Đồ án nghiên cứu một số giải pháp tiết kiệm điện năng
- 59 trang
- file .pdf
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
----------------------------------------------
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
NGÀNH ĐIỆN TỰ ĐỘNG CÔNG NGHIỆP
Sinh viên : Nguyễn Thị Lan
Giảng viên hướng dẫn :ThS. Phạm Đức Thuận
Hải Phòng - 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
-----------------------------------
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ GIẢI PHÁP
TIẾT KIỆM DIỆN NĂNG
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
NGÀNH ĐIỆN TỰ ĐỘNG CÔNG NGHIỆP
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Lan
Giảng viên hướng dẫn: Th.S. Phạm Đức Thuận
Hải Phòng - 2022
1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Sinh viên : Nguyễn Thị Lan MSV : 2013102002
Lớp : DC 2104 Ngành: Điện Tự Động Công Nghiệp
Tên đề tài: Nghiên cứu một số giải pháp tiết kiệm điện năng.
2
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI
1.Nội dung và các yêu cầu cần giải quyết trong nhiệm vụ đề tài tốt nghiệp
( về lý luận, thực tiễn, các số liệu cần tính toán và các bản vẽ).
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
2. Các số liệu cần thiết để tính toán.
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
3.Địa điểm thực tập tốt nghiệp.
……………………………………………………………………………………
3
CÁC CÁN BỘ HƯỚNG DẪN ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Họ và tên : Phạm Đức Thuận
Học hàm, học vị : Thạc sĩ
Cơ quan công tác : Trường Đại học quản lý và công nghệ Hải Phòng
Nội dung hướng dẫn:
…………………………………………………………………………...........
………………………………………………………………………….............
………………………………………………………………………….............
Đề tài tốt nghiệp được giao ngày 04 tháng 4 năm 2022
Yêu cầu phải hoàn thành xong trước ngày 24 tháng 6 năm 2022
Đã nhận nhiệm vụ ĐTTN Đã giao nhiệm vụ ĐTTN
Sinh viên Giảng viên hướng dẫn
Nguyễn Thị Lan Phạm Đức Thuận
Hải Phòng, ngày tháng năm 2022
TRƯỞNG KHOA
TS. Đoàn Hữu Chức
4
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
-------------------------------------
PHIẾU NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN TỐT NGHIỆP
Họ và tên giảng viên: Phạm Đức Thuận
Đơn vị công tác: Trường Đại học Quản lý và Công nghệ Hải Phòng
Họ và tên sinh viên: Nguyễn Thị Lan
Chuyên ngành: Điện Tự Động Công Nghiệp
Nội dung hướng dẫn : Toàn bộ đề tài
1. Tinh thần thái độ của sinh viên trong quá trình làm đề tài tốt nghiệp
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
2. Đánh giá chất lượng của đồ án/khóa luận ( so với nội dung yêu cầu đã đề ra
trong nhiệm vụ Đ.T.T.N, trên các mặt lý luận, thực tiễn, tính toán số liệu... )
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
3. Ý kiến của giảng viên hướng dẫn tốt nghiệp
Được bảo vệ Không được bảo vệ Điểm hướng dẫn
Hải Phòng, ngày......tháng.....năm 2022
Giảng viên hướng dẫn
( ký và ghi rõ họ tên)
5
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------------------------
PHIẾU NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN CHẤM PHẢN BIỆN
Họ và tên giảng viên …………………………………………………………
Đơn vị công tác:.................................................................................................
Họ và tên sinh viên: .................................Chuyên ngành:..............................
Đề tài tốt nghiệp: ...........................................................................................
............................................................................................................................
1. Phần nhận xét của giảng viên chấm phản biện
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
2. Những mặt còn hạn chế
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
3. Ý kiến của giảng viên chấm phản biện
Được bảo vệ Không được bảo vệ Điểm hướng dẫn
Hải Phòng, ngày......tháng.....năm 2022 Giảng viên chấm phản biện
( ký và ghi rõ họ tên)
6
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU………………………………………………………………………………….8
CHƯƠNG 1: Vai trò quang trọng của việc tiết kiệm điện năng.
1.1. Khái quát chung………………………………………………………...10
1.2.Các nguyên nhân gây tổn thất điện năng……………………………......11
CHƯƠNG 2: Tình hình tiết kiệm điện năng hiện nay ở nước ta
2.1.Khái quát chung…………………………………….. ……………….....20
2.2.Tiết kiệm điện năng hiện nay ở nước ta………………………………....21
CHƯƠNG 3: Đề xuất một số giải pháp tiết kiệm điện năng
3.1. Khái quát chung…………………………………………………….......28
3.2 Giải pháp nâng cao chất lượng điện năng…………………………….....29
3.2.1.Giải pháp giảm TTĐN trong kỹ thuật……………………………...29
3.2.2.Nâng cao chất lượng điện áptrước khi đưa vào phân phối………...30
3.2.2.1.Biện pháp tổ chức và quản lý vận hành……………………….....30
3.2.2.2. Nâng cao hệ số cosphi……………………………………….......31
3.2.2.3.Độ lệch điện áp và các biện pháp điều chỉnh………………….....33
3.2.2.4.Nâng cao độ tin cậy cung cấp điện………………………………34
3.3.Các giải pháp tiết kiệm điện năng trong đời sống…………………….....37
3.3.1.Giải pháp tiết kiệm điện trong dời sống sinh hoạt……………….....37
3.3.2. Giải pháp tiết kiệm điện trong các cơ quan công sở…………….....40
3.3.3 Giải pháp tiết kiệm điện trong chiếu sáng công cộng………………44
CHƯƠNG 4: Điện lực Vĩnh Bảo trong công tác tiết kiệm điện và giải pháp giảm
tổn thất điện năng
4.1.Tình hình tiét kiêmk điện tại Điện lực Vĩnh Bảo……………………..47
4.2.Giải pháp giảm tổn thất điện năng……………………………………50
7
4.3. Kết quả thực hiện…………………………………………………… ..55
KẾT LUẬN………………………………………………………………………..56
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………………..57
8
LỜI MỞ ĐẦU
Trong cuộc sống ngày nay, năng lượng là yếu tố quyết định trong mọi quá
trình sản xuất, lao động cũng như sinh hoạt của con người. Từ công nghiệp, nông
nghiệp, dịch vụ thậm chí đến nghiên cứu khoa học, khám phá thiên nhiên nhiên đều
cần năng lượng, đặc biệt là năng lượng điện.
Điện năng là nguồn năng lượng cực kỳ quý báu cho sản xuất và đời sống.
Chúng ta đều biết tại các nhà máy, chi phí điện năng chiếm một tỉ lệ rất lớn. Vì thế,
việc tìm ra những giải pháp tiết kiệm năng lượng là điều quan tâm hàng đầu của các
nhà sản xuất nhằm giảm chi phí, giảm giá thành và nâng cao được tính cạnh tranh
của sản phẩm trên thị trường. Đồng thời, việc này cũng giúp giảm được sự tiêu tốn
tài nguyên thiên nhiên, góp phần tích cực và bảo vệ môi trường.
Được sự giúp đỡ và hướng dẫn tận tình của thầy giáo Phạm Đức Thuận cùng
các thầy cô trong khoa Điện trường Đại học Quản Lý và công nghệ Hải Phòng, em
đã hoàn thành đề tài “ Các giải pháp tiết kiệm điện năng ”. Nội dung của đề tài gồm
có 4 chương:
Chương 1 : Vai trò quan trọng của việc tiết kiệm điện năng
Chương 2 : Tình hình tiết kiệm điện năng hiện nay ở nước ta
Chương 3 : Đề xuất một số giải pháp tiết kiệm điện năng.
Chương 4 : Điện lực Vĩnh Bảo trong công tác tiết kiệm điện và các giải pháp
giảm tổn thất điện năng.
Trong quá trình thực hiện đề tài em đã cố gắng rất nhiều nhưng do những hạn
chế về kiến thức, thời gian, kinh nghiệm, và tài liệu tham khảo nên đề tài vẫn còn
nhiều thiếu sót và khiếm khuyết. Nên rất mong nhận được sự góp ý các thầy cô giáo
và các bạn để đề tài này hoàn thành tốt hơn.
8
Qua đây em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy cô trong khoa, các
thầy cô đã từng giảng dạy và đặc biệt là thầy Phạm Đức Thuận đã giúp em hoàn
thành đồ án tốt nghiệp này.
9
CHƯƠNG I.
VAI TRÒ QUAN TRỌNG CỦA VIỆC TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG
1.1.KHÁI QUÁT CHUNG
Bên cạnh các giải pháp đảm bảo cung ứng nguồn điện, việc sử dụng năng
lượng tiết kiệm và hiệu quả sẽ góp phần quan trọng trong việc đảm bảo an ninh
năng lượng quốc gia, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Sử dụng năng lượng tiết
kiệm và hiệu quả là một giải pháp thiết thực giúp cải thiện hiệu quả của nền kinh tế,
đồng thời giúp bảo tồn nguồn năng lượng quốc gia, bảo vệ môi trường và giảm phát
thải khí nhà kính, đóng góp cho công cuộc giảm thiểu các tác động của biến đổi khí
hậu toàn cầu.
An ninh năng lượng và phát triển ngành năng lượng bền vững luôn là mối
quan tâm hàng đầu của Chính phủ Việt Nam. Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị đề ra
mục tiêu tổng quát là “Bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia; cung cấp
đầy đủ năng lượng ổn định, có chất lượng cao với giá cả hợp lý cho phát triển kinh
tế - xã hội nhanh và bền vững, bảo đảm quốc phòng, an ninh, nâng cao đời sống của
nhân dân”.
Theo kết quả đánh giá của Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam
(EVN) về kế hoạch cung cấp điện giai đoạn 2020 - 2025, việc đảm bảo cung cấp
điện trong giai đoạn này sẽ gặp nhiều khó khăn, thách thức nhất là trong trường hợp
xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan.
Vì vậy, song song với việc khai thác các nguồn năng lượng sơ cấp để đáp ứng
nhu cầu về năng lượng của nền kinh tế và toàn xã hội, sử dụng năng lượng tiết kiệm
và hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc
gia. Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả còn là một trong những giải pháp
hữu hiệu nhất giúp giảm áp lực trong việc khai thác, chế biến và cung ứng các dạng
năng lượng, giúp cải thiện hiệu quả của nền kinh tế, đồng thời giúp bảo tồn nguồn
10
năng lượng quốc gia, bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính, đóng góp
cho công cuộc giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu.
Trước tình hình đó việc thực hiện “ Tiết kiệm điện năng’’ đã trở thành vấn đề
hết sức nóng bỏng và cấp thiết đòi hỏi sự quan tâm, ý thức, và quyết tâm của các
nhà máy, xí nghiệp doanh nghiệp, các hộ dùng điện…Sự căng thẳng và gia tăng giá
nhiên liệu trong cân bằng năng lượng, lại càng khẳng định nhiệm vụ to lớn của việc
thực hiện tiết kiệm điện năng. Muốn đưa ra các giải pháp tiết kiệm điện, chúng ta
phải đi nghiên cứu về các nguyên nhân.
1.2. CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY TỔN THẤT ĐIỆN NĂNG.
1.2.1. Tổn thất điện năng kỹ thuật trên lưới
a. Đường dây phân phối dài
Trong thực tế đường dây phân phối ở các vùng nông thôn thường được kéo
dài để cung cấp cho các phụ tải phân tán trên một khu vực rộng lớn, điều này dẫn
đến điện trở dây cao gây nên tổn thất điện năng cao.
b. Tiết diện dây không đủ
Tiết diện của dây dẫn phải được lựa chọn trên cơ sở công suất kVA x km của
dây dẫn tiêu chuẩn cho một cấp điện áp định mức. Tuy nhiên, tải nông thôn thường
bị phân tán và thường được cung cấp bởi các đường dây dài nên tiết diện dây có thể
không đủ, dẫn đến tổn thất điện năng và tổn thất điện áp.
c.Máy biến áp phân phối lắp cách xa trung tâm phụ tải
Trong hầu hết các trường hợp máy biến áp phân phối không được đặt ở vị trí
trung tâm đối với hộ tiêu thụ. Do đó, hộ tiêu thụ ở xa nhất có điện áp rất thấp mặc
dù mức điện áp được duy trì đúng ở đầu cực máy biến áp. Điều này dẫn đến tổn thất
điện áp cao hơn.
d. Hệ số công suất PF thấp
Đối với một tải nhất định, nếu hệ số công suất PF thấp, dòng điện tăng cao
dẫn đến tổn thất tỷ lệ với bình phương của dòng điện sẽ gia tăng nhanh hơn. Do đó,
11
tổn thất đường dây do PF kém có thể được giảm bằng cách nâng cao hệ số công
suất.
Theo quy định hiện nay, hệ số công suất cần cao hơn 0.95 nhằm làm giảm tỷ
lệ tổn thất. Điều này có thể được thực hiện bằng cách gắn các tụ mắc song song
nhằm bù lượng công suất phản kháng đã tiêu thụ để nâng cao hệ số công suất.
e. Tổn thất do mối nối, tiếp xúc điện
Mối nối, tiếp xúc điện xấu là nguồn gây nên tổn thất điện năng và gây mất
điện. Kỹ thuật nối dây tốt bảo đảm mối nối vững chắc và giảm tổn thất do điện trở
mối nối. Cần kiểm tra đường dây và mối nối bằng cách sử dụng loại camera hồng
ngoại đo nhiệt độ. Việc thay thế dây dẫn và cách điện bị xuống cấp cũng cần được
thực hiện kịp thời để tránh mọi nguyên nhân gây rò rỉ và mất điện.
f. Cân bằng tải
Một trong những cách đơn giản giúp giảm tổn thất của hệ thống phân phối là
cân bằng tải trên mạch ba pha. Cân bằng tải giúp dòng điện trên 3 pha cân bằng,
giảm dòng điện trên dây trung tính dẫn đến giảm tổn thất điện năng.
Cân bằng tải cũng giúp cân bằng điện áp giữa các pha làm cho khách hàng ba
pha cân bằng điện áp tốt hơn. Độ lệch điện áp giữa các pha cũng ít hơn khi bị đứt
dây trung hòa.
Cân bằng tải 3 pha định kỳ trên toàn lưới có thể giảm tổn thất đáng kể. Nó có
thể được thực hiện tương đối dễ dàng với lưới trên không, nhờ đó giúp giảm đáng
kể tổn thất mà không tốn nhiều chi phí.
g. Phụ tải thay đổi ảnh hưởng đến tổn thất
Điện năng tiêu thụ của khách hàng thay đổi trong suốt cả ngày và theo mùa.
Tải khách hàng sinh hoạt thường tiêu thụ cao nhất vào buổi tối. Tải khách hàng
thương mại lại thường đạt đỉnh vào đầu giờ chiều. Tải nông nghiệp và dịch vụ
thường biến động theo mùa. Tải tăng cao vào giờ cao điểm và theo các mùa trong
12
năm sẽ gây nên tổn thất điện năng cao, vì vây nếu giữ mức tải ít biến động trong
suốt cả ngày và trong các mùa sẽ làm giảm tổn thất.
Nên việc kiểm soát phụ tải tiêu thụ trong ngày bằng cách áp dụng các biểu giá điện
khác nhau tùy theo giờ tiêu thụ trong ngày.
1.2.2. Tổn thất điện năng trong máy biến áp
Ta đã biết cấu tạo chung của máy biến áp gồm hai phần chính là cuộn dây và
lõi thép nên trong quá trình truyền tải năng lượng qua máy biến áp, một phần công
suất tác dụng và công suất phản kháng bị tiêu hao trong máy, đó chính là tổn hao
đồng trên điện trở của các dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp và tổn hao sắt từ
trong lõi thép do dòng điện xoáy và do từ trễ, ngoài ra còn kể đến tổn hao do dòng
điện xoáy trên vách thùng dầu và các bu lông lắp ghép. Tổn thất công suất trong
máy biến áp gồm hai phần chính: Phần không đổi và phần thay đổi.
Phần tổn thất không đổi S Fe = PFe + jQFe
không liên quan đến phụ tải của máy mà phụ thuộc vào từ thông chính. Tổn hao này
phụ thuộc vào đặc tính của thép như suất tổn hao trong lá thép, từ cảm trong lá thép,
bề dày và khối lượng của thép. Đó cũng chính là tổn thất khi công suất đưa ra phía
thứ cấp máy biến áp, bằng không nếu ta bỏ qua tổn hao trên công suất tổn hao điện
trở dây quấn sơ cấp do dòng không tải nhỏ và lúc đó toàn bộ công suất tổn hao được
coi là tổn hao sắt từ trong lõi thép.
Vì vậy tổn hao sắt từ trong lõi thép được xác định qua thí nghiệm không tải.
Phần tổn thất công suất thay đổi
2 U nm %.S dm
SCu = PCu + jQCu = 3.I nm .R + j.
100
Unm%: Số phần trăm điện áp rơi trên cảm kháng của cuộn dây của máy biến áp khi
làm thí nghiệm ngắn mạch.
Inm: Dòng điện ngắn mạch.
R: Điện trở cuộn dây máy biến áp.
13
Thành phần này thay đổi theo dòng điện và công suất phụ tải của máy biến
áp. Nó là phần tổn hao trên điện trở dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp máy biến
áp. Tổn thất này phụ thuộc vào tiết diện dây, điện trở suất và chiều dài dây, dòng
điện phụ tải. Khi phụ tải tăng thì tổn thất này cũng tăng lên. Khi phụ tải là định
mức, tổn thất công suất tác dụng trong cuộn dây máy biến áp sẽ là định mức và
bằng tổn thất công suất tác dụng lúc làm thí nghiệm ngắn mạch. Còn tổn thất công
suất phản kháng trong cuộn dây của máy biến áp lấy bằng tổn thất tản từ.
1.2.3. Tổn thất điện năng do sóng hài
Các tải công nghiệp: Các thiết bị điện tử công suất, lò hồ quang, máy hàn, bộ
khởi động điện tử, thao tác đóng cắt mạch máy biến áp công suất lớn…
Các tải dân dụng: Đèn phóng điện chất khí, tivi, máy photocopy, máy tính, lò
vi sóng…
Với nhiều các biện pháp khác nhau, người ta có thể giảm sóng hài đến một
giá trị nhỏ không đáng kể. Việc khử bỏ hoàn toàn chúng là không thể hoàn toàn
thực hiện được
Tác hại của sóng hài
Sóng hài là dạng nhiễu không mong muốn ảnh hưởng trực tiếp đến chất
lượng điện năng, xuất hiện khi sử dụng những tải không tuyến tính và ảnh hưởng rất
xấu đến những thiết bị, máy móc được sử dụng trong nhà máy như:
Giảm tuổi thọ động cơ.
Quá tải CB, quá nhiệt và gây cháy nổ máy biến áp .
Máy cắt, Aptomat, cầu chì có thể bị tác động mà không rõ nguyên nhân.
Giảm tuổi thọ tụ bù, thậm chí gây nổ tụ bù bất thường.
Gây nhiễu ảnh hưởng đến các thiết bị viễn thông, hệ thống tự động hóa .
Các thiết bị đo hoạt động không chính xác.
Gây lãng phí năng lượng…
14
Với các thiết bị khác:Các sóng hài cũng làm tăng nhiệt và tổn thất, ảnh hưởng
tới chế độ làm việc bình thường của thiết bị.Sóng hài có thể làm cho cáp bị quá
nhiệt, phá hỏng cách điện. Động cơ cũng có thể bị quá nhiệt hoặc gây tiếng ồn và sự
dao động của momen xoắn trên rotor dẫn tới sự cộng hưởng cơ khí và gây rung. Tụ
điện quá nhiệt và trong phần lớn các trường hợp có thể dẫn tới phá huỷ chất điện
môi. Các thiết bị hiển thị sử dụng điện và đèn chiếu sáng có thể bị chập chờn, các
thiết bị bảo vệ có thể ngắt điện, máy tính lỗi và thiết bị đo cho kết quả sai.
1.2.4. Tổn thất trong các hộ tiêu thụ điện
a. Trong các hộ gia đình
Trong thời đại công nghiệp phát triển như ngày nay, đời sống người dân ngày
càng được nâng cao lên một cách rõ rệt, song hành với nó là các thiết bị đồ dùng
trong từng gia đình ngày càng đầy đủ và tiện nghi, nhất là ở các khu vực thành phố,
thị xã…Hầu như ở bất cứ gia đình nào cũng đều có đầy đủ các thiết bị như: máy
giặt, điều hoà, tủ lạnh, lò vi sóng, máy vi tính…Khi thu nhập cao, họ sẵn sàng chi
trả một khoản tiền điện để cuộc sống của họ nhàn hơn và thoải mái hơn.
Vì vậy mà tình trạng sử dụng hơi lãng phí. Điều hoà, tủ lạnh cắm suốt ngày,
ngay cả khi không dùng nhiều và thật sự không cần thiết, máy vi tính không sử
dụng cũng bật để không. Hơn nữa với hệ thống chiếu sáng vô cùng đa dạng và phức
tạp vừa dùng để chiếu sáng, vừa dùng để trang trí cũng gây tốn kém rất nhiều điện
năng mà không cần thiết. Nhiều gia đình còn mua các thiết bị quá lớn để trang trí,
khi sử dụng không dùng hết công suất gây lãng phí năng lượng điện.
Một phần năng lượng điện tương đối lớn cũng dẫn đến lãng phí mà ta không
thể không kể đến đó là hệ thống chiếu sáng dành cho quảng cáo.Số lượng cũng như
công suất đèn giành cho mục đích quảng cáo, dịch vụ ngày càng nhiều.
Mạng điện nông thôn hiện nay đang xuống cấp trầm trọng,tổn thất trên đường
dây cũ nát là rất lớn. Hệ thống cột, xà,sứ bị nứt,vỡ gây tổn hao nhiều.
b. Nơi công cộng
15
Hiện trạng nhiều tuyến đường thắp đèn chiếu sáng không hợp lý, nhiều chỗ
bố tríquá nhiều đèn, nhiều chỗ đền thắp sáng suốt cả ngày gây lãng phí điện năng.
Đồng thời trên đường dây truyền tải của nhiều tuyến công cộng, tình trạng
dây, cột, sứ cách điện…hết hạn sử dụng, hỏng hóc không chịu sửa chữa, dễ gây sự
cố và hao tổn điện năng rất nhiều.
c. Trong các cơ quan công sở hành chính văn phòng.
Chúng ta biết rằng, hiện nay ở Việt Nam đang còn tồn tại một quan điểm hết
sức lệch lạc và cần phải thay đổi cách nghĩ này. Đó là quan điểm sử dụng tài sản
của cơ quan một cách thoải mái,trong đó việc sử dụng điện năng cũng vậy.Vì vậy
mà hầu hết tình trạng sử dụng điện ở các cơ quan công sở nhà nước là rất lãng
phí,nhiều người không có ý thức tiết kiệm: khi đi ra khỏi phòng điều hoà bật không
tắt, bóng đèn không tắt, máy tính hầu như bật liên tục dù không dùng…có nhiều
người còn mang đồ của gia đình đến cơ quan làm như là quần áo, giặt quần áo…để
đỡ tốn tiền điện và nước ở nhà nhưng gây tổn thất cho nhà nước.
Trong quá trình trang bị cơ sở vật chất, máy móc cho cơ quan,mọi người ít để
ý đến vấn đề công suất, tình trạng khi đang sử dụng. Điều này dẫn đến tình trạng
non tải khi mua thiết bị có công suất lớn hoặc không ngắt thiết bị trong giờ nghỉ gây
tổn thất điện năng.
Bên cạnh đó, ở một số nơi thì đường dây dẫn điện xuống cấp nghiêm trọng
mà không tiến hành kiểm tra,xử lí như tình trạng cột, xà sứ xuống cấp nghiêm trọng,
các mối nối lâu ngày bị rò điện.
d.Trong các nhà máy xí nghiệp
Chế độ làm việc và sự phân bố phụ tải bất hợp lý: Sự phân bố phụ tải và chế
độ làm việc ảnh hưởng lớn đến hình dạng của đồ thị phụ tải. Nếu đồ thi phụ tải thay
đổi nhiều trong ngày thì sự chênh lệch phụ tải cực đại và phụ tải cực tiểu sẽ rất lớn
sẽ dẫn đến sự quá tải ở một số máy móc trong một khoảng thời gian nhất định
16
nhưng lại non tải ở khoảng thời gian khác điều đó làm giảm chất lượng điện năng
giảm hệ số công suất …
Chế độ sử dụng điện không hợp lý làm đồ thị phụ tải thay đổi lớn, sự chênh
lệch quá cao giữa phụ tải giờ cao điểm và giờ thấp điểm làm cho chất lượng điện
giảm, sự chênh lệch này khiến cho nhà sản xuất phải đầu tư những thiết bị có công
suất lớn nhưng thời gian sử dụng công suất cực đại thấp dẫn đến nhiều khi lượng
điện tiêu thụ nhiều hơn mức cần thiết gây lãng phí điện năng,động cơ không hoạt
động được tới công suất tối đa.
Dây chuyền công nghệ sản xuất của nhà máy chưa hiện đại, còn nhiều dây
chuyền lạc hậu.
• Thực tế nhà sản xuất luôn chọn động cơ công suất khá lớn so với tiêu
thụ thực tế, do phải dự báo phụ tải gia tăng hằng năm nên các động cơ
thường vận hành non tải, lượng điện năng tiêu thụ lớn hơn mức cần
thiết gây tổn thất điện.
• Do mức tải thay đổi, nên động cơ thường để sử dụng ở mức tải cao
nhất gây non tải khi tải của động cơ nhỏ và quá tải khi tải của động cơ
lớn. Động cơ hoạt động non tải nhiều gây lãng phí điện ảnh hưởng đến
hệ số công suất của máy.
• Dòng khởi động quá lớn: Khi khởi động cho động cơ điện dòng điện
khởi động sẽ lớn hơn dòng định mức nhiều lần, nó làm tăng điện năng
tiêu thụ mặc dù thời gian khởi động rất ngắn, ngoài ra nó còn làm cho
hệ thống điện mất ổn định như gây ra sụt điện… gây lãng phí điện
năng. Dòng khởi động lớn sẽ làm cho động cơ bị sốc về điện,về cơ có
thể làm cho cơ cấu nhanh bị hỏng …
• Thực trạng hiện nay ở một số nhà máy các thiết bị không được trang bị
cơ cấu điều chỉnh tự động dung lượng bù công suất phản kháng nên
thường dẫn đến hiện tượng không cân bằng công suất phản kháng.
17
Hiện tượng bù thừa xảy ra khi phụ tải thấp khi đó gây tổn thất điện
năng.Ngoài ra bù thừa còn dẫn đến hiện tượng quá áp ở một số điểm
nút của mạng điện làm giảm chất lượng điện.
Ở các ngành sản xuất công nghiệp như: xi măng, thép, gốm sứ…Ảnh hưởng
của các lớp cáu cặn bám trên thành ống lò hơi, thiết bị trao đổi nhiệt…làm tiêu tốn
rất nhiều năng lượng.
1.2.5.Tổn thất do quản lý.
a. Do thiết bị đo lường.
Thiết bị đo đếm điện năng thiếu đồng bộ và không được kiểm định định kỳ,
do đó dẫn đến sai số và thất thoát điện năng. Sai số của các thiết bị đo vượt quá giới
hạn cho phép. Một trong những sai số rất đáng kể là do các máy biến dòng được lựa
chọn không phù hợp với phụ tải, khi khoảng làm việc của máy biến dòng gần với
điểm gập của đường đặc tính bão hòa từ thì sai số sẽ rất lớn.
Đồng thời, do trình độ của người lắp đặt hạn chế hoặc do có sự thông đồng
với khách hàng để đấu nối thiết bị đo sai, nhất là ở vị trí đảo các dây pha và dây
trung tính, tạo điều kiện cho việc lấy cắp điện năng không qua công tơ. Trong một
số trường hợp, còn có hiện tượng can thiệp bất hợp pháp của người dùng điện, làm
sai lệch sơ đồ hoặc làm tăng sai số của công tơ, thậm chí làm công tơ bị hãm hoặc
chạy ngược.
b.Tổn thất do hệ thống tính toán không hoàn chỉnh.
Trong thực tế cung cấp điện năng tổn thất do việc tính toán cung cấp điện cho
một hệ thống điện vẫn còn nhiều, mô hình cung cấp điện của Việt Nam tồn tại khá
nhiều cấp điện áp trung gian 6KV, 10KV, 15KV, 22KV, 35KV. Đó là do trước đây
Miền Bắc sử dụng chủ yếu là các thiết bị của Liên Xô với các cấp điện áp 6KV,
10KV,35KV. Các cấp điện áp này được lựa chọn tính toán ở nước bạn nên khi áp
dụng một cách máy móc vào nước ta không phù hợp. Ở miền Nam chịu ảnh hưởng
của các thiết bị do Mỹ, Nhật, Pháp …chế tạo với tiêu chuẩn không giống nhau. Làm
18
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
----------------------------------------------
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
NGÀNH ĐIỆN TỰ ĐỘNG CÔNG NGHIỆP
Sinh viên : Nguyễn Thị Lan
Giảng viên hướng dẫn :ThS. Phạm Đức Thuận
Hải Phòng - 2022
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
-----------------------------------
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ GIẢI PHÁP
TIẾT KIỆM DIỆN NĂNG
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
NGÀNH ĐIỆN TỰ ĐỘNG CÔNG NGHIỆP
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Lan
Giảng viên hướng dẫn: Th.S. Phạm Đức Thuận
Hải Phòng - 2022
1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUẢN LÝ VÀ CÔNG NGHỆ HẢI PHÒNG
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Sinh viên : Nguyễn Thị Lan MSV : 2013102002
Lớp : DC 2104 Ngành: Điện Tự Động Công Nghiệp
Tên đề tài: Nghiên cứu một số giải pháp tiết kiệm điện năng.
2
NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI
1.Nội dung và các yêu cầu cần giải quyết trong nhiệm vụ đề tài tốt nghiệp
( về lý luận, thực tiễn, các số liệu cần tính toán và các bản vẽ).
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
2. Các số liệu cần thiết để tính toán.
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
3.Địa điểm thực tập tốt nghiệp.
……………………………………………………………………………………
3
CÁC CÁN BỘ HƯỚNG DẪN ĐỀ TÀI TỐT NGHIỆP
Họ và tên : Phạm Đức Thuận
Học hàm, học vị : Thạc sĩ
Cơ quan công tác : Trường Đại học quản lý và công nghệ Hải Phòng
Nội dung hướng dẫn:
…………………………………………………………………………...........
………………………………………………………………………….............
………………………………………………………………………….............
Đề tài tốt nghiệp được giao ngày 04 tháng 4 năm 2022
Yêu cầu phải hoàn thành xong trước ngày 24 tháng 6 năm 2022
Đã nhận nhiệm vụ ĐTTN Đã giao nhiệm vụ ĐTTN
Sinh viên Giảng viên hướng dẫn
Nguyễn Thị Lan Phạm Đức Thuận
Hải Phòng, ngày tháng năm 2022
TRƯỞNG KHOA
TS. Đoàn Hữu Chức
4
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
-------------------------------------
PHIẾU NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN TỐT NGHIỆP
Họ và tên giảng viên: Phạm Đức Thuận
Đơn vị công tác: Trường Đại học Quản lý và Công nghệ Hải Phòng
Họ và tên sinh viên: Nguyễn Thị Lan
Chuyên ngành: Điện Tự Động Công Nghiệp
Nội dung hướng dẫn : Toàn bộ đề tài
1. Tinh thần thái độ của sinh viên trong quá trình làm đề tài tốt nghiệp
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
2. Đánh giá chất lượng của đồ án/khóa luận ( so với nội dung yêu cầu đã đề ra
trong nhiệm vụ Đ.T.T.N, trên các mặt lý luận, thực tiễn, tính toán số liệu... )
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
3. Ý kiến của giảng viên hướng dẫn tốt nghiệp
Được bảo vệ Không được bảo vệ Điểm hướng dẫn
Hải Phòng, ngày......tháng.....năm 2022
Giảng viên hướng dẫn
( ký và ghi rõ họ tên)
5
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------------------------
PHIẾU NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN CHẤM PHẢN BIỆN
Họ và tên giảng viên …………………………………………………………
Đơn vị công tác:.................................................................................................
Họ và tên sinh viên: .................................Chuyên ngành:..............................
Đề tài tốt nghiệp: ...........................................................................................
............................................................................................................................
1. Phần nhận xét của giảng viên chấm phản biện
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
2. Những mặt còn hạn chế
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
3. Ý kiến của giảng viên chấm phản biện
Được bảo vệ Không được bảo vệ Điểm hướng dẫn
Hải Phòng, ngày......tháng.....năm 2022 Giảng viên chấm phản biện
( ký và ghi rõ họ tên)
6
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU………………………………………………………………………………….8
CHƯƠNG 1: Vai trò quang trọng của việc tiết kiệm điện năng.
1.1. Khái quát chung………………………………………………………...10
1.2.Các nguyên nhân gây tổn thất điện năng……………………………......11
CHƯƠNG 2: Tình hình tiết kiệm điện năng hiện nay ở nước ta
2.1.Khái quát chung…………………………………….. ……………….....20
2.2.Tiết kiệm điện năng hiện nay ở nước ta………………………………....21
CHƯƠNG 3: Đề xuất một số giải pháp tiết kiệm điện năng
3.1. Khái quát chung…………………………………………………….......28
3.2 Giải pháp nâng cao chất lượng điện năng…………………………….....29
3.2.1.Giải pháp giảm TTĐN trong kỹ thuật……………………………...29
3.2.2.Nâng cao chất lượng điện áptrước khi đưa vào phân phối………...30
3.2.2.1.Biện pháp tổ chức và quản lý vận hành……………………….....30
3.2.2.2. Nâng cao hệ số cosphi……………………………………….......31
3.2.2.3.Độ lệch điện áp và các biện pháp điều chỉnh………………….....33
3.2.2.4.Nâng cao độ tin cậy cung cấp điện………………………………34
3.3.Các giải pháp tiết kiệm điện năng trong đời sống…………………….....37
3.3.1.Giải pháp tiết kiệm điện trong dời sống sinh hoạt……………….....37
3.3.2. Giải pháp tiết kiệm điện trong các cơ quan công sở…………….....40
3.3.3 Giải pháp tiết kiệm điện trong chiếu sáng công cộng………………44
CHƯƠNG 4: Điện lực Vĩnh Bảo trong công tác tiết kiệm điện và giải pháp giảm
tổn thất điện năng
4.1.Tình hình tiét kiêmk điện tại Điện lực Vĩnh Bảo……………………..47
4.2.Giải pháp giảm tổn thất điện năng……………………………………50
7
4.3. Kết quả thực hiện…………………………………………………… ..55
KẾT LUẬN………………………………………………………………………..56
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………………..57
8
LỜI MỞ ĐẦU
Trong cuộc sống ngày nay, năng lượng là yếu tố quyết định trong mọi quá
trình sản xuất, lao động cũng như sinh hoạt của con người. Từ công nghiệp, nông
nghiệp, dịch vụ thậm chí đến nghiên cứu khoa học, khám phá thiên nhiên nhiên đều
cần năng lượng, đặc biệt là năng lượng điện.
Điện năng là nguồn năng lượng cực kỳ quý báu cho sản xuất và đời sống.
Chúng ta đều biết tại các nhà máy, chi phí điện năng chiếm một tỉ lệ rất lớn. Vì thế,
việc tìm ra những giải pháp tiết kiệm năng lượng là điều quan tâm hàng đầu của các
nhà sản xuất nhằm giảm chi phí, giảm giá thành và nâng cao được tính cạnh tranh
của sản phẩm trên thị trường. Đồng thời, việc này cũng giúp giảm được sự tiêu tốn
tài nguyên thiên nhiên, góp phần tích cực và bảo vệ môi trường.
Được sự giúp đỡ và hướng dẫn tận tình của thầy giáo Phạm Đức Thuận cùng
các thầy cô trong khoa Điện trường Đại học Quản Lý và công nghệ Hải Phòng, em
đã hoàn thành đề tài “ Các giải pháp tiết kiệm điện năng ”. Nội dung của đề tài gồm
có 4 chương:
Chương 1 : Vai trò quan trọng của việc tiết kiệm điện năng
Chương 2 : Tình hình tiết kiệm điện năng hiện nay ở nước ta
Chương 3 : Đề xuất một số giải pháp tiết kiệm điện năng.
Chương 4 : Điện lực Vĩnh Bảo trong công tác tiết kiệm điện và các giải pháp
giảm tổn thất điện năng.
Trong quá trình thực hiện đề tài em đã cố gắng rất nhiều nhưng do những hạn
chế về kiến thức, thời gian, kinh nghiệm, và tài liệu tham khảo nên đề tài vẫn còn
nhiều thiếu sót và khiếm khuyết. Nên rất mong nhận được sự góp ý các thầy cô giáo
và các bạn để đề tài này hoàn thành tốt hơn.
8
Qua đây em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy cô trong khoa, các
thầy cô đã từng giảng dạy và đặc biệt là thầy Phạm Đức Thuận đã giúp em hoàn
thành đồ án tốt nghiệp này.
9
CHƯƠNG I.
VAI TRÒ QUAN TRỌNG CỦA VIỆC TIẾT KIỆM ĐIỆN NĂNG
1.1.KHÁI QUÁT CHUNG
Bên cạnh các giải pháp đảm bảo cung ứng nguồn điện, việc sử dụng năng
lượng tiết kiệm và hiệu quả sẽ góp phần quan trọng trong việc đảm bảo an ninh
năng lượng quốc gia, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Sử dụng năng lượng tiết
kiệm và hiệu quả là một giải pháp thiết thực giúp cải thiện hiệu quả của nền kinh tế,
đồng thời giúp bảo tồn nguồn năng lượng quốc gia, bảo vệ môi trường và giảm phát
thải khí nhà kính, đóng góp cho công cuộc giảm thiểu các tác động của biến đổi khí
hậu toàn cầu.
An ninh năng lượng và phát triển ngành năng lượng bền vững luôn là mối
quan tâm hàng đầu của Chính phủ Việt Nam. Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị đề ra
mục tiêu tổng quát là “Bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia; cung cấp
đầy đủ năng lượng ổn định, có chất lượng cao với giá cả hợp lý cho phát triển kinh
tế - xã hội nhanh và bền vững, bảo đảm quốc phòng, an ninh, nâng cao đời sống của
nhân dân”.
Theo kết quả đánh giá của Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam
(EVN) về kế hoạch cung cấp điện giai đoạn 2020 - 2025, việc đảm bảo cung cấp
điện trong giai đoạn này sẽ gặp nhiều khó khăn, thách thức nhất là trong trường hợp
xảy ra các hiện tượng thời tiết cực đoan.
Vì vậy, song song với việc khai thác các nguồn năng lượng sơ cấp để đáp ứng
nhu cầu về năng lượng của nền kinh tế và toàn xã hội, sử dụng năng lượng tiết kiệm
và hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc
gia. Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả còn là một trong những giải pháp
hữu hiệu nhất giúp giảm áp lực trong việc khai thác, chế biến và cung ứng các dạng
năng lượng, giúp cải thiện hiệu quả của nền kinh tế, đồng thời giúp bảo tồn nguồn
10
năng lượng quốc gia, bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính, đóng góp
cho công cuộc giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu.
Trước tình hình đó việc thực hiện “ Tiết kiệm điện năng’’ đã trở thành vấn đề
hết sức nóng bỏng và cấp thiết đòi hỏi sự quan tâm, ý thức, và quyết tâm của các
nhà máy, xí nghiệp doanh nghiệp, các hộ dùng điện…Sự căng thẳng và gia tăng giá
nhiên liệu trong cân bằng năng lượng, lại càng khẳng định nhiệm vụ to lớn của việc
thực hiện tiết kiệm điện năng. Muốn đưa ra các giải pháp tiết kiệm điện, chúng ta
phải đi nghiên cứu về các nguyên nhân.
1.2. CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY TỔN THẤT ĐIỆN NĂNG.
1.2.1. Tổn thất điện năng kỹ thuật trên lưới
a. Đường dây phân phối dài
Trong thực tế đường dây phân phối ở các vùng nông thôn thường được kéo
dài để cung cấp cho các phụ tải phân tán trên một khu vực rộng lớn, điều này dẫn
đến điện trở dây cao gây nên tổn thất điện năng cao.
b. Tiết diện dây không đủ
Tiết diện của dây dẫn phải được lựa chọn trên cơ sở công suất kVA x km của
dây dẫn tiêu chuẩn cho một cấp điện áp định mức. Tuy nhiên, tải nông thôn thường
bị phân tán và thường được cung cấp bởi các đường dây dài nên tiết diện dây có thể
không đủ, dẫn đến tổn thất điện năng và tổn thất điện áp.
c.Máy biến áp phân phối lắp cách xa trung tâm phụ tải
Trong hầu hết các trường hợp máy biến áp phân phối không được đặt ở vị trí
trung tâm đối với hộ tiêu thụ. Do đó, hộ tiêu thụ ở xa nhất có điện áp rất thấp mặc
dù mức điện áp được duy trì đúng ở đầu cực máy biến áp. Điều này dẫn đến tổn thất
điện áp cao hơn.
d. Hệ số công suất PF thấp
Đối với một tải nhất định, nếu hệ số công suất PF thấp, dòng điện tăng cao
dẫn đến tổn thất tỷ lệ với bình phương của dòng điện sẽ gia tăng nhanh hơn. Do đó,
11
tổn thất đường dây do PF kém có thể được giảm bằng cách nâng cao hệ số công
suất.
Theo quy định hiện nay, hệ số công suất cần cao hơn 0.95 nhằm làm giảm tỷ
lệ tổn thất. Điều này có thể được thực hiện bằng cách gắn các tụ mắc song song
nhằm bù lượng công suất phản kháng đã tiêu thụ để nâng cao hệ số công suất.
e. Tổn thất do mối nối, tiếp xúc điện
Mối nối, tiếp xúc điện xấu là nguồn gây nên tổn thất điện năng và gây mất
điện. Kỹ thuật nối dây tốt bảo đảm mối nối vững chắc và giảm tổn thất do điện trở
mối nối. Cần kiểm tra đường dây và mối nối bằng cách sử dụng loại camera hồng
ngoại đo nhiệt độ. Việc thay thế dây dẫn và cách điện bị xuống cấp cũng cần được
thực hiện kịp thời để tránh mọi nguyên nhân gây rò rỉ và mất điện.
f. Cân bằng tải
Một trong những cách đơn giản giúp giảm tổn thất của hệ thống phân phối là
cân bằng tải trên mạch ba pha. Cân bằng tải giúp dòng điện trên 3 pha cân bằng,
giảm dòng điện trên dây trung tính dẫn đến giảm tổn thất điện năng.
Cân bằng tải cũng giúp cân bằng điện áp giữa các pha làm cho khách hàng ba
pha cân bằng điện áp tốt hơn. Độ lệch điện áp giữa các pha cũng ít hơn khi bị đứt
dây trung hòa.
Cân bằng tải 3 pha định kỳ trên toàn lưới có thể giảm tổn thất đáng kể. Nó có
thể được thực hiện tương đối dễ dàng với lưới trên không, nhờ đó giúp giảm đáng
kể tổn thất mà không tốn nhiều chi phí.
g. Phụ tải thay đổi ảnh hưởng đến tổn thất
Điện năng tiêu thụ của khách hàng thay đổi trong suốt cả ngày và theo mùa.
Tải khách hàng sinh hoạt thường tiêu thụ cao nhất vào buổi tối. Tải khách hàng
thương mại lại thường đạt đỉnh vào đầu giờ chiều. Tải nông nghiệp và dịch vụ
thường biến động theo mùa. Tải tăng cao vào giờ cao điểm và theo các mùa trong
12
năm sẽ gây nên tổn thất điện năng cao, vì vây nếu giữ mức tải ít biến động trong
suốt cả ngày và trong các mùa sẽ làm giảm tổn thất.
Nên việc kiểm soát phụ tải tiêu thụ trong ngày bằng cách áp dụng các biểu giá điện
khác nhau tùy theo giờ tiêu thụ trong ngày.
1.2.2. Tổn thất điện năng trong máy biến áp
Ta đã biết cấu tạo chung của máy biến áp gồm hai phần chính là cuộn dây và
lõi thép nên trong quá trình truyền tải năng lượng qua máy biến áp, một phần công
suất tác dụng và công suất phản kháng bị tiêu hao trong máy, đó chính là tổn hao
đồng trên điện trở của các dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp và tổn hao sắt từ
trong lõi thép do dòng điện xoáy và do từ trễ, ngoài ra còn kể đến tổn hao do dòng
điện xoáy trên vách thùng dầu và các bu lông lắp ghép. Tổn thất công suất trong
máy biến áp gồm hai phần chính: Phần không đổi và phần thay đổi.
Phần tổn thất không đổi S Fe = PFe + jQFe
không liên quan đến phụ tải của máy mà phụ thuộc vào từ thông chính. Tổn hao này
phụ thuộc vào đặc tính của thép như suất tổn hao trong lá thép, từ cảm trong lá thép,
bề dày và khối lượng của thép. Đó cũng chính là tổn thất khi công suất đưa ra phía
thứ cấp máy biến áp, bằng không nếu ta bỏ qua tổn hao trên công suất tổn hao điện
trở dây quấn sơ cấp do dòng không tải nhỏ và lúc đó toàn bộ công suất tổn hao được
coi là tổn hao sắt từ trong lõi thép.
Vì vậy tổn hao sắt từ trong lõi thép được xác định qua thí nghiệm không tải.
Phần tổn thất công suất thay đổi
2 U nm %.S dm
SCu = PCu + jQCu = 3.I nm .R + j.
100
Unm%: Số phần trăm điện áp rơi trên cảm kháng của cuộn dây của máy biến áp khi
làm thí nghiệm ngắn mạch.
Inm: Dòng điện ngắn mạch.
R: Điện trở cuộn dây máy biến áp.
13
Thành phần này thay đổi theo dòng điện và công suất phụ tải của máy biến
áp. Nó là phần tổn hao trên điện trở dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp máy biến
áp. Tổn thất này phụ thuộc vào tiết diện dây, điện trở suất và chiều dài dây, dòng
điện phụ tải. Khi phụ tải tăng thì tổn thất này cũng tăng lên. Khi phụ tải là định
mức, tổn thất công suất tác dụng trong cuộn dây máy biến áp sẽ là định mức và
bằng tổn thất công suất tác dụng lúc làm thí nghiệm ngắn mạch. Còn tổn thất công
suất phản kháng trong cuộn dây của máy biến áp lấy bằng tổn thất tản từ.
1.2.3. Tổn thất điện năng do sóng hài
Các tải công nghiệp: Các thiết bị điện tử công suất, lò hồ quang, máy hàn, bộ
khởi động điện tử, thao tác đóng cắt mạch máy biến áp công suất lớn…
Các tải dân dụng: Đèn phóng điện chất khí, tivi, máy photocopy, máy tính, lò
vi sóng…
Với nhiều các biện pháp khác nhau, người ta có thể giảm sóng hài đến một
giá trị nhỏ không đáng kể. Việc khử bỏ hoàn toàn chúng là không thể hoàn toàn
thực hiện được
Tác hại của sóng hài
Sóng hài là dạng nhiễu không mong muốn ảnh hưởng trực tiếp đến chất
lượng điện năng, xuất hiện khi sử dụng những tải không tuyến tính và ảnh hưởng rất
xấu đến những thiết bị, máy móc được sử dụng trong nhà máy như:
Giảm tuổi thọ động cơ.
Quá tải CB, quá nhiệt và gây cháy nổ máy biến áp .
Máy cắt, Aptomat, cầu chì có thể bị tác động mà không rõ nguyên nhân.
Giảm tuổi thọ tụ bù, thậm chí gây nổ tụ bù bất thường.
Gây nhiễu ảnh hưởng đến các thiết bị viễn thông, hệ thống tự động hóa .
Các thiết bị đo hoạt động không chính xác.
Gây lãng phí năng lượng…
14
Với các thiết bị khác:Các sóng hài cũng làm tăng nhiệt và tổn thất, ảnh hưởng
tới chế độ làm việc bình thường của thiết bị.Sóng hài có thể làm cho cáp bị quá
nhiệt, phá hỏng cách điện. Động cơ cũng có thể bị quá nhiệt hoặc gây tiếng ồn và sự
dao động của momen xoắn trên rotor dẫn tới sự cộng hưởng cơ khí và gây rung. Tụ
điện quá nhiệt và trong phần lớn các trường hợp có thể dẫn tới phá huỷ chất điện
môi. Các thiết bị hiển thị sử dụng điện và đèn chiếu sáng có thể bị chập chờn, các
thiết bị bảo vệ có thể ngắt điện, máy tính lỗi và thiết bị đo cho kết quả sai.
1.2.4. Tổn thất trong các hộ tiêu thụ điện
a. Trong các hộ gia đình
Trong thời đại công nghiệp phát triển như ngày nay, đời sống người dân ngày
càng được nâng cao lên một cách rõ rệt, song hành với nó là các thiết bị đồ dùng
trong từng gia đình ngày càng đầy đủ và tiện nghi, nhất là ở các khu vực thành phố,
thị xã…Hầu như ở bất cứ gia đình nào cũng đều có đầy đủ các thiết bị như: máy
giặt, điều hoà, tủ lạnh, lò vi sóng, máy vi tính…Khi thu nhập cao, họ sẵn sàng chi
trả một khoản tiền điện để cuộc sống của họ nhàn hơn và thoải mái hơn.
Vì vậy mà tình trạng sử dụng hơi lãng phí. Điều hoà, tủ lạnh cắm suốt ngày,
ngay cả khi không dùng nhiều và thật sự không cần thiết, máy vi tính không sử
dụng cũng bật để không. Hơn nữa với hệ thống chiếu sáng vô cùng đa dạng và phức
tạp vừa dùng để chiếu sáng, vừa dùng để trang trí cũng gây tốn kém rất nhiều điện
năng mà không cần thiết. Nhiều gia đình còn mua các thiết bị quá lớn để trang trí,
khi sử dụng không dùng hết công suất gây lãng phí năng lượng điện.
Một phần năng lượng điện tương đối lớn cũng dẫn đến lãng phí mà ta không
thể không kể đến đó là hệ thống chiếu sáng dành cho quảng cáo.Số lượng cũng như
công suất đèn giành cho mục đích quảng cáo, dịch vụ ngày càng nhiều.
Mạng điện nông thôn hiện nay đang xuống cấp trầm trọng,tổn thất trên đường
dây cũ nát là rất lớn. Hệ thống cột, xà,sứ bị nứt,vỡ gây tổn hao nhiều.
b. Nơi công cộng
15
Hiện trạng nhiều tuyến đường thắp đèn chiếu sáng không hợp lý, nhiều chỗ
bố tríquá nhiều đèn, nhiều chỗ đền thắp sáng suốt cả ngày gây lãng phí điện năng.
Đồng thời trên đường dây truyền tải của nhiều tuyến công cộng, tình trạng
dây, cột, sứ cách điện…hết hạn sử dụng, hỏng hóc không chịu sửa chữa, dễ gây sự
cố và hao tổn điện năng rất nhiều.
c. Trong các cơ quan công sở hành chính văn phòng.
Chúng ta biết rằng, hiện nay ở Việt Nam đang còn tồn tại một quan điểm hết
sức lệch lạc và cần phải thay đổi cách nghĩ này. Đó là quan điểm sử dụng tài sản
của cơ quan một cách thoải mái,trong đó việc sử dụng điện năng cũng vậy.Vì vậy
mà hầu hết tình trạng sử dụng điện ở các cơ quan công sở nhà nước là rất lãng
phí,nhiều người không có ý thức tiết kiệm: khi đi ra khỏi phòng điều hoà bật không
tắt, bóng đèn không tắt, máy tính hầu như bật liên tục dù không dùng…có nhiều
người còn mang đồ của gia đình đến cơ quan làm như là quần áo, giặt quần áo…để
đỡ tốn tiền điện và nước ở nhà nhưng gây tổn thất cho nhà nước.
Trong quá trình trang bị cơ sở vật chất, máy móc cho cơ quan,mọi người ít để
ý đến vấn đề công suất, tình trạng khi đang sử dụng. Điều này dẫn đến tình trạng
non tải khi mua thiết bị có công suất lớn hoặc không ngắt thiết bị trong giờ nghỉ gây
tổn thất điện năng.
Bên cạnh đó, ở một số nơi thì đường dây dẫn điện xuống cấp nghiêm trọng
mà không tiến hành kiểm tra,xử lí như tình trạng cột, xà sứ xuống cấp nghiêm trọng,
các mối nối lâu ngày bị rò điện.
d.Trong các nhà máy xí nghiệp
Chế độ làm việc và sự phân bố phụ tải bất hợp lý: Sự phân bố phụ tải và chế
độ làm việc ảnh hưởng lớn đến hình dạng của đồ thị phụ tải. Nếu đồ thi phụ tải thay
đổi nhiều trong ngày thì sự chênh lệch phụ tải cực đại và phụ tải cực tiểu sẽ rất lớn
sẽ dẫn đến sự quá tải ở một số máy móc trong một khoảng thời gian nhất định
16
nhưng lại non tải ở khoảng thời gian khác điều đó làm giảm chất lượng điện năng
giảm hệ số công suất …
Chế độ sử dụng điện không hợp lý làm đồ thị phụ tải thay đổi lớn, sự chênh
lệch quá cao giữa phụ tải giờ cao điểm và giờ thấp điểm làm cho chất lượng điện
giảm, sự chênh lệch này khiến cho nhà sản xuất phải đầu tư những thiết bị có công
suất lớn nhưng thời gian sử dụng công suất cực đại thấp dẫn đến nhiều khi lượng
điện tiêu thụ nhiều hơn mức cần thiết gây lãng phí điện năng,động cơ không hoạt
động được tới công suất tối đa.
Dây chuyền công nghệ sản xuất của nhà máy chưa hiện đại, còn nhiều dây
chuyền lạc hậu.
• Thực tế nhà sản xuất luôn chọn động cơ công suất khá lớn so với tiêu
thụ thực tế, do phải dự báo phụ tải gia tăng hằng năm nên các động cơ
thường vận hành non tải, lượng điện năng tiêu thụ lớn hơn mức cần
thiết gây tổn thất điện.
• Do mức tải thay đổi, nên động cơ thường để sử dụng ở mức tải cao
nhất gây non tải khi tải của động cơ nhỏ và quá tải khi tải của động cơ
lớn. Động cơ hoạt động non tải nhiều gây lãng phí điện ảnh hưởng đến
hệ số công suất của máy.
• Dòng khởi động quá lớn: Khi khởi động cho động cơ điện dòng điện
khởi động sẽ lớn hơn dòng định mức nhiều lần, nó làm tăng điện năng
tiêu thụ mặc dù thời gian khởi động rất ngắn, ngoài ra nó còn làm cho
hệ thống điện mất ổn định như gây ra sụt điện… gây lãng phí điện
năng. Dòng khởi động lớn sẽ làm cho động cơ bị sốc về điện,về cơ có
thể làm cho cơ cấu nhanh bị hỏng …
• Thực trạng hiện nay ở một số nhà máy các thiết bị không được trang bị
cơ cấu điều chỉnh tự động dung lượng bù công suất phản kháng nên
thường dẫn đến hiện tượng không cân bằng công suất phản kháng.
17
Hiện tượng bù thừa xảy ra khi phụ tải thấp khi đó gây tổn thất điện
năng.Ngoài ra bù thừa còn dẫn đến hiện tượng quá áp ở một số điểm
nút của mạng điện làm giảm chất lượng điện.
Ở các ngành sản xuất công nghiệp như: xi măng, thép, gốm sứ…Ảnh hưởng
của các lớp cáu cặn bám trên thành ống lò hơi, thiết bị trao đổi nhiệt…làm tiêu tốn
rất nhiều năng lượng.
1.2.5.Tổn thất do quản lý.
a. Do thiết bị đo lường.
Thiết bị đo đếm điện năng thiếu đồng bộ và không được kiểm định định kỳ,
do đó dẫn đến sai số và thất thoát điện năng. Sai số của các thiết bị đo vượt quá giới
hạn cho phép. Một trong những sai số rất đáng kể là do các máy biến dòng được lựa
chọn không phù hợp với phụ tải, khi khoảng làm việc của máy biến dòng gần với
điểm gập của đường đặc tính bão hòa từ thì sai số sẽ rất lớn.
Đồng thời, do trình độ của người lắp đặt hạn chế hoặc do có sự thông đồng
với khách hàng để đấu nối thiết bị đo sai, nhất là ở vị trí đảo các dây pha và dây
trung tính, tạo điều kiện cho việc lấy cắp điện năng không qua công tơ. Trong một
số trường hợp, còn có hiện tượng can thiệp bất hợp pháp của người dùng điện, làm
sai lệch sơ đồ hoặc làm tăng sai số của công tơ, thậm chí làm công tơ bị hãm hoặc
chạy ngược.
b.Tổn thất do hệ thống tính toán không hoàn chỉnh.
Trong thực tế cung cấp điện năng tổn thất do việc tính toán cung cấp điện cho
một hệ thống điện vẫn còn nhiều, mô hình cung cấp điện của Việt Nam tồn tại khá
nhiều cấp điện áp trung gian 6KV, 10KV, 15KV, 22KV, 35KV. Đó là do trước đây
Miền Bắc sử dụng chủ yếu là các thiết bị của Liên Xô với các cấp điện áp 6KV,
10KV,35KV. Các cấp điện áp này được lựa chọn tính toán ở nước bạn nên khi áp
dụng một cách máy móc vào nước ta không phù hợp. Ở miền Nam chịu ảnh hưởng
của các thiết bị do Mỹ, Nhật, Pháp …chế tạo với tiêu chuẩn không giống nhau. Làm
18