Biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động ở công ty dụng cụ cắt và đo lường cơ khí’
- 91 trang
- file .doc
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Lêi më ®Çu
“ViÖc thÊt tho¸t nguån vèn kinh doanh nãi chung vµ
nguån vèn lu ®éng nãi riªng trong ho¹t ®éng kinh doanh dï ë
bÊt kú h×nh thøc nµo còng lµm cho doanh nghiÖp bÞ kÐo lïi
søc bËt. Khi tµi chÝnh ®· cã vÊn ®Ò, c¶ guång m¸y cña
doanh nghiÖp sÏ bÞ ¶nh hëng, cã ho¹t ®éng ch¨ng nöa còng
ë thÕ cÇm cù, thoi thãp, giËt ®Çu c¸ v¸ ®Çu t«m vµ ®Õn
mét chõng mùc nµo ®ã khi sè th©m hôt tµi chÝnh qu¸ lín
th× lêi c¸o chung cho doanh nghiÖp tÊt ph¶i ®îc ®Æt ra.
§ã lµ lêi nhËn ®Þnh cña t¸c gi¶ §Æng Xu©n XuyÕn
trong cuèn Kinh doanh nh÷ng ®iÒu cßn Ýt nãi. Qua ®ã ta cã
thÓ thÊy r»ng vèn kinh doanh nãi chung vµ vèn lu ®éng nãi
riªng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo rÊt quan träng ®èi
víi bÊt kú mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo vµ ë bÊt kú thµnh
phÇn kinh tÕ nµo. Nã cã thÓ ®îc vÝ nh dßng m¸u trong c¬
thÓ con ngêi. ViÖc cã ®ñ vèn lu ®éng ®· khã song viÖc b¶o
toµn, sö dông vµ ph¸t triÓn vèn lu ®éng ®ã nh thÕ nµo cho
hiÖu qu¶ cßn khã h¬n rÊt nhiÒu, mµ kh«ng ph¶i bÊt cø
doanh nghiÖp nµo còng cã thÓ lµm ®îc, nhÊt lµ c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc cña ta hiÖn nay. C«ng ty Dông cô c¾t vµ ®o
lêng c¬ khÝ, trùc thuéc bé c«ng nghiÖp-mét c«ng ty gi÷ vÞ
trÝ kh¸ quan träng trong hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp nhµ níc
tríc kia vµ b©y giê. Nã ®ãng vai trß nh mét ®Çu tµu kÐo c¸c
doanh nghiÖp nhµ níc kh¸c còng nh c¸c doanh nghiÖp thuéc
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®i theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa vµ sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt
níc. Tuy nhiªn, do sù chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ bao cÊp sang c¬
chÕ thÞ trêng ®· lµm cho doanh nghiÖp kh«ng kÞp thÝch
øng, dÉn ®Õn kinh doanh kÐm hiÖu qu¶. Mét phÇn ¶nh hëng
®ã lµ do sù yÕu kÐm trong qu¶n lý vµ sö dông vèn lu ®éng.
ChÝnh v× lý do ®ã mµ C«ng ty bÞ liÖt vµo danh s¸ch nh÷ng
c«ng ty ph¶i cæ phÇn ho¸ ®Ó chuyÓn tõ thµnh phÇn kinh tÕ
nhµ níc sang c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Tríc t×nh h×nh
®ã, em mét sinh viªn cña khoa Qu¶n trÞ kinh doanh C«ng
nghiÖp vµ X©y dùng c¬ b¶n quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “BiÖn
ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng ë C«ng
ty Dông cô c¾t vµ ®o lêng c¬ khÝ’’ ®Ó phÇn nµo ®îc thö
søc m×nh tríc nh÷ng khã kh¨n mµ C«ng ty ®ang gÆp ph¶i.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 1
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Hy väng r»ng nh÷ng kiÕn thøc nhá bÐ cña em cã Ých Ýt
nhiÒu cho C«ng ty.
LuËn v¨n nµy ®îc hoµn thµnh víi sù híng dÉn vµ chØ
b¶o tËn t×nh cña Th¹c sÜ TrÇn Th¹ch Liªn-Gi¸o viªn khoa
QTKDCN&XD vµ sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c« chó trong
phßng hµnh chÝnhvµ phßng kÕ to¸n cña c«ng ty. Qua ®©y
em bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi c« gi¸o TrÇn Th¹ch Liªn
vµ c¸c c« chó trong phßng hµnh chÝnh vµ phßng kÕ to¸n cña
c«ng ty ®· gióp ®ì em hoµn thµnh tèt chuyªn ®Ò nµy.
V× tr×nh ®é cã h¹n nªn luËn v¨n kh«ng thÓ tr¸nh
®îc nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña
c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n.
LuËn v¨n ®· nªu ra ®îc nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y:
- PhÇn më ®Çu
- Ch¬ng 1 : Vèn lu ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng
cña doanh nghiÖp
- Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng ë
C«ng ty dông cô c¾t vµ ®o lêng c¬ khÝ.
- Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p n©mg cao hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng ë C«ng ty dông cô c¾t vµ ®o lêng c¬ khÝ.
- KÕt luËn
- Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.
- Môc lôc.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Ch¬ng 1
Vèn lu ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng cña doanh nghiÖp
1.1.Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ sù ph©n lo¹i vèn
lu ®éng.
1.1.1.Kh¸i niÖm vÒ vèn lu ®éng.
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, ngoµi c¸c t liÖu
lao ®éng c¸c doanh nghiÖp cßn cã c¸c ®èi tîng lao ®éng.
Kh¸c víi c¸c t liÖu lao ®éng, c¸c ®èi tîng lao ®éng (nh
nguyªn, nhiªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm…) chØ tham gia vµo
mét chu kú s¶n xuÊt vµ kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt
ban ®Çu, gi¸ trÞ cña nã ®îc dÞch chuyÓn toµn bé, mét lÇn
vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm.
Nh÷ng t liÖu lao ®éng nãi trªn nÕu xÐt vÒ h×nh th¸i
hiÖn vËt ®îc gäi lµ c¸c tµi s¶n lu ®éng, cßn vÒ h×nh th¸i gi¸
trÞ ®îc gäi lµ vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ -tiÒn tÖ, ®Ó
h×nh thµnh c¸c tµi s¶n lu ®éng c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra
mét sè vèn ®Ç t nhÊt ®Þnh. V× vËy còng cã thÓ nãi vèn lu
®éng cña doanh nghiÖp lµ sè vèn tiÒn tÖ øng tríc ®Ó ®Çu t,
mua s¾m c¸c tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp.Vèn lu ®éng
thuÇn cña doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh b»ng tæng gi¸ trÞ tµi
s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp trõ ®i c¸c kho¶n nî ng¾n
h¹n.
1.1.2.§Æc ®iÓm cña vèn lu ®éng.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
-§Æc ®iÓm thø nhÊt: Vèn lu ®éng lµ biÓu hiÖn b»ng
tiÒn cña phÇn tµi s¶n lu ®éng ®îc ®Çu t vµo ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña c«nh ty.
-§Æc ®iÓm thø hai: Vèn lu ®éng khi ®îc ®Çu t vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh sÏ lu©n chuyÓn kh«ng ngõng
vµ mang nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau. Vßng lu©n chuyÓn cña
vèn lu ®éng ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å tæng qu¸t sau:
Vèn b»ng Vèn b»ng
tiÒn ban tiÒn thu håi
®Çu
Vèn vËt chÊt
+Vèn b»ng tiÒn ban ®Çu ë d¹ng tiÒn mÆt, tiÒn göi
ng©n hµng, c¸c kho¶n t¬ng ®ong tiÒn.
+Khi doanh nghiÖp sö dông tiÒn mÆt ®Ó mua s¾m
nguyªn vËt liÖu, phô tïng thay thÕ, b¸n thµnh phÈm ®Çu
vµo. Vèn b»ng tiÒn chuyÓn sang vèn vËt chÊt. Vèn vËt chÊt
nµy khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm sÏ biÓu
hiÖn tiÕp tôc ë d¹ng vèn vËt chÊt díi h×nh thøc: s¶n phÈm
®ang chÕ t¹o, thµnh phÈm.
+Khi thµnh phÈm ®îc tiªu thô, vèn vËt chÊt trë vÒ
vèn b»ng tiÒn ban ®Çu, kÕt thóc mét vßng lu©n chuyÓn vèn
lu ®éng vµ b¾t ®Çu vßng lu©n chuyÓn míi.
Qóa tr×nh trªn ®îc diÔn ra liªn tôc, thêng xuyªn lËp
l¹i theo chu kú vµ ®îc gäi lµ qu¸ tr×nh tuÇn hoµn,chu
chuyÓn cña vèn lu ®éng.
Thùc tÕ, qu¸ th×nh vËn ®éng cña vèn lu ®éng diÔn
biÕn phøc t¹p h¬n nhiÒu, bëi v× ngoµi c¸c giai ®o¹n c¬ b¶n
nh trªn, vèn lu ®éng cã khi cßn ph¶i chuyÓn ho¸ qua mét
hoÆc nhiÒu giai ®o¹n trung gian nh: c«ng nî ph¶i thu cña
ngêi mua vËt t hµng ho¸ cha tr¶ tiÒn, c«ng nî ph¶i tr¶ cña
ngêi b¸n ®· nhËn tiÒn nhng cha giao hµng, c¸c kho¶n tiÒn
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 4
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
t¹m øng cho c«ng nh©n viªn cha ®îc thanh to¸n, c¸c kho¶n
vèn ph¶i thu kh¸c.
Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng,c¸c gi¸ trÞ cña vèn lu
®éng cã thÓ ®îc biÓu hiÖn qua c¸c chØ tiªu kinh tÕ kh¸c
nhau:
-Khi vèn lu ®éng ®îc ®Çu t vµo chu kú s¶n xuÊt kinh
doanh, gi¸ trÞ cña vèn lu ®éng biÓu hiÖn qua chi phÝ biÕn
®æi (nh chi phÝ nguyªn nhiªn vËt liÖu, chi phÝ cho lao ®éng
trùc tiÕp, chi phÝ thuª ngoµi chÕ biÕn, hoa hång b¸n
hµng...).
-Khi vèn lu ®éng ®îc hoµn l¹i, mét phÇn gi¸ trÞ vèn lu
®éng ®îc biÓu hiÖn qua doanh thu b¸n hµng sau mçi chu kú
s¶n xuÊt kinh doanh.
1.1.3.C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña vèn lu ®éng.
-Chøc n¨ng thø nhÊt: Lµ ph¬ng tiÖn ®¸p øng nhu
cÇu tµi chÝnh trong chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Trong chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp, dï ®ang
ë bÊt cø giai ®o¹n nµo, doanh nghiÖp còng cÇn vèn lu ®éng.
+Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ s¶n xuÊt, cÇn vèn lu
®éng ®Ó mua s¾m nguyªn nhiªn vËt liÖu, phô tïng m¸y
mãc, b¸n thµnh phÈm.
+Trong giai ®o¹n s¶n xuÊt, cÇn vèn lu ®éng ®Ó tr¶
l¬ng cho ngêi lao ®éng, söa ch÷a m¸y mãc, thiÕt bÞ, thanh
to¸n cho c¸c nhu cÇu kh¸c.
+Trong giai ®o¹n tiªu thô, cÇn vèn lu ®éng ®Ó
trang tr¶i nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô
nh tr¶ l¬ng cho nh©n viªn b¸n hµng, tr¶ chi phÝ vËn chuyÓn,
bèc dì hµng ho¸, chi phÝ hoa hång. MÆt kh¸c, trong giai
®o¹n nµy doanh nghiÖp cßn bÞ kh¸ch hµng mua chÞu hay
mua tr¶ chËm, chiÕm dông vèn kh¸c.
Qua chø n¨ng trªn, ta thÊy râ vai trß quan träng
®Æc biÖt cña vèn lu ®éng. NÕu kh«ng cã vèn lu ®éng,
doanh nghiÖp kh«ng thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh,còng
nh nÕu thiÕu vèn lu ®éng, doanh nghiÖp buéc ph¶i thu hÑp
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
ho¹t ®éng hoÆc ph¶i ngõng s¶n xuÊt hoÆc ph¶i thay ®æi
ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh.
-Chøc n¨ng thø hai: Chøc n¨ng sinh l·i cña vèn lu
®éng.
Môc tiªu chñ yÕu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, v× vËy vèn
lu ®éng ®· ®îc ®a vµo vßng lu©n chuyÓn th× ph¶i thùc
hiÖn chøc n¨ng c¬ b¶n lµ sinh l·i.
-Chøc n¨ng thø ba: Chøc n¨ng gi¸m ®èc ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Th«ng qua gi¸m s¸t dßng chuyÓn ®éng cña vèn lu
®éng, hoµn toµn cã thÓ gi¸m s¸t ®îc ho¹t ®éng kinh doanh
cña doanh nghiÖp. Mét khi vèn lu ®éng ®îc doanh nghiÖp sö
dông mét c¸ch hiÖu qu¶, hîp lý vµ tiÕt kiÖm ®ång thêi tu©n
thñ ®óng c¸c chÕ ®Þnh ph¸p luËt trong lÜnh vùc tµi chÝnh
th× hiÓn nhiªn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng kinh doanh
sÏ cao. Ngîc l¹i, khi vèn lu ®éng ®îc sö dông mét c¸ch tuú
tiÖn, l·ng phÝ, kÐm hiÖu qu¶, kh«ng tu©n thñ ph¸p luËt tµi
chÝnh th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sÏ kÐm
vµ dÉn bê vùc cña sù ph¸ s¶n.
1.1.4.Ph©n lo¹i vèn lu ®éng.
§Ó qu¶n lý, sö dông vèn lu ®éng mét c¸ch cã hiÖ qu¶
cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp
theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Th«ng thêng cã nh÷ng c¸ch
ph©n lo¹i sau ®©y:
1.1.4.1.Ph©n lo¹i theo vai trß tõng lo¹i vèn l u
®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, vèn lu ®éng ®îc chia thµnh
ba lo¹i
-Vèn lu ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt: bao gåm
gi¸ trÞ c¸c kho¶n nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn
liÖu ®éng lùc, phô tïng thay thÕ, c«ng cô lao ®éng nhá.
-Vèn lu ®éng trong kh©u s¶n xuÊt: bao gåm c¸c
kho¶n gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, c¸c chi
phÝ chê kÕt chuyÓn.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
-Vèn lu ®éng trong kh©u lu th«ng: bao gåm c¸c
kho¶n gi¸ trÞ thµnh phÈm, vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n vèn
®Çu t ng¾n h¹n (®Çu t chøng kho¸n ng¾n h¹n, cho vay
ng¾n h¹n.), c¸c kho¶n thÕ chÊp, ký cùoc, ký quü ng¾n h¹n,
c¸c kho¶nvèn trong thanh to¸n (c¸c kho¶n ph¶i thu, c¸c
kho¶n t¹m øng.).
C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy vai trß vµ sù ph©n bè
cña vèn lu ®éng trong tõng kh©u cña qu¸ tr×nh kinh doanh.
Tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh c¬ cÊu vèn lu ®éng sao cho
cã hiÖu qu¶ sö dông cao nhÊt.
1.14.2.Ph©n lo¹i theo h×nh th¸i biÓu hiÖn.
Theo c¸ch nµy vèn lu ®éng cã thÓ chia lµm hai lo¹i:
-Vèn vËt t hµng ho¸: Lµ c¸c kho¶n vèn lu ®éng cã
h×nh th¸i biÓu hiÖn b»ng hiÖn vËt cô thÓ nh nguyªn nhiªn
vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm.
-Vèn b»ng tiÒn: Bao gåm c¸c kho¶n vèn tiÒn tÖ nh
tiÒn mÆt tån quü, tiÒn göi ng©n hµng, c¸c kho¶n vèn trong
thanh to¸n, c¸c kho¶n ®Çu t ng¾n h¹n.
1.1.4.3.Ph©n lo¹i theo quan hÖ së h÷u vÒ vèn.
Theo c¸ch nµy, ngêi ta chia vèn lu ®éng thµnh hai lo¹i:
-Vèn chñ së h÷u: lµ sè vèn lu ®éng thuéc quyÒn së
h÷u cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ c¸c quyÒn
chiÕm h÷u, chi phèi vµ ®Þnh ®o¹t. Tuú theo lo¹i h×nh
doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau mµ
vèn chñ së h÷u cã néi dung riªng nh: vèn ®Çu t tõ ng©n
s¸ch, vèn do chñ doanh nghiÖp bá ra, vèn gãp cæ phÇn.
-C¸c kho¶n nî: lµ c¸c kho¶n vèn lu ®éng ®îc h×nh
thµnh tõ c¸c kho¶n vay ng©n hµng th¬ng m¹i hoÆc c¸c tæ
chøc tµi chÝnh kh¸c, vèn vay th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu,
c¸c kho¶n nî kh¸ch hµng cha thanh to¸n.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy kÕt cÊu vèn lu ®éng
cña doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh b»ng vèn cña doanh
nghiÖp hay tõ c¸c kho¶n nî. Tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þng trong
huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông vèn lu ®éng hîp lý h¬n.
1.1.4.4.Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Vèn lu ®éng ®îc chia nh sau:
-Nguån vèn ®iÒu lÖ: Lµ sè vèn lu ®éng ®îc h×nh
thµnh tõ nguån vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu khi thµnh lËp hoÆc
nguån vèn ®iÒu lÖ bæ sung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp. Nguån vèn nµy còng c ã sù kh¸c
biÖt gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ kh¸c nhau.
-Nguån vèn tù bæ sung: lµ nguån vèn do doanh
nghiÖp tù bæ sung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tõ lîi
nhuËn cña doanh nghiÖp ®îc t¸i ®Çu t.
-Nguån vèn liªn doanh liªn kÕt: lµ sè vèn lu ®éng ®îc
hinh thµnh tõ vèn gãp liªn doanh cña c¸c bªn tham gia doanh
nghiÖp liªn doanh. Vèn gãp liªn doanh cã thÓ b»ng tiÒn mÆt
hay hiÖn vËt lµ vËt t, hµng ho¸, m¸y mãc, thiÕt bÞ.
-Nguån vèn ®i vay: Vèn vay cña c¸c ng©n hµng th-
¬ng m¹i, vèn vay b»ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.
ViÖc ph©n chia vèn lu ®éng theo nguån h×nh thµnh
gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®îc c¬ cÊu nguån tµi trî cho nhu
cÇu vèn lu ®éng trong kinh doanh cña m×nh. Tõ gãc ®é
qu¶n lý tµi chÝnh, mäi nguån tµi trî ®Òu cã chi phÝ sö dông
cña nã. Do ®ã doanh nghiÖp cÇn xem xÐt c¬ cÊu nguån tµi
trî tèi u ®Ó gi¶m th¸p chi phÝ sö dông vèn cña m×nh.
1.1.5.C¬ cÊu vèn lu ®éng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h -
ëng ®Õn c¬ cÊu vèn lu ®éng.
Tõ c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn, doanh nghiÖp cã thÓ x¸c
®Þnh ®îc c¬ cÊu vèn lu ®éng cña m×nh theo nh÷ng tiªu
thøc kh¸c nhau. C¬ cÊu vèn lu ®éng ph¶n ¸nh c¸c thµnh
phÇn vµ mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn trong tæng
sè vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp.
ë c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau th× c¬ cÊu vèn lu
®éng còng kh«ng gièng nhau. ViÖc ph©n tÝch c¬ cÊu vèn lu
®éng cña doanh nghiÖp theo c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i kh¸c
nhau sÏ gióp doanh nghiÖp hiÓu râ h¬n ®Æc ®iÓm riªng vÒ
sè vèn lu ®éng mµ m×nh ®ang qu¶n lý vµ sö dông. Tõ ®ã
x¸c ®Þmh ®óng c¸c träng ®iÓm vµ biÖn ph¸p qu¶n lý vèn l-
u ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, th«ng qua viÖc thay ®æi c¬ cÊu
vèn lu ®éng cña méi doanh nghiÖp trong mçi thêi kú kh¸c
nhau cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc hoÆc nh÷ng
h¹n chÕ vÒ mÆt chÊt lîng trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn lu
®éng cña tõng doanh nghiÖp.
C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn c¬ cÊu vèn lu déng cã
nhiÒu lo¹i, cã thÓ chia thµnh ba nhãm chÝnh:
-C¸c nh©n tè vÒ mÆt dù tr÷ vËt t nh: Kho¶ng c¸ch
gi÷a doanh nghiÖp víi n¬i cung cÊp; kh¶ n¨ng cung cÊp cña
thÞ trêng; kú h¹n giao hµng vµ khèi lîng vËt t ®îc cung cÊp
mçi lÇn giao hµng; ®Æc ®iÓm thêi vô cña chñng lo¹i vËt t
cung cÊp.
-C¸c nh©n tè vÒ mÆt s¶n xuÊt nh: ®Æc ®iÓm kü
thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, møc ®é phøc
t¹p cña s¶n phÈm chÕ t¹o; ®é dµi cña chu kú s¶n xuÊt kinh
doanh; tr×nh ®é tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
-C¸c nh©n tè vÒ mÆt thanh to¸n nh: ph¬ng thøc
thanh to¸n ®îc lùa chän theo c¸c hîp ®ång b¸n hµng; thñ tôc
thanh to¸n; viÖc chÊp hµnh kû luËt thanh to¸n.
1.2.HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng.
1.2.1.Quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l u
®éng.
HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp nhµ
níc lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c, sö
dông vµ qu¶n lý nguån lùc vèn lu ®éng trong qu¸ tr×nhho¹t
®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m thùc hiÖn c¸c môc
tiªu kinh tÕ x· héi do nhµ níc giao, trong ®ã môc tiªu chñ
yÕu lµ ph¶i lµm cho ®ång vèn ®îc sinh lîi tèi ®a trong khu«n
khæ luËt ph¸p cho phÐp .
Tõ quan niÖm trªn, ta rót ra ba ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó
n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng.
-Khai th¸c nguån lùc vèn lu ®éng mét c¸ch triÖt ®Ó,
nghÜa lµ kh«ng ®Ó vèn lu ®éng nhµn rçi mµ kh«ng sö dông,
kh«ng sinh lîi.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
-Sö dông vèn lu ®éng mét c¸ch hîp lý vµ tiÕt kiÖm,
nghÜa lµ kh«ng ®Ó vèn lu ®éng bÞ l·ng phÝ mét c¸ch v« Ých
vµo c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh phiªu lu, kÐm hiÖu qu¶, kh«ng
®Ó vèn lu ®éng bÞ tiªu hao trong nh÷ng kho¶n bÊt hép lý.
-Qu¶n lý vèn lu ®éng mét c¸ch chÆt chÏ, nghÜa lµ
kh«ng ®Ó vèn lu ®éng bÞ sö dông sai môc ®Ých. Vi ph¹m
c¸c chÕ ®Þnh tµi chÝnh cña Nhµ níc, kh«ng ®Ó vèn lu ®éng
bÞ thÊt tho¸t, bÞ hao hôt do yÕu kÐm vµ do bu«ng láng
trong qu¶n lý vèn lu ®éng.
1.2.2.C¸c chØ tiªu chñ yÕu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö
dông vèn lu ®éng.
§Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng trong c¸c
doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c chØ tiªu chñ yÕu sau ®©y.
1.2.2.1.Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng.
ViÖc sö dông hîp lý tiÕt kiÖm vèn lu ®éng ®îc biÓu
hiÖn tríc hÕt ë tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng cña doanh
nghiÖp nhanh hay chËm. Vèn lu ®éng lu©n chuyÓn cµng
nhanh th× hiÖu suÊt sö dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp
cµng lín vµ ngîc l¹i.
Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng cã thÓ ®o b»ng hai
chØ tiªu lµ sè lÇn lu©n chuyÓn (sè vßng quay vèn) vµ kú
lu©n chuyÓn (sè ngµy cña mét vßng quay vèn). Sè lÇn lu©n
chuyÓn vèn lu ®éng ph¶n ¸nh sè vßng quay vèn ®îc thùc
hiÖn trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, thêng tÝnh trong mét
n¨m. C«ng thøc tÝnh to¸n nh sau :
Trong ®ã: Lv lµ sè lÇn lu©n chuyÓn ( sè vßng quay)
cña vèn lu ®éng trung kú
M lµ tæng møc ®é lu©n chuyÓn vèn
trong kú.
Vl® lµ vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Kú lu©n chuyÓn vèn ph¶n ¸nh sè ngµy ®Ó thùc hiÖn
mét vßng quay vèn lu ®éng. C«ng thøc x¸c ®Þnh nh sau:
Trong ®ã: D lµ kú lu©n chuyÓn vèn lu ®éng.
M ,Vl® nh c«ng thøc trªn.
Vßng quay vèn lu ®éng cµng nhanh th× kú lu©n
chuyÓn vèn cµng ®îc rót ng¾n vµ chøng tá vèn lu ®éng
cµng ®îc sö dông cã hiÖu qu¶.
Trong c¸c c«ng thøc nªu trªn,tæng møc lu©n chuyÓn
vèn ph¶n ¸nh tæng gi¸ trÞ lu©n chuyÓn cña doanh nghiÖp
thùc hiÖn trong kú, nã ®îc x¸c ®Þnh b»ng tæng doanh thu
trõ ®i c¸c kho¶n thuÕ gi¸n thu mµ doanh nghiÖp ph¶i nép
cho ng©n s¸ch nhµ níc.
Sè vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú ®îc tÝnh theo
ph¬ng ph¸p b×nh qu©n sè vèn lu ®éng trong tõng quý hoÆc
th¸ng. C«ng thøc tÝnh nh sau:
Hay
1.2.2.2. Kh¶ n¨ng thanh to¸n t¹m thêi.
C¸c mãn nî tíi h¹n lµ c¸c kho¶n ph¶i chi tr¶ trong kú.
§ã lµ c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, nî dµi h¹n tíi h¹n tr¶, ph¶i tr¶
nhµ cung cÊp, c¸c kho¶n ph¶i nép.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
PhÇn tµi s¶n dïng ®Ó tr¶ nî chØ cã thÓ lµ tµi s¶n lu
®éng v× nã lµ nh÷ng tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn
trong thåi gian nhÊt ®Þnh, th«ng thêng díi mét n¨m.
Nh vËy, kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi ®îc x¸c ®Þnh
nh sau:
ChØ tiªu nµy lµ thíc ®o kh¶ n¨ng cã thÓ tr¶ nî trong
kú cña doanh nghiÖp ®îc trang tr¶i b»ng ta× s¶n lu ®éng.
1.2.2.3. Møc tiÕt kiÖm vèn lu ®éng do t¨ng tèc
®é lu©n chuyÓn.
Møc tiÕt kiÖm vèn lu ®éng do t¨ng tèc ®é lu©n
chuyÓnvèn ®îc biÓu hiÖn b»ng hai chØ tiªu lµ møc tiÕt kiÖm
tuyÖt ®èi vµ møc tiÕt kiÖm t¬ng ®èi.
-Møc tiÕt kiÖm tuyÖt ®èi lµ do t¨ng tèc ®é lu©n
chuyÓn vèn nªn doanh nghiÖp cã thÓ tiÐt kiÖm ®îc mét sè
vèn lu ®éng ®Ó sö dông vµo c«ng viÖc kh¸c. Nãi c¸ch kh¸c,
víi møc lu©n chuyÓn vèn kh«ng ®æi (hoÆc lín h¬n b¸o c¸o)
song do tèc ®é lu©n chuyÓn nªn doanh nghiÖp cÇn Ýt vèn
h¬n.
Trong ®ã: Vtkt® lµ vèn lu ®éng tiÕt kiÖm tuyÖt ®èi
Vl®0 , V l®1 : lµ vèn lu ®éng b×nh
qu©n kú kÕ ho¹ch vµ kú b¸o c¸o.
M0: lµ tæng møc lu©n chuyÓn n¨m b¸o
c¸o.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 12
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
D1: lµ kú lu©n chuyÓn vèn n¨m kÕ
ho¹ch.
-Møc tiÕt kiÖm t¬ng ®èi lµ do t¨ng tèc ®é lu©n
chuyÓn vèn nªndoanh nghiÖp cã thÓ t¨ng thªm tæng møc
lu©n chuyÓn vèn song kh«ng cÇn t¨ng thªm hoÆc t¨ng
kh«ng ®¸ng kÓ quy m« vèn lu ®éng. C«ng thøc x¸c ®Þnh sè
vèn lu ®éng tiÕt kiÖm t¬ng ®èi nh sau:
Trong ®ã : Vtktg® lµ vèn lu ®éng tiÕt kiÖm t¬ng
®èi.
M lµ tæng møc lu©n chuyÓn vèn n¨m
kÕ ho¹ch.
D , D Lµ kú lu©n chuyÓn n¨m kÕ
ho¸ch vµ n¨m b¸o c¸o
1.2.2.4.HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng.
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn lu ®éng cã thÓ
lµm ra bao nhiªu ®ång doanh thu. §Ó tÝnh chØ tiªu nµy, ngêi
ta lÊy doanh thu chia cho sè vèn lu ®éng b×nh qu©n trong
kú. Sè doanh thu ®îc t¹o ra trªn mét ®ång vèn lu ®éng cµng
lín th× hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cµng cao.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 13
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
1.2.2.5. Hµm lîng vèn lu ®éng (møc ®¶m nhËn
vèn lu ®éng).
Lµ sè vèn lu ®éng cÇn cã ®Ó ®¹t ®îc mét ®ång
doanh thu. §©y lµ chØ tiªu nghÞch ®¶o cña chØ tiªu hiÖu
qu¶ sö dông vèn lu ®éng vµ ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy vèn lu
®éng b×nh qu©n trong kú chia cho tæng doanh thu thùc
hiÖn trong kú.
1.2.2.6.Møc doanh lîi vèn lu ®éng.
§îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy tæng sè lîi nhuËn tríc thuÕ
(hoÆc lîi nhuËn sau thuÕ) chia cho sè vèn lu ®éng b×nh
qu©n trong kú. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn lu
®éng cã thÓ t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trùíc thuÕ
(hoÆc sau thuÕ). Møc doanh lîi vèn lu ®éng cµng cao th×
chøng tá hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng cµng cao.
1.2.3.C¨n cø chñ yÕu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng.
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ mét b¸o c¸o tµi chÝnh tæng
hîp ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng qu¸t toµn bé tµi s¶n cña doanh
nghiÖp, theo hai c¸ch ®¸nh gi¸: vèn vµ nguån h×nh thµnh
vèn cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o. Nh vËy, b¶ng
c©n ®èi kÕ to¸n nh»m m« t¶ søc m¹nh tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp b»ng c¸ch tr×nh bµy nh÷ng thø mµ nã cã vµ nh÷ng
thø mµ nã nî t¹i mét thêi ®iÓm. Ngêi ta coi b¶ng c©n ®èi
kÕ to¸n nh mét bøc ¶nh chôp nhanh, bëi v× nã ®îc lËp vµo
thêi ®iÓm cuèi niªn ®é kÕ to¸n. §©y còng chÝnh lµ nhîc
®iÓm cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n khi chóng ta sö dông sè
liÖu cña nã phôc vô cho ph©n tÝch tµi chÝnh.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 14
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
VÒ kÕt cÊu: b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®îc chia lµm hai phÇn:
PhÇn tµi s¶n vµ phÇn nguån vèn.
-PhÇn tµi s¶n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña toµn bé tµi s¶n hiÖn cã tíi
thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o, thuéc quyÒn qu¶n lý vµ sö dông cña
doanh nghiÖp.
VÒ mÆt kinh tÕ, c¸c sè liÖu ë phÇn tµi s¶n ph¶n ¸nh
quy m« vµ kÕt cÊu c¸c lo¹i vèn, tµi s¶n cña doanh nghiÖp
hiÖn cã tíi thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o ®ang tån t¹i víi h×nh th¸i
vËt chÊt nh: Vèn b»ng tiÒn, hµng tån kho, tµi s¶n cè ®Þnh,
c¸c kho¶n ph¶i thu. Th«ng qua ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ mét
c¸ch tæng qu¸t quy m« tµi s¶n, tÝnh chÊt ho¹t ®éng vµ
tr×nh ®é sö dông vèn.
VÒ mÆt ph¸p lý, sè liÖu ë phÇn tµi s¶n thÓ hiÖn sè
vèn ®ang thuéc quyÒn së h÷u, qu¶n lý vµ sö dông cña
doanh nghiÖp.
-PhÇn nguån vèn: ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh c¸c lo¹i
tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o.
VÒ mÆt kinh tÕ, sè liÖu ë phÇn nguån vèn ®îc ®Çu
t vµ huy ®éng vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Th«ng qua ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t kh¶ n¨ng
vµ møc ®é chñ ®éng vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
VÒ mÆt ph¸p lý, sè liÖu ë phÇn nguån vèn thÓ hiÖn
tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña doanh nghiÖp ®èi víi ngêi cho vay
vÒ c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, ®èi víi kh¸ch hµng vÒ c¸c kho¶n
ph¶i thanh to¸n, ®èi víi nhµ níc vÒ c¸c kho¶n ph¶i nép, ®èi
víi chñ së h÷u vÒ sè vèn ®· ®îc ®µu t, ®èi víi c¸n bé c«ng
nh©n viªn vÒ c¸c kho¶n ph¶i tr¶.
N¾m ®îc khÝa c¹nh ph¸p lý vµ kinh tÕ cña c¸c sè
liÖu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n gióp chóng ta hiÓu ®îc ý
nghÜa cña c¸c tû sè sÏ ®îc ®Ò cËp ë phÇn tiÕp theo.
B ¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét
b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng qu¸t
t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh trong mét niªn ®é kÕ
to¸n. Sè liÖu trong b¸o c¸o nµy cung cÊp nh÷ng th«ng tin
tæng hîp nhÊt vÒ ph¬ng thøc kinh doanh cña doanh nghiÖp
trong kú vµ chØ ra r»ng c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®ã ®em
l¹i lîi nhuËn hay g©y ra t×nh tr¹ng lç vèn, ®ång thåi nã ph¶n
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 15
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
¸nh t×nh h×nh sö dông c¸c tiÒm n¨ng vÒ vèn, lao ®éng, kü
thuËt vµ kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§©y lµ mét b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh ®îc c¸c nhµ ph©n tÝch tµi
chÝnh rÊt quan t©m, v× nã cung cÊp sè liÖu vÒ ho¹t ®éng
kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong kú. Nã cßn
®îc sö dông nh mét b¶ng híng dÉn ®Ó dù tÝnh xem doanh
nghiÖp sÏ ho¹t ®éng ra sao trong t¬ng lai.
1.2.4.Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng.
Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸: ph¬ng ph¸p so s¸nh lµ ph¬ng
ph¸p chñ yÕu ®îc dïng trong ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn
lu ®éng.
-So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi sè thùc hiÖn kú
tríc ®Ó thÊy xu híng thay ®æi vÒ tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp, thÊy ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh ®îc c¶i thiÖn hay xÊu
®i nh thÕ nµo ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc trong kú tíi.
-So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn víi sè kÕ ho¹ch ®Ó thÊy
râ mùc ®é ph¸n ®Êu cña doanh nghiÖp.
-So s¸nh sè thùc hiÖn kú nµy víi møc trung b×nh cña mét
ngµnh nµo ®ã ®Ó thÊy t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp ®ang ë t×nh tr¹ng tèt hay xÊu, ®îc hay cha ®îc so
víi c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh.
-So s¸nh theo chiÒu däc ®Ó thÊy ®îc tû träng cña tõng
lo¹i trong tæng sè ë mçi b¶n b¸o c¸o. So s¸nh theo chiÒu
ngang ®Ó th©ý ®îc sù biÕn ®æi c¶ vª s« t¬ng ®èi vµ sè
tuyªt ®èi cña mét kho¶n môc nao ®ã qua c¸c niªn ®é kÕ
to¸n liªn tiÕp.
1.3.C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qña sö dông
vèn lu ®éng.
1.3.1 C¸c nh©n tè kh¸ch quan.
Nh©n tè kh¸ch quan ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp tríc tiªn ph¶i kÓ ®Õn chÝnh
s¸ch kinh tÕ cña nhµ níc. §©y lµ nh©n tè cã ¶nh hëng rÊt
lín ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng nãi riªng. V× theo
tõng thêi kú, tuú theo môc tiªu ph¸t triÓn mµ nhµ níc cã
nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i vÒ vèn, vÒ thuÕ vµ l·i suÊt tiÒn vay
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 16
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
®èi víi tõng ngµnh nghÒ cô thÓ, cã chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch ®èi víi ngµnh nghÒ nµy nhng l¹i h¹n chÕ víi ngµnh
nghÒ kh¸c. Bëi v©þ, khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, bÊt
cø mét doanh nghiÖp nÇo còng quan t©m vµ tu©n thñ chÝnh
s¸ch kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ Níc.
Thø hai lµ sù ¶nh hëng cña m«i trêng kinh tÕ vÜ m«
nh l¹m ph¸t cã thÓ sÏ dÉn tíi sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn lµm
cho vèn cña doanh nghiÖp bÞ mÊt dÇn theo tèc ®é trît gi¸
cña cña tiÒn tÖ hay c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn cung cÇu
®èi víi hµng ho¸ cña doanh nghiÖp, nÕu nhu cÇu hµng ho¸
gi¶m xuèng sÏ lµm cho hµnh ho¸ cña doanh nghiÖp khã tiªu
thô, tån ®äng, g©y ø ®äng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng còng bÞ gi¶m xuèng.
1.3.2.C¸c nh©n tè chñ quan.
Mét nh©n tè quan träng t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ sö
dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp ®ã lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp hay nãi c¸ch kh¸c lµ doanh thu
vµ lîi nhuËn. Doanh thu vµ lîi nhuËn lµ cao hay thÊp ph¶n ¸nh
vèn lu ®éng ®îc sö dông hiÖu qu¶ hay kh«ng hiÖu qu¶. Do
®ã, vÊn ®Ò mÊu chèt ®èi víi doanh nghiÖp lµ ph¶i t×m c¸ch
®Ó n©ng cao doanh thu vµ lîi nhuËn.
Khi doanh nghiÖp x¸c ®Þnh mét nhu cÇu vèn lu ®éng
kh«ng chÝnh x¸c vµ mét c¬ cÊu vèn kh«ng hîp lý còng g©y
¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qña sö dông vèn. Bëi v× nÕu
x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn qu¸ Ýt sÏ g©y gi¸n ®o¹n cho s¶n
xuÊt vµ ngîc l¹i nÕu nhu cÇu vèn lu ®éng qu¸ cao l¹i g©y ra
t×nh tr¹ng l·ng phÝ vèn, lµm cho hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng gi¶m. MÆt kh¸c, viÖc x¸c ®Þnh mét c¬ cÊu vèn kh«ng
hîp lý dÉn ®Õn chi phÝ vèn cao lµm cho lîi nhuËn gi¶m vµ
hiÖu qu¶ vèn lu ®éng còng gi¶m theo.
ViÖc lùa chän dù ¸n vµ thêi ®iÓm ®Çu t còng cã mét
vai trß cùc kú quan träng ®èi víi hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng. NÕu doanh nghiÖp biÕt lùa chän mét dù ¸n kh¶ thi vµ
thêi ®iÓm ®Çu t ®óng lóc th× sÏ tèi thiÓu ho¸ chi phÝ vµ tèi
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 17
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
®a ho¸ lîi nhuËn, qua ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn nãi chung vµ vèn lu ®éng nãi riªng.
ChÊt lîng c«ng t¸c qu¶n trÞ vèn lu ®éng còng cã ¶nh
hëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cña doanh
nghiÖp. Bëi v× c«ng t¸c qu¶n trÞ vèn lu ®éng sÏ gióp cho
doanh nghiÖp dù tr÷ ®îc mét lîng tiÒn mÆt tèi u võa ®¶m
b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, võa tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng thiÕu
tiÒn mÆt t¹m thêi hoÆc l·ng phÝ do dù tr÷ qu¸ nhiÒu tiÒn
mÆt, ®ång thêi còng x¸c ®Þnh ®îc mét lîng dù tr÷ hîp lý hîp
lý gióp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc liªn tôc mµ
kh«ng g©y bÞ d thõa, g©y ø ®äng vèn. Ngoµi ra c«ng t¸c
qu¶n trÞ vèn lu ®éng cßn lµm t¨ng ®îc sè lîng s¶n phÈm tiªu
thô, chiÕm lÜnh thÞ trêng th«ng qua chÝnh s¸ch th¬ng m¹i.
§Ó gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ tÝnh to¸n chÝnh x¸c lîng
nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ dù tr÷ vµ cung cÊp kho¶n tÝn
dông th¬ng m¹i, ta ph¶i ®i s©u nghiªn cøu c«ng t¸c qu¶n
trÞ vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp.
1.3.2.1. Qu¶n trÞ vèn tån kho dù tr÷.
Tån kho dù tr÷ vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn vèn tån
kho dù tr÷.
Tån kho dù tr÷ cña doanh nghiÖp lµ nh÷ng tµi s¶n mµ doanh
nghiÖp lu gi÷ ®Ó s¶n xuÊt hoÆc b¸n ra sau nµy. Trong c¸c
doanh nghiÖp, tµi s¶n tån kho dù tr÷ thêng ë ba d¹ng:
nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu dù tr÷ s¶n xuÊt; c¸c s¶n phÈm
dë dang vµ b¸n thµnh phÈm; c¸c thµnh phÈm tiªu thô. Tuú
theo ngµnh nghÒ kinh doanh mµ tû träng c¸c läai tµi s¶n dù
tr÷ trªn cã kh¸c nhau. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tû
träng tµi s¶n tån kho dù tr÷ ë d¹ng nguyªn, nhiªn vËt liÖu lµ
rÊt lín. Song trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i tån kho chñ
yÕu lµ s¶n phÈm hµng ho¸ chê tiªu thô.
ViÖc qu¶n lý tån kho dù tr÷ trong c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt
quan träng, kh«ng ph¶i chØ v× trong doanh nghiÖp tån kho
dù tr÷ thêng chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trong tæng gi¸ trÞ tµi
s¶n cña doanh nghiÖp (tõ15%-20%). §iÒu quan träng h¬n lµ
nhê cã dù tr÷ tån kho ®óng møc, hîp lý sÏ gióp cho doanh
nghiÖp kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n s¶n xuÊt, kh«ng bÞ thiÕu hµng
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 18
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
ho¸ s¶n phÈm ®Ó b¸n, ®ång thêi l¹i sö dông tiÕt kiÖm vµ
hîp lý vèn lu ®éng.
Møc tån kho dù tr÷ cña doanh nghiÖp nhiÒu hay Ýt chÞu
¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè. Tuú theo tõng lo¹i tån kho dù
tr÷ mµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng cã ®Æc ®iÓm riªng.
§èi víi tån kho dù tr÷ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu thêng phô
thuéc vµo:
+Quy m« s¶n xuÊt vµ nhu cÇu dù tr÷ nguyªn vËt liÖu cho
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Nhu cÇu dù tr÷ nguyªn vËt liÖu
cña doanh nghiÖp thßng bao gåm 3 lo¹i: Dù tr÷ thêng xuyªn,
dù tr÷ b¶o hiÓm, dù tr÷ thêi thêi vô, (®èi víi doanh nghiÖp
s¶n xuÊt cã tÝnh thêi vô).
+Kh¶ n¨ng s½n sµng cung øng cña thÞ trêng.
+Chu kú giao hµng quy ®Þnh trong hîp ®ång gi÷a ®¬n vÞ
cung øng nguyªn vËt liÖu víi doanh nghiÖp.
+Thêi gian vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu tõ n¬i cung
øng ®Õn doanh nghiÖp.
+GÝa c¶ cña nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu ®îc cung
øng.
§èi víi møc tån kho dù tr÷ b¸n thµnh phÈm, s¶n phÈm dë
dang, c¸c nh©n tè ¶nh hëng gåm:
+§Æc ®iÓm vµ c¸c yªu cÇu kü thuËt, c«ng nghÖ trong
qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm.
+§é dµi thêi gian chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm.
+Tr×nh ®é tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp.
§èi víi tån kho dù tr÷ s¶n phÈm, thµnh phÈm, thêng chÞu
¶nh hëng cña c¸c nh©n tè:
+Sù phèi hîp gi÷a kh©u s¶n xuÊt vµ kh©u tiªu thô.
+Hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈn gi÷a doanh nghiÖp víi
kh¸ch hµng.
+ Kh¶ n¨ng x©m nhËp vµ më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp.
C¸c ph¬ng ph¸p qu¶n trÞ vèn tån kho dù tr÷.
-M« h×nh ®Æt hµng kinh tÕ c¬ b¶n (EOQ).
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 19
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Khi sö dông m« h×nh nµy ngêi ta dùa vµo c¸c gi¶ thiÕt
quan träng sau:
+Nhu cÇu ph¶i biÕt tríc vµ nhu cÇu kh«ng ®æi.
+Ph¶i biÕt tríc thêi gian tõ khi ®Æt hµng cho tíi khi
nhËn ®îc hµng vµ thêi gian ®ã kh«ng thay ®æi.
+Lîng hµng cña mçi ®¬n hµng ®îc thùc hiÖn trong
mét chuyÕn hµng vµ ®îc thùc hiÖn ë mét thêi ®iÓm ®·
®Þnh tríc.
+ChØ cã duy nhÊt hai lo¹i chi phÝ lµ chi phÝ tån tr÷
vµ chi phÝ ®Æt hµng.
+Sù thiÕu hôt trong kho hoµn toµn kh«ng x¶y ra nÕu
nh ®¬n hµng ®îc thùc hiÖn ®óng thêi gian.
NÕu ta gäi :
D - lµ nhu cÇu hµng n¨m vÒ lo¹i hµng dù tr÷.
Q - lµ lîng hµng dù tr÷ cho mét ®¬n hµng.
S - lµ chi phÝ ®Æt hµng tÝnh trªn mét ®¬n hµng.
H - chi phÝ tån tr÷ trung b×nh trªn mét ®¬n vÞ dù
tr÷ trong n¨m.
d - nhu cÇu hµng ngµy vÒ nguyªn vËt liÖu.
d =D / sè ngµy s¶n xuÊt trong n¨m.
L- thêi gian vËn chuyÓn mét ®¬n hµng.
Víi gi¶ thiÕt trªn ®©y, s¬ ®å biÓu diÔn m« h×nh sö
dông hµng dù tr÷ c¬ b¶n cã d¹ng nh sau:
Q*
Q
=Q* /2
Thêi gian
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 20
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Lêi më ®Çu
“ViÖc thÊt tho¸t nguån vèn kinh doanh nãi chung vµ
nguån vèn lu ®éng nãi riªng trong ho¹t ®éng kinh doanh dï ë
bÊt kú h×nh thøc nµo còng lµm cho doanh nghiÖp bÞ kÐo lïi
søc bËt. Khi tµi chÝnh ®· cã vÊn ®Ò, c¶ guång m¸y cña
doanh nghiÖp sÏ bÞ ¶nh hëng, cã ho¹t ®éng ch¨ng nöa còng
ë thÕ cÇm cù, thoi thãp, giËt ®Çu c¸ v¸ ®Çu t«m vµ ®Õn
mét chõng mùc nµo ®ã khi sè th©m hôt tµi chÝnh qu¸ lín
th× lêi c¸o chung cho doanh nghiÖp tÊt ph¶i ®îc ®Æt ra.
§ã lµ lêi nhËn ®Þnh cña t¸c gi¶ §Æng Xu©n XuyÕn
trong cuèn Kinh doanh nh÷ng ®iÒu cßn Ýt nãi. Qua ®ã ta cã
thÓ thÊy r»ng vèn kinh doanh nãi chung vµ vèn lu ®éng nãi
riªng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo rÊt quan träng ®èi
víi bÊt kú mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo vµ ë bÊt kú thµnh
phÇn kinh tÕ nµo. Nã cã thÓ ®îc vÝ nh dßng m¸u trong c¬
thÓ con ngêi. ViÖc cã ®ñ vèn lu ®éng ®· khã song viÖc b¶o
toµn, sö dông vµ ph¸t triÓn vèn lu ®éng ®ã nh thÕ nµo cho
hiÖu qu¶ cßn khã h¬n rÊt nhiÒu, mµ kh«ng ph¶i bÊt cø
doanh nghiÖp nµo còng cã thÓ lµm ®îc, nhÊt lµ c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc cña ta hiÖn nay. C«ng ty Dông cô c¾t vµ ®o
lêng c¬ khÝ, trùc thuéc bé c«ng nghiÖp-mét c«ng ty gi÷ vÞ
trÝ kh¸ quan träng trong hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp nhµ níc
tríc kia vµ b©y giê. Nã ®ãng vai trß nh mét ®Çu tµu kÐo c¸c
doanh nghiÖp nhµ níc kh¸c còng nh c¸c doanh nghiÖp thuéc
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®i theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa vµ sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt
níc. Tuy nhiªn, do sù chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ bao cÊp sang c¬
chÕ thÞ trêng ®· lµm cho doanh nghiÖp kh«ng kÞp thÝch
øng, dÉn ®Õn kinh doanh kÐm hiÖu qu¶. Mét phÇn ¶nh hëng
®ã lµ do sù yÕu kÐm trong qu¶n lý vµ sö dông vèn lu ®éng.
ChÝnh v× lý do ®ã mµ C«ng ty bÞ liÖt vµo danh s¸ch nh÷ng
c«ng ty ph¶i cæ phÇn ho¸ ®Ó chuyÓn tõ thµnh phÇn kinh tÕ
nhµ níc sang c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Tríc t×nh h×nh
®ã, em mét sinh viªn cña khoa Qu¶n trÞ kinh doanh C«ng
nghiÖp vµ X©y dùng c¬ b¶n quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “BiÖn
ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng ë C«ng
ty Dông cô c¾t vµ ®o lêng c¬ khÝ’’ ®Ó phÇn nµo ®îc thö
søc m×nh tríc nh÷ng khã kh¨n mµ C«ng ty ®ang gÆp ph¶i.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 1
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Hy väng r»ng nh÷ng kiÕn thøc nhá bÐ cña em cã Ých Ýt
nhiÒu cho C«ng ty.
LuËn v¨n nµy ®îc hoµn thµnh víi sù híng dÉn vµ chØ
b¶o tËn t×nh cña Th¹c sÜ TrÇn Th¹ch Liªn-Gi¸o viªn khoa
QTKDCN&XD vµ sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c« chó trong
phßng hµnh chÝnhvµ phßng kÕ to¸n cña c«ng ty. Qua ®©y
em bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi c« gi¸o TrÇn Th¹ch Liªn
vµ c¸c c« chó trong phßng hµnh chÝnh vµ phßng kÕ to¸n cña
c«ng ty ®· gióp ®ì em hoµn thµnh tèt chuyªn ®Ò nµy.
V× tr×nh ®é cã h¹n nªn luËn v¨n kh«ng thÓ tr¸nh
®îc nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña
c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n.
LuËn v¨n ®· nªu ra ®îc nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y:
- PhÇn më ®Çu
- Ch¬ng 1 : Vèn lu ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng
cña doanh nghiÖp
- Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng ë
C«ng ty dông cô c¾t vµ ®o lêng c¬ khÝ.
- Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p n©mg cao hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng ë C«ng ty dông cô c¾t vµ ®o lêng c¬ khÝ.
- KÕt luËn
- Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.
- Môc lôc.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Ch¬ng 1
Vèn lu ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng cña doanh nghiÖp
1.1.Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ sù ph©n lo¹i vèn
lu ®éng.
1.1.1.Kh¸i niÖm vÒ vèn lu ®éng.
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, ngoµi c¸c t liÖu
lao ®éng c¸c doanh nghiÖp cßn cã c¸c ®èi tîng lao ®éng.
Kh¸c víi c¸c t liÖu lao ®éng, c¸c ®èi tîng lao ®éng (nh
nguyªn, nhiªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm…) chØ tham gia vµo
mét chu kú s¶n xuÊt vµ kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt
ban ®Çu, gi¸ trÞ cña nã ®îc dÞch chuyÓn toµn bé, mét lÇn
vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm.
Nh÷ng t liÖu lao ®éng nãi trªn nÕu xÐt vÒ h×nh th¸i
hiÖn vËt ®îc gäi lµ c¸c tµi s¶n lu ®éng, cßn vÒ h×nh th¸i gi¸
trÞ ®îc gäi lµ vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ -tiÒn tÖ, ®Ó
h×nh thµnh c¸c tµi s¶n lu ®éng c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra
mét sè vèn ®Ç t nhÊt ®Þnh. V× vËy còng cã thÓ nãi vèn lu
®éng cña doanh nghiÖp lµ sè vèn tiÒn tÖ øng tríc ®Ó ®Çu t,
mua s¾m c¸c tµi s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp.Vèn lu ®éng
thuÇn cña doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh b»ng tæng gi¸ trÞ tµi
s¶n lu ®éng cña doanh nghiÖp trõ ®i c¸c kho¶n nî ng¾n
h¹n.
1.1.2.§Æc ®iÓm cña vèn lu ®éng.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
-§Æc ®iÓm thø nhÊt: Vèn lu ®éng lµ biÓu hiÖn b»ng
tiÒn cña phÇn tµi s¶n lu ®éng ®îc ®Çu t vµo ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña c«nh ty.
-§Æc ®iÓm thø hai: Vèn lu ®éng khi ®îc ®Çu t vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh sÏ lu©n chuyÓn kh«ng ngõng
vµ mang nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau. Vßng lu©n chuyÓn cña
vèn lu ®éng ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å tæng qu¸t sau:
Vèn b»ng Vèn b»ng
tiÒn ban tiÒn thu håi
®Çu
Vèn vËt chÊt
+Vèn b»ng tiÒn ban ®Çu ë d¹ng tiÒn mÆt, tiÒn göi
ng©n hµng, c¸c kho¶n t¬ng ®ong tiÒn.
+Khi doanh nghiÖp sö dông tiÒn mÆt ®Ó mua s¾m
nguyªn vËt liÖu, phô tïng thay thÕ, b¸n thµnh phÈm ®Çu
vµo. Vèn b»ng tiÒn chuyÓn sang vèn vËt chÊt. Vèn vËt chÊt
nµy khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm sÏ biÓu
hiÖn tiÕp tôc ë d¹ng vèn vËt chÊt díi h×nh thøc: s¶n phÈm
®ang chÕ t¹o, thµnh phÈm.
+Khi thµnh phÈm ®îc tiªu thô, vèn vËt chÊt trë vÒ
vèn b»ng tiÒn ban ®Çu, kÕt thóc mét vßng lu©n chuyÓn vèn
lu ®éng vµ b¾t ®Çu vßng lu©n chuyÓn míi.
Qóa tr×nh trªn ®îc diÔn ra liªn tôc, thêng xuyªn lËp
l¹i theo chu kú vµ ®îc gäi lµ qu¸ tr×nh tuÇn hoµn,chu
chuyÓn cña vèn lu ®éng.
Thùc tÕ, qu¸ th×nh vËn ®éng cña vèn lu ®éng diÔn
biÕn phøc t¹p h¬n nhiÒu, bëi v× ngoµi c¸c giai ®o¹n c¬ b¶n
nh trªn, vèn lu ®éng cã khi cßn ph¶i chuyÓn ho¸ qua mét
hoÆc nhiÒu giai ®o¹n trung gian nh: c«ng nî ph¶i thu cña
ngêi mua vËt t hµng ho¸ cha tr¶ tiÒn, c«ng nî ph¶i tr¶ cña
ngêi b¸n ®· nhËn tiÒn nhng cha giao hµng, c¸c kho¶n tiÒn
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 4
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
t¹m øng cho c«ng nh©n viªn cha ®îc thanh to¸n, c¸c kho¶n
vèn ph¶i thu kh¸c.
Trong qu¸ tr×nh vËn ®éng,c¸c gi¸ trÞ cña vèn lu
®éng cã thÓ ®îc biÓu hiÖn qua c¸c chØ tiªu kinh tÕ kh¸c
nhau:
-Khi vèn lu ®éng ®îc ®Çu t vµo chu kú s¶n xuÊt kinh
doanh, gi¸ trÞ cña vèn lu ®éng biÓu hiÖn qua chi phÝ biÕn
®æi (nh chi phÝ nguyªn nhiªn vËt liÖu, chi phÝ cho lao ®éng
trùc tiÕp, chi phÝ thuª ngoµi chÕ biÕn, hoa hång b¸n
hµng...).
-Khi vèn lu ®éng ®îc hoµn l¹i, mét phÇn gi¸ trÞ vèn lu
®éng ®îc biÓu hiÖn qua doanh thu b¸n hµng sau mçi chu kú
s¶n xuÊt kinh doanh.
1.1.3.C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña vèn lu ®éng.
-Chøc n¨ng thø nhÊt: Lµ ph¬ng tiÖn ®¸p øng nhu
cÇu tµi chÝnh trong chu kú s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Trong chu kú kinh doanh cña doanh nghiÖp, dï ®ang
ë bÊt cø giai ®o¹n nµo, doanh nghiÖp còng cÇn vèn lu ®éng.
+Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ s¶n xuÊt, cÇn vèn lu
®éng ®Ó mua s¾m nguyªn nhiªn vËt liÖu, phô tïng m¸y
mãc, b¸n thµnh phÈm.
+Trong giai ®o¹n s¶n xuÊt, cÇn vèn lu ®éng ®Ó tr¶
l¬ng cho ngêi lao ®éng, söa ch÷a m¸y mãc, thiÕt bÞ, thanh
to¸n cho c¸c nhu cÇu kh¸c.
+Trong giai ®o¹n tiªu thô, cÇn vèn lu ®éng ®Ó
trang tr¶i nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô
nh tr¶ l¬ng cho nh©n viªn b¸n hµng, tr¶ chi phÝ vËn chuyÓn,
bèc dì hµng ho¸, chi phÝ hoa hång. MÆt kh¸c, trong giai
®o¹n nµy doanh nghiÖp cßn bÞ kh¸ch hµng mua chÞu hay
mua tr¶ chËm, chiÕm dông vèn kh¸c.
Qua chø n¨ng trªn, ta thÊy râ vai trß quan träng
®Æc biÖt cña vèn lu ®éng. NÕu kh«ng cã vèn lu ®éng,
doanh nghiÖp kh«ng thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh,còng
nh nÕu thiÕu vèn lu ®éng, doanh nghiÖp buéc ph¶i thu hÑp
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
ho¹t ®éng hoÆc ph¶i ngõng s¶n xuÊt hoÆc ph¶i thay ®æi
ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh.
-Chøc n¨ng thø hai: Chøc n¨ng sinh l·i cña vèn lu
®éng.
Môc tiªu chñ yÕu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, v× vËy vèn
lu ®éng ®· ®îc ®a vµo vßng lu©n chuyÓn th× ph¶i thùc
hiÖn chøc n¨ng c¬ b¶n lµ sinh l·i.
-Chøc n¨ng thø ba: Chøc n¨ng gi¸m ®èc ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Th«ng qua gi¸m s¸t dßng chuyÓn ®éng cña vèn lu
®éng, hoµn toµn cã thÓ gi¸m s¸t ®îc ho¹t ®éng kinh doanh
cña doanh nghiÖp. Mét khi vèn lu ®éng ®îc doanh nghiÖp sö
dông mét c¸ch hiÖu qu¶, hîp lý vµ tiÕt kiÖm ®ång thêi tu©n
thñ ®óng c¸c chÕ ®Þnh ph¸p luËt trong lÜnh vùc tµi chÝnh
th× hiÓn nhiªn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng kinh doanh
sÏ cao. Ngîc l¹i, khi vèn lu ®éng ®îc sö dông mét c¸ch tuú
tiÖn, l·ng phÝ, kÐm hiÖu qu¶, kh«ng tu©n thñ ph¸p luËt tµi
chÝnh th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sÏ kÐm
vµ dÉn bê vùc cña sù ph¸ s¶n.
1.1.4.Ph©n lo¹i vèn lu ®éng.
§Ó qu¶n lý, sö dông vèn lu ®éng mét c¸ch cã hiÖ qu¶
cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp
theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Th«ng thêng cã nh÷ng c¸ch
ph©n lo¹i sau ®©y:
1.1.4.1.Ph©n lo¹i theo vai trß tõng lo¹i vèn l u
®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, vèn lu ®éng ®îc chia thµnh
ba lo¹i
-Vèn lu ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt: bao gåm
gi¸ trÞ c¸c kho¶n nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn
liÖu ®éng lùc, phô tïng thay thÕ, c«ng cô lao ®éng nhá.
-Vèn lu ®éng trong kh©u s¶n xuÊt: bao gåm c¸c
kho¶n gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, c¸c chi
phÝ chê kÕt chuyÓn.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
-Vèn lu ®éng trong kh©u lu th«ng: bao gåm c¸c
kho¶n gi¸ trÞ thµnh phÈm, vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n vèn
®Çu t ng¾n h¹n (®Çu t chøng kho¸n ng¾n h¹n, cho vay
ng¾n h¹n.), c¸c kho¶n thÕ chÊp, ký cùoc, ký quü ng¾n h¹n,
c¸c kho¶nvèn trong thanh to¸n (c¸c kho¶n ph¶i thu, c¸c
kho¶n t¹m øng.).
C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy vai trß vµ sù ph©n bè
cña vèn lu ®éng trong tõng kh©u cña qu¸ tr×nh kinh doanh.
Tõ ®ã cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh c¬ cÊu vèn lu ®éng sao cho
cã hiÖu qu¶ sö dông cao nhÊt.
1.14.2.Ph©n lo¹i theo h×nh th¸i biÓu hiÖn.
Theo c¸ch nµy vèn lu ®éng cã thÓ chia lµm hai lo¹i:
-Vèn vËt t hµng ho¸: Lµ c¸c kho¶n vèn lu ®éng cã
h×nh th¸i biÓu hiÖn b»ng hiÖn vËt cô thÓ nh nguyªn nhiªn
vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm.
-Vèn b»ng tiÒn: Bao gåm c¸c kho¶n vèn tiÒn tÖ nh
tiÒn mÆt tån quü, tiÒn göi ng©n hµng, c¸c kho¶n vèn trong
thanh to¸n, c¸c kho¶n ®Çu t ng¾n h¹n.
1.1.4.3.Ph©n lo¹i theo quan hÖ së h÷u vÒ vèn.
Theo c¸ch nµy, ngêi ta chia vèn lu ®éng thµnh hai lo¹i:
-Vèn chñ së h÷u: lµ sè vèn lu ®éng thuéc quyÒn së
h÷u cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ c¸c quyÒn
chiÕm h÷u, chi phèi vµ ®Þnh ®o¹t. Tuú theo lo¹i h×nh
doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau mµ
vèn chñ së h÷u cã néi dung riªng nh: vèn ®Çu t tõ ng©n
s¸ch, vèn do chñ doanh nghiÖp bá ra, vèn gãp cæ phÇn.
-C¸c kho¶n nî: lµ c¸c kho¶n vèn lu ®éng ®îc h×nh
thµnh tõ c¸c kho¶n vay ng©n hµng th¬ng m¹i hoÆc c¸c tæ
chøc tµi chÝnh kh¸c, vèn vay th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu,
c¸c kho¶n nî kh¸ch hµng cha thanh to¸n.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy kÕt cÊu vèn lu ®éng
cña doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh b»ng vèn cña doanh
nghiÖp hay tõ c¸c kho¶n nî. Tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þng trong
huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông vèn lu ®éng hîp lý h¬n.
1.1.4.4.Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Vèn lu ®éng ®îc chia nh sau:
-Nguån vèn ®iÒu lÖ: Lµ sè vèn lu ®éng ®îc h×nh
thµnh tõ nguån vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu khi thµnh lËp hoÆc
nguån vèn ®iÒu lÖ bæ sung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp. Nguån vèn nµy còng c ã sù kh¸c
biÖt gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ kh¸c nhau.
-Nguån vèn tù bæ sung: lµ nguån vèn do doanh
nghiÖp tù bæ sung trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tõ lîi
nhuËn cña doanh nghiÖp ®îc t¸i ®Çu t.
-Nguån vèn liªn doanh liªn kÕt: lµ sè vèn lu ®éng ®îc
hinh thµnh tõ vèn gãp liªn doanh cña c¸c bªn tham gia doanh
nghiÖp liªn doanh. Vèn gãp liªn doanh cã thÓ b»ng tiÒn mÆt
hay hiÖn vËt lµ vËt t, hµng ho¸, m¸y mãc, thiÕt bÞ.
-Nguån vèn ®i vay: Vèn vay cña c¸c ng©n hµng th-
¬ng m¹i, vèn vay b»ng ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.
ViÖc ph©n chia vèn lu ®éng theo nguån h×nh thµnh
gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®îc c¬ cÊu nguån tµi trî cho nhu
cÇu vèn lu ®éng trong kinh doanh cña m×nh. Tõ gãc ®é
qu¶n lý tµi chÝnh, mäi nguån tµi trî ®Òu cã chi phÝ sö dông
cña nã. Do ®ã doanh nghiÖp cÇn xem xÐt c¬ cÊu nguån tµi
trî tèi u ®Ó gi¶m th¸p chi phÝ sö dông vèn cña m×nh.
1.1.5.C¬ cÊu vèn lu ®éng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h -
ëng ®Õn c¬ cÊu vèn lu ®éng.
Tõ c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn, doanh nghiÖp cã thÓ x¸c
®Þnh ®îc c¬ cÊu vèn lu ®éng cña m×nh theo nh÷ng tiªu
thøc kh¸c nhau. C¬ cÊu vèn lu ®éng ph¶n ¸nh c¸c thµnh
phÇn vµ mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn trong tæng
sè vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp.
ë c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau th× c¬ cÊu vèn lu
®éng còng kh«ng gièng nhau. ViÖc ph©n tÝch c¬ cÊu vèn lu
®éng cña doanh nghiÖp theo c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i kh¸c
nhau sÏ gióp doanh nghiÖp hiÓu râ h¬n ®Æc ®iÓm riªng vÒ
sè vèn lu ®éng mµ m×nh ®ang qu¶n lý vµ sö dông. Tõ ®ã
x¸c ®Þmh ®óng c¸c träng ®iÓm vµ biÖn ph¸p qu¶n lý vèn l-
u ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, th«ng qua viÖc thay ®æi c¬ cÊu
vèn lu ®éng cña méi doanh nghiÖp trong mçi thêi kú kh¸c
nhau cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc hoÆc nh÷ng
h¹n chÕ vÒ mÆt chÊt lîng trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn lu
®éng cña tõng doanh nghiÖp.
C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn c¬ cÊu vèn lu déng cã
nhiÒu lo¹i, cã thÓ chia thµnh ba nhãm chÝnh:
-C¸c nh©n tè vÒ mÆt dù tr÷ vËt t nh: Kho¶ng c¸ch
gi÷a doanh nghiÖp víi n¬i cung cÊp; kh¶ n¨ng cung cÊp cña
thÞ trêng; kú h¹n giao hµng vµ khèi lîng vËt t ®îc cung cÊp
mçi lÇn giao hµng; ®Æc ®iÓm thêi vô cña chñng lo¹i vËt t
cung cÊp.
-C¸c nh©n tè vÒ mÆt s¶n xuÊt nh: ®Æc ®iÓm kü
thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, møc ®é phøc
t¹p cña s¶n phÈm chÕ t¹o; ®é dµi cña chu kú s¶n xuÊt kinh
doanh; tr×nh ®é tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
-C¸c nh©n tè vÒ mÆt thanh to¸n nh: ph¬ng thøc
thanh to¸n ®îc lùa chän theo c¸c hîp ®ång b¸n hµng; thñ tôc
thanh to¸n; viÖc chÊp hµnh kû luËt thanh to¸n.
1.2.HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng.
1.2.1.Quan niÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l u
®éng.
HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp nhµ
níc lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c, sö
dông vµ qu¶n lý nguån lùc vèn lu ®éng trong qu¸ tr×nhho¹t
®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m thùc hiÖn c¸c môc
tiªu kinh tÕ x· héi do nhµ níc giao, trong ®ã môc tiªu chñ
yÕu lµ ph¶i lµm cho ®ång vèn ®îc sinh lîi tèi ®a trong khu«n
khæ luËt ph¸p cho phÐp .
Tõ quan niÖm trªn, ta rót ra ba ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó
n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng.
-Khai th¸c nguån lùc vèn lu ®éng mét c¸ch triÖt ®Ó,
nghÜa lµ kh«ng ®Ó vèn lu ®éng nhµn rçi mµ kh«ng sö dông,
kh«ng sinh lîi.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
-Sö dông vèn lu ®éng mét c¸ch hîp lý vµ tiÕt kiÖm,
nghÜa lµ kh«ng ®Ó vèn lu ®éng bÞ l·ng phÝ mét c¸ch v« Ých
vµo c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh phiªu lu, kÐm hiÖu qu¶, kh«ng
®Ó vèn lu ®éng bÞ tiªu hao trong nh÷ng kho¶n bÊt hép lý.
-Qu¶n lý vèn lu ®éng mét c¸ch chÆt chÏ, nghÜa lµ
kh«ng ®Ó vèn lu ®éng bÞ sö dông sai môc ®Ých. Vi ph¹m
c¸c chÕ ®Þnh tµi chÝnh cña Nhµ níc, kh«ng ®Ó vèn lu ®éng
bÞ thÊt tho¸t, bÞ hao hôt do yÕu kÐm vµ do bu«ng láng
trong qu¶n lý vèn lu ®éng.
1.2.2.C¸c chØ tiªu chñ yÕu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö
dông vèn lu ®éng.
§Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng trong c¸c
doanh nghiÖp cã thÓ sö dông c¸c chØ tiªu chñ yÕu sau ®©y.
1.2.2.1.Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng.
ViÖc sö dông hîp lý tiÕt kiÖm vèn lu ®éng ®îc biÓu
hiÖn tríc hÕt ë tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng cña doanh
nghiÖp nhanh hay chËm. Vèn lu ®éng lu©n chuyÓn cµng
nhanh th× hiÖu suÊt sö dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp
cµng lín vµ ngîc l¹i.
Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng cã thÓ ®o b»ng hai
chØ tiªu lµ sè lÇn lu©n chuyÓn (sè vßng quay vèn) vµ kú
lu©n chuyÓn (sè ngµy cña mét vßng quay vèn). Sè lÇn lu©n
chuyÓn vèn lu ®éng ph¶n ¸nh sè vßng quay vèn ®îc thùc
hiÖn trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, thêng tÝnh trong mét
n¨m. C«ng thøc tÝnh to¸n nh sau :
Trong ®ã: Lv lµ sè lÇn lu©n chuyÓn ( sè vßng quay)
cña vèn lu ®éng trung kú
M lµ tæng møc ®é lu©n chuyÓn vèn
trong kú.
Vl® lµ vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Kú lu©n chuyÓn vèn ph¶n ¸nh sè ngµy ®Ó thùc hiÖn
mét vßng quay vèn lu ®éng. C«ng thøc x¸c ®Þnh nh sau:
Trong ®ã: D lµ kú lu©n chuyÓn vèn lu ®éng.
M ,Vl® nh c«ng thøc trªn.
Vßng quay vèn lu ®éng cµng nhanh th× kú lu©n
chuyÓn vèn cµng ®îc rót ng¾n vµ chøng tá vèn lu ®éng
cµng ®îc sö dông cã hiÖu qu¶.
Trong c¸c c«ng thøc nªu trªn,tæng møc lu©n chuyÓn
vèn ph¶n ¸nh tæng gi¸ trÞ lu©n chuyÓn cña doanh nghiÖp
thùc hiÖn trong kú, nã ®îc x¸c ®Þnh b»ng tæng doanh thu
trõ ®i c¸c kho¶n thuÕ gi¸n thu mµ doanh nghiÖp ph¶i nép
cho ng©n s¸ch nhµ níc.
Sè vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú ®îc tÝnh theo
ph¬ng ph¸p b×nh qu©n sè vèn lu ®éng trong tõng quý hoÆc
th¸ng. C«ng thøc tÝnh nh sau:
Hay
1.2.2.2. Kh¶ n¨ng thanh to¸n t¹m thêi.
C¸c mãn nî tíi h¹n lµ c¸c kho¶n ph¶i chi tr¶ trong kú.
§ã lµ c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n, nî dµi h¹n tíi h¹n tr¶, ph¶i tr¶
nhµ cung cÊp, c¸c kho¶n ph¶i nép.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
PhÇn tµi s¶n dïng ®Ó tr¶ nî chØ cã thÓ lµ tµi s¶n lu
®éng v× nã lµ nh÷ng tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh tiÒn
trong thåi gian nhÊt ®Þnh, th«ng thêng díi mét n¨m.
Nh vËy, kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi ®îc x¸c ®Þnh
nh sau:
ChØ tiªu nµy lµ thíc ®o kh¶ n¨ng cã thÓ tr¶ nî trong
kú cña doanh nghiÖp ®îc trang tr¶i b»ng ta× s¶n lu ®éng.
1.2.2.3. Møc tiÕt kiÖm vèn lu ®éng do t¨ng tèc
®é lu©n chuyÓn.
Møc tiÕt kiÖm vèn lu ®éng do t¨ng tèc ®é lu©n
chuyÓnvèn ®îc biÓu hiÖn b»ng hai chØ tiªu lµ møc tiÕt kiÖm
tuyÖt ®èi vµ møc tiÕt kiÖm t¬ng ®èi.
-Møc tiÕt kiÖm tuyÖt ®èi lµ do t¨ng tèc ®é lu©n
chuyÓn vèn nªn doanh nghiÖp cã thÓ tiÐt kiÖm ®îc mét sè
vèn lu ®éng ®Ó sö dông vµo c«ng viÖc kh¸c. Nãi c¸ch kh¸c,
víi møc lu©n chuyÓn vèn kh«ng ®æi (hoÆc lín h¬n b¸o c¸o)
song do tèc ®é lu©n chuyÓn nªn doanh nghiÖp cÇn Ýt vèn
h¬n.
Trong ®ã: Vtkt® lµ vèn lu ®éng tiÕt kiÖm tuyÖt ®èi
Vl®0 , V l®1 : lµ vèn lu ®éng b×nh
qu©n kú kÕ ho¹ch vµ kú b¸o c¸o.
M0: lµ tæng møc lu©n chuyÓn n¨m b¸o
c¸o.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 12
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
D1: lµ kú lu©n chuyÓn vèn n¨m kÕ
ho¹ch.
-Møc tiÕt kiÖm t¬ng ®èi lµ do t¨ng tèc ®é lu©n
chuyÓn vèn nªndoanh nghiÖp cã thÓ t¨ng thªm tæng møc
lu©n chuyÓn vèn song kh«ng cÇn t¨ng thªm hoÆc t¨ng
kh«ng ®¸ng kÓ quy m« vèn lu ®éng. C«ng thøc x¸c ®Þnh sè
vèn lu ®éng tiÕt kiÖm t¬ng ®èi nh sau:
Trong ®ã : Vtktg® lµ vèn lu ®éng tiÕt kiÖm t¬ng
®èi.
M lµ tæng møc lu©n chuyÓn vèn n¨m
kÕ ho¹ch.
D , D Lµ kú lu©n chuyÓn n¨m kÕ
ho¸ch vµ n¨m b¸o c¸o
1.2.2.4.HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng.
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn lu ®éng cã thÓ
lµm ra bao nhiªu ®ång doanh thu. §Ó tÝnh chØ tiªu nµy, ngêi
ta lÊy doanh thu chia cho sè vèn lu ®éng b×nh qu©n trong
kú. Sè doanh thu ®îc t¹o ra trªn mét ®ång vèn lu ®éng cµng
lín th× hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cµng cao.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 13
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
1.2.2.5. Hµm lîng vèn lu ®éng (møc ®¶m nhËn
vèn lu ®éng).
Lµ sè vèn lu ®éng cÇn cã ®Ó ®¹t ®îc mét ®ång
doanh thu. §©y lµ chØ tiªu nghÞch ®¶o cña chØ tiªu hiÖu
qu¶ sö dông vèn lu ®éng vµ ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy vèn lu
®éng b×nh qu©n trong kú chia cho tæng doanh thu thùc
hiÖn trong kú.
1.2.2.6.Møc doanh lîi vèn lu ®éng.
§îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy tæng sè lîi nhuËn tríc thuÕ
(hoÆc lîi nhuËn sau thuÕ) chia cho sè vèn lu ®éng b×nh
qu©n trong kú. ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång vèn lu
®éng cã thÓ t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn trùíc thuÕ
(hoÆc sau thuÕ). Møc doanh lîi vèn lu ®éng cµng cao th×
chøng tá hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng cµng cao.
1.2.3.C¨n cø chñ yÕu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng.
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ mét b¸o c¸o tµi chÝnh tæng
hîp ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng qu¸t toµn bé tµi s¶n cña doanh
nghiÖp, theo hai c¸ch ®¸nh gi¸: vèn vµ nguån h×nh thµnh
vèn cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o. Nh vËy, b¶ng
c©n ®èi kÕ to¸n nh»m m« t¶ søc m¹nh tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp b»ng c¸ch tr×nh bµy nh÷ng thø mµ nã cã vµ nh÷ng
thø mµ nã nî t¹i mét thêi ®iÓm. Ngêi ta coi b¶ng c©n ®èi
kÕ to¸n nh mét bøc ¶nh chôp nhanh, bëi v× nã ®îc lËp vµo
thêi ®iÓm cuèi niªn ®é kÕ to¸n. §©y còng chÝnh lµ nhîc
®iÓm cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n khi chóng ta sö dông sè
liÖu cña nã phôc vô cho ph©n tÝch tµi chÝnh.
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 14
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
VÒ kÕt cÊu: b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®îc chia lµm hai phÇn:
PhÇn tµi s¶n vµ phÇn nguån vèn.
-PhÇn tµi s¶n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña toµn bé tµi s¶n hiÖn cã tíi
thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o, thuéc quyÒn qu¶n lý vµ sö dông cña
doanh nghiÖp.
VÒ mÆt kinh tÕ, c¸c sè liÖu ë phÇn tµi s¶n ph¶n ¸nh
quy m« vµ kÕt cÊu c¸c lo¹i vèn, tµi s¶n cña doanh nghiÖp
hiÖn cã tíi thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o ®ang tån t¹i víi h×nh th¸i
vËt chÊt nh: Vèn b»ng tiÒn, hµng tån kho, tµi s¶n cè ®Þnh,
c¸c kho¶n ph¶i thu. Th«ng qua ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ mét
c¸ch tæng qu¸t quy m« tµi s¶n, tÝnh chÊt ho¹t ®éng vµ
tr×nh ®é sö dông vèn.
VÒ mÆt ph¸p lý, sè liÖu ë phÇn tµi s¶n thÓ hiÖn sè
vèn ®ang thuéc quyÒn së h÷u, qu¶n lý vµ sö dông cña
doanh nghiÖp.
-PhÇn nguån vèn: ph¶n ¸nh nguån h×nh thµnh c¸c lo¹i
tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o.
VÒ mÆt kinh tÕ, sè liÖu ë phÇn nguån vèn ®îc ®Çu
t vµ huy ®éng vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
Th«ng qua ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸i qu¸t kh¶ n¨ng
vµ møc ®é chñ ®éng vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
VÒ mÆt ph¸p lý, sè liÖu ë phÇn nguån vèn thÓ hiÖn
tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña doanh nghiÖp ®èi víi ngêi cho vay
vÒ c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶, ®èi víi kh¸ch hµng vÒ c¸c kho¶n
ph¶i thanh to¸n, ®èi víi nhµ níc vÒ c¸c kho¶n ph¶i nép, ®èi
víi chñ së h÷u vÒ sè vèn ®· ®îc ®µu t, ®èi víi c¸n bé c«ng
nh©n viªn vÒ c¸c kho¶n ph¶i tr¶.
N¾m ®îc khÝa c¹nh ph¸p lý vµ kinh tÕ cña c¸c sè
liÖu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n gióp chóng ta hiÓu ®îc ý
nghÜa cña c¸c tû sè sÏ ®îc ®Ò cËp ë phÇn tiÕp theo.
B ¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét
b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng qu¸t
t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ kinh doanh trong mét niªn ®é kÕ
to¸n. Sè liÖu trong b¸o c¸o nµy cung cÊp nh÷ng th«ng tin
tæng hîp nhÊt vÒ ph¬ng thøc kinh doanh cña doanh nghiÖp
trong kú vµ chØ ra r»ng c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®ã ®em
l¹i lîi nhuËn hay g©y ra t×nh tr¹ng lç vèn, ®ång thåi nã ph¶n
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 15
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
¸nh t×nh h×nh sö dông c¸c tiÒm n¨ng vÒ vèn, lao ®éng, kü
thuËt vµ kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§©y lµ mét b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh ®îc c¸c nhµ ph©n tÝch tµi
chÝnh rÊt quan t©m, v× nã cung cÊp sè liÖu vÒ ho¹t ®éng
kinh doanh mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong kú. Nã cßn
®îc sö dông nh mét b¶ng híng dÉn ®Ó dù tÝnh xem doanh
nghiÖp sÏ ho¹t ®éng ra sao trong t¬ng lai.
1.2.4.Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng.
Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸: ph¬ng ph¸p so s¸nh lµ ph¬ng
ph¸p chñ yÕu ®îc dïng trong ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn
lu ®éng.
-So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn kú nµy víi sè thùc hiÖn kú
tríc ®Ó thÊy xu híng thay ®æi vÒ tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp, thÊy ®îc t×nh h×nh tµi chÝnh ®îc c¶i thiÖn hay xÊu
®i nh thÕ nµo ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc trong kú tíi.
-So s¸nh gi÷a sè thùc hiÖn víi sè kÕ ho¹ch ®Ó thÊy
râ mùc ®é ph¸n ®Êu cña doanh nghiÖp.
-So s¸nh sè thùc hiÖn kú nµy víi møc trung b×nh cña mét
ngµnh nµo ®ã ®Ó thÊy t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp ®ang ë t×nh tr¹ng tèt hay xÊu, ®îc hay cha ®îc so
víi c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh.
-So s¸nh theo chiÒu däc ®Ó thÊy ®îc tû träng cña tõng
lo¹i trong tæng sè ë mçi b¶n b¸o c¸o. So s¸nh theo chiÒu
ngang ®Ó th©ý ®îc sù biÕn ®æi c¶ vª s« t¬ng ®èi vµ sè
tuyªt ®èi cña mét kho¶n môc nao ®ã qua c¸c niªn ®é kÕ
to¸n liªn tiÕp.
1.3.C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hiÖu qña sö dông
vèn lu ®éng.
1.3.1 C¸c nh©n tè kh¸ch quan.
Nh©n tè kh¸ch quan ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp tríc tiªn ph¶i kÓ ®Õn chÝnh
s¸ch kinh tÕ cña nhµ níc. §©y lµ nh©n tè cã ¶nh hëng rÊt
lín ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng nãi riªng. V× theo
tõng thêi kú, tuú theo môc tiªu ph¸t triÓn mµ nhµ níc cã
nh÷ng chÝnh s¸ch u ®·i vÒ vèn, vÒ thuÕ vµ l·i suÊt tiÒn vay
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 16
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
®èi víi tõng ngµnh nghÒ cô thÓ, cã chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch ®èi víi ngµnh nghÒ nµy nhng l¹i h¹n chÕ víi ngµnh
nghÒ kh¸c. Bëi v©þ, khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, bÊt
cø mét doanh nghiÖp nÇo còng quan t©m vµ tu©n thñ chÝnh
s¸ch kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ Níc.
Thø hai lµ sù ¶nh hëng cña m«i trêng kinh tÕ vÜ m«
nh l¹m ph¸t cã thÓ sÏ dÉn tíi sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn lµm
cho vèn cña doanh nghiÖp bÞ mÊt dÇn theo tèc ®é trît gi¸
cña cña tiÒn tÖ hay c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn cung cÇu
®èi víi hµng ho¸ cña doanh nghiÖp, nÕu nhu cÇu hµng ho¸
gi¶m xuèng sÏ lµm cho hµnh ho¸ cña doanh nghiÖp khã tiªu
thô, tån ®äng, g©y ø ®äng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng còng bÞ gi¶m xuèng.
1.3.2.C¸c nh©n tè chñ quan.
Mét nh©n tè quan träng t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ sö
dông vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp ®ã lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp hay nãi c¸ch kh¸c lµ doanh thu
vµ lîi nhuËn. Doanh thu vµ lîi nhuËn lµ cao hay thÊp ph¶n ¸nh
vèn lu ®éng ®îc sö dông hiÖu qu¶ hay kh«ng hiÖu qu¶. Do
®ã, vÊn ®Ò mÊu chèt ®èi víi doanh nghiÖp lµ ph¶i t×m c¸ch
®Ó n©ng cao doanh thu vµ lîi nhuËn.
Khi doanh nghiÖp x¸c ®Þnh mét nhu cÇu vèn lu ®éng
kh«ng chÝnh x¸c vµ mét c¬ cÊu vèn kh«ng hîp lý còng g©y
¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qña sö dông vèn. Bëi v× nÕu
x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn qu¸ Ýt sÏ g©y gi¸n ®o¹n cho s¶n
xuÊt vµ ngîc l¹i nÕu nhu cÇu vèn lu ®éng qu¸ cao l¹i g©y ra
t×nh tr¹ng l·ng phÝ vèn, lµm cho hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng gi¶m. MÆt kh¸c, viÖc x¸c ®Þnh mét c¬ cÊu vèn kh«ng
hîp lý dÉn ®Õn chi phÝ vèn cao lµm cho lîi nhuËn gi¶m vµ
hiÖu qu¶ vèn lu ®éng còng gi¶m theo.
ViÖc lùa chän dù ¸n vµ thêi ®iÓm ®Çu t còng cã mét
vai trß cùc kú quan träng ®èi víi hiÖu qu¶ sö dông vèn lu
®éng. NÕu doanh nghiÖp biÕt lùa chän mét dù ¸n kh¶ thi vµ
thêi ®iÓm ®Çu t ®óng lóc th× sÏ tèi thiÓu ho¸ chi phÝ vµ tèi
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 17
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
®a ho¸ lîi nhuËn, qua ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông vèn nãi chung vµ vèn lu ®éng nãi riªng.
ChÊt lîng c«ng t¸c qu¶n trÞ vèn lu ®éng còng cã ¶nh
hëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cña doanh
nghiÖp. Bëi v× c«ng t¸c qu¶n trÞ vèn lu ®éng sÏ gióp cho
doanh nghiÖp dù tr÷ ®îc mét lîng tiÒn mÆt tèi u võa ®¶m
b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n, võa tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng thiÕu
tiÒn mÆt t¹m thêi hoÆc l·ng phÝ do dù tr÷ qu¸ nhiÒu tiÒn
mÆt, ®ång thêi còng x¸c ®Þnh ®îc mét lîng dù tr÷ hîp lý hîp
lý gióp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®îc liªn tôc mµ
kh«ng g©y bÞ d thõa, g©y ø ®äng vèn. Ngoµi ra c«ng t¸c
qu¶n trÞ vèn lu ®éng cßn lµm t¨ng ®îc sè lîng s¶n phÈm tiªu
thô, chiÕm lÜnh thÞ trêng th«ng qua chÝnh s¸ch th¬ng m¹i.
§Ó gióp cho doanh nghiÖp cã thÓ tÝnh to¸n chÝnh x¸c lîng
nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ dù tr÷ vµ cung cÊp kho¶n tÝn
dông th¬ng m¹i, ta ph¶i ®i s©u nghiªn cøu c«ng t¸c qu¶n
trÞ vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp.
1.3.2.1. Qu¶n trÞ vèn tån kho dù tr÷.
Tån kho dù tr÷ vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn vèn tån
kho dù tr÷.
Tån kho dù tr÷ cña doanh nghiÖp lµ nh÷ng tµi s¶n mµ doanh
nghiÖp lu gi÷ ®Ó s¶n xuÊt hoÆc b¸n ra sau nµy. Trong c¸c
doanh nghiÖp, tµi s¶n tån kho dù tr÷ thêng ë ba d¹ng:
nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu dù tr÷ s¶n xuÊt; c¸c s¶n phÈm
dë dang vµ b¸n thµnh phÈm; c¸c thµnh phÈm tiªu thô. Tuú
theo ngµnh nghÒ kinh doanh mµ tû träng c¸c läai tµi s¶n dù
tr÷ trªn cã kh¸c nhau. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tû
träng tµi s¶n tån kho dù tr÷ ë d¹ng nguyªn, nhiªn vËt liÖu lµ
rÊt lín. Song trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i tån kho chñ
yÕu lµ s¶n phÈm hµng ho¸ chê tiªu thô.
ViÖc qu¶n lý tån kho dù tr÷ trong c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt
quan träng, kh«ng ph¶i chØ v× trong doanh nghiÖp tån kho
dù tr÷ thêng chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trong tæng gi¸ trÞ tµi
s¶n cña doanh nghiÖp (tõ15%-20%). §iÒu quan träng h¬n lµ
nhê cã dù tr÷ tån kho ®óng møc, hîp lý sÏ gióp cho doanh
nghiÖp kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n s¶n xuÊt, kh«ng bÞ thiÕu hµng
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 18
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
ho¸ s¶n phÈm ®Ó b¸n, ®ång thêi l¹i sö dông tiÕt kiÖm vµ
hîp lý vèn lu ®éng.
Møc tån kho dù tr÷ cña doanh nghiÖp nhiÒu hay Ýt chÞu
¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè. Tuú theo tõng lo¹i tån kho dù
tr÷ mµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng cã ®Æc ®iÓm riªng.
§èi víi tån kho dù tr÷ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu thêng phô
thuéc vµo:
+Quy m« s¶n xuÊt vµ nhu cÇu dù tr÷ nguyªn vËt liÖu cho
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Nhu cÇu dù tr÷ nguyªn vËt liÖu
cña doanh nghiÖp thßng bao gåm 3 lo¹i: Dù tr÷ thêng xuyªn,
dù tr÷ b¶o hiÓm, dù tr÷ thêi thêi vô, (®èi víi doanh nghiÖp
s¶n xuÊt cã tÝnh thêi vô).
+Kh¶ n¨ng s½n sµng cung øng cña thÞ trêng.
+Chu kú giao hµng quy ®Þnh trong hîp ®ång gi÷a ®¬n vÞ
cung øng nguyªn vËt liÖu víi doanh nghiÖp.
+Thêi gian vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu tõ n¬i cung
øng ®Õn doanh nghiÖp.
+GÝa c¶ cña nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu ®îc cung
øng.
§èi víi møc tån kho dù tr÷ b¸n thµnh phÈm, s¶n phÈm dë
dang, c¸c nh©n tè ¶nh hëng gåm:
+§Æc ®iÓm vµ c¸c yªu cÇu kü thuËt, c«ng nghÖ trong
qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm.
+§é dµi thêi gian chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm.
+Tr×nh ®é tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
cña doanh nghiÖp.
§èi víi tån kho dù tr÷ s¶n phÈm, thµnh phÈm, thêng chÞu
¶nh hëng cña c¸c nh©n tè:
+Sù phèi hîp gi÷a kh©u s¶n xuÊt vµ kh©u tiªu thô.
+Hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈn gi÷a doanh nghiÖp víi
kh¸ch hµng.
+ Kh¶ n¨ng x©m nhËp vµ më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp.
C¸c ph¬ng ph¸p qu¶n trÞ vèn tån kho dù tr÷.
-M« h×nh ®Æt hµng kinh tÕ c¬ b¶n (EOQ).
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 19
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn §×nh Kiªn – CN40B
Khi sö dông m« h×nh nµy ngêi ta dùa vµo c¸c gi¶ thiÕt
quan träng sau:
+Nhu cÇu ph¶i biÕt tríc vµ nhu cÇu kh«ng ®æi.
+Ph¶i biÕt tríc thêi gian tõ khi ®Æt hµng cho tíi khi
nhËn ®îc hµng vµ thêi gian ®ã kh«ng thay ®æi.
+Lîng hµng cña mçi ®¬n hµng ®îc thùc hiÖn trong
mét chuyÕn hµng vµ ®îc thùc hiÖn ë mét thêi ®iÓm ®·
®Þnh tríc.
+ChØ cã duy nhÊt hai lo¹i chi phÝ lµ chi phÝ tån tr÷
vµ chi phÝ ®Æt hµng.
+Sù thiÕu hôt trong kho hoµn toµn kh«ng x¶y ra nÕu
nh ®¬n hµng ®îc thùc hiÖn ®óng thêi gian.
NÕu ta gäi :
D - lµ nhu cÇu hµng n¨m vÒ lo¹i hµng dù tr÷.
Q - lµ lîng hµng dù tr÷ cho mét ®¬n hµng.
S - lµ chi phÝ ®Æt hµng tÝnh trªn mét ®¬n hµng.
H - chi phÝ tån tr÷ trung b×nh trªn mét ®¬n vÞ dù
tr÷ trong n¨m.
d - nhu cÇu hµng ngµy vÒ nguyªn vËt liÖu.
d =D / sè ngµy s¶n xuÊt trong n¨m.
L- thêi gian vËn chuyÓn mét ®¬n hµng.
Víi gi¶ thiÕt trªn ®©y, s¬ ®å biÓu diÔn m« h×nh sö
dông hµng dù tr÷ c¬ b¶n cã d¹ng nh sau:
Q*
Q
=Q* /2
Thêi gian
§¹i Häc Kinh tÕ Quèc D©n 20