Đánh giá triển vọng và hiệu quả đầu tư của dự án công ty liên doanh sản xuất cáp điện vina – gt cable b31
- 136 trang
- file .doc
CHÖÔNG I :
MÔÛ ÑAÀU
1.1 BOÁI CAÛNH CUÛA VAÁN ÑEÀ:
Trong 10 naêm qua neàn kinh teá Vieät nam ñaõ ñaït nhieàu
thaønh quaû ñaùng keå : möùc taêng tröôûng GDP ñaït trung
bình 7,8%/naêm, rieâng möùc taêng tröôûng GDP coâng
nghieäp ñaït töø 13 ñeán 14%. Tuy nhieân , so vôùi caùc
nöôùc khaùc trong khu vöïc kinh teá Vieät nam vaãn coøn ôû
möùc phaùt trieån raát thaáp. Moät trong nhöõng yeáu keùm
ñoù laø heä thoáng kieán truùc haï taàng nhö ñöôøng saù ,
caàu coáng , beán caûng , saân bay, heä thoáng cung caáp
nöôùc, ñieän vaø thoâng tin… Vì vaäy ñeå phaùt trieån , Vieät
Nam ñang coù keá hoaïch ñaåy nhanh vieäc caûi taïo vaø xaây
döïng môùi heä thoáng haï taàng naøy.
Noùi rieâng, vieäc caûi taïo vaø xaây döïng maïng löôùi ñieän
bao goàm heä thoáng truyeàn taûi ñieän, heä thoáng phaân
phoái vaø haï theá ñöôïc xem laø moät trong nhöõng nhieäm
vuï chính trong keá hoaïch phaùt trieån cuûa Boä Coâng
Nghieäp töø nay ñeán naêm 2010. Laõnh vöïc naøy ñaõ vaø
ñang thu huùt nhieàu söï quan taâm töø caùc coâng ty lôùn
nöôùc ngoaøi mong muoán ñöôïc hôïp taùc vaø ñaàu tö ôû Vieät
Nam .
Keá hoaïch phaùt trieån cung öùng ñieän taïi Vieät Nam cuõng
cho thaáy raèng nhu caàu veà caùp ñieän seõ gia taêng ñaùng
keå trong nhöõng naêm tôùi. Keá hoaïch xaây döïng maïng
löôùi ñieän quoác gia cho ñeán naêm 2010 ñöôïc theå hieän
nhö sau :
Ñôn vò :Km
Maïng löôùi truyeàn 1996 2010
taûi
220kV 4.047 15.500
110kV 15.257 45.000
6-35 kV 45.218 135.000
Ñeå ñaùp öùng nhu caàu neâu treân, theo öôùc tính ngaønh
ñieän caàn moät löôïng voán ñaàu tö khoaûng haøng traêm
trieäu USD ñeå mua caùp ñieän ñaùp öùng cho keá hoaïch caûi
-1-
taïo vaø môû roäng maïng löôùi ñieän do Boä Naêng Löôïng ñeà
ra. Hieän nay haøng naêm ngaønh ñieän phaûi tieâu toán
haøng trieäu USD ñeå nhaäp khaåu caùp ñieän töø caùc nöôùc
Myõ, UÙc, Haøn Quoác, Ñaøi Loan … vôùi chi phí cao vaø toán
moät löôïng ngoaïi teä khaù lôùn. Trong boái caûnh ñoù Nhaø
nöôùc ñaõ coù nhieàu chính saùch ñoåi môùi nhaèm thu huùt
voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeå hôïp taùc saûn xuaát, chuyeån
giao coâng ngheä vaø thuùc ñaåy saûn xuaát trong nöôùc phaùt
trieån. Hieän ngaønh ñieän cuõng coù keá hoaïch lieân doanh
vôùi nöôùc ngoaøi ñeå saûn xuaát caùp ñieän nhaèm giaûm
bôùt vieäc nhaäp caùp töø nöôùc ngoaøi, tieát kieäm ñöôïc
moät löôïng ngoaïi teä ñaùng keå cho nhaø nöôùc. Döï aùn lieân
doanh saûn xuaát caùp ñieän döôùi teân goïi Coâng Ty Lieân
Doanh VINA-GT CABLE ñöôïc hình thaønh giöõa Coâng Ty Ñieän
Löïc TP. HCM vaø 2 Coâng Ty nöôùc ngoaøi laø PT.GT Kabel
Indonesia Tbk vaø Globalindo Investments Private Limited.
Ñaây laø döï aùn coù toång voán ñaàu tö öôùc tính sô boä
khoaûng 14,5 trieäu USD. Trong ñoù phía Vieät Nam döï kieán
goùp voán 3 trieäu USD. Saûn phaåm chính cuûa döï aùn laø
caùc loaïi caùp ñoàng vaø nhoâm coù ñöôøng kính töø 70 -
300mm2, chuû yeáu phuïc vuï cho nhu caàu caûi taïo heä
thoáng ñieän Quoác Gia vaø moät phaàn nhoû xuaát khaåu
sang caùc nöôùc khu vöïc Ñoâng Nam AÙ vaø Trung Quoác.
Vôùi nhu caàu veà caùp ñieän cuûa ngaønh Ñieän löïc nhö treân
cho thaáy thò tröôøng tieàm naêng veà laõnh vöïc naøy raát
lôùn. Hieän nay trong nöôùc cuõng ñaõ coù moät soá doanh
nghieäp nhaø nöôùc cuõng nhö tö nhaân ñaõ vaø ñang hoaït
ñoäng trong laõnh vöïc naøy, cuõng nhö moät soá nhaø ñaàu tö
nöôùc ngoaøi cuõng ñaõ tham gia vaøo thò tröôøng naøy. Do
ñoù söï caïnh tranh ñeå giaønh laáy thò tröôøng cuõng raát
lôùn.
Hieän taïi döï aùn ñang ñöôïc nghieân cöùu sô boä. Tuy nhieân
laõnh ñaïo phía ñoái taùc Vieät Nam hieän vaãn coøn nhieàu
phaân vaân vôùi caùc caâu hoûi sau:
+ Möùc ñoä hieäu quaû cuûa döï aùn coù ñuû ñeå haáp
daãn phía Vieät Nam tham gia lieân doanh khoâng vaø
neân tham gia goùp voán ôû möùc ñoä naøo ?
+ Khaû naêng maø lieân doanh chieám lónh ñöôïc moät thò
phaàn ñaùng keå ñeå caïnh tranh vôùi caùc doanh nghieäp
saûn xuaát caùp trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi nhö theá
naøo?
-2-
+ Nhöõng ruûi ro naøo lieân doanh coù theå gaëp phaûi ?
+ Trieån voïng chung cuûa döï aùn ?
Trong boái caûnh treân , ñeà taøi “Ñaùnh giaù trieån
voïng vaø hieäu quaû ñaàu tö cuûa döï aùn Coâng Ty
Lieân Doanh saûn xuaát caùp ñieän VINA-GT CABLE” ñaõ
ñöôïc hình thaønh nhaèm goùp phaàn laøm roõ hôn moät soá
vaán ñeà ñeå laõnh ñaïo Coâng Ty Ñieän Löïc Thaønh Phoá Hoà
Chí Minh coù theå sôùm ra quyeát ñònh coù neân lieân doanh
vaø ñaàu tö hay khoâng.
1.2 CAÙC MUÏC TIEÂU CUÛA LUAÄN VAÊN :
Töø caùc vaán ñeà trong quaûn lyù neâu treân, luaän vaên döï
kieán taäp trung vaøo caùc muïc tieâu sau:
a) Ñaùnh giaù veà thò tröôøng.
b) Xaùc ñònh möùc ñoä hieäu quaû taøi chính cuûa döï aùn
vôùi caùc phöông aùn goùp voán khaùc nhau.
c) Nhaän ra caùc yeáu toá ruûi ro chuû yeáu veà maët taøi
chính cuûa döï aùn ñoái vôùi moãi phöông aùn.
d) Ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá cuûa döï aùn ñoái vôùi
neàn kinh teá quoác gia.
1.3 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
a) Phöông phaùp thöïc hieän:
Thu thaäp döõ
Tröôùc heát luaän vaên toång quan nhöõng cô sôû lyù
lieäu
thuyeát cuõng nhö kinh nghieäm veà xaây döïng lieân
doanh , phaân tích döï aùn, phaân tích ruûi ro … ñeå vaän
duïng cho tröôøng hôïpVaän
cuï theå
duïng lyù VINA-GT CABLE.
cuûa
thuyeát vaø kinh
b) Veà döõ lieäu: nghieäm veà
Döõ lieäu thöù caáp phaân tích döï
thu thaäp töø aùn
Toång Coâng Ty Ñieän
Löïc Vieät Nam vaø Coâng Ty Ñieän Löïc Thaønh Phoá Hoà
Phaân
Chí Minh cuõng nhö baùo tích ôû
caùo taøimoät soá lieân doanh
thuoäc khu vöïc TP.Hoà Chíchính
Minh, caùc baøi baùo coù lieân
quan veà lieân doanh vaødöï ñaàuaùntö nöôùc ngoaøi ôû Vieät
Nam.
Ñaùnh giaù hieäu
quaû kinh
c) Moâ hình hoaù phöông phaùp teá cöùu:
nghieân
cuûa döï aùn
Phaân tích ruûi ro
-3-
Keát luaän vaø
kieán nghò
1.4 PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU :
Ñaây laø döï aùn lieân doanh ñaàu tö. Luaän vaên haïn
cheá xem xeùt vaán ñeà treân caùc quan ñieåm cuûa phía
Vieät Nam vaø caùc quyeát ñònh chuû yeáu lieân quan ñeán
Coâng Ty Ñieän Löïc TP. HCM. Döï aùn cuõng giôùi haïn
phaïm vi thò tröôøng trong khu vöïc TP.HCM vaø caùc tænh
phía Nam. Veà noäi dung khoa hoïc, luaän vaên chuû yeáu
xem xeùt khía caïnh taøi chính, kinh teá vaø chæ moät
phaàn veà toå chöùc cuûa döï aùn lieân doanh.
1.5 NOÄI DUNG CUÛA LUAÄN VAÊN:
- Giôùi thieäu toång quan veà tình hình lieân doanh vaø
caùc phöông phaùp phaân tích döï aùn.
- Giôùi thieäu toång quan veà döï aùn.
- Xaây döïng caùc phöông aùn lieân doanh sao cho phuø
hôïp vôùi naêng löïc veà taøi chính.
- Phaân tích taøi chính cuûa döï aùn döïa treân caùc
phöông aùn goùp voán khaùc nhau.
- Phaân tích ruûi ro cuûa döï aùn.
- Ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá cuûa döï aùn.
- Ñaùnh giaù trieån voïng chung cuûa döï aùn.
-4-
1.6 YÙ NGHÓA CUÛA ÑEÀ TAØI:
- Ñoái vôùi caù nhaân: vieäc thöïc hieän ñeà taøi phaân
tích ñaùnh giaù moät döï aùn thöïc teá seõ giuùp cho
ngöôøi laøm toång hôïp ñöôïc caùc lyù thuyeát ñaõ hoïc
vaø vaän duïng moät caùch khoa hoïc vaøo trong moät
döï aùn thöïc tieãn, goùp phaàn naâng cao trình ñoä
nhaän thöùc vaø khaû naêng phaân tích ñaùnh giaù döï
aùn.
- Ñoái vôùi chuû ñaàu tö: treân cô sôû phaân tích ñaùnh
giaù caùc khía caïnh cuûa döï aùn seõ giuùp cho Coâng Ty
Ñieän Löïc TP. HCM coù nhöõng quyeát ñònh ñuùng ñaén
trong vieäc ñaàu tö hay khoâng ñaàu tö vaøo döï aùn vaø
neáu coù ñaàu tö vaøo döï aùn cuõng seõ goùp phaàn
haïn cheá ñöôïc caùc ruûi ro coù theå coù.
CHÖÔNG II:
TOÅNG QUAN VEÀ HÔÏP TAÙC LIEÂN
DOANH
& ÑAÙNH GIAÙ HIEÄU QUAÛ DÖÏ AÙN
2.1 TOÅNG QUAN VEÀ HÔÏP TAÙC LIEÂN DOANH ÔÛ
VIEÄT NAM
2.1.1 Khaùi quaùt veà coâng ty Lieân doanh
Lieân doanh laø moät hình thöùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi
Vieät Nam ñöôïc phaùp luaät Vieät Nam coâng nhaän vaø ñöôïc
ñieàu chænh bôûi luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam.
Moät coâng ty lieân doanh ñöôïc thaønh laäp vôùi söï tham gia
cuûa moät beân laø moät hay nhieàu phaùp nhaân Vieät Nam vaø
beân kia laø moät hay nhieàu thaønh vieân nöôùc ngoaøi.
Ñaëc ñieåm cuûa Coâng ty Lieân doanh:
- Laø moät coâng ty TNHH
- Laø moät phaùp nhaân Vieät Nam
-5-
- Töï chuû veà taøi chính: voán phaùp ñònh cho moãi
beân lieân doanh ñoùng goùp (phía Vieät Nam ít nhaát laø
30%).
- Lôïi nhuaän vaø ruûi ro ñöôïc phaân chia theo tæ leä
goùp voán hoaëc theo thoûa thuaän.
2.1.2 Muïc ñích vaø yù nghóa cuûa vieäc lieân doanh:
a. Ñoái vôùi phía Vieät Nam
Caùc doanh nghieäp Vieät Nam ña phaàn laø caùc coâng ty
nhoû coù voán thaáp vaø trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä laïc
haäu, trình ñoä quaûn lyù non keùm, caùc kyõ thuaät quaûng
caùo, tieáp thò, chieâu thò coøn haïn cheá. Do ñoù saûn phaåm
coù chaát löôïng thaáp, ít ñöôïc bieát ñeán vì vaäy khoù coù khaû
naêng caïnh tranh treân thöông tröôøng. Do vaäy vieäc hôïp taùc
lieân doanh nhaèm muïc ñích:
- Taêng cöôøng voán
- Caûi tieán maùy moùc thieát bò, chuyeån giao coâng ngheä
môùi cuûa nöôùc ngoaøi.
- Naâng cao trình ñoä cuûa ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù.
- Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm.
- Caûi tieán caùc kyõ thuaät quaûng caùo, tieáp thò, khuyeán
maõi ñeå ñöa saûn phaåm ra thò tröôøng.
- Naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm
b. Ñoái vôùi phía nöôùc ngoaøi
Do lôïi theá so saùnh vaø trình ñoä phaùt trieån kinh teá,
trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät coâng ngheä giöõa nöôùc ngoaøi
vaø Vieät Nam khoâng gioáng nhau, vì vaäy ñoái vôùi phía nöôùc
ngoaøi vieäc lieân doanh nhaèm khai thaùc caùc lôïi theá so saùnh
cuûa caùc beân nhaèm muïc ñích gia taêng lôïi nhuaän.
- Thò tröôøng lao ñoäng ôû Vieät Nam reû (so vôùi nöôùc
ñaàu tö), do ñoù chi phí saûn xuaát ra saûn phaåm giaûm, lôïi
nhuaän taêng.
- Khoa hoïc kyõ thuaät, coâng ngheä cuûa Vieät Nam nhìn
chung coøn laïc haäu, do ñoù vieäc lieân doanh seõ taïo ra cô
hoäi cho phía nöôùc ngoaøi baùn maùy moùc, thieát bò coâng
ngheä cho phía Vieät Nam.
- Thò tröôøng Vieät Nam laø moät thò tröôøng lôùn ñaày
tieàm naêng do ñoù vieäc lieân doanh nhaèm muïc ñích khai
thaùc thò tröôøng.
-6-
- Ngoaøi ra do tình hình baát oån ñònh veà an ninh chính trò
ôû nhieàu khu vöïc treân theá giôùi, do ñoù vieäc lieân doanh
ñeå chuyeån voán ra nöôùc ngoaøi nhaèm muïc ñích chia seõ
ruûi ro, baûo toaøn voán.
c. Ñoái vôùi nhaø nöôùc Vieät Nam
Vieäc lieân doanh thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuõng
ñem laïi nhieàu lôïi ích cho nhaø nöôùc Vieät Nam nhö:
- Ñaåy maïnh toác ñoä phaùt trieån neàn kinh teá thoâng qua
vieäc taïo ra nhöõng xí nghieäp môùi hoaëc taêng qui moâ
cuûa caùc ñôn vò kinh teá.
- Giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà khoù khaên veà kinh teá vaø
xaõ hoäi trong nöôùc nhö thaát nghieäp, laïm phaùt.
- Taïo ra moâi tröôøng caïnh tranh laø ñoäng löïc kích thích
neàn kinh teá taêng tröôûng veà löôïng cuõng nhö veà chaát.
- Ñaåy maïnh quaù trình hoäi nhaäp kinh teá vôùi khu vöïc
vaø quoác teá.
- Tieáp nhaän kyõ thuaät, coâng ngheä vaø kinh nghieäm
quaûn lyù tieân tieán cuûa nöôùc ngoaøi.
Roõ raøng vôùi caùc muïc vaø yù nghóa cuûa vieäc lieân
doanh nhö ñaõ neâu treân thì lieân doanh laø moät hình thöùc
raát coù lôïi cho caû 3 phía: phía doanh nghieäp Vieät Nam, phía
doanh nghieäp nöôùc ngoaøi vaø caû ñoái vôùi phía nhaø nöôùc
Vieät Nam.
2.2 CAÙC VAÁN ÑEÀ ÑAËT RA VAØ BAØI HOÏC KINH
NGHIEÄM:
Roõ raøng vôùi caùc lôïi ích nhö ñaõ trình baøy ôû treân thì
lieân doanh laø moät hình thöùc ñaàu tö lyù töôûng, coù lôïi cho
nhieàu phía vaø phuø hôïp vôùi tình hình phaùt trieån kinh teá xaõ
hoäi cuûa Vieät Nam hieän nay. Tuy nhieân trong thöïc teá sau
moät thôøi gian vaän haønh ñaõ phaùt sinh ra nhieàu vaán ñeà
truïc traëc ôû moät soá lieân doanh laøm cho hình thöùc ñaàu tö
naøy daàn daàn khoâng coøn chieám öu theá nöõa. Chaúng haïn
nhö trong thôøi gian ñaàu töø khi coù luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi
taïi Vieät Nam, tyû leä caùc döï aùn lieân doanh thöôøng chieám
ñeán 80% trong toång soá döï aùn coøn 20% coøn laïi laø hình
thöùc hôïp taùc kinh doanh vaø 100% voán nöôùc ngoaøi. Caøng
veà sau naøy khuynh höôùng caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi
choïn hình thöùc ñaàu tö 100% voán nöôùc ngoaøi caøng taêng.
Trong naêm 1999 tyû leä döï aùn ñaàu tö 100% voán nöôùc
ngoaøi ñaõ leân ñeán 48%. Tuy nhieân cuõng coù nhieàu lieân
-7-
doanh hoaït ñoäng raát hieäu quaû. Vì vaäy caàn tìm hieåu caùc
nguyeân nhaân khoâng thuaän lôïi daãn ñeán caùc traéc trôû
trong lieân doanh ñeå ruùt ra caùc baøi hoïc kinh nhieäm caàn
traùnh hoaëc phaûi chuù yù khi muoán thaønh laäp lieân doanh.
2.2.1 Caùc vaán ñeà ñaët ra:
- Quan heä giöõa ñoái taùc Vieät Nam vaø ñoái taùc nöôùc
ngoaøi:
Thoâng thöôøng khi xaây döïng döï aùn, phía nöôùc ngoaøi
mong muoán tìm ñoái taùc Vieät Nam coù ñuû theá vaø löïc,
nhaát laø coù moái quan heä toát vôùi caùc Boä Ngaønh lieân
quan ñeå lieân doanh nhaèm muïc ñích giaûi quyeát caùc vaán
ñeà vöôùng maéc veà maët thuû tuïc haønh chaùnh. Hoaëc moät
soá nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi lôïi duïng söï “thieáu hieåu bieát”
cuûa phía ñoái taùc Vieät Nam ñeå truïc lôïi. Ngöôïc laïi, phía Vieät
Nam thöôøng coù taâm lyù quaù tin töôûng vaøo phía ñoái taùc
nöôùc ngoaøi, hoaëc do caû neå neân daãn ñeán tình traïng
thöôøng phaûi “nhöôøng nhòn” phía nöôùc ngoaøi khi baøn veà
phöông aùn saûn xuaát lieân doanh, chieán löôïc saûn phaàm
cheá ñoä taøi chaùnh keá toaùn, phaân chia ruûi ro, lôïi nhuaän…
Ngoaøi ra cuõng phaûi keå ñeán trình ñoä ngoaïi ngöõ cuûa moät
soá boä phaän caùc caùn boä quaûn lyù cuûa Vieät Nam coøn
keùm neân khi baøn baïc veà nhöõng vaán ñeà treân thöôøng
khoâng hieåu nhau vaø khoâng thoáng nhaát ñöôïc vôùi nhau.
- Söï thao tuùng cuûa moät soá nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi
khi hoï khai khoáng, khai taêng voán, trì hoaõn tieán ñoä goùp
voán vaø söï a dua cuûa moät soá caùn boä quaûn lyù Vieät Nam
vôùi muïc ñích tö lôïi ñaõ laøm cho phía nöôùc ngoaøi deã daøng
thao tuùng lieân doanh, daãn ñeán tình traïng loã laõ, nôï naàn
cuûa caùc lieân doanh vaø phaûi giaûi theå lieân doanh.
- Tình traïng loã laõ taïi nhieàu lieân doanh do vieäc quaûn lyù
ñieàu haønh keùm hieäu quaû hoaëc do söï baát ñoàng veà
phöông aùn saûn xuaát kinh doanh, chieán löôïc saûn phaåm,
chieán löôïc marketing… cuõng laøm cho caùc beân ñoái taùc
chaùn naûn vaø tìm caùch ruùt lui khoûi lieân doanh.
- Moät soá nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi lôïi duïng öu theá veà
voán lôùn cuûa coâng ty meï ôû nöôùc ngoaøi, khi ñaõ chieám
lónh ñöôïc thò tröôøng vaø thoâng thaïo caùc thuû tuïc haønh
chaùnh, tìm ñuû moïi caùch ñeå nuoát chöûng phía ñoái taùc Vieät
Nam, eùp phía Vieät Nam ra khoûi lieân doanh ñeå laäp coâng ty
100% voán nöôùc ngoaøi.
- Tyû leä goùp voán cuõng laø moät nguyeân nhaân daãn
ñeán caùc trôû ngaïi trong vieäc lieân doanh. Thoâng thöôøng ñoái
-8-
vôùi phía Vieät Nam thöôøng coù voán thaáp chieám tyû leä 30%-
40% voán vaø chuû yeáu goùp voán baèng quyeàn söû duïng
ñaát. Trong khi ñoù phía nöôùc ngoaøi coù voán lôùn thöôøng
chieám tyû leä 60%-70% vaø goùp voán baèng tieàn maët hoaëc
maùy moùc thieát bò. Do ñoù vôùi tyû leä ñoàng voán aáy thì cô
caáu hoäi ñoàng quaûn trò cuõng theo tyû leä goùp voán. Do ñoù
phía nöôùc ngoaøi thöôøng chieám ña soá trong hoäi ñoàng quaûn
trò, vì vaäy phía nöôùc ngoaøi chi phoái caùc hoaït ñoäng lieân
doanh cuõng laø ñieàu deã hieåu. Ngoaøi ra, khi lieân doanh coù
nhu caàu taêng voán hoaït ñoäng ñeå môû roäng qui moâ do tình
hình caïnh tranh gay gaét treân thò tröôøng thì phía Vieät Nam
khoâng coù khaû naêng ñaùp öùng. Vì vaäy vieäc duy trì lieân
doanh khi ñoù seõ heát söùc khoù khaên.
- Vaán ñeà veà thöông hieäu cuõng laø moät trong nhöõng
nhaân toá gaây trôû ngaïi trong lieân doanh. Quan ñieåm lieân
doanh buoäc caùc coâng ty lôùn phaûi laøm cho thöông hieäu
cuûa mình ñöôïc thì tröôøng bieát ñeán, ñieàu naøy baét buoäc
caàn caùc khoaûn ñaàu tö lôùn vaøo quaûng caùo vaø marketing
maø baûn thaân lieân doanh khoâng theå gaùnh vaùc. Phaàn lôùn
caùc coâng ty ñeàu phaûi nhôø ñeán söï baûo trôï cuûa caùc
coâng ty meï laø caùc coâng ty ña quoác gia hoaït ñoäng treân
nhieàu laõnh vöïc. Tuy nhieân vieäc tung moät löôïng tieàn lôùn
vaøo caùc bieän phaùp marketing, quaûng caùo daãn ñeán
nhöõng khoaûn loã naëng trong lieân doanh. Nhöng nhìn nhaän
veà vaán ñeà naøy caùc beân ñeàu coù quan ñieåm khaùc nhau.
Ñoái vôùi phía nöôùc ngoaøi thì nhöõng khoaûn loã naøy khoâng
ñaùng keå so vôùi khoaûn laõi coù ñöôïc töø söï khaúng ñònh
thöông hieäu vaø saûn phaåm chieám lónh thò tröôøng. Coøn ñoái
vôùi phía Vieät Nam thì raát khoù chaáp nhaän khi taøi saûn lieân
doanh cöù hao moøn daàn vaø vieäc quaûng caùo cho thöông
hieäu thöïc chaát khoâng phaûi thöông hieäu cuûa mình maø chæ
mang laïi lôïi ích cho coâng ty meï.
- Vaán ñeà naâng giaù ñaát ñai, nhaø xöôûng, beán baõi khi
goùp voán lieân doanh cuõng laø moät khoù khaên ñoái vôùi phía
ñoái taùc Vieät Nam trong lieân doanh (chæ aûnh höôûng ñoái
vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc). Khi lieân doanh ñaïi ña soá
doanh nghieäp nhaø nöôùc ñeàu ñem quyeàn söû duïng ñaát,
nhaø xöôûng, beán baõi laøm voán ñeå goùp vaøo lieân doanh.
Hoï ñònh giaù thaät cao nhaèm muïc ñích naâng soá voán goùp
cuûa mình leân. Ñieàu naøy thoaït nhìn coù veû coù lôïi ñoái vôùi
phía Vieät Nam nhöng thöïc chaát thì raát baát lôïi. Xeùt veà thöïc
chaát thì caùc giaù trò naøy ñeàu laø caùc giaù trò theå hieän
beân giaáy tôø maø doanh nghieäp khoâng ñöôïc höôûng lôïi gì
traùi laïi phaûi nhaän nôï vôùi nhaø nöôùc vaø phaûi traû daàn
-9-
haøng naêm. Do ñoù caøng muoán naâng giaù trò taøi saûn, tyû
leä goùp voán vaø giaù thueâ ñaát leân bao nhieâu thì doanh
nghieäp caøng phaûi laõnh cuïc nôï baáy nhieâu vaø phaûi coù
nghóa vuï traû nôï.
- Vaán ñeà veà maùy moùc thieát bò, coâng ngheä cuõng laø
moät nguyeân nhaân nöõa cuûa nhöõng trôû ngaïi. Khi lieân
doanh moät soá Coâng ty nöôùc ngoaøi goùp voán baèng maùy
moùc thieát bò coâng ngheä. Tuy nhieân sau khi lieân doanh ñöôïc
thaønh laäp, moät soá Coâng ty nöôùc ngoaøi ñöa vaøo Vieät Nam
caùc maùy moùc thieát bò cuõ hoaëc caùc maùy moùc thieát bò
môùi nhöng coâng ngheä ñaõ laïc haäu nhieàu naêm so vôùi theá
giôùi maø sau moät thôøi gian phía Vieät Nam môùi phaùt hieän
ra. Nguyeân nhaân cuûa vieäc naøy laø do phía Vieät Nam thieáu
toå chöùc giaùm ñònh hoaëc coù giaùm ñònh nhöng khoâng ñuû
caùc thoâng tin caàn thieát. Vaán ñeà naøy ñaõ gaây ra nhieàu
tranh caõi vaø daãn ñeán nhöõng raïn nöùt trong lieân doanh.
- Cuoái cuøng vaán ñeà veà vaên hoùa toå chöùc vaø phong
caùch quaûn lyù cuõng laø moät nguyeân nhaân khaùc daãn ñeán
nhöõng khoù khaên trôû ngaïi trong caùc lieân doanh. Trong
nhöõng naêm gaàn ñaây dö luaän baùo chí cuõng ñaõ ñeà caäp
raát nhieàu veà vaán ñeà naøy.
2.2.2 Baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra ñöôïc:
Qua vieäc phaân tích caùc khoù khaên trôû ngaïi treân, caàn
phaûi ruùt ra moät soá baøi hoïc kinh nghieäm caàn traùnh cho
phía Vieät Nam khi muoán xaây döïng lieân doanh.
- Khi ñònh giaù taøi saûn, giaù thueâ ñaát… phaûi ñònh giaù
töông ñoái chính xaùc vaø traùnh naâng giaù quaù cao vaø phaûi
caàn nhaéc ñeán khaû naêng traû nôï ngaân saùch nhaø nöôùc.
- Phaûi xem xeùt nghieân cöùu choïn löïa cho thaät kyõ ñoái
taùc, phaûi coù ñuû caùc thoâng tin caàn thieát veà ñoái taùc.
Tieâu chuaån choïn löïa ñoái taùc coù theå ñöôïc phaân thaønh 2
nhoùm boå sung vaø töông ñoàng. Nhoùm nhaân toá boå sung
bao goàm: tieàm löïc quaûn lyù, khaû naêng taøi chính vaø khaû
naêng saûn xuaát. Nhoùm nhaân toá töông ñoàng bao goàm
phong caùch quaûn lyù, khaû naêng coâng ngheä vaø quan heä
toát ñeïp vôùi ñoái taùc. Choïn ñuùng ñoái taùc seõ goùp phaàn
quan troïng trong thaønh coâng cuûa lieân doanh.
- Phaûi heát söùc chuù troïng ñeán vaán ñeà chaát löôïng
cuûa caùn boä quaûn lyù ñöa vaøo lieân doanh. Phaûi caân nhaéc
vaø choïn löïa thaät kyõ nhöõng caùn boä quaûn lyù coù phaåm
chaát ñaïo ñöùc toát, coù naêng löïc quaûn lyù vaø trình ñoä
- 10 -
chuyeân moân cao ñoàng thôøi phaûi gioûi ngoaïi ngöõ ñeå coù
theå quaûn lyù vaø ñieàu haønh lieân doanh toát vaø coù theå
ñaøm phaùn vôùi phía nöôùc ngoaøi moät caùch deã daøng
thoáng nhaát quan ñieåm veà caùc phöông thöùc saûn xuaát,
chieán löôïc quaûng caùo, tieáp thò saûn phaåm, caùc cheá ñoä
taøi chính keá toaùn, phaân chia ruûi ro vaø lôïi nhuaän…
Ngoaøi ra caùc caùn boä quaûn lyù Vieät Nam cuõng phaûi
coù baûn lónh chính trò vöõng vaøng. Khoâng a dua theo phía
nöôùc ngoaøi maëc cho phía nöôùc ngoaøi thao tuùng lieân doanh,
saün saøng baûo veä lôïi ích cho phía Vieät Nam. Beân caïnh ñoù
cuõng phaûi khoâng ngöøng boài döôõng vaø naâng cao trình ñoä
quaûn lyù cuûa caùc caùn boä quaûn lyù ñöa vaøo lieân doanh
thoâng qua caùc khoùa ñaøo taïo vaø huaán luyeän.
- Khi chuaån bò lieân doanh caàn phaûi hoaïch ñònh roõ
raøng caùc muïc tieâu, phaïm vi, laõnh vöïc lieân doanh. Phaûi
xaùc ñònh roõ raøng muïc ñích cuûa vieäc lieân doanh, nhu caàu,
lôïi ích vaø caùi giaù phaûi traû cho vieäc lieân doanh ñeå töø ñoù
coù söï chuaån bò hình thaønh caùc chieán löôïc kinh doanh,
phöông thöùc saûn xuaát cho phuø hôïp. Phaûi coù söï ñaøm
phaùn, trao ñoåi vaø thoáng nhaát veà caùc chieán löôïc phaùt
trieån cuûa lieân doanh vôùi phía ñoái taùc nöôùc ngoaøi tröôùc
khi thaønh laäp lieân doanh ñeå coù ñöôïc söï chuaån bò caàn
thieát khi coù nhöõng vaán ñeà phaùt sinh maâu thuaãn trong
quaù trình lieân doanh hoaït ñoäng.
- Phaûi coù bieän phaùp giaùm ñònh vieäc goùp voán baèng
maùy moùc thieát bò ñeå traùnh vieäc phía ñoái taùc nöôùc
ngoaøi ñònh giaù quaù cao maùy moùc thieát vì traùnh vieäc phía
nöôùc ngoaøi ñöa vaøo caùc maùy moùc thieát bò coâng ngheä
laïc haäu gaây toån thaát cho lieân doanh.
- Phaùt trieån vaên hoùa toå chöùc cuûa lieân doanh nhaèm
xaây döïng moái quan heä laøm vieäc toát, taïo ra söï coäng
höôûng, cuõng nhö phaùt trieån moät phong caùch quaûn lyù
chung trong lieân doanh.
Ñoái vôùi coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc:
- Taêng cöôøng khaâu quaûn lyù caùc chi phí. Caàn qui ñònh
giôùi haïn cuï theå veà cheá ñoä tieàn löông ñoái vôùi chuyeân gia
nöôùc ngoaøi trong lieân doanh, qui ñònh veà cheá ñoä coâng
taùc phí khi ñi ra nöôùc ngoaøi ñeå traùnh vieäc phía nöôùc
ngoaøi keâ khai naâng giaù tieàn löông vaø keâ khai khoáng caùc
khoaûn coâng taùc phí quaù lôùn maø lieân doanh phaûi gaùnh
vaùc.
- 11 -
- Phaûi coù cheá ñoä quaûn lyù vieäc quaûng caùo tieáp thò
vaø choáng caïnh tranh thieáu laønh maïnh, baùn phaù giaù
nhaèm muïc ñích chieám lónh thò tröôøng gaây thieät haïi cho
beân lieân doanh nhöng laïi coù lôïi ñoái vôùi caùc coâng ty meï ôû
nöôùc ngoaøi.
- Ban haønh qui cheá quaûn lyù ñoái vôùi caùc boä ñöôïc
ñieàu ñoäng sang lieân doanh.
2.3 CAÙC PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH & ÑAÙNH GIAÙ
HIEÄU QUAÛ DÖÏ AÙN
Trong lónh vöïc thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö, ñeå phaân tích
tính khaû thi cuûa döï aùn veà maët taøi chính/kinh teá, ngöôøi ta
thöôøng söû duïng ba nhoùm phöông phaùp phaân tích laø: giaù
trò töông ñöông, suaát thu lôïi vaø tyû soá lôïi ích – chi phí. Luaän
vaên cuûa chuùng ta chæ söû duïng hai nhoùm phöông phaùp
ñaàu tieân.
2.3.1 Nhoùm phöông phaùp giaù trò töông ñöông
Nhoùm phöông phaùp giaù trò töông ñöông ñöôïc chia thaønh
ba phöông phaùp laø: giaù trò hieän taïi, giaù trò haøng naêm vaø
giaù trò töông lai; trong ñoù phöông phaùp giaù trò hieän taïi
ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát.
Noäi dung cuûa nhoùm phöông phaùp naøy laø qui ñoåi toaøn
boä chuoãi doøng tieàn teä vaøo vaø doøng tieàn teä ra cuûa döï
aùn ôû moät möùc chieát khaáu naøo ñoù, thöôøng laø MARR
(Minimum Attractive Rate of Return), thaønh:
Moät giaù trò hieän taïi roøng (NPV – Net Present Value)
Moät chuoãi giaù trò ñeàu haøng naêm (AW – Annual
Worth)
Moät giaù trò töông lai (FW – Future Worth)
Veà tieâu chuaån ñaùnh giaù, döï aùn ñöôïc xem laø ñaùng
giaù khi NPV, AW, FW ≥ 0.
Trong luaän vaên chuùng ta chæ söû duïng phöông phaùp
giaù trò hieän taïi roøng neân phöông phaùp naøy ñöôïc giôùi
thieäu sau ñaây.
2.3.1.1 Phöông phaùp giaù trò hieän taïi roøng
Theo ñònh nghóa, giaù trò hieän taïi roøng laø toaøn boä thu
nhaäp vaø chi phí cuûa döï aùn ñöôïc qui ñoåi thaønh moät giaù
trò töông ñöông ôû hieän taïi.
NPV ñöôïc tính theo coâng thöùc:
- 12 -
Trong ñoù:
Bt: lôïi ích ôû naêm t
Ct: chi phí ôû naêm t
i: suaát chieát khaáu yeâu caàu
t: thöù töï naêm hoaït ñoäng cuûa döï aùn (naêm goác coù
soá thöù töï baèng 0)
N: soá naêm hoaït ñoäng cuûa döï aùn
Khi NPV ≥ 0 thì döï aùn ñöôïc xem laø ñaùng giaù.
Neáu coù nhieàu phöông aùn loaïi tröø nhau, phöông aùn
naøo coù NPV döông lôùn nhaát seõ ñöôïc choïn.
2.3.2 Nhoùm phöông phaùp suaát thu lôïi
Nhoùm phöông phaùp suaát thu lôïi coù hai phöông phaùp
thöôøng ñöôïc nhieàu ngöôøi söû duïng laø: suaát thu lôïi noäi taïi
(Internal Rate of Return – IRR) vaø suaát thu lôïi ngoaïi lai
(External Rate of Return – ERR). ÔÛ ñaây chæ giôùi thieäu
phöông phaùp suaát thu lôïi noäi taïi bôûi vì phöông phaùp
naøy seõ ñöôïc aùp duïng trong caùc chöông sau.
2.3.2.1 Phöông phaùp suaát thu lôïi noäi taïi
Suaát thu lôïi noäi taïi laø möùc laõi suaát maø neáu ñöôïc
söû duïng laøm heä soá chieát khaáu ñeå qui ñoåi doøng tieàn teä
cuûa döï aùn thì giaù trò hieän taïi cuûa thu nhaäp seõ caân baèng
vôùi giaù trò hieän taïi cuûa chi phí.
Coâng thöùc ñeå tính suaát thu lôïi noäi taïi:
Trong ñoù:
Bt: lôïi ích ôû naêm t
Ct: chi phí ôû naêm t
t: thöù töï naêm hoaït ñoäng cuûa döï aùn (naêm goác coù
soá thöù töï baèng 0)
N: soá naêm hoaït ñoäng cuûa döï aùn
i: chính laø IRR seõ ñöôïc tìm ra
Ñaùnh giaù döï aùn döïa theo IRR:
Khi moät döï aùn coù IRR ≥ MARR thì ñöôïc coi laø ñaùng
giaù.
- 13 -
So saùnh caùc döï aùn theo IRR:
Nguyeân taéc so saùnh laø theo gia soá voán ñaàu tö ∆.
Giaû söû chuùng ta ñang coù hai döï aùn laø A vaø B, trong
ñoù B coù voán ñaàu tö lôùn hôn A. Ñaúng thöùc duøng ñeå tính
gia soá voán ñaàu tö ∆ laø:
CF roøng (∆) = CF (B) – CF (A)
Trong tröôøng hôïp döï aùn A ñaùng giaù, döï aùn B seõ ñöôïc
coi laø ñaùng giaù hôn A khi IRR (∆) ≥ MARR, neáu nhö IRR (∆) <
MARR thì döï aùn B khoâng ñaùng giaù.
Trong tröôøng hôïp coù nhieàu döï aùn caàn thaåm ñònh, döï
aùn coù voán ñaàu tö lôùn hôn seõ ñöôïc coi laø ñaùng giaù hôn
neáu nhö suaát thu lôïi cuûa gia soá voán ñaàu tö laø IRR (∆) ≥
MARR.
Caùc böôùc tieán haønh, ñaàu tieân chuùng ta saép xeáp caùc
phöông aùn theo thöù töï voán ñaàu tö taêng daàn. Xeùt laàn löôït
caùc döï aùn coù voán ñaàu tö töø nhoû ñeán lôùn ñeå choïn ra
phöông aùn ñaùng giaù ñaàu tieân laøm phöông aùn “coá thuû”
thöù 1 (defender 1). Tieáp theo chuùng ta so saùnh caùc phöông
aùn coù voán ñaàu tö lôùn hôn vôùi phöông aùn defender 1 naøy,
neáu phöông aùn naøo coù IRR (∆) ≥ MARR thì ñöôïc coi laø ñaùng
giaù vaø seõ ñöôïc choïn laøm phöông aùn defender 2. Quaù trình
so saùnh cöù tieáp tuïc cho ñeán phöông aùn cuoái cuøng, phöông
aùn ñaùng giaù nhaát laø phöông aùn coá thuû sau cuøng.
2.3.3 Caùc quan ñieåm phaân tích taøi chính döï aùn
Phaân tích taøi chính döï aùn ñöôïc xaây döïng theo nhöõng
quan ñieåm khaùc nhau cuûa caùc caù nhaân, toå chöùc coù lieân
quan ñeán döï aùn. Coù hai quan ñieåm phaân tích laø quan
ñieåm toång ñaàu tö (quan ñieåm ngaân haøng) vaø quan
ñieåm chuû ñaàu tö.
2.3.3.1 Phaân tích theo quan ñieåm toång ñaàu tö
Nhaø phaân tích xem döï aùn nhö laø moät hoaït ñoäng coù
khaû naêng taïo ra nhöõng lôïi ích taøi chính vaø thu huùt nhöõng
nguoàn chi phí taøi chính roõ raøng. Theo quan ñieåm naøy, coøn
ñöôïc goïi laø quan ñieåm ngaân haøng, caùc nhaø phaân phoái
xem xeùt toaøn boä doøng taøi chính chi cho döï aùn vaø caùc lôïi
ích thu ñöôïc, ñi keøm vôùi chi phí cô hoäi cuûa nhöõng thaønh
phaàn taøi chính ñoùng goùp vaøo döï aùn.
Keát quaû phaân tích cho pheùp chuùng ta ñaùnh giaù tính
khaû thi taøi chính cuûa döï aùn.
Quan ñieåm toång ñaàu tö ñöôïc trình baøy nhö sau:
A = Lôïi ích taøi chính tröïc tieáp – Chi phí taøi chính
tröïc tieáp – Chi phí cô hoäi cuûa taøi saûn hieän coù
- 14 -
2.3.3.2 Phaân tích theo quan ñieåm chuû ñaàu tö
Phaân tích theo quan ñieåm chuû ñaàu tö hay coå ñoâng,
caùc nhaø phaân tích xem xeùt doøng taøi chính chi cho döï aùn
vaø caùc lôïi ích thu ñöôïc, ñi keøm vôùi chi phí cô hoäi cuûa voán
coå ñoâng ñoùng goùp vaøo döï aùn; coi voán vay laø khoaûn thu,
traû voán vay vaø laõi laø khoaûn chi.
B = A + Voán vay – Traû laõi vaø nôï vay
Trong döï aùn naøy, moãi beân goùp voán theo traùch nhieäm
ñaõ ghi trong hôïp ñoàng. Chuùng ta khoâng phaân tích nguoàn
goác cuûa phaàn voán goùp naøy, vì caùc beân coi voán naøy nhö
laø voán coå ñoâng vaø yeâu caàu suaát thu lôïi toái thieåu laø
15%.
Do ñoù, luaän vaên chæ phaân tích döï aùn theo quan ñieåm
chuû ñaàu tö döôùi goác ñoä toaøn döï aùn vaø döôùi goác ñoä
caùc beân tham gia.
2.3.4 Phaân tích ruûi ro
Vieäc phaân tích ruûi ro döï aùn nhaèm cung caáp thoâng tin
veà caùc khaû naêng coù theå xaûy ra cuûa ñoä ño hieäu quaû.
Ruûi ro laø söï sai leäch giöõa giaù trò öôùc tính vaø giaù trò thöïc
teá. Caùc nhaäp löôïng vaø xuaát löôïng cuûa döï aùn laø caùc soá
lieäu döï baùo, khi noùi ñeán döï baùo laø phaûi luoân ñi keøm
vôùi sai soá. Do ñoù, caùc döï aùn ñeàu coù ruûi ro nhaát ñònh
tuøy thuoäc vaøo söï thay ñoåi cuûa moâi tröôøng vaø ñoä tin
caäy cuûa giaù trò döï baùo.
Nguoàn goác cuûa ruûi ro laø do sai soá döï baùo; söï khoâng
chaéc chaén lieân quan ñeán loaïi hình kinh doanh, neàn kinh teá;
thay ñoåi veà thieát bò vaø coâng ngheä; vaø yeáu toá raát quan
troïng phaûi keå ñeán laø thôøi gian döï aùn.
Trong thöïc teá coù nhieàu phöông phaùp phaân tích ruûi ro.
Trong ñoù phaân tích ruûi ro baèng caùch öùng duïng moâ phoûng
Monte Carlo laø phöông phaùp xaùc suaát coù nhieàu öu ñieåm
bôûi caùch ñeà caäp vaán ñeà cuûa noù mang tính toaøn dieän
hôn, ñaëc bieät khi ñöôïc söï hoå trôï maïnh meõ cuûa maùy tính
ñieän töû. Hieän nay noù ñöôïc aùp duïng roäng raõi treân theá
giôùi trong coâng taùc thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö. Chính vì vaäy
phöông phaùp naøy ñöôïc löïa choïn ñeå phaân tích ruûi ro cho döï
aùn.
2.3.4.1. Moâ phoûng Monte Carlo:
Moâ phoûng Monte Carlo ñöôïc aùp duïng cho caùc heä
thoáng maø caùc thaønh phaàn cuûa chuùng coù bieåu thò söï
ngaãu nhieân. Moâ phoûng Monte Carlo laø moät coâng cuï ñeå
- 15 -
phaân tích caùc hieän töôïng coù chöùa yeáu toá ruûi ro nhaèm
tìm ra lôøi giaûi gaàn ñuùng. Noù ñôn giaûn trong vieäc thöïc
hieän, ñaëc bieät khi söû duïng caùc maùy tính soá vaø khoâng
yeâu caàu nhöõng coâng cuï toaùn hoïc phöùc taïp. Trong phaân
tích döï aùn ñaàu tö, doøng tieàn teä laø moät toå hôïp phöùc taïp
cuûa nhieàu tham soá coù tính chaát cuûa bieán ngaãu nhieân
phaûi öôùc löôïng qua döï baùo nhö: saûn löôïng ñieän, giaù baùn
ñieän, voán ñaàu tö, chi phí vaän haønh...
Thöïc chaát cuûa moâ phoûng Monte Carlo laø vieäc toå
hôïp caùc keát cuïc boä phaän, ñaõ ñöôïc löïa choïn moät caùch
ngaãu nhieân cuûa caùc bieán ngaãu nhieân ñeå coù moät keát
quaû thöïc nghieäm (trial outcome) cuûa ñaïi löôïng toång hôïp
caàn phaân tích. Quaù trình ñoù ñöôïc laëp laïi nhieàu laàn ñeå
coù moät taäp hôïp ñuû lôùn caùc keát quaû thöïc nghieäm. Cuoái
cuøng xöû lyù thoáng keâ ñeå coù caùc ñaëc tröng thoáng keâ
ñaïi löôïng toång hôïp ñoù.
Thuû tuïc moâ phoûng toång quaùt goàm:
Böôùc thöù nhaát: Tìm caùch phaùt ra hay löïa choïn moät
caùch ngaãu nhieân caùc keát cuïc cuûa bieán ngaãu nhieân vôùi
yeâu caàu vieäc löïc choïn phaûi ñaûm baûo cho caùc keát cuïc
coù theå coù phaân phoái xaùc suaát gioáng nhö phaân phoái
xaùc suaát ban ñaàu cuûa bieán ngaãu nhieân.
Böôùc thöù hai: Sau khi coù caùc keát cuïc thaønh phaàn,
chuùng ta deã daøng toå hôïp ñeå tính keát quaû döï aùn. Laäp
laïi quaù trình ñoù nhieàu laàn chuùng ta seõ coù nhieàu giaù trò
coù theå coù theå cuûa keát quaû döï aùn vaø duøng caùc pheùp
tính thoáng keâ ñeå xaùc ñònh caùc ñaëc tröng thoáng keâ, nhö
giaù trò trung bình, phöông sai ... cuûa ñaïi löôïng toång hôïp caàn
phaân tích.
2.3.4.2. Phaân tích ruûi ro baèng caùch öùng duïng moâ
phoûng Monte – Carlo:
Quaù trình phaân tích ruûi ro cuûa moät döï aùn ñaàu tö coù
theå ñöôïc chia ra thaønh caùc böôùc sau:
Moâ hình Phaân tích Phaân phoái xaùc suaát
Toaùn hoïc ñoä nhaïy xaùc ñònh caùc giôùi haïn
phaïm vi
Cho caùc bieán soá
Daïng phaân phoái xaùc suaát Caùc ñieàu kieän
Vaän haønh Phaân ích
cho caùc bieán soá töông quan moâ phoûng keát
quaû
- 16 -
Hình 2 .1: Quaù trình phaân tích ruûi ro
Böôùc 1: Moâ hình toaùn hoïc
Moâ hình toaùn hoïc naøy xaùc ñònh caùc moái quan heä ñaïi
soá giöõa caùc bieán soá baèng soá. Noù laø taäp hôïp caùc
coâng thöùc xöû lyù moät soá bieán soá maø chuùng daãn
ñeán söï ñaùnh giaù cuûa moät keát quaû ñöôïc yeâu caàu.
Böôùc 2: Phaân tích ñoä nhaïy
Phaân tích ñoä nhaïy cuõng chính laø moät phöông phaùp
phaân tích ruûi ro seõ ñöôïc söû duïng tröôùc moâ phoûng
Monte Carlo ñeå xaùc ñònh nhöõng bieán soá quan troïng
nhaát trong moâ hình ñaùnh giaù döï aùn vaø giuùp ngöôøi
phaân tích löïa choïn ñöôïc caùc bieán ruûi ro quan troïng
(nhöõng bieán soá naøy giaûi thích haàu heát caùc ruûi ro cuûa
döï aùn).
Moät bieán soá ñöôïc coi laø quan troïng phuï thuoäc vaøo:
+ Tyû leä cuûa noù trong toång lôïi ích hay chi phí
+ Phaïm vi caùc giaù trò coù khaû naêng.
Phaân tích ñoä nhaïy cho pheùp kieåm tra ñöôïc ñoä nhaïy cuûa
keát quaû döï aùn (NPV hay IRR hay caùc keát quaû khaùc)
theo bieán ñoäng cuûa töøng thoâng soá moät.
Ñeå nhaän daïng caùc bieán soá ruûi ro, chuùng ta coù theå
aùp duïng caùc kyõ thuaät Phaân tích moät chieàu.
Böôùc 3 vaø 4: Xaùc ñònh caùc daïng phaân phoái xaùc
suaát cuûa caùc bieán soá vaø caùc giôùi haïn
phaïm vi cuûa chuùng
Vieäc xaây döïng caùc phaân phoái xaùc suaát cho caùc bieán
soá ruûi ro cuûa döï aùn ñöôïc tuyeån choïn trong giai ñoaïn
phaân tích ñoä nhaïy bao goàm vieäc xaùc ñònh caùc giaù trò
ñieåm vaø vieäc phaân phoái caùc troïng soá xaùc suaát cuûa
noù.
Caùc giôùi haïn bieân ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua söï quy
ñònh caùc giaù trò nhoû nhaát vaø lôùn nhaát. Vôùi nhöõng
phaân phoái daïng baäc thang cuõng caàn xaùc ñònh cuï theå
nhöõng phaïm vi phuï ñöôïc naèm beân trong giôùi haïn. Xaùc
ñònh caùc giôùi haïn phaïm vi cho caùc bieán soá döï aùn laø
moät quaù trình khaûo saùt nhöõng döõ kieän coù saün töø
hình aûnh caùc keát cuïc cuï theå. Nghieân cöùu nhöõng quan
saùt lòch söû cuûa moät bieán soá ngöôøi ta coù theå tìm
- 17 -
ñöôïc moät phaân phoái taàn soá (frequency distribution) cuûa
noù.
Caùc phaân phoái xaùc suaát ñieàu chænh tính coù theå ñuùng
cuûa vieäc löïa choïn caùc giaù trò naèm trong caùc phaïm vi
ñaõ ñöôïc xaùc ñònh. Chuùng laø nhöõng coâng cuï toaùn hoïc
gaùn caùc troïng soá cho taát caû caùc keát cuïc coù theå. Vì
vaäy chuùng kieåm soaùt ñöôïc vieäc löïa choïn ngaãu nhieân
cuûa caùc giaù trò cho moät bieán soá ñaõ cho trong khi moâ
phoûng döï aùn, moãi phaïm vi giaù trò ñöôïc xaùc ñònh phaûi
ñöôïc gaén vôùi moät phaân phoái xaùc suaát.
Böôùc 5: Caùc ñieàu kieän töông quan
“Xu höôùng hai bieán soá cuøng bieán thieân vôùi nhau ñöôïc
goïi laø söï töông quan vaø ngöôøi ta duøng heä soá töông
quan ñeå ño xu höôùng naøy” (Brigham, 1992)
Ñeå toái thieåu hoùa khaû naêng taïo ra nhöõng keát quaû sai
laïc, neân nhaän ra vaø xaùc ñònh moái quan heä cuûa caùc
bieán soá töông quan cao trong moät moâ hình, vì vaäy ñaûm
baûo ñöôïc söï löïa choïn ngaãu nhieân caùc giaù trò cuûa caùc
bieán soá naøy trong giai ñoaïn moâ phoûng maø khoâng vi
phaïm nhöõng ñieàu kieän ñaõ cuï theå hoùa.
Böôùc 6: Vaän haønh moâ phoûng
Giai ñoaïn vaän haønh moâ phoûng laø coâng vieäc khoù
khaên maát nhieàu thôøi gian nhaát ñöôïc daønh cho maùy
tính. Quaù trình treân laëp ñi laëp laïi cho ñeán khi ñuû nhöõng
keát quaû caàn thieát ñeå xöû lyù thoáng keâ. Ñeå coù ñöôïc
moät möùc ñoä chính xaùc caàn thieát, caàn phaûi thöïc hieän
moät soá khaù lôùn nhöõng pheùp thöû Monte Carlo, coù khi
ñeán haøng traêm laàn. Noùi chung soá pheùp thöû caøng
lôùn, caùc keát cuïc trung bình caøng oån ñònh. Choïn soá laàn
moâ phoûng bao nhieâu laø moät vaán ñeà phöùc taïp naèm
ngoaøi phaïm vi cuûa luaän vaên naøy. Trong thöïc teá
thöôøng söû duïng moät quy moâ ngaãu nhieân khoaûng vaøi
traêm laàn vaän haønh moâ phoûng.
Böôùc 7: Phaân tích caùc keát quaû
Cuoái cuøng laø phaân tích vaø giaûi thích caùc keát quaû thu
ñöôïc trong giai ñoaïn vaän haønh moâ phoûng. Moãi keát quaû
taïo ra töôïng tröng cho xaùc suaát xaûy ra maø noù baèng:
P(i) = 1/n
Trong ñoù p(i) = xaùc suaát cuûa keát cuïc ñaõ cho
n = kích thöôùc maãu
- 18 -
Vì vaäy, xaùc suaát cuûa keát quaû cuûa döï aùn laø naèm
döôùi moät giaù trò naøo ñoù thì ñôn giaûn laø soá keát quaû vôùi
moät giaù trò thaáp hôn nhaân xaùc suaát cuûa moät laàn quan
saùt. Baèng caùch veõ haøm phaân phoái xaùc suaát tích luõy
cuûa caùc keát quaû, ngöôøi ta coù theå quan saùt möùc ñoä
mong ñôïi cuûa keát quaû döï aùn öùng vôùi töøng giaù trò ñaõ
cho baát kyø. Ruûi ro cuûa döï aùn ñöôïc bieåu thò qua haøm
phaân phoái xaùc suaát tích luõy.
Luaän vaên seõ söû duïng phaàn meàm Crystal Ball ñeå
phaân tích ruûi ro.
2.3.4.3 Giôùi thieäu phaàn meàm Crystal Ball
Crystal Ball laø moät phaàn meàm chaïy treân neàn Microsoft
Excel duøng ñeå phaân tích ruûi ro vaø döï baùo, Crystal Ball do
Decisioneering, Inc. – Denver, Hoa Kyø – phaùt trieån.
Crystal Ball duøng kyõ thuaät moâ phoûng Monte Carlo treân
caùc bieán khoâng chaéc chaén ñöôïc ngöôøi söû duïng ñònh
nghóa nhö laø moät phaân phoái xaùc suaát phuø hôïp (döïa theo
soá lieäu quaù khöù) ñeå döï baùo moät daõy keát quaû cuøng
möùc ñoä tin caäy.
Tröôùc khi thöïc hieän chaïy moâ phoûng chuùng ta chæ vieäc
ñònh nghóa caùc bieán vaø caùc muïc tieâu döï baùo, choïn soá
laàn thöû, cuoái cuøng thöïc hieän chaïy vaø taïo baùo caùo. Ñieàu
quan troïng laø chuùng ta phaûi khai baùo phaân phoái xaùc suaát
cuûa caùc bieán ñuùng vôùi baûn chaát thöïc teá.
2.3.5 PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH KINH TEÁ
2.3.5.1 Khaùi nieäm:
Phaân tích kinh teá döï aùn ñaàu tö laø quaù trình phaân tích
nhöõng lôïi ích maø döï aùn mang laïi cho xaõ hoäi caân ñoái vôùi
nhöõng chi phí maø xaõ hoäi ñaõ boû ra cho döï aùn treân quan
ñieåm söû duïng coù hieäu quaû nhaát nguoàn taøi nguyeân khan
hieám cuûa quoác gia. Söï phaân tích naøy döïa treân giaù kinh
teá (chi phí cô hoäi, giaù hieäu quaû – efficiency price) maø
khoâng hoaøn toaøn döïa vaøo giaù thò tröôøng.
2.3.5.2 Söï khaùc nhau giöõa phaân tích kinh teá vaø phaân
tích taøi chính
Phaân tích kinh teá vaø phaân tích taøi chính coù nhöõng
ñieåm gioáng nhau laø caû hai ñeàu söû duïng chæ tieâu NPV, IRR
vaø ñoä nhaïy ñeå phaân tích (trong phöông phaùp phaân tích
baèng giaù trò hieän taïi), treân cô sôû döï baùo chu chuyeån
tieàn maët (Cash flow forecast). Ñieåm khaùc nhau theå hieän ôû
nhöõng noäi dung sau:
- 19 -
Baûng 2.1- Söï khaùc nhau giöõa phaân tích kinh teá vaø
phaân tích taøi chính
Phaân tích taøi Phaân tích kinh teá
chính
- Muïc tieâu - Toái ña hoùa lôïi - Muïc tieâu cuûa phaân
phaân tích. nhuaän cho chuû tích nhaèm toái ña hoùa
ñaàu tö. lôïi ích cho xaõ hoäi.
- Giaù söû
duïng ñeå - Giaù thò tröôøng - Giaù kinh teá: chi phí cô
phaân tích (market price) hoäi cuûa voán, giaù thò
tröôøng ñieàu chænh
thaønh giaù kinh teá.
- Taøi trôï - Laø khoaûn thu
(Subsidies) cuûa döï aùn. - Laø khoaûn xaõ hoäi taøi
- Thueá trôï, laø khoaûn chi cuûa
(Taxes) xaõ hoäi cho döï aùn.
- Laø khoaûn chi cuûa
doanh nghieäp. - Laø khoaûn ñoùng goùp
cuûa döï aùn cho xaõ hoäi,
ñaây laø khoaûn thu cuûa
döï aùn xeùt treân quan
- Khoaûn nôï - Khoaûn nôï naøy laø ñieåm cuûa phaân tích
(Debt khoaûn chi cuûa döï kinh teá.
service – aùn.
voán vay +
- Khoaûn nôï ñöôïc xem
laõi)
nhö laø khoaûn tieàn chu
chuyeån.
2.3.5.3 Phöông phaùp phaân tích kinh teá:
Phaân tích kinh teá döï aùn ñaàu tö thöôøng ñöôïc tieán
haønh theo caùc böôùc sau:
1. Xaùc ñònh khoaûn chi cuûa döï aùn bao goàm chi phí
ñaàu tö cô baûn vaø chi phí hoaït ñoäng cuûa döï aùn.
2. Xaùc ñònh nhöõng khoaûn thu cuûa döï aùn.
3. Thieát laäp baûng döï baùo doøng löu kim (Cash flow
forecast)
4. Ñieàu chænh chi phí vaø lôïi ích theo giaù kinh teá.
- 20 -
MÔÛ ÑAÀU
1.1 BOÁI CAÛNH CUÛA VAÁN ÑEÀ:
Trong 10 naêm qua neàn kinh teá Vieät nam ñaõ ñaït nhieàu
thaønh quaû ñaùng keå : möùc taêng tröôûng GDP ñaït trung
bình 7,8%/naêm, rieâng möùc taêng tröôûng GDP coâng
nghieäp ñaït töø 13 ñeán 14%. Tuy nhieân , so vôùi caùc
nöôùc khaùc trong khu vöïc kinh teá Vieät nam vaãn coøn ôû
möùc phaùt trieån raát thaáp. Moät trong nhöõng yeáu keùm
ñoù laø heä thoáng kieán truùc haï taàng nhö ñöôøng saù ,
caàu coáng , beán caûng , saân bay, heä thoáng cung caáp
nöôùc, ñieän vaø thoâng tin… Vì vaäy ñeå phaùt trieån , Vieät
Nam ñang coù keá hoaïch ñaåy nhanh vieäc caûi taïo vaø xaây
döïng môùi heä thoáng haï taàng naøy.
Noùi rieâng, vieäc caûi taïo vaø xaây döïng maïng löôùi ñieän
bao goàm heä thoáng truyeàn taûi ñieän, heä thoáng phaân
phoái vaø haï theá ñöôïc xem laø moät trong nhöõng nhieäm
vuï chính trong keá hoaïch phaùt trieån cuûa Boä Coâng
Nghieäp töø nay ñeán naêm 2010. Laõnh vöïc naøy ñaõ vaø
ñang thu huùt nhieàu söï quan taâm töø caùc coâng ty lôùn
nöôùc ngoaøi mong muoán ñöôïc hôïp taùc vaø ñaàu tö ôû Vieät
Nam .
Keá hoaïch phaùt trieån cung öùng ñieän taïi Vieät Nam cuõng
cho thaáy raèng nhu caàu veà caùp ñieän seõ gia taêng ñaùng
keå trong nhöõng naêm tôùi. Keá hoaïch xaây döïng maïng
löôùi ñieän quoác gia cho ñeán naêm 2010 ñöôïc theå hieän
nhö sau :
Ñôn vò :Km
Maïng löôùi truyeàn 1996 2010
taûi
220kV 4.047 15.500
110kV 15.257 45.000
6-35 kV 45.218 135.000
Ñeå ñaùp öùng nhu caàu neâu treân, theo öôùc tính ngaønh
ñieän caàn moät löôïng voán ñaàu tö khoaûng haøng traêm
trieäu USD ñeå mua caùp ñieän ñaùp öùng cho keá hoaïch caûi
-1-
taïo vaø môû roäng maïng löôùi ñieän do Boä Naêng Löôïng ñeà
ra. Hieän nay haøng naêm ngaønh ñieän phaûi tieâu toán
haøng trieäu USD ñeå nhaäp khaåu caùp ñieän töø caùc nöôùc
Myõ, UÙc, Haøn Quoác, Ñaøi Loan … vôùi chi phí cao vaø toán
moät löôïng ngoaïi teä khaù lôùn. Trong boái caûnh ñoù Nhaø
nöôùc ñaõ coù nhieàu chính saùch ñoåi môùi nhaèm thu huùt
voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeå hôïp taùc saûn xuaát, chuyeån
giao coâng ngheä vaø thuùc ñaåy saûn xuaát trong nöôùc phaùt
trieån. Hieän ngaønh ñieän cuõng coù keá hoaïch lieân doanh
vôùi nöôùc ngoaøi ñeå saûn xuaát caùp ñieän nhaèm giaûm
bôùt vieäc nhaäp caùp töø nöôùc ngoaøi, tieát kieäm ñöôïc
moät löôïng ngoaïi teä ñaùng keå cho nhaø nöôùc. Döï aùn lieân
doanh saûn xuaát caùp ñieän döôùi teân goïi Coâng Ty Lieân
Doanh VINA-GT CABLE ñöôïc hình thaønh giöõa Coâng Ty Ñieän
Löïc TP. HCM vaø 2 Coâng Ty nöôùc ngoaøi laø PT.GT Kabel
Indonesia Tbk vaø Globalindo Investments Private Limited.
Ñaây laø döï aùn coù toång voán ñaàu tö öôùc tính sô boä
khoaûng 14,5 trieäu USD. Trong ñoù phía Vieät Nam döï kieán
goùp voán 3 trieäu USD. Saûn phaåm chính cuûa döï aùn laø
caùc loaïi caùp ñoàng vaø nhoâm coù ñöôøng kính töø 70 -
300mm2, chuû yeáu phuïc vuï cho nhu caàu caûi taïo heä
thoáng ñieän Quoác Gia vaø moät phaàn nhoû xuaát khaåu
sang caùc nöôùc khu vöïc Ñoâng Nam AÙ vaø Trung Quoác.
Vôùi nhu caàu veà caùp ñieän cuûa ngaønh Ñieän löïc nhö treân
cho thaáy thò tröôøng tieàm naêng veà laõnh vöïc naøy raát
lôùn. Hieän nay trong nöôùc cuõng ñaõ coù moät soá doanh
nghieäp nhaø nöôùc cuõng nhö tö nhaân ñaõ vaø ñang hoaït
ñoäng trong laõnh vöïc naøy, cuõng nhö moät soá nhaø ñaàu tö
nöôùc ngoaøi cuõng ñaõ tham gia vaøo thò tröôøng naøy. Do
ñoù söï caïnh tranh ñeå giaønh laáy thò tröôøng cuõng raát
lôùn.
Hieän taïi döï aùn ñang ñöôïc nghieân cöùu sô boä. Tuy nhieân
laõnh ñaïo phía ñoái taùc Vieät Nam hieän vaãn coøn nhieàu
phaân vaân vôùi caùc caâu hoûi sau:
+ Möùc ñoä hieäu quaû cuûa döï aùn coù ñuû ñeå haáp
daãn phía Vieät Nam tham gia lieân doanh khoâng vaø
neân tham gia goùp voán ôû möùc ñoä naøo ?
+ Khaû naêng maø lieân doanh chieám lónh ñöôïc moät thò
phaàn ñaùng keå ñeå caïnh tranh vôùi caùc doanh nghieäp
saûn xuaát caùp trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi nhö theá
naøo?
-2-
+ Nhöõng ruûi ro naøo lieân doanh coù theå gaëp phaûi ?
+ Trieån voïng chung cuûa döï aùn ?
Trong boái caûnh treân , ñeà taøi “Ñaùnh giaù trieån
voïng vaø hieäu quaû ñaàu tö cuûa döï aùn Coâng Ty
Lieân Doanh saûn xuaát caùp ñieän VINA-GT CABLE” ñaõ
ñöôïc hình thaønh nhaèm goùp phaàn laøm roõ hôn moät soá
vaán ñeà ñeå laõnh ñaïo Coâng Ty Ñieän Löïc Thaønh Phoá Hoà
Chí Minh coù theå sôùm ra quyeát ñònh coù neân lieân doanh
vaø ñaàu tö hay khoâng.
1.2 CAÙC MUÏC TIEÂU CUÛA LUAÄN VAÊN :
Töø caùc vaán ñeà trong quaûn lyù neâu treân, luaän vaên döï
kieán taäp trung vaøo caùc muïc tieâu sau:
a) Ñaùnh giaù veà thò tröôøng.
b) Xaùc ñònh möùc ñoä hieäu quaû taøi chính cuûa döï aùn
vôùi caùc phöông aùn goùp voán khaùc nhau.
c) Nhaän ra caùc yeáu toá ruûi ro chuû yeáu veà maët taøi
chính cuûa döï aùn ñoái vôùi moãi phöông aùn.
d) Ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá cuûa döï aùn ñoái vôùi
neàn kinh teá quoác gia.
1.3 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
a) Phöông phaùp thöïc hieän:
Thu thaäp döõ
Tröôùc heát luaän vaên toång quan nhöõng cô sôû lyù
lieäu
thuyeát cuõng nhö kinh nghieäm veà xaây döïng lieân
doanh , phaân tích döï aùn, phaân tích ruûi ro … ñeå vaän
duïng cho tröôøng hôïpVaän
cuï theå
duïng lyù VINA-GT CABLE.
cuûa
thuyeát vaø kinh
b) Veà döõ lieäu: nghieäm veà
Döõ lieäu thöù caáp phaân tích döï
thu thaäp töø aùn
Toång Coâng Ty Ñieän
Löïc Vieät Nam vaø Coâng Ty Ñieän Löïc Thaønh Phoá Hoà
Phaân
Chí Minh cuõng nhö baùo tích ôû
caùo taøimoät soá lieân doanh
thuoäc khu vöïc TP.Hoà Chíchính
Minh, caùc baøi baùo coù lieân
quan veà lieân doanh vaødöï ñaàuaùntö nöôùc ngoaøi ôû Vieät
Nam.
Ñaùnh giaù hieäu
quaû kinh
c) Moâ hình hoaù phöông phaùp teá cöùu:
nghieân
cuûa döï aùn
Phaân tích ruûi ro
-3-
Keát luaän vaø
kieán nghò
1.4 PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU :
Ñaây laø döï aùn lieân doanh ñaàu tö. Luaän vaên haïn
cheá xem xeùt vaán ñeà treân caùc quan ñieåm cuûa phía
Vieät Nam vaø caùc quyeát ñònh chuû yeáu lieân quan ñeán
Coâng Ty Ñieän Löïc TP. HCM. Döï aùn cuõng giôùi haïn
phaïm vi thò tröôøng trong khu vöïc TP.HCM vaø caùc tænh
phía Nam. Veà noäi dung khoa hoïc, luaän vaên chuû yeáu
xem xeùt khía caïnh taøi chính, kinh teá vaø chæ moät
phaàn veà toå chöùc cuûa döï aùn lieân doanh.
1.5 NOÄI DUNG CUÛA LUAÄN VAÊN:
- Giôùi thieäu toång quan veà tình hình lieân doanh vaø
caùc phöông phaùp phaân tích döï aùn.
- Giôùi thieäu toång quan veà döï aùn.
- Xaây döïng caùc phöông aùn lieân doanh sao cho phuø
hôïp vôùi naêng löïc veà taøi chính.
- Phaân tích taøi chính cuûa döï aùn döïa treân caùc
phöông aùn goùp voán khaùc nhau.
- Phaân tích ruûi ro cuûa döï aùn.
- Ñaùnh giaù hieäu quaû kinh teá cuûa döï aùn.
- Ñaùnh giaù trieån voïng chung cuûa döï aùn.
-4-
1.6 YÙ NGHÓA CUÛA ÑEÀ TAØI:
- Ñoái vôùi caù nhaân: vieäc thöïc hieän ñeà taøi phaân
tích ñaùnh giaù moät döï aùn thöïc teá seõ giuùp cho
ngöôøi laøm toång hôïp ñöôïc caùc lyù thuyeát ñaõ hoïc
vaø vaän duïng moät caùch khoa hoïc vaøo trong moät
döï aùn thöïc tieãn, goùp phaàn naâng cao trình ñoä
nhaän thöùc vaø khaû naêng phaân tích ñaùnh giaù döï
aùn.
- Ñoái vôùi chuû ñaàu tö: treân cô sôû phaân tích ñaùnh
giaù caùc khía caïnh cuûa döï aùn seõ giuùp cho Coâng Ty
Ñieän Löïc TP. HCM coù nhöõng quyeát ñònh ñuùng ñaén
trong vieäc ñaàu tö hay khoâng ñaàu tö vaøo döï aùn vaø
neáu coù ñaàu tö vaøo döï aùn cuõng seõ goùp phaàn
haïn cheá ñöôïc caùc ruûi ro coù theå coù.
CHÖÔNG II:
TOÅNG QUAN VEÀ HÔÏP TAÙC LIEÂN
DOANH
& ÑAÙNH GIAÙ HIEÄU QUAÛ DÖÏ AÙN
2.1 TOÅNG QUAN VEÀ HÔÏP TAÙC LIEÂN DOANH ÔÛ
VIEÄT NAM
2.1.1 Khaùi quaùt veà coâng ty Lieân doanh
Lieân doanh laø moät hình thöùc ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi
Vieät Nam ñöôïc phaùp luaät Vieät Nam coâng nhaän vaø ñöôïc
ñieàu chænh bôûi luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi Vieät Nam.
Moät coâng ty lieân doanh ñöôïc thaønh laäp vôùi söï tham gia
cuûa moät beân laø moät hay nhieàu phaùp nhaân Vieät Nam vaø
beân kia laø moät hay nhieàu thaønh vieân nöôùc ngoaøi.
Ñaëc ñieåm cuûa Coâng ty Lieân doanh:
- Laø moät coâng ty TNHH
- Laø moät phaùp nhaân Vieät Nam
-5-
- Töï chuû veà taøi chính: voán phaùp ñònh cho moãi
beân lieân doanh ñoùng goùp (phía Vieät Nam ít nhaát laø
30%).
- Lôïi nhuaän vaø ruûi ro ñöôïc phaân chia theo tæ leä
goùp voán hoaëc theo thoûa thuaän.
2.1.2 Muïc ñích vaø yù nghóa cuûa vieäc lieân doanh:
a. Ñoái vôùi phía Vieät Nam
Caùc doanh nghieäp Vieät Nam ña phaàn laø caùc coâng ty
nhoû coù voán thaáp vaø trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä laïc
haäu, trình ñoä quaûn lyù non keùm, caùc kyõ thuaät quaûng
caùo, tieáp thò, chieâu thò coøn haïn cheá. Do ñoù saûn phaåm
coù chaát löôïng thaáp, ít ñöôïc bieát ñeán vì vaäy khoù coù khaû
naêng caïnh tranh treân thöông tröôøng. Do vaäy vieäc hôïp taùc
lieân doanh nhaèm muïc ñích:
- Taêng cöôøng voán
- Caûi tieán maùy moùc thieát bò, chuyeån giao coâng ngheä
môùi cuûa nöôùc ngoaøi.
- Naâng cao trình ñoä cuûa ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù.
- Naâng cao chaát löôïng saûn phaåm.
- Caûi tieán caùc kyõ thuaät quaûng caùo, tieáp thò, khuyeán
maõi ñeå ñöa saûn phaåm ra thò tröôøng.
- Naâng cao khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm
b. Ñoái vôùi phía nöôùc ngoaøi
Do lôïi theá so saùnh vaø trình ñoä phaùt trieån kinh teá,
trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät coâng ngheä giöõa nöôùc ngoaøi
vaø Vieät Nam khoâng gioáng nhau, vì vaäy ñoái vôùi phía nöôùc
ngoaøi vieäc lieân doanh nhaèm khai thaùc caùc lôïi theá so saùnh
cuûa caùc beân nhaèm muïc ñích gia taêng lôïi nhuaän.
- Thò tröôøng lao ñoäng ôû Vieät Nam reû (so vôùi nöôùc
ñaàu tö), do ñoù chi phí saûn xuaát ra saûn phaåm giaûm, lôïi
nhuaän taêng.
- Khoa hoïc kyõ thuaät, coâng ngheä cuûa Vieät Nam nhìn
chung coøn laïc haäu, do ñoù vieäc lieân doanh seõ taïo ra cô
hoäi cho phía nöôùc ngoaøi baùn maùy moùc, thieát bò coâng
ngheä cho phía Vieät Nam.
- Thò tröôøng Vieät Nam laø moät thò tröôøng lôùn ñaày
tieàm naêng do ñoù vieäc lieân doanh nhaèm muïc ñích khai
thaùc thò tröôøng.
-6-
- Ngoaøi ra do tình hình baát oån ñònh veà an ninh chính trò
ôû nhieàu khu vöïc treân theá giôùi, do ñoù vieäc lieân doanh
ñeå chuyeån voán ra nöôùc ngoaøi nhaèm muïc ñích chia seõ
ruûi ro, baûo toaøn voán.
c. Ñoái vôùi nhaø nöôùc Vieät Nam
Vieäc lieân doanh thu huùt voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuõng
ñem laïi nhieàu lôïi ích cho nhaø nöôùc Vieät Nam nhö:
- Ñaåy maïnh toác ñoä phaùt trieån neàn kinh teá thoâng qua
vieäc taïo ra nhöõng xí nghieäp môùi hoaëc taêng qui moâ
cuûa caùc ñôn vò kinh teá.
- Giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà khoù khaên veà kinh teá vaø
xaõ hoäi trong nöôùc nhö thaát nghieäp, laïm phaùt.
- Taïo ra moâi tröôøng caïnh tranh laø ñoäng löïc kích thích
neàn kinh teá taêng tröôûng veà löôïng cuõng nhö veà chaát.
- Ñaåy maïnh quaù trình hoäi nhaäp kinh teá vôùi khu vöïc
vaø quoác teá.
- Tieáp nhaän kyõ thuaät, coâng ngheä vaø kinh nghieäm
quaûn lyù tieân tieán cuûa nöôùc ngoaøi.
Roõ raøng vôùi caùc muïc vaø yù nghóa cuûa vieäc lieân
doanh nhö ñaõ neâu treân thì lieân doanh laø moät hình thöùc
raát coù lôïi cho caû 3 phía: phía doanh nghieäp Vieät Nam, phía
doanh nghieäp nöôùc ngoaøi vaø caû ñoái vôùi phía nhaø nöôùc
Vieät Nam.
2.2 CAÙC VAÁN ÑEÀ ÑAËT RA VAØ BAØI HOÏC KINH
NGHIEÄM:
Roõ raøng vôùi caùc lôïi ích nhö ñaõ trình baøy ôû treân thì
lieân doanh laø moät hình thöùc ñaàu tö lyù töôûng, coù lôïi cho
nhieàu phía vaø phuø hôïp vôùi tình hình phaùt trieån kinh teá xaõ
hoäi cuûa Vieät Nam hieän nay. Tuy nhieân trong thöïc teá sau
moät thôøi gian vaän haønh ñaõ phaùt sinh ra nhieàu vaán ñeà
truïc traëc ôû moät soá lieân doanh laøm cho hình thöùc ñaàu tö
naøy daàn daàn khoâng coøn chieám öu theá nöõa. Chaúng haïn
nhö trong thôøi gian ñaàu töø khi coù luaät ñaàu tö nöôùc ngoaøi
taïi Vieät Nam, tyû leä caùc döï aùn lieân doanh thöôøng chieám
ñeán 80% trong toång soá döï aùn coøn 20% coøn laïi laø hình
thöùc hôïp taùc kinh doanh vaø 100% voán nöôùc ngoaøi. Caøng
veà sau naøy khuynh höôùng caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi
choïn hình thöùc ñaàu tö 100% voán nöôùc ngoaøi caøng taêng.
Trong naêm 1999 tyû leä döï aùn ñaàu tö 100% voán nöôùc
ngoaøi ñaõ leân ñeán 48%. Tuy nhieân cuõng coù nhieàu lieân
-7-
doanh hoaït ñoäng raát hieäu quaû. Vì vaäy caàn tìm hieåu caùc
nguyeân nhaân khoâng thuaän lôïi daãn ñeán caùc traéc trôû
trong lieân doanh ñeå ruùt ra caùc baøi hoïc kinh nhieäm caàn
traùnh hoaëc phaûi chuù yù khi muoán thaønh laäp lieân doanh.
2.2.1 Caùc vaán ñeà ñaët ra:
- Quan heä giöõa ñoái taùc Vieät Nam vaø ñoái taùc nöôùc
ngoaøi:
Thoâng thöôøng khi xaây döïng döï aùn, phía nöôùc ngoaøi
mong muoán tìm ñoái taùc Vieät Nam coù ñuû theá vaø löïc,
nhaát laø coù moái quan heä toát vôùi caùc Boä Ngaønh lieân
quan ñeå lieân doanh nhaèm muïc ñích giaûi quyeát caùc vaán
ñeà vöôùng maéc veà maët thuû tuïc haønh chaùnh. Hoaëc moät
soá nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi lôïi duïng söï “thieáu hieåu bieát”
cuûa phía ñoái taùc Vieät Nam ñeå truïc lôïi. Ngöôïc laïi, phía Vieät
Nam thöôøng coù taâm lyù quaù tin töôûng vaøo phía ñoái taùc
nöôùc ngoaøi, hoaëc do caû neå neân daãn ñeán tình traïng
thöôøng phaûi “nhöôøng nhòn” phía nöôùc ngoaøi khi baøn veà
phöông aùn saûn xuaát lieân doanh, chieán löôïc saûn phaàm
cheá ñoä taøi chaùnh keá toaùn, phaân chia ruûi ro, lôïi nhuaän…
Ngoaøi ra cuõng phaûi keå ñeán trình ñoä ngoaïi ngöõ cuûa moät
soá boä phaän caùc caùn boä quaûn lyù cuûa Vieät Nam coøn
keùm neân khi baøn baïc veà nhöõng vaán ñeà treân thöôøng
khoâng hieåu nhau vaø khoâng thoáng nhaát ñöôïc vôùi nhau.
- Söï thao tuùng cuûa moät soá nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi
khi hoï khai khoáng, khai taêng voán, trì hoaõn tieán ñoä goùp
voán vaø söï a dua cuûa moät soá caùn boä quaûn lyù Vieät Nam
vôùi muïc ñích tö lôïi ñaõ laøm cho phía nöôùc ngoaøi deã daøng
thao tuùng lieân doanh, daãn ñeán tình traïng loã laõ, nôï naàn
cuûa caùc lieân doanh vaø phaûi giaûi theå lieân doanh.
- Tình traïng loã laõ taïi nhieàu lieân doanh do vieäc quaûn lyù
ñieàu haønh keùm hieäu quaû hoaëc do söï baát ñoàng veà
phöông aùn saûn xuaát kinh doanh, chieán löôïc saûn phaåm,
chieán löôïc marketing… cuõng laøm cho caùc beân ñoái taùc
chaùn naûn vaø tìm caùch ruùt lui khoûi lieân doanh.
- Moät soá nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi lôïi duïng öu theá veà
voán lôùn cuûa coâng ty meï ôû nöôùc ngoaøi, khi ñaõ chieám
lónh ñöôïc thò tröôøng vaø thoâng thaïo caùc thuû tuïc haønh
chaùnh, tìm ñuû moïi caùch ñeå nuoát chöûng phía ñoái taùc Vieät
Nam, eùp phía Vieät Nam ra khoûi lieân doanh ñeå laäp coâng ty
100% voán nöôùc ngoaøi.
- Tyû leä goùp voán cuõng laø moät nguyeân nhaân daãn
ñeán caùc trôû ngaïi trong vieäc lieân doanh. Thoâng thöôøng ñoái
-8-
vôùi phía Vieät Nam thöôøng coù voán thaáp chieám tyû leä 30%-
40% voán vaø chuû yeáu goùp voán baèng quyeàn söû duïng
ñaát. Trong khi ñoù phía nöôùc ngoaøi coù voán lôùn thöôøng
chieám tyû leä 60%-70% vaø goùp voán baèng tieàn maët hoaëc
maùy moùc thieát bò. Do ñoù vôùi tyû leä ñoàng voán aáy thì cô
caáu hoäi ñoàng quaûn trò cuõng theo tyû leä goùp voán. Do ñoù
phía nöôùc ngoaøi thöôøng chieám ña soá trong hoäi ñoàng quaûn
trò, vì vaäy phía nöôùc ngoaøi chi phoái caùc hoaït ñoäng lieân
doanh cuõng laø ñieàu deã hieåu. Ngoaøi ra, khi lieân doanh coù
nhu caàu taêng voán hoaït ñoäng ñeå môû roäng qui moâ do tình
hình caïnh tranh gay gaét treân thò tröôøng thì phía Vieät Nam
khoâng coù khaû naêng ñaùp öùng. Vì vaäy vieäc duy trì lieân
doanh khi ñoù seõ heát söùc khoù khaên.
- Vaán ñeà veà thöông hieäu cuõng laø moät trong nhöõng
nhaân toá gaây trôû ngaïi trong lieân doanh. Quan ñieåm lieân
doanh buoäc caùc coâng ty lôùn phaûi laøm cho thöông hieäu
cuûa mình ñöôïc thì tröôøng bieát ñeán, ñieàu naøy baét buoäc
caàn caùc khoaûn ñaàu tö lôùn vaøo quaûng caùo vaø marketing
maø baûn thaân lieân doanh khoâng theå gaùnh vaùc. Phaàn lôùn
caùc coâng ty ñeàu phaûi nhôø ñeán söï baûo trôï cuûa caùc
coâng ty meï laø caùc coâng ty ña quoác gia hoaït ñoäng treân
nhieàu laõnh vöïc. Tuy nhieân vieäc tung moät löôïng tieàn lôùn
vaøo caùc bieän phaùp marketing, quaûng caùo daãn ñeán
nhöõng khoaûn loã naëng trong lieân doanh. Nhöng nhìn nhaän
veà vaán ñeà naøy caùc beân ñeàu coù quan ñieåm khaùc nhau.
Ñoái vôùi phía nöôùc ngoaøi thì nhöõng khoaûn loã naøy khoâng
ñaùng keå so vôùi khoaûn laõi coù ñöôïc töø söï khaúng ñònh
thöông hieäu vaø saûn phaåm chieám lónh thò tröôøng. Coøn ñoái
vôùi phía Vieät Nam thì raát khoù chaáp nhaän khi taøi saûn lieân
doanh cöù hao moøn daàn vaø vieäc quaûng caùo cho thöông
hieäu thöïc chaát khoâng phaûi thöông hieäu cuûa mình maø chæ
mang laïi lôïi ích cho coâng ty meï.
- Vaán ñeà naâng giaù ñaát ñai, nhaø xöôûng, beán baõi khi
goùp voán lieân doanh cuõng laø moät khoù khaên ñoái vôùi phía
ñoái taùc Vieät Nam trong lieân doanh (chæ aûnh höôûng ñoái
vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc). Khi lieân doanh ñaïi ña soá
doanh nghieäp nhaø nöôùc ñeàu ñem quyeàn söû duïng ñaát,
nhaø xöôûng, beán baõi laøm voán ñeå goùp vaøo lieân doanh.
Hoï ñònh giaù thaät cao nhaèm muïc ñích naâng soá voán goùp
cuûa mình leân. Ñieàu naøy thoaït nhìn coù veû coù lôïi ñoái vôùi
phía Vieät Nam nhöng thöïc chaát thì raát baát lôïi. Xeùt veà thöïc
chaát thì caùc giaù trò naøy ñeàu laø caùc giaù trò theå hieän
beân giaáy tôø maø doanh nghieäp khoâng ñöôïc höôûng lôïi gì
traùi laïi phaûi nhaän nôï vôùi nhaø nöôùc vaø phaûi traû daàn
-9-
haøng naêm. Do ñoù caøng muoán naâng giaù trò taøi saûn, tyû
leä goùp voán vaø giaù thueâ ñaát leân bao nhieâu thì doanh
nghieäp caøng phaûi laõnh cuïc nôï baáy nhieâu vaø phaûi coù
nghóa vuï traû nôï.
- Vaán ñeà veà maùy moùc thieát bò, coâng ngheä cuõng laø
moät nguyeân nhaân nöõa cuûa nhöõng trôû ngaïi. Khi lieân
doanh moät soá Coâng ty nöôùc ngoaøi goùp voán baèng maùy
moùc thieát bò coâng ngheä. Tuy nhieân sau khi lieân doanh ñöôïc
thaønh laäp, moät soá Coâng ty nöôùc ngoaøi ñöa vaøo Vieät Nam
caùc maùy moùc thieát bò cuõ hoaëc caùc maùy moùc thieát bò
môùi nhöng coâng ngheä ñaõ laïc haäu nhieàu naêm so vôùi theá
giôùi maø sau moät thôøi gian phía Vieät Nam môùi phaùt hieän
ra. Nguyeân nhaân cuûa vieäc naøy laø do phía Vieät Nam thieáu
toå chöùc giaùm ñònh hoaëc coù giaùm ñònh nhöng khoâng ñuû
caùc thoâng tin caàn thieát. Vaán ñeà naøy ñaõ gaây ra nhieàu
tranh caõi vaø daãn ñeán nhöõng raïn nöùt trong lieân doanh.
- Cuoái cuøng vaán ñeà veà vaên hoùa toå chöùc vaø phong
caùch quaûn lyù cuõng laø moät nguyeân nhaân khaùc daãn ñeán
nhöõng khoù khaên trôû ngaïi trong caùc lieân doanh. Trong
nhöõng naêm gaàn ñaây dö luaän baùo chí cuõng ñaõ ñeà caäp
raát nhieàu veà vaán ñeà naøy.
2.2.2 Baøi hoïc kinh nghieäm ruùt ra ñöôïc:
Qua vieäc phaân tích caùc khoù khaên trôû ngaïi treân, caàn
phaûi ruùt ra moät soá baøi hoïc kinh nghieäm caàn traùnh cho
phía Vieät Nam khi muoán xaây döïng lieân doanh.
- Khi ñònh giaù taøi saûn, giaù thueâ ñaát… phaûi ñònh giaù
töông ñoái chính xaùc vaø traùnh naâng giaù quaù cao vaø phaûi
caàn nhaéc ñeán khaû naêng traû nôï ngaân saùch nhaø nöôùc.
- Phaûi xem xeùt nghieân cöùu choïn löïa cho thaät kyõ ñoái
taùc, phaûi coù ñuû caùc thoâng tin caàn thieát veà ñoái taùc.
Tieâu chuaån choïn löïa ñoái taùc coù theå ñöôïc phaân thaønh 2
nhoùm boå sung vaø töông ñoàng. Nhoùm nhaân toá boå sung
bao goàm: tieàm löïc quaûn lyù, khaû naêng taøi chính vaø khaû
naêng saûn xuaát. Nhoùm nhaân toá töông ñoàng bao goàm
phong caùch quaûn lyù, khaû naêng coâng ngheä vaø quan heä
toát ñeïp vôùi ñoái taùc. Choïn ñuùng ñoái taùc seõ goùp phaàn
quan troïng trong thaønh coâng cuûa lieân doanh.
- Phaûi heát söùc chuù troïng ñeán vaán ñeà chaát löôïng
cuûa caùn boä quaûn lyù ñöa vaøo lieân doanh. Phaûi caân nhaéc
vaø choïn löïa thaät kyõ nhöõng caùn boä quaûn lyù coù phaåm
chaát ñaïo ñöùc toát, coù naêng löïc quaûn lyù vaø trình ñoä
- 10 -
chuyeân moân cao ñoàng thôøi phaûi gioûi ngoaïi ngöõ ñeå coù
theå quaûn lyù vaø ñieàu haønh lieân doanh toát vaø coù theå
ñaøm phaùn vôùi phía nöôùc ngoaøi moät caùch deã daøng
thoáng nhaát quan ñieåm veà caùc phöông thöùc saûn xuaát,
chieán löôïc quaûng caùo, tieáp thò saûn phaåm, caùc cheá ñoä
taøi chính keá toaùn, phaân chia ruûi ro vaø lôïi nhuaän…
Ngoaøi ra caùc caùn boä quaûn lyù Vieät Nam cuõng phaûi
coù baûn lónh chính trò vöõng vaøng. Khoâng a dua theo phía
nöôùc ngoaøi maëc cho phía nöôùc ngoaøi thao tuùng lieân doanh,
saün saøng baûo veä lôïi ích cho phía Vieät Nam. Beân caïnh ñoù
cuõng phaûi khoâng ngöøng boài döôõng vaø naâng cao trình ñoä
quaûn lyù cuûa caùc caùn boä quaûn lyù ñöa vaøo lieân doanh
thoâng qua caùc khoùa ñaøo taïo vaø huaán luyeän.
- Khi chuaån bò lieân doanh caàn phaûi hoaïch ñònh roõ
raøng caùc muïc tieâu, phaïm vi, laõnh vöïc lieân doanh. Phaûi
xaùc ñònh roõ raøng muïc ñích cuûa vieäc lieân doanh, nhu caàu,
lôïi ích vaø caùi giaù phaûi traû cho vieäc lieân doanh ñeå töø ñoù
coù söï chuaån bò hình thaønh caùc chieán löôïc kinh doanh,
phöông thöùc saûn xuaát cho phuø hôïp. Phaûi coù söï ñaøm
phaùn, trao ñoåi vaø thoáng nhaát veà caùc chieán löôïc phaùt
trieån cuûa lieân doanh vôùi phía ñoái taùc nöôùc ngoaøi tröôùc
khi thaønh laäp lieân doanh ñeå coù ñöôïc söï chuaån bò caàn
thieát khi coù nhöõng vaán ñeà phaùt sinh maâu thuaãn trong
quaù trình lieân doanh hoaït ñoäng.
- Phaûi coù bieän phaùp giaùm ñònh vieäc goùp voán baèng
maùy moùc thieát bò ñeå traùnh vieäc phía ñoái taùc nöôùc
ngoaøi ñònh giaù quaù cao maùy moùc thieát vì traùnh vieäc phía
nöôùc ngoaøi ñöa vaøo caùc maùy moùc thieát bò coâng ngheä
laïc haäu gaây toån thaát cho lieân doanh.
- Phaùt trieån vaên hoùa toå chöùc cuûa lieân doanh nhaèm
xaây döïng moái quan heä laøm vieäc toát, taïo ra söï coäng
höôûng, cuõng nhö phaùt trieån moät phong caùch quaûn lyù
chung trong lieân doanh.
Ñoái vôùi coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc:
- Taêng cöôøng khaâu quaûn lyù caùc chi phí. Caàn qui ñònh
giôùi haïn cuï theå veà cheá ñoä tieàn löông ñoái vôùi chuyeân gia
nöôùc ngoaøi trong lieân doanh, qui ñònh veà cheá ñoä coâng
taùc phí khi ñi ra nöôùc ngoaøi ñeå traùnh vieäc phía nöôùc
ngoaøi keâ khai naâng giaù tieàn löông vaø keâ khai khoáng caùc
khoaûn coâng taùc phí quaù lôùn maø lieân doanh phaûi gaùnh
vaùc.
- 11 -
- Phaûi coù cheá ñoä quaûn lyù vieäc quaûng caùo tieáp thò
vaø choáng caïnh tranh thieáu laønh maïnh, baùn phaù giaù
nhaèm muïc ñích chieám lónh thò tröôøng gaây thieät haïi cho
beân lieân doanh nhöng laïi coù lôïi ñoái vôùi caùc coâng ty meï ôû
nöôùc ngoaøi.
- Ban haønh qui cheá quaûn lyù ñoái vôùi caùc boä ñöôïc
ñieàu ñoäng sang lieân doanh.
2.3 CAÙC PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH & ÑAÙNH GIAÙ
HIEÄU QUAÛ DÖÏ AÙN
Trong lónh vöïc thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö, ñeå phaân tích
tính khaû thi cuûa döï aùn veà maët taøi chính/kinh teá, ngöôøi ta
thöôøng söû duïng ba nhoùm phöông phaùp phaân tích laø: giaù
trò töông ñöông, suaát thu lôïi vaø tyû soá lôïi ích – chi phí. Luaän
vaên cuûa chuùng ta chæ söû duïng hai nhoùm phöông phaùp
ñaàu tieân.
2.3.1 Nhoùm phöông phaùp giaù trò töông ñöông
Nhoùm phöông phaùp giaù trò töông ñöông ñöôïc chia thaønh
ba phöông phaùp laø: giaù trò hieän taïi, giaù trò haøng naêm vaø
giaù trò töông lai; trong ñoù phöông phaùp giaù trò hieän taïi
ñöôïc söû duïng nhieàu nhaát.
Noäi dung cuûa nhoùm phöông phaùp naøy laø qui ñoåi toaøn
boä chuoãi doøng tieàn teä vaøo vaø doøng tieàn teä ra cuûa döï
aùn ôû moät möùc chieát khaáu naøo ñoù, thöôøng laø MARR
(Minimum Attractive Rate of Return), thaønh:
Moät giaù trò hieän taïi roøng (NPV – Net Present Value)
Moät chuoãi giaù trò ñeàu haøng naêm (AW – Annual
Worth)
Moät giaù trò töông lai (FW – Future Worth)
Veà tieâu chuaån ñaùnh giaù, döï aùn ñöôïc xem laø ñaùng
giaù khi NPV, AW, FW ≥ 0.
Trong luaän vaên chuùng ta chæ söû duïng phöông phaùp
giaù trò hieän taïi roøng neân phöông phaùp naøy ñöôïc giôùi
thieäu sau ñaây.
2.3.1.1 Phöông phaùp giaù trò hieän taïi roøng
Theo ñònh nghóa, giaù trò hieän taïi roøng laø toaøn boä thu
nhaäp vaø chi phí cuûa döï aùn ñöôïc qui ñoåi thaønh moät giaù
trò töông ñöông ôû hieän taïi.
NPV ñöôïc tính theo coâng thöùc:
- 12 -
Trong ñoù:
Bt: lôïi ích ôû naêm t
Ct: chi phí ôû naêm t
i: suaát chieát khaáu yeâu caàu
t: thöù töï naêm hoaït ñoäng cuûa döï aùn (naêm goác coù
soá thöù töï baèng 0)
N: soá naêm hoaït ñoäng cuûa döï aùn
Khi NPV ≥ 0 thì döï aùn ñöôïc xem laø ñaùng giaù.
Neáu coù nhieàu phöông aùn loaïi tröø nhau, phöông aùn
naøo coù NPV döông lôùn nhaát seõ ñöôïc choïn.
2.3.2 Nhoùm phöông phaùp suaát thu lôïi
Nhoùm phöông phaùp suaát thu lôïi coù hai phöông phaùp
thöôøng ñöôïc nhieàu ngöôøi söû duïng laø: suaát thu lôïi noäi taïi
(Internal Rate of Return – IRR) vaø suaát thu lôïi ngoaïi lai
(External Rate of Return – ERR). ÔÛ ñaây chæ giôùi thieäu
phöông phaùp suaát thu lôïi noäi taïi bôûi vì phöông phaùp
naøy seõ ñöôïc aùp duïng trong caùc chöông sau.
2.3.2.1 Phöông phaùp suaát thu lôïi noäi taïi
Suaát thu lôïi noäi taïi laø möùc laõi suaát maø neáu ñöôïc
söû duïng laøm heä soá chieát khaáu ñeå qui ñoåi doøng tieàn teä
cuûa döï aùn thì giaù trò hieän taïi cuûa thu nhaäp seõ caân baèng
vôùi giaù trò hieän taïi cuûa chi phí.
Coâng thöùc ñeå tính suaát thu lôïi noäi taïi:
Trong ñoù:
Bt: lôïi ích ôû naêm t
Ct: chi phí ôû naêm t
t: thöù töï naêm hoaït ñoäng cuûa döï aùn (naêm goác coù
soá thöù töï baèng 0)
N: soá naêm hoaït ñoäng cuûa döï aùn
i: chính laø IRR seõ ñöôïc tìm ra
Ñaùnh giaù döï aùn döïa theo IRR:
Khi moät döï aùn coù IRR ≥ MARR thì ñöôïc coi laø ñaùng
giaù.
- 13 -
So saùnh caùc döï aùn theo IRR:
Nguyeân taéc so saùnh laø theo gia soá voán ñaàu tö ∆.
Giaû söû chuùng ta ñang coù hai döï aùn laø A vaø B, trong
ñoù B coù voán ñaàu tö lôùn hôn A. Ñaúng thöùc duøng ñeå tính
gia soá voán ñaàu tö ∆ laø:
CF roøng (∆) = CF (B) – CF (A)
Trong tröôøng hôïp döï aùn A ñaùng giaù, döï aùn B seõ ñöôïc
coi laø ñaùng giaù hôn A khi IRR (∆) ≥ MARR, neáu nhö IRR (∆) <
MARR thì döï aùn B khoâng ñaùng giaù.
Trong tröôøng hôïp coù nhieàu döï aùn caàn thaåm ñònh, döï
aùn coù voán ñaàu tö lôùn hôn seõ ñöôïc coi laø ñaùng giaù hôn
neáu nhö suaát thu lôïi cuûa gia soá voán ñaàu tö laø IRR (∆) ≥
MARR.
Caùc böôùc tieán haønh, ñaàu tieân chuùng ta saép xeáp caùc
phöông aùn theo thöù töï voán ñaàu tö taêng daàn. Xeùt laàn löôït
caùc döï aùn coù voán ñaàu tö töø nhoû ñeán lôùn ñeå choïn ra
phöông aùn ñaùng giaù ñaàu tieân laøm phöông aùn “coá thuû”
thöù 1 (defender 1). Tieáp theo chuùng ta so saùnh caùc phöông
aùn coù voán ñaàu tö lôùn hôn vôùi phöông aùn defender 1 naøy,
neáu phöông aùn naøo coù IRR (∆) ≥ MARR thì ñöôïc coi laø ñaùng
giaù vaø seõ ñöôïc choïn laøm phöông aùn defender 2. Quaù trình
so saùnh cöù tieáp tuïc cho ñeán phöông aùn cuoái cuøng, phöông
aùn ñaùng giaù nhaát laø phöông aùn coá thuû sau cuøng.
2.3.3 Caùc quan ñieåm phaân tích taøi chính döï aùn
Phaân tích taøi chính döï aùn ñöôïc xaây döïng theo nhöõng
quan ñieåm khaùc nhau cuûa caùc caù nhaân, toå chöùc coù lieân
quan ñeán döï aùn. Coù hai quan ñieåm phaân tích laø quan
ñieåm toång ñaàu tö (quan ñieåm ngaân haøng) vaø quan
ñieåm chuû ñaàu tö.
2.3.3.1 Phaân tích theo quan ñieåm toång ñaàu tö
Nhaø phaân tích xem döï aùn nhö laø moät hoaït ñoäng coù
khaû naêng taïo ra nhöõng lôïi ích taøi chính vaø thu huùt nhöõng
nguoàn chi phí taøi chính roõ raøng. Theo quan ñieåm naøy, coøn
ñöôïc goïi laø quan ñieåm ngaân haøng, caùc nhaø phaân phoái
xem xeùt toaøn boä doøng taøi chính chi cho döï aùn vaø caùc lôïi
ích thu ñöôïc, ñi keøm vôùi chi phí cô hoäi cuûa nhöõng thaønh
phaàn taøi chính ñoùng goùp vaøo döï aùn.
Keát quaû phaân tích cho pheùp chuùng ta ñaùnh giaù tính
khaû thi taøi chính cuûa döï aùn.
Quan ñieåm toång ñaàu tö ñöôïc trình baøy nhö sau:
A = Lôïi ích taøi chính tröïc tieáp – Chi phí taøi chính
tröïc tieáp – Chi phí cô hoäi cuûa taøi saûn hieän coù
- 14 -
2.3.3.2 Phaân tích theo quan ñieåm chuû ñaàu tö
Phaân tích theo quan ñieåm chuû ñaàu tö hay coå ñoâng,
caùc nhaø phaân tích xem xeùt doøng taøi chính chi cho döï aùn
vaø caùc lôïi ích thu ñöôïc, ñi keøm vôùi chi phí cô hoäi cuûa voán
coå ñoâng ñoùng goùp vaøo döï aùn; coi voán vay laø khoaûn thu,
traû voán vay vaø laõi laø khoaûn chi.
B = A + Voán vay – Traû laõi vaø nôï vay
Trong döï aùn naøy, moãi beân goùp voán theo traùch nhieäm
ñaõ ghi trong hôïp ñoàng. Chuùng ta khoâng phaân tích nguoàn
goác cuûa phaàn voán goùp naøy, vì caùc beân coi voán naøy nhö
laø voán coå ñoâng vaø yeâu caàu suaát thu lôïi toái thieåu laø
15%.
Do ñoù, luaän vaên chæ phaân tích döï aùn theo quan ñieåm
chuû ñaàu tö döôùi goác ñoä toaøn döï aùn vaø döôùi goác ñoä
caùc beân tham gia.
2.3.4 Phaân tích ruûi ro
Vieäc phaân tích ruûi ro döï aùn nhaèm cung caáp thoâng tin
veà caùc khaû naêng coù theå xaûy ra cuûa ñoä ño hieäu quaû.
Ruûi ro laø söï sai leäch giöõa giaù trò öôùc tính vaø giaù trò thöïc
teá. Caùc nhaäp löôïng vaø xuaát löôïng cuûa döï aùn laø caùc soá
lieäu döï baùo, khi noùi ñeán döï baùo laø phaûi luoân ñi keøm
vôùi sai soá. Do ñoù, caùc döï aùn ñeàu coù ruûi ro nhaát ñònh
tuøy thuoäc vaøo söï thay ñoåi cuûa moâi tröôøng vaø ñoä tin
caäy cuûa giaù trò döï baùo.
Nguoàn goác cuûa ruûi ro laø do sai soá döï baùo; söï khoâng
chaéc chaén lieân quan ñeán loaïi hình kinh doanh, neàn kinh teá;
thay ñoåi veà thieát bò vaø coâng ngheä; vaø yeáu toá raát quan
troïng phaûi keå ñeán laø thôøi gian döï aùn.
Trong thöïc teá coù nhieàu phöông phaùp phaân tích ruûi ro.
Trong ñoù phaân tích ruûi ro baèng caùch öùng duïng moâ phoûng
Monte Carlo laø phöông phaùp xaùc suaát coù nhieàu öu ñieåm
bôûi caùch ñeà caäp vaán ñeà cuûa noù mang tính toaøn dieän
hôn, ñaëc bieät khi ñöôïc söï hoå trôï maïnh meõ cuûa maùy tính
ñieän töû. Hieän nay noù ñöôïc aùp duïng roäng raõi treân theá
giôùi trong coâng taùc thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö. Chính vì vaäy
phöông phaùp naøy ñöôïc löïa choïn ñeå phaân tích ruûi ro cho döï
aùn.
2.3.4.1. Moâ phoûng Monte Carlo:
Moâ phoûng Monte Carlo ñöôïc aùp duïng cho caùc heä
thoáng maø caùc thaønh phaàn cuûa chuùng coù bieåu thò söï
ngaãu nhieân. Moâ phoûng Monte Carlo laø moät coâng cuï ñeå
- 15 -
phaân tích caùc hieän töôïng coù chöùa yeáu toá ruûi ro nhaèm
tìm ra lôøi giaûi gaàn ñuùng. Noù ñôn giaûn trong vieäc thöïc
hieän, ñaëc bieät khi söû duïng caùc maùy tính soá vaø khoâng
yeâu caàu nhöõng coâng cuï toaùn hoïc phöùc taïp. Trong phaân
tích döï aùn ñaàu tö, doøng tieàn teä laø moät toå hôïp phöùc taïp
cuûa nhieàu tham soá coù tính chaát cuûa bieán ngaãu nhieân
phaûi öôùc löôïng qua döï baùo nhö: saûn löôïng ñieän, giaù baùn
ñieän, voán ñaàu tö, chi phí vaän haønh...
Thöïc chaát cuûa moâ phoûng Monte Carlo laø vieäc toå
hôïp caùc keát cuïc boä phaän, ñaõ ñöôïc löïa choïn moät caùch
ngaãu nhieân cuûa caùc bieán ngaãu nhieân ñeå coù moät keát
quaû thöïc nghieäm (trial outcome) cuûa ñaïi löôïng toång hôïp
caàn phaân tích. Quaù trình ñoù ñöôïc laëp laïi nhieàu laàn ñeå
coù moät taäp hôïp ñuû lôùn caùc keát quaû thöïc nghieäm. Cuoái
cuøng xöû lyù thoáng keâ ñeå coù caùc ñaëc tröng thoáng keâ
ñaïi löôïng toång hôïp ñoù.
Thuû tuïc moâ phoûng toång quaùt goàm:
Böôùc thöù nhaát: Tìm caùch phaùt ra hay löïa choïn moät
caùch ngaãu nhieân caùc keát cuïc cuûa bieán ngaãu nhieân vôùi
yeâu caàu vieäc löïc choïn phaûi ñaûm baûo cho caùc keát cuïc
coù theå coù phaân phoái xaùc suaát gioáng nhö phaân phoái
xaùc suaát ban ñaàu cuûa bieán ngaãu nhieân.
Böôùc thöù hai: Sau khi coù caùc keát cuïc thaønh phaàn,
chuùng ta deã daøng toå hôïp ñeå tính keát quaû döï aùn. Laäp
laïi quaù trình ñoù nhieàu laàn chuùng ta seõ coù nhieàu giaù trò
coù theå coù theå cuûa keát quaû döï aùn vaø duøng caùc pheùp
tính thoáng keâ ñeå xaùc ñònh caùc ñaëc tröng thoáng keâ, nhö
giaù trò trung bình, phöông sai ... cuûa ñaïi löôïng toång hôïp caàn
phaân tích.
2.3.4.2. Phaân tích ruûi ro baèng caùch öùng duïng moâ
phoûng Monte – Carlo:
Quaù trình phaân tích ruûi ro cuûa moät döï aùn ñaàu tö coù
theå ñöôïc chia ra thaønh caùc böôùc sau:
Moâ hình Phaân tích Phaân phoái xaùc suaát
Toaùn hoïc ñoä nhaïy xaùc ñònh caùc giôùi haïn
phaïm vi
Cho caùc bieán soá
Daïng phaân phoái xaùc suaát Caùc ñieàu kieän
Vaän haønh Phaân ích
cho caùc bieán soá töông quan moâ phoûng keát
quaû
- 16 -
Hình 2 .1: Quaù trình phaân tích ruûi ro
Böôùc 1: Moâ hình toaùn hoïc
Moâ hình toaùn hoïc naøy xaùc ñònh caùc moái quan heä ñaïi
soá giöõa caùc bieán soá baèng soá. Noù laø taäp hôïp caùc
coâng thöùc xöû lyù moät soá bieán soá maø chuùng daãn
ñeán söï ñaùnh giaù cuûa moät keát quaû ñöôïc yeâu caàu.
Böôùc 2: Phaân tích ñoä nhaïy
Phaân tích ñoä nhaïy cuõng chính laø moät phöông phaùp
phaân tích ruûi ro seõ ñöôïc söû duïng tröôùc moâ phoûng
Monte Carlo ñeå xaùc ñònh nhöõng bieán soá quan troïng
nhaát trong moâ hình ñaùnh giaù döï aùn vaø giuùp ngöôøi
phaân tích löïa choïn ñöôïc caùc bieán ruûi ro quan troïng
(nhöõng bieán soá naøy giaûi thích haàu heát caùc ruûi ro cuûa
döï aùn).
Moät bieán soá ñöôïc coi laø quan troïng phuï thuoäc vaøo:
+ Tyû leä cuûa noù trong toång lôïi ích hay chi phí
+ Phaïm vi caùc giaù trò coù khaû naêng.
Phaân tích ñoä nhaïy cho pheùp kieåm tra ñöôïc ñoä nhaïy cuûa
keát quaû döï aùn (NPV hay IRR hay caùc keát quaû khaùc)
theo bieán ñoäng cuûa töøng thoâng soá moät.
Ñeå nhaän daïng caùc bieán soá ruûi ro, chuùng ta coù theå
aùp duïng caùc kyõ thuaät Phaân tích moät chieàu.
Böôùc 3 vaø 4: Xaùc ñònh caùc daïng phaân phoái xaùc
suaát cuûa caùc bieán soá vaø caùc giôùi haïn
phaïm vi cuûa chuùng
Vieäc xaây döïng caùc phaân phoái xaùc suaát cho caùc bieán
soá ruûi ro cuûa döï aùn ñöôïc tuyeån choïn trong giai ñoaïn
phaân tích ñoä nhaïy bao goàm vieäc xaùc ñònh caùc giaù trò
ñieåm vaø vieäc phaân phoái caùc troïng soá xaùc suaát cuûa
noù.
Caùc giôùi haïn bieân ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua söï quy
ñònh caùc giaù trò nhoû nhaát vaø lôùn nhaát. Vôùi nhöõng
phaân phoái daïng baäc thang cuõng caàn xaùc ñònh cuï theå
nhöõng phaïm vi phuï ñöôïc naèm beân trong giôùi haïn. Xaùc
ñònh caùc giôùi haïn phaïm vi cho caùc bieán soá döï aùn laø
moät quaù trình khaûo saùt nhöõng döõ kieän coù saün töø
hình aûnh caùc keát cuïc cuï theå. Nghieân cöùu nhöõng quan
saùt lòch söû cuûa moät bieán soá ngöôøi ta coù theå tìm
- 17 -
ñöôïc moät phaân phoái taàn soá (frequency distribution) cuûa
noù.
Caùc phaân phoái xaùc suaát ñieàu chænh tính coù theå ñuùng
cuûa vieäc löïa choïn caùc giaù trò naèm trong caùc phaïm vi
ñaõ ñöôïc xaùc ñònh. Chuùng laø nhöõng coâng cuï toaùn hoïc
gaùn caùc troïng soá cho taát caû caùc keát cuïc coù theå. Vì
vaäy chuùng kieåm soaùt ñöôïc vieäc löïa choïn ngaãu nhieân
cuûa caùc giaù trò cho moät bieán soá ñaõ cho trong khi moâ
phoûng döï aùn, moãi phaïm vi giaù trò ñöôïc xaùc ñònh phaûi
ñöôïc gaén vôùi moät phaân phoái xaùc suaát.
Böôùc 5: Caùc ñieàu kieän töông quan
“Xu höôùng hai bieán soá cuøng bieán thieân vôùi nhau ñöôïc
goïi laø söï töông quan vaø ngöôøi ta duøng heä soá töông
quan ñeå ño xu höôùng naøy” (Brigham, 1992)
Ñeå toái thieåu hoùa khaû naêng taïo ra nhöõng keát quaû sai
laïc, neân nhaän ra vaø xaùc ñònh moái quan heä cuûa caùc
bieán soá töông quan cao trong moät moâ hình, vì vaäy ñaûm
baûo ñöôïc söï löïa choïn ngaãu nhieân caùc giaù trò cuûa caùc
bieán soá naøy trong giai ñoaïn moâ phoûng maø khoâng vi
phaïm nhöõng ñieàu kieän ñaõ cuï theå hoùa.
Böôùc 6: Vaän haønh moâ phoûng
Giai ñoaïn vaän haønh moâ phoûng laø coâng vieäc khoù
khaên maát nhieàu thôøi gian nhaát ñöôïc daønh cho maùy
tính. Quaù trình treân laëp ñi laëp laïi cho ñeán khi ñuû nhöõng
keát quaû caàn thieát ñeå xöû lyù thoáng keâ. Ñeå coù ñöôïc
moät möùc ñoä chính xaùc caàn thieát, caàn phaûi thöïc hieän
moät soá khaù lôùn nhöõng pheùp thöû Monte Carlo, coù khi
ñeán haøng traêm laàn. Noùi chung soá pheùp thöû caøng
lôùn, caùc keát cuïc trung bình caøng oån ñònh. Choïn soá laàn
moâ phoûng bao nhieâu laø moät vaán ñeà phöùc taïp naèm
ngoaøi phaïm vi cuûa luaän vaên naøy. Trong thöïc teá
thöôøng söû duïng moät quy moâ ngaãu nhieân khoaûng vaøi
traêm laàn vaän haønh moâ phoûng.
Böôùc 7: Phaân tích caùc keát quaû
Cuoái cuøng laø phaân tích vaø giaûi thích caùc keát quaû thu
ñöôïc trong giai ñoaïn vaän haønh moâ phoûng. Moãi keát quaû
taïo ra töôïng tröng cho xaùc suaát xaûy ra maø noù baèng:
P(i) = 1/n
Trong ñoù p(i) = xaùc suaát cuûa keát cuïc ñaõ cho
n = kích thöôùc maãu
- 18 -
Vì vaäy, xaùc suaát cuûa keát quaû cuûa döï aùn laø naèm
döôùi moät giaù trò naøo ñoù thì ñôn giaûn laø soá keát quaû vôùi
moät giaù trò thaáp hôn nhaân xaùc suaát cuûa moät laàn quan
saùt. Baèng caùch veõ haøm phaân phoái xaùc suaát tích luõy
cuûa caùc keát quaû, ngöôøi ta coù theå quan saùt möùc ñoä
mong ñôïi cuûa keát quaû döï aùn öùng vôùi töøng giaù trò ñaõ
cho baát kyø. Ruûi ro cuûa döï aùn ñöôïc bieåu thò qua haøm
phaân phoái xaùc suaát tích luõy.
Luaän vaên seõ söû duïng phaàn meàm Crystal Ball ñeå
phaân tích ruûi ro.
2.3.4.3 Giôùi thieäu phaàn meàm Crystal Ball
Crystal Ball laø moät phaàn meàm chaïy treân neàn Microsoft
Excel duøng ñeå phaân tích ruûi ro vaø döï baùo, Crystal Ball do
Decisioneering, Inc. – Denver, Hoa Kyø – phaùt trieån.
Crystal Ball duøng kyõ thuaät moâ phoûng Monte Carlo treân
caùc bieán khoâng chaéc chaén ñöôïc ngöôøi söû duïng ñònh
nghóa nhö laø moät phaân phoái xaùc suaát phuø hôïp (döïa theo
soá lieäu quaù khöù) ñeå döï baùo moät daõy keát quaû cuøng
möùc ñoä tin caäy.
Tröôùc khi thöïc hieän chaïy moâ phoûng chuùng ta chæ vieäc
ñònh nghóa caùc bieán vaø caùc muïc tieâu döï baùo, choïn soá
laàn thöû, cuoái cuøng thöïc hieän chaïy vaø taïo baùo caùo. Ñieàu
quan troïng laø chuùng ta phaûi khai baùo phaân phoái xaùc suaát
cuûa caùc bieán ñuùng vôùi baûn chaát thöïc teá.
2.3.5 PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH KINH TEÁ
2.3.5.1 Khaùi nieäm:
Phaân tích kinh teá döï aùn ñaàu tö laø quaù trình phaân tích
nhöõng lôïi ích maø döï aùn mang laïi cho xaõ hoäi caân ñoái vôùi
nhöõng chi phí maø xaõ hoäi ñaõ boû ra cho döï aùn treân quan
ñieåm söû duïng coù hieäu quaû nhaát nguoàn taøi nguyeân khan
hieám cuûa quoác gia. Söï phaân tích naøy döïa treân giaù kinh
teá (chi phí cô hoäi, giaù hieäu quaû – efficiency price) maø
khoâng hoaøn toaøn döïa vaøo giaù thò tröôøng.
2.3.5.2 Söï khaùc nhau giöõa phaân tích kinh teá vaø phaân
tích taøi chính
Phaân tích kinh teá vaø phaân tích taøi chính coù nhöõng
ñieåm gioáng nhau laø caû hai ñeàu söû duïng chæ tieâu NPV, IRR
vaø ñoä nhaïy ñeå phaân tích (trong phöông phaùp phaân tích
baèng giaù trò hieän taïi), treân cô sôû döï baùo chu chuyeån
tieàn maët (Cash flow forecast). Ñieåm khaùc nhau theå hieän ôû
nhöõng noäi dung sau:
- 19 -
Baûng 2.1- Söï khaùc nhau giöõa phaân tích kinh teá vaø
phaân tích taøi chính
Phaân tích taøi Phaân tích kinh teá
chính
- Muïc tieâu - Toái ña hoùa lôïi - Muïc tieâu cuûa phaân
phaân tích. nhuaän cho chuû tích nhaèm toái ña hoùa
ñaàu tö. lôïi ích cho xaõ hoäi.
- Giaù söû
duïng ñeå - Giaù thò tröôøng - Giaù kinh teá: chi phí cô
phaân tích (market price) hoäi cuûa voán, giaù thò
tröôøng ñieàu chænh
thaønh giaù kinh teá.
- Taøi trôï - Laø khoaûn thu
(Subsidies) cuûa döï aùn. - Laø khoaûn xaõ hoäi taøi
- Thueá trôï, laø khoaûn chi cuûa
(Taxes) xaõ hoäi cho döï aùn.
- Laø khoaûn chi cuûa
doanh nghieäp. - Laø khoaûn ñoùng goùp
cuûa döï aùn cho xaõ hoäi,
ñaây laø khoaûn thu cuûa
döï aùn xeùt treân quan
- Khoaûn nôï - Khoaûn nôï naøy laø ñieåm cuûa phaân tích
(Debt khoaûn chi cuûa döï kinh teá.
service – aùn.
voán vay +
- Khoaûn nôï ñöôïc xem
laõi)
nhö laø khoaûn tieàn chu
chuyeån.
2.3.5.3 Phöông phaùp phaân tích kinh teá:
Phaân tích kinh teá döï aùn ñaàu tö thöôøng ñöôïc tieán
haønh theo caùc böôùc sau:
1. Xaùc ñònh khoaûn chi cuûa döï aùn bao goàm chi phí
ñaàu tö cô baûn vaø chi phí hoaït ñoäng cuûa döï aùn.
2. Xaùc ñònh nhöõng khoaûn thu cuûa döï aùn.
3. Thieát laäp baûng döï baùo doøng löu kim (Cash flow
forecast)
4. Ñieàu chænh chi phí vaø lôïi ích theo giaù kinh teá.
- 20 -