng th ơng m!i; chính sách qu n tr
thanh kho n và m t s gi i pháp nâng cao hi u qu qu n tr thanh kho n, r i ro
thanh kho n trong ho!t ng c a DongAbank.
Ph+m vi nghiên c6u: Lu'n v n s5 nghiên c)u v tình hình thanh kho n c a
h th ng ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam trong nh ng tháng cu i n m 2011 và &u
n m 2012, các y u t nh h ng n kh n ng thanh kho n c a h th ng ngân hàng.
")ng tr c tình hình thanh kho n c a toàn h th ng ngân hàng c6ng nh nh ng
thay i trong vi c i u hành chính sách ti n t c a ngân hàng nhà n c thì
DongAbank có nh ng chính sách thanh kho n nh th nào và nh ng bi n pháp gì
gi cho ho!t ng c a ngân hàng mình c an toàn và hi u qu . Khi so sánh
các ch- s thanh kho n c th v i quy nh chung c a Ngân hàng Nhà n c v các
t l m b o an toàn trong ho!t ng c a t ch)c tín d ng, lu'n v n s5 l y cơ s là
các Thông t s 13/2010/TT-NHNN ngày 20/05/2010 và Thông t s 19/2010/TT-
NHNN ngày 27/09/2010.
3. Phương pháp nghiên c6u
Lu'n v n s d ng các ph ơng pháp: mô t - gi i thích, so sánh - i chi u,
phân tích - t ng h p, th ng kê mô t , ki m nh gi thi t…
4. Nh7ng k t qu +t ư5c c%a Lu(n v n
M8t là, phân tích n i dung cơ b n c a qu n tr r i ro thanh kho n trong ho!t
ng c a các ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam.
Hai là, ánh giá tình hình thanh kho n và chính sách qu n tr thanh kho n tìm ra
nh ng t n t!i, h!n ch và m t s bi n pháp nh/m h!n ch r i ro thanh kho n trong
3
ho!t ng c a các ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam nói chung và DongAbank nói
riêng.
5. N8i dung k t c4u c%a Lu(n v n
Ngoài ph&n m &u, k t lu'n, th m c, tài li u tham kh o, Lu'n v n g m 3
ch ơng :
Chương 1 : Cơ s lý lu'n v r i ro thanh kho n t!i các ngân hàng th ơng
m!i
Chương 2 :Th c tr!ng v qu n lý r i ro thanh kho n c a Ngân hàng Th ơng
M!i c ph&n "ông Á.
Chương 3 : Gi i pháp h!n ch r i ro thanh kho n t!i Ngân hàng Th ơng M!i
c ph&n "ông Á.
4
Chương 1
CƠ S! LÝ LU N V" R I RO THANH KHO N T I CÁC
NGÂN HÀNG TH ƠNG M I
1.1.Khái ni#m v$ thanh kho n và r%i ro thanh kho n
1.1.1 Khái ni#m thanh kho n
Là kh n ng ti p c'n các tài s n ho c ngu n v n có th dùng chi tr v i
chi phí h p lý ngay sau khi nhu c&u v n phát sinh. Nói cách khác, thanh kho n là
kh n ng thanh toán c a m t ngân hàng th ơng m!i tr c nhu c&u gi i ngân c a
khách hàng. Nhu c&u gi i ngân c a khách hàng có th xu t phát t# nh ng lý do sau:
nhu c&u rút ti n g i có k h!n ho c ti t ki m; nhu c&u gi i ngân h!n m)c tín d ng.
M t ngu n v n c g4i là có tính thanh kho n cao khi chi phí huy ng
th p và th.i gian huy ng nhanh. M t tài s n c g4i là có tính thanh kho n cao
khi chi phí chuy n hóa thành ti n th p và có kh n ng chuy n hóa ra ti n nhanh.
Thanh kho n !i di n cho kh n ng th c hi n t t c các ngh(a v thanh toán
khi n h!n n m)c t i a và b/ng ơn v ti n t c quy nh. Do th c hi n b/ng
ti n m t, thanh kho n ch- liên quan n các dòng l u chuy n ti n t . Vi c không
th c hi n ngh(a v thanh toán s5 d*n n tình tr!ng thi u kh n ng thanh kho n.
1.1.2 Khái ni#m r%i ro thanh kho n
Khái ni#m v$ r%i ro
Có nhi u nh ngh(a khác nhau v r i ro, nh ng nhìn chung có th chia theo hai
quan i m sau:
Theo quan i m truy$n th ng: R i ro là nh ng thi t h!i, m t mát, nguy hi m ho c
các y u t khác liên quan n nguy hi m, khó kh n, ho c i u không ch c ch n có
th x y ra cho con ng .i. Xã h i loài ng .i càng phát tri n, ho!t ng c a con
ng .i càng a d!ng, thì nhi u lo!i r i ro m i phát sinh.
Theo quan i m trung hoà: R i ro là s b t tr c có th o l .ng c. R i ro v#a
mang tính tích c c, v#a mang tính tiêu c c, theo ngh(a r i ro có th mang n cho
con ng .i nh ng t n th t, m t mát, nguy hi m, nh ng c6ng có th mang n nh ng
5
cơ h i, th.i cơ không ng.. N u tích c c nghiên c)u, nh'n d!ng r i ro, chúng ta có
th tìm ra c nh ng bi n pháp phòng ng#a, h!n ch m t tiêu c c và t'n d ng,
phát huy m t tích c c do r i ro mang t i.
R i ro xu t hi n trong ho!t ng kinh doanh c a ngân hàng c hi u là nh ng bi n
c không mong i mà khi x y ra s5 d*n n s t n th t v tài s n c a ngân hàng,
gi m sút l i nhu'n th c t so v i d ki n ho c ph i b2 ra thêm m t kho n chi phí
có th hoàn thành c m t nghi p v tài chính nh t nh.
Qua khái ni m nêu trên, có th rút ra m t s nh'n xét sau hi u rõ hơn v b n ch t
c a r i ro:
M t là, r i ro và l i nhu'n k v4ng c a ngân hàng là hai !i l ng ng bi n v i
nhau trong m t ph!m vi nh t nh.
Hai là, khi c'p n r i ro, ng .i ta th .ng nh c n hai y u t mang tính c
tr ng c a r i ro là biên r i ro (m)c thi t h!i do r i ro gây ra) và t&n su t xu t
hi n r i ro (s tr .ng h p thu'n l i r i ro xu t hi n/t ng s tr .ng h p ng kh
n ng).
Ba là, r i ro là y u t khách quan, nên ng .i ta không th nào lo!i tr# c h7n mà
ch- có th h!n ch s xu t hi n và nh ng tác h!i c a chúng gây ra.
Khái ni#m r%i ro thanh kho n:
R i ro thanh kho n là lo!i r i ro khi ngân hàng không có kh n ng cung )ng
&y l ng ti n m t cho nhu c&u thanh kho n t)c th.i; ho c cung )ng nh ng
v i chi phí cao. Nói cách khác, ây là lo!i r i ro xu t hi n trong tr .ng h p ngân
hàng thi u kh n ng chi tr do không chuy n i k p các lo!i tài s n ra ti n m t
ho c không th vay m n áp )ng yêu c&u c a các h p ng thanh toán.
1.2.Vai trò và nh hư&ng c%a r%i ro thanh kho n
1.2.1 Vai trò c%a thanh kho n trong h# th ng ngân hàng
Thanh kho n là m t thu c tính c h u c a t t c các t ch)c tài chính. Thanh
kho n c sinh ra t# vi c s d ng ti n c a doanh nghi p. V i tính ch t c thù và
hi u )ng dây chuy n trong h th ng ngân hàng thì thanh kho n óng vai trò c c k
quan tr4ng các NHTM. M t k ch b n rút ti n !t x y ra n u khi m t ngân hàng b
6
m t thanh kho n và s5 kéo theo m t lo!t các ngân hàng khác c6ng s5 rơi vào c nh
t ơng t (tính lây nhi1m). M t ngân hàng có tài s n thanh toán n nh ng
ngân hàng ó v*n rơi vào kh n ng m t thanh kho n do các kho n &u t , cho vay
không thu h i k p áp )ng ngh(a v thanh toán n n h!n, khi ó nguy cơ phá
s n là i u r t có th x y ra. N u không mu n phá s n hay m t thanh kho n nghiêm
tr4ng thì ngân hàng s5 ph i ch u vay v n v i lãi su t cao gây thi t h!i nghiêm tr4ng
cho k t qu kinh doanh c a ngân hàng.
Hai nguyên nhân gi i thích t!i sao thanh kho n l!i có ý ngh(a c bi t quan
tr4ng i v i ngân hàng:
Th nh t, Ngân hàng c&n d tr thanh kho n chi tr nh ng chi phí
th .ng xuyên, nh lãi ti n g i..., và c nh ng cú s c thanh kho n không mong i,
nh m t cu c rút ti n g i hàng lo!t hay yêu c&u vay v n l n. M t ví d i n hình
cho cú s c thanh kho n là nhi u ng .i xô n ngân hàng rút ti n cùng m t th.i
i m. Trong hoàn c nh ó, h&u nh không m t ngân hàng nào có th áp )ng h t
nh ng yêu c&u này và d1 d*n n nguy cơ s p , ngay c khi ngân hàng ó ch a
m t kh n ng thanh toán. T t nhiên, kh n ng d tr thanh kho n kém ch a h7n s5
a ns s p c a m t ngân hàng, nh ng ch n ch c, ngân hàng s5 ph i b2 ra
m t kho n chi phí l n )ng phó v i m t cú s c thanh kho n không l .ng tr c.
Và i u ó s5 làm gi m áng k l i nhu'n c a ngân hàng và suy n cùng kh n ng
s p là hoàn toàn có th .
Th hai, c&n có thanh kho n áp )ng t t c nh ng bi n ng h/ng ngày
hay theo mùa v v nhu c&u rút ti n m t cách k p th.i và có tr't t . Do ngân hàng
th .ng xuyên huy ng ti n g i ng n h!n (v i lãi su t th p) và cho vay s ti n ó
v i th.i h!n dài h!n (lãi su t cao hơn) nên ngân hàng v cơ b n luôn có nhu c&u
thanh kho n r t l n1.Ví d , c&u v thanh kho n th .ng r t l n vào mùa hè, cu i hè
g n v i ngày t u tr .ng, ngày ngh- và các k ho!ch du l ch c a khách hàng. Vi c
k ho!ch c nh ng yêu c&u thanh kho n này, s5 giúp ngân hàng ho!ch nh c
nhi u ngu n áp )ng c&u thanh kho n dài h!n hơn là trong tr .ng h p i v i c&u
1
Tr&n Huy Hoàng (2010), Qu n Tr Ngân Hàng, trang 163,187, NXB Lao ng Xã H i
7
thanh kho n ng n h!n.
1.2.2 nh hư&ng c%a r%i ro thanh kho n trong h# th ng tài chính và n$n kinh t
R%i ro thanh kho n x y ra tác 8ng x4u h# th ng tài chính c%a m8t qu c gia.
B t k m t r i ro nào x y ra c6ng gây ra nh ng t n th t v tài chính cho
ngân hàng: ho c làm t ng chi phí ho!t ng c a ngân hàng, ho c làm gi m thu nh'p
c a ngân hàng, c bi t là lo!i r i ro thanh kho n. N u thu không chi ngân hàng
s5 b thua l$, nghiêm tr4ng hơn ngân hàng có th b phá s n. Các thua l$ c a ngân
hàng n u nghiêm tr4ng có th làm c ông m t v n &u t , nh ng ng .i g i ti n
m t i nh ng kho n ti n ti t ki m mà su t .i m i có c. Tình tr!ng tài chính
x u c a m t ngân hàng còn t!o ra s nghi ng. c a nh ng ng .i g i ti n v s n
nh và kh n ng thanh kho n c a c h th ng ngân hàng, gây tác ng x u n tình
hình tài chính c a các ngân hàng khác, kéo theo ph n )ng dây chuy n và phá v3
tính n nh c a th tr .ng tài chính.
R%i ro thanh kho n x y ra làm gi m uy tín c%a ngân hàng
Khi ngân hàng rơi vào tình tr!ng kh ng ho ng thanh kho n, ngh(a là ngân
hàng không có kh n ng áp )ng k p th.i nhu c&u rút ti n c a khách hàng. Lòng tin
c a khách hàng hi n t!i, khách hàng và nhà &u t ti m n ng s5 b xói mòn. H4 s5
không tin t ng v chính sách hay nh ng cam k t và l i ích mà ngân hàng s5 mang
l!i. Vi c rút v n tháo ch!y, chuy n h ng &u t vào nh ng t ch)c kinh t , TCTD
khác di1n ra !t. Nh ng thi t h!i v uy tín c a ngân hàng, làm m t lòng tin c a
công chúng là nh ng t n th t còn l n hơn r t nhi u so v i t n th t v m t tài chính
mà ngân hàng g p ph i trong quá trình kinh doanh.
R%i ro thanh kho n trong ho+t 8ng kinh doanh c%a ngân hàng gây tác
8ng x4u n n$n kinh t , xã h8i.
Kh ng ho ng thanh kho n x y ra, lãi su t trên th tr .ng liên ngân hàng t ng
cao, ngân hàng không có v n áp )ng nhu c&u vay v n c a doanh nghi p. Khi
ó lãi su t cho vay t ng cao, doanh nghi p s5 rơi vào tình tr!ng thi u v n &u t s n
xu t. M t s doanh nghi p nh2 không tìm c ngu n v n áp )ng nhu c&u s n
xu t ph i ch p nh'n ph ơng án thu h8p qui mô ho c ph i ch p nh'n gi i th , kéo
TR NG I H C KINH T TP. H CHÍ MINH
VÕ TH KIM OANH
GI I PHÁP H N CH R I RO THANH KHO N
T I NGÂN HÀNG TMCP ÔNG Á.
LU N V N TH C S KINH T
TP.H Chí Minh- N m 2012
B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR NG I H C KINH T TP. H CHÍ MINH
VÕ TH KIM OANH
GI I PHÁP H N CH R I RO THANH KHO N
T I NGÂN HÀNG TMCP ÔNG Á.
Chuyên ngành : Kinh t tài chính – ngân hàng
Mã s : 60 34 02 01
LU N V N TH C S KINH T
NG IH NG D N KHOA H C:
PGS.TS. TR N HUY HOÀNG
TP.H Chí Minh - N m 2012
M CL C
Trang bìa
L i cam oan
Danh m c các t vi t t t
Danh m c các b ng bi u
Danh m c hình v , th
Danh m c ph l c
L I NÓI U ......................................................................................................... 1
Chương 1 : CƠ S! LÝ LU N V" R I RO THANH KHO N T I CÁC
NGÂN HÀNG TH ƠNG M I
1.1 Khái ni#m v$ r%i ro thanh kho n ................................................................... 4
1.1.1 Khái ni m thanh kho n ............................................................................... 4
1.1.2 Khái ni m v r i ro thanh kho n ................................................................. 5
1.2 Vai trò và nh hư&ng c%a r%i ro thanh kho n............................................... 5
1.2.1 Vai trò c a thanh kho n trong h th ng ngân hàng ..................................... 5
1.2.2 nh h ng c a r i ro thanh kho n trong h th ng tài chính và n n kinh t . 7
1.3 Các y u t nh hư&ng n r%i ro thanh kho n ............................................. 8
1.3.1 Nguyên t c s d ng v n ............................................................................. 8
1.3.2 Chính sách qu n lý thanh kho n ............................................................... 10
1.3.3 nh h ng c a các tin n ....................................................................... 11
1.3.4 S ph thu c v n vào khách hàng ............................................................ 11
1.3.5 S bi n ng c a lãi su t .......................................................................... 12
1.3.6 N x u ...................................................................................................... 13
1.3.7 Y u t chu k ........................................................................................... 14
1.3.8 Chính sách pháp lý ................................................................................... 14
1.3.9 B t n v chính tr .................................................................................... 15
1.4 ánh giá r%i ro thanh kho n ........................................................................ 15
1.5 Các phương phương pháp qu n lý r%i ro thanh kho n ............................... 17
1.5.1 Duy trì t l h p lý gi a v n dùng cho d tr và v n dùng cho kinh doanh
(chi n l c thanh kho n) sao cho phù h p v i c i m ho!t ng c a ngân hàng 17
1.5.2 " m b o t l kh n ng v chi tr ............................................................. 17
1.5.2.1 T l kh n ng chi tr ngày hôm sau ................................................. 17
1.5.2.2 T l kh n ng thanh toán trong 7 ngày ............................................. 18
1.5.2.3 T l kh n ng thanh toán quy i trong 1 tháng ............................... 21
1.5.3 S d ng các bi n pháp d báo thanh kho n .............................................. 21
1.6 Bài h'c kinh nghi#m .................................................................................. 28
1.6.1 R i ro thanh kho n t# tin n c a Ngân hàng TMCP Á Châu ................... 28
1.6.2 S s p $ c a Ngân hàng Northern Rock ................................................. 30
1.6.3 Ngân hàng United Overseas Bank Tp. H Chí Minh (UOB) ..................... 33
1.7 Ki m nh gi thi t v$ r%i ro thanh kho n ............................................... 40
1.7.1 Ki m nh m i liên h gi a r i ro thanh kho n và y u t tin n .............. 40
1.7.2 Ki m nh m i liên h gi a r i ro thanh kho n và y u t lãi su t .............. 40
1.7.3 Ki m nh m i liên h gi a r i ro thanh kho n và y u t chu k .............. 44
K t lu(n chương 1 ....................................................................................... 46
Chương 2: TH)C TR NG V" QU N LÝ R I RO THANH KHO NT I
NGÂN HÀNG TH ƠNG M I C* PH N ÔNG Á
2.1 Tình hình thanh kho n c%a h# th ng ngân hàng thương m+i t 2010 n
tháng 6 n m 2012 ................................................................................................. 47
2.1.1 T ng quan v h th ng ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam.......................... 47
2.1.2 Tình hình thanh kho n chung c a h th ng ngân hàng th ơng m!i Vi t
Nam t# 2011 n nh ng tháng &u n m 2012 ........................................................ 50
2.1.3 Nguyên nhân nh h ng n tình hình thanh kho n c a h th ng ngân hàng
th ơng m!i ............................................................................................................ 54
2.2 Th,c tr+ng v$ qu n lý r%i ro thanh kho n c%a Ngân hàng ông Á........ 60
2.2.1 Gi i thi u Ngân hàng TMCP "ông Á ....................................................... 60
2.2.2 Nh ng nguyên t c cơ b n trong chính sách thanh kho n c a Ngân hàng
TMCP "ông Á ...................................................................................................... 64
2.2.3 Nh ng quy nh c th trong chính sách thanh kho n c a Ngân hàng
DongAbank ........................................................................................................... 65
2.2.3.1 T l an toàn v n ( h s CAR- Capital Adequacy Ratios) ................. 65
2.2.3.2 Các ch s thanh kho n ..................................................................... 65
2.2.3.3 Xây d ng cung , c u thanh kho n ...................................................... 74
2.2.3.4 Phân tích mô ph ng thanh kho n, k ch b n thanh kho n ................... 76
2.2.3.5 Các tình tr ng thanh kho n và gi i pháp x lý .................................. 78
2.2.4 "ánh giá chính sách qu n lý r i ro thanh kho n c a Ngân hàng "ông Á .. 82
2.2.4.1 V m t hi u qu c a chính sách qu n lý r i ro thanh kho n .............. 82
2.2.4.2 V m t h n ch và nguyên nhân c a chính sách qu n lý r i ro thanh
kho n..................................................................................................................... 83
K t lu(n chương 2 ....................................................................................... 84
Chương 3 : GI I PHÁP H N CH R I RO THANH KHO N T I NGÂN
HÀNG TH ƠNG M I C* PH N ÔNG Á
3.1 nh hư-ng phát tri n n n m 2020 c%a ngân hàng thương m+i Vi#t
Nam và DongAbank ............................................................................................ 86
3.1.1 " nh h ng phát tri n n n m 2020 c a ngân hàng th ơng m!i VN ...... 86
3.1.1.1 Nh ng nhân t chi ph i xu hư ng phát tri n...................................... 86
3.1.1.2 nh hư ng phát tri n ngành ngân hàng ........................................... 87
3.1.2 " nh h ng phát tri n c a ngân hàng "ông Á n n m 2020 ................... 89
3.2 Gi i pháp h+n ch r%i ro thanh kho n t+i Ngân hàng thương m+i c. ph/n
ông Á89
3.2.1 V phía chính ph và Ngân hàng Nhà n c .............................................. 89
3.2.1.1 Chính sách ti n t linh ho t và v a ............................................... 89
3.2.1.2 Tái c u trúc h th ng ngân hàng ....................................................... 91
3.2.1.3 Hi n i hóa thông tin báo cáo và t ng cư ng kh n ng giám sát ..... 94
3.2.2 V phía DongAbank ................................................................................. 95
3.2.2.1 Nhóm gi i pháp c n th c hi n ngay................................................... 95
3.2.2.2 Nhóm gi i pháp trong 5 n m t i ...................................................... 100
K t lu(n chương 3 ..................................................................................... 105
K T LU N ............................................................................................... 106
Danh m c tài li#u tham kh o
Ph l c
L I CAM OAN
Tôi tên Võ Th Kim Oanh, xin cam oan lu'n v n th!c s( kinh t này do
chính tôi nghiên c)u và th c hi n, v i s h ng d*n c a PGS.TS.Tr&n Huy Hoàng.
N i dung lu'n v n có tham kh o và s d ng các tài li u, thông tin c ng t i
trên các tác ph+m, t!p chí và các trang web theo danh m c tài li u c a lu'n v n.
Tác gi lu(n v n
Võ Th Kim Oanh
DANH M C CÁC T0 VI T T1T
ABBank: NHTMCP An Bình
ACB : NHTMCP Á Châu
ALCO : ,y Ban Qu n lý Tài s n “N ” - Tài s n “Có”
BaoVietbank : NHTMCP B o Vi t
BCTC : Báo cáo tài chính
BIDV : NH "&u t và Phát tri n VN
CAR : T l an toàn v n (Capital Adequacy Ratios)
CPI : Ch- s giá tiêu dùng
DAIAbank : NHTMCP "!i Á
DongAbank : Ngân hàng th ơng m!i c ph&n "ông Á
DTBB : D tr b t bu c
Eximbank : NHTMCP Xu t Nh'p Kh+u
GTCG : Gi y t. có giá
Habubank : NHTMCP Nhà Hà N i
HDbank : NHTMCP Phát tri n Nhà TP. HCM
Kienlong : NHTMCP Kiên Long
Liên Vi t : NH B u "i n Liên Vi t
Maritime : NHTMCP Hàng H i
MB : NHTMCP Quân " i
MHB : NH Phát Tri n Nhà " ngb/ng Sông C u Long
NamAbank : NHTMCP Nam Á
Navibank : NHTMCP Nam Vi t
NHNN : Ngân hàng Nhà n c Vi t Nam
NHTM : Ngân hàng th ơng m!i
OCB : NHTMCP Ph ơng "ông
Oceanbank : NHTMCP "!i D ơng
OECD : T ch)c h p tác và phát tri n kinh t (Organization for
Economic
Cooperation and Development)
OMO : Nghi p v th tr .ng m
PGbank : NHTMCP X ng d&u Petrolimex
Sacombank : NH TMCP Sài gòn th ơng tín
SCB : NHTMCP Sài Gòn
Saigonbank : NHTMCP Sài Gòn Công th ơng
SHB : NHTMCP Sài Gòn – Hà N i
Southernbank : NHTMCP Ph ơng Nam
Techcombank : NHTMCP K0 Th ơng VN
TCTD : T ch)c tín d ng
TCKT : T ch)c kinh t
TMCP : Th ơng m!i c ph&n
UBND : ,y ban nhân dân
VIB : NHTMCP Qu c T
Vietabank : NHTMCP Vi t Á
Vietcombank : NHTMCP Ngo!i Th ơng VN
Vietinbank : NHTMCP Công Th ơng VN
VP bank : NHTMCP Vi t Nam Th nh V ng
Westernbank : NHTMCP Ph ơng Tây
DANH M C CÁC B NG BI2U
B ng 2.1: B ng s li u cơ c u n x u n m 2011......................................................... 59
B ng 2.2: Các ch- tiêu k ho!ch kinh doanh c a Ngân hàng "ông Á ......................... 63
B ng 2.3: B ng theo dõi kh n ng chi tr quy i ngày hôm sau c a Ngân hàng
"ôngÁ(th.i i m 31/12/2011) ................................................................... 67
B ng 2.4 : B ng t l c p tín d ng t# ngu n v n huy ng c a Ngân hàng "ông Á
(Th.i i m 31/12/2011) ............................................................................. 70
B ng 2.5: B ng t l ngu n v n ng n h!n c s d ng cho vay trung dài h!n
c a Ngân hàng "ông Á (th.i i m 31/12/2011) .................................... 71
B ng 2.6 : B ng ch- s thanh kho n t# H1-H8 c a Ngân hàng "ông Á ..................... 72
DANH M C CÁC HÌNH V3, TH
Hình 1.1 : Y u t nh h ng n r i ro thanh kho n .................................................... 15
Hình 2.1 : Cơ c u ngân hàng theo ch- tiêu v n i u l .................................................. 50
Hình 2.2 : T ng tr ng GDP, M2 và tín d ng............................................................... 51
Hình 2.3: Di1n bi n lãi su t chi t kh u, lãi su t tái c p v n và lãi su t nghi p v th
tr .ng m (OMO) n m 2011 và 6 tháng &u n m 2012 ........................ 52
Hình 2.4: Di1n bi n t ng tr ng t ng ph ơng di n thanh toán M2 trong 6 tháng &u
n m 2012 so v i n m 2011 .................................................................... 55
Hình 2.5 : Giao d ch th tr .ng m t# tháng 9/2011 n 6/2012 ................................... 57
Hình 2.6: T ng tr ng huy ng và cho vay 6 tháng &u n m 2012 ............................. 58
Hình 2.7 : T l n x u t# n m 2008 n tháng 6/2012 ................................................ 60
Hình 2.8 : B ng tóm t t quá trình t ng v n i u l Ngân hàng "ông Á ........................ 62
Hình 2.9 : Quy trình xác nh nhu c&u thanh kho n c a Ngân hàng "ông Á ................. 82
Hình 3.1: Mô hình qu n lý v n t'p trung ....................................................................... 96
DANH M C PH L C
Ph l c 1: B ng th ng kê t l d tr sơ c p c a các ngân hàng th ơng m!i
c ph&n (th.i i m 31/12/2011)
Ph l c 2: B ng th ng kê t l d tr th) c p c a các ngân hàng th ơng m!i
Vi t Nam (th.i i m 31/12/2011)
Ph l c 3: Th ng kê ch- tiêu cơ b n c a m t s ngân hàng th ơng m!i Vi t
Nam (th.i i m 31/12/2011)
Ph l c 4 : Báo cáo tài chính c a DongAbank ã ki m toán n m 2011.
Ph l c 5: T l an toàn v n c a DongAbank (th.i i m 31/12/2011)
Ph l c 6: B ng câu h2i kh o sát
1
L I NÓI U
1. Tính c4p thi t c%a $ tài
Cu c kh ng ho ng tài chính toàn c&u 2008 i qua l!i bi t bao th thách
cho n n kinh t các n c. Cu c kh ng ho ng b t ngu n t# s v3 n các kho n cho
vay th ch p mua nhà d i chu+n c a các ngân hàng M0, sau ó lan r ng sang các
t ch)c tài chính và nhóm tài s n khác theo m t hi u )ng dây chuy n v i t c
nhanh. Nhi u t'p oàn kinh t , nh ch tài chính a qu c gia g p khó kh n ho c
)ng tr c nguy cơ phá s n do m t kh n ng thanh toán. N n kinh t M0 rơi vào
giai o!n kh ng ho ng tr&m tr4ng, ng ti n m t giá và t l th t nghi p gia t ng
áng k ; N công các n c Châu Âu gia t ng…")ng tr c thách th)c ó, Chính
ph các n c a ra các gói c)u tr nh/m v c d'y n n kinh t .
M c a và h i nh'p v i n n kinh t th gi i, Vi t Nam ch u không ít nh ng
nh h ng c a n n kinh t th gi i. Giá d&u thô t ng cao, làm ch- s giá tiêu dùng
trong n c leo thang, gây áp l c t ng tr ng kinh t . Chính ph v i m c tiêu ki m
ch l!m phát, chính sách th t ch t ti n t &u n m 2008 chuy n d&n sang n i l2ng
vào nh ng tháng cu i n m, và áp d ng chính sách th t ch t tr l!i cho n tháng
6/2012 ,các công c i u hành lãi su t cơ b n, t l d tr b t bu c và biên t
giá… c s d ng liên t c khi n nhi u doanh nghi p g p khó kh n khi ti p c'n
ngu n v n tín d ng, th tr .ng b t ng s n óng b ng, ch- s Index liên t c gi m ,
ngân hàng thi u tính thanh kho n.
Nh ng n l c mà Chính ph th c hi n t# giai o!n n m 2008 n 2012
nh/m n nh tính thanh kho n và m b o an toàn cho h th ng ngân hàng, t# vi c
chính sách ti n t th t ch t sang th l2ng, r i chuy n sang th t ch t, kèm theo gói h$
tr lãi su t c a Chính ph …"i u này cho th y t&m quan tr4ng c a qu n tr r i ro
thanh kho n ngân hàng có ý ngh(a h t s)c c p bách c v lý lu'n và th c ti1n . V'y
làm th nào h!n ch nh ng r i ro thanh kho n m)c th p nh t có th m
b o an toàn và nâng cao c hi u qu ho!t ng c a ngân hàng là yêu c&u tr c
m t mà các ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam ang th c hi n trong giai o!n hi n
2
nay. Trên cơ s v'n d ng nh ng lý thuy t c h4c trong ch ơng trình ào t!o b'c
cao h4c - Tr .ng !i h4c Kinh t Thành ph H Chí Minh vào i u ki n Vi t Nam,
Lu'n v n này bàn v “ Gi i pháp h+n ch r%i ro thanh kho n t+i Ngân hàng
Thương m+i c. ph/n ông Á”.
2. i tư5ng và ph+m vi nghiên c6u
i tư5ng nghiên c6u:Tình hình thanh kho n và các nhân t nh h ng n
tình hình thanh kho n c a h th ng Ngân hàng th ơng m!i; chính sách qu n tr
thanh kho n và m t s gi i pháp nâng cao hi u qu qu n tr thanh kho n, r i ro
thanh kho n trong ho!t ng c a DongAbank.
Ph+m vi nghiên c6u: Lu'n v n s5 nghiên c)u v tình hình thanh kho n c a
h th ng ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam trong nh ng tháng cu i n m 2011 và &u
n m 2012, các y u t nh h ng n kh n ng thanh kho n c a h th ng ngân hàng.
")ng tr c tình hình thanh kho n c a toàn h th ng ngân hàng c6ng nh nh ng
thay i trong vi c i u hành chính sách ti n t c a ngân hàng nhà n c thì
DongAbank có nh ng chính sách thanh kho n nh th nào và nh ng bi n pháp gì
gi cho ho!t ng c a ngân hàng mình c an toàn và hi u qu . Khi so sánh
các ch- s thanh kho n c th v i quy nh chung c a Ngân hàng Nhà n c v các
t l m b o an toàn trong ho!t ng c a t ch)c tín d ng, lu'n v n s5 l y cơ s là
các Thông t s 13/2010/TT-NHNN ngày 20/05/2010 và Thông t s 19/2010/TT-
NHNN ngày 27/09/2010.
3. Phương pháp nghiên c6u
Lu'n v n s d ng các ph ơng pháp: mô t - gi i thích, so sánh - i chi u,
phân tích - t ng h p, th ng kê mô t , ki m nh gi thi t…
4. Nh7ng k t qu +t ư5c c%a Lu(n v n
M8t là, phân tích n i dung cơ b n c a qu n tr r i ro thanh kho n trong ho!t
ng c a các ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam.
Hai là, ánh giá tình hình thanh kho n và chính sách qu n tr thanh kho n tìm ra
nh ng t n t!i, h!n ch và m t s bi n pháp nh/m h!n ch r i ro thanh kho n trong
3
ho!t ng c a các ngân hàng th ơng m!i Vi t Nam nói chung và DongAbank nói
riêng.
5. N8i dung k t c4u c%a Lu(n v n
Ngoài ph&n m &u, k t lu'n, th m c, tài li u tham kh o, Lu'n v n g m 3
ch ơng :
Chương 1 : Cơ s lý lu'n v r i ro thanh kho n t!i các ngân hàng th ơng
m!i
Chương 2 :Th c tr!ng v qu n lý r i ro thanh kho n c a Ngân hàng Th ơng
M!i c ph&n "ông Á.
Chương 3 : Gi i pháp h!n ch r i ro thanh kho n t!i Ngân hàng Th ơng M!i
c ph&n "ông Á.
4
Chương 1
CƠ S! LÝ LU N V" R I RO THANH KHO N T I CÁC
NGÂN HÀNG TH ƠNG M I
1.1.Khái ni#m v$ thanh kho n và r%i ro thanh kho n
1.1.1 Khái ni#m thanh kho n
Là kh n ng ti p c'n các tài s n ho c ngu n v n có th dùng chi tr v i
chi phí h p lý ngay sau khi nhu c&u v n phát sinh. Nói cách khác, thanh kho n là
kh n ng thanh toán c a m t ngân hàng th ơng m!i tr c nhu c&u gi i ngân c a
khách hàng. Nhu c&u gi i ngân c a khách hàng có th xu t phát t# nh ng lý do sau:
nhu c&u rút ti n g i có k h!n ho c ti t ki m; nhu c&u gi i ngân h!n m)c tín d ng.
M t ngu n v n c g4i là có tính thanh kho n cao khi chi phí huy ng
th p và th.i gian huy ng nhanh. M t tài s n c g4i là có tính thanh kho n cao
khi chi phí chuy n hóa thành ti n th p và có kh n ng chuy n hóa ra ti n nhanh.
Thanh kho n !i di n cho kh n ng th c hi n t t c các ngh(a v thanh toán
khi n h!n n m)c t i a và b/ng ơn v ti n t c quy nh. Do th c hi n b/ng
ti n m t, thanh kho n ch- liên quan n các dòng l u chuy n ti n t . Vi c không
th c hi n ngh(a v thanh toán s5 d*n n tình tr!ng thi u kh n ng thanh kho n.
1.1.2 Khái ni#m r%i ro thanh kho n
Khái ni#m v$ r%i ro
Có nhi u nh ngh(a khác nhau v r i ro, nh ng nhìn chung có th chia theo hai
quan i m sau:
Theo quan i m truy$n th ng: R i ro là nh ng thi t h!i, m t mát, nguy hi m ho c
các y u t khác liên quan n nguy hi m, khó kh n, ho c i u không ch c ch n có
th x y ra cho con ng .i. Xã h i loài ng .i càng phát tri n, ho!t ng c a con
ng .i càng a d!ng, thì nhi u lo!i r i ro m i phát sinh.
Theo quan i m trung hoà: R i ro là s b t tr c có th o l .ng c. R i ro v#a
mang tính tích c c, v#a mang tính tiêu c c, theo ngh(a r i ro có th mang n cho
con ng .i nh ng t n th t, m t mát, nguy hi m, nh ng c6ng có th mang n nh ng
5
cơ h i, th.i cơ không ng.. N u tích c c nghiên c)u, nh'n d!ng r i ro, chúng ta có
th tìm ra c nh ng bi n pháp phòng ng#a, h!n ch m t tiêu c c và t'n d ng,
phát huy m t tích c c do r i ro mang t i.
R i ro xu t hi n trong ho!t ng kinh doanh c a ngân hàng c hi u là nh ng bi n
c không mong i mà khi x y ra s5 d*n n s t n th t v tài s n c a ngân hàng,
gi m sút l i nhu'n th c t so v i d ki n ho c ph i b2 ra thêm m t kho n chi phí
có th hoàn thành c m t nghi p v tài chính nh t nh.
Qua khái ni m nêu trên, có th rút ra m t s nh'n xét sau hi u rõ hơn v b n ch t
c a r i ro:
M t là, r i ro và l i nhu'n k v4ng c a ngân hàng là hai !i l ng ng bi n v i
nhau trong m t ph!m vi nh t nh.
Hai là, khi c'p n r i ro, ng .i ta th .ng nh c n hai y u t mang tính c
tr ng c a r i ro là biên r i ro (m)c thi t h!i do r i ro gây ra) và t&n su t xu t
hi n r i ro (s tr .ng h p thu'n l i r i ro xu t hi n/t ng s tr .ng h p ng kh
n ng).
Ba là, r i ro là y u t khách quan, nên ng .i ta không th nào lo!i tr# c h7n mà
ch- có th h!n ch s xu t hi n và nh ng tác h!i c a chúng gây ra.
Khái ni#m r%i ro thanh kho n:
R i ro thanh kho n là lo!i r i ro khi ngân hàng không có kh n ng cung )ng
&y l ng ti n m t cho nhu c&u thanh kho n t)c th.i; ho c cung )ng nh ng
v i chi phí cao. Nói cách khác, ây là lo!i r i ro xu t hi n trong tr .ng h p ngân
hàng thi u kh n ng chi tr do không chuy n i k p các lo!i tài s n ra ti n m t
ho c không th vay m n áp )ng yêu c&u c a các h p ng thanh toán.
1.2.Vai trò và nh hư&ng c%a r%i ro thanh kho n
1.2.1 Vai trò c%a thanh kho n trong h# th ng ngân hàng
Thanh kho n là m t thu c tính c h u c a t t c các t ch)c tài chính. Thanh
kho n c sinh ra t# vi c s d ng ti n c a doanh nghi p. V i tính ch t c thù và
hi u )ng dây chuy n trong h th ng ngân hàng thì thanh kho n óng vai trò c c k
quan tr4ng các NHTM. M t k ch b n rút ti n !t x y ra n u khi m t ngân hàng b
6
m t thanh kho n và s5 kéo theo m t lo!t các ngân hàng khác c6ng s5 rơi vào c nh
t ơng t (tính lây nhi1m). M t ngân hàng có tài s n thanh toán n nh ng
ngân hàng ó v*n rơi vào kh n ng m t thanh kho n do các kho n &u t , cho vay
không thu h i k p áp )ng ngh(a v thanh toán n n h!n, khi ó nguy cơ phá
s n là i u r t có th x y ra. N u không mu n phá s n hay m t thanh kho n nghiêm
tr4ng thì ngân hàng s5 ph i ch u vay v n v i lãi su t cao gây thi t h!i nghiêm tr4ng
cho k t qu kinh doanh c a ngân hàng.
Hai nguyên nhân gi i thích t!i sao thanh kho n l!i có ý ngh(a c bi t quan
tr4ng i v i ngân hàng:
Th nh t, Ngân hàng c&n d tr thanh kho n chi tr nh ng chi phí
th .ng xuyên, nh lãi ti n g i..., và c nh ng cú s c thanh kho n không mong i,
nh m t cu c rút ti n g i hàng lo!t hay yêu c&u vay v n l n. M t ví d i n hình
cho cú s c thanh kho n là nhi u ng .i xô n ngân hàng rút ti n cùng m t th.i
i m. Trong hoàn c nh ó, h&u nh không m t ngân hàng nào có th áp )ng h t
nh ng yêu c&u này và d1 d*n n nguy cơ s p , ngay c khi ngân hàng ó ch a
m t kh n ng thanh toán. T t nhiên, kh n ng d tr thanh kho n kém ch a h7n s5
a ns s p c a m t ngân hàng, nh ng ch n ch c, ngân hàng s5 ph i b2 ra
m t kho n chi phí l n )ng phó v i m t cú s c thanh kho n không l .ng tr c.
Và i u ó s5 làm gi m áng k l i nhu'n c a ngân hàng và suy n cùng kh n ng
s p là hoàn toàn có th .
Th hai, c&n có thanh kho n áp )ng t t c nh ng bi n ng h/ng ngày
hay theo mùa v v nhu c&u rút ti n m t cách k p th.i và có tr't t . Do ngân hàng
th .ng xuyên huy ng ti n g i ng n h!n (v i lãi su t th p) và cho vay s ti n ó
v i th.i h!n dài h!n (lãi su t cao hơn) nên ngân hàng v cơ b n luôn có nhu c&u
thanh kho n r t l n1.Ví d , c&u v thanh kho n th .ng r t l n vào mùa hè, cu i hè
g n v i ngày t u tr .ng, ngày ngh- và các k ho!ch du l ch c a khách hàng. Vi c
k ho!ch c nh ng yêu c&u thanh kho n này, s5 giúp ngân hàng ho!ch nh c
nhi u ngu n áp )ng c&u thanh kho n dài h!n hơn là trong tr .ng h p i v i c&u
1
Tr&n Huy Hoàng (2010), Qu n Tr Ngân Hàng, trang 163,187, NXB Lao ng Xã H i
7
thanh kho n ng n h!n.
1.2.2 nh hư&ng c%a r%i ro thanh kho n trong h# th ng tài chính và n$n kinh t
R%i ro thanh kho n x y ra tác 8ng x4u h# th ng tài chính c%a m8t qu c gia.
B t k m t r i ro nào x y ra c6ng gây ra nh ng t n th t v tài chính cho
ngân hàng: ho c làm t ng chi phí ho!t ng c a ngân hàng, ho c làm gi m thu nh'p
c a ngân hàng, c bi t là lo!i r i ro thanh kho n. N u thu không chi ngân hàng
s5 b thua l$, nghiêm tr4ng hơn ngân hàng có th b phá s n. Các thua l$ c a ngân
hàng n u nghiêm tr4ng có th làm c ông m t v n &u t , nh ng ng .i g i ti n
m t i nh ng kho n ti n ti t ki m mà su t .i m i có c. Tình tr!ng tài chính
x u c a m t ngân hàng còn t!o ra s nghi ng. c a nh ng ng .i g i ti n v s n
nh và kh n ng thanh kho n c a c h th ng ngân hàng, gây tác ng x u n tình
hình tài chính c a các ngân hàng khác, kéo theo ph n )ng dây chuy n và phá v3
tính n nh c a th tr .ng tài chính.
R%i ro thanh kho n x y ra làm gi m uy tín c%a ngân hàng
Khi ngân hàng rơi vào tình tr!ng kh ng ho ng thanh kho n, ngh(a là ngân
hàng không có kh n ng áp )ng k p th.i nhu c&u rút ti n c a khách hàng. Lòng tin
c a khách hàng hi n t!i, khách hàng và nhà &u t ti m n ng s5 b xói mòn. H4 s5
không tin t ng v chính sách hay nh ng cam k t và l i ích mà ngân hàng s5 mang
l!i. Vi c rút v n tháo ch!y, chuy n h ng &u t vào nh ng t ch)c kinh t , TCTD
khác di1n ra !t. Nh ng thi t h!i v uy tín c a ngân hàng, làm m t lòng tin c a
công chúng là nh ng t n th t còn l n hơn r t nhi u so v i t n th t v m t tài chính
mà ngân hàng g p ph i trong quá trình kinh doanh.
R%i ro thanh kho n trong ho+t 8ng kinh doanh c%a ngân hàng gây tác
8ng x4u n n$n kinh t , xã h8i.
Kh ng ho ng thanh kho n x y ra, lãi su t trên th tr .ng liên ngân hàng t ng
cao, ngân hàng không có v n áp )ng nhu c&u vay v n c a doanh nghi p. Khi
ó lãi su t cho vay t ng cao, doanh nghi p s5 rơi vào tình tr!ng thi u v n &u t s n
xu t. M t s doanh nghi p nh2 không tìm c ngu n v n áp )ng nhu c&u s n
xu t ph i ch p nh'n ph ơng án thu h8p qui mô ho c ph i ch p nh'n gi i th , kéo