Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh nghệ an
- 106 trang
- file .pdf
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
NGUYỄN NGỌC HOÀNG
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NGÀNH LÂM NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN
LUẬN VĂN THẠC SĨ
KHÁNH HÒA - 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
NGUYỄN NGỌC HOÀNG
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NGÀNH LÂM NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Ngành: Quản lý kinh tế
Mã số 8340410
Quyết định giao đề tài: 901/QĐ-ĐHNT ngày 16/8/2018
Ngày bảo vệ:
Người hướng dẫn khoa học
TS. PHẠM HỒNG MẠNH
TS. ĐINH VĂN TỚI
Chủ tịch Hội Đồng:
Phòng Đào tạo Sau Đại học
KHÁNH HÒA - 2019
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan mọi kết quả của đề tài: “Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của
các doanh nghiệp ngành Lâm nghiệp tỉnh Nghệ An” là công trình nghiên cứu của
cá nhân tôi và chưa từng được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác cho
tới thời điểm này.
Khánh Hòa, tháng 01 năm 2019
Tác giả luận văn
Nguyễn Ngọc Hoàng
iii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian thực hiện đề tài, tôi nhận được sự giúp đỡ của quý Phòng,
Ban trường Đại học Nha Trang, Khoa Kinh tế, Khoa sau đại học và các quý Thầy, Cô
đã tạo điều kiện tốt nhất cho tôi được hoàn thành đề tài. Đặc biệt là sự hướng dẫn tận
tình của TS. Phạm Hồng Mạnh và TS. Đinh Văn Tới đã giúp tôi hoàn thành tốt đề tài.
Qua đây, cho tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến sự giúp đỡ này.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới cán bộ nhân viên Công ty Lâm nghiệp Con
Cuông, Công ty Lâm nghiệp Đô Lương và cán bộ Công ty Lâm nghiệp Sông Hiếu đã
giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập số liệu phục vụ nghiên cứu.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình và tất cả bạn bè đồng
nghiệp đã giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Khánh Hòa, tháng 01 năm 2019
Tác giả luận văn
Nguyễn Ngọc Hoàng
iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... iii
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................iv
MỤC LỤC .......................................................................................................................v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................x
DANH MỤC BẢNG BIỂU TRONG ĐỀ TÀI ...............................................................xi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ TRONG ĐỀ TÀI ......................................................... xii
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN .......................................................................................... xiii
MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài...............................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ....................................................................................2
3. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................................3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................................3
Phạm vi nghiên cứu: ..............................................................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................4
Cách tiếp cận nghiên cứu ......................................................................................4
Nguồn số liệu.........................................................................................................4
Phương pháp phân tích dữ liệu ..............................................................................4
6. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan..........................................................5
7. Những đóng góp khoa học của đề tài ..........................................................................7
8. Cấu trúc của luận văn ..................................................................................................8
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN .....9
1.1. Một số khái niệm liên quan ......................................................................................9
1.1.1. Khái niệm vốn: ......................................................................................................9
1.1.2. Khái niệm vốn nhà nước: ......................................................................................9
1.1.3. Khái niệm vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước: .........................................9
1.1.4. Phân loại vốn tại doanh nghiệp nhà nước: .........................................................10
1.1.4.1. Căn cứ vào nguồn gốc hình thành ....................................................................10
1.1.4.2. Căn cứ vào vai trò, đặc điểm luân chuyển của vốn .........................................10
1.2. Đặc điểm, vai trò của vốn tại các doanh nghiệp Nhà nước ....................................11
1.2.1. Đặc điểm của vốn trong doanh nghiệp nhà nước ...............................................11
1.2.2. Vai trò của vốn trong doanh nghiệp nhà nước....................................................11
v
1.3. Đặc điểm vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp Nhà nước ......................................12
1.4. Mục tiêu quản lý của Nhà nước đối với vốn Nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước
.......................................................................................................................................14
1.5. Nguyên tắc quản lý và sử dụng của Nhà nước đối với vốn Nhà nước tại doanh
nghiệp nhà nước ............................................................................................................16
1.5.1. Nguyên tắc quản lý vốn của nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước. ...................16
1.5.2. Sử dụng vốn tại doanh nghiệp Nhà nước ............................................................17
1.6. Hiệu quả sử dụng vốn tại doanh nghiệp nhà nước .................................................19
1.6.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn .........................................................................19
1.6.2. Tầm quan trọng của việc đánh giá hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp. ..20
1.6.3. Những yêu cầu trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn .................................20
1.6.4. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn ........................................................21
1.6.4.1. Hệ số bảo toàn vốn (H): ...................................................................................21
1.6.4.2. Hệ số vòng quay (S/A) ......................................................................................21
1.6.4.3. Sức sinh lời (ROA) ............................................................................................21
1.6.4.4. Sức sinh lời của vốn chủ sở hữu (ROE): ..........................................................22
1.6.4.5. Hệ số khả năng thanh toán tổng quát (KTQ): .................................................22
1.6.4.6. Tỷ suất lợi nhuận trước lãi vay và thuế trên vốn kinh doanh (BEP)...............23
1.6.4.7. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS) ...........................................23
1.6.4.8. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ...................................................................23
1.6.4.9. Hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn ..............................................................24
1.7. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp ..............24
1.8. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn .................................26
1.8.1. Nhân tố chủ quan.................................................................................................26
a) Nhóm nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp ngành .......27
* Quy mô của doanh nghiệp trong ngành .....................................................................27
* Nâng cao khả năng sinh lời của doanh nghiệp ..........................................................27
* Về hệ số khả năng thanh khoản ..................................................................................28
* Kiểm soát quá trình quản lý, sử dụng tài sản doanh nghiệp ......................................28
b) Sử dụng phương trình Dupont chỉ ra sự tác động của chỉ tiêu thành phần tới chỉ
tiêu tổng hợp ROE .........................................................................................................29
c) Trình độ quản lý của ban lãnh đạo doanh nghiệp nói chung và quản lý vốn kinh
vi
doanh nói riêng ..............................................................................................................29
d) Về công tác quản trị doanh nghiệp ...........................................................................31
1.8.2. Các nhân tố khách quan. .....................................................................................32
a) Chính sách Nhà nước về giám sát tài chính, đánh giá hiệu quả hoạt động và công
khai thông tin tài chính đối với doanh nghiệp ...............................................................32
b) Mức độ phát triển của thị trường ..............................................................................33
c) Sự tiến bộ về khoa học và công nghệ ........................................................................34
d) Chuỗi cung ứng trong quá trình sản xuất .................................................................34
Tóm tắt chương 1...........................................................................................................35
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NGÀNH LÂM NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN ..................................36
2.1. Khái quát về ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An .......................................................36
2.2.1. Công ty Lâm nghiệp Sông Hiếu ..........................................................................38
2.2.2. Công ty Lâm nghiệp Đô Lương ..........................................................................40
2.2.3. Quá trình Lâm nghiệp Con Cuông ......................................................................40
2.3. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành Lâm nghiệp
tỉnh Nghệ An .................................................................................................................41
2.3.1. Tình hình doanh thu.............................................................................................41
2.3.2. Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp tỉnh Nghệ An .....................................................................................................42
2.3.3. Thuế và các khoản phải nộp ngân sách của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp
.......................................................................................................................................44
2.4. Hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.....46
2.4.1. Hệ số bảo toàn vốn (H). ......................................................................................46
2.4.2. Hệ số vòng quay vốn (S/A). .................................................................................47
2.4.3. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn bình quân (ROA). .....................................................47
2.4.4. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE). ....................................................48
2.4.5. Hệ số thanh toán tổng quát KTQ ..........................................................................49
2.4.6. Tỷ suất lợi nhuận trước lãi vay và thuế trên vốn kinh doanh (BEP)...................50
2.4.7. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS) ...............................................51
2.4.8. Hệ số hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh..............................................................52
2.4.9. Hệ số thanh toán ngắn hạn ..................................................................................53
vii
2.5. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp ............54
2.6. Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp Nghệ An.....56
2.6.1. Kết quả đạt được .................................................................................................56
2.6.1.1. Việc bảo toàn và phát triển vốn ........................................................................56
2.6.1.2. Về lợi nhuận......................................................................................................56
2.6.2. Hạn chế ................................................................................................................56
2.6.2.1. Nhóm chỉ tiêu sinh lời .......................................................................................57
2.6.2.1.1. Lợi nhuận trước thuế trên tổng tài sản..........................................................57
2.6.2.1.2. Lợi nhuận trước thuế trên vốn chủ sở hữu ....................................................57
2.6.2.1.3. Lợi nhuận trước thuế trên vốn chủ sở hữu ....................................................57
2.6.2.2. Trong quản lý và khả năng thanh toán .............................................................57
2.6.2.2.1. Khả năng thanh toán ngắn hạn .....................................................................57
2.6.2.2.2. Khả năng thanh toán tổng quát .....................................................................58
2.6.3. Nguyên nhân làm ảnh hưởng hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp Nghệ An. ............................................................................................................58
2.6.3.1. Nguyên nhân chủ quan .....................................................................................58
* Đặc điểm kinh tế kỹ thuật của ngành lâm nghiệp ......................................................58
* Công tác quản lý, sử dụng vốn trong doanh nghiệp lâm nghiệp Nghệ An.................59
* Công tác điều hành sản xuất kinh doanh phối kết hợp giữa các doanh nghiệp ngành
lâm nghiệp. ....................................................................................................................59
*. Quy mô của doanh nghiệp trong ngành .....................................................................60
2.6.3.2. Nguyên nhân khách quan. ................................................................................62
* Hệ thống thể chế chính trị, pháp luật và chính sách pháp chế. .................................62
* Cơ chế quản lý, giám sát chủ chủ sở hữu (UBND tỉnh) đối với các doanh nghiệp
ngành lâm nghiệp Nghệ An. ..........................................................................................63
* Trình độ và mô hình phát triển của nền kinh tế. ........................................................63
Tóm tắt Chương2 ...........................................................................................................65
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN
NGÀNH LÂM NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN..................................................................66
3.1. Định hướng phát triển của ngành lâm nghiệp Nghệ An 2020-2025. .....................66
3.2. Định hướng phát triển của các doanh nghiệp nhà nước ngành lâm nghiệp giai đoạn
2020-2025. .....................................................................................................................66
viii
3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp
tỉnh Nghệ An trong thời gian tới ...................................................................................67
3.3.1. Công tác quản lý nhà nước đối với ngành lâm nghiệp .......................................67
3.3.2. Đối với doanh nghiệp ngành lâm nghiệp ............................................................68
* Cải thiện chỉ số ROA ..................................................................................................68
* Cải thiện chỉ số ROE: .................................................................................................69
* Thay đổi chỉ số thanh toán ngắn hạn: ........................................................................69
* Hoàn thiện hoạt động huy động vốn...........................................................................70
3.3.3. Các nhóm giải pháp chung để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ..........................71
3.3.3.1. Xây dựng chiến lược phát triển doanh nghiệp lâm nghiệp...............................71
3.4. Một số kiến nghị .....................................................................................................74
3.4.1. Đối với Chính phủ ...............................................................................................74
3.4.2. Đối với các bộ, ngành..........................................................................................77
3.4.3. Đối với Ngân hàng, Kho bạc, Thuế .....................................................................77
3.4.4. Về quản lý nhà nước ............................................................................................78
3.4.5. Đối với các Công ty Lâm nghiệp .........................................................................81
Tóm tắt Chương3 ...........................................................................................................83
KẾT LUẬN ...................................................................................................................84
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................86
ix
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DNNN : Doanh nghiệp Nhà nước
DN : Doanh nghiệp
QLNN : Quản lý Nhà nước
SXKD : Sản xuất kinh doanh
TNHH : Trách nhiệm hữu hạn
HĐQT : Hội đồng quản trị
HĐTV : Hội đồng thành viên
UBND tỉnh : Uỷ ban nhân dân tỉnh
Công ty TNHH MTV : Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên.
Công ty Lâm nghiệp : Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên.
Công ty Lâm nghiệp : Công ty
CSH : Chủ sở hữu
x
DANH MỤC BẢNG BIỂU TRONG ĐỀ TÀI
Bảng 2.1: Kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh nghệ An
Giai đoạn 2015-2017 .....................................................................................................42
Bảng 2.2: Lợi nhuận doanh nghiệp ngành lâm nghiệp giai đoạn 2015-2017 ...............43
Bảng 2.3: Chỉ tiêu lợi nhuận và các khoản ngân sách của doanh nghiệp ngành giai
đoạn 2015-2017 .............................................................................................................45
Bảng 2.4: Bảng chỉ tiêu ROE ........................................................................................56
Bảng 2.5: Bảng tổng hợp quy mô doanh nghiệp ngành giai đoạn 2015-2017 ..............61
xi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ TRONG ĐỀ TÀI
Biểu đồ 2.1: Hệ số bảo toàn vốn....................................................................................48
Biểu đồ 2.2: Hệ số vòng quay vốn ................................................................................49
Biểu đồ 2.3: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn bình quân .......................................................50
Biểu đồ 2.4: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu......................................................51
Biểu đồ 2.5: Hệ số thanh toán tổng quát .......................................................................52
Biểu đồ 2.6: Tỷ suất lợi nhuận trước lãi vay và thuế trên vốn kinh doanh (BEP) ........53
Biểu đồ 2.7: Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS).....................................54
Biểu đồ 2.8: Hệ số hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ...................................................55
Biểu đồ 2.9: Hệ số thanh toán ngắn hạn ........................................................................56
xii
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh
Nghệ An là một trong những vấn đề đòi hỏi rất cấp bách của công tác quản lý nhà
nước về doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh những năm trở lại đây nhất là khi các nông lâm
trường quốc doanh chuyển sang hoạt động theo mô hình Doanh nghiệp theo luật
Doanh nghiệp Nhà nước và nay là Luật doanh nghiệp 2014.
Trong những năm gần đây Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến hiệu quả hoạt
động của các nông lâm trường quốc doanh trong đó có các doanh nghiệp lâm nghiệp.
Năm 2003 Nghị quyết 28-NQ/TW ngày 16/6/2003 về tiếp tục sắp xếp, đổi mới và phát
triển nông, lâm trường quốc doanh, từ đó đến năm 2014 thực hiện việc đánh giá, tổng
kết thực hiện nghị quyết Kết luận là các doanh nghiệp hoạt động chưa hiệu quả. Đến
năm 2014, Bộ Chính trị tiếp tục ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 12/3/2014
về việc tiếp sắp xếp đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các Công ty nông lâm
nghiệp. Để việc sắp xếp đổi mới hiệu quả phải có quá trình đánh giá, tổng kết một
cách cụ thể, nghiêm túc, toàn diện về các mặt như: làm nhiệm vụ công ích, làm nhiệm
vụ sản xuất kinh doanh, của các doanh nghiệp ngành Lâm nghiệp và giải pháp phải
làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp này luôn là mối
quan tâm lớn của Chủ sở hữu đó là UBND tỉnh Nghệ An và bản thân người lãnh đạo
doanh nghiệp. Đây là mục tiêu cần hướng tới của ngành trong quá trình sắp xếp, đổi
mới và nâng cao hiệu quả hoạt động theo tinh thần của Nghị quyết Trung ương. Để
làm được điều này cần phải lượng hóa các chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng Nhà nước tại
các doanh nghiệp một cách khoa học và phân tích được các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu
quả của việc sử dụng vốn tại doanh nghiệp ngành, từ đó làm cơ sở để cơ quan quản lý
Nhà nước chỉ đạo việc sử dụng vốn dùng cho hoạt động lâm nghiệp tại Công ty Lâm
nghiệp Con Cuông, Công ty Lâm nghiệp Đô Lương và Công ty Lâm nghiệp Sông
Hiếu, phát triển theo hướng bền vững.
Mục tiêu nghiên cứu:
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của các doanh
nghiệp nhà nước ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An. Mục tiêu chung này được cụ thể hóa
thành các mục tiêu cụ thể bao gồm: (1). Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn tại
doanh nghiệp ngành Lâm nghiệp Nghệ An; (2) Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến
hiệu quả sử dụng vốn; (3) Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp Nghệ An.
xiii
Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài sử dụng phương pháp định tính để đánh giá phân tích các chỉ tiêu về hiệu
quả sử dụng vốn, cũng như tìm ra các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu sử dụng vốn của các
doanh nghiệp lâm nghiệp (Công ty Đô Lương, Công ty Con Cuông và Công ty Sông
Hiếu), từ đó tìm các giải pháp thực hiện.
Kết quả nghiên cứu:
Kết quả nghiên cứu cho thấy hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp ngành Lâm
nghiệp Nghệ An có sự khác biệt quá lớn giữa các Công ty. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng
tài sản bình quân chung của toàn doanh nghiệp ngành là 7,58%; chỉ số lợi nhuận sau
thuế trên vốn chủ sở hữu 12,47%. Đề tài cũng tìm thấy sự khác biệt lớn có ý nghĩa
giữa hai loại hình doanh nghiệp có quy mô lớn (tổng tài sản từ 100 tỷ trở lên và lao
động hơn từ 200 người trở lên) và quy mô nhỏ (tổng tài sản từ 3 tỷ đến 20 tỷ và lao
động chưa đến 100 người) đến hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lợi. Hay nói
cách khác, quy mô doanh nghiệp ngành lâm nghiệp lớn thì lợi nhuận của doanh nghiệp
cao hơn doanh nghiệp có quy mô nhỏ. Ở đây tác giả không tìm thấy sự khác biệt về
hiệu quả đầu tư, điều kiện về thổ nhưỡng, khí hậu, công tác quản trị của người đứng
đầu doanh nghiệp. Vì vậy, cần có khảo sát kỹ hơn như quy mô nghiên cứu rộng hơn
trước khi đưa ra kết luận trong trường hợp này.
Tỷ lệ lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tại Nghệ An chịu ảnh
hưởng của quy mô doanh nghiệp (tổng tài sản), hiệu quả sử dụng tài sản là yếu tố chủ
yếu. Trong đó hiệu quả sử dụng tài sản có tỷ lệ thuận chiều với lợi nhuận của doanh
nghiệp. Ngoài ra còn có các yếu tố khác ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của
doanh nghiệp ngành như: rủi ro hoạt động lĩnh vực đầu tư của doanh nghiệp, hệ thống
pháp luật điều chỉnh, trình độ năng luật và phẩm chất đạo đức của cán bộ quản lý, môi
trường kinh tế - chính trị - xã hội …
Việc xác định các nhân tố tác động đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp
ngành có ý nghĩa sẽ là cơ sở giúp các nhà quản lý đưa ra các giải pháp có liên quan
nhằm phát triển ngành lâm nghiệp tại tỉnh Nghệ An trong thời gian tới, để đưa ngành
lâm nghiệp ngày càng phát triển bền vững đáp ứng các yêu cầu về quy luật phát triển
của thị trường cũng như nhu cầu của xã hội. Đưa ngành lâm nghiệp Nghệ An là một
trong những ngành nghề chủ lực của tỉnh nhà, không những đóng góp cho nền kinh tế
mà còn góp phần bảo vệ môi trường tránh các tác động tiêu cực.
Từ khóa: hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp ngành lâm nghiệp.
xiv
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Vốn tại các doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng để đảm bảo và duy trì cho quá
trình SXKD của doanh nghiệp được diễn ra thường xuyên và liên tục. Nếu không có
hoặc thiếu vốn sẽ không thể tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh, gây ra tình
trạng khó khăn, trì trệ, cản trở tính liên tục trong tổ chức. Nhờ có vốn mà các doanh
nghiệp có thể đổi mới trang thiết bị, mở rộng quy mô sản xuất... trong thời gian ngắn.
Nó đem lại cho doanh nghiệp các cơ hội cũng như lợi thế để cải tiến được mẫu mã,
giảm giá thành sản phẩm, nâng cao năng suất lao động thông qua đổi mới công nghệ...
đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm và nhu cầu của thị trường. Đây chính là
điều mà mọi doanh nghiệp đều mong muốn đạt được. Mọi doanh nghiệp luôn phải đối
mặt trực tiếp với từng biến động của thị trường, sự thay đổi từ luật pháp, thể chế, môi
trường kinh doanh; cùng với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các doanh nghiệp
trong nước, các nhà cung ứng hay bạn hàng từ nước ngoài đòi hỏi trình độ quản lý sử
dụng vốn phải nâng cao, nhằm mang lại được hiệu quả trong quá trình SXKD. Đây là
một điều kiện tiên quyết, ảnh hưởng trực tiếp đến vấn đề sống còn của doanh nghiệp.
Và việc đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước
(DNNN) cũng không nằm ngoài quy luật chung đó. Đánh giá hiệu quả quản lý, sử
dụng vốn Nhà nước là một hoạt động mang tính quản lý của chủ sở hữu để đảm bảo
vốn đầu tư của Nhà nước được khai thác, sử dụng hiệu quả góp phần vai trò của Nhà
nước đối với nền kinh tế quốc dân.
Thực tiễn cho thấy trong thời gian vừa qua vấn đề kiểm soát và quản lý vốn nhà
nước tại các doanh nghiệp Nhà nước gặp rất nhiều khó khăn. Tình trạng thất thoát vốn,
thua lỗ kéo dài của các doanh nghiệp Nhà nước diễn ra hiện nay tại các Tập đoàn và
Công ty Nhà nước đang là vấn đề mà các nhà quản lý cũng như xã hội rất quan tâm
hiện nay. Mặc dù chúng ta cũng đã ban hành nhiều văn bản pháp luật như: Luật doanh
nghiệp năm 2014, Luật quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh
tại doanh nghiệp năm 2014 và các văn bản Nghị định khác của Chính phủ về hoạt
động sản xuất và đầu tư của Doanh nghiệp Nhà nước. Tuy nhiên, bên cạnh việc một số
Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước quản lý sử dụng vốn để xẩy ra tình trạng thất thoát
nêu trên, thì vẫn còn một số doanh nghiệp Nhà nước quản lý, sử dụng vốn Nhà nước
rất hiệu quả đó là không những bảo toàn được vốn nhà nước giao mà còn phát triển và
1
bổ sung được vốn điển hình như các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp Nghệ An: Công
ty TNHH Một thành viên Lâm nông nghiệp Sông Hiếu (Công ty Sông Hiếu); Công ty
TNHH MTV Lâm nghiệp Đô Lương (Công ty Đô Lương) và Công ty TNHH MTV
Lâm nghiệp Con Cuông (Công ty Con Cuông).
Cho đến nay theo hiểu biết của tác giả có hàng loạt nghiên cứu về đánh giá hiệu
quả sử dụng vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp Nhà nước. Tuy nhiên nghiên cứu về đánh
giá hiệu quả sử dụng vốn Nhà nước trong lĩnh vực lâm, nông nghiệp rất ít, đặc biệt là
tại các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An chưa có. Cũng như các doanh
nghiệp nhà nước trên địa bàn tỉnh Nghệ An, đối với các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp tỉnh Nghệ An, việc nghiên cứu, phân tích, đánh giá hiệu quả quản lý sử dụng
vốn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hoạt động kinh doanh, trình độ quản lý
sử dụng vốn của doanh nghiệp phải làm sao để đạt được kết quả cao nhất với chi phí
thấp nhất. Với mục đích tăng cường sức mạnh, nâng cao hiệu quả kinh tế của các
doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An nhất là khi sắp xếp đổi mới nâng cao
hiệu quả hoạt động theo Công ty theo Nghị quyết 30-NQ/TW năm 2014 của Trung
ương và Nghị định 118/2014/NĐ-CP của Chính phủ, rất nhiều vấn đề đặt ra cần được
nghiên cứu giải quyết. Trong đó có việc đánh giá hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại
Công ty để thấy được những thành tựu đạt được, hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân
của nó, từ đó có thể tìm ra được những giải pháp quản lý nhằm cải thiện khắc phục kịp
thời, tìm những hướng đi mới đúng đắn trong tương lai của Công ty.
Xuất phát từ những ý tưởng trên, tác giả đã chọn “Đánh giá hiệu quả sử dụng
vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp, tỉnh Nghệ An” làm đề tài nghiên cứu
cho luận văn thạc sĩ, với hy vọng có thể góp phần hoàn thiện quá trình sắp xếp, đổi
mới, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh
Nghệ An trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu chung
Trên cơ sở yêu cầu nghiên cứu, mục tiêu tổng quát của đề tài là đánh giá hiệu quả
sử dụng vốn cũng như các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh
nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An. Trên cơ sở đó nhằm tìm kiếm các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của nhà nước tại các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp tỉnh Nghệ An trong thời gian tới.
2
Mục tiêu cụ thể
1) Cụ thể hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về vốn và hiệu quả sử dụng vốn
tại các doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực sản xuất lâm nghiệp trên địa
bàn tỉnh Nghệ An.
2) Phân tích thực trạng tình hình sử dụng vốn và tài sản của các doanh nghiệp
ngành lâm nghiệp, tỉnh Nghệ An.
3) Tính toán phân tích các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn của các doanh
nghiệp ngành lâm nghiệp, tỉnh Nghệ An.
4) Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của các doanh
nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.
5) Đề xuất các hàm ý chính sách nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng vốn của các
doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.
3. Câu hỏi nghiên cứu
1) Thực trạng tình hình sử dụng vốn và tài sản của các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp, tỉnh Nghệ An hiện nay như thế nào?
2) Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp, tỉnh Nghệ An hiện nay ra sao?
3) Những nhân tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp
ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An?
4) Các hàm ý chính sách quản lý nào nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng vốn của
các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu:
+ Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hiệu quả sử dụng vốn tại doanh nghiệp
nhà nước và nhân tố có khả năng ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của các doanh
nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.
+ Đối tượng khảo sát: Là các doanh nghiệp nhà nước ngành lâm nghiệp tỉnh
Nghệ An; số lượng mẫu nghiên cứu là 3 doanh nghiệp ngành lâm nghiệp: Công ty
TNHH Một thành viên Lâm nông nghiệp Sông Hiếu (Công ty Sông Hiếu); Công ty
TNHH MTV Lâm nghiệp Đô Lương (Công ty Đô Lương) và Công ty TNHH MTV
3
Lâm nghiệp Con Cuông (Công ty Con Cuông).
Phạm vi nghiên cứu:
+ Về nội dung: Phạm vi nghiên cứu của đề tài là hiệu quả sử dụng vốn tại doanh
nghiệp nhà nước và nhân tố có khả năng ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của các
doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.
+ Về không gian: Phạm vi nghiên cứu của luận văn được giới hạn trong 3 doanh
nghiệp nhà nước ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An
+ Về thời gian: luận văn nghiên cứu và phân tích dữ liệu trong 3 năm (từ năm
2015-2017)
5. Phương pháp nghiên cứu
Cách tiếp cận nghiên cứu
Để phân tích chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn và các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu
quả sử dụng vốn cũng như đề xuất mô hình nghiên cứu, luận văn sử dụng phương
pháp nghiên cứu định tính, tính toán các chỉ tiêu thống kê về hiệu quả sử dụng vốn.
Theo cách tiếp cận này, dựa vào mô hình lý thuyết đã được xây dựng, luận văn thu
thập các số liệu khảo sát thực tế của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp thông qua các
báo cáo “báo cáo tài chính, báo cáo Đề án tổ chức sản xuất kinh doanh và Điều lệ tổ
chức hoạt động của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp trên địa bàn Nghệ An, có tính
pháp lý, trong thời gian từ năm 2015-2017”, sử dụng công cụ thống kê toán với sự hỗ
trợ của các phần mềm EXCEL để tiến hành phân tích.
Nguồn số liệu
- Các báo cáo tài chính hàng năm của Cục thuế tỉnh Nghệ An và Sở Tài chính
Nghệ An về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp giai đoạn 2015-2017.
- Thu thập dữ liệu từ Báo cáo tổng kết của ngành lâm nghiệp về tình hình thực
hiện các chỉ tiêu kinh tế xã hội thông qua báo chí và Internet.
Phương pháp phân tích dữ liệu
Trong nghiên cứu, luận văn sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích.
Cụ thể là sử dụng phần mềm Microsoft Excel để nhập số liệu sau đó các dữ liệu được
tiến hành tính toán. Kết quả phân tích sẽ cho kết quả các chỉ tiêu phản ánh thực trạng
hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp Nghệ An.
4
6. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan
Một số nghiên cứu tiêu biểu trong nước có liên quan đến quản lý sử dụng vốn
Nhà nước tại doanh nghiệp, cụ thể là:
Nguyễn Ngọc Vũ (2006), Cấu trúc tài chính của DN: một chủ đề còn nhiều bàn
cãi, Nghiên cứu kinh tế số 298 - Tháng3/2006.
Nguyễn Ngọc Vũ (2007), Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn và
các giải pháp nhằm hoàn thiện cơ cấu tài trợ của các công ty niêm yết tại Trung tâm
giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ Quản trị Kinh
doanh , Đại học Đà Nẵng, 2007.
Nguyễn Quỳnh Sang (2008), “Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn trong các doanh nghiệp xây dựng giao thông” – Trường Đại học Giao thông
vận tải. Tác giả đã nghiên cứu các vấn đề: Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn
trong các doanh nghiệp xây dựng giao thông. Hệ thống số liệu nghiên cứu từ năm
1990-2005, hệ thống giải pháp đưa ra cho giai đoạn 2009.
Tác giả Võ Thị Thanh Thuỷ (2011). “Phân tích nâng cao hiệu quả sử dụng vốn
tại Công ty cổ phần công nghệ phẩm Đà Nẵng”. Nghiên cứu đi sâu phân tích các khái
niệm về vốn kinh doanh, công ty cổ phần, cơ chế vận hành dựa trên đặc trưng, vai trò
của vốn, hiệu quả sử dụng vốn. Trên cơ sở nghiên cứu hệ thống lý luận, phân tích thực
trạng tại CTCP công nghệ phẩm Đà Nẵng, xử lý cơ sở dữ liệu đánh giá năng lực sử
dụng vốn tại doanh nghiệp và kiến nghị những giải pháp, hướng đi mới cho công ty
trong thời gian tới.
Trần Văn Nhã (2011) “Quản lý vốn lưu động tại công ty cổ phần lương thực Đà
Nẵng”. Bài viết đi sâu nghiên cứu hệ thống lý luận cơ bản và thực tiễn tình hình quản
lý sử dụng vốn lưu động tại Công ty cổ phần lương thực Đà Nẵng trong giai đoạn từ
năm 2008 đến năm 2010. Tác giả đã khái quát những vấn đề liên quan đến vốn lưu
động, quản lý sử dụng vốn thông qua việc phân tích thực tiễn bằng phương pháp so
sánh, phương pháp chi tiết theo thời gian và phương pháp liên hệ cân đối để đánh giá
những thành tựu đạt được, hạn chế tồn tại. Đồng thời kiến nghị giải pháp cải thiện,
nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty cổ phần lương thực Đà Nẵng. Tuy
nhiên bài viết của tác giả mới chỉ đề cập, nghiên cứu gói gọn trong khía cạnh vốn lưu
động của doanh nghiệp mà chưa mở rộng tìm hiểu về vốn cố định để nâng cao hiệu
quả quá trình SXKD.
5
Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), năm 2009 đề tài nghiên cứu
“Cải cách phương thức quản lý, giám sát phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp”. Công
trình tập trung làm rõ một số nội dung cơ bản của phương thức quản lý và giám sát vốn
Nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp, trong đó khuyến nghị cần sớm đổi mới tăng quyền
chủ động hoạt động sản xuất kinh doanh, tự chủ về tài chính, giảm sự can thiệp của cơ
quan Nhà nước trong quá trình hoạt động kinh doanh, tăng cường giám sát thông qua
kiểm toán độc lập, tiêu chuẩn của người đại diện chủ sở hữu, tách biệt chức năng quản
lý kinh tế và chức năng quản lý Nhà nước trong doanh nghiệp và hướng đến giảm dần
số lượng doanh nghiệp nhà nước ở một số lĩnh vực ngành nghề không cần thiết nắm giữ.
Bên cạnh đó, nghiên cứu đã chỉ ra ưu nhược điểm của một số mô hình quản lý vốn Nhà
nước tại doanh nghiệp ở một số nước như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore,
Newzeland, Australia,… Tuy nhiên, chưa làm rõ được nội dung bản chất của lý thuyết
và thực tiễn, chưa chỉ ra được mô hình quản lý vốn áp dụng tại Việt Nam.
Báo cáo tổng hợp của nhóm tác giả do PGS.TS Hoàng Trần Hậu – Chủ nhiệm đề
tài “Nghiên cứu đánh giá tình hình quản lý sử dụng vốn nhà nước trong các tập đoàn
kinh tế nhà nước ở Việt Nam” – năm 2012. Đề tài làm rõ: đề tài đã khảo sát đánh giá
thực trạng quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư tại các tập đoàn kinh tế nhà nước
trong những năm qua. Đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý vốn nhà nước, cơ
chế phân phối lợi nhuận.
Ngoài ra còn có nhiều nghiên cứu khác liên quan đến hiệu quả sử dụng vốn kinh
doanh và các các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn như nghiên cứu của
nhóm tác giả PGS.TS Vũ Công ty – Chủ nhiệm đề tài “Tái cấu trúc các tổng Công ty
xây dựng ở Việt Nam, bài học kinh nghiệm và giải pháp” – năm 2011. Đề tài đã làm rõ
những nguyên nhân cơ bản dẫn đến nhu cầu thực thi tái cấu trúc các tổng công ty xây
dựng Việt Nam đó là đầu tư đa ngành, lĩnh vực không phải thế mạnh và đưa ra bài học
cho quá trình tái cấu trúc. TS. Đàm Văn Huệ (2010), “Hiệu quả sử dụng vốn các
doanh nghiệp vừa và nhỏ”, cuốn tài liệu bao quát có hệ thống về nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ; Đoàn Ngọc Phi Anh (2010), các nhân tố ảnh
hưởng đến cấu trúc tài chính và hiệu quả tài chính: cách tiếp cận theo phương pháp
phân tích đường dẫn, tạp chí khoa học và công nghệm đại học Đà Nẵng, số
5(40).2010; Lê Thị Minh Hà (2015), “các yếu tố tài chính ảnh hưởng đến hiệu quả
hoạt động của doanh nghiệp ngành chế biến thực phẩm niêm yết trên sàn giao dịch
6
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
NGUYỄN NGỌC HOÀNG
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NGÀNH LÂM NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN
LUẬN VĂN THẠC SĨ
KHÁNH HÒA - 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG
NGUYỄN NGỌC HOÀNG
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NGÀNH LÂM NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Ngành: Quản lý kinh tế
Mã số 8340410
Quyết định giao đề tài: 901/QĐ-ĐHNT ngày 16/8/2018
Ngày bảo vệ:
Người hướng dẫn khoa học
TS. PHẠM HỒNG MẠNH
TS. ĐINH VĂN TỚI
Chủ tịch Hội Đồng:
Phòng Đào tạo Sau Đại học
KHÁNH HÒA - 2019
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan mọi kết quả của đề tài: “Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của
các doanh nghiệp ngành Lâm nghiệp tỉnh Nghệ An” là công trình nghiên cứu của
cá nhân tôi và chưa từng được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác cho
tới thời điểm này.
Khánh Hòa, tháng 01 năm 2019
Tác giả luận văn
Nguyễn Ngọc Hoàng
iii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian thực hiện đề tài, tôi nhận được sự giúp đỡ của quý Phòng,
Ban trường Đại học Nha Trang, Khoa Kinh tế, Khoa sau đại học và các quý Thầy, Cô
đã tạo điều kiện tốt nhất cho tôi được hoàn thành đề tài. Đặc biệt là sự hướng dẫn tận
tình của TS. Phạm Hồng Mạnh và TS. Đinh Văn Tới đã giúp tôi hoàn thành tốt đề tài.
Qua đây, cho tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến sự giúp đỡ này.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới cán bộ nhân viên Công ty Lâm nghiệp Con
Cuông, Công ty Lâm nghiệp Đô Lương và cán bộ Công ty Lâm nghiệp Sông Hiếu đã
giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập số liệu phục vụ nghiên cứu.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình và tất cả bạn bè đồng
nghiệp đã giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Khánh Hòa, tháng 01 năm 2019
Tác giả luận văn
Nguyễn Ngọc Hoàng
iv
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... iii
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................iv
MỤC LỤC .......................................................................................................................v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................x
DANH MỤC BẢNG BIỂU TRONG ĐỀ TÀI ...............................................................xi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ TRONG ĐỀ TÀI ......................................................... xii
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN .......................................................................................... xiii
MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài...............................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ....................................................................................2
3. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................................3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................................3
Phạm vi nghiên cứu: ..............................................................................................4
5. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................4
Cách tiếp cận nghiên cứu ......................................................................................4
Nguồn số liệu.........................................................................................................4
Phương pháp phân tích dữ liệu ..............................................................................4
6. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan..........................................................5
7. Những đóng góp khoa học của đề tài ..........................................................................7
8. Cấu trúc của luận văn ..................................................................................................8
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN .....9
1.1. Một số khái niệm liên quan ......................................................................................9
1.1.1. Khái niệm vốn: ......................................................................................................9
1.1.2. Khái niệm vốn nhà nước: ......................................................................................9
1.1.3. Khái niệm vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước: .........................................9
1.1.4. Phân loại vốn tại doanh nghiệp nhà nước: .........................................................10
1.1.4.1. Căn cứ vào nguồn gốc hình thành ....................................................................10
1.1.4.2. Căn cứ vào vai trò, đặc điểm luân chuyển của vốn .........................................10
1.2. Đặc điểm, vai trò của vốn tại các doanh nghiệp Nhà nước ....................................11
1.2.1. Đặc điểm của vốn trong doanh nghiệp nhà nước ...............................................11
1.2.2. Vai trò của vốn trong doanh nghiệp nhà nước....................................................11
v
1.3. Đặc điểm vốn Nhà nước tại các doanh nghiệp Nhà nước ......................................12
1.4. Mục tiêu quản lý của Nhà nước đối với vốn Nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước
.......................................................................................................................................14
1.5. Nguyên tắc quản lý và sử dụng của Nhà nước đối với vốn Nhà nước tại doanh
nghiệp nhà nước ............................................................................................................16
1.5.1. Nguyên tắc quản lý vốn của nhà nước tại doanh nghiệp nhà nước. ...................16
1.5.2. Sử dụng vốn tại doanh nghiệp Nhà nước ............................................................17
1.6. Hiệu quả sử dụng vốn tại doanh nghiệp nhà nước .................................................19
1.6.1. Khái niệm hiệu quả sử dụng vốn .........................................................................19
1.6.2. Tầm quan trọng của việc đánh giá hiệu quả sử dụng vốn trong doanh nghiệp. ..20
1.6.3. Những yêu cầu trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn .................................20
1.6.4. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn ........................................................21
1.6.4.1. Hệ số bảo toàn vốn (H): ...................................................................................21
1.6.4.2. Hệ số vòng quay (S/A) ......................................................................................21
1.6.4.3. Sức sinh lời (ROA) ............................................................................................21
1.6.4.4. Sức sinh lời của vốn chủ sở hữu (ROE): ..........................................................22
1.6.4.5. Hệ số khả năng thanh toán tổng quát (KTQ): .................................................22
1.6.4.6. Tỷ suất lợi nhuận trước lãi vay và thuế trên vốn kinh doanh (BEP)...............23
1.6.4.7. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS) ...........................................23
1.6.4.8. Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ...................................................................23
1.6.4.9. Hệ số khả năng thanh toán ngắn hạn ..............................................................24
1.7. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp ..............24
1.8. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn .................................26
1.8.1. Nhân tố chủ quan.................................................................................................26
a) Nhóm nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp ngành .......27
* Quy mô của doanh nghiệp trong ngành .....................................................................27
* Nâng cao khả năng sinh lời của doanh nghiệp ..........................................................27
* Về hệ số khả năng thanh khoản ..................................................................................28
* Kiểm soát quá trình quản lý, sử dụng tài sản doanh nghiệp ......................................28
b) Sử dụng phương trình Dupont chỉ ra sự tác động của chỉ tiêu thành phần tới chỉ
tiêu tổng hợp ROE .........................................................................................................29
c) Trình độ quản lý của ban lãnh đạo doanh nghiệp nói chung và quản lý vốn kinh
vi
doanh nói riêng ..............................................................................................................29
d) Về công tác quản trị doanh nghiệp ...........................................................................31
1.8.2. Các nhân tố khách quan. .....................................................................................32
a) Chính sách Nhà nước về giám sát tài chính, đánh giá hiệu quả hoạt động và công
khai thông tin tài chính đối với doanh nghiệp ...............................................................32
b) Mức độ phát triển của thị trường ..............................................................................33
c) Sự tiến bộ về khoa học và công nghệ ........................................................................34
d) Chuỗi cung ứng trong quá trình sản xuất .................................................................34
Tóm tắt chương 1...........................................................................................................35
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NGÀNH LÂM NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN ..................................36
2.1. Khái quát về ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An .......................................................36
2.2.1. Công ty Lâm nghiệp Sông Hiếu ..........................................................................38
2.2.2. Công ty Lâm nghiệp Đô Lương ..........................................................................40
2.2.3. Quá trình Lâm nghiệp Con Cuông ......................................................................40
2.3. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành Lâm nghiệp
tỉnh Nghệ An .................................................................................................................41
2.3.1. Tình hình doanh thu.............................................................................................41
2.3.2. Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp tỉnh Nghệ An .....................................................................................................42
2.3.3. Thuế và các khoản phải nộp ngân sách của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp
.......................................................................................................................................44
2.4. Hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.....46
2.4.1. Hệ số bảo toàn vốn (H). ......................................................................................46
2.4.2. Hệ số vòng quay vốn (S/A). .................................................................................47
2.4.3. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn bình quân (ROA). .....................................................47
2.4.4. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE). ....................................................48
2.4.5. Hệ số thanh toán tổng quát KTQ ..........................................................................49
2.4.6. Tỷ suất lợi nhuận trước lãi vay và thuế trên vốn kinh doanh (BEP)...................50
2.4.7. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS) ...............................................51
2.4.8. Hệ số hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh..............................................................52
2.4.9. Hệ số thanh toán ngắn hạn ..................................................................................53
vii
2.5. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp ............54
2.6. Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp Nghệ An.....56
2.6.1. Kết quả đạt được .................................................................................................56
2.6.1.1. Việc bảo toàn và phát triển vốn ........................................................................56
2.6.1.2. Về lợi nhuận......................................................................................................56
2.6.2. Hạn chế ................................................................................................................56
2.6.2.1. Nhóm chỉ tiêu sinh lời .......................................................................................57
2.6.2.1.1. Lợi nhuận trước thuế trên tổng tài sản..........................................................57
2.6.2.1.2. Lợi nhuận trước thuế trên vốn chủ sở hữu ....................................................57
2.6.2.1.3. Lợi nhuận trước thuế trên vốn chủ sở hữu ....................................................57
2.6.2.2. Trong quản lý và khả năng thanh toán .............................................................57
2.6.2.2.1. Khả năng thanh toán ngắn hạn .....................................................................57
2.6.2.2.2. Khả năng thanh toán tổng quát .....................................................................58
2.6.3. Nguyên nhân làm ảnh hưởng hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp Nghệ An. ............................................................................................................58
2.6.3.1. Nguyên nhân chủ quan .....................................................................................58
* Đặc điểm kinh tế kỹ thuật của ngành lâm nghiệp ......................................................58
* Công tác quản lý, sử dụng vốn trong doanh nghiệp lâm nghiệp Nghệ An.................59
* Công tác điều hành sản xuất kinh doanh phối kết hợp giữa các doanh nghiệp ngành
lâm nghiệp. ....................................................................................................................59
*. Quy mô của doanh nghiệp trong ngành .....................................................................60
2.6.3.2. Nguyên nhân khách quan. ................................................................................62
* Hệ thống thể chế chính trị, pháp luật và chính sách pháp chế. .................................62
* Cơ chế quản lý, giám sát chủ chủ sở hữu (UBND tỉnh) đối với các doanh nghiệp
ngành lâm nghiệp Nghệ An. ..........................................................................................63
* Trình độ và mô hình phát triển của nền kinh tế. ........................................................63
Tóm tắt Chương2 ...........................................................................................................65
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN
NGÀNH LÂM NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN..................................................................66
3.1. Định hướng phát triển của ngành lâm nghiệp Nghệ An 2020-2025. .....................66
3.2. Định hướng phát triển của các doanh nghiệp nhà nước ngành lâm nghiệp giai đoạn
2020-2025. .....................................................................................................................66
viii
3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp
tỉnh Nghệ An trong thời gian tới ...................................................................................67
3.3.1. Công tác quản lý nhà nước đối với ngành lâm nghiệp .......................................67
3.3.2. Đối với doanh nghiệp ngành lâm nghiệp ............................................................68
* Cải thiện chỉ số ROA ..................................................................................................68
* Cải thiện chỉ số ROE: .................................................................................................69
* Thay đổi chỉ số thanh toán ngắn hạn: ........................................................................69
* Hoàn thiện hoạt động huy động vốn...........................................................................70
3.3.3. Các nhóm giải pháp chung để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ..........................71
3.3.3.1. Xây dựng chiến lược phát triển doanh nghiệp lâm nghiệp...............................71
3.4. Một số kiến nghị .....................................................................................................74
3.4.1. Đối với Chính phủ ...............................................................................................74
3.4.2. Đối với các bộ, ngành..........................................................................................77
3.4.3. Đối với Ngân hàng, Kho bạc, Thuế .....................................................................77
3.4.4. Về quản lý nhà nước ............................................................................................78
3.4.5. Đối với các Công ty Lâm nghiệp .........................................................................81
Tóm tắt Chương3 ...........................................................................................................83
KẾT LUẬN ...................................................................................................................84
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................86
ix
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DNNN : Doanh nghiệp Nhà nước
DN : Doanh nghiệp
QLNN : Quản lý Nhà nước
SXKD : Sản xuất kinh doanh
TNHH : Trách nhiệm hữu hạn
HĐQT : Hội đồng quản trị
HĐTV : Hội đồng thành viên
UBND tỉnh : Uỷ ban nhân dân tỉnh
Công ty TNHH MTV : Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên.
Công ty Lâm nghiệp : Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên.
Công ty Lâm nghiệp : Công ty
CSH : Chủ sở hữu
x
DANH MỤC BẢNG BIỂU TRONG ĐỀ TÀI
Bảng 2.1: Kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh nghệ An
Giai đoạn 2015-2017 .....................................................................................................42
Bảng 2.2: Lợi nhuận doanh nghiệp ngành lâm nghiệp giai đoạn 2015-2017 ...............43
Bảng 2.3: Chỉ tiêu lợi nhuận và các khoản ngân sách của doanh nghiệp ngành giai
đoạn 2015-2017 .............................................................................................................45
Bảng 2.4: Bảng chỉ tiêu ROE ........................................................................................56
Bảng 2.5: Bảng tổng hợp quy mô doanh nghiệp ngành giai đoạn 2015-2017 ..............61
xi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ TRONG ĐỀ TÀI
Biểu đồ 2.1: Hệ số bảo toàn vốn....................................................................................48
Biểu đồ 2.2: Hệ số vòng quay vốn ................................................................................49
Biểu đồ 2.3: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn bình quân .......................................................50
Biểu đồ 2.4: Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu......................................................51
Biểu đồ 2.5: Hệ số thanh toán tổng quát .......................................................................52
Biểu đồ 2.6: Tỷ suất lợi nhuận trước lãi vay và thuế trên vốn kinh doanh (BEP) ........53
Biểu đồ 2.7: Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu (ROS).....................................54
Biểu đồ 2.8: Hệ số hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ...................................................55
Biểu đồ 2.9: Hệ số thanh toán ngắn hạn ........................................................................56
xii
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh
Nghệ An là một trong những vấn đề đòi hỏi rất cấp bách của công tác quản lý nhà
nước về doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh những năm trở lại đây nhất là khi các nông lâm
trường quốc doanh chuyển sang hoạt động theo mô hình Doanh nghiệp theo luật
Doanh nghiệp Nhà nước và nay là Luật doanh nghiệp 2014.
Trong những năm gần đây Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến hiệu quả hoạt
động của các nông lâm trường quốc doanh trong đó có các doanh nghiệp lâm nghiệp.
Năm 2003 Nghị quyết 28-NQ/TW ngày 16/6/2003 về tiếp tục sắp xếp, đổi mới và phát
triển nông, lâm trường quốc doanh, từ đó đến năm 2014 thực hiện việc đánh giá, tổng
kết thực hiện nghị quyết Kết luận là các doanh nghiệp hoạt động chưa hiệu quả. Đến
năm 2014, Bộ Chính trị tiếp tục ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 12/3/2014
về việc tiếp sắp xếp đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của các Công ty nông lâm
nghiệp. Để việc sắp xếp đổi mới hiệu quả phải có quá trình đánh giá, tổng kết một
cách cụ thể, nghiêm túc, toàn diện về các mặt như: làm nhiệm vụ công ích, làm nhiệm
vụ sản xuất kinh doanh, của các doanh nghiệp ngành Lâm nghiệp và giải pháp phải
làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp này luôn là mối
quan tâm lớn của Chủ sở hữu đó là UBND tỉnh Nghệ An và bản thân người lãnh đạo
doanh nghiệp. Đây là mục tiêu cần hướng tới của ngành trong quá trình sắp xếp, đổi
mới và nâng cao hiệu quả hoạt động theo tinh thần của Nghị quyết Trung ương. Để
làm được điều này cần phải lượng hóa các chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng Nhà nước tại
các doanh nghiệp một cách khoa học và phân tích được các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu
quả của việc sử dụng vốn tại doanh nghiệp ngành, từ đó làm cơ sở để cơ quan quản lý
Nhà nước chỉ đạo việc sử dụng vốn dùng cho hoạt động lâm nghiệp tại Công ty Lâm
nghiệp Con Cuông, Công ty Lâm nghiệp Đô Lương và Công ty Lâm nghiệp Sông
Hiếu, phát triển theo hướng bền vững.
Mục tiêu nghiên cứu:
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đánh giá hiệu quả sử dụng vốn của các doanh
nghiệp nhà nước ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An. Mục tiêu chung này được cụ thể hóa
thành các mục tiêu cụ thể bao gồm: (1). Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng vốn tại
doanh nghiệp ngành Lâm nghiệp Nghệ An; (2) Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến
hiệu quả sử dụng vốn; (3) Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp Nghệ An.
xiii
Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài sử dụng phương pháp định tính để đánh giá phân tích các chỉ tiêu về hiệu
quả sử dụng vốn, cũng như tìm ra các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu sử dụng vốn của các
doanh nghiệp lâm nghiệp (Công ty Đô Lương, Công ty Con Cuông và Công ty Sông
Hiếu), từ đó tìm các giải pháp thực hiện.
Kết quả nghiên cứu:
Kết quả nghiên cứu cho thấy hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp ngành Lâm
nghiệp Nghệ An có sự khác biệt quá lớn giữa các Công ty. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng
tài sản bình quân chung của toàn doanh nghiệp ngành là 7,58%; chỉ số lợi nhuận sau
thuế trên vốn chủ sở hữu 12,47%. Đề tài cũng tìm thấy sự khác biệt lớn có ý nghĩa
giữa hai loại hình doanh nghiệp có quy mô lớn (tổng tài sản từ 100 tỷ trở lên và lao
động hơn từ 200 người trở lên) và quy mô nhỏ (tổng tài sản từ 3 tỷ đến 20 tỷ và lao
động chưa đến 100 người) đến hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lợi. Hay nói
cách khác, quy mô doanh nghiệp ngành lâm nghiệp lớn thì lợi nhuận của doanh nghiệp
cao hơn doanh nghiệp có quy mô nhỏ. Ở đây tác giả không tìm thấy sự khác biệt về
hiệu quả đầu tư, điều kiện về thổ nhưỡng, khí hậu, công tác quản trị của người đứng
đầu doanh nghiệp. Vì vậy, cần có khảo sát kỹ hơn như quy mô nghiên cứu rộng hơn
trước khi đưa ra kết luận trong trường hợp này.
Tỷ lệ lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tại Nghệ An chịu ảnh
hưởng của quy mô doanh nghiệp (tổng tài sản), hiệu quả sử dụng tài sản là yếu tố chủ
yếu. Trong đó hiệu quả sử dụng tài sản có tỷ lệ thuận chiều với lợi nhuận của doanh
nghiệp. Ngoài ra còn có các yếu tố khác ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của
doanh nghiệp ngành như: rủi ro hoạt động lĩnh vực đầu tư của doanh nghiệp, hệ thống
pháp luật điều chỉnh, trình độ năng luật và phẩm chất đạo đức của cán bộ quản lý, môi
trường kinh tế - chính trị - xã hội …
Việc xác định các nhân tố tác động đến hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp
ngành có ý nghĩa sẽ là cơ sở giúp các nhà quản lý đưa ra các giải pháp có liên quan
nhằm phát triển ngành lâm nghiệp tại tỉnh Nghệ An trong thời gian tới, để đưa ngành
lâm nghiệp ngày càng phát triển bền vững đáp ứng các yêu cầu về quy luật phát triển
của thị trường cũng như nhu cầu của xã hội. Đưa ngành lâm nghiệp Nghệ An là một
trong những ngành nghề chủ lực của tỉnh nhà, không những đóng góp cho nền kinh tế
mà còn góp phần bảo vệ môi trường tránh các tác động tiêu cực.
Từ khóa: hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp ngành lâm nghiệp.
xiv
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Vốn tại các doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng để đảm bảo và duy trì cho quá
trình SXKD của doanh nghiệp được diễn ra thường xuyên và liên tục. Nếu không có
hoặc thiếu vốn sẽ không thể tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh, gây ra tình
trạng khó khăn, trì trệ, cản trở tính liên tục trong tổ chức. Nhờ có vốn mà các doanh
nghiệp có thể đổi mới trang thiết bị, mở rộng quy mô sản xuất... trong thời gian ngắn.
Nó đem lại cho doanh nghiệp các cơ hội cũng như lợi thế để cải tiến được mẫu mã,
giảm giá thành sản phẩm, nâng cao năng suất lao động thông qua đổi mới công nghệ...
đáp ứng được tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm và nhu cầu của thị trường. Đây chính là
điều mà mọi doanh nghiệp đều mong muốn đạt được. Mọi doanh nghiệp luôn phải đối
mặt trực tiếp với từng biến động của thị trường, sự thay đổi từ luật pháp, thể chế, môi
trường kinh doanh; cùng với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các doanh nghiệp
trong nước, các nhà cung ứng hay bạn hàng từ nước ngoài đòi hỏi trình độ quản lý sử
dụng vốn phải nâng cao, nhằm mang lại được hiệu quả trong quá trình SXKD. Đây là
một điều kiện tiên quyết, ảnh hưởng trực tiếp đến vấn đề sống còn của doanh nghiệp.
Và việc đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nhà nước
(DNNN) cũng không nằm ngoài quy luật chung đó. Đánh giá hiệu quả quản lý, sử
dụng vốn Nhà nước là một hoạt động mang tính quản lý của chủ sở hữu để đảm bảo
vốn đầu tư của Nhà nước được khai thác, sử dụng hiệu quả góp phần vai trò của Nhà
nước đối với nền kinh tế quốc dân.
Thực tiễn cho thấy trong thời gian vừa qua vấn đề kiểm soát và quản lý vốn nhà
nước tại các doanh nghiệp Nhà nước gặp rất nhiều khó khăn. Tình trạng thất thoát vốn,
thua lỗ kéo dài của các doanh nghiệp Nhà nước diễn ra hiện nay tại các Tập đoàn và
Công ty Nhà nước đang là vấn đề mà các nhà quản lý cũng như xã hội rất quan tâm
hiện nay. Mặc dù chúng ta cũng đã ban hành nhiều văn bản pháp luật như: Luật doanh
nghiệp năm 2014, Luật quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh
tại doanh nghiệp năm 2014 và các văn bản Nghị định khác của Chính phủ về hoạt
động sản xuất và đầu tư của Doanh nghiệp Nhà nước. Tuy nhiên, bên cạnh việc một số
Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước quản lý sử dụng vốn để xẩy ra tình trạng thất thoát
nêu trên, thì vẫn còn một số doanh nghiệp Nhà nước quản lý, sử dụng vốn Nhà nước
rất hiệu quả đó là không những bảo toàn được vốn nhà nước giao mà còn phát triển và
1
bổ sung được vốn điển hình như các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp Nghệ An: Công
ty TNHH Một thành viên Lâm nông nghiệp Sông Hiếu (Công ty Sông Hiếu); Công ty
TNHH MTV Lâm nghiệp Đô Lương (Công ty Đô Lương) và Công ty TNHH MTV
Lâm nghiệp Con Cuông (Công ty Con Cuông).
Cho đến nay theo hiểu biết của tác giả có hàng loạt nghiên cứu về đánh giá hiệu
quả sử dụng vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp Nhà nước. Tuy nhiên nghiên cứu về đánh
giá hiệu quả sử dụng vốn Nhà nước trong lĩnh vực lâm, nông nghiệp rất ít, đặc biệt là
tại các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An chưa có. Cũng như các doanh
nghiệp nhà nước trên địa bàn tỉnh Nghệ An, đối với các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp tỉnh Nghệ An, việc nghiên cứu, phân tích, đánh giá hiệu quả quản lý sử dụng
vốn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá hoạt động kinh doanh, trình độ quản lý
sử dụng vốn của doanh nghiệp phải làm sao để đạt được kết quả cao nhất với chi phí
thấp nhất. Với mục đích tăng cường sức mạnh, nâng cao hiệu quả kinh tế của các
doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An nhất là khi sắp xếp đổi mới nâng cao
hiệu quả hoạt động theo Công ty theo Nghị quyết 30-NQ/TW năm 2014 của Trung
ương và Nghị định 118/2014/NĐ-CP của Chính phủ, rất nhiều vấn đề đặt ra cần được
nghiên cứu giải quyết. Trong đó có việc đánh giá hiệu quả sử dụng vốn nhà nước tại
Công ty để thấy được những thành tựu đạt được, hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân
của nó, từ đó có thể tìm ra được những giải pháp quản lý nhằm cải thiện khắc phục kịp
thời, tìm những hướng đi mới đúng đắn trong tương lai của Công ty.
Xuất phát từ những ý tưởng trên, tác giả đã chọn “Đánh giá hiệu quả sử dụng
vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp, tỉnh Nghệ An” làm đề tài nghiên cứu
cho luận văn thạc sĩ, với hy vọng có thể góp phần hoàn thiện quá trình sắp xếp, đổi
mới, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh
Nghệ An trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Mục tiêu chung
Trên cơ sở yêu cầu nghiên cứu, mục tiêu tổng quát của đề tài là đánh giá hiệu quả
sử dụng vốn cũng như các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn tại các doanh
nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An. Trên cơ sở đó nhằm tìm kiếm các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của nhà nước tại các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp tỉnh Nghệ An trong thời gian tới.
2
Mục tiêu cụ thể
1) Cụ thể hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về vốn và hiệu quả sử dụng vốn
tại các doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực sản xuất lâm nghiệp trên địa
bàn tỉnh Nghệ An.
2) Phân tích thực trạng tình hình sử dụng vốn và tài sản của các doanh nghiệp
ngành lâm nghiệp, tỉnh Nghệ An.
3) Tính toán phân tích các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn của các doanh
nghiệp ngành lâm nghiệp, tỉnh Nghệ An.
4) Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của các doanh
nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.
5) Đề xuất các hàm ý chính sách nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng vốn của các
doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.
3. Câu hỏi nghiên cứu
1) Thực trạng tình hình sử dụng vốn và tài sản của các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp, tỉnh Nghệ An hiện nay như thế nào?
2) Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp, tỉnh Nghệ An hiện nay ra sao?
3) Những nhân tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp
ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An?
4) Các hàm ý chính sách quản lý nào nhằm cải thiện hiệu quả sử dụng vốn của
các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu:
+ Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hiệu quả sử dụng vốn tại doanh nghiệp
nhà nước và nhân tố có khả năng ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của các doanh
nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.
+ Đối tượng khảo sát: Là các doanh nghiệp nhà nước ngành lâm nghiệp tỉnh
Nghệ An; số lượng mẫu nghiên cứu là 3 doanh nghiệp ngành lâm nghiệp: Công ty
TNHH Một thành viên Lâm nông nghiệp Sông Hiếu (Công ty Sông Hiếu); Công ty
TNHH MTV Lâm nghiệp Đô Lương (Công ty Đô Lương) và Công ty TNHH MTV
3
Lâm nghiệp Con Cuông (Công ty Con Cuông).
Phạm vi nghiên cứu:
+ Về nội dung: Phạm vi nghiên cứu của đề tài là hiệu quả sử dụng vốn tại doanh
nghiệp nhà nước và nhân tố có khả năng ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn của các
doanh nghiệp ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An.
+ Về không gian: Phạm vi nghiên cứu của luận văn được giới hạn trong 3 doanh
nghiệp nhà nước ngành lâm nghiệp tỉnh Nghệ An
+ Về thời gian: luận văn nghiên cứu và phân tích dữ liệu trong 3 năm (từ năm
2015-2017)
5. Phương pháp nghiên cứu
Cách tiếp cận nghiên cứu
Để phân tích chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn và các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu
quả sử dụng vốn cũng như đề xuất mô hình nghiên cứu, luận văn sử dụng phương
pháp nghiên cứu định tính, tính toán các chỉ tiêu thống kê về hiệu quả sử dụng vốn.
Theo cách tiếp cận này, dựa vào mô hình lý thuyết đã được xây dựng, luận văn thu
thập các số liệu khảo sát thực tế của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp thông qua các
báo cáo “báo cáo tài chính, báo cáo Đề án tổ chức sản xuất kinh doanh và Điều lệ tổ
chức hoạt động của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp trên địa bàn Nghệ An, có tính
pháp lý, trong thời gian từ năm 2015-2017”, sử dụng công cụ thống kê toán với sự hỗ
trợ của các phần mềm EXCEL để tiến hành phân tích.
Nguồn số liệu
- Các báo cáo tài chính hàng năm của Cục thuế tỉnh Nghệ An và Sở Tài chính
Nghệ An về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành lâm
nghiệp giai đoạn 2015-2017.
- Thu thập dữ liệu từ Báo cáo tổng kết của ngành lâm nghiệp về tình hình thực
hiện các chỉ tiêu kinh tế xã hội thông qua báo chí và Internet.
Phương pháp phân tích dữ liệu
Trong nghiên cứu, luận văn sử dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích.
Cụ thể là sử dụng phần mềm Microsoft Excel để nhập số liệu sau đó các dữ liệu được
tiến hành tính toán. Kết quả phân tích sẽ cho kết quả các chỉ tiêu phản ánh thực trạng
hiệu quả sử dụng vốn của các doanh nghiệp ngành lâm nghiệp Nghệ An.
4
6. Tổng quan các công trình nghiên cứu liên quan
Một số nghiên cứu tiêu biểu trong nước có liên quan đến quản lý sử dụng vốn
Nhà nước tại doanh nghiệp, cụ thể là:
Nguyễn Ngọc Vũ (2006), Cấu trúc tài chính của DN: một chủ đề còn nhiều bàn
cãi, Nghiên cứu kinh tế số 298 - Tháng3/2006.
Nguyễn Ngọc Vũ (2007), Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc vốn và
các giải pháp nhằm hoàn thiện cơ cấu tài trợ của các công ty niêm yết tại Trung tâm
giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ Quản trị Kinh
doanh , Đại học Đà Nẵng, 2007.
Nguyễn Quỳnh Sang (2008), “Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn trong các doanh nghiệp xây dựng giao thông” – Trường Đại học Giao thông
vận tải. Tác giả đã nghiên cứu các vấn đề: Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn
trong các doanh nghiệp xây dựng giao thông. Hệ thống số liệu nghiên cứu từ năm
1990-2005, hệ thống giải pháp đưa ra cho giai đoạn 2009.
Tác giả Võ Thị Thanh Thuỷ (2011). “Phân tích nâng cao hiệu quả sử dụng vốn
tại Công ty cổ phần công nghệ phẩm Đà Nẵng”. Nghiên cứu đi sâu phân tích các khái
niệm về vốn kinh doanh, công ty cổ phần, cơ chế vận hành dựa trên đặc trưng, vai trò
của vốn, hiệu quả sử dụng vốn. Trên cơ sở nghiên cứu hệ thống lý luận, phân tích thực
trạng tại CTCP công nghệ phẩm Đà Nẵng, xử lý cơ sở dữ liệu đánh giá năng lực sử
dụng vốn tại doanh nghiệp và kiến nghị những giải pháp, hướng đi mới cho công ty
trong thời gian tới.
Trần Văn Nhã (2011) “Quản lý vốn lưu động tại công ty cổ phần lương thực Đà
Nẵng”. Bài viết đi sâu nghiên cứu hệ thống lý luận cơ bản và thực tiễn tình hình quản
lý sử dụng vốn lưu động tại Công ty cổ phần lương thực Đà Nẵng trong giai đoạn từ
năm 2008 đến năm 2010. Tác giả đã khái quát những vấn đề liên quan đến vốn lưu
động, quản lý sử dụng vốn thông qua việc phân tích thực tiễn bằng phương pháp so
sánh, phương pháp chi tiết theo thời gian và phương pháp liên hệ cân đối để đánh giá
những thành tựu đạt được, hạn chế tồn tại. Đồng thời kiến nghị giải pháp cải thiện,
nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty cổ phần lương thực Đà Nẵng. Tuy
nhiên bài viết của tác giả mới chỉ đề cập, nghiên cứu gói gọn trong khía cạnh vốn lưu
động của doanh nghiệp mà chưa mở rộng tìm hiểu về vốn cố định để nâng cao hiệu
quả quá trình SXKD.
5
Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), năm 2009 đề tài nghiên cứu
“Cải cách phương thức quản lý, giám sát phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp”. Công
trình tập trung làm rõ một số nội dung cơ bản của phương thức quản lý và giám sát vốn
Nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp, trong đó khuyến nghị cần sớm đổi mới tăng quyền
chủ động hoạt động sản xuất kinh doanh, tự chủ về tài chính, giảm sự can thiệp của cơ
quan Nhà nước trong quá trình hoạt động kinh doanh, tăng cường giám sát thông qua
kiểm toán độc lập, tiêu chuẩn của người đại diện chủ sở hữu, tách biệt chức năng quản
lý kinh tế và chức năng quản lý Nhà nước trong doanh nghiệp và hướng đến giảm dần
số lượng doanh nghiệp nhà nước ở một số lĩnh vực ngành nghề không cần thiết nắm giữ.
Bên cạnh đó, nghiên cứu đã chỉ ra ưu nhược điểm của một số mô hình quản lý vốn Nhà
nước tại doanh nghiệp ở một số nước như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore,
Newzeland, Australia,… Tuy nhiên, chưa làm rõ được nội dung bản chất của lý thuyết
và thực tiễn, chưa chỉ ra được mô hình quản lý vốn áp dụng tại Việt Nam.
Báo cáo tổng hợp của nhóm tác giả do PGS.TS Hoàng Trần Hậu – Chủ nhiệm đề
tài “Nghiên cứu đánh giá tình hình quản lý sử dụng vốn nhà nước trong các tập đoàn
kinh tế nhà nước ở Việt Nam” – năm 2012. Đề tài làm rõ: đề tài đã khảo sát đánh giá
thực trạng quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư tại các tập đoàn kinh tế nhà nước
trong những năm qua. Đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý vốn nhà nước, cơ
chế phân phối lợi nhuận.
Ngoài ra còn có nhiều nghiên cứu khác liên quan đến hiệu quả sử dụng vốn kinh
doanh và các các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn như nghiên cứu của
nhóm tác giả PGS.TS Vũ Công ty – Chủ nhiệm đề tài “Tái cấu trúc các tổng Công ty
xây dựng ở Việt Nam, bài học kinh nghiệm và giải pháp” – năm 2011. Đề tài đã làm rõ
những nguyên nhân cơ bản dẫn đến nhu cầu thực thi tái cấu trúc các tổng công ty xây
dựng Việt Nam đó là đầu tư đa ngành, lĩnh vực không phải thế mạnh và đưa ra bài học
cho quá trình tái cấu trúc. TS. Đàm Văn Huệ (2010), “Hiệu quả sử dụng vốn các
doanh nghiệp vừa và nhỏ”, cuốn tài liệu bao quát có hệ thống về nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ; Đoàn Ngọc Phi Anh (2010), các nhân tố ảnh
hưởng đến cấu trúc tài chính và hiệu quả tài chính: cách tiếp cận theo phương pháp
phân tích đường dẫn, tạp chí khoa học và công nghệm đại học Đà Nẵng, số
5(40).2010; Lê Thị Minh Hà (2015), “các yếu tố tài chính ảnh hưởng đến hiệu quả
hoạt động của doanh nghiệp ngành chế biến thực phẩm niêm yết trên sàn giao dịch
6